WELKOM BIJWELKOM BIJ

Platform Foto, Video en Beeldbewerking

Een doorlopende, 13 minuten Een doorlopende, 13 minuten durende PowerPoint presentatiedurende PowerPoint presentatie

3D FOTOGRAFIE3D FOTOGRAFIE

Geschiedenis

In 1816 maakte Joseph Nicephore Niépce een foto vanuit een raam door een plaat met een lichtgevoelig materiaal in een camera obscura bloot te stellen aan licht. Het beeld dat werd gevormd was een negatiefbeeld dat niet was gefixeerd, en dus door verdere belichting buiten de camera obscura verloren ging. De beelden die waren gemaakt met deze techniek noemde hij retinas.

Een camera obscura uit 1772Bron: Wikipedia

In 1826 maakte Niépce de eerste foto op een plaat die was bedekt met bitumen (soort asfalt). Hij had hiervoor een belichtingstijd van maar liefst acht uur nodig bij helder zonlicht. De foto maakte hij van zijn achtertuin en door het draaien van de zon zag je de schaduw van twee kanten. Deze bitumen-beelden, die naast zwart en wit ook grijstinten konden tonen, konden ook worden gefixeerd en in positieve beelden worden omgezet.

In de donker kamer, door Jean-Pol GRANDMONT

Bron: Wikipedia

Doch Louis Jacques Mandé Daguerre wordt ook vaak beschouwd als de uitvinder van de fotografie. In 1831 zette Daguerre de proefnemingen van Niépce voort met zilverjodide. In 1837 ontdekte Daguerre bij toeval de mogelijkheid van ontwikkeling van het latente beeld. Hij had een gejodeerde verzilverde koperplaat kort belicht en hierna bloot gesteld aan kwikdamp. Hierop bleek zich een beeld te hebben gevormd. Hij noemde dit proces Daguerreotype.

Vroegst bekende daguerreotypie uit Suriname (1846). Afgebeeld zijn de ouders van Minister Abraham George Ellis

L’Atelier de l'artiste, een daguerreotype uit 1837 door Louis Daguerre.

Bron: Wikipedia

In 1834 begon William Henry Fox Talbot te experimenteren. Hij ontwikkelde een methode om papier lichtgevoelig te maken door het te dompelen in een zwakke zoutoplossing en daarna in een zilvernitraat oplossing.

De lichtgevoeligheid van zilvernitraat was reeds in 1727 ontdekt door Johann Heinrich Schulze maar was tot dan toe niet meer dan een curiositeit en kermisattractie. Thomas Wedgwood en Sir Humphrey Davy slaagden er in 1802 al in onder invloed van licht een beeld te vangen op voorbewerkt papier. Alleen lukte het hen niet dit beeld te fixeren. Maar Talbot lukte het de beelden te fixeren door ze te dompelen in een sterke zoutoplossing. Ook ontdekte hij het negatief-positief procedé.

De 'uitvinding van de fotografie' werd in januari 1839 bijna gelijktijdig in Parijs en in Londen aangekondigd.

Overigens staat in het Franse plaatsje Saint-Loup-de-Varennes - de plaats waar Joseph Nicephore Niépce zijn eerste proeven deed - een monument met de tekst "DANS CE VILLAGE NICEPHORE NIEPCE INVENTA la PHOTOGRAPHIE en 1822".

Foto: HansK. Bron: Wikipedia

Omstreeks 1850 verving men de papieren drager door glas en hechtte men de zilverhalogeniden met behulp van een collodiumlaag op deze doorzichtige basis.

Deze glasplaten moesten terwijl ze nat waren worden belicht en meteen worden afgewerkt. In 1871 vond de Engelse arts Maddox een droge methode uit, hij gebruikte een glasplaat waarop zilverbromide in een gelatine laag ingebed werd. Dit is in feite de oervorm van de huidige fotografische films.

Bron: www.spartacus.schoolnet.co.uk/DSphotodry5E1.htm

Een recente ontwikkeling is de digitale fotografie. Hierbij vervangt men de traditionele camera, geladen met film (waarvan de chemische eigenschappen veranderen door de belichting) door een camera met een lichtgevoelige elektronische sensor.

De allereerste foto. Joseph Niepce, circa 1826 (Bron: Wikipedia)

De mogelijkheden op het gebied van (digitale) fotografie zijn onbeperkt. Je kunt het zo gek niet bedenken of er is wel een toepassing.

Denk bijvoorbeeld aan:PORTRET FOTOGRAFIEMACRO FOTOGRAFIEDIEREN FOTOGRAFIESTRAAT FOTOGRAFIEARCHITECTUUR FOTOGRAFIELANDSCHAP FOTOGRAFIE

Een leuke, creatieve vorm van (digitale) fotografie is …………………..

Geloof het of niet, maar dieptefotografie is al bedacht binnen tien jaar na de uitvinding van de gewone fotografie. Men sprak toen van stereofotografie of stereografie. De eerste stereofoto’s dateren van rond 1855, en tot begin 1900 was stereofotografie zelfs een ware rage.

Principe Om diepte te kunnen zien heb je twee ogen nodig. De kleine verschillen tussen het beeld van je linker- en je rechteroog, worden door de hersenen vertaald in één dieptebeeld. Het principe van dieptefotografie is dan ook het gebruiken van twee beelden. Voor één dieptefoto heb je dus twee beelden nodig, één voor het linker-, en één voor het rechteroog. Wanneer je deze beelden nu zo bekijkt dat elk oog alleen z’n eigen beeld ziet, maken je hersenen er weer één totaalbeeld van, inclusief de diepte!

Praktijk De gemiddelde afstand tussen de ogen van een mens is 6½ cm. Wil je diepte op een natuurlijke wijze fotograferen, moet je twee opnamen maken die 6½ cm uit elkaar liggen. Dit kan met twee camera’s of met een speciale stereocamera, die één behuizing combineert met twee lenzen. In beide gevallen is het resultaat twee foto’s die een ietsepietsie van elkaar verschillen. Nu is het alleen nog zaak de foto’s zo af te drukken dat ze precies recht voor je ogen komen. We noemen dit een stereopaar. Zoals je op deze illustratie ziet, past het ook nog mooi op briefkaartformaat. Stereoscoop Deze oer-versie van de dieptefoto moet worden bekeken met een stereoscoop. Deze heeft voor elk oog een lensje waardoor de beelden op perfecte wijze samenvloeien. Het bekijken van foto’s als stereopaar door een stereoscoop is nog altijd de allermooiste manier om dieptefoto’s weer te geven. Toch lukt het na enige oefening om stereofoto’s ook zonder stereoscoop te bekijken.

De anaglyph methode Het werken met stereoparen heeft wel wat nadelen. Bijna niemand heeft een stereoscoop, de afdrukken zijn aan vaste afmetingen gebonden, en er kan maar één persoon tegelijk het dieptebeeld bekijken. Een alternatief is de op kleurenkanalen gebaseerde anaglyph methode. Hierbij ben je nauwelijks afhankelijk van grootte, kijkrichting en afstand. Bovendien kan het beeld door meerdere mensen tegelijk bekeken worden.

Van stereopaar naar anaglyph Voor het afdrukken van een normale kleurenfoto kan je volstaan met het gebruik van slechts drie kleuren, rood, blauw en groen (het RBG systeem). Je zou kunnen zeggen dat elke foto a.h.w. bestaat uit een rood, blauw en een groen kanaal.

Bij anaglyph worden linker- en rechterbeeld over elkaar heen afgedrukt. Hierbij wordt voor de linkerfoto alleen het rode kanaal gebruikt, en voor de rechterfoto het blauwe plus het groene kanaal (blauw + groen = cyaan).

Bekijk je de afdruk door de 3D-bril dan ziet het linkeroog (door het rode glas) alleen het linkerbeeld, en je rechteroog (door het cyaan glas) alleen het rechterbeeld.

Zo zie je dat van een ansichtkaart van bijna 100 jaar oud gewoon nog een prima anaglyph kunt maken!

VOOR HET JUISTE EFFECT 3D BRIL OPZETTEN!

Een 3D foto maken kan op verschillende manieren:

Op de professionele manier met behulp van speciaal voor stereo fotografie ontwikkelde hardware zoals de STEREO LENS die als een soort voorzet lens op de camera wordt geplaatst.

Het probleem is echter dat deze hardware heel moeilijk verkrijgbaar is in ons land. En als het je lukt om iets te vinden hangt er vaak een fors prijskaartje aan.

Gelukkig zijn er creatieve oplossingen om met eenvoudige en betaalbare middelen zelf een “stereo” camera te maken.

3D-Anaglyph maken met één camera

Stereo 3D foto’s maken kan met iedere digitale camera. Het is aan te bevelen een camera met een optische zoeker te gebruiken. De camera staat op een eenvoudig aluminium hoekprofiel van 3 x 1,5 cm met een lengte van 20 cm.

Tijdens het fotograferen moet de camera ± 6,5 cm worden verschoven. Voor het maken van close-up foto’s is verschuiving van ± 2 cm al voldoende. Bij dit systeem mogen de onderwerpen die je gaat fotograferen niet bewegen.

Neem een stuk aluminium hoek-profiel van 20 cm lang, 3 cm breed en een opstaand randje van 1,5 cm hoog Plak een stukje plakband aan de binnenkant van het opstaande rand om krassen tegen te gaan.

Plaats ongeveer 1,5 cm vanaf links een “stop” (bijvoorbeeld een klein latje) en plaats de camera er tegenaan. Bepaal vervolgens waar de lens zit en ga vandaar 6,5 cm naar rechts. Plaats dan de camera met de lens op die plek zodat je precies kunt bepalen waar de rechter “stop” moet komen.

HET MAKEN VAN EEN SLEEVE VOOR EEN CAMERA:

Zet in het midden van het aluminium profiel een houten handgreep van 3 cm doorsnede (Gelijmd en geschroefd). Lijm daarna een waterpas in het midden van de achterkant van het aluminium profiel.

Na de eerste foto wordt de camera 6,5 cm naar rechts verschoven voor de volgende opname van hetzelfde onderwerp.

Het voordeel van dit systeem is dat je twee afbeeldingen hebt, een linker- en een rechterbeeld (een stereobeeldpaar).

Na het fotograferen kun je de foto’s opslaan en met het programma

StereoPhotoMaker van de verschillende beeldparen een

3D Anaglyph foto maken

Dit is de beste en minst kostbare manier om een 3D-stereocamera te bouwen. Neem 2 identieke camera’s. Maak van aluminium ( of een andere metalen strip ) een constructie waaraan beide camera’s worden bevestigd. Belangrijk is dat de twee lenzen precies waterpas en 6,5 cm uit elkaar staan! Als je de camera van voren bekijkt, zoals hier, zit de rode kant rechts. Maar tijdens het fotograferen sta je achter de camera en zit rood aan de LINKERKANT.Alle programma’s, inclusief de 3D-bril die je straks gaat gebruiken, zijn standaard ingesteld op rood=links en cyaan=rechts.

ZELF EEN STEREO CAMERA MAKEN MET 2 DIGITALE CAMERA’S

Hoe maak ik een goede stereofoto met de Tweelingcamera?

De linkercamera staat op zijn kop, dus ook de foto die je maakt. Hou hier rekening mee op het moment dat je de foto(s) in de computer laad. Je moet dus de foto(s) 180 graden draaien voordat je er verder mee gaat werken. Tijdens het maken van de ( stereo) foto is het beter de optische zoeker te gebruiken dan het LCD screen, omdat buiten met veel zon weinig te zien is op het LCD screen.

De twee camera’s zijn niet elektronisch met elkaar verbonden, daarom moet je gelijktijdig afdrukken. Bij stilstaande afbeeldingen is het niet zo’n probleem als dit niet lukt, maar met bewegende beelden is het absoluut noodzakelijk dat de twee camera’s gelijktijdig afgaan. Na enige oefening lukt dit wel.

Gebruik binnenshuis of bij weinig licht een statief. Probeer altijd een voorwerp op de voorgrond te hebben. Het mooiste diepte-effect krijg je met voorgrond op ±5 meter en de achtergrond op zo’n 20 meter, bijvoorbeeld een gebouw. Het is geen ramp als er iets fout gaat. Met het softwareprogramma kun je nagenoeg alles bijstellen.

Houd de camera waterpas tijdens het fotograferen.Let op dat de settings van beide camera’s gelijk zijn. Ook de zoominstelling van beide camera’s moet gelijk zijn. Tussenin standen zijn niet af te lezen. Gebruik alleen normaal of maximaal zoom.Zet de flitser van beide camera’s uit, omdat het schaduweffect erg storend werkt bij een 3D-foto.

Als de foto(s) eenmaal gemaakt zijn dan is het tijd voor de volgende stap, het omzetten naar een 3D foto. Daarvoor zijn verschillende programma’s beschikbaar zoals bijvoorbeeld het (Engelstalige) programma StereoPhoto Maker

Met dit programma kan op een eenvoudige manier met één foto een stereo effect ( 3D ) worden gecreert. Hiervoor zijn slechts 6 muisklikken nodig. En met behulp van een ( eventueel ook zelf te maken) 3D bril zijn er echt heel leuke resultaten te verkrijgen.

Foto: Jan Stoffer

Een paar screendumps van het programma:

Met de pijltjestoets “maak” je het 3D beeld

Laatste stap: opslaan van de 3D foto.

Zo werkt een 3D-brilOmdat onze ogen niet precies op dezelfde plek zitten (gemiddeld zit er en afstand van ongeveer 6,5 cm van pupil tot pupil) ziet elk oog het beeld waar we naar kijken, vanuit een iets andere hoek. Onze hersenen voegen de twee beelden samen tot één 3D-afbeelding met diepte. Hierdoor is direct duidelijk welke voorwerpen dichtbij zijn en welke ver weg. Wanneer u naar een foto kijkt ziet u geen diepte. Dit komt omdat een normale foto maar uit één afbeelding bestaat. Dit is het gevolg van het feit dat een fotocamera ook maar één lens heeft. Om toch dieptewerking in afbeeldingen te creëren, zijn er verschillende methoden bedacht, waarvan de zogenoemde anaglyph-afbeelding er één is.

Om een Anaglyph te bekijken hebt u een speciaal 3D-brilletje nodig dat u kunt herkennen aan een rood en een blauw glas, of een rood en een groen glas (folie). U moet met het linkeroog door de rode folie kijken en met uw rechteroog door de blauwe, of groene folie.

Het linkeroog ziet alleen de blauwe afbeelding, omdat het rode glas de rode kleur wegfilterd. Het rechteroog ziet alleen de rode afbeelding omdat de blauwe afbeelding wordt weggefilterd door het blauwe glas.

Hierdoor denken onze hersenen dat het beeld dat zichtbaar is door de bril, echt 3D is.

Maak zelf een 3D-brilAls u een 3D-bril wilt maken, dan kunt u met behulp van de bouwtekening zelf een brilletje in elkaar zetten. Download de bouwtekening en print deze op ware grootte. Knip de voorkant en de achterkant van de bril uit en knip ook de witte vlakken van de ogen uit. Haal bij een hobbywinkel een dun velletje doorzichtige rode en blauwe folie (groen in plaats van blauw mag ook). Als u door de folie heen kijkt, dan moet u een helder beeld zien. Knip van ieder folie een stukje uit dat net iets groter is dan de vlakken van de ogen. Smeer de randjes van de folie in en plak dit aan de binnenkant van de bril voor de uitgeknipte vlakken van de ogen. Let daarbij goed op de kleur zoals het staat aangeven op de bril.

Smeer de binnenkant van de bril in met lijm en plak de twee helften (witte vlakken) tegen elkaar. Druk het geheel stevig aan en uw bril is klaar. De materiaalkosten bedragen hoogstens een paar euro. Als u het brilletje gebruikt, dan moet de rode folie voor het linkeroog zitten. Kijk niet te lang door het brilletje!

Een 3D-brilletje kopenNatuurlijk kunt u ook gewoon een kant-en-klaar 3D-brilletje aanschaffen.Let op dat er verschillende soorten brilletjes zijn voor anaglyphs.

Koop bij voorkeur een rood-cyaan brilletje, omdat u daar kleuren anaglyphs mee kunt bekijken. Op het Internet zijn diverse winkels die 3D-brilletjes verkopen

Hoe ziet een 3D foto eruit ? Om daar achter te komen wordt het tijd

om een paar voorbeeld foto’s te bekijken. Zet nu het

Op !

Tot slot in deze presentatie nog wat Internet adressen waar meer informatie voor het zelf maken van 3D foto’s te vinden is:

www.foto3d.nl/workshop Op deze site is informatie te vinden over het maken van 3D foto’s maar ook “schilderen in 3D. Tevens heeftWim ter Hart ( gepensioneerd luchtfotograaf) een CD gemaakt metdaarop een 3D workshop ( fotografie en schilderen), voorbeeldbestandenen diverse programma’s, waaronder 3D StereoPhoto Maker.Deze CD is te bestellen voor € 15,95 inclusief 3D viewer.

www.hcc.nl Landelijke site van HCC, de belangenvereniging voorComputergebruikers. Hier vindt u alle benodigde informatie over het HCC lidmaatschap, de regio’s en de interessegroepen.

www.mostert.org/3dindepraktijk/3dbril.php#zelf_makenOp deze site is een handleiding en een mal om zelf een 3D brilletje teMaken, te downloaden. Ook (aanvullende) informatie over 3D fotografie

www.een-bitje-zeeuws.nl De site van het digitale tijdschrift “Een Bitje Zeeuws”. Hier is de meest recente versie van het programma3D StereoPhoto Maker te downloaden.

Voor deze PowerPoint presentatie is gebruik gemaakt van verschillende ( Internet ) bronnen.

Deze presentatie is beschikbaar op USB memorystick (13 Mb) of te downloaden op:

www.een-bitje-zeeuws.nl

De workshop met voorbeeldbestanden, programma’s, handleidingen en schema’s om zelf brilletjes en/of camera’s te maken is te bestellen via www.foto3d.nl/workshop

© Erik Mulder - 2009

Onze dank gaat uit naar:

Wim ter Hart voor het beschikbaar stellen van (een deel van) de afbeeldingen en documentatie in deze presentatie.

Jan Stoffer uit Vlissingen.Hij maakte mij enthousiast voor 3D fotografie en heeft een aantal van de foto’s geleverd.