Lesbezoek Bovallius school, Turku, 9 maart 2017

Dinsdagmiddag kregen we 3 keuzes voorgelegd voor een scholenbezoek aan het speciaal onderwijs. Twee daarvan waren gericht op de basisschool leeftijd. Daarom heb ik gekozen voor een vocational school for special education. Een school voor beroepsopleiding voor leerlingen met special needs. Daar zullen we een rondleiding krijgen en uitleg over dit type onderwijs in Turku.

Bij aankomst blijkt dit schoolgebouw er recenter uit te zien dan de Aurajoki school. Eenmaal binnen valt de sfeervolle en goed ingerichte hal al meteen op. Was het op de Aurajoki school erg sober en verouderd, de Bovallius school zag er moderner en verzorgd uit. Op de foto kun je daar een indruk van krijgen. De ramen links op de tweede en derde verdieping zijn kamers waar leerlingen doordeweeks kunnen overnachten wanneer de reistijd naar huis te lang is. Dat geeft ook aan hoe groot het voedingsgebied is voor deze school met 520 leerlingen. Veel leerlingen komen vanaf scholen voor speciaal onderwijs maar ook uit het reguliere basisonderwijs en wat extra ondersteuning nodig hebben die ze op een vocational school (soort MBO) niet krijgen. De leerlingen starten op deze scholen wanneer ze ongeveer 16 jaar oud zijn.

Het onderwijs is vooral gericht op het zich bekwamen voor de arbeidsmarkt door praktijkgericht onderwijs. Er zijn maar een aantal lesuren, ik begreep vier per week, waarin ze theorie krijgen welke ze nodig hebben voor hun beroepsuitoefening. De overige theorie is gericht op sociaal-maatschappelijke onderwerpen om na deze opleiding zelfstandig de samenleving in te gaan.

Het gebouw heeft ook weinig theorielokalen maar veel praktijklokalen waar we een kijkje hebben genomen. Hout- en metaal bewerking, auto- en motoren techniek wordt vooral door de jongens

gebruikt. In de keuken, naast de kantine, wordt er door scholieren gezorgd voor de catering van de school. Er zijn ook lokalen voor verzorging maar deze hebben we niet gezien omdat de meisjes nu een stage periode hebben.

Deze stage periodes zijn wisselend. Soms vijf weken, soms een week maar soms ook een lintstage van een of twee dagen per week. Er moeten veel stageplekken geregeld worden wat aangeeft hoe intensief ze moeten samenwerken met bedrijven in de regio. Er wordt ingezet op een stageplek met uitzicht op betaald werk na de opleiding. Normaal gesproken zijn de leerlingen drie jaar op deze school maar dat kan ook langer zijn

wat dan vaak een combinatie van werken en leren op school is. Deze opzet lijkt veel op het praktijkonderwijs in Nederland. In Nederland kan op twaalf jarige leeftijd al worden begonnen. In Finland is dat pas op zestien jarige leeftijd.

Eerder deze week ontmoetten we bij toeval een Nederlands sprekend meisje in een brasserie waar zij een bijbaantje heeft. Zij woont nu 7 jaar in Finland en gaat naar een reguliere vocational school. De Finse taal qua schrijven vond ze erg moeilijk. Op haar school mag ze testen maken op 2 niveaus. Dan is het 2x een kleinere test of 1x een grote. Daaruit blijkt dat daar wel iets aan differentiatie wordt gedaan.

De inrichting en facilitering staat in schril contrast met de Aurajoki school. Op de vraag hoe dat kan is het voor de leerkracht niet duidelijk waar dit verschil ontstaat. Ze krijgen als school jaarlijks de beschikking over een som geld van de Regio Turku. Deze regio heeft beslissingsrecht voor alle gemeentelijke zaken die moeten worden geregeld. Met dat geld kunnen ze deze inrichting en formatie regelen. De Regio Turku bepaald hoeveel geld er naar onderwijs gaat met advisering van de Finse overheid. Zo maakt elke regio zijn eigen keuzes maar onderwijs is belangrijke investering voor de Finse samenleving. Een vergelijking met het reguliere onderwijs kon ze niet maken omdat ze niet weet hoeveel geld iedere school krijgt.

Hiernaast een foto voor de LO-ers onder de lezers. Deze “korf” zag ik eerder al in een sportzaak en nu op het schoolplein. Enig idee wat dit is?

Dit wordt gebruikt bij een combinatiespel tussen frisbee en golf. Het is een doel voor de disc zoals de werpschijf heet. De kettingen vangen de disc op en landt in de opvangbak. Op deze manier heb je geput. Verder zijn de werpafstand, startplek en termen gelijk aan het golfspel. Zoals er bij golf gebruik wordt gemaakt van meerdere sticks worden er bij discgolf meerdere discs gebruikt om keuze te hebben voor het werpen over grote afstand en voor het precieze mikken. De baan probeer je in zo min mogelijk worpen af te leggen.

Na de rondleiding en ons vragenvuur werd er wederom een voedzame lunch geserveerd. Door de overheid wordt bepaald dat iedere leerling recht heeft op een uitgebalanceerde voedzame lunch. Ook hier is het gelijkheidsprincipe en de zorg voor de jongeren weer zichtbaar. De docenten eten met de leerlingen mee. Elke donderdag schijnt het de traditie te zijn dat er een (dikke) pannenkoek met jam wordt gegeten als toetje.

Als middagprogramma hebben alle deelnemers van deze Finlandreis een workshop voorbereid zodat wij niet alleen informatie kwamen halen maar ook de Finnen informatie konden brengen. In groepjes van ongeveer 4 personen werden er 8 workshops verzorgd met diverse onderwerpen. Voor het voortgezet onderwijs hebben wij een coöperatieve werkvorm gedaan en uitgelegd.

We zijn begonnen met een enerziger. 8x met je rechterhand schudden, 8x linkerhand, 8x rechtervoet, 8x linkervoet. Vervolgens 7x, 6x, 5x etc. Iedereen telt hardop mee. Aansluitend is er uitgelegd hoe het ‘spel’ de draaideur werkt, gelijk aan het spel ‘de draaideur’ zoals de lama’s het in hun tv=programma deed.

De 4 deelnemers staan in een vierkant en de 5e persoon is de leider en geeft de voorste 2 een onderwerp voor een rollenspel of laat het door hen zelf bedenken. Daarna stapt iedereen 1 plekje met klok mee verder en de voorste 2 spelers krijgen een nieuw onderwerp. Net zolang tot iedereen 2 onderwerpen met verschillende spelers heeft. Nu gaat de leider het spel laten spelen door het 4-kant 1 of meerdere plekken te laten draaien en in verschillende richtingen. De voorste 2 spelers moeten direct met hun gesprek/onderwerp verder gaan wanneer ze vooraan staan. Aansluitend is er een theoretische onderbouwing gegeven en de transfer naar het onderwijs. Als gespreksonderwerpen kun je hiervoor ook lesstof inzetten waarmee de leerlingen het gespreksonderwerp op gang moeten houden. Denk daarbij aan bijvoorbeeld geschiedenislessen door het verhaal te laten vertellen vanuit verschillende personages, of het elkaar overhoren van woordjes voor een taal.

Tot slot hebben we nog een andere coöperatieve werkvorm, three-steps interview, gedaan die je kunt inzetten bij een kennismaking maar ook bij het verdelen van de lesstof. Persoon A interviewt persoon B ongeveer 2 minuten en daarna andersom. Vervolgens vertellen ze de groep wat ze van elkaar te weten zijn gekomen. Hierbij moet de lesstof gevraagd worden, verwerkt worden en vervolgens weer overgebracht worden wat een hoger niveau van kennisverwerking vraagt.

Dr. Spencer Kagan heeft het coöperatieve leren uitgewerkt en krijgt aanbevelingen van internationaal vermaarde onderzoekers als John Hattie en Robert Marzano. Er zijn veel coöperatieve werkvormen die al veel worden gebruikt maar soms niet herkend worden. Hieronder de kern van het coöperatieve leren: Bron: http://www.cooperatiefleren.nl/over-kagan-cooeperatief-leren/4-geheimen

De 4 geheimen van Kagan Coöperatieve StructurenHet geheim van het succes (zo blijkt uit meerdere onderzoeken) van Kagan Coöperatief Leren zit in de Kagan Coöperatieve Structuren.

Je ziet:

Gelijke Deelname Iedereen heeft een gelijk aandeel in de activiteit, geen toeschouwers. Je doet om de beurt wat, of er wordt aangegeven hoeveel tijd ieder krijgt.

Individuele aanspreekbaarheid Iedereen is individueel in staat om het antwoord, het product toe te lichten.

Positieve Wederzijdse afhankelijkheid Leerlingen hebben elkaar nodig om de opdracht te kunnen uitvoeren.

Simultane Actie Er vindt tegelijkertijd in alle teams actie plaats.Het voordeel van GIPS voor de leraar is dat er méér tijd voor observatie, méér oefenkansen zijn in dezelfde tijd. En méér leerlingen zijn tegelijk actief. Leerlingen nemen meer verantwoordelijkheid voor leren. Het voordeel voor leerlingen is dat ze mogen doen wat ze graag doen: praten, bewegen en doen, tijdens het leren. Ze voelen zich onderdeel van een team en de klas.

Helaas was de opkomst van Finse zijde nihil. Dit viel buiten ons bereik maar we hebben het de organisatie meegegeven dat ze er verstandig aan doen om zo’n workshopmiddag te integreren in een lerarenopleiding of iets dergelijks. Maar we hebben elkaar ook kunnen inspireren met de workshops. De deelnemers waardeerden de workshop met name om de didactische toepassing in het onderwijs omdat het snel te organiseren is en er op een hoger niveau geleerd kan worden. De docent heeft de handen meer vrij voor observatie en ondersteuning van de voortgang. De leerlingen worden uitgedaagd om in een natuurlijkere omgeving te leren. Daarmee werd bedoeld dat ze zich fysiek konden verplaatsen, met elkaar zijn en iedereen een eigen rol/taak heeft in het proces. De leeropbrengst zal daardoor hoger zijn.