Blok 3Leerjaar 2

Bedrijfseconomie Recht HRM

Logistiek Kwaliteit Engels

Gemaakt door: Stan TeubenMentor: Marloes VollenbroekKlas: 49BKM2EVBlok: Blok 3Datum: 11-04-2016

Kennisportfolio

Bedrijfseconomie

Aantekeningen lessen

Kostprijs = V/W + C/NBij welke productieomvang maakt het niet uit of de kosten vast of variabel zijn? Als W gelijk is aan N dan maakt het niet. Je krijgt dan: (C+V)/N.

Directe kosten zijn kosten waarvan je direct kunt bepalen waar ze vandaan komen en hoeveel deze kosten bedragen. Causaal verband. Het verband tussen het ontstaan van de kosten en het product. Zoals de kosten van hout bij een houten stoel.

Wanneer is het onderscheid tussen directe en indirecte kosten niet van belang? Bij homogene productie, dus als je als bedrijf maar één product maakt. Dus: Alleen bij heterogene productie ga je kijken naar indirecte en directe kosten. Bij homogene productie (1 product) is er alleen sprake van directe kosten.

We gaan er vanuit dat er sprake is van een normale productieomvang omdat je geen onderscheid hoeft te maken in vaste en variabele kosten. We gaan niet kijken naar vaste en variabele kosten, maar alleen naar directe of indirecte kosten.

Opdracht Sim & Sam

- Grondstoffen Sim: variabel + direct- Grondstoffen Sam: variabel + direct- Personeelskosten Hal A: Afhankelijk van de contracten + direct- Personeelskosten Hal B: Afhankelijk van de contracten + direct- Personeelskosten Hal C: Afhankelijk van de contracten + indirect- Machinekosten Hal A: Afhankelijk van de machine en het gebruik (direct)

- Machinekosten Hal B: Afhankelijk van de machine en het gebruik (direct)- Machinekosten Hal C: Afhankelijk van de machine en het gebruik (indirect)- Kosten management: vast (indirect)- Kosten Marketing Sim: Afhankelijk van het management. Je kunt meer of juist minder geld besteden aan marketing als je minder gaat verkopen. (direct)- Kosten Marketing Sam: Afhankelijk van het management. Je kunt meer of juist minder geld besteden aan marketing als je minder gaat verkopen. (direct)- Kosten Marketing overhead: Afhankelijk van het management. Je kunt meer of juist minder geld besteden aan marketing als je minder gaat verkopen. (indirect)- Kosten van ondersteunende diensten: variabel + indirect

Op welk overzicht komen de volgende gebeurtenissen: (Kosten & Opbrengsten en inkomsten & Uitgaven):

- Contante verkoop: Liquiditeitenoverzicht + resultatenrekening.- Bestelling van nieuwe kleding: Nergens. Het is een bestelling.

- Factuur + bestelde bedrijfskleding wordt ontvangen: Balans. (crediteur)- De factuur wordt betaald: Liquiditeitenoverzicht- De kledingmaten kloppen niet, er wordt een doos teruggestuurd: Balans (voorraad).- De fabrikant heeft geen andere kleding op voorraad, geld terug: Liquiditeitenoverzicht.- Het personeel wordt betaald: Liq en resultatenrekening.- Gemeente den bosch plaatst een order bij jouw bedrijf: Nergens.- Afgeschreven op computers: Resultatenrekening.- Kopen van PC’s en direct betalen: Balans (geen resultatenrekening, want je gebruikt ze nog niet).- De vennootschapsbelasting van vorig jaar wordt nog betaald: Liquiditeitsoverzicht. Belasting zijn alleen kosten als het gaat om wegenbelasting en accijnzen.

EquivalentiemethodeMethode waarbij de kosten gelijkwaardig verdeeld worden.Opslagmethode- Primitieve / enkelvoudige methode- Verfijnde / meervoudige methodeProductiecentramethode- Directe methode- Stapsgewijze methode - Wederzijdse methodeABC-methode

EquivalentiemethodeToerekening van kosten op basis van bepaalde verhouding.Bijv. olijfolie in flessen van 0,5 van 1,0 en van 1,5 liter. Indirecte kosten worden dan in die verhouding toegerekend. Voorbeeld : indirecte kosten zijn € 450.000Geproduceerd worden :50.000 flessen van 0,5 liter200.000 flessen van 1,0 liter50.000 flessen van 1,5 liter.

Hoe worden de indirecte kosten toegerekend ?

• Aantal liters dat wordt geproduceerd :0,5 liter x 50.000 = 25.000 liter1,0 liter x 200.000 = 200.000 liter1,5 liter x 50.000 = 75.000 literTotaal 300.000 liter

• Indirecte kosten per liter

€ 450.000 / 300.000 liter = €1,50/liter

• Indirecte kosten fles 0,5 liter = € 0,75Indirecte kosten fles 1,0 liter = € 1,50Indirecte kosten fles 1,5 liter = € 2,25

Nog een voorbeeld:

Shirtjes produceren

S: 600 stuks (0.9 m2 katoen)M: 800 stuks (1.0 m2 katoen)L: 1000 stuks (1.1 m2 katoen)XL: 1200 (1.2 m2 katoen)

Indirecte kosten: 500.000 euro

Aantal m2 katoen:0.9 x 600: 540 (0.9 x 128.87 = €115.98)1.0 x 800: 8001.1 x 1000: 11001.2 x 1200: 1400Totaal: 3880 m2

500.000 / 3880: 128.87 euro

Kp: V/W + C/N

10.000 x 4: 40.000 uren6.000 x 12: 72.000 uren4.000 x 16: 64.000 euroTotaal: 176.000 uren

Constante kosten per uur: 66.000 / 176.000 = 0.375 euro

Product A: 3 euro + (4x0.375) = € 4,50

Formule: I/D x 100 % (indirecte kosten / directe kosten)Relatie tussen de indirecte kosten en de directe kosten.

Essentieel is de zin: “Als opslagbasis gebruikt de onderneming de directe grondstofkosten”. Hiermee wordt bedoeld dat je de indirecte kosten relateert aan de directe grondstofkosten.

Je moet bij de opdracht hierboven weten wat de opslagbasis is.

Enkelvoudig: Gerelateerd aan de directe arbeidskostenIndirecte kosten/Directe arbeidskosten x 100%

50.000 / 150.000 x 100% = 33.33 % Opslagpercentage

Directe kosten:

Arbeid: 1700Grondstoffen: 800

Indirecte kosten: Berekenen van de arbeidskosten33.33% van 1700 = 566.67 euro Totaal: 1700+800+566.67 = €3.066,67

Opslagpercentages andere bedragen Indirecte kosten

10.000 / 50.000 x 100% = 20% (dir. Grondstof)

25.000 / 150.000 x 100% = 16.67 % (dir. Arbeid)

15.000 / 200.000 x 100% = 7.5% (dir. Grondstof + arbeid)

Als er staat: Heeft nergens een relatie mee. Dan: Delen door de totale directe kosten!

Kostprijs berekenen

Directe kosten:

Arbeid: 1700Grondstoffen: 800

Indirecte kosten:

20% van 800 = 160 euro16.67% van 1700 = 283.39 euro7.5% van 2500(800(grondstof)+1700(arbeid)) = 187.50 euro

Totaal: 1700 + 800 + 160 + 283.39 + 187.50 = 3130.89 euro

Directe en indirecte kosten

Mbv een opslagpercentage toerekenen aan het product:

– Enkelvoudig (primitief):

Alle indirecte kosten worden mbv 1 opslagpercentage opgenomen in de kostprijs

(Indirecte kosten/Directe kosten)*100%

- Meervoudig (verfijnd):

Alle indirecte kosten worden mbv meerdere opslagpercentages opgenomen in de kostprijs

(Indir.materiaal kosten / Directe materiaal kosten)*100%

(Indir. Loon kosten / Directe loonkosten)*100%

(Indir. Overige kosten / Directe kosten)*100%

Als je precies wilt weten wat de kostprijs is, dan gebruik je de meervoudige methode. In een markt waar de prijzen flink onder druk staan, is het van belang om precies de kostprijs te weten!

Als je monopolist bent, dan gebruik je de enkelvoudige methode.

Kostenplaatsenmethode(Kostenverdeelstaat KVS)

• Verband tussen indirecte kosten en product niet rechtstreeks te leggen, dus creëren van “tussenstations”.

Nieuwe begrippen :

• Kostendragers (de uiteindelijke producten)

• Hulpkostenplaatsen / Zelfstandige kostenplaatsen

• Hoofdkostenplaatsen

Kostenplaats : verzameling van alle kosten die gemaakt worden voor de uitoefening van een bepaalde functie.

Totale kosten:

- Directe kosten

- Indirecte kosten

- Huisvesting

- Administratie

- Magazijn

- Inkoop

- Productie

- Verkoop

Productie en verkoop hebben direct te maken met het maken van een product. Dit zijn daarom hoofkostenplaatsen.

Huisvesting, administratie, magazijn en inkoop hebben geen directe relatie met het product. Deze worden daarom hulpkostenplaatsen genoemd. Kostendragers zijn de producten zelf.

De directe methode betekent dat je de bedragen meteen moet doorbelasten naar de hoofdkostenplaatsen

Wederzijdse methodeVan boven naar beneden kijken!

Stelsel van vergelijkingen: De vergelijkingen opstellen.

Zie hiervoor opdracht 6 van de extra opgaven!

Bijvoorbeeld:

A=120000+0.2B+0.3CB=150000+0.3A+0.4CCDE

Je moet ze allemaal opschrijven!

ABC-methode

Bladzijde 231 van het boek!

RechtAantekeningen lessen

Definitie rechtshandelingEen handeling van een of meer rechtssubjecten waarbij deze een rechtsgevolg beogen, terwijl het objectieve recht dat rechtsgevolg ook aan de handeling verbindt rechtshandelingen zijn dus menselijke handelingen met een beoogd rechtsgevolg.

Onrechtmatige daad:

Onrechtmatige daad: Artikel 6:162 BW

Vereisten:

1. Onrechtmatige daad (lid 2)

2. Toerekening (lid 3)

3. Schade (lid 1)

4. Causaal verband ( lid 1)

5. Relativiteitseis (art. 6:163 BW)

Er moet aan alle vijf de eisen worden voldaan om te kunnen spreken van een onrechtmatige daad.

Lid 2

A. De onrechtmatigheid ontplooit zich door:

a. Inbreuk op een recht van een ander (als je een auto van iemand bekrast, maak je inbreuk op iemands eigendomsrecht.) Meestvoorkomende: eigendomsrecht en inbreuk op lichamelijke integriteit.

b. Doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht

c. Doen of nalaten in strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid

Hierbij hoef je maar aan één criteria te voldoen. Je moet ze wel allemaal toetsen.

Voldoet geen enkele criteria van hierboven, dan eventueel:

• GevaarzettingIs er sprake van gevaarzetting? Dit moet je toetsen aan het kelderluikcriteria. Letterlijk kennen!

• Kelderluikcriteria:

– Mate van waarschijnlijkheid dat het slachtoffer het gevaar niet tijdig onderkent

– Kans op een ongeval

– Ernst van de mogelijke gevolgen

– Bezwaarlijkheid van te nemen veiligheidsmaatregelen (klein: dan is het makkelijk om veiligheidsmaatregelen te treffen. Groot: dan is het moeilijk.)

Als je niet kunt komen tot een onrechtmatige daad door de toetsing hierboven of aan de hand van gevaarzetting, dan:

• Afweging van belangen (pleger en benadeelde)

B. Onrechtmatig behoudens:

Rechtvaardigingsgronden: (artikelen niet noemen in tentamen)

1. Overmacht in de zin van noodtoestand, art. 40 Sr (Bijvoorbeeld om iemand te redden)

2. Noodweer, art. 41 lid 1 Sr (Als je iemand op zijn gezicht slaat omdat die persoon je keel dicht knijpt. Fout van jezelf, maar rechtvaardig door noodweer.)

3. Wettelijk voorschrift, art. 42 Sr

4. Bevoegd gegeven ambtelijk bevel, art. 43 lid 1 Sr

5. (Buiten wettelijke) Het ontbreken van de materiele wederrechtelijkheid

Lid 3 (Toerekening)

De onrechtmatige daad is toe te wijzen op basis van schuld of risico.

- Schuld- Risico (Als een kind een bal door de ruit schiet van de buren dan is dat het risico van de ouders.)

Lid 1 (Schade)Twee soorten schade (art. 6:95 BW):

– Vermogensschade

– Ander nadeel (o.a. immateriële schade: art. 6:106 BW)

Benoem ook altijd welke soorten schade het is, dus niet alleen: ja of nee.

Lid 1 (Causaal verband) Niet letterlijk in lid 1, maar: dient ter gevolge

Het causale verband moet aan twee vereisten voldoen. De onrechtmatige daad moet voorzienbaar en redelijk zijn.

• Voorzienbaarheid Heb je van te voren kunnen weten wat er misschien achteraf allemaal gebeurd is? (Heb je kunnen voorzien dat als je dronken iemand aanrijdt en deze persoon naar het ziekenhuis moest, daar besmet zou kunnen worden met een bacterie. Nee?!)

• Redelijkheid

(art. 6:98 BW)

Relativiteitseis (art. 6:163 BW)Had de overtreden wet mede de bedoeling de belangen van het slachtoffer te behartigen? Je vraagt je af wie de wetgever wil beschermen met de wet. Als het slachtoffer de claim indient, dus de persoon waarvoor de wet was bedoeld, dan is er voldaan aan de relativiteitseis.

Aansprakelijkheid voor ondergeschikten, art. 6:170 BW (SCHADE DOOR EEN WERKNEMER)

Hier moet je onrechtmatige daad uitwerken. Bij 7:658 BW juist niet!

Werkgevers zijn risico-aansprakelijk voor hun ondergeschikten mits:

- In dienst & werkzaam in beroep of bedrijf (lid 1)

* fout van een ondergeschikte

* kans op fout vergroot door opgedragen taak

* opdrachtgever moet zeggenschap over gedraging hebben gehad

Als er voldaan is aan alle drie de eisen, dan kan zowel de werkgever als de ondergeschikte aanspreken.

- In dienst van natuurlijk persoon & niet werkzaam in beroep/bedrijf (lid 2) (BIJ IEMAND DIE INGEHUURD IS!)* Fout van een ondergeschikte* Ter vervulling van de aan hem opgedragen taakIndien er sprake is van een OD dan zijn werkgever en werknemer beiden hoofdelijk aansprakelijk. (O.g.v. lid 3 kan de werknemer de werkgever dan weer aanspreken, TENZIJ er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer)

• Het ging hier om schade veroorzaakt DOOR een werknemer • Dan kun je naast de werknemer ook zijn werkgever aanspreken op grond van art. 6:170 BW• Denk nog even aan de speciale situatie die lid 3 creëert

– Dit lid geldt enkel tussen werkgever en werknemer, de benadeelde heeft hier dus geen rol!

Les 2.Werkgeversaansprakelijkheid Artikel 7:658 BW (SCHADE AAN EEN WERKNEMER)

• Lid 1: De werkgever is verplicht de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt. Zorgverplichting (van de werkgever). De werkgever moet ervoor zorgen dat de werknemer zijn werk veilig kan uitoefenen. Zo niet, schade betalen die de werknemer lijdt. 1 uitzondering!

• Lid 2: De werkgever is jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat hij de in lid 1 genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Vereisten die je nodig hebt om te toetsen Schade tijdens uitoefening van de werkzaamheden tenzij de werkgever aan kan tonen dat hij aan zijn zorgverplichting heeft voldaan. OF: opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.

• Lid 3: Van de leden 1 en 2 en van hetgeen titel 3 van Boek 6, bepaalt over de aansprakelijkheid van de werkgever kan niet ten nadele van de werknemer worden afgeweken. Er kan niet in een cao staan dat de werkgever bijv. nooit verantwoordelijk is.

• Lid 4: Hij die in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf arbeid laat verrichten door een persoon met wie hij geen arbeidsovereenkomst heeft, is overeenkomstig de leden 1 tot en

met 3 aansprakelijk voor de schade die deze persoon in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt. De kantonrechter is bevoegd kennis te nemen van vorderingen op grond van de eerste zin van dit lid. Als iemand ingehuurd wordt, dan gelden lid 1 t/m 3 ook.

•Jurisprudentie op grond van(ogv) art. 7:658 BW

1. Psychiatrisch ziekenhuis1. Verpleegkundige psychiatrisch ziekenhuis moet ’s nachts zoekactie houden om weggelopen patiënt op te sporten. Daar is protocol voor bij ziekenhuis (gaan met twee personen, krijgen speciale zoeklamp mee) en protocol wordt gevolgd. Verpleegkundige komt te val en loop scheurtje in ellepijp op. Centrale Raad van Beroep (gaat om een ambtenaar) hanteert sinds 2000 voor ambtenaren zelfde norm als voor werknemers geldt, namelijk de norm van art. 7:658 lid 2 BW. Geen sprake van risicoaanvaarding (enkele feit dat dit tijdens werktijd gebeurt, is niet voldoende); werkgever heeft geen zorgverplichting geschonden. Geen schadevergoeding. (NB: vroegere situatie voor ambtenaren was risicoaansprakelijheid voor overheid, tenzij sprake van eigen schuld bij ambtenaar, dan schuldaansprakelijkheid. M.a.w.: overheid betaalde altijd, tenzij werknemer iets fout deed; dan betaalde de overheid alleen als overheid ook blaam trof. Eigen schuld ambtenaar in dit verband veel minder streng dan huidig criterium bewuste roekeloosheid)

2. Dienstongeval militair Tijdens het doorsnijden van een tie-wrap (plastic binder) waarmee camouflagenetten zijn vastgebonden snijdt militair zich in eigen vingers. Geen risicoaansprakelijkheid, dus militair voert aan dat werkgever in zorgplicht te kort is geschoten door geen veiliger hulpmiddelen beschikbaar te stellen, zoals schaar, kniptang of stevige handschoenen.Rechter gaat niet mee in dit verweer. Mes behoort bij standaarduitrusting militair. Gevaar van uitschieten aanwezig, maar rechter ziet niet in welke veiligheidsmaatregelen getroffen hadden kunnen worden. (NB: in ‘gewoon’ dienstverband waarbij bijv. regelmatig tiewraps doorgesneden moeten worden –bijv. 25 keer op een dag- kun je er rustig vanuit gaan dat rechter dan wel veilig gereedschap nodig acht. Zo niet: niet aan zorgverplichting voldaan en dus betalen!)

3. Dakbedekkers-arrest Belangrijk! Dakbedekker/timmerman komt op deel dak waarop hij niet mag komen, want niet veilig. Het gaat om een ervaren timmerman die daar ook niets te zoeken heeft. Ondanks meerdere waarschuwingen van collega’s gaat deze man toch op onveilige deel en valt naar beneden. Werkgever schadeplichtig, want:

o geen afdoende maatregelen getroffen (deel dak afgezet, duidelijke voorlichting + officiële waarschuwing timmerman desnoods timmerman naar huis sturen): niet voldaan aan zorgplicht

o geen opzet (hij wil niet naar beneden vallen) of bewuste roekeloosheid, want niet bewust: juist zin ervaring maakt de man roekeloos, niet bewust, want ziet het gevaar niet meer.

o Belangrijk: Hoe meer ervaren je bent, hoe minder bewust je bent!!

4. Verankerde ladder

Matroos op schip moet last naar boven dragen. Zoals vereist door wetgeving is er een verankerde ladder (= vaste ladder) aanwezig. Toevalligerwijs staat op dat moment naast de verankerde ladder een losstaande ladder (eerder door ander gebruikt; nog niet weggezet). Matroos pakt losse ladder, ladder schuift en matroos valt. Matroos verwijt de werkgever dat daar losstaande ladder stond (te weinig controle op opruimen; personeel niet genoeg geïnstrueerd t.a.v. opruimen maar ook noodzaak gebruik vaste ladder, enz.): o.g.v. ervaringsregels is bekend dat personeel niet genoeg opgelet en de losse ladder zou kunnen pakken.Dit verwijt gaat te ver volgens de HR: geen schending van de zorgplicht.(NB: indien geen schending van de zorgplicht, kom je aan bewuste roekeloosheid niet meer toe!) Immers, wanneer de werkgever heeft voldaan aan zijn zorgplicht hoeft hij de werknemer niet te betalen (hij hoeft hem ook niet te betalen bij bewuste roekeloosheid of opzet, maar daar hoef je niet meer naar te kijken want hij hoeft al niet meer te betalen.)

5. Hydraulische ketel Belangrijk! Deksel van hydraulische ketel komt omhoog door corrosie schroefdraad: werknemer krijgt gloeiende vloeistof in gezicht. Werkgever aansprakelijk, niet vanwege corrosie op zich (dan heb je het over pure risicoaansprakelijkheid en dat is 7:658 niet), maar omdat het verwijt kon worden gemaakt dat werkgever zich niet door deskundigen had laten voorlichten over gevaren en daarmee samenhangende preventieve maatregelen.Conclusie: machine met gebrek zal bijna altijd tot schadeplichtigheid werkgever leiden, want ofwel onvoldoende voor laten lichten over gevaren, enz ofwel onvoldoende laten onderhouden. Indien deskundige ernaast zit of externe aansprakelijkheid (natuurlijk kun je wel de derde aanspreken; hier zie je ook het belang van de voor werknemer gunstige bewijslastverdeling)Ongeluk met machine zonder gebrek levert op zich geen aansprakelijkheid op voor werkgever (want geen risicoaansprakelijkheid), als aan de volgende voorwaarden is voldaan:

o er is genoegzame instructie gegeven (met nadruk op genoegzaam: herhaaldelijk, niet alleen over werking van de machines maar ook over risico’s; er wordt gelet op gebruik van veiligheidsmiddelen, enz.)

o machine is goed afgeschermd. o Een betere beveiliging kan in redelijkheid niet worden verlangd (dit is

bijzonder: niet de veiligste afscherming is vereist, maar de redelijkerwijs beste!)

Analyse van art. 7:658 BW + Criteria uit de jurisprudentie1. Zorgverplichting van de werkgever

• Schending: zijn de publiekrechtelijke voorschriften niet of onvoldoende in acht genomen?– bij het bedienen van gevaarlijke machines:– zijn genoegzame instructies gegeven?– mist de werknemer geschiktheid om machine te bedienen?– heeft de werkgever zich vergewist van alle risico’s verbonden aan het

gebruik van de machine?• Vaste lijn in de jurisprudentie HR:

– “het dagelijks verkeren in een bepaalde werksituatie leidt tot vermindering van de benodigde voorzichtigheid.”

– verplichting werkgever: inspannen om ongevallen te voorkomen• Bewijslast t.a.v. zorgverplichting: bij werkgever

2. Causaal verband tussen schade en ongeval

• Precieze oorzaak hoeft niet duidelijk te zijn• Vaste lijn in de jurisprudentie HR:

1) heeft het niet in acht nemen van de veiligheidsmaatregel2) de kans op schade3) in aanmerkelijke mate vergroot?

• Bewijslast t.a.v. causaal verband: – bij werknemer– maar: wordt snel aangenomen bij schending zorgplicht– verweermiddel werkgever:

• ongeval was waarschijnlijk ook gebeurd• Indien de vereiste maatregelen wel waren genomen

3. Opzet / bewuste roekeloosheid– werknemer moet:

– 1) zich onmiddellijk voorafgaande aan het ongeval– 2) van het roekeloze karakter van zijn gedraging bewust zijn geweest

• Conclusie: schuldaansprakelijkheid (i.p.v. risico-aansprakelijkheid) met omkering van de bewijslast. (Omkering omdat de werkgever moet bepalen dat hij aan zijn zorgverplichting heeft voldaan!)

• Werknemer bewijst:• Schade• Causaal verband

• Tussen schade en ongeval (makkelijk te bewijzen)• Tussen ongeval en schending zorgplicht (wordt snel aangenomen)

• Bedrijfsongeval• Werkgever kan zich verweren, door te bewijzen dat:

• Zorgverplichting is nagekomen• Er sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid bij de werknemer

Productaansprakelijkheid Artikel 6:185 BW (basis)• Producent (art. 6:187 lid 2 t/m 4 BW)• Product (art. 6:187 lid 1 BW)• Gebrek (art. 6:186 BW)• Schade (art. 6:190 BW)• Consument (tenzij dood- of letselschade, zie art. 6:190 BW)

Producent• Fabrikant van een eindproduct (benoemen van de producent)• Fabrikant van een onderdeel• Producent van een grondstof• Quasi-producent (degene wiens naar erop staat private labels)• Importeur in de EU

– Eventueel leverancier

Product (aangeven wat het is, een van de twee en wat dan?)

• Roerende zaak• Elektriciteit

Gebrek Lekkende kruid arrest• Niet de veiligheid die men mag verwachten• Gelet op:

– Presentatie– Redelijkerwijs te verwachten gebruik Producent die zegt dat je een kruik alleen

staand mag gebruiken. Is niet redelijk!– Tijdstip waarop product in het verkeer werd gebracht

Schade

• Gevolgschade (niet: transactieschade)• Persoonsschade• T.a.v. consumenten: zaaksschade• Minimale schade: €500,-

LETSELSCHADE NAAR PRODUCENT!

Bewijslastverdeling

• Benadeelde bewijst (art. 6:188 BW)

– Schade

– Gebrek

– Causaal verband

• Producent kan tegenbewijs leveren door

– Verweren als vermeld in artikel 6:185 lid 1 sub a t/m f BW

– Aangeven of ze wel of niet van toepassing zijn. Hetzelfde als bij de grijze en zwarte lijst.

Verhouding met art. 7:24 BW

Indien sprake is van een gebrek als bedoeld in art. 6:185 BW dan is de verkoper niet aansprakelijk voor de gevolgschade, tenzij:

– Verkoper kende het gebrek

– Verkoper heeft afwezigheid van het gebrek toegezegd

– Zaaksschade onder de €500,-

– Schade aan het gebrekkige product betreft

Verhouding met art. 6:173 BW

• Indien sprake is van een gebrek als bedoeld in art. 6:185 BW: dan bezitter niet aansprakelijk, tenzij:

– Zaaksschade onder de €500,-

– Het gebrek later is ontstaan

Verhouding met art. 6:162 BW

• Art. 6:162 BW ‘restartikel’, als artikel 6:185 BW niet van toepassing is, bijv:

– Zaaksschade in bedrijfsmatige uitoefening

– Er is geen sprake van een product

– Er is geen sprake van een gebrek als bedoeld in art. 6:185 BW

Les 3.

Drie verschillende overeenkomsten:

1. Aanneming van werk (art. 7:750 ev BW)2. Overeenkomst van opdracht (art. 7:400 ev BW)3. Arbeidsovereenkomst (art. 7:610 ev BW)

Aanneming van werkAanneming van werk is de overeenkomst waarbij de ene partij, de aannemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt om buiten dienstbetrekking een werk van stoffelijke aard tot stand te brengen en op te leveren, tegen een door de opdrachtgever te betalen prijs in geld.

Overeenkomst van opdrachtDe overeenkomst van opdracht is de overeenkomst waarbij de ene partij, de opdrachtnemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden te verrichten die in iets anders bestaan dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard, het bewaren van zaken, het uitgeven van werken of het vervoeren of doen vervoeren van personen of zaken.

Arbeidsovereenkomst Alleen boek 7 van de wettenbundel De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van (gezagsverhouding) de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten. Drie vereisten: gezagsverhouding, loon en arbeid.

Inhoud van een arbeidsovereenkomst- Naam/plaats- Duur- Arbeidstijden- Beloning- Vakantie/verlof- Ziekte- Bijzondere bedingen

Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd

- Begin- en einddatum: einde van rechtswege

- Wel 1 maand voor einde informeren (art. 7:668 lid 1 BW) bij contracten langer dan 6 maanden (let op bijzondere voorwaarden) zo niet dan dokken.

- Maximaal 3 contracten en maximaal 24 maanden (art. 7:668a lid 1 BW) en met maximaal 6 maanden tussenposen keten van arbeidsovereenkomsten.

Arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd

- Begindatum (geen einddatum)

- Pensioendatum (AOW) is geen strikte einddatum, maar er kan wel worden gezegd vanwege pensioengerechtigde leeftijd! (art. 7:669 lid 4 BW)

Bijzondere bedingen in arbeidsovereenkomstEen beding is een afspraak in een overeenkomst Schriftelijkheidsvereiste.

• Proeftijd (art. 7:652 BW)Alleen bij langer dan 6 maanden, schriftelijk. En welke proeftijden horen bij welke arbeidsovereenkosten. Voordelen: Je kunt snel en gemakkelijk van je werknemer af.

• Concurrentiebeding (art. 7:653 BW)Je moet meerderjarig zijn anders geldt deze niet.

• GeheimhoudingsbedingJe moet je als wernemer houden aan het geheim houden van bedrijfsgevoelige informatie.

• Boetebeding (art. 7:650 en art. 7:651 BW)Hier staat in wat je moet betalen als je bepaalde regels overtreedt.

Verplichtingen

• Verplichtingen werkgever

– Betalen van loon

– Geven van vakantie

– Goed werkgeverschap

– Waarborgen veiligheid

• Verplichtingen werknemer

– Persoonlijk verrichten van arbeid Werkgever loopt gevaar door bijvoorbeeld verzekeringen.

– Opvolgen redelijke instructies werkgever

– Goed werknemerschap

Beëindiging van de arbeidsovereenkomst

Algemene beëindigingsmogelijkhedenEen arbeidsovereenkomst eindigt door:

• Dood van de werknemer (art. 7:674 BW)

• Opzegging tijdens de proeftijd (art. 7:676 BW)

• Ontslag op staande voet (art. 7:677, 7:678 en 7:679 BW)

• Wederzijds goedvinden (art 7:670b BW)

Beëindiging arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd

Normaal: einde van rechtswege

• Aanzegplicht: 1 maand voor einde opzeggen

• Sanctie: vergoeding of verlenging contract

• Tussentijds opzeggen niet mogelijk, tenzij afgesproken.

• Sanctie: doorbetalen tot einde contract.

Beëindiging arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijdWerkgever en werknemer kunnen beide opzeggen.

Let op: term “opzegging” is verwarrend

Twee mogelijkheden voor werkgever:

1. Werkgever heeft schriftelijke instemming werknemer. Werknemer kan binnen 14 dagen zonder reden herroepen.

2. Werkgever heeft geen toestemming werknemer: toestemming UWV of ontbinding door kantonrechter.

Toestemming UWV of ontbinding kantonrechter?

Voorwaarden:

1. Redelijke grond voor beëindiging;

2. Herplaatsing binnen een redelijke termijn is niet mogelijk

Wanneer welke instantie:

• UWV: bij bedrijfseconomische gronden of bij ziekte langer dan 2 jaar

• Kantonrechter: in geval disfunctioneren en overige gronden ontbinding, dus geen opzegging!

Opzegging

Opzeggingswijze, art. 7:672 BW

- aan het einde van de maand

- opzegtermijn

Let op opzegverboden: art. 7:670 en 7:670a BW Als een bedrijf in zwaar weer zit, gelden de opzegverboden niet meer.

Transitievergoeding Art. 7:673 – 7:673d BW

• Transitie betekent overgang. Het is een vergoeding dat je nodig hebt wanneer je van de ene naar de andere werkgever gaat. Het is echter wel vrij besteedbaar.

• Zowel bij opzegging als ontbinding;• Als werknemer minimaal 2 jaar in dienst is;• Werknemer is 18 jaar of ouder;• Tenzij ernstige verwijtbaarheid of initiatief werknemer.

Hoogte vergoeding• 1/3 maandsalaris per dienstjaar, na 10 jaar ½ maandsalaris per dienstjaar• Maximaal € 75.000 of maximaal jaarsalaris (als dat hoger is)

• Lager te stellen bij slechte financiële situatie werkgever• Kosten voor bijz. trajecten mogen in mindering worden gebracht (bijv. outplacement)• Aanvullende vergoeding bij ernstige verwijtbaarheid (art. 7:673 lid 9 BW)• Regeling van ¾ dwingend recht

Geen transitievergoeding• Werknemer jonger dan 18 jaar;• Einde arbeidsovereenkomst op of na AOW leeftijd/andere pensioenleeftijd;• Ernstige verwijtbaarheid werknemer.

Beroepsmogelijkheden• Tegen toestemming/weigering UWV op a of b grond: Kantonrechter (art. 7:671b lid 1 a BW

(wg) en art. 7:681 of 7:682 BW (wn))• Werkgever en werknemer kunnen in hoger beroep bij Gerechtshof en cassatie bij Hoge Raad

tegen vonnis van Ktg (art. 7:683 BW)

Week 4 – WABO

Omgevingsrecht• Gaat over bescherming fysieke leefomgeving• Het omgevingsrecht reguleert de invloed van activiteiten die door bedrijven verricht worden,

die invloed hebben op de fysieke leefomgeving. (geluidsoverlast, vies water, gassen)• Belang bedrijfsleven: gebonden aan regels• Maar ook beschermd door regels

WABO• Belangrijkste aspecten omgevingsrecht sinds 1 oktober 2010 geregeld in Wet algemene

bepalingen omgevingsrecht (Wabo)• Uitwerking in Besluit omgevingsrecht (Bor) en Ministeriële regeling omgevingsrecht (Mor)• Geen milieuvergunning, bouwvergunning etc, maar één omgevingsvergunning voor alle

deelactiviteiten.• Reden hiervoor is dat je voorheen vijf verschillende vergunningen nodig. • Wie bepaalt de regels omtrent de leefomgeving? De overheid, de gemeente en het college

van Burgemeesters en Wethouders.• Als de vergunning wordt geweigerd kun je bezwaar maken. Je doet dit bij het orgaan die het

besluit in eerste instantie ook heeft genomen. Als het dan weer afgekeurd wordt, kun je in hoger beroep bij de Raad van State.

• Als de gemeente de vergunning in eerste instantie wel verleend, dan kunnen bijvoorbeeld omwonenden ook nog bezwaar maken tegen de vergunning.

WABO betreft Bestuursrecht• Bestuursrecht• Vergunningstelsel met toetsingskader• Aanvraag indienen bij bevoegd gezag• Procedure afhankelijk van aanvraag• Bevoegd gezag neemt besluit op aanvraag• Rechtsmiddelen: bezwaar en beroep• Derde-belanghebbenden

Vergunningplichtige activiteiten• Omgevingsvergunning nodig voor plaatsgebonden projecten• Een project bestaat uit een of meer activiteiten• Artikel 2.1 en 2.2 Wabo beschrijven vergunningplichtige activiteiten• Artikel 2.1 Wabo regels vanuit centrale overheid, artikel 2.2 regels vanuit gemeente en

provincie

Vergunning voor activiteit ‘Milieu’• Vergunningplicht in artikel 2.1 lid 1 onder e WABO• Voor het oprichten, het veranderen of het in werking hebben van een inrichting • Indien inrichting nadelige gevolgen voor het milieu heeft• Categorieën van inrichtingen met nadelige gevolgen staan opgenomen in het Besluit

omgevingsrecht

Toetsingskader voor activiteit ‘Milieu’

• Toetsingskader in artikel 2.14 Wabo• Algemene weigeringsgrond is belang bescherming milieu• Uitgangspunt is niet weigering, maar verbinden van voorschriften om nadelige gevolgen

milieu te voorkomen. Alleen weigeren als op grond van maatregelen, niet aan voorwaarden kan worden voldaan.

• Doel- of middelvoorschriften (bijv uitstoot)

Vergunning voor activiteit ‘Bouwen’• Geeft het recht een bouwwerk op te richten uit te breiden of te verbouwen• Bouwwerk

– Constructie– Enige omvang– (in)direct verbonden met grond– Bedoeld om blijvend te functioneren

• ‘Kleine’ bouwwerken uitgesloten van vergunningplicht in Bor• Vergunningplicht in artikel 2.1 lid 1 onder a Wabo• Toetsingskader in 2.10, lid 1 Wabo

Toetsingskader voor activiteit ‘Bouwen’Als aan 1 van de 4 niet wordt voldaan, dan weigering.

• Strijd met bouwbesluit– Technische toets bouwplan op gebied

• Veiligheid• Gezondheid • Bruikbaarheid• Energiezuinigheid

• Strijd met bouwverordening (parkeergarage, is enige mogelijkheid in binnenstad)– bijv parkeergelegenheid

• Strijd met bestemmingsplan– Bestemmingsplan bevat ‘goede ruimtelijke ordening’ – is het bouwplan op locatie toegestaan?– Ontheffingsmogelijkheden

• Redelijke eisen van welstand (moet mooi zijn)– Betreft uiterlijk bouwplan– Welstandscommissie adviseert

HRMHet FOMBRUN-model

Van belang is: Duurzame inzetbaarheid (Employability)

Definitie: Het gericht managen van de mobiliteit van de medewerkers/kwaliteiten/talenten.

“Duurzame inzetbaarheid betekent dat medewerkers hun talenten optimaal benutten, steeds op de goede plek zitten of ernaar toe bewegen en maximaal bijdragen aan de organisatie.”

Duurzame inzetbaarheid Zowel intern als extern!

Kwantitatieve inzetbaarheid: Als je een groep vaste medewerkers hebt van bijv. 4 a 5 personen en bijv. 2 flexwerkers inhuurt als dat nodig is bij een grotere opdracht. Vervolgens gaan de flexwerkers weer weg.

Van belang hierbij zijn: Binden en Boeien.

• Binden: identificeren met normen, kernwaarden, missie, verbinding met de identiteit van een bedrijf

• Boeien: op zoek naar goede deal (geld, leuk werk, leuke collega’s, status, goede sfeer)

• B&B sluiten elkaar niet uit, maar vullen elkaar aan!

• Organisatie en leidinggevenden moeten kunnen binden én boeien

Randvoorwaarde 1: Communiceren

• Leidinggeven begint met communiceren!

Door leidinggevenden

Formeel/informeel

Werkoverleg

Randvoorwaarde 2: Motiveren

• Leidinggevenden motiveren medewerkers om:

– Te blijven werken voor de organisatie

– Goed te presteren

– Motiveren is dus actief de best passende omgeving creëren voor ontwikkelen en presteren van je medewerkers

Hoe motiveert een leidinggevende?

• Motiveren door aan te sluiten bij individuele behoeften

Uitgebalanceerde combinatie van intrinsieke en extrinsieke factoren

• Motiveren door financiële prikkels, maar: organisatietrots is belangrijker dan salaris!

• 'Company pride ' is belangrijk voor de tevredenheid, inzet en motivatie van medewerkers, zo blijkt uit medewerkersonderzoeken van Effectory

Les 2.

Empowerment: Het inzetten van medewerkers in meer opzichten dan alleen het verrichten van een voorgeschreven handeling. Medewerkers kunnen meer verantwoordelijkheid dragen en ook meer bevoegdheid hanteren voor de beheersing, controle en verbetering van hun eigen activiteiten.

Zie bladzijde 21 Boek.

Deze benadering beklemtoont voornamelijk de strategische activiteiten, zoals selectiecriteria op lange termijn, rekruteringssystemen die beantwoorden aan doelstellingen op lange termijn.

Beoordelen en belonen: Performance Management (PM)

• Methode om op systematische wijze de prestatie van de medewerkers te bepalen, te verbeteren, te beoordelen en te belonen om zo een optimaal bedrijfsresultaat te behalen (=doel!)

Door PM-cyclus:

Meer helderheid in wederzijdse verwachtingen

Meer transparantie in beoordelen en belonen

Meer resultaatgericht (samen)werken

Duurzame inzetbaarheid

Performance: Sturen op gedrag én resultaat:

Gedrag: alle activiteiten die uitgevoerd worden om resultaten te boeken.

Resultaat: is de toegevoegde waarde, de meetbare output.

Jaarlijkse cyclus van vier fasen:

1. Plannen2. Functioneren3. Beoordelen4. Belonen

Doelstellingen van Performance management-cyclus zijn:

- Meer helderheid scheppen in wederzijdse verwachtingen tussen leidinggevende en medewerker;- Meer transparantie scheppen in beoordelen en belonen;- Meer resultaatgericht (samen)werken tot stand brengen.

Competentiemanagement

Competenties: De combinatie van kennis, vaardigheden, persoonskenmerken en motivatie die iemand nodig heeft voor een succesvolle uitoefening van een functie of taak.

CompetentiemanagementDefinitie: Het managen en beoordelen van de ontwikkeling van de competenties van je medewerkers. Duurzame inzetbaarheid!

Uiteindelijk doel van competentiemanagement:

Win-win situatie scheppen(Succes en ontwikkeling van de organisatie door succes en ontwikkeling van de medewerkers.)

Competentieontwikkeling middels:

• POP• Opleiden• Management Development en Loopbaanontwikkeling• Mobiliteit en employability: duurzame inzetbaarheid• Demotie en leeftijdsbewust personeelsbeleid

LogistiekAantekeningen lessen

Productiegrondvorm

Hoe richt je de productievloer (productieomgeving) in?

Continue fabricageo Productieproces van tevoren vastgesteld

en ingericht. (Massaproductie)o Productie volgens een vast werkwijze.o Het draait zoals je van te voren had

voorspeld en verwacht.o Dit is kwetsbaar. Het werkt alleen goed

als je weinig storingen etc. hebt. Als station 3A bijvoorbeeld een storing heeft, dan loopt het hele proces vast.

Functionele fabricageo Productieproces is op basis van functies ontworpen en ingericht.

(Specialisaties)o Voordeel is dat je orders kunt maken die specifiek van de klant komen.o Deze grondvorm is meer klantgericht.

Groepsgewijze fabricage (mengvorm van bovenstaande twee grondvormen)o Ontwerp en inrichting van het productieproces volgen de orderstroom.o Werken in teams, verantwoordelijk voor uitvoering van de hele order.

Logistieke tekenvormen

Bill of Material (BOM)

Een BOM is een stuklijst en somt alle grondstoffen en onderdelen op die nodig zijn om één (standaard) eindproduct te maken.

Wie in een bedrijf maakt de BOM?o De ontwerpafdeling van een bedrijf.

Wie in een bedrijf werkt met de BOM?o Productieafdeling / inkoopafdeling. Iedereen die ervoor moet zorgen dat de

producten die nodig zijn, er ook echt zijn én verwerkt kunnen worden.

Een BOM is dus heel belangrijk in productiebedrijven!

Material Requirements Planning (MRP-I)

Wat is de essentie van een MRP I systeem?Het is een set rekenregels in het systeem waarmee de werkelijke toekomstige behoefte aan materiaal en grondstoffen kan worden berekend voor eindproducten.

Belangrijke begrippen hierbij zijn: - De onafhankelijke vraag- Tijdsfasering (uren/dagen/weken)

De afhankelijke vraag wordt hierbij berekend.

Welke informatie moet er zoal beschikbaar zijn in het automatiseringssysteem om het mogelijk te maken een MRP-run (een systeemberekening) te laten plaatsvinden?

Manufacturing Resources Planning (MRP-II)

Je begint op strategisch niveau met het bepalen van doelstellingen, planningen etc. Heb je ook de juiste middelen>

Uiteindelijk moet je kijken naar de capaciteit en dan ga je kijken of de middelen er zijn en of dat de planning uitvoerbaar is?

Formule van Camp

Het gaat om het vinden van de optimale bestelgrootte per keer bestellen bij de leverancier.De formule berekent het punt waarbij de totale kosten(bestel- en voorraadkosten) zo laag mogelijk zijn.

Bij Q is 8 zijn de totale kosten zo laag mogelijk.

Je hebt ook een formule zoals je hiernaast kunt zien.

De formule geld voor producten die een stabiel afnamepatroon hebben zoals bijvoorbeeld koffie en sigaretten. Het kan niet voor seizoensproducten.

Totale kosten = optelsom van bestelkosten en voorraadkosten

((Bestel) D x Cb / Q + (Voorraad)) Cv x Q / 2)

Je zoekt een optimum van de totale kosten: bestel- en voorraadkosten moeten beide zo laag mogelijk zijn:

Welke bestelhoeveelheid (=welke Q) hoort bij die samen

zo laag mogelijke bestel- en voorraadkosten?

D = Demand, jaarvraag/jaarafname

Cb = Costs van het bestellen per kéér

Cv = Voorraad costs per product (om één product een jaar op

voorraad te houden)

Je doel als logistiekeling zou moeten zijn om de bestelhoeveelheid(Q) iedere keer te verlagen, waardoor je minder voorraden hebt en dus ook minder voorraadkosten.

Nadeel van het verlagen van de Q?Je moet vaker inkopen waardoor de bestelkosten stijgen. Als je die naar beneden kunt brengen, kun je de voorraden verkleinen.

Camp gaat wel van een aantal voorwaarden rond de te bestellen producten uit:

Afname product per tijdeenheid is constant en bekendLevertijd product is vast en promptGeen neen-verkopen vinden plaatsBestelkosten per bestelling zijn constant en bekendKosten van het op voorraadhouden van één product gedurende een jaar zijn constant en bekend

Economic Production Quantity

Effectiviteit van machines

Dit is te berekenen a.d.h.v. 3 formules

Beschikbaarheidsgraad (availability rate) Prestatiegraad (performance rate) Kwaliteit (quality rate)

Week 3

JIT en Kanban

Japan werkt heel erg volgens pull-productie (kanban). Amerika en de rest van de wereld werkt vanuit push-productie.

Just-In-Time

Het Just In Time (JIT) concept is gebaseerd op:

- Jidohka beslissingsbevoegdheid op de werkvloer

leg productie stil, spoor fout op en los definitief op

- Pull-productie (Kanban): vanuit de klant denken. Je trekt vanaf het eindpunt een product door de fabriek heen.

Het voordeel hiervan is dat er zo naar problemen wordt gekeken en vervolgens worden opgelost zodat ze nooit meer voor kunnen komen.

Je kunt gemakkelijk zien waar het probleem ligt.

Nadeel is dat als er zich een probleem voordoet, het hele proces stil ligt.

Kanban = kaartje.

Er worden proceskaarten gebruikt om het proces aan te sturen.

Two-bin: principe dat je steeds twee stuks van iets hebt, zodat je door kan blijven gaan als de ene op is. Denk aan een biertje dat op aan het gaan is als aan de bar zit, je besteld dan alvast een nieuwe zodat je door kunt drinken.

VerbetermethodiekenKaizen: elke keer klein verbeteren

Lean: zo flexibel mogelijk opererenAgile: meest flexibele van allemaal.

TOC: Ontdekken waar de bottle-neck zit in je bedrijf. Die moet aangepakt worden.

LeanHet proces bestaat uit vijf stappen.

Value: wat is de waarde voor mijn klanten.

Value stream: Waar wordt waarde gecreëerd in de ogen van de klant. Wat vindt de klant echt belangrijk.

Flow: Waar zit de verspilling.

Pull: kunnen pull systemen verder introduceren?

Perfection: Hoe kan je het proces verder optimaliseren?

ValueA customer defines value or value-added with the following three conditions:

It must transform the product or service.The customer must be willing to “pay” for it.It must be done correctly the first time.

Iemand heeft ooit gekeken hoeveel tijd je kwijt bent aan een vliegruis. Hoe lang je uiteindelijk vliegt, en hoeveel stappen je moet doorlopen.

1 Het reisbureau bellen 14 Vertraging2 Tickets ontvangen 15 Taxien3 Taxibedrijf bellen 16 Vliegen4 Op de taxi wachten 17 Taxien5 Bagage inladen 18 Wachten bagage6 Rijden naar vliegveld (2 uur v.v. inchecken) 19 Veiligheid7 Bagage uitladen 20 Douane8 Inchecken 21 Bagage in bus laden9 Controle 22 In bus wachten10 Veiligheidscheck 23 Rijden11 Douane 24 Aankomst 12 Wachten 25 Wachten op inchecken13 Boarden

Traveltime 13hValue Added Time (travelling) 7h

Process steps 24

Theory of Constraints (TOC)

Doel:

- Theory Of Constraints (TOC) van E. Goldratt (1990)

- Doel van ondernemingen: winst (het genereren van geld) en continuïteit

- In een bedrijf wordt de effectiviteit bepaald door dat stuk van het proces waar de grootste bottleneck zit (daar hopen voorraden zich op, het proces loopt niet door, er wordt te weinig geld gegenereerd)

-Los de bottleneck op en ga op zoek naar de volgende

Je gaat het hele proces in kaart brengen.

Vervolgens ga je de bottle neck zoeken.

En dan ga je kijken of dat dat anders kan.

Distributielogistiek

Bij distributielogistiek gaat het om dezelfde doelstellingen als bij inkoop- en productielogistiek:

- Kostenreductie: minder voorraad/beter benutten capaciteit - Verbeteren van de flexibiliteit en de leverbetrouwbaarheid

Veel voorraadpunten: de driehoeken.

Dat maakt het kostbaar

Hoe meer voorraad er in de keten ligt, hoe duurder het product. Je kan dit verhelpen door vaker kleine hoeveelheden te transporteren.

Opslingereffect

Als de detaillist besluit dat hij 10 meer voorraad wil hebben, dan moet de grossier ook meer voorraad hebben. Als het centraal magazijn ziet dat de grossier meer voorraad wil hebben, dan gaat het centraal magazijn ook meer voorraad aanleggen. De fabrikant gaat ook meer voorraad aanleggen als het centraal magazijn meer voorraad wil.

Besturingssysteem

Stap 2 van het logistieke raamwerk is ook bij distributie-logistiek de keuze voor een besturingssysteem.

Besturingssytemen in de distributielogistiek:

DRP I + DRP II

DRP 1

DRP I: Distribution Requirements Planning

Wat is de essentie van een DRP I systeem?

Het is een set rekenregels in het systeem waarmee de werkelijke toekomstige behoefte aan herbevoorrading van magazijnen (tussenvoorraadpunten) en uiteindelijk winkels in een keten kan worden berekend voor eindproducten.

DRP 2

Een latere uitbreiding op het DRP I systeem:

DRP II (Distribution Resources Planning)

Wat is de essentie van een DRP II systeem?

Je gaat hierbij rekening houden met of het uberhaupt wel kan. Je kijkt naar de resources en je kijkt of je er er bijvoorbeeld wel 10.000 kan bestellen als je magazijn maar 5000 producten kan opslaan.

Week 4

Supply chain managementHoe kunnen we de drie stromen (geld, informatie en goederen) handig inrichten.

SCM kijkt naar de logistieke processen die heel de keten overkoepelen.

Als je niet aan SCM doet, en je allemaal alleen met je eigen ding bezig bent ga je met elkaar vechten om te bepalen wie er met het grootste deel van door gaat.

In plaats van te gaan vechten ga je bij Pie-Sharing de taart(winst) groter maken zodat je allebei een groter stuk hebt dan dat je eerst had. Dit doe je door middel van samenwerken.

ParadoxAls het niet goed gaat, veranderen. Als het goed gaat met je bedrijf ga je niet veranderen. Als het niet goed gaat met het bedrijf ga je je focussen op interne veranderingen en is je veranderingsbereid hoog. Als het goed gaat ligt je focus vooral extern omdat het in je bedrijf goed gaat. Idee achter dit model is dat een organisatie waarmee het goed gaat vooral externe focus hebben en niet wil veranderen.De gedachte achter supply chain is eigenlijk externe focus en hoge veranderingsbereidheid.

Altijd 3 schakels in de keten anders spreek je niet over supply chain management.• Supply Chain Management gaat een stap verder!• SCM: Logistiek in de keten; leverancier – klant relatie, minstens 3 partijen• Doel: Kosten ↓, Customer serviceniveau ↑

Voordeel: sneller leveren omdat je samenwerkt of betere kwaliteit producten.

Supply chain management De drie schakels moet eerst elk weten wat zijn eigen kosten zijn. Dan pas kunnen ze dit samen af gaan stemmen.

Waarom? Steeds meer concurrentie waardoor de prijzen onder druk staan en steeds nieuwe producten komen.

4 vormen van ketenintegratie– Fysieke integratie (iedereen rol-containers) gaat om de integratie van de fysieke

goederenstroom. Hoe kunnen we de uitvoering van deze stroom zo goed mogelijk op elkaar in laten spelen. Iedereen rol-containers: als leverancier en producent zelf container/krat gebruiken hoef je niet over te laden. Dit moet wel als je twee verschillende pallets/containers etc. gebruikt. Als je samenwerkt en je gebruikt dezelfde containers is dat een stuk makkelijker.

– Informatie-integratie (EDI) zelfde systeem gebruiken en op elkaar afstemmen/aansluiten. Leverancier krijgt melding van inkooporder. Dan hoeft er maar 1x iets ingevoerd worden en komt het automatisch bij de ander ook in het systeem te staan. Electronic data in exchange. Let op, het gaat erom dat het ene systeem iets doorzendt naar het andere systeem. De een kan niet bijv. de klantenlijsten van de ander inzien.

– Besturingsintegratie (ECR) de andere partij meer inzicht geven in onze planning en besturingen.

– Grondvormintegratie (overdragen logistieke taken, bv VMI) je geeft aan je leverancier je overzichten, sleutel en magazijn etc. Dan krijgt de leverancier de verantwoordelijkheid om te zorgen dat de voorraden op pijl blijven. Ziekenhuis voorraadkast, leverancier houdt het bij.

EDI Het elektronisch uitwisselen, zonder menselijke interacties, van gestructureerde en genormeerde gegevens tussen computers van de bij een handelstransactie betrokken partijen. Alleen cijfers worden doorgestuurd.

1 fysieke integratie 2 informatie-integratie 3 besturingsintegratie 4 grondvorm integratie

KwaliteitAantekeningen lessen.

Hoofdstuk 1 uit het boek leren!

KwaliteitDe kwaliteit van een product of dienst, zowel intern als extern geleverd, is de mate, waarin het geheel van eigenschappen voldoet aan de gebruiksverwachtingen van de afnemer, begrensd door de prijs, die hij wil betalen en de levertijd, die hij wil accepteren.

Integrale kwaliteitszorg (IKZ)Alle onderdelen van de organisatie zijn bij kwaliteitszorg betrokken, alle kwaliteitsaspecten hebben invloed op elkaar.

Alle afdelingen binnen een organisatie zijn nodig om integrale kwaliteitszorg te realiseren. Iedere afdeling moet hier verantwoordelijkheid voor dragen.

Drie verschillende benaderingen

1. Transcendente benadering a. (filosofisch: aangeboren uitmuntendheid,

imago, gevoel, ervaring, subjectief)

2. Productbenaderinga. (rationeel, meetbaar, tastbaar, hoeveelheid,

verschillen)

3. Gebruiksgerichte benadering a. (gebruiker bepaalt kwaliteit, niet iedereen dezelfde mening,

smaak, eisen)b. Veel zout/weinig zoutc. Land van herkomst

4. Productiegerichte benadering a. (het maakproces is belangrijk, zo

klein mogelijke uitval) b. Hoe goed is het proces?

5. Waardebenadering a. (prijs-prestatie)

6. + Reliabil ity : a. (betrouwbaarheid na levering)

Kwaliteitsdenker Deming

• Meten is weten en gissen is missen --> Meetbaar maken dus.• Beheersen van organisatorische processen leidend tot structurele

kwaliteitsverbetering• Regelkring (PDCA cirkel)• Kwaliteit van de medewerker

Om tot een goed product te komen, moet er ook goede mankracht zijn

• Twee dingen onthouden!: PDCA-cyclus + je moet het met zijn allen doen.

Kwaliteitsdenker Juran• Voldoe aan de verwachtingen van de

afnemers en focus je op kosten: (kosten-baten)

• Kwaliteitskosten =- preventiekosten (procedures/handboeken)

- beoordelingskosten (productcontrole)

- faalkosten (reparatie/afval/uitval/terugroepactie) Zowel intern, als extern.

Zijn conclusie: Je moet kijken wanneer de totale kwaliteitskosten het laagst zijn. Dat is niet bij een kwaliteit van 100% zoals te zien is in de grafiek hierboven.Faalkosten zijn in bedrijfseconomische termen geen kosten. Het zijn gemiste opbrengsten.

Kwaliteitsdenker Crosby

• Er bestaat maar één optimaal kwaliteitsniveau, namelijk: zero defects (nul fouten)• Kwaliteit is preventie• Kwaliteit is een houding. Het hoeft niet, je moet het niet verwachten van de medewerkers.• Kwaliteitskosten als functie van tijd: Qk = f(T)• Kwaliteit meten door de kosten van niet voldoen te berekenen• Zero defects programma (ZIE BOEK)

Kwaliteitsdenker Imai• Lijkt op Demming.• Kaizen methodiek: verbeter en innoveer, zonder ophouden en iedereen erbij betrokken• Kwaliteitszorg: moeizaam, jaren durend en in kleine stappen• Basisprincipes:

- Deming cirkel: regelkring - Voortdurend meten en terugkoppelen - Werken met kwaliteitskringen

Kwaliteitsdenker Taguchi

• Kwaliteit wordt niet alleen bepaald door het proces, maar ook door het ontwerp• Een slecht ontwerp leidt tot hoge kosten. Meer tijd investeren in je ontwerp, want je

kwaliteit wordt er beter van.

Waar gaat een bedrijf naar kijken als ze willen bepalen waar ze goed in willen zijn?

Kritische succesfactoren

Kritische succesfactoren (KSF):

• Sleutelfactoren, waar de organisatie goed in moet zijn om haar strategische doelstellingen te bereiken. Soms ook wel voorwaarden genoemd.

• De KSF’en komen dus rechtstreeks vanuit doelen en strategie van de organisatie.• KSF’s moeten vervolgens meetbaar gemaakt worden

DUS: DOEL > KSF

De kritische succesfactoren zijn op redelijk hoog niveau. Om het meetbaar te maken moet je een stapje lager Key-prestatie-indicator

• Afgeleid van een KSF• Variabelen die sturing op proces mogelijk maken• Kwantitatief gemaakt door de prestaties te meten met prestatie-indicatoren (PI’s). • Afgezet tegen vastgestelde normen/targets• Maken sturing in het proces mogelijk

DUS: KSF > KPI > PI

KPI’S:

• Doorlooptijd • Kwaliteit• Productiviteit• Winst, solvabiliteit• Leveringsbetrouwbaarheid• Ziekteverzuim• Klachtenafhandeling

Voorbeeld:

Doel: Tevreden klanten

KSF: De beste service/klantvriendelijk

KPI: Snelheid

PI: duur van een telefoontje

PI: wachttijd voor een gesprek

PI: antwoordsnelheid e-mail

Kwaliteit van dienstverlening

Kenmerken van een dienst:

• Niet tastbaar• Kopers zijn van leveranciers afhankelijk• Voorraadvorming onmogelijk• Kwaliteit moeilijk te standaardiseren• Moeilijk(er) meetbaar

Conform verwachting / belofte =

kwaliteit

Minder dan verwachting / belofte =

kwaliteitstekort

Meer dan verwachting / belofte =

excellente kwaliteit

VerbetermodellenVolgens Bakker en Meertens (2014) zijn er 3 modellen waarmee je de kwaliteit van dienstverlening kan meten en verbeteren:

• Servqual model (of gap-model)• Customer Service Assessment Scale• Quality Control systems

Redenen hiervoor:

- Te weinig onderzoek

- Denken te weten dat ze het wel weten

Redenen hiervoor:

- Het management kan niet voldoen aan de eisen van de klant.

Medewerkers voeren de taken niet goed uit.

Redenen hiervoor:

- Niet gemotiveerd- Personeelsleden kunnen het niet- Personeel willen het niet

De dienst is uiteindelijk minder mooi/goed dan eerder beloofd was.

Redenen hiervoor:

- Marketing hang een te mooi plaatje op

- Externe communicatie is niet realistisch

Servqual-model: Gap 5

Het verschil tussen de door de klant verwachte kwaliteit en de door de klant werkelijk ervaren kwaliteit

= De resultante van gap 1 t/m 4.

Customer Service Assessment Scale

Twee dimensies

• Procedurele dimensie (procedural)

– Werkwijze

– Is het efficiënt gemaakt? Krijg ik het optijd? Etc. etc. etc.

• Menselijke dimensie (convivial)

– Dienstbetoon

– Hoe wordt iets geleverd? Met een lach? Is de persoon aardig?

Service Arena’s (Martin)

Voorbeelden:

Linksboven: Een buschauffeur die langzaam rijdt en ook nog eens verkeer rijdt.

Rechtsboven: In een restaurant wordt een bord op tafel gezet, maar het wordt eerder op tafel gegooid.

Linksonder: Alles gaat mis, maar we zijn wel heel vriendelijk. Op het terras een hele aardige serveerster, maar je krijgt wel het verkeerde drankje.

Rechtsonder: Op het terras een hele aardige serveerster, en je krijgt je goede drankje ook heel snel.

Voorbeeld paarse krokodil: Service Arena rechtsboven. Procedure wordt gevolgd, maar je bent een nummertje.

Procesbeheersing door keuring

- Controle achteraf- Controle tijdens het proces- Controle vooraf

Controle achteraf

- Scheiding tussen inspectie en doen (denken / doen)

- Kwaliteitsdienst aan het einde van de lijn

- Kwaliteitsdienst bepaalt de kwaliteit van output

- Gaat niet om kwaliteitsverbetering

Controle tijdens het proces

- Van 100% controle naar steekproeven in de lijn

- Zeer betrouwbare resultaten

- Slechte producten in een vroeg stadium afgekeurd.

- Keur je de steekproef af, dan keur je het totaal ook af.

- Gaat nog steeds niet om procesverbetering

Risico’s

• Producentenrisico: kans, dat partij ten onrechte wordt afgekeurd.

• Consumentenrisico; kans, dat partij ten onrechte wordt goedgekeurd.

Controle vooraf

- Kosten:

Preventiekosten.

-

Gereedschapskist van Deming

1a. Visgraatdiagram 1b. Oorzaak-relatiediagram

2. Lijndiagram

Veranderingen in een productieserie van een bedrijf. Ploeg 1 maakt bijvoorbeeld minder fouten dan ploeg 5.

3. Controlekaart

Een kaart waarop metingen worden geschreven.

De kwaliteitsdienst heeft bepaald dat de waardes tussen twee rode stippellijntjes blijven.

Het is fout als er meer dan tien punten boven of onder de groene lijn liggen.

Zes punten dalend op een rij, betekent ingrijpen!

4. Histogram

1234512345123451234512345012345

Percentage uitval

percentage uitval

5. Pareto-analyse

20% van de input, veroorzaakt 80% van de output.

Een minderheid van oorzaken, veroorzaakt een meerderheid van de gevolgen.

6. Stroomdiagram

Je wordt stap voor stap naar de oplossing geleid.

7. Spreidingsdiagram

Temperatuur gemeten, vervolgens kijken hoe veel afzet je hebt. Je krijgt dat bovenstaande spreidingsdiagram. Positieve correlatie: lijn is stijgend. Negatieve correlatie: lijn is dalend.

Certificatie

• Wat is certificatie/een certificaat?Een

• Waarom certificatie?Redelijke zekerheid dat de kwaliteit goed is, verkleinen van de afstand tussen leverancier en klant, beter toegang tot de Europese markt.

Soorten certificatie

1. Producten- en dienstencertificatie

(initiële keuring, typekeuring, voort-brengings-proces, bv CE-merk: veiligheid, gezondheid, milieu, consumenten-bescherming)

2. Certificatie van personen

(vakbekwaamheid: bv adviseur, keurslager, piloot)

3. Procescertificatie (b.v. duurzaam geproduceerd)

4. Kwaliteitssysteemcertificatie

(inhoud en effect van regels en procedures b.v. ISO)

Wat is een kwalteitssysteem?

Een organisatorische structuur, verantwoordelijkheden, procedures, processen en voorzieningen voor het ten uitvoer brengen van de kwaliteitszorg.

Drie spelers bij certificering

1. Raad voor de Accreditatie

(criteria vaststellen, toezicht, platform)

2. Certificerend bedrijf

(onafhankelijk, onpartijdig, verklaring afgeven)

(bv. NV KEMA Nederland, LRQA, BVQI, KWH)

3. Te certificeren bedrijf

Certificeringsprogramma’s

1. first party certificatieJe vindt zelf dat je de beste producten hebt.

2. second party certificatieJe klanten vinden dat je de beste producten hebt.

3. Third party certificatieEen onafhankelijk speler (certificaat) vindt je producten de beste.

Certificatie en aansprakelijkheid

• Leverancier aansprakelijk voor product/dienst• Certificaat: aansprakelijkheid daalt• Keurmerk: aansprakelijkheid wordt groter

EngelsAantekeningen lessen

Week 3