Informatiebrief WaterCortenoever

Adviesbureau Arcadis heeft in opdracht van Waterschap Veluwe twee ontwerpen uitge-werkt voor de dijkverlegging in Cortenoever. Uw rol was hierbij belangrijk; tijdens de wensensessies van 13 en 14 oktober 2009 heeft u uw wensen voor de inrichting van Cortenoever op tafel gelegd. Uw mening over bijvoorbeeld de ontsluiting, recreatie en landbouwmogelijkheden is zoveel mogelijk in de ontwerpen verwerkt.

In deze informatiebrief lichten wij de twee ontwerpen voor de dijkverlegging in Cortenoever toe en geven we aan welke argumenten we daarvoor hebben. De

vragen die nog open staan naar aanleiding van de wensensessies worden hiermee zoveel mogelijk beantwoord.

Tijdens de Terugkoppel- en Adviessessie op woensdag 23 juni geeft Waterschap Veluwe een toelichting op de ontwerpen en gevenwij gemotiveerd aan welk ontwerp onze voorkeur heeft. Er is voldoende gelegenheid om vragen te stellen over wat nog niet duidelijk is. Aan het einde van de Terugkoppel- en Adviessessie neemt u een reactieformulier mee naar huis, waarop u uw advies kunt uitbrengen over beide ontwerpen. Uw advies wordt gebruikt bij het

vaststellen van het de� nitief ontwerp, dat begin 2011 aan de staatssecretaris wordt aangeboden. Noteert u alvast de datum woensdag 23 juni; u bent van harte welkom.

In deze uitgave gaan we ook in op andere actuele onderwerpen. Er bestaan bijvoor-beeld vragen over beheer en schade. We geven u inzicht in het verdere proces van de watermaatregelen die Waterschap Veluwe in Cortenoever, Tichelbeeksewaard en Voorsterklei gaat uitvoeren.

Luchtfoto Cortenoever

Ontwerp 1Kadesbuitenom

Ontwerp 2Kadesbinnendoor

Wensensessie Cortenoever

vaststellen van het de� nitief ontwerp, dat

woensdag 23 juni; u bent van harte welkom.

3 - 5 Ontwerp 1; Kades buitenom

6 - 8 Ontwerp 2; Kades binnendoor

9 - 10 Vragen en antwoorden

12 IJsselsprong en Ruimte voor de Rivier

11 Planning en verdere proces

Inhoudsopgave

Dijk en kadesHet tracé van de nieuwe dijk wijkt niet af van wat er in het Snip2a-besluit is vastge-steld. De huidige, waterkerende dijk wordt zowel aan de zuid- als aan de noordzijde van het gebied verlaagd tot kades, die het mogelijk maken het nieuwe buitendijkse gebied bij hoogwater te laten meestromen (de in- en uitstroomopening, 1 en 2). De rest van de huidige dijk (3), het tracé tussen de in- en uitstroomopening, blijft op de bestaande hoogte maar doet niet langer dienst als waterkerende ‘bandijk’.

Woningen en ervenDe erven en woningen die gehandhaafd blijven, krijgen (waar dat nodig is) op indivi-duele basis een extra bescherming tegenwateroverlast. Het gaat om het aanbrengen van een kade om, of het verhogen van tuin of erf. Hiermee vermindert de frequentie en de mate waarin water in de woningen komt. Dit vraagt maatwerk, waarover we met de betrokkenen persoonlijk in gesprek gaan.

Landbouw Nabij de instroom- en uitstroomopeningen wordt het bestaande maaiveld 1 tot 1,5 meter verlaagd (4). Dit betekent dat op deze plaatsen het grondwater in de winter tot aan het maaiveld staat. Ook in de zomer zijn deze gronden te nat voor regu-liere landbouw. Het deel binnen de kades (5), het deel dat niet wordt vergraven, blijft geschikt voor reguliere landbouw. Naar verwachting loopt dit land gemiddeld 1 keer per 25 jaar onder water.

Ontwerp 1

Kades buitenom

3

1 Instroomopening2 Uitstroomopening 3 Rest ‘huidige’ dijk4 Verlaging maaiveld met 1-1,5 meter5 Deel dat geschikt is voor landbouw

2

4

4

4

5

111

33

4

OntsluitingDe hoofdontsluiting van Cortenoever (6) bestaat uit een weg die in het zuiden eerst de kade rond het gebied volgt tot aan het ‘eiland’ van de rioolwaterzuive-ring. Daarna wordt de Holthuizerweg opgepikt en verloopt de hoofdontsluitingverder over de Piepenbelt, tot deze in het noordelijk deel van het gebied aansluit bij de nieuwe dijk (7). De Cortenoeverseweg wordt vanaf dit punt verlegd op de nieuwe dijk. Andere dan genoemde bestaande wegen in het plangebied vervallen of worden omgevormd tot recreatiepad of perceelsontsluiting. De nieuwe dijk wordt voorzien van een � etspad; in het noorden is dat gecombi-neerd met overig verkeer op het deel van de Cortenoeverseweg dat op de nieuwe dijk komt te liggen. De kades (de in- en uitstroomopening) en de (huidige) dijk daartussenin worden voorzien van een recreatiepad dat � etsen en wandelen mogelijk maakt (8).

HoofdontsluitingAansluiting op nieuwe dijkRecreatiepadWandelrouteLaag deel Cortenoever

6789

10

101010101010

77777

Recreatief medegebruikWe stellen voor om een doorgaande wandelroute in het huidige buitendijkse gebied te ontwikkelen (9), die in het verlengde van het jaagpad direct langs het zomerbed van de IJssel in de Tichel-beeksewaard loopt. Hiermee benutten we de kans om in recreatief opzicht de samenhang tussen Cortenoever, Tichel-beeksewaard en Voorsterklei te versterken. Op deze wijze ontstaan er noord-zuid gerichte doorgaande routes. Tegelijkertijd ontstaan er mogelijkheden voor ‘ommetjes’ om en door het gebied van verschillende lengten voor de lokale bevolking. Het slingerende beloop van de nieuwe dijk maakt een afwisselend (ver)gezicht over het gebied en zijn omge-ving mogelijk.

BeplantingBeplanting die de doorstroming van water belemmert, wordt verwijderd. Op een aantal plaatsen in het gebied bestaat de mogelijkheid beplantingen te handhaven, uit te breiden of nieuw in te planten. Het doel daarvan is de ruimtelijke structuur van het gebied te behouden en versterken. Het verschil tussen het meer besloten en hoog gelegen oostelijk deel van Cortenoever en het open midden en westelijk deel wordt versterkt door nieuwe aanplant op en langs het te handhaven deel van de huidige dijk. Bij erven en oprijlanen die in Cortenoever gehandhaafd kunnen blijven (percelen die hoog en stroomluw liggen) kan beplanting gehandhaafd of aangevuld worden. Ook dit vraagt maatwerk en overleg met bewoners en gebruikers. In het lage deel van Cortenoever (10) kan opgaande begroeiing in de lengterichting van het stromende water gehandhaafd blijven of zelfs worden aangebracht. Rond de nieuwe dijk kiezen we voor openheid, juist om het zicht vanaf de dijk op de omgeving te optimaliseren.

5

Ontwerp 2

Kades binnendoor

6

Dit ontwerp bevat een aantal voorstellen die tijdens de wensensessies naar voren zijn gebracht en die ook passen binnen de voor-waarden en uitgangspunten van de PKB. Het belangrijkste verschil met het andere ontwerp zit in de plaats van de kades en van de noodzakelijke maaiveldvergra-vingen. Het ontwerp speelt in op bezwaren uit het gebied tegen de omvang en plaats van de te vergraven delen van Cortenoever en de grote beperkingen die daarmee voor de landbouw ontstaan.

Dijk en kadesDe zuidelijke kade volgt het bestaande tracé van de Holthuizerweg (1). De instroomopening aan deze kant van Cortenoever is breder dan in het andere ontwerp vanwege aanpassingen aan het ‘eiland’ rond de rioolwaterzuivering en het verwij-deren van extra woningen. Aan de noord

zijde van Cortenoever volgt de kade (2) het tracé van het bestaande dijkje en bosje parallel aan de Piepenbelt, net langs het erf Laag-Helbergen. Het tracé van de nieuwe dijk is ongeveer in het midden van Cortenoever iets verlegd ten opzichte van het andere ontwerp. Een wat meer oostelijke ligging van de dijk is hier mogelijk zonder de afvoermogelijkheden van water aan te tasten. Deze benadering leidt tot een grotere afstand tussen bestaande bebouwing en de dijk, zoals dat tijdens de wensensessie door een aantal mensen is voorgesteld.

Woningen en ervenDe erven en woningen die gehandhaafd blijven, krijgen (waar dat nodig is) op indivi-duele basis een extra bescherming tegen wateroverlast. Het gaat om het aanbrengen van een kade om, of het verhogen van tuin

of erf. Hiermee vermindert de frequentie en de mate waarin water in de woningen komt. Dit vraagt maatwerk, waarover we met de betrokkenen persoonlijk in gesprek gaan.

LandbouwDit ontwerp, kades binnendoor, maakt het mogelijk het graafwerk te beperken tot het gebied buiten de kades (3). Het bedijkte ‘eiland’ rond de waterzuivering is sterk verkleind, er worden meer woningenen erven verwijderd. Dit tweede ontwerp leidt tot een kleiner gebied binnen de kades. Vanwege de beperking van het graafwerk bestaan in dit ontwerp betere gebruiksmogelijkheden voor de landbouw. Het betekent wel dat er buiten de kades � ink gegraven moet worden; het maaiveld moet tot circa 5,5 meter + NAP worden verlaagd (dat is 1,5 tot 2,5 meter).

1 Zuidelijke kade = instroomopening2 Noordelijke kade 3 Graafwerk buiten kades (geel)

111

3

33

3

2

7

OntsluitingDe hoofdontsluiting van Cortenoever (4) volgt aan de noord- en zuidzijde de kades (de in- en uitstroomopening). Daartussen blijft de Piepenbeltweg bestaan. Net als in het eerste ontwerp komt het noordelijke deel van de Cortenoeverseweg op de nieuwe dijk te liggen (5). Andere wegen in Cortenoever vervallen of worden omge-vormd tot recreatiepad of perceelsontslui-ting. De nieuwe dijk wordt voorzien van een � etspad; in het noorden is dat gecom-bineerd met overig verkeer (op het deel van de Cortenoeverseweg dat op de nieuwe dijk komt te liggen). Het deel van de huidige dijk dat blijft bestaan wordt voorzien van een recreatiepad dat � etsen en wandelen mogelijk maakt.

Recreatief medegebruikWe stellen voor om een doorgaande wandelroute in het huidige buitendijkse gebied te ontwikkelen (6), die in het verlengde van het jaagpad direct langs het zomerbed van de IJssel in de Tichelbeek-sewaard loopt. Hiermee benutten we de kans om in recreatief opzicht de samenhang tussen Cortenoever, Tichelbeeksewaard en Voorsterklei te versterken.

De genoemde ontsluiting met � ets- en wandelpaden leidt tot mogelijkheden voor recreatief gebruik. Aan de ene kant ontstaan er noord-zuid gerichte doorgaande routes. Tegelijkertijd ontstaan er mogelijkheden voor ‘ommetjes’ om en door het gebied van verschillende lengten voor de lokale bevol-king. Het slingerende beloop van de nieuwe dijk maakt een afwisselend (ver)gezicht over het gebied en zijn omgeving mogelijk.

4 Hoofdontsluiting5 Cortenoeverseweg op nieuwe dijk6 Wandelroute

5

4

44444

8

BeplantingBeplanting die de doorstroming van water belemmert, wordt verwijderd. Op een aantal plaatsen in het gebied bestaat de mogelijk-heid beplantingen te handhaven, uit te breiden of nieuw in te planten. Het doel daarvan is de ruimtelijke structuur van het gebied te behouden en versterken. Het verschil tussen het meer besloten en hoogge-legen oostelijk deel van Cortenoever en het open midden en westelijk deel wordt versterkt door nieuwe aanplant op en langs het te handhaven deel van de huidige dijk.

Bij erven en oprijlanen die in Cortenoever gehandhaafd kunnen blijven (percelen die hoog en stroomluw liggen) kan beplanting gehandhaafd of aangevuld worden. Ook dit vraagt maatwerk en overleg met bewoners en gebruikers.

In het lage deel van Cortenoever (7) stellen we voor om de waterlopen aan te passen met natuurvriendelijke oevers en – lokaal – wat opgaande beplanting aan de oostzijde. Daarmee wordt het patroon van laagten die in de ondergrond aanwezig is, ruimtelijk

benadrukt. Wellicht is het mogelijk langs deze waterlopen te wandelen (schouwpaden). Rond de nieuwe dijk kiezen we voor openheid, juist om het zicht vanaf de dijk op de omgeving te optimaliseren.

Terugkoppel- en Adviessessie: Woensdag 23 JuniTijdens de Terugkoppel- en Adviessessie lichten we de ontwerpen nog verder toe en krijgt u de gelegenheid vragen te stellen.

Uw voorkeurEr zijn keuzen gemaakt, onder andere voor wat betreft dijktracé, mogelijkheden voor landbouw en de vergravingen. Op basis van die keuzen is het gebied verder ingericht en dat heeft geleid tot twee ontwerpen die beiden voldoen aan de taakstelling. Binnen de twee ontwerpen zijn nog wel detailaanpassingen mogelijk, zonder dat de taakstelling in het geding komt. We gaan er op in tijdens de sessie.

Tijdens de bijeenkomst motiveert Water-schap Veluwe welk ontwerp voor Cortenoever de voorkeur heeft, u kunt daarover vragen stellen. Na de bijeen-komst kunt u een reactieformulier mee naar huis nemen waarop u uw voorkeur kunt aangeven en een advies aan ons kunt uitbrengen. Het formulier ontvangen wij graag binnen twee weken na de bijeen-komst van u retour.

Wat: Terugkoppel- en Adviessessie Cortenoever

Wanneer: Woensdag 23 juni 2010

Tijd: 19.30 – 22.30 uur (inloop 19.00 uur)

Plaats: Voormalige werkplaats van Waterschap Veluwe, Cortenoeverseweg 141 Brummen

Wensensessie Cortenoever

77777

Laag deel Cortenoever7

Vragen en antwoorden9

Tijdens de sessies in oktober 2009 hebben wij u beloofd antwoorden te zoeken op de vragen die u had ten aanzien van de inrichting van Cortenoever. Op een deel van de vragen heeft u schriftelijk antwoord ontvangen. Andere vragen worden beantwoord in deze informatiebrief, of ze komen aan de orde tijdens de Terug-koppel- en Adviessessie op woensdag 23 juni.

Eerst een voorkeur: ontwerp 1 of 2Op basis van de milieueffectenstudie, de resultaten uit de wensensessies en de reacties van de gemeenten, het rijk en de stuurgroep IJsselsprong wordt het voor-keursalternatief bepaald. Dit alternatief wordt in de komende maanden verder gedetailleerd tot een de� nitief ontwerp, zodat het begin 2011 kan worden aange-boden aan de staatssecretaris.

Deze detaillering houdt in dat antwoord gezocht wordt op onder andere open-staande vragen over de

- Ontwatering van het gebiedZoals het er nu naar uitziet worden bestaande sloten in de laagtes gebruikt om water via een gemaal in de noordelijke kade af te voeren. Hoe dat exact gaat hoort bij de detaille-ring.

- Het precieze beheer Wie gaat beheren en hoe wordt dat gedaan? Komen er schapen op de dijk of wordt het beheer anders inge-vuld? Bij de detaillering wordt hieraan aandacht besteed.

- Fundering van de huizenTot hoever worden de funderingen van de huizen onderzocht? Komt aan de orde bij de detaillering.

In oktober/november informeren wij u over de laatste stand van zaken.

Feiten

Te vergraven grond

Bruikbare landbouwgrond

Kadesbuitenom

66 ha

146 ha

Kadesbinnendoor

61 ha

151 ha

(Let op: dit zijn ordegrootte getallen. De precieze uitwerking volgt nog de komende maanden.)

Details in het gebiedDe wensen voor wat betreft oplossingen voor zwerfvuil en welke bomen er precies geplant gaan worden etc. komen later aan de orde. We hebben uw mening hierover verzameld en nemen ze mee bij de verdere detaillering.

10

BodemonderzoekNa half juli vindt bodemonderzoek in Cortenoever plaats. Om het onderzoek uit te kunnen voeren moeten de onderzoekers diverse percelen betreden. De betrokken eigenaren zijn hierover geïnformeerd. Het adviesbureau dat het bodemonderzoek uitvoert, neemt t.z.t. contact op met de betreffende eigenaren voor het precieze moment waarop het onderzoek wordt uitge-voerd.

Flora en fauna onderzoek Het is nodig om in Cortenoever aanvullend onderzoek voor � ora en fauna uit te voeren, om de laatste ontbrekende gegevens aan te vullen. Dit onderzoek vindt plaats in de periode mei-oktober van dit jaar, en is gericht op de kamsalamander, de waterspits-muis, de botanische waarden van de dijk bij de in-/uitstroomopening en de botanische waarden van de bospercelen. In het voor-jaar van 2011 vindt nog onderzoek plaats naar de kno� ook- en rugstreeppad, de vleer-

muizen, de steenuil en andere broedvogels op de erven.

Effecten op de waterstandDiverse mensen hebben gevraagd naar de effecten van de watermaatregelen op de grondwaterstand. De dijkverleggingen in Cortenoever en Voorsterklei, en de geul in de Tichelbeeksewaard leveren mogelijk verdroging op. Daarnaast zou er meer kwel kunnen optreden. Om meer grip te krijgen op de werking van het (grond)watersysteem wordt in zowel Cortenoever, Voorsterklei als in de Tichelbeeksewaard een grondwater-meetnet geplaatst. Dit gebeurt onder andere door in Cortenoever peilbuizen te plaatsen. Om veranderingen in beeld te brengen is het noodzakelijk de huidige situatie scherp te hebben. Het is daarom nodig de metingen een ruime periode voorafgaand aan de uitvoering te starten. Dit houdt in dat de grondwaterstand gedurende een periode van 6 jaar (tot na de realisatie) wordt gere-gistreerd.

Onderzoeken in Cortenoever

SchadeU kunt op verschillende manieren schade ondervinden door de dijkverlegging in Cortenoever. Wanneer u schade ondervindt door de dijkverlegging kunt u terecht bij het loket voor planschade en nadeel-compensatie Ruimte voor de Rivier.

Bij dit loket kunt u ook terecht als het gaat om besluiten of handelingen van andere overheden dan het Rijk (provincies, gemeenten en waterschappen) voor de uitvoering van het programma Ruimte voor de Rivier. Verzoeken om schadevergoe-ding worden door de staatssecretaris beoordeeld volgens geldende (wettelijke) regels voor vergoeding van planschade en nadeelcompensatie.

Het adres van het Schadeloket is:Rijkswaterstaat Corporate Dienst, Bestuurlijk-Juridische Zaken en VastgoedZaaksbehandeling PubliekrechtGrif� oenlaan 2, 3511 MJ Utrecht Postbus 8155, 3503 RD Utrecht.

Informatie over schade en nadeelcompen-satie vindt u op www.ruimtevoorderivier.nl/schadeloket.

Referentiebeeld archeologisch onderzoek

Tot Juni Twee ontwerpen per gebied klaar; Terugkoppel- en Adviessessie met betrokkenen

Juni - Augustus Bepalen welk ontwerp de voorkeur krijgt

Oktober - November Informatieve sessie bewoners, gebruikers, eigenaren, belangengroepen en besluitvorming door diverse besturen over de voorkeur (welk ontwerp gaat naar de staatssecretaris)December Voortoets door Programmadirectie Ruimte voor de Rivier (PDR)

Januari - Maart Hoofdtoets door PDR, beslissing door de staatssecretaris

Vanaf Maart Doorlopen diverse procedures: bestemmingsplannen, vergunningen

Uitvoering werkzaamheden

Planning en verdere proces

2010

2011

Na ontvangst van uw advies voeren wij even-tuele noodzakelijke aanpassingen door tot een de� nitief ontwerp. Het de� nitief ontwerp laten wij in oktober/november aan u zien. Het gaat naar de diverse besturen en wordt vervolgens ter toetsing voorgelegd aan de Programmadirectie Ruimte voor de Rivier. Hier wordt nog eens nagerekend of de taak-stelling wordt behaald en of aan alle uitgangspunten en randvoorwaarden is voldaan. Wanneer de PDR akkoord is, sturen

wij het ontwerp naar de staatssecretaris.

Voorjaar 2011: Duidelijkheid!Als de staatssecretaris akkoord is, is de� nitief duidelijk welk ontwerp wordt uitgevoerd en welke gevolgen dat heeft.

Procedures en vergunningenDoor de beslissing van de staatssecretaris wordt ook duidelijk welke procedures en vergunningen er precies moeten worden

aangevraagd en doorlopen. De aanvragen worden opgesteld en de diverse procedures worden in gang gezet. Wij houden u hier-over op de hoogte.

Aanbesteding: aannemerOndertussen wordt een aanbesteding gehouden om een aannemer te vinden die het werk gaat uitvoeren. Uw suggesties voor beperking van de overlast brengen wij over aan de aannemer.

11

2012 - 2015

Colofon

In deze informatiebrief staan de water-maatregelen van de IJsselsprong/Ruimte voor de Rivier centraal. Deze brief verschijnt in kleine oplage: de informatie in deze brief is speci� ek bedoeld voor mensen die betrokken zijn bij het gebiedsproces dat Water-schap Veluwe is gestart voor de uitwer-king van de watermaatregelen. Het is mogelijk dat in de toekomst – naast algemene IJsselsprong nieuwsbrieven- óók informatiebrieven verschijnen waarin een andere opgave van de IJsselsprong centraal staat (woning-bouw, natuurontwikkeling of infrastruc-tuur).

TekstenProjectbureau Waterschap Veluwe, Bosch Slabbers,website Ruimte voor de Rivier

Illustraties en foto’s Studio Response, Ruben Smit, Wojtek Nawara, Bert Overkamp, Bosch-Slab-bers, Esther Pastoors

Oplage200 exemplaren

VerspreidingBewoners, gebruikers, eigenaren en belangengroepen van Cortenoever. Stuurgroep IJsselsprong, gemeentebe-sturen Zutphen, Brummen, Voorst, provincie Gelderland, bestuur Water-schap Veluwe.

Juni 2010

De regio Voorst, Zutphen en Brummen werkt aan de ‘IJssel-sprong’: de plannen voor woning-bouw, wegenbouw, natuurontwik-keling en een oplossing tegen hoogwater worden uitgevoerd.

Waterschap Veluwe voert de watermaatregelen uit om de regio tegen hoogwater te beschermen. De dijken in Cortenoever (Brummen) en Voorsterklei (Voorst) worden landinwaarts verplaatst in het kader van het landelijk programma ‘Ruimte voor de Rivier’. In het plan IJsselsprong is daar een geul in de Tichelbeeksewaard bij Zutphen aan toege-voegd. De watermaatregelen moeten passen bij

de ruimtelijke kwaliteit van de regio en bij de manier waarop mensen er willen wonen en werken.

In samenwerking met de regio is voor de gebieden een ontwerp gemaakt, dat nu op detail-niveau wordt uitgewerkt (zie deze informatiebrief). Het uitwerken gebeurt in nauw overleg met bewo-ners, eigenaren en andere betrokkenen in Cortenoever, Voorsterklei en de Tichelbeek-sewaard. Zij hebben hun wensen ingebracht en worden tijdens het proces actief op de hoogte gehouden van de resultaten en de gevolgen voor hun persoonlijke situatie. De werkzaamheden starten in 2013 en moeten in 2015 zijn afgerond.

IJsselsprong en Ruimte voor de Rivier

12