Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie...

22
Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van Gelderweg, Grave Opdrachtgever Milieucoördinator Postbus 54 6269 ZH MARGRATEN Projectnummer Aeres Milieu projectnummer AM14299 Status rapport Definitief Autorisatie Opsteller rapport: paraaf datum Dhr. M. Vrolix, bc. 26 juni 2015 Kwaliteitscontrole: paraaf datum ing. T.K.P.G. Thijssen 26 juni 2015 Contactgegevens Aeres Milieu B.V. Postbus 1015 6040 KA ROERMOND (t) 0475 320 000 (f) 0475 321 967 e-mail: [email protected] www.aeres-milieu.nl

Transcript of Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie...

Page 1: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen

Arnoud van Gelderweg, Grave

Opdrachtgever Milieucoördinator Postbus 54 6269 ZH MARGRATEN

Projectnummer Aeres Milieu projectnummer AM14299 Status rapport Definitief Autorisatie

Opsteller rapport: paraaf datum Dhr. M. Vrolix, bc. 26 juni 2015 Kwaliteitscontrole: paraaf datum ing. T.K.P.G. Thijssen 26 juni 2015

Contactgegevens

Aeres Milieu B.V.

Postbus 1015

6040 KA ROERMOND

(t) 0475 – 320 000

(f) 0475 – 321 967

e-mail: [email protected] www.aeres-milieu.nl

Page 2: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 2 van 14

INHOUDSOPGAVE

1. INLEIDING 3

2. WATERHUISHOUDKUNDIG SYSTEEM 6

2.1 Algemeen .................................................................................................................................... 6

2.2 Watersystemen ......................................................................................................................... 6

2.3 Andere aspecten ....................................................................................................................... 9

3. AFWEGING EN REALISATIE 10

4. OVERIGE AANDACHTSPUNTEN 14

Bijlagen: 1 Topografische overzichtskaart en kadastrale situatie 2 Tekening van de toekomstige situatie 3 Geraadpleegde literatuur

Page 3: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 3 van 14

1. INLEIDING

In opdracht van Milieucoördinator heeft Aeres Milieu B.V. een beknopte waterparagraaf opgesteld voor de realisatie van 4 patiowoningen gelegen aan de Arnoud van Gelderweg te Grave. Voor het planvoornemen dient een bestemmingsplanwijziging plaats te vinden. Algemeen Kadastrale registratie : Sectie B, nr. 2349 (gedeeltelijk) Coördinaten : X = 167.360 / Y = 403.575 Oppervlakte : circa 1.300 m

2

Peil maaiveld : circa 10,7 m +NAP Gemiddeld hoogste Grondwaterpeil (GHG) : 3,5 m-mv. Waterschap : Aa en Maas Huidig gebruik plangebied : parkeerterrein met groenstrook Toekomstig gebruik plangebied : nieuwbouw 4 patiowoningen Op onderstaande luchtfoto is de globale grens van het studiegebied aangegeven. De locatie was vroeger deels in gebruik als parkeergelegenheid. Rondom zijn bomen en struiken aanwezig. Zie bijlage 1 voor een topografische overzichtskaart en de kadastrale situatie.

Afbeelding 1: Luchtfoto met globale afbakening plangebied [bron: Risicokaart Nederland]

Aanleiding De aanleiding voor het opstellen van deze waterparagraaf is de voorgenomen (her)ontwikkeling van het plangebied en de verplichting hierbij ten minste hydrologisch neutraal te ontwikkelen.

In aansluiting op het landelijk beleid hanteert het waterschap het beleid dat bij nieuwe plannen altijd onderzocht behoort te worden hoe omgegaan kan worden met het schone hemelwater. Hierbij worden de afwegingsstappen “hergebruik – infiltratie – buffering – afvoer” (afgeleid van de trits “vasthouden – bergen – afvoeren” doorlopen.

Page 4: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 4 van 14

Doel Het doel van deze rapportage is een beschrijving te geven van de manier waarop rekening wordt gehouden met de gevolgen van de voorgenomen herinrichting van het plangebied voor de waterhuishouding. Het doel is het voorkomen van waterproblemen, zoals wateroverlast en verdroging. Onderzoek Aeres Milieu B.V. werkt voor de opdrachtgever als onafhankelijk onderzoek- en adviesbureau, en heeft geen binding met de onderzoekslocatie. Sinds 1 november 2003 is het wettelijk verplicht, in het kader van het Besluit Ruimtelijke Ordening, een watertoets te verrichten. In de toelichting bij ruimtelijke besluiten en plannen, waarop bovengenoemd besluit van toepassing is, is het noodzakelijk een beschrijving te geven van de manier waarop rekening is gehouden met de gevolgen van het plan voor de waterhuishouding. Het onderzoek is op zorgvuldige wijze uitgevoerd volgens de algemeen gebruikelijke inzichten en methoden. De waterhuishoudkundige situatie van het plangebied is onderzocht in het kader van de watertoets. In het waterhuishoudkundige onderzoek is uitgebreid aandacht besteed aan de huidige bodemkundige- en (geo)hydrologische situatie, de gehanteerde uitgangspunten en randvoorwaarde, en de (on)mogelijkheden om neerslag in de toekomstige situatie te bergen en te infiltreren. Het plangebied ligt in het district van waterschap Aa en Maas. Het Waterschap is belast met het waterkwantiteitsbeheer en – kwaliteitsbeheer van het oppervlaktewater. Het beleid van de schappen is verwoord in het Waterbeheersplan met planperiode 2010 tot 2015 en voor stedelijk water in de Beleidsnota “Stedelijk waterbeheer”. Preventie van overstromingen van de Maas staat voorop. Daarnaast wil het Waterschap samen met gemeenten wateroverlast in stedelijk gebied voorkomen. Hierbij geldt het uitgangspunt vasthouden – bergen - afvoeren. Gemeenten worden gestimuleerd om regenwater niet langer op de riolering te zetten maar te bergen in het gebied. Het waterschap hanteert bij nieuwe ontwikkelingen het principe van waterneutraal bouwen, waarbij gestreefd wordt naar het behoud of herstel van de ‘natuurlijke’ waterhuishoudkundige situatie. Vanwege dit principe wordt bij uitbreiding van verhard oppervlak voor de omgang met hemelwater uitgegaan van de voorkeursvolgorde infiltreren, bergen, afvoeren. Waterschap Aa en Maas is verantwoordelijk voor de waterkwantiteit en –kwaliteit in het onderhavige gebied. Inrichtingen van waterhuishoudingen voor nieuw(her/ver)bouwplannen worden door het bevoegd gezag getoetst en gekeurd. De 'watertoets' is een instrument dat waterhuishoudkundige belangen op een evenwichtige wijze laat meewegen bij het opstellen van ruimtelijke plannen en besluiten. Gemeentelijk Waterplan De gemeente Grave en haar waterpartners (Waterschap Aa en Maas, Provincie Noord-Brabant en Waterleiding maatschappij Brabant-water) hebben (gelijktijdig met de gemeenten Boxmeer, Cuijk, Mill en St. Hubert en St. Anthonis) een integraal waterplan opgesteld: Gemeentelijk Waterplan Grave, projectnummer 9S502, vastgesteld d.d. 27 februari 2009. De aanleiding hiervoor was de omslag in het denken en beleid rond water gedurende de afgelopen jaren: “in plaats van voort te borduren op het vertrouwde denken in waterbeheersing door technische ingrepen, is de nadruk komen te liggen op het aansluiten op de natuurlijke potenties van het landschap en het watersysteem (duurzaamheid principe)”. Deze beleidsomslag is vastgelegd op Europees niveau in de Kaderrichtlijn Water en op Rijksniveau in de 4e Nota Waterhuishouding, de Nota Waterbeheer 21e Eeuw en het Nationaal Bestuursakkoord Water. Op gemeentelijk niveau is deze beleidsomslag door vertaald in de “Wet Gemeentelijke Watertaken”. Hierin zijn voor de gemeente een drietal zorgplichten opgenomen: hemelwater, grondwater en afvalwater. Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000 m

2, groene daken en afkoppelplannen kleiner dan 10.000 m

2 geldt een

vrijstelling voor de realisatie van de compensatie. Voor een toename van het verhard oppervlak van tenminste 2.000 m

2 en maximaal 10.000 m

2 is een rekenregel uitgewerkt.

Page 5: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 5 van 14

In de Algemene Regel (Artikel 15: Afvoer hemelwater door verhard oppervlak), behorend bij de vernieuwde Keuren van de drie Brabantse waterschappen, kan de vereiste compensatie voor een specifieke locatie berekend worden. Eventuele compensatie dient plaats te vinden volgens de voorkeursvolgorde: infiltreren, retentie binnen plangebied, retentie buiten plangebied of berging in bestaand watersysteem. Deze watertoets dient derhalve aangeleverd te worden ter goedkeuring aan het waterschap. Als een voorziening wordt aangelegd, kan een (indicatief) onderzoek naar de infiltratiecapaciteit van de bodem noodzakelijk zijn. Voor alle plannen boven de 2.000 vierkante meter wordt de toetsing aan het waterschap gemeld en wordt indien nodig advies gevraagd. Het waterschap kan formeel tijdens de inspraakprocedure een zienswijze indienen, maar de gemeente Grave streeft ernaar de waterschapsbelangen al tijdens de toetsing mee te nemen. Voor nadere uitwerking van deze stappen wordt verwezen naar de circulaire ‘Uitwerking Uitgangspunten Watertoets’ opgesteld door Waterschap Aa en Maas. Leeswijzer In hoofdstuk 2 is het aanwezige watersysteem beschreven. In hoofdstuk 3 zijn de afwegingen en eventuele belemmeringen voor de voorgenomen realisatie beschreven. In hoofdstuk 4 tenslotte worden nog enige aandachtspunten opgesomd.

Page 6: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 6 van 14

2. WATERHUISHOUDKUNDIG SYSTEEM

2.1 Algemeen

Hieronder is een korte uitwerking opgesteld van het aanwezige waterhuishoudkundig stelsel voor de planlocatie aan de Arnoud van Gelderweg te Grave. Ter plaatse is het planvoornemen om 4 patiowoningen te bouwen. Voor het planvoornemen dient een bestemmingswijziging plaats te vinden. Een schets van de toekomstige bestemmingsinrichting van het plangebied is weergeven in bijlage 3. De onderzoekslocatie is gelegen aan de zuidelijke rand van de historische binnenstad van Grave. Het perceel waartoe de onderzoekslocatie behoort, is gelegen nabij het kruispunt van de Elftweg (Provinciale weg N324), de Arnoud van Gelderweg (ventweg) en de St. Elisabethstraat. Het zuidelijk gelegen gebouw betreft een voormalige marechausseekazerne, welk verbouwd is tot een vijftal woningen. Ten noorden en oosten is een fietspad aanwezig. Hieronder is een rioolstelsel aanwezig. Zie bijlage 1 voor een topografisch overzicht en de kadastrale situatie. Het plangebied kent slechts geringe hoogteverschillen. Het maaiveldniveau bedraagt circa 10,7 meter +NAP. Op het knipsel uit de hoogtekaart zijn afwijkende hoogtes zichtbaar door de aanwezige bomen op de locatie.

Afbeelding 2: Knipsel met globale afbakening plangebied op hoogtekaart [bron: Actueel Hoogtebestand Nederland]

2.2 Watersystemen

De (water)systemen zoals die in het plangebied en omgeving voorkomen, worden onderverdeeld in grondwater, oppervlaktewater, hemelwater en afvalwater.

Grondwater Nabij de onderzoekslocatie is een TNO-monitoringsbuis aanwezig (zie afbeelding 3). Uit de gegevens van “Data en Informatie van de Nederlandse Ondergrond (DINO)” blijkt de grondwaterstand gemiddeld op 8,1 m +NAP (ca. 2,6 meter beneden maaiveld) te liggen. De maximaal vastgestelde grondwaterstand bedraagt 8,4 m +NAP. Door de ligging is stedelijk gebied is ter plaatse geen grondwatertrap bekend. Uit het ter plaatse uitgevoerde verkennend bodemonderzoek (zie § 2.3 Bodem) is het grondwater in juni 2014 op 3,48 cm-mv. aangetroffen. Bij de gemeente Grave is er in het centrum van Grave overlast gekend door schijngrondwaterstanden.

Page 7: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 7 van 14

Op basis van de hoogteligging van de onderzoekslocatie en de vastgestelde grondwaterstanden ter plaatse is de benodigde ontwatering voldoende geacht (minimaal 0,7 meter beneden maaiveld). Voor de GHG is veiligheidshalve uitgegaan van een hoogte van 8,4 m +NAP. Een eventuele bergingsvoorziening dient hierboven aangelegd te worden om geen afbreuk te doen aan de bergingscapaciteit.

Afbeelding 3: Knipsel meetgegevens peilbuis 80 meter ten noorden van de onderzoekslocatie (Bron: Dinoloket)

De kwaliteit van het grondwater binnen het plangebied is recentelijk onderzocht. Hierbij is een lichte verhoging met barium vastgesteld (zie § 2.3 Bodem). Voor zover bekend bevindt zich op en in de directe omgeving van het plangebied geen (geval van een) ernstige grondwaterverontreiniging. Het plangebied bevindt zich niet binnen een (grond)waterbeschermingszone. Er zullen geen industriële activiteiten worden ontplooid. Het risico op een eventuele grondwaterverontreiniging zal daarom minimaal zijn. In de omgeving zijn zover ons bekend geen grootschalige grondwateronttrekkingen aanwezig. De grondwaterstroming is globaal noord noordwestelijk. Het peilbeheer zal in de toekomst, waar mogelijk, meer worden afgestemd op het behoud van natuurlijke waterhuishouding (Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regime (GGOR)). Wanneer een bronnering nodig is voor de bouwwerkzaamheden of bij andere ingrepen op de plaatselijke waterhuishouding (lozing / infiltratie of werkzaamheden in de buurt van een watergang), moeten in het kader van de Waterwet vergunningen/meldingen worden aangevraagd bij het Waterschap ([email protected]). Oppervlaktewater Binnen het plangebied en nabij het plangebied is geen oppervlaktewater aanwezig. Ten oosten van de Elftweg is een watervijver aanwezig, met hierachter de Graafsche Raam. Het plangebied ligt binnen een stedelijk gebied waar inundatie (wateroverlast vanuit het oppervlaktewater) kan optreden bij een bui van T=100. Door een aangepast stedenbouwkundig plan kan inunderend oppervlaktewater op straat of een lager gelegen gebied worden geborgen. Gezien de hoogteligging van het plangebied zijn geen bijkomende maatregelingen noodzakelijk geacht.

Page 8: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 8 van 14

Hemelwater De neerslag binnen het plangebied wordt in de huidige situatie afgevoerd via inzijging, (beperkte) verdamping en afstroming. Door de eigenaar is aangegeven dat circa 1000 m

2 van de 1300 m

2 verhard is

met klinkers (geweest). Dit blijkt overigens niet uit de boorstaten van het bodemonderzoek.

Er vindt momenteel geen afvoer op het rioolstelsel plaats. Hemelwater infiltreert ter plaatse. Zover bekend is geen wateroverlast op of aangrenzend aan de onderzoekslocatie aanwezig. Ter plaatse van de Elisabethstraat 33 (ca. 100 meter oostzuidoostelijk) is bij de gemeente lokale wateroverlast bekend. De globale bodemopbouw wordt schematisch weergegeven in tabel 1 voor Grave en omgeving.

Diepte [m-mv.]

Lithostratigrafie Lithologie Hydrogeologie

0 – 7 formatie van Echteld Zand, matig fijn, matig tot sterk klei, afgewisseld met leemlaagjes

Matig tot slecht doorlatend

7 – 16 formatie van Kreftenheye Grof tot matig grof zand, geel-grijs, grindhoudend

goed doorlatend

Tabel 2.1: Geo(hydro)logische indeling [bron: Dinoloket]

Afbeelding 4: Knipsel infiltratiekansenkaart waterplan gemeente Grave

Uit informatie van de Wateratlas van de provincie Noord-Brabant is de onderzoekslocatie gelegen in een gebied waar regelmatig kwel voorkomt. Het stedelijk gebied van Grave is op basis van de bodemopbouw (eerste meters zwak siltig zand met leemlagen) over het algemeen als ongeschikt verklaard voor infiltratie.

Recent is door Milieutechniek ZVS Eemnes BV een doorlatendheidsonderzoek uitgevoerd (rapnr. BO15220 d.d. 22 juni 2015). De doorlatendheid van de bodem (zowel onverzadigd als verzadigd) ligt boven de 50 m/d, waardoor deze wordt beoordeeld als zeer goed doorlatend. Uit de boorprofielen van dit en eerdere onderzoeken blijkt dat op ca. 2 meter een sterk zandige leemlaag van ca. 1 meter aanwezig is. Hieronder is een goed doorlatend zandpakket aangetroffen. De grond is zeer geschikt voor het aanleggen van een infiltratievoorziening. De aangetroffen leemlaag werkt echter limiterend op lange termijn. Daarom is het geadviseerd deze te doorboren of een voorziening door deze bodemlaag heen aan te leggen.

De aanvoer van afgekoppelde neerslag zal niet leiden tot verslechtering van de kwaliteit van het ontvangende grondwater, mits de milieuhygiënische maatregelen in acht worden genomen. In de nieuwe situatie dient berging voorzien te worden om geen overlast te hebben binnen het plangebied en in de omgeving.

Page 9: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 9 van 14

Afvalwater Vanuit het plangebied wordt momenteel geen afvalwater geproduceerd. De gebouwen in de omgeving van het plangebied zijn aangesloten op het gemeentelijk rioolstelsel. De inzameling van afvalwater binnen de bebouwde kommen en vanuit het plangebied vindt plaats door vrijvervalriolen. Het afvalwater wordt via gemalen en persleidingen getransporteerd naar de RWZI van Oijen waar het gezuiverd wordt. Het toekomstige geproduceerde afvalwater wordt gescheiden aangeleverd. Door de bouw van 4 woningen zal de hoeveelheid afvalwater toenemen. Gezien het gebruik als woning is de aansluiting op het gemeentelijk rioolstelsel naar verwachting geen probleem. Voor meer informatie en de aansluiting op het rioolstelsel dient een aanvraag gedaan te worden bij de gemeente Grave.

2.3 Andere aspecten

Verdroging Binnen het plangebied zijn geen karakteristieke grondwater afhankelijke ecologische systemen aanwezig, zodat geen beschermende maatregelen noodzakelijk zijn. Ecosystemen Het plangebied behoort niet tot een Vogelrichtlijn- of Habitatrichtlijngebied en valt ook niet onder de Natuurbeschermingswet. Ter plaatse zijn ook geen natuurbeschermingszones aanwezig. Bodem Ter plaatse zijn in het verleden enkele bodemonderzoeken uitgevoerd. Bij aankoop van het perceel is er verkennend bodemonderzoek uitgevoerd door ingenieursbureau Oranjewoud BV in 1996 (rapnr. 9470-75204). Het parkeerterrein blijkt licht verontreinigd te zijn met PAK. Op verzoek van de gemeente Grave heeft de opdrachtgever van dit plan in 2008 opdracht gegeven aan milieutechniek ZVS Eemnes BV om een peilbuizen onderzoek te verrichten. Op 18 april 2008 zijn de resultaten aan de opdrachtgever gestuurd. Hierin wordt geconcludeerd dat in het grondwater van 1 peilbuis overschrijdingen van de streefwaarde zijn aangetroffen voor de stoffen chroom, tetrachlooretheen en cis 1,2 dichlooretheen. De resterende concentraties liggen allen onder de desbetreffende streefwaarden. Door Milieutechniek ZVS Eemnes BV is in juni-juli 2014 een verkennend bodemonderzoek uitgevoerd op de onderzoekslocatie. Ter plaatse zijn in de bovengrond lichte verontreinigingen met zink, lood, PAK, minerale olie en PCB vastgesteld. De ondergrond is niet verontreinigd. Het grondwater is licht verontreinigd met barium. Het uitvoeren van nader onderzoek is niet noodzakelijk geacht. De bodemkwaliteit ter plaatse van de onderzoekslocatie vormt derhalve geen belemmering voor het voorgenomen plan en het gebruik van de locatie voor woondoeleinden. Op basis van het bodemloket is, zover bekend, geen bodem gerelateerde belemmering voor de voorgenomen planontwikkeling aanwezig. Conclusie Uit het bovenstaande hoofdstukken blijkt dat realisatie van het project geen knelpunten oplevert wat betreft de daarin behandelde aspecten. In de nieuwe situatie zal de neerslag worden afgekoppeld van de verharde oppervlakken en via een voorziening worden geborgen en verwerkt. Ter plaatse zijn recent infiltratiemetingen uitgevoerd, waarbij een zeer goede doorlatendheid is vastgesteld. Hieruit blijkt dat de aanleg van een infiltratievoorziening zeer goed mogelijk is. Geadviseerd is om de berging voor minimaal een bui van T=10 om stortbuien te kunnen opvangen. Hiervoor is voldoende ruimte aanwezig ter plaatse. Wanneer een bronnering nodig is voor de bouwwerkzaamheden of bij andere ingrepen op de plaatselijke waterhuishouding (lozing / infiltratie of werkzaamheden in de buurt van een watergang), moeten in het kader van de Waterwet vergunningen/meldingen worden aangevraagd bij het Waterschap Aa en Maas.

Page 10: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 10 van 14

3. AFWEGING EN REALISATIE

De opdrachtgever heeft aangegeven dat ter plaatse in het verleden een klinkerverharding van circa 1.000 m

2 aanwezig is geweest. De ontwikkeling wordt hydrologisch neutraal ontwikkeld. De (in het verleden)

aanwezige verharding is derhalve niet meegerekend bij de verharde oppervlakken. De onderstaande (toekomstige) oppervlakken zijn bepaald aan de hand van de stedenbouwkundige tekening aangeleverd door de opdrachtgever (zie hieronder en bijlage 3).

Afbeelding 5: Voorgenomen ontwikkeling [bron: opdrachtgever ]

Het verhard oppervlak binnen het plangebied neemt toe. Centraal wordt een voet/fietspad aangelegd. Door het grote oppervlak van de bebouwing zijn slechts kleine tuintjes aanwezig. Bij de woningen worden diverse parkeerplaatsen voorzien. In tabel 3.1 zijn de veranderingen betreffende toe en/of afname van verharde oppervlakken binnen het plangebied aangegeven. Van het gebied zijn de volgende (toekomstige) gegevens bekend:

Bruto( verharde) oppervlakten Huidige situatie [m

2]

Toekomstige situatie [m

2]

Totaal oppervlakte plangebied, circa 1.300 1.300

Dak oppervlakte, totaal circa 0 1.120

Overig verhard oppervlakte (erfverharding etc. ), circa 0 104

Onverhard oppervlak, circa 1.300 76

Tabel 3.1: Toe - afname verhard oppervlak binnen het plangebied

Uit de tabel is af te leiden dat totale verharding van het oppervlak binnen het plangebied circa 1.224 m2 zal

bedragen. Waterschap Aa en maas en de gemeente Grave gaan ervan uit dat nieuwe ontwikkelingen (minimaal) hemelwaterneutraal zijn.

Page 11: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 11 van 14

Hergebruik van hemelwater voor o.a. toiletspoeling is gezien het planvoornemen en milieuhygiënische randvoorwaarden niet aangeraden. Eventueel kan overwogen worden om de daken te voorzien van een groendak of als waterbuffer. Naast de bufferwerking bij (hevige) regenval wordt de afvoer van hemelwater van het dak vertraagt en via verdamping komt een deel van het vocht weer in de atmosfeer terecht. Daarnaast wordt het water door het substraat in meer of mindere mate gezuiverd van fijn stof, zware metalen en luchtverontreinigende stoffen (koolmonoxide, benzeen, tolueen en formaldehyde). Verder hebben groene daken een warmte-, koude- en geluidsisolerende werking. Het tussenplaatsen van een regenton voor het besproeien van een tuin behoort ook zeker tot een realistische hergebruiksvorm. De neerslag die op de verharde oppervlakken valt, moet worden verzameld en geïnfiltreerd en/of geborgen. Opgemerkt wordt dat enkele gegevens geschat zijn op basis van een planontwerp. Bij wijzigingen aan het definitief stedenbouwkundig ontwerp dient de definitieve infiltratie- en/of bergingsvoorziening hierop aangepast en herberekend te worden. Het is noodzakelijk de afvoer van afgekoppeld hemelwater naar de bergings- en infiltratievoorziening goed te dimensioneren. Indien onvoldoende aandacht wordt gegeven aan het ontwerp en dimensionering kan wateroverlast ontstaan. In geen geval mag de afvalwaterriolering op een infiltratie en/of bergingsvoorziening worden aangesloten. Gemeenten stellen vanuit hun eigen verantwoordelijkheid eisen aan de afvoer van hemelwater. Het waterschap eist geen compensatie voor een ontwikkeling van <2.000 m

2. De gemeente stelt dat

hydrologisch neutraal ontwikkeld wordt. Voor een maatgevende bui is hieronder de te verwerken hoeveelheid hemelwater berekend door middel van de HNO-tool. De eerder uitgevoerde berekening door het waterschap is bijgevoegd in bijlage 3. - Het te bergen volume hemelwater binnen het plan op te vangen (bij T=10+10%) is 52 m

3.

- Het bijkomend te bergen volume hemelwater voor een bui van T=100+10% bedraagt 19 m3. Dit volume

mag eventueel op de straat geborgen worden maar wordt liefst afgevoerd naar een bergingsvoorziening of het openbaar groen/berm. Conform de HNO-tool dient een voorziening aangelegd te worden van 71 m

3. De

HNO-tool is intussen niet meer beschikbaar. Uitgaande van de nieuwe keur dient 60 mm geborgen te worden om hydrologisch neutraal te ontwikkelen (1.224 m

2 x 0,06 m/dag=) 73 m

3. Door deze hoeveelheid

binnen het plangebied te verwerken, wordt aan de randvoorwaarden voldaan. Afkoppeling van de neerslag afkomstig van de verharde oppervlakken is goed mogelijk bij nieuwbouw. Aan de (milieuhygiënische) randvoorwaarden kan worden voldaan (zie ook hoofdstuk 4). Toe te passen duurzame materialen: - Hellende daken: dakpannen van beton of keramisch materiaal.

- Platte daken: beton of bekleed met EPDM rubber; APP en/of SBS gemodificeerd bitumen. - Dakgoten en afvoerpijpen; PVC/PP/PE/ staal, aluminium of zink alle gecoat.

- Ontsluitingspaden / wegen / terrassen; voorzien van niet-uitloogbare materialen of betonproducten. Neerslag afkomstig van de daken Alle afgekoppelde neerslag van de daken zal niet of zeer gering verontreinigd zijn. Deze neerslag kan zonder beperkingen rechtstreeks via bijvoorbeeld lijnafwatering of traditionele afvoermaterialen, rechtstreeks op de voorziening worden geloosd. Wanneer een groendak wordt aangelegd op het plat dak (indien dit bouwtechnisch mogelijk is), kan dit in mindering gebracht worden op het verhard oppervlak. Rekening houdend met de gekende gegevens is gekozen voor een ondergrondse infiltratievoorziening.

Overige verhardingen De potentiële verontreinigde neerslag, afkomstig van de overige verhardingen zoals de parkeerplaatsen, kan potentieel licht verontreinigd zijn. Directe infiltratie van potentieel verontreinigde neerslag, afkomstig van de overige verharde oppervlakken, is alleen toegestaan na behandeling of filtratie om verontreinigende stoffen af te vangen. De (potentieel licht vervuilde) neerslag dient opgevangen te worden om dan door middel van bijvoorbeeld een bodempassage te infiltreren (zuiverende werking).

Page 12: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 12 van 14

Voor een ondergrondse voorziening zijn 2 mogelijkheden voorgesteld, namelijk infiltratiekratten en watershells. De laatstgenoemde is een duurzame ondergrondse voorziening waarbij niet diep gegraven dient te worden. Hierbij wordt net onder bijvoorbeeld de parkeerplaatsen het hemelwater geborgen. Hieronder is een toelichting gegeven. Het Watershell systeem bestaat uit koepelvormige kunststof cassettes waarover beton wordt gestort. De lage variant van het Watershell systeem is een alternatief voor gebieden met een relatief hogere grondwaterstand en bij kleinere af te koppelen verharde oppervlakken. Dit systeem is mantoegankelijk en dus makkelijker inspecteerbaar en reinigbaar is. Het hemelwater infiltreert via de zijkanten door spleten tussen de keerwanden in de drainageplaten. Een combinatie met een vertraagde afvoer op het hemelwaterstelsel is mogelijk. Voor een ondergrondse infiltratievoorziening dient een zandvanger geplaatst te worden om dichtslibben van de voorziening tegen te gaan. Meer informatie over het systeem is te beschikbaar bij de verdeler. Bron: Waterblock BV Voor het plangebied is een ondergrondse voorziening door middel van infiltratiekratten uitgewerkt. De te bergen capaciteit kan onder de zuidelijke parking gerealiseerd worden of deels tussen de woningen en ter plaatse van de parking. Hiervoor is voldoende ondergronds oppervlak aanwezig (zie verder). Ondergrondse infiltratievoorzieningen dienen altijd voorzien te zijn van een goed bereikbare blad- en zandvanger. Bladeren en zand kunnen immers leiden tot verstopping van een infiltratiesysteem. IT-kratten hebben een netto-inhoud van ca. 90-95%. Een standaardafmeting is 1,2m*0,6*0,42. Hierin kan ca. 285 liter geborgen worden. Voor de totale berging van 60 mm zijn ca. 256 kratten noodzakelijk. Voor de noordelijke verharding zijn ca. 120 kratten nodig om het hemelwater te kunnen bergen. Deze kratten kunnen onder het pad tussen de woningen gelegd worden (20 aaneen x 2 langs elkaar x 3 op een gestapeld). De zuidelijke panden kunnen afkoppelen richting de parkeerplaatsen waar de overige 136 kratten aangelegd dienen te worden (vlak van 5 aaneen x 9 langs elkaar x 3 op een gestapeld). Er kan ook voor gekozen worden om alle kratten ter plaatse van de parkeerplaatsen aan te leggen. Door de aanleg van een langgerekte infiltratievoorziening wordt een optimaal contact met de bodem gecreëerd. In afbeelding 7 is een uitwerkingsvoorstel gedaan. Op basis van de infiltratiesnelheid ter plaatse (50 m/dag) zal bij een bui van 60 mm de voorziening na circa 2,5 u leeg zijn om een volgende bui te kunnen verwerken. Afhankelijk van de leverancier kan een kleinere berging aangelegd worden. Wel dient er dan een herberekening uitgevoerd te worden om te garanderen dat de voorziening binnen 24 uur weer beschikbaar is. De benodigde kratten en dus ook de bijhorende berging kan ruimschoots in de ondergrond aangelegd worden. De onderzijde van een voorziening dient boven ca. 8,6 m +NAP aangelegd te worden (GHG + 0,5 meter). Geadviseerd is om de leemlaag ter plaatse van de toekomstige voorziening te doorboren of deze te vervangen door een beter doorlatend zandpakket incl. een goed doorlatend geotextiel waardoor infiltratie/leegloop over de gehele breedte van de krat plaatsvindt. Het afgekoppelde hemelwater kan boven of ondergronds naar de voorziening afstromen. Bij ondergrondse voorzieningen dienen voldoende ontluchtingspunten en een zandvanger geplaatst te worden. Nabij de Arnoud van Gelderweg dient een noodoverloop aangelegd te worden om bij excessieve buien water af te voeren. Deze kan tevens dienen als ontluchtingspunt. De dimensies kunnen verminderd worden door de berging van water op de daken van de patiowoningen. Andere vormen of voorzieningen zijn toegestaan als de minimale berging maar gerealiseerd wordt (tevens afhankelijk van de leveranciers van de kratten).

Page 13: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 13 van 14

Door de aanleg van de voorziening wordt de locatie hydrologisch neutraal ontwikkeld en is geen wateroverlast te verwachten. Indien onvoldoende aandacht wordt gegeven aan het ontwerp en dimensionering kan wateroverlast ontstaan. Praktijkervaring met infiltratievoorzieningen laat zien dat de doorlaatbaarheid van de bodem ter plaatse van de voorziening na verloop van tijd kan afnemen. Dit hangt samen met een aantal processen, zoals bijvoorbeeld het dichtslibben van de bodem. Tevens zijn bovenstaande gegevens afhankelijk van het type voorziening en de randvoorwaarden. Voor deze systemen kan best contact opgenomen worden met de leverancier van het gewenste infiltratiesysteem. Bij de definitieve stedenbouwkundige uitwerking dient een definitieve combinatie/uitwerking van de infiltratie- en/of bergingsvoorziening berekend te worden voor de uiteindelijk aanwezige verharde oppervlakken. Aan de hand van de aan te leggen afvoerstelsels, lokale voorkeuren, een kostenberekening etc. kan een definitieve beslissing hierover worden genomen. Ook de landschappelijke invulling, het in stand houden, het onderhoud van de voorzieningen en de veiligheid vervullen een belangrijke rol. Eventueel benodigde vergunningen worden niet met deze waterparagraaf geregeld en zullen via daarvoor bedoelde procedures verkregen moeten worden. Wanneer een bronnering nodig is voor de bouwwerkzaamheden of bij andere ingrepen op de plaatselijke waterhuishouding (lozing/infiltratie of werkzaamheden in de buurt van een watergang), moeten in het kader van de Waterwet vergunningen/ meldingen worden aangevraagd bij het Waterschap ([email protected]).

Page 14: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Beknopte waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Pagina 14 van 14

4. OVERIGE AANDACHTSPUNTEN

Bij het voldoen aan de milieuhygiënische randvoorwaarden (dubo-materialen etc.) kan de afgekoppelde afstromende neerslag rechtstreeks via (mol)goten, lijnafwatering of ander traditioneel afvoermateriaal naar een aan te leggen voorziening stromen om in de bodem te infiltreren. Wel moeten in de afvoersystemen (en zeker bij ondergrondse) voorzieningen worden gerealiseerd die blad, zand e.d., die verstoppingen kunnen veroorzaken, achterhouden. Deze voorzieningen moeten goed bereikbaar blijven ten behoeve het reinigen en het onderhoud.

Op een infiltratievoorziening mogen geen bomen aangeplant worden. De infiltratievoorzieningen mogen niet te dicht bij bebouwing worden gerealiseerd vanwege eventuele vochtdoorslag of wateroverlast. Aanbevolen wordt om een afstand te realiseren van minimaal 2,5 meter. Wel kunnen preventieve maatregelen, zoals waterkerende muren en/of folie tegen vochtdoorslag e.d. worden getroffen indien noodzakelijk of wenselijk.

Indien onvoldoende aandacht wordt gegeven aan het ontwerp en dimensionering, kan wateroverlast ontstaan. Het moet ten alle tijden worden voorkomen dat wateroverlast bij de woningen en bij derden ontstaat. Het gebruik en het overlopen van de infiltratievoorziening mag niet leiden tot schade aan in de nabijheid liggende percelen, gewassen en opstallen. Schade, direct en/ of indirect, die eventueel ontstaat is en blijft voor rekening van de ontwikkelaar/eigenaar van het plangebied. In geen geval mag de afvalwaterriolering op een infiltratie- en/of bergingsvoorziening worden aangesloten. Op de afgekoppelde “buitenverhardingen” mogen geen handelingen worden uitgevoerd die vervuiling van het oppervlak veroorzaken. Wil men toch buitenactiviteiten verrichten waarbij vervuiling van verhard oppervlak ontstaat b.v. het reinigen van voertuigen of het schoonmaken van onderdelen, dan moet het gedeelte waar deze activiteit(en) plaatsvindt voorzien worden van de juiste bodembeschermende maatregelen (Nederlandse Richtlijn voor Bodembescherming). Dit betekent dat het vrijkomende afvalwater al dan niet via een olie/benzine-afscheider of andere noodzakelijke (reiniging)voorziening naar het afvalwaterriool moet worden getransporteerd of geloosd, en niet in de bodem mag worden geïnfiltreerd of op oppervlaktewater worden geloosd. Het is onwenselijk chemische bestrijdingsmiddelen toe te passen of agressieve reinigingsmiddelen te gebruiken op de verharde oppervlakken. Geadviseerd wordt alternatieve middelen te gebruiken. Indien dit niet mogelijk is, wordt geadviseerd om chemische bestrijdingsmiddelen alleen doelgericht toe te passen. Daarnaast is toepassing van gladheidsbestrijding middels zout minder gewenst, aangezien zout met het hemelwater afstroomt naar een infiltratievoorziening en de bodem ter plaatse kan verontreinigen. Aangezien het een druk betreden/bereden weg betreft, staat de veiligheid voorop. Indien toepassing van zout benodigd is, wordt geadviseerd dit zo effectief mogelijk te doen. Een overloopconstructie (bij voorkeur bovengronds) dient aangelegd te worden zodat overtollig water op gecontroleerde wijze kan wegstromen bij extreme omstandigheden (naar bijvoorbeeld een laagte op eigen perceel). Een noodoverloop kan achterwege blijven als de voorziening is gedimensioneerd op een bui van T=100. Regelmatig onderhoud van de aanvoerzijde van de voorzieningen zal noodzakelijk zijn om te garanderen dat de systemen blijven functioneren. Ook moet de (nood)overloop regelmatig worden onderhouden. Het is aan te bevelen de kwaliteit van het te bergen water, en eventueel de bodem van de (infiltratie)voorzieningen, (in de loop van de tijd) te monitoren.

Page 15: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

BIJLAGE 1

Topografische overzichtskaart en kadastrale situatie

Page 16: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Omgevingskaart Klantreferentie: AM14299

0 m 125 m 625 m

Deze kaart is noordgericht. Schaal 1: 12500

Hier bevindt zich Kadastraal object GRAVE B 2349Arnoud van Gelderweg 3, 5361 CT GRAVECC-BY Kadaster.

Page 17: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Uittreksel Kadastrale Kaart Uw referentie: AM14299

1234525

Voor een eensluidend uittreksel, Apeldoorn, 5 november 2014De bewaarder van het kadaster en de openbare registers

Deze kaart is noordgerichtPerceelnummerHuisnummerVastgestelde kadastrale grensVoorlopige kadastrale grensAdministratieve kadastrale grensBebouwingOverige topografie

Schaal 1:1000

Kadastrale gemeenteSectiePerceel

Aan dit uittreksel kunnen geen betrouwbare maten worden ontleend.De Dienst voor het kadaster en de openbare registers behoudt zich de intellectueleeigendomsrechten voor, waaronder het auteursrecht en het databankenrecht.

GRAVEB2349

0 m 10 m 50 m

29

2725

23

Arnoud van G

elderweg

37

3533

31

35

12

33

2558

1413

1412

2458

1410

2471

2470

2659

2660

2468

1071

2349

2323

2322 2321

2355

2132

2408

1411

2389

2451

2354

1414

2484

2466

1409

1435

1945

Page 18: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

BIJLAGE 2

Tekening toekomstige situatie

Page 19: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000
Page 20: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

BIJLAGE 3

Overzicht geraadpleegde literatuur

Page 21: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Pagina 1

Toetsinstrumentarium Hydrologisch Neutraal OntwikkelenCompenserende berging voor nieuw verhard gebied

Algemeen

Naam project Arnoud van Gelderweg, Grave

Contactpersoon initiatiefnemer Dhr. Loose

Contactpersoon waterschap Dhr. Martijn van Heereveld

Datum 13-11-2014

Kenmerken projectgebied

Bestaand verhard

oppervlak

0 m2

Toekomstig verhard

oppervlak

1224 m2

Afvoercoëfficiënt

projectgebied

1.33 l/s/ha

Infiltratiesnelheid .5 m/dag

GHG 8.1 m +NAP

Huidig maaiveldniveau 10.3 m +NAP

Toekomstig

maaiveldniveau

10.3 m +NAP

Kenmerken infiltratievoorziening

Type Ondergrondse

infiltratievoorziening

Te bergen en/of

infiltreren volume

T10+10%

52 m3

Extra volume

hemelwater

T100+10%

19 m3

Porositeit 90 %

Hoogte 1 m

Oppervlakte 57 m2

Hydrologisch neutraal ontwikkelen

De waterschappen Aa en Maas en De Dommel willen

met deze berekening in een vroeg stadium de

betrokkenen adviseren over de eisen die de

waterschappen stellen ten aanzien van hydrologisch

neutraal ontwikkelen.

Het berekende wateradvies is richtinggevend. Aan de

berekening kunnen geen rechten worden ontleend.

Waterschap

De Dommel

Postbus 10.001

5280 DA Boxtel

Bosscheweg 56

5283 WB Boxtel

Tel: 0411-61 86 18

Fax: 0411-61 86 88

http://www.dommel.nl/

Waterschap

Aa en Maas

Postbus 5049

5201 GA 's-Hertogenbosch

Pettelaarpark 70

5216 PP 's-Hertogenbosch

Tel: 073-61 566 66

Fax: 073-61 566 00

http://www.aaenmaas.nl/

Page 22: Waterparagraaf Nieuwbouw patiowoningen Arnoud van ... · Op planniveau is het voor de realisatie van enkele woningen mogelijk geen compensatie vereist. Voor plannen kleiner dan 2.000

Waterparagraaf, Arnoud van Gelderweg, Grave / AM14299

Wettelijke kaders - Verbreed Gemeentelijk RioleringsPlan, 2010-2015, Gemeente Grave; - Gemeentelijk waterplan, 27 februari 2009, Gemeente Grave; - Waterbeheerplan 2010-2015, Waterschap Aa en Maas, december 2009; - Keur, Waterschap Aa en Maas, maart 2015; - Provinciaal Waterplan Noord-Brabant (2010-2015); - Provinciale Milieuverordening Noord-Brabant (PMV), 2005; - Anders omgaan met hemelwater in bestaand stedelijk gebied, Brochure Ministerie van VROM, 2002; - Handreiking watertoets, Publicatie: Ministerie van Verkeer en Waterstaat, 2001; - Bestuurlijke notitie Watertoets, Publicatie: Ministerie van Verkeer en Waterstaat, 2001; - Waterbeleid voor de 21

e eeuw, Commissie Waterbeheer 21

e eeuw, 2000;

- Nationaal Bestuurakkoord Water, Publicatie Nederland leeft met water, 2003, actualisatie 2008; - Beleidsbrief regenwater, VROM, 2004; - Waterwet 2009, Rijksoverheid; - Het Nationaal Waterplan, 2009-2015, Rijksoverheid.

Aanvullende informatie - Handleiding alternatieve materialen voor bouwmetalen, DuBo Consulenten, 2006; - Hemelwater binnen de perceelsgrens, ISSO/SBR publicatie 70-1, Rotterdam, september 2000; - Waterberging in de stad, Brochure; Waterschap Vallei & Eem e.a. 2005; - Hydrologisch Neutraal Ontwikkeling (HNO-tool), Waterschap Aa en Maas; - Wateratlas provincie Noord-Brabant

Internet http://www.grave.nl http://www.aaenmaas.nl http://www.brabant.nl/