Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

45
Wat zeggen leestoetsen over het leesproces? Roel van Steensel Salsa-project Universiteit van Amsterdam

description

Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?. Roel van Steensel Salsa-project Universiteit van Amsterdam. Structuur. Roel van Steensel: Centrale vraag : in hoeverre kunnen we met leestoetsen iets over het leesproces te weten komen ? Onderzoek : Leestoets . Onderzoeksvragen . - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Page 1: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Roel van SteenselSalsa-project

Universiteit van Amsterdam

Page 2: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Structuur

• Roel van Steensel:– Centrale vraag: in hoeverre kunnen we met

leestoetsen iets over het leesproces te weten komen?– Onderzoek:

• Leestoets.• Onderzoeksvragen.• Resultaten.• Consequenties.

• Gineke Moes en Pauline Troost:– Toetsing begrijpend lezen in de praktijk.

Page 3: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

• Wat gebeurt er als je een tekst leest?

Page 4: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesprocesJe haalt informatie

op uit de tekst.

Page 5: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesprocesJe haalt informatie

op uit de tekst. Je voegt eigen achtergrondkenni

s toe.

+

Page 6: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesprocesJe haalt informatie

op uit de tekst. Je voegt eigen achtergrondkenni

s toe.

+ =

Je maakt je eigen mentale plaatje van de tekst (situatiemodel).

Page 7: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

Page 8: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

= text base

Page 9: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

= text base

Microstructuur

Page 10: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

= text base

Microstructuur Macrostructuur

Page 11: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

• Microstructuur = het hele netwerk van betekeniseenheden waar een tekst uit bestaat.

• Betekeniseenheid = propositie.

Page 12: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

• Kleinste betekeniseenheden (‘atomische proposities’), bijvoorbeeld:

HENK WAS TE LAAT.

Page 13: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

• Grotere betekeniseenheden (‘complexe proposities’), bijvoorbeeld:

HENK WAS TE LAAT. DE BRUG STOND OPEN.

Page 14: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

• Grotere betekeniseenheden (‘complexe proposities’), bijvoorbeeld:

HENK WAS TE LAAT. DE BRUG STOND OPEN.

gevolg - oorzaak

Page 15: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

• Macrostructuur: microstructuur wordt teruggebracht tot aantal globale betekeniseenheden (‘macroproposities’).

Page 16: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

• Vaak op basis van een vast schema of scenario.

Page 17: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

• Voorbeeld: sprookjes.

• Standaardscenario:1. Setting.2. Complicatie.3. Oplossing.

Page 18: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

Page 19: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

Setting:-Locatie: huis Roodkapje, bos, huis oma.-Hoofdpersonen: Roodkapje, wolf, oma, moeder.-Moeder stuurt Roodkapje naar waarschuwt voor de boze wolf.

Page 20: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

Setting:-Locatie: huis Roodkapje, bos, huis oma.-Hoofdpersonen: Roodkapje, wolf, oma, moeder.-Moeder stuurt Roodkapje naar waarschuwt voor de boze wolf.

Complicatie:-Roodkapje gaat van het pad en komt de boze wolf tegen.-De wolf haast zich naar het huis van oma, eet oma op, verkleedt zich als oma en eet vervolgens Roodkapje op.

Page 21: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Het leesproces

Setting:-Locatie: huis Roodkapje, bos, huis oma.-Hoofdpersonen: Roodkapje, wolf, oma, moeder.-Moeder stuurt Roodkapje naar waarschuwt voor de boze wolf.

Complicatie:-Roodkapje gaat van het pad en komt de boze wolf tegen.-De wolf haast zich naar het huis van oma, eet oma op, verkleedt zich als oma en eet vervolgens Roodkapje op.

Oplossing:-De jager komt langs, snijdt de buik van de wolf open en bevrijdt oma en Roodkapje.-Ze vullen de buik van de wolf met stenen. Als de wolf uit de beek wil drinken, valt hij voorover en verdrinkt.

Page 22: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Leesprocessen en leestoetsen

Atomische proposities

Complexe proposities

Macrostructuur

Microstructuur

Page 23: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Leesprocessen en leestoetsen

Atomische proposities

Complexe proposities

Macrostructuur

Ophalen van details

Microstructuur

Page 24: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Leesprocessen en leestoetsen

Atomische proposities

Complexe proposities

Macrostructuur

Ophalen van details

Afleidingen maken

Microstructuur

Page 25: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Leesprocessen en leestoetsen

Atomische proposities

Complexe proposities

Macrostructuur

Ophalen van details

Hoofdgedachte achterhalen

Microstructuur

Afleidingen maken

Page 26: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Salsa-leestoets• Leestoets ontwikkeld voor vmbo-basis/kader.

• Verschillende teksttypen: verhalen, betogen, informatieve teksten, instructies.

• Verschillende media: (school)boeken, kranten en tijdschriften, officiële documenten, internet.

• Verschillende deelvaardigheden (65 vragen):1. Ophalen details (21 vragen).2. Maken van afleidingen (26 vragen).3. Hoofdgedachte achterhalen (18 vragen).

Page 27: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Salsa-leestoets

• Onderzoeksvraag:– Kunnen we deelvaardigheden onderscheiden als we

naar de scores van leerlingen kijken?

• Waarom is dat belangrijk?– Als we die deelvaardigheden niet kunnen

onderscheiden, dan kunnen we niet hard maken dat we daar lezersprofielen op kunnen baseren.

Page 28: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Onderzoek

• 200 eersteklassers vmbo-basis/kader.

• Statistische analyse om relaties tussen vragen vast te stellen.

Page 29: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Onderzoek

• Mogelijkheid 1:

Begrijpend lezen

Details ophalen Afleidingen maken

Hoofdgedachte achterhalen

Page 30: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Onderzoek

• Mogelijkheid 2:

Begrijpend lezen

Details ophalen = Afleidingen maken = Hoofdgedachte achterhalen

Page 31: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Onderzoek

• Mogelijkheid 1:

Begrijpend lezen

Details ophalen Afleidingen maken

Hoofgedachte achterhalen

Page 32: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Onderzoek

• Mogelijkheid 1:

Begrijpend lezen

Details ophalen Afleidingen maken

Hoofgedachte achterhalen

Page 33: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Onderzoek

• Mogelijkheid 2:

Begrijpend lezen

Details ophalen = Afleidingen maken = Hoofdgedachte achterhalen

Page 34: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Onderzoek

• Mogelijkheid 2:

Begrijpend lezen

Details ophalen = Afleidingen maken = Hoofdgedachte achterhalen

Page 35: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Onderzoek

• Geen nieuwe uitkomst.

• Mogelijke verklaring?

Page 36: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Terug naar het leesproces

• Het ene proces staat niet los van het andere proces.

Page 37: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Terug naar het leesproces

• Het ene proces staat niet los van het andere proces.

Microstructuur

Page 38: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Terug naar het leesproces

• Het ene proces staat niet los van het andere proces.

MacrostructuurMicrostructuur

Page 39: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Terug naar het leesproces

• Het ene proces staat niet los van het andere proces.

MacrostructuurMicrostructuur

Page 40: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Terug naar het leesproces

• Het ene proces staat niet los van het andere proces.

MacrostructuurMicrostructuur

Page 41: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Terug naar het leesproces

• Het ene proces staat niet los van het andere proces.

MacrostructuurMicrostructuur

Page 42: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Terug naar het leesproces

Alle informatie wordt verenigd in het situatiemodel, dat fungeert als een geheugenstructuur.

Macrostructuur Microstructuur

Atomische proposities

Complexe proposities

Page 43: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Consequenties?

• We moeten voorzichtig zijn bij het gebruiken van zulke toetsen om specifieke diagnoses over het leesproces op te baseren.

• Moeten we ons wel richten op het diagnostiseren van dit soort verschillen tussen lezers?

• Zijn er geen betere manieren om problemen die leerlingen tijdens het leesproces tegenkomen, te achterhalen?

Page 44: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Vervolg van de presentatie

• Gineke Moes en Pauline Troost, Calscollege IJsselstein

• Alternatieve manieren om leesvaardigheid te toetsen en specifieke problemen te diagnostiseren.

• Focus op leerling: zelf reflecteren op het eigen leesproces.

Page 45: Wat zeggen leestoetsen over het leesproces?

Bedankt!

Roel van SteenselE-mail: [email protected]