Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot...

37
Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs? Peter Cras, februari 2008

Transcript of Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot...

Page 1: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?

Peter Cras, februari 2008

Page 2: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?

Wat vindt u?

NIETS VEEL

Waarom?

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

1 2 3 4 5

Page 3: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

IEDEREEN HEEFT GELIJK

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 4: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Inhoud presentatie

• Welvaart en globalisering.• Arbeidsmarkt en beroepsbeoefenaren.• Competentiegericht beroepsonderwijs.

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 5: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Welvaart in Nederland

'Tussen 1948 en 2005 is het inkomen per hoofd in Nederland bijna verviervoudigd. Nooit eerder in de geschiedenis van Nederland is de materiële welvaart zo hard gestegen.' (De groei voorbij, van Duyn, 2007)

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 6: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

• Wie veel heeft, heeft veel te verliezen.• Wie weinig heeft, heeft veel te winnen.• Wie veel heeft, wil dat graag zo houden.• Wie weinig heeft, wil graag wat meer.

Enkele basale principes

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 7: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Het Financieele Dagblad 03-01-04

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 8: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Het Financieele Dagblad 03-01-04 Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 9: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

• Dat mensen hun verworvenheden niet zomaar inleveren is begrijpelijk. Consequentie is wel dat er veel energie en tijd in gestoken wordt.

• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Welvaart in Nederland

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 10: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 11: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

• Vraagstukken en nieuwe informatie worden ogenblikkelijk door belanghebbende partijen/organisaties verkaveld in vele deelbelangen.

• Deze deelbelangen worden vervolgens door representanten van goed geëquipeerde instituten voor het voetlicht gebracht en te vuur en te zwaard verdedigd.

• Niemand beweegt en het overall belang is al lang uit zicht. 'Institutionele Bisonkit' noem ik dat.

'Institutionele Bisonkit'

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 12: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

We moeten voor het overall perspectief niet steeds naar de overheid wijzen. Leiders van organisaties en goed opgeleide professionals zouden ook zichzelf wat meer distantie en wat meer vrijheid in denken en handelen kunnen permitteren.

Page 13: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

• Ondertussen komen er veel nieuwe spelers op het veld die (nog) weinig hebben en daarom alle tijd en energie kunnen en willen steken in ondernemen, produceren, diensten verlenen en groeien.

• En dat alles tegen lagere arbeidskosten, een grotere inspanningsbereidheid, meer risico's durven nemen, alles willen aanpakken, veel flexibeler m.b.t. banen en locatie.

Welvaart in Nederland

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 14: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Het Financieele Dagblad 02-02-08 Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 15: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Hoe kunnen die spelers dan op 'ons' veld komen?

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 16: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

“INFORMATION ANY PLACE, ANY TIME, ANYWHERE”

Informatietechnologie heeft ingrijpende economische / maatschappelijke veranderingen mogelijk gemaakt

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 17: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Proces van local naar global

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 18: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Proces van local naar global

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 19: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Nieuwe economische werkelijkheid

onderzoek/ontwikkelingproductiedienstverleninggeldmensen

'Swappen' over de wereldWat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 20: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Ontwikkeling bevolkingsgroepen naar herkomst gemeente Den Haag (prognose)

200.000210.000220.000230.000240.000250.000260.000270.000280.000290.000300.000

2007 2010 2015 2020 2022

Nederlandse herkomst Allochtone herkomst

Bron: DSO/Beleid/Onderzoek bewerkt door Kenniscentrum Handel

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 21: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Welvaart in Nederland

• Nederland is welvarend, is daaraan gewend geraakten ook door verwend geraakt.

• Veel tijd en energie wordt gestoken in het behouden van verworvenheden.

• Velen zien de nieuwe werkelijkheid en de noodzaak tot vernieuwing en verandering ook wel in.

• Er zit een gat tussen het zien van de noodzaak en het daarop aanpassen van gedrag (individuen).

• Het sociaal-maatschappelijk systeem is niet op de nieuwe werkelijkheid ingesteld (instituten).

Samenvattend

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 22: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

• Zie daar de ‘klem der natie’.

• Zie daar ook de kern van diverse problemen in het beroepsonderwijs (gedrag, motivatie).Die hebben primair niets te maken met competentiegericht beroepsonderwijs of welke aanpak dan ook.

Welvaart in Nederland

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 23: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 24: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Ontsnappen uit de klem is een 'Houdiniaanse opdracht'

voor ons allemaal

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 25: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Consequenties van de nieuwe werkelijkheid voor de arbeidsmarkt

• De arbeidsmarkt wordt internationaler, onzekerder, concurrerender en grilliger.

• De arbeidsmarkt is veranderd van een trapveldje in een voetbalveld van maximale afmeting.

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 26: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Het Financieele Dagblad 15-03-07

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 27: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Consequenties voor beroepsbeoefenaren

• Veel mensen kunnen wat jij ook kunt.Toenemen concurrentie

• Wat nu actueel en goed is, kan morgen oud zijn.Kennis, kunde sneller verouderd

• Vaker en sneller aanpassen aan veranderende omstandigheden.Locatie en inhoud, producten en diensten

• Grotere mentale beweeglijkheid en weerbaarheid.Niets is erg lang zeker

• Groter beroep op eigen verantwoordelijkheid om 'aan de bak te komen en te blijven.Wie niet meekomt/meekan zal harder vallen

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 28: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Het Financieele Dagblad 01-11-04 Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 29: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Consequenties voor beroepsonderwijs

• Mentale scherpte om mee te doen op het nieuwe speelveld.Zowel docenten/managers als deelnemers

• Van ‘consumentenhouding’ naar ‘producentenhouding‘.'Eens kijken wat ze voor me doen' wijzigen in 'wat kan ík doen'

• Focus op de ontwikkeling en ambities van mensen, niet op de overdracht van gerubriceerde kennis.Kennis is een (belangrijke) afgeleide daarvan

• Bedrijfsvoering van opleidingsorganisaties aanpassen.Meer enten op individuen en flexibele opleidingsprogramma's

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 30: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Waarom geschikt?

• De ontwikkeling van mensen staat centraal.

• Het handelen van mensen in beroepscontext en maatschappelijke context is uitgangspunt.

• Alle facetten van handelen (hoofd, hart, handen) krijgen aandacht.

Competentiegericht beroepsonderwijs is daarvoor mijns inziens een prima vehikel. Niet meer en niet minder.

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 31: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

De nieuwe kwalificatiedossiers bieden de mogelijkheid om mensen handelingsgericht op te leiden en daarbij aan alle facetten van handelen aandacht te besteden.

Kwalificatiestandaarden op mbo niveau

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 32: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

• Deelnemers die zich meer als individu behandeld en aangesproken voelen.

• Deelnemers die meer betrokken zijn en minder afhaken.

• Aansluiting en voorbereiding op de beroepspraktijk is 'ingebakken'.

• Beduidend betere mogelijkheden voor ‘switchen’ van opleiding en ‘een leven lang leren‘.

• Meer waardering voor je werk, meer plezier in je werk.

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 33: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Volkskrant 15-05-07

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 34: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Competenties: “kill the hype”

• werken met competenties is geen wondermiddel• iedereen heeft talenten, iedereen heeft beperkingen• kennis en vaardigheden blijven buitengewoon belangrijk• het gaat om de combinatie van en inhoudelijke expertise

en persoonlijke bekwaamheden• competenties komen je niet “aanwaaien”, je moet er

gericht en vaak hard voor werken• van docenten/praktijkopleiders/managers vraagt

competentiegericht beroepsonderwijs meer expertise en commitment dan eindtermenonderwijs

Peter Cras, september 2005, Kleur bekennen

Competenties: “kill the hype”

• werken met competenties is geen wondermiddel• iedereen heeft talenten, iedereen heeft beperkingen• kennis en vaardigheden blijven buitengewoon belangrijk• het gaat om de combinatie van en inhoudelijke expertise

en persoonlijke bekwaamheden• competenties komen je niet “aanwaaien”, je moet er

gericht en vaak hard voor werken• van docenten/praktijkopleiders/managers vraagt

competentiegericht beroepsonderwijs meer expertise en commitment dan eindtermenonderwijs

Peter Cras, september 2005, Kleur bekennen

Page 35: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Wanneer win je veel met competentiegericht beroepsonderwijs

1. De schoolorganisatie (docenten en managers) slaagt erin een opleidingsomgeving te creëren waarin deelnemers zich kunnen ontwikkelen als beroepsbeoefenaar. De pedagogische opdracht wordt omarmd, niet ontkend.

2. Docenten en managers zijn ook kritisch ten opzichte van zichzelf.

3. Teamwork is net zo vanzelfsprekend als eten en drinken.

4. Wensen en feiten worden goed en consequent gescheiden (Mind the gap principe).

5. De houding ten opzichte van de wereld en mensen is niet naïef, wel positief.

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 36: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

Toepassen van het 'mind the gap' principe

'Wat kunnen we?'FEIT

'Wat wensen we?'WensJezelf,

deelnemers,collega's,

schoolorganisatie

Duidelijk zicht hebben op wat nu waargemaakt

kan worden

Ideaal / wens hebben als referentie en doel voor acties en koers

Zicht creëren op wens en feit, acties plannen en uitvoeren om

the gap te verkleinen

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008

Page 37: Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs?...• De zin in vernieuwing en bereidheid tot verandering is sluipenderwijs gewijzigd in zin in behoud en 'het verdelen van de buit.'

• Besteed tijd en energie aan zowel de wens als feitkant.

• Verklaar de wens niet automatisch tot feit.

• Werk gefaseerd van feit naar wens.

• Houd de ontwikkeling open en fair.

Wat win je met competentiegericht beroepsonderwijs, Peter Cras, februari 2008