wat werkt bij de aanpak van armoede?€¦ · WAT WERKT BIJ DE AANPAK VAN ARMOEDE? WAT WE KUNNEN...

WAT WERKT BIJ DE AANPAK VAN ARMOEDE?

WAT WE KUNNEN LEREN VAN EMPOWERMENT

Werkconferentie Sint Laurensfonds: “Kinderen en armoede - naar een gerichte inzet”

Dr. Jurriaan Omlo

16 MAART 2016

WERKCONFERENTIE SINT LAURENSFONDS: “KINDEREN EN ARMOEDE - NAAR EEN GERICHTE INZET”

ROTTERDAM IS DE ARMSTE STAD VAN NEDERLAND

▸Percentage Rotterdamse huishoudens onder de lage

inkomensgrens: 18,3%

▸Percentage Rotterdamse huishoudens dat langdurig onder

de lage inkomensgrens leeft: 7,5%

▸Verschil met andere grote steden (Amsterdam, Den Haag en

Groningen) is niet groot


IN 2015 GROEIDEN RUIM 320.000 MINDERJARIGE KINDEREN OP IN EEN HUISHOUDEN MET EEN LAAG INKOMEN.


STEEDS MEER ARME KINDEREN

▸Eén op de drie Marokkaans-Nederlandse kinderen leeft

onder de armoedegrens.

▸De meerderheid van de arme kinderen is autochtoon.

▸De meerderheid van de arme kinderen heeft werkende

ouders.


VAN DE KINDEREN DIE IN 1985 ARM WAREN, BLEEK

23% IN 2008 NIET ARM.

▸Groter risico op armoede op latere leeftijd.

▸Toenemend risico als kinderen langdurig in armoede

leven.

GROTE GROEPEN STROMEN UIT DE ARMOEDE


ARMOEDE WEER VOLOP IN DE SCHIJNWERPERS

▸Sinds de crisis is de armoede in Nederland met ruim een

derde gegroeid.

▸Politieke aandacht sterk beïnvloed door economische

ontwikkelingen.

▸Het ontdekken en negeren van armoede als maatschappelijk

probleem.


ARMOEDE HOORT ALTIJD OP DE POLITIEKE AGENDA TE STAAN

Depressies, chronische aandoeningen,

minder tevredenheid en kortere levensduur

Ondermijning sociaal-maatschappelijke

participatie

Relatiespanningen, relatiebreuken,

opvoedingsproblematiek en huiselijk geweld

DE GEVOLGEN VAN ARMOEDE


ARMOEDE HOORT ALTIJD OP DE POLITIEKE AGENDA TE STAAN

Slechtere schoolprestaties

Verminderd welzijn (angstig, ongelukkig en

schaamte)

Slechtere gezondheid (fysieke en psychische

klachten)

Onrust over financiën (geen eten en latere

opleiding)

DE GEVOLGEN VAN ARMOEDE VOORKINDEREN


▸Drie niveaus van empowerment

EMPOWERMENTBENADERING VAN ARMOEDE

EMPOWERMENT IS NIET ÉÉN DOEL OF ÉÉN METHODIEK

RICHTINGGEVEND DENK- EN HANDELINGSKADER

BEGRIJPEN VAN SOCIALEPROBLEMATIEK VAN MAATSCHAPPELIJKKWETSBARE GROEPEN

PASSENDEMAATREGELENTOEPASSEN


EMPOWERMENT OP INDIVIDUEEL NIVEAU

▸Psychologisch kapitaal: wilskracht, veerkracht, eigen regie

en talenten.

▸Copingstrategieën het verminderen van stress en

spanningen om problemen op te lossen of beheersbaar te

houden.


COPINGSTRATEGIEËN VAN VOLWASSENEN

▸Vermijden van luxe.

▸Vermijden van sociale contacten.

▸Focussen op ‘harde uitgaven’ (woonlasten en voeding).

▸Kopen van tweedehands producten.


COPINGSTRATEGIEËN VAN KINDEREN

▸Bijbaantjes nemen en sparen.

▸Kleding ruilen, karweitjes doen, statiegeldflessen

verzamelen.

▸Focussen op leuke dingen die geen geld kosten.

▸Niet laten merken aan ouders dat ze iets willen wat geld

kost.

▸Prijsbewuste houding.


INTERVENTIES DIE INZETTEN OP GEDRAGSBEÏNVLOEDING

▸Niet iedereen gebruikt effectieve copingstrategieën.

▸Niet iedereen beschikt over voldoende psychologisch

kapitaal.

▸Motiverende gespreksvoering en oplossingsgericht coachen.

▸Versterken van eigenwaarde en zelfvertrouwen.


ROL VAN SOCIALE PROFESSIONALS

▸Bevorderen van eigen regie en aanspreken van talenten

▸Ontwikkelen van vaardigheden en stimuleren

maatschappelijke participatie

▸Kinderen inspireren, motiveren en ondersteunen

▸Outreachend werken: vroegtijdig ingrijpen om erger te

voorkomen


EMPOWERMENT OP COLLECTIEF NIVEAU

▸Sociaal kapitaal: vermogen om samen met anderen

problemen aan te pakken.

▸Zelforganisatie en zelfhulp in de sfeer van lotgenoten en

zelfhulpgroepen. Sociaal kapitaal maakt het mogelijk om de

eigen problemen samen met anderen aan te pakken.

▸Kracht van lotgenoten: zelfvertrouwen, de ervaren sociale en

emotionele steun, optimisme, gevoel van zelfregie en

controle, begrip en inzicht in de problematiek, uitwisseling

van informatie en ervaringskennis, (h)erkenning en

wederzijdse hulp.


EMPOWERMENT OP COLLECTIEF NIVEAU

▸Copingstrategieën uitwisselen: leren omgaan met de

gevolgen van armoede weerbaarheid en zelfvertrouwen

▸Publieke ruimtes en buurtvoorzieningen: plekken waar

mensen sociaal kapitaal kunnen verwerven en waar

professionals groepen met elkaar kunnen verbinden

▸Zelforganisatie en burgerinitiatieven (ruilsystemen,

budgetkringen en voedselbanken)

▸Kinderen toegang verschaffen tot sport, cultuur bibliotheek

en openbaar vervoer (kindpakket)


BRIDGING: VERBINDINGEN MET ANDERE GROEPEN

▸Mensen in kwetsbare posities hebben vaak tekort aan

‘zwakke banden’

▸Toegang tot nieuwe hulpbronnen

▸ (Budget)coaches, mentoren, maatjes en buddy’s

(ondersteuning in onderwijs)


JOS VAN DER LANS: “WE HEBBEN BEHOEFTE AAN PROFESSIONALS DIE MENSEN WEER OP WEG HELPEN DOOR VERBINDINGEN TE LEGGEN TUSSEN KWETSBAAR EN KRACHTIG, TUSSEN ONGEZOND EN GEZOND, TUSSEN ZWAK EN STERK, TUSSEN ARM EN RIJK, TUSSEN TALENTEN EN MOGELIJKHEDEN.”


SOCIALE STEUN VORMT BESCHERMENDE FACTOR

▸Net rond kunnen komen dankzij sociaal vangnet

▸Sociale steun bij opvoeding

▸Negatief opvoedingsgedrag (schelden en geweld) neemt af

▸Betere ouder-kind relatie door minder frustraties en

depressies


EMPOWERMENT OP POLITIEK-MAATSCHAPPELIJK NIVEAU

▸Maatschappelijk kapitaal: vergroten van macht bij de doelgroep om veranderingen door te voeren die verder reiken dan het eigen leven

▸Veranderen van vooroordelen en uitsluiting via lokale campagnes, betere toegankelijkheid van (buurt)voorzieningen en beïnvloeden wet- en regelgeving

▸ In belangengroepen, zelforganisaties en online communitiesmeer macht dan individueel

▸Kinderombudsman: handreiking voor gemeenten over het kindpakket


EMPOWERMENT PRINCIPES

▸Erkenning krachten, talenten en mogelijkheden

▸Erkenning kwetsbaarheid en sociale afhankelijkheid

▸Bij multiprobleemgezinnen intensieve en langdurige

begeleiding nodig

▸Veel gezinnen voldoende aan korte en lichte interventies


INVESTEER IN ECONOMISCH KAPITAAL (BASISINKOMEN)

▸Minder emotionele problemen, meer zelfvertrouwen

▸Minder gedragsproblemen (bijv. spijbelgedrag, tienerzwangerschappen) en beter in staat om sociale contacten aan te gaan

▸Betere relaties met ouders

▸Betere schoolprestaties en beter perspectief op arbeidsmarkt

▸Positieve effecten op inkomen en gezondheid tot in volgende generatie


AANDACHT VOOR SPECIFIEKE GROEPEN

▸ Aandacht voor groeiende groep kinderen met werkende ouders

▸ Hulpaanbod sluit vaak niet aan op de kinderen van migranten

▸Ouders verbreken vaak het contact met jeugdzorg of de GGZ

vanwege gebrek aan culturele sensitiviteit

▸ Kennis, houding en vaardigheden van professional

doorslaggevend bij winnen vertrouwen en resultaten

▸ Community-, netwerk- of familiebenadering levert meer positieve

resultaten op


BLIJVEN LEREN DOOR TE EVALUEREN

▸Veel kritiek op armoedebeleid vanuit sociale wetenschappen

▸Gaat ten koste van antwoorden op de vraag wat wél werkt

▸Evalueren vanuit intrinsieke motivatie om het goede te doen

voor de mensen om wie het gaat

▸Geen afrekenmechanisme, maar een feedbackmechanisme

▸Evalueren om te leren en tussentijds verbeteringen door te

voeren


BEDANKT VOOR UW AANDACHT!

▸Meer lezen op:

▸https://www.movisie.nl/publicaties/wat-werkt-aanpak-

armoede

▸www.jurriaanomlo.nl

https://www.movisie.nl/publicaties/wat-werkt-aanpak-armoede

http://www.jurriaanomlo.nl/

wat werkt bij de aanpak van armoede?€¦ · WAT WERKT BIJ DE AANPAK VAN ARMOEDE? WAT WE KUNNEN...

Documents

Transcript of wat werkt bij de aanpak van armoede?€¦ · WAT WERKT BIJ DE AANPAK VAN ARMOEDE? WAT WE KUNNEN...