Opdrachtgever SRON over nieuw te bouwen laboratorium in Amsterdam Science Park.

Presentatie namens

Frank van Rijn, hfd. Facilitaire Dienst SRON

door Joost Wijnen, Oadis BIM proces adviseurs

i.s.m. met Hans van Zanten, ZRi Adviseurs-Ingenieurs

Waarom SRON communiceert via BIM…

dia 1/27

SRON introductie

SRON Netherlands Institute for Space Research is het Nederlands expertise-instituut voor onderzoek vanuit de ruimte.

Het legt zich toe op astrofysica, aardgericht en planeetonderzoek. Daarnaast ontwikkelt SRON nieuwe gevoelige sensoren voor röntgen- en infraroodstraling, om als satellietinstrument te dienen.”

2 dia 2/27

SRON gaat nieuw bouwen!

• SRON is opgericht in 1983.

• 2 vestigingen: Groningen en Utrecht

• >200 medewerkers

• In 2011: € 21 mln en 400 publicaties

Verandering onderzoek en einde levensduur gebouw in Utrecht

vragen om nieuwbouw laboratorium en kantoren, ca. 10.000 m2

3 dia 3/27

Uitgangspunten bij nieuwbouw

• SRON heeft specifieke eisen aan gebouw en ruimten:

• Cleanrooms met hoge eisen

• Specialistische apparatuur

• Specifieke eisen gebouw (mbt trillingen/straling etc.)

• Onderhoud gebouw en installaties is complex

• Hoogwaardige klimaat-installaties

• Specifieke zones, zoals reinheidklassen

• Veranderend gebruik ivm divers onderzoek

• Lange doorlooptijd projecten

• Soms 15 – 30 jaar van initiatief tot lancering!

• Informatie is systeem onafhankelijk

• Lifecycle denken behoort tot kern van SRON

4 dia 4/27

Uitgangspunten proces bij nieuwbouw

• “Zoveel mogelijk gebouw voor het vastgestelde budget!”

• Aantoonbare (= toetsbare) oplossingen

• Kwaliteit ahv vele specificaties (PvE) inclusief beheer aspecten

• Niet initiële investeringskosten, maar levensduurkosten zijn leidend (energie, gebruik, beheer)

• SRON wenst niet te betalen voor:

• Fouten en/of faalkosten

• Verlies (of heropbouwen) van informatie

• Variantenstudies

• SRON verwacht en vereist:

• Consistente kwaliteit van informatie van alle ketenpartners

• Eigendom van alle directe project-gerelateerde informatie

5 dia 5/27

Uitgangspunten BIM proces bij nieuwbouw

• Informatie Management is vanzelfsprekend bij SRON

“De door SRON dagelijks toegepaste principes en kwaliteit van informatie overdracht en hergebruik staan als leidraad voor het ambitie niveau dat SRON van de bouwsector verwacht.”

• SRON heeft gedetailleerd PvE opgesteld met extern adviseurs

• Functionele eisen

• Ruimtelijke eisen

• Technische eisen

• Eisen m.b.t. inventaris/apparatuur

• SRON heeft onderzoeksopdracht verstrekt aan:

• ZRi adviseurs-ingenieurs

• Oadis BIM proces adviseurs

tbv opstelling BIM ambitieplan mbt te hanteren BIM protocol

6 dia 6/27

Introductie ZRi adviseurs

ZRi adviseurs:

- Aanbesteden/contracteren

- Projectmanagement

- Bio-energieprojecten

ZRi ingenieurs:

- Programma’s van Eisen

- Bouwfysica

- Brandveiligheid

- Glas- en geveltechniek

- Duurzaamheid

Presentatie namens:

Hans van Zanten

Jeroen Bosch Ziekenhuis

Europese niet-openbare aanbesteding van

geïntegreerde contracten; realisatie en onderhoud,

vervolgd met een onderhandelingsprocedure.

Bernhoven Ziekenhuis Uden

Contractering van een consortium middels een

speciaal hiervoor door ZRi ontwikkelde procedure.

Stadskantoor Leyweg Den Haag

Nieuw stadskantoor Gemeente Den Haag

combineert een groot aantal gemeentelijke functies

met woonfuncties op de hogere verdiepingen.

Isala Klinieken Zwolle

Integrale advieswerkzaamheden op het gebied

van bouwfysica, akoestiek, daglicht en de

brandveiligheid van atria en de parkeergarage.

dia 7/27

Introductie Oadis BIM proces Adviseurs

Joost Wijnen Co-auteur BIGBIMlittlebim

CAD-vendor onafhankelijk

BIM proces adviseurs en

informatie managers

“Anno 2012 zien we veel 3D,

maar te weinig informatie”

2012 Noviotech Lab

Nijmegen PvE beheer

2012 Woontorens Den Bosch

4D/5D bouwlogistiek en inkoop 2012 Dome-X Oss PvE beheer

Ons toekomstige kantoor!! dia 8/27

Klantvraag Gebruik

Behoefte Oplossing Realisatie Beheer

PvE opstellen als kader, evt.

variantenstudies

Ontwerp met PvE binnen kaders,

online inzichtelijk

Effectief (ver)bouwen met betere informatie

Alle informatie van ketenpartners online beschikbaar

voor beheer

Architect Constructeur Adviseur Aannemer

Online ruimteboek als communicatie en informatie platform met BIM

dia 9/27

Aanleiding: Online ontwerp competitie

obv IFC BIM in Oslo (2009)

Nationaal Museum Oslo:

- Iedereen moest mee kunnen doen

- Online uitvraag en indiening

- Volledig open BIM (IFC) beoordeling

dia 10/27

Nationaal Museum Oslo:

- 1.200x inschrijving deelname op online PvE (dRofus)

en download omgevingsmodel (IFC) oa tbv nulpunt

- 237x indieningen ontwerp via upload IFC BIM model

naar EDMmodelserver tbv anoniem automatische IFC

validatie en benchmark PvE rapportage van alle

ontwerpen

- Daarvan 40 ontwerpen (IFC) technisch niet in orde

- Dus bijna 200 ontwerpen (80% !!) van de indieningen

voldeden aan de gestelde open BIM norm!

- 40 ontwerpen (20%) voldeden aan door iedereen zelf (5)

toetsbare criteria (= 100% transparante beoordeling)

- Uit de 9 beste volgden 3 betaalde ontwerpopdrachten.

Conclusie Statsbygg: (anno 2009!)

Er is voldoende draagvlak in markt voor IFC BIM ,

dus sindsdien alle projecten 100% openBIM !!

Aanleiding: Online ontwerp competitie

obv IFC BIM in Oslo (2009)

Alle 237 indieningen incl.

modellen staan online!

dia 11/27

HOE heeft open bim Statsbygg geholpen? - Gelijke kansen voor iedereen met transparante beoordeling

- Online en open bim, dus overdraagbaar in keten

- Bevestiging: voldoende draagvlak in markt voor Open BIM!

Aanleiding: Online ontwerp competitie

obv IFC BIM in Oslo (2009)

dia 12/27

Erasmus MC Universitair

Medisch Centrum

Rotterdam

Oadis implementeert IFC BIM

werkmethodiek o.b.v.

dRofus online PvE/ruimteboek

dia 13/27

dRofus verbindt opdrachtgever met

ontwerpteam via OpenBIM standaard IFC

Doelstellingen:

Converteer traditionele info naar BIM proces

Ketensamenwerking binnen bestaande contractvormen

Valideer en toets PvE en inventarisplanning

Maak alle data overdraagbaar op beheer

Opbrengsten resultaten:

Gebruikersgroepen registreren inventaris (nieuw/bestaand)

Opdrachtgever faciliteert proces en online PvE/ruimteboek

Vroegtijdig virtueel opleveren en coordinatie inhuizing

“meer vertrouwen en betere beheersbaarheid”

“Onomkeerbaar naar onweerstaanbaar proces”

“nachtrust…”

dia 14/27

Bouw Informatie Management

Nieuwbouw SRON Amsterdam SRON vraagt ZRi en Oadis om aanbeveling van

een hoogwaardige doch realistische bim ambitie

Overdraagbaarheid en houdbaarheid van informatie is belangrijk voor SRON:

- Hoe richten wij ons BIM proces daarop in?

- Welke rol spelen open standaarden en protocollen hierin?

- Welke open BIMnorm ingezet kan worden? (RGD BIMnorm?)

- Toon aan dat dit met marktconforme technologie vandaag mogelijk is.

Houd rekening met:

- Budget nog niet rond, wijzigingen PvE (en varianten studies) te verwachten.

- Open standaarden zijn van strategisch belang

- Overdracht en eigendom BIM informatie t.b.v. beheer is uitgangspunt

dia 15/27

Stap 1: BIM = proces, dus

proceskaart opstellen!

• Creëer inzicht wie waar en

wanneer verantwoordelijk

voor is; afgestemd op

contractvorm.

• Deel en bewaak de

kwaliteit van informatie.

• Stel prioriteiten: bepaal

welke criteria sturend zijn.

dia 16/27

Stap 2: géén losse bestanden maar

online informatie t.b.v. BIM proces

Hele PvE

afgedrukt

= dik boek

IFC

Online PvE

Testen diverse IFC tools en functies:

ArchiCAD, Revit, DDS, Tekla, FM tools,

EDMmodelserver, OS bimserver,

energiesimulatie, Synchro4D, etc.

dia 17/27

Stap 3: BIM = informatie!

van alle disciplines (incl. beheer)

• Informatie integraal online

toegankelijk

• Autorisaties

• Yellownotes

(gebruikersgroepen overleg)

Multidisciplinair samenwerken in standaard ruimte definities ‘verrijking van elkaars info’

Op elk moment informatie rapporteren

of overdragen in elke gewenste vorm:

Informatie toevoegen,

delen of overnemen - (verrijkte) IFC, PDF, XLS etc

- Altijd online toegankelijk

- Geen versiebeheer

- Informatie bewerken in tool

naar keuze

dia 19/27

Stap 4: PvE informatie integreren,

verrijken en valideren

dRofus online PvE genereert

- nieuwe IFC of

- verrijkt bestaande IFC met

alle (benodigde) specificaties

voor alle ontwerpdisciplines.

Dit IFC BIM model vormt de

basis voor aanbesteding

zodat integrale koppeling

tussen opdrachtgever en

opdrachtnemer ontstaat!

dia 20/27

IFC BIM model = informatie

structuur!

En begint al vóór het 3D

ontwerpen van gebouw!

Hier relatieschema’s SRON ruimtes

m.b.t. functionele, technische of

organisatorische (gebruikers)eisen

Liever alleen informatie dan

alleen 3D geometrie…

Stap 5: PvE informatie visueel

en toetsbaar structureren

dia 21/27

Belangrijk: specificaties en ontwerp (scenarios) gescheiden houden voor logboek en toetsing

dRofus PvE/ruimteboek met BIM: • PvE en BIM onafhankelijk maar wel

gekoppeld (‘SE’) • PvE altijd online ipv in CADsysteem • Toegankelijk voor alle

projectbetrokkenen (rol afhankelijk) • Interactie en verrijking BIM model via

online PvE tool dRofus • Interactive 3D BIM viewer voor

managers en ‘leken’ • Cyclus van delen, leren, verbeteren

Gepland PvE ontwerp (‘bim’) Traditioneel: PvE gaat over in ontwerp

dia 23/27

Belangrijk: specificaties en ontwerp (scenarios) gescheiden houden voor logboek en toetsing

Gepland PvE ontwerp (‘bim’)

dia 24/27

Stap 6: verrijking en/of toetsing

ontwerp model

Koppeling dRofus

met IFC BIM

model(len) van

verschillende fases

of disciplines

maakt toetsing

mogelijk, oa:

- Ruimtes

- Apparatuur

- Aansluitpunten

- Etc.

IFC Logo?

PvE/BIM = OK!

Vraagteken?

Gevraagde ruimte

niet 3D BIM!

dia 25/27

Volgende stap: doorgaan met

ontwerp, realisatie en beheer!

Opdrachtgever SRON met adviseurs in overleg over PvE specificaties,

waarbij koppeling met een IFC BIM model variant is gelegd.

dia 26/27

Tot slot: ervaringen en aanbevelingen

Voor SRON draagt Open BIM bij aan de marktwerking:

• Bevordering innovatie bij marktpartijen

• Waarborgen eerlijke concurrentie aanbieders

• Transparantie in beoordelingscriteria

• Waarborgen eigendom van informatie

De ‘BIM markt’ zal snel veranderen naar een vraaggestuurde markt:

• de opdrachtgevers zullen regie nemen m.b.t. de vereiste ‘bim-extracten’ (vooral ivm beheerfase)

• de kwaliteit van informatie telt, niet hoe je er toe gekomen bent (markt is vrij in keuze bim (modelleer) software)

• Zorg dat je een professionele ketenpartner wordt, juist ook op het gebied van open BIM!

27 dia 27/27

Opdrachtgever SRON bouwt nieuw laboratorium in Amsterdam Science Park met BIM!

Bedankt voor uw aandacht!

Frank van Rijn, hfd. Facilitaire Dienst SRON

Hans van Zanten, ZRi Adviseurs-Ingenieurs

Joost Wijnen, Oadis BIM proces adviseurs

Succes met open BIM!

dia 28/27