Waarom Kalibratie.

Waarom Kalibratie.Waarom Kalibratie.-Vormingsdag VITOContactdag LABS

Juni 2007

Stork Intermes Frans Verheyden2

KalibratieKalibratie

Wat is kalibratie.Testen ijken

De noodzaak van kalibratie.Hoe gaan we om met kalibratie.


Model- en praktijkwaarden. Perfectie = alle punten op de rechte lijn. Wapen industrie - de diameter van de loop van een stuk geschut, het kaliber.

WAT


Kalibratie modelKalibratie modelOntwikkellen van een simulatiemodel. Rekening houdende met alle beïnvloedingsfaktoren

Met onzekerheidsbudget

Met validatie.


Kalibratie modelKalibratie modelMeettoestel kalibratieMeettoestel kalibratie

Men bepaalt de afwijking (bias –correctie) tegenover referentie inrichting.

Samenstelling van onzekerheidsbudgetAantoonbare herleidbaarheid.

Met juiste eenheden en EA aanbevolen voorstellling.


TestenTesten

Uitgevoerd door de testlaboratoria met accreditatie BELAC– Steekproef gewijze testen, destructief of non-

destructief.– Steeds met onzekerheids opgave


Wettelijke metrologieWettelijke metrologieijken of verificatieijken of verificatie

Alle wettelijke metrologie moet op kalibratie gesteund zijn.

Wettelijke metrologie zijn vereenvoudigde proeven met andere doelstelling dan kalibratie

Wettelijke metrologie is actueel niet altijd aantoonbaar herleidbaar


AgendaAgenda

Waarom kalibratie ?Hoe gebeurt kalibratie.?Wanneer behoeven we kalibratie


Waarom kalibratie ?Waarom kalibratie ?

Aantoonbare herleidbaarheidAlle laboratoria moeten tot hetzelfde resultaat

komen (binnen de gegeven onzekerheid)

1V in USSR ≠ 1 V in Europa en USA

Tot omstreeks 1970 was ;


Anekdote over herleidbaarheid.Anekdote over herleidbaarheid.


Instandhouding herleidbaarheidInstandhouding herleidbaarheid

Werkstandaarden afleiden van referentie standaarden Vergelijking standaarden onderling Interlaboratorium proeven Onder genormeerde of conventionele omstandigheden


schuifmaatschuifmaat

Moer is gekende waardemet eigen reeks fouten met onzekerheden

Correctie en onzekerheid temperatuur moer en schuifmaat temperatuur

invloed handwarmte, verschillen, vormfouten

meetdruk, lezing analoog, gebreken schuifmaat

Samengevoegde onzekerheid en correctie

2.47 cm ± 0.03 cm


Gewichten en massa’sGewichten en massa’sVoor kalibratie van weegtoestellen drukbalansen en loadcellen tevens basis voor Voor kalibratie van weegtoestellen drukbalansen en loadcellen tevens basis voor elektrische grootheden.elektrische grootheden.

De werkstandaard afgeleid van de super kg volledig gecertifiëerd in alle aspecten

Drie ongeveer gelijke gewichten t/o standaard met een gelijke massa vergelijking

We meten alle mogelijke onderlinge verschillen 1-2 1-3 1-4 2-3 2-4 3-4

Al deze verschillen zijn de basis van een gesloten wiskundige ringvergelijking.

Hieruit is elk gewicht afzonderlijk berekend met correctie en onzekerheid. De balans zelf dient niet gekalibreerd te zijn met deze methode

Er zijn wiskundige reeksen voor een decade Met 1 kg als standaard de gewichten 100g 200 g 500 g bepalen


Methodiek onzekerheidsbudgetMethodiek onzekerheidsbudget GROOTHEID Xi

Waarde xi

Standaard onzekerheid ui (x )

Waarschijnlijkheids-verdeling

Gevoeligheids factor ci

Onzekerheids bijdrage u (y)

Standaard 100.000 09 g 0.025 mg normaal 1 0.025 mg

Drift+vervuiling 0.0g 0.00 mg rechthoek 1 0.0001 mg

Massa verschil 0,001 g 0.004 mg normaal 1 0.004 mg

Opzetfout 0.0 g 0.005 8 mg driehoek 1 0.005 8 mg

Archimedes 0.0 g 0.00 mg rechthoek 1 0.0002 mg

Min lezing 0.0 g 0.004 1 mg rechthoek 1 0.004 1

Magnetisme 0.0 g 0.003 1 mg rechthoek 1 0.003 1

Rekenkundige som

Kwadratische som


Het certificaatHet certificaat Administratieve vereisten ISO 17025 Technische vereisten ISO 17025

– Aantoonbare herleidbaarheid vanaf standaard– Competentie uitvoerend laboratorium BELAC– Toegepaste procedures– Omgevingsparameters– Beschrijving gekalibreerde meettoestel– Norm verwijzingen EA ISO OIML enz (optioneel)– Meetresultaten (voor 1 punt of voor een bereik)

Vastgestelde meetwaarde in conventionele omstandigheden Uitgebreide onzekerheid voor dekkingswaarschijnlijkheid k=2 (95%)


MeetMeetresultatenresultaten

Analytische voorstelling y=ax+b

Verloop onzekerheid. Klant houdt geen rekening met fouten

0,000000000

0,100000000

0,200000000

0,300000000

9,99999 16000,0047

Belasting

uit

geb

reid

e

on

zekerh

eid

U

±U=7.426 10-6 x + 0.123409 g

±Umin= 0.123409 g±Umax=0.242231 g

±U= 0.12 g±U= 0.24 g

2015,22 g ± 0.14 g


Overzicht Overzicht

Certificaten van geaccrediteerden.Certificaten van niet geaccrediteerdenWat is onzin.

tijd

luchtdruk

volumeDebiet

dichtheid

Temp.

Drukverscilmassa

vochtigheidvochtigheid


MassaMassa kalibratiekalibratieVan 1 mg tot 50 kg d = 0.1µg


Druk kalibratiesDruk kalibraties Van 10-7 mbar abs. tot 4000 bar . Vacuum


AnemometrieAnemometrie


Mechanische kalibratiesMechanische kalibraties Moment, kracht, Load cellen


AccellerometrieAccellerometrie• Snelheid versnelling puls


Temperatuur kalibratiesTemperatuur kalibraties - 195 °C tot +1400 °C


Vochtigheids kalibratiesVochtigheids kalibraties


Geometrische kalibratiesGeometrische kalibraties


Elektrische kalibratiesElektrische kalibraties Gelijkspanning Wisselspanning Weerstand

Gelijkstroom Wisselstroom Frequentie Vermogen Capacitantie Reactantie


Tachimetrie en tijdmetingTachimetrie en tijdmeting


Elektrische kalibratiesElektrische kalibraties Speciale set-up voor luchtvaart industrie.

Belaste leesfout met onzekerheid U

-20,000000-15,000000-10,000000

-5,0000000,0000005,000000

10,00000015,00000020,000000

10

0,0

00

99

9,9

93

49

99

,95

4

15

00

0,0

18

30

00

0,0

64

60

00

0,0

00

0,0

00

0,0

00

last waarde P+T in g

le

es

fou

t E

i i

n g

KALIBRATIE WEEGTOESTELLEN

Verloop onzekerheid. Klant houdt geen rekening met fouten

05

101520

0 60000

Belasting in g

uit

geb

reid

e o

nze

kerh

eid

U in

g


TestenTestenDestructieve mechanische proeven

•Trek- en buig-proeven tot 100 ton


TestenTesten

- Kerfslagproeven


TestenTesten

-Hardheidsproeven


TestenTestenMateriaalanalyses

•Plasma spectrograaf (ICP)•C/S analyse


TestenTestenMateriaalanalysesMetaalkundig schade-onderzoekMicroscopisch onderzoek


TestenTestenMateriaalanalysesCorrosietesten, HIC, enz...


Aardgas volume meting Aardgas volume meting MIDMIDMID richtlijn van Europa voor gastellers

– Measuring Instruments Directive 2004/22/ECWater volumeAardgas volumeWattuurmetersWarmte verbruiksmetersHoeveelheden vloeistoffen anders dan waterUitlaat en gas analysatoren ...........Zie bijlage documentatie


Certifcaten geaccrediteerdenCertifcaten geaccrediteerden

Alleen geldig voor:– Gegeven competentie– Binnen de toegestane mogelijkheden

Herleidbaarheid procedures en standaarden

hebben bewijslastbewijslast


Certifcaten NIET geaccrediteerdenCertifcaten NIET geaccrediteerden

Alles is toegestaan:

Herleidbaarheid procedures en standaarden

hebben Geen bewijslastGeen bewijslast Alles moet aangetoond en bewezen worden Alles moet aangetoond en bewezen worden

met bijlagen, onafgezien een ISO of andere met bijlagen, onafgezien een ISO of andere normverwijzingnormverwijzing


(Onzin) op certificaten(Onzin) op certificaten

Herkalibratie datum (is de competentie van de gebruiker)

Goed of afkeuring van het instrument tenzij contractueel overeengekomen, MTF in %?

Meetresultaten zonder onzekerheid en k=2 Meetresultaten die niet overeenkomen met de

onzekerheid Meetonzekerheden als gevolg van gebruik door klant

(indekking door procedures of normen voor klant) Adviezen, opmerkingen, bedenkingen.

(tenzij met klant overeengekomen)


Overzicht kalibratieOverzicht kalibratie

Raadpleeg de lijst BELAC geaccrediteerde laboratoria.

www.belac.fgov.beKalibratie www.stork.com/intermes/[email protected]

http://www.belac.fgov.be/

http://www.stork.com/intermes/kalibratie


Wat zijn GEEN onzekerhedenWat zijn GEEN onzekerheden

– Meetfouten en vergissingen– Toleranties Toelaatbaarheidsgrenzen voor een

proces of een product

– MTF is geen tolerantie– Specificaties Wat men verwacht - beschrijvend

– Nauwkeurigheid Nauwkeurigheid is kwalitatief

Onzekerheid is kwantitatief

-- Fouten ≠ onzekerheden-- statistische analyse ≠ onzekerheidsanalyse

aan de hand van het onzekerheidsbudget.

-- Ijking is verifcatie onverenigbaar met kalibratie

bovengrens

ondergrens

A B C D

help

Omgaan met onzekerhedenOmgaan met onzekerheden

MTF

MTF= maximum toegestane fout

Pro

du

ctie

to

lera

ntie

ideale productie resultaat Gemeten

waarde

1 2 3 21

1

-U +U -U +U

Tolerantie interval productie

Doel waarde

Verbetering

meetsysteem

Meet analyseTe onderhandelen met klant


BronnenBronnen

Andere opleidingen Stork Intermes– Hoe MTF bepalen– Omgaan met onzekerheden

Literatuuroverzicht.– EA, ISO 17025, OIML, BELAC

Te raadplegen diensten.– BELAC lijsten geaccrediteerden


VRAGEN ???

Waarom Kalibratie.

Documents

Transcript of Waarom Kalibratie.