Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

38
Amster dam Slo terdijk Cultuurhistorische waardestelling Station SteenhuisMeurs Amsterdam Sloterdijk

description

 

Transcript of Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

Page 1: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

Amster-dam Slo-terdijkCultuurhistorische waardestelling

Station

SteenhuisMeurs

Amsterdam Sloterdijk

Page 2: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

Amster-dam Slo-terdijkCultuurhistorische waardestelling

Station

Redactie Miguel Loos - Bureau Spoorbouwmeester Noor Scheltema - NS Stations Roderick Jacobs - NS Stations

SteenhuisMeurs 12 augustus 2010

Amsterdam Sloterdijk

Page 3: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

Contact:[email protected]

Stations in een wereld van verandering

Stationserfgoed en De Collectie ProRail en NS Stations voelen zich als gezamenlijk eigenaar van alle stations in Nederland verantwoordelijk voor dit vastgoed met maatschappelijke waarde. Daarom is samen met Bureau Spoorbouwmeester door Crimson Architectural Historians, Urban Fabric en SteenhuisMeurs onderzoek gedaan naar de cultuurhistorische waarde van voor- en naoorlogse stations. Aan de hand van inventarisaties zijn vijftig stations geselecteerd met de hoogste cultuurhistorische waarde die zijn omgedoopt tot De Collectie. Daarbij is uit ieder cluster van gelijksoortige stations telkens het gaafste, beste exemplaar, qua interieur en exterieur, toegevoegd. NS Stations en ProRail hebben De Collectie sindsdien omarmd en de verantwoorde omgang met deze waardevolle stations als belangrijk thema aangemerkt.

WaardestellingenNa vaststelling van De Collectie bleek diepgaand onderzoek nodig om bij het plannen van stationsverbouwingen gerichte aanpassingen te kunnen doen om de cultuurhistorische waarde te herstellen en te bewaken. In 2012 is besloten om voor alle stations uit De Collectie een Cultuurhistorisch Onderzoek en Waardestelling, kortweg Waardestelling, uit te laten voeren door gespecialiseerde onderzoeksbureaus. De mate waarin een stationsgebouw kan functioneren als station blijkt essentieel voor de cultuurhistorische waarde. Daarom zijn door Bureau SteenhuisMeurs speciale richtlijnen opgesteld, waardoor het functioneren van het station als rode draad door iedere Waardestelling loopt.

De Waardestellingen geven waardevolle inzichten voor het ontwikkelen van een visie en ontwerp bij stationsverbouwingen en worden zodoende al vanaf de eerste fase van ieder project geraadpleegd. De meerwaarde van deze rapportages heeft ProRail en NS Stations doen besluiten om ook voor monumentale stations buiten De Collectie een waardestellend onderzoek op te laten stellen.

ProRail, NS Stations en Bureau Spoorbouwmeester zijn trots op de reeks Waardestellingen die door jaren van succesvolle en nauwe samenwerking tot stand zijn gekomen. Met de kennis die door de Waardestellingen aanwezig is zal de cultuurhistorische waarde van de Nederlandse stations de aandacht krijgen die het verdient.

Veel leesplezier met de beschrijving van de rijke cultuurhistorie en architectonische kwaliteiten van de stations.

April 2016

NS StationsProRailBureau Spoorbouwmeester

Kaders van aanbevelingen

ProRail en NS Stations zijn zich bewust van de kracht en waarde van het stationserfgoed. Vanuit dit perspectief zijn onafhankelijk experts gevraagd om de Waardestellingen op te stellen. Vooropgesteld, NS Stations en ProRail hebben de intentie om de conclusies en aanbevelingen uit de Waardestellingen te volgen. Echter, functionele eisen of financiële en juridische kaders kunnen maken dat sommige aanbevelingen niet, niet geheel of niet direct haalbaar zijn. Desondanks nemen NS Stations en ProRail alle aanbevelingen serieus omdat hiermee de juiste discussies gevoerd kunnen worden. We willen graag met de belanghebbenden in gesprek gaan over hoe we gezamenlijk de cultuurhistorische waarde van het stationserfgoed kunnen borgen. Met als doel om de reizigers goed functionerende en aangename stations te bieden.

Het is meer dan 175 jaar geleden dat de eerste trein ging rijden in Nederland. In al die jaren is een unieke verzameling van stationsgebouwen ontstaan met een veelheid aan afmetingen, stijlen en materialen. De historische ontwikkeling van de spoorwegen en stationsgebouwen is in deze diversiteit terug te zien. De stations zijn ongeacht hun bouwperiode continu aan veranderingen onderhevig: Van het verdwijnen van aparte bagage afhandeling tot het inpassen van OV-chipkaart poortjes. Het is bijzonder dat ondanks deze grote veranderingen, de stationsgebouwen uit de 19e eeuw dagelijks nog tienduizenden mensen bedienen met uiteenlopende voorzieningen. Dit oude en jongere stationserfgoed verdient dan ook speciale aandacht. Het stationserfgoed is een enorme kans om reizigers en betrokkenen mee te nemen in het verhaal van de spoorwegen in Nederland door de tijd heen. Door het bewaken, herstellen en ‘oppoetsen’ van de unieke kwaliteiten van het stationserfgoed blijven stations bijzondere en aansprekende plekken.

Page 4: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk
Page 5: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

Station aMStERDaM SlotERDijk architectonische beschrijving en analyse

STATION AMSTERDAM SLOTERDIJKARCHITECTONISCHE BESCHRIJVING EN ANALYSE

• •

Page 6: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

2 Station aMStERDaM SlotERDijk

VERantwooRDing 3

ContExt 4

EERStE BouwfaSE 1983-1986 6

twEEDE BouwfaSE 1997 10

StationS H.C.H. REijnDERS 12

atlaS Station SlotERDijk 13Huidige situatieCentraliteit en routing naar omgevingRuimtelijke opbouwafwerking

SaMEngEVat En ontwERptHEMa’S 24

BRonnEn 25

Colofon 25

inHouDINHOUDVERANTWOORDING 3

CONTEXT 4

EERSTE BOUWFASE 1983-1 986 6

TWEEDE BOUWFASE 1997 10

STATIONS H.C.H. REIJNDERS 12

ATLAS STATION SLOTERDIJK 13Huidige situatieCentraliteit en routing naar omgevingRuimtelijke opbouwAtwerking

SAMENGEVAT EN ONTWERPTHEMA’S 24

BRONNEN 25

COLOFON 25

2 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

*

-J

Page 7: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 3

VERantwooRDing

amsterdam Sloterdijk is in de jaren tachtig gerealiseerd en zal de komende tijd ingrijpend worden verbouwd. Het station heeft geen formele monumentenstatus, maar dat neemt niet weg dat het gebouw voor zijn tijd belangrijk was. Station Sloterdijk gold na de oplevering als een voorbeeld van de vernieuwing van stationsarchitectuur op het gebied van sociale veiligheid ( ‘veel zien is gezien worden’), ruimtelijke organisatie en de koppeling met gebiedsontwikkeling. De stationshal biedt een ruimtelijk en technisch spektakel, waarin treinen op verschillende niveaus binnenrijden en (in de oorspronkelijke opzet) de hal aan alle zijden contact maakt met de omgeving. Het station heeft ook zijn gebreken. De ambities om een alzijdig gebouw te realiseren, als centraal punt op de locatie zijn niet uit de verf gekomen. De sporen op de lijn naar Haarlem en Zaandam vormen een benauwende, betonnen onderwereld met een niet zo positief verblijfsklimaat. ook in de hal zijn niet alle bedoelingen overeind gebleven.

ten behoeve van de herontwikkeling van het complex is er behoefte aan een architectonische beschrijving en analyse van het bestaande station. Behalve een uiteenzetting over het station en de achterliggende ontwerpideeën gaat het om het benoemen van de belangrijkste kwaliteiten. Daarmee kunnen de cruciale ontwerpthema’s (van toen) worden gedefinieerd en suggesties worden gegeven voor de toekomst.

SteenhuisMeurs, 12 augustus 2010

VERANTWOORDING

Amsterdam Sloterdijk is in de jaren tachtig gerealiseerd enzal de komende tijd ingrijpend worden verbouwd. Het stationheeft geen formele monumentenstatus, maar dat neemt nietweg dat het gebouw voor zijn tijd belangrijk was. StationSloterdijk gold na de oplevering als een voorbeeld van devernieuwing van stationsarchitectuur op het gebied vansociale veiligheid (‘veel zien is gezien worden’), ruimtelijkeorganisatie en de koppeling met gebiedsontwikkeling. Destationshal biedt een ruimtelijk en technisch spektakel,waarin treinen op verschillende niveaus binnenrijdenen (in de oorspronkelijke opzet) de hal aan alle zijdencontact maakt met de omgeving. Het station heeft ookzijn gebreken. De ambities om een alzijdig gebouw terealiseren, als centraal punt op de locatie zijn niet uit de verfgekomen. De sporen op de lijn naar Haarlem en Zaandamvormen een benauwende, betonnen onderwereld met eenniet zo positief verblijfsklimaat. Qok in de hal zijn niet allebedoelingen overeind gebleven.

Ten behoeve van de herontwikkeling van het complex is erbehoefte aan een architectonische beschrijving en analysevan het bestaande station. Behalve een uiteenzettingover het station en de achterliggende ontwerpideeën gaathet om het benoemen van de belangrijkste kwaliteiten.Daarmee kunnen de cruciale ontwerpthema’s (van toen)worden gedefinieerd en suggesties worden gegeven voorde toekomst.

SteenhuisMeurs, 12 augustus 2010

STEENHUISMEURS 3

r’

Page 8: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

4 Station aMStERDaM SlotERDijk

ContExtStation amsterdam Sloterdijk werd in 1956 gebouwd langs de spoorlijn van amsterdam naar Haarlem. Het stationsgebouw, ontworpen door architect koen van der gaast, lag pal naast de oude dorpskern van Sloterdijk. in de jaren tachtig verhuisde het station naar een locatie enkele honderden meters naar het noordwesten. De reden hiervoor was de aanleg van het ringspoor ten westen van amsterdam (de Schiphollijn, geopend in 1986) en de bouw van de Hemtunnel voor de spoorlijn naar Zaandam (geopend in 1983). op de nieuwe locatie, een buitenpolder in het havengebied, kruisen beide spoorlijnen elkaar loodrecht. Destijds was het gebied een desolate vlakte. Van der gaast ontwierp de infrastructurele knoop (het viaduct met de spoorbanen) nog voordat over de uitwerking van het station werd nagedacht. Behalve de plaats van de sporen, lagen ook de stijgpunten vast. Het stationsontwerp werd vervolgens gemaakt door Harry Reijnders (1954), architect in dienst van de nS.

amsterdam Sloterdijk: voorgeschiedenis

1839 opening spoorlijn amsterdam-Haarlem met halte in het dorp Sloterdijk1878 opening spoortraject Zaandam - amsterdam willemspoort (Hemlijn).1888 Verbinding paardentram, in 1916 omgezet in electrische tram en in 1957 busverbinding.1956 Bouw tijdelijk station amsterdam Sloterdijk Zuid1966 opening Coentunnelweg1983 nieuwe locatie Station amsterdam Sloterdijk noord. later in 1986 Station amsterdam Sloterdijk.1986 Schiphollijn langs Sloterdijk gereed.2006 Verbinding Schiphollijn met Hemlijn via de Hemboog (150 m ten zuiden van Station Sloterdijk).

Station Sloterdijk Zuid, gezien vanaf de Velserweg, 1970. [Saa]

Station Sloterdijk Zuid, gezien vanuit de Molenwerf. [Saa] Centrale hal van station Sloterdijk Zuid, ontwerp koen van der gaast. [Saa]

Bouw van het viaduct station Sloterdijk noord (nu amsterdam Sloterdijk), gezien in zuidelijke richting, 1983. onder het viaduct komen de sporen voor de Haarlem- en de Hemlijn. op de achtergrond: Bos en lommer en Slotermeer. [Saa]

CONTEXTStation Amsterdam Sloterdijk werd in 1956 gebouwdlangs de spoorlijn van Amsterdam naar Haarlem. Hetstationsgebouw, ontworpen door architect Koen van derGaast, lag pal naast de oude dorpskern van Sloterdijk.In de jaren tachtig verhuisde het station naar een locatieenkele honderden meters naar het noordwesten. De redenhiervoor was de aanleg van het ringspoor ten westenvan Amsterdam (de Schiphollijn, geopend in 1986) en debouw van de Hemtunnel voor de spoorlijn naar Zaandam(geopend in 1983). Op de nieuwe locatie, een buitenpolderin het havengebied, kruisen beide spoorlijnen elkaarloodrecht. Destijds was het gebied een desolate vlakte. Vander Gaast ontwierp de infrastructurele knoop (het viaductmet de spoorbanen) nog voordat over de uitwerking van hetstation werd nagedacht. Behalve de plaats van de sporen,lagen ook de stijgpunten vast. Het stationsontwerp werdvervolgens gemaakt door Harry Reijnders (1954), architectin dienst van de NS.

Amsterdam Sloterdijk: voorgeschiedenis

1839 Opening spoorlijn Amsterdam-Haarlem methalte in het dorp Sloterdijk

1878 Opening spoortraject Zaandam - AmsterdamWillemspoort (Hemlijn).

1888 Verbinding paardentram, in 1916 omgezet inelectrische tram en in 1957 busverbinding.

1956 Bouw tijdelijk station Amsterdam Sloterdijk Zuid1966 Opening Coentunneiweg1983 Nieuwe locatie Station Amsterdam Sloterdijk

Noord. Later in 1986 Station Amsterdam Sloterdijk.1986 Schiphollijn langs Sloterdijk gereed.2006 Verbinding Schiphollijn met Hemlijn via

de Hemboog (150 m ten zuiden van StationSloterdijk).

Bouw van het viaduct station Sloterdijk Noord (nu AmsterdamSloterdijk), gezien in zuidelijke richting, 1983. Onder het viaductkomen de sporen voor de Haarlem- en de Hemlijn. Op deachtergrond: Bos en Lommer en Slotermeer. [SAA]

Station Sloterdijk Zuid, gezien vanuit de Molenwert. [SAA] Centrale hal van station Sloterdijk Zuid, ontwerp Koen van derGaast. [SAA]

4 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 9: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 5

Station amsterdam Sloterdijk Zuid

amsterdam Sloterdijk en omgeving, 2004. is de nieuwe stationslocatie (vanaf 1986) en is de oude stationslocatie (1956-1986). [Topografische dubbel atlas Noord- Holland, 2007/2008]

amsterdam Sloterdijk en omgeving, 1961. omcirkeld is de locatie van het treinstation Sloterdijk Zuid. [Topografische dubbel atlas Noord- Holland, 2007/2008]

Structuurplan van amsterdam, 1984. langs de ringweg is voorzien in een ringspoor met verschillende stations, waaronder Sloterdijk. Het idee was om de stad ook voor het openbaar vervoer beter bereikbaar te maken. Daarnaast zouden rond deze stations nieuwe kantoorlocaties ontwikkeld kunnen worden, als nevencentra om de binnenstad heen. [nai, archief krantenknipsels]

ONTWERP STRUCTUURPLAN AMSTERDAMjanuari 1984______ recreatie ________ _______________ dnstrc- ________ le otwkk

_______ ommeland te reservtren— — — actiegebiecwaler _j NS met station stasrnrewng

I ibebouwin autosneiweg

Structuurplan van Amsterdam, 1984. Langs de ringweg is voorzien in een ringspoor met verschillendestations, waaronder Sloterdijk. Het idee was om de stad 00k voor het openbaar vervoer beter bereikbaarte maken. Daarnaast zouden rond deze stations nieuwe kantoorlocaties ontwikkeld kunnen worden, alsnevencentra om de binnenstad heen. [NAi, archief krantenknipsels]

— —.3u(t- A(%

-

\

L ____

_$\ :f : ., .. - .1

•1

./‘,

rrriii

• - ff IiAmsterdam Sloterdijk en omgeving, 1961. Omcirkeld is de locatie van het treinstation Sloterdijk Zuid.[Topografische dubbel atlas Noord- Holland, 2007/2008]

Amsterdam Sloterdijk en omgeving, 2004.Q is de nieuwe stationslocatie (vanaf 1986) enstationslocatie (1 956-1986). [Topografische dubbel atlas Noord- Holland, 2007/2008]

STEENHUISMEURS 5

Page 10: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

6 Station aMStERDaM SlotERDijk

EERStE BouwfaSE 1983-1986: kruising van twee lijnen

oost-west doorsnede van de eerste bouwfase van station Sloterdijk. De oorspronkelijk functies zijn in kleur aangegeven: blauw = benedensporen onder het viaduct, geel = stationshal, roze = restaurant, groen = de bovensporen in de ‘tube’. [archief nS poort]

noord-zuid doorsnede van de eerste bouwfase van station Sloterdijk. De oorspronkelijk functies zijn in kleur aangegeven: blauw = benedensporen onder het viaduct, geel = stationshal, roze = restaurant, oranje = kaartverkoop en kantoren NS, paars = fi etsenstalling, licht oranje = kantoor spoorwegpolitie, groen = bovensporen in de ‘tube’. [archief nS poort]

in het ontwerpproces waren voor Reijnders drie thema’s leidend: 1) het scheppen van een herbergzame plaats in de gure leegte van de locatie, 2) sociale veiligheid en 3) een compacte opzet met korte looplijnen voor transfer passagiers. Door over het betonnen viaduct een enorme stalen ‘tafel’ te plaatsen, werden al deze ambities met een groot gebaar verwezenlijkt. onder deze constructie ontstond een kolomvrij plein, als hart van de terminal. Vanuit de stationshal kon naar alle windstreken contact worden gemaakt. onder de hal is de betonconstructie van Van der gaast (lijnen naar Haarlem en Zaandam), die waar mogelijk werd geopend om daglicht op de perrons te brengen. Dit werd evenwel bemoeilijkt door de noodzaak om ten noorden en ten zuiden van de spoorbaan betonstenen wanden te plaatsen in verband met de behaaglijkheid op de perrons (glas was hier niet mogelijk). op het plein en langs de verhoogde spoorlijn naar Schiphol ontstond, mede als reactie op al het beton van het viaduct, een wereld van glas en staal. De openheid en transparantie zorgen niet alleen voor een prettig verblijfsklimaat, maar werden ook gezien als de remedie tegen sociale onveiligheid: ‘veel zien, is gezien worden’. in de uitwerking van de kap over de Schiphollijn is het effect maximaal. Dankzij de glazen kap is vanaf het perron de stationshal te zien en andersom. De doorsnede is afgeleid van de londense metrostations vandaar de bijnaam de ‘tube’.

EERSTE BOUWFASE1983-1986: KRUISING VAN TWEE LIJNEN

In het ontwerpproces waren voor Reijnders drie thema’sleidend: 1) het scheppen van een herbergzame plaatsin de gure Ieegte van de locatie, 2) sociale veiligheid en3) een compacte opzet met korte Iooplijnen voor transferpassagiers. Door over het betonnen viaduct een enormestalen ‘tafel’ te plaatsen, werden al deze ambities meteen groot gebaar verwezenlijkt. Onder deze constructieontstond een kolomvrij plein, als hart van de terminal.Vanuit de stationshal kon naar alle windstreken contactworden gemaakt. Onder de hal is de betonconstructie vanVan der Gaast (Iijnen naar Haarlem en Zaandam), diewaar mogelijk werci geopend om daglicht op de perrons tebrengen. Dit werd evenwel bemoeilijkt door de noodzaak omten noorden en ten zuiden van de spoorbaan betonstenenwanden te plaatsen in verband met de behaaglijkheid opde perrons (glas was hier niet mogelijk). Op het plein enlangs de verhoogde spoorlijn naar Schiphol ontstond, medeals reactie op al het beton van het viaduct, een wereld vanglas en staal. De openheid en transparantie zorgen nietalleen voor een prettig verblijfsklimaat, maar werden ookgezien als de remedie tegen sociale onveiligheid: ‘veelzien, is gezien worden’. In de uitwerking van de kap overde Schiphollijn is het effect maximaal. Dankzij de glazenkap is vanaf het perron de stationshal te zien en andersom.De doorsnede is afgeleid van de Londense metrostationsvandaar de bijnaam de ‘tube’.

Oost-west doorsnede van de eerste bouwfase van station Sloterdijk. De oorspronkelijk functies zijn in kleur aangegeven: blauw = benedensporen onder hetviaduct, geel = stationshal, roze = restaurant, groen = de bovensporen in de tube’. [Archief NS Poort]

Noord-zuid doorsnede van de eerste bouwfase van station Sloterdijk. De oorspronkelijk functies zijn in kleur aangegeven: blauw = benedensporen onderhet viaduct, geel = stationshal, roze = restaurant, oranje = kaartverkoop en kantoren NS, paars = fietsenstalling, Iicht oranje = kantoor spoorwegpolitie,groen = bovensporen in de ‘tube’. [Archief NS Poort]

N 4.

J •ffH

6 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 11: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 7

Functies bouwfase 1station Amsterdam Sloterdijk

N

Stationshal (+6 m)

Restaurant

Voorzieningen voor NS

Fietsenstalling

Trappen naar tunnelperrons

Trappen naar viaductperrons

Liften

Spoorwegpolitie

plattegrond van de eerste bouwfase van station Sloterdijk op zes meter boven het maaiveld. [archief nS poort]

t

Functies bouwfase 1station Amsterdam Sloterdijk

Stationshal (+6 m)

Restaurant

Spoorwegpolitie

Voorzieningen voor NS

Fietsenstalling

Trappen naartunnelperrons

Trappen naar viaductperrons

Liften

‘1 /

t

Plattegrond van de eerste bouwtase van station Sloterdijk op zes meter boven het maaiveld. [Archief NS Poort]

STEENHUISMEURS 7

Page 12: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

8 Station aMStERDaM SlotERDijk

geveltekening van de eerste bouwfase van station Sloterdijk. [archief nS poort] foto’s van de maquette van het nieuwe station. [archief Spoorbouwmeester]

amsterdam: de ij-as in vogelvlucht, gezien vanuit het noordwesten, 1988. Het gebied om station amsterdam Sloterdijk, telepoort, is een van de werkgebieden langs het ij, voor bedrijven gericht op telecommunicatie en informatica. De ij-as hoort bij het streven van amsterdam om de internationale concurrentiepositie te versterken. De stad concurreert in dit geval met parijs, londen, Dusseldorf en Milaan. [nai]

Zo werd met drie gebaren treinstation Sloterdijk gemaakt: een viaduct van beton, een ‘tafel’ van staal en een ‘tube’ van glas. De wanden en daken zijn aan de binnenzijde van de tafel gehangen. De inrichting van de hal en de perrons is grotendeels met losse elementen (‘strooigoed’) gedaan, die terzijde van de passagiersstroom liggen: plaatskaartenkantoor, wisselkantoor, restauratie, wachtruimten, etc. in de uitwerking zijn postmoderne details gebruikt, vanuit de overtuiging dat de klanten van de nS in contact moesten worden gebracht met de toenmalige architectonische avant-garde.

Geveltekening van de eerste bouwfase van station Sloterdijk. [Archief NS Poort]

REVISIE

Zo werd met drie gebaren treinstation Sloterdijk gemaakt:een viaduct van beton, een ‘tafel’ van staal en een ‘tube’van glas. De wanden en daken zijn aan de binnenzijdevan de tafel gehangen. De inrichting van de hal en deperrons is grotendeels met losse elementen (‘strooigoed’)gedaan, die terzijde van de passagiersstroom liggen:plaatskaartenkantoor, wissel kantoor, restau ratie,wachtruimten, etc. In de uitwerking zijn postmodernedetails gebruikt, vanuit de overtuiging dat de klantenvan de NS in contact moesten worden gebracht met detoenmalige architectonische avant-garde.

1l4f j\I

---—

Amsterdam: de IJ-as in vogelvlucht, gezien vanuit het noordwesten, 1988. Het gebied om station Amsterdam Sloterdijk, Telepoort, is een van dewerkgebieden langs het IJ, voor bedrijven gericht op telecommunicatie en informatica. De IJ-as hoort bij het streven van Amsterdam om de internationaleconcurrentiepositie te versterken. De stad concurreert in dit geval met Parijs, Londen, Dusseldorf en Milaan. [NAil

Foto’s van de maquette van het nieuwe station. [Archief Spoorbouwmeester]

8 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 13: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 9

Amsterdam Sloterdijk met het Orlyplein. [Archief Spoorbouwmeester / Teo Krijgsman fotograaf]

oostzijde van het station voor de uitbreiding. De oostgevel werkte als een groot venster met zicht op de spoorbundel en Amsterdam. [Archief Spoorbouwmeester / Teo Krijgsman fotograaf]

trap naar de bovensporen. in de vide van het trappenhuis naar het Schiphollijnperron hangt een kunstwerk van Charles Marks in de kleuren van het NS-pallet. [Archief Spoorbouwmeester / Teo Krijgsman fotograaf]

Doorzicht tussen de stationshal en de ‘tube’van de bovensporen. [archief Spoorbouwmeester / Teo Krijgsman fotograaf]

Oostzijde van het station voor de uitbreiding. De oostgevel werkte als een groot venster met zicht op despoorbundel en Amsterdam. [Archief Spoorbouwmeester/Teo Krijgsman fotograaf]

Doorzicht tussen de stationshal en de tube’van de bovensporen. [ArchiefSpoorbouwmeester /Teo Krijgsman fotograaf]

Trap naar de bovensporen. In de vide van het trappenhuis naar hetSchiphollijnperron hangt een kunstwerk van Charles Marks in de kleurenvan het NS-pallet. [Archief Spoorbouwmeester/Teo Krijgsman fotograaf]

Amsterdam Sloterdijk met het Orlyplein. [Archief Spoorbouwmeester / Teo Krijgsman fotograaf]

— ‘7

STEENHUISMEURS 9

Page 14: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

10 Station aMStERDaM SlotERDijk

twEEDE BouwfaSE 1997: brug tussen trein en metro

oost-west doorsnede van de uitbreiding van station Sloterdijk, 1994. De functies van het nieuwe deel zijn in kleur weergegeven: Blauw = benedensporen Haarlemlijn en Hemlijn, geel = hal van het gVB (metro), roze = winkels, groen = bovensporen van het gVB (metro), oranje = loopbrug met noord-zuid verbinding. [archief nS poort]

Zicht vanuit de ‘tube’ van het treinstation naar het dak van de uitbreiding en de nieuwe ‘tube met ‘de metrolijn.

De verbinding tussen het treinstation en de sporen van de metro bestaat uit een brug met winkels tussen de twee ‘tubes’. De winkels zijn in het midden van het bouwdeel geplaatst. Hierdoor is vanuit de hal uitzicht op het benedenperron en de omgeving.

Het station amsterdam werd in 1997 uitgebreid met een halte voor de metro van het gemeentelijke Vervoerbedrijf (gVB). De metrolijn loopt evenwijdig aan de westelijke tak van het spoor (Schiphollijn). De ruimte tussen het trein- en metrospoor is het gevolg van eventuele toekomstige plannen voor een verdubbeling van de spoorlijnen, die tot op heden niet zijn uitgevoerd. om de samenhang van de terminal te behouden kreeg Reijnders ruim een decennium later ook opdracht voor het uitbreiden van het station.

Het ontwerp van Reijnders voor de uitbreiding voegt drie onderdelen toe aan het complex: een tweede ‘tube’,een winkelbrug en een voetgangersbrug. Het eigenlijke metrostation is als een ‘tube’ vormgegeven, analoog aanhet bovenspoor van de treinbaan. Het verschil zit vooral in de verbeterde relatie met het onderspoor en de lichtere uitvoering van de constructie. De schakel tussen de stationshal en de metro bestaat uit een als tijdelijk gedachte brug met winkels op een trapeziumvormige plattegrond, die zo veel mogelijk daglicht toe laat in de stationshal en op de onderperrons. Bij een eventuele verdubbeling van de spoorbaan zou deze brug moeten wijken. Een voetgangersbrug aan de oostzijde verbindt de terminal met de kantoren aan de noord- en zuidkant en geeft het station een nieuwe entree aan de achterkant.

Met de uitbreiding is niet langer sprake van een centrale stationshal. wel blijft de terminal compact en zijn de verbindingen naar noord en zuid verbeterd.

TWEEDE BOUWFASE1997: BRUGTUSSENTREIN EN METRO

Het station Amsterdam werd in 1997 uitgebreid met eenhalte voor de metro van het Gemeentelijke Vervoerbedrijf(GVB). De metrolijn loopt evenwijdig aan de westelijke takvan het spoor (Schiphollijn). De ruimte tussen het treinen

metrospoor is het gevoig van eventuele toekomstigeplannen voor een verdubbeling van de spoorlijnen, die totop heden niet zijn uitgevoerd. Cm de samenhang van determinal te behouden kreeg Reijnders ruim een decenniumlater ook opdracht voor het uitbreiden van het station.

Het ontwerp van Reijnders voor de uitbreiding voegt drieonderdelen toe aan het complex: een tweede ‘tube’,een winkelbrug en een voetgangersbrug. Het eigenlijkemetrostation is als een ‘tube’ vormgegeven, analoog aanhet bovenspoor van de treinbaan. Het verschil zit vooralin de verbeterde relatie met het onderspoor en de lichtereuitvoering van de constructie. De schakel tussen destationshal en de metro bestaat uit een als tijdelijk gedachtebrug met winkels op een trapeziumvormige plattegrond,die zo veel mogelijk daglicht toe laat in de stationshalen op de onderperrons. Bij een eventuele verdubbelingvan de spoorbaan zou deze brug moeten wijken. Eenvoetgangersbrug aan de oostzijde verbindt de terminal metde kantoren aan de noord- en zuidkant en geeft het stationeen nieuwe entree aan de achterkant.

Met de uitbreiding is niet langer sprake van een centralestationshal. Wel blijft de terminal compact en zijn deverbindingen naar noord en zuid verbeterd.

R[5.AA.iD

--

Oost-west doorsnede van de uitbreiding van station Sloterdijk, 1994. De functies van het nieuwe deel zijn in kleur weergegeven: Blauw = benedensporenHaarlemlijn en Hemlijn, geel = hal van het GVB (metro), roze = winkels, groen = bovensporen van het GVB (metro), oranje = Ioopbrug met noord-zuidverbinding. [Archief NS Poort]

Zicht vanuit de tube’ van het treinstation naar het dak van de uitbreiding ende nieuwe tube met de metrolijn.

De verbinding tussen het treinstation en de sporen van de metro bestaatuit een brug met winkels tussen de twee tubes’. De winkels zijn in hetmidden van het bouwdeel geplaatst. Hierdoor is vanuit de hal uitzicht op hetbenedenperron en de omgeving.

10 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 15: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 11

Functies tweede bouwfasestation Amsterdam Sloterdijk

N

Stationshal (+6 m)

Winkels

Fietsenstalling

Trappen naar tunnelperrons metro

Viaductperrons trein

Liften

Loopbrug

Plattegrond van de uitbreiding. Naast de toevoeging van een metrostation is in deze fase de fi etsenstalling uitgebreid (onder de bovensporen van het treinstation). [Archief NS Poort]

II

7’

II

ii.

Functies tweede bouwfase-

station Amsterdam Sloterdijk

Stationshal (+6 m)

Winkels

a

0,j

B

4

Loopbrug

:::::t::::unnelperrons metro

Viaductperronstrein N

Liften S‘j

Plattegrond van de uitbreiding. Naast de toevoeging van een metrostation is in deze fase de fietsenstalling uitgebreid (onder de bovensporen van het treinstation). [Archief NS Poort]ii

STEENHUISMEURS 11

Page 16: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

12 Station aMStERDaM SlotERDijk

StationS architect h.c.h. reijnders

1990 Verbouwing station Zoetermeer Stadhuis1993 Stationsgebouw ii Rotterdam Zuid1993 Stationsgebouw ii Rotterdam Blaak1996 Station almere parkwijk1996 Stationsgebouw iV leiden Centraal

Halte station Zoetermeer Stadhuis. [Douma, 1998]

Station Rotterdam Zuid. [Douma, 1998] Station almere parkwijk. [Douma, 1998]

Station leiden Centraal. [Douma, 1998]

Station Rotterdam Blaak. [Douma, 1998]

STATIONSARCHITECT H.C.H. REIJNDERS

1990 Verbouwing station Zoetermeer Stadhuis1993 Stationsgebouw II Rotterdam Zuid1993 Stationsgebouw II Rotterdam Blaak1996 Station Almere Parkwijk1996 Stationsgebouw IV Leiden Centraal

Halte station Zoetermeer Stadhuis. [Douma, 1998] Station Rotterdam Blaak. [Douma, 1998]

Station Rotterdam Zuid. [Douma, 1998] Station Almere Parkwijk. [Douma, 1998]

12 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 17: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 13

atlaS Station SlotERDijkATLAS STATIONSLOTERDIJK

STEENHUISMEURS 13

Page 18: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

14 Station aMStERDaM SlotERDijk

HuiDigE SituatiEde opbouw van amsterdam sloterdijk:

1. De constructie van het onderspoor (viaduct) en het bovenspoor (kolommen en tracé) lagen al vast voor het station werd ontworpen in 1983. 2. Het treinstation bestaat uit een stationshal met ondersporen en bovensporen (aangeduid als de ‘tube’).3. Het metrostaton (gVB) heeft bovensporen, toegang tot de ondersporen van het treinstation en een loopbrug voor de noord/zuid verbinding naar de omgeving. 4. tussen de bovensporen van de trein en de metro is een reservering (die nog steeds van toepassing is) voor extra treinsporen (ter plaatse van de brug met winkels). Dit verklaart de tussenruimte tussen trein- en metrostation.

HUIDIGESITUATIE 1

DE OPBOUWVAN AMSTERDAM SLOTERDIJ K:

1. De constructie van het onderspoor (viaduct) en hetbovenspoor (kolommen en trace) lagen al vast voor hetstation werd ontworpen in 1983.2. Het treinstation bestaat uit een stationshal metondersporen en bovensporen (aangeduid als de ‘tube’).3. Het metrostaton (GVB) heeft bovensporen, toegang totde ondersporen van het treinstation en een Ioopbrug voorde noord/zuid verbinding naar de omgeving.4. Tussen de bovensporen van de trein en de metro iseen reservering (die nog steeds van toepassing is) voorextra treinsporen (ter plaatse van de brug met winkels). Ditverklaart de tussenruimte tussen trein- en metrostation.

—. voor 1983: Viaduct (Cm),bovengrondse sporen (+ 11,23 m) en

• • kolommen

• • _• 1983-1 986:Station Sloterd jk (+6 m)

• . 1997: U tbreiding met GVB station• : - - (+6.00 m(

• . H 1997; Metrospcre9 (+11 20 m(• . • 2006Stt Amt d mH nib

6.0Cm)

2006 H mb g p (+112Gm)

7//Res g mt t p- :•-:• (+11,2Cm)• cz. •: Cebouwen omgev rg Orlyplein

Wegen huidige

<—1 Spoorweger maaiveld

Croen

Bomen

Bouwfasesstation Amsterdam Sloterdijk

..

..

.

.

.

.

.

.

14 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 19: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 15

2

1 3 1

2

1. Viaduct orlyplein, gezien vanaf de perrons van het onderspoor. De betonnen constructie (liggers, platen en kolommen) was al aangelegd vóór het station werd ontworpen.

2. orlyplein, zes meter boven het maaiveld. Het stationsgebouw bestaat uit een tafel, die het kruispunt van oost-west en noord-zuid sporen overspant. De stalen constructie van het gebouw contrasteert met de betonnen ‘onderwereld’.

3. uitbreiding van het station met een metroterminal (gVB). De uitbreiding heeft een trapeziumvormig plattegrond, de draagconstructie staat in lijn met het treinstation, maar is uitgevoerd in staal.

4

1 . Viaduct Orlyplein, gezien vanaf de perrona van het onderapoor. Debetonnen constructie (liggers, platen en kolommen) was al aangelegd vóórhet station werd ontworpen.

2. Orlyplein, zes meter boven het maaiveld. Het stationsgebouw bestaat uiteen tafel, die het kruispunt van oost-west en noord-zuid sporen overspant.De stalen constructie van het gebouw contrasteert met de betonnen‘onderwereld’.

3. Uitbreiding van het station met een metroterminal (GVB). De uitbreidingheeft een trapeziumvormig plattegrond, de draagconstructie staat in lijn methet treinstation, maar is uitgevoerd in staal.

4LJ

STEENHUISMEURS 15

Page 20: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

16 Station aMStERDaM SlotERDijk

plattegrond van de openbare ruimte rondom het station, 1986. De stationshal is het middelpunt van de ruimte. weergegeven in donkergrijs zijn de gebieden op maaiveldniveau (benedenperrons en het p+R plaats), inlichtgrijs zijn de gebieden op 6 m boven maaiveld (orlyplein en omgevingen de stationshal) en in lichtste grijs is de treintube op 11,20 m bovenmaaiveld aangegeven. [archief nS-poort]

Plattegrond van de openbare ruimte random het station, 1986. Destationshal is het middelpunt van de ruimte. Weergegeven in donkergrijs zijnde gebieden op maaiveldniveau (benedenperrons en het p+R plaats), inIichtgrijs zijn de gebieden op 6 m boven maaiveld (Orlyplein en omgevingen de stationshal) en in Iichtste grijs is de treintube op 11,20 m bovenmaaiveld aangegeven. [Archief NS-poort]

g— Horizontale routes

/ Verticale routes

Venster riaar Amsterdam

Orlyplein (÷6 m)

Treinstation (÷6 m)

Viaductperrons (Cm)

Bovengrondse spoortunnel (+11.20 rn(

Liiten a

LU....

P÷R

L_ F

Venster naarAmsterdam

— T —________-.-—--—---—--

. Routing eerste bouwfasestation Amsterdam Sloterdijk

1

16 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 21: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 17

centraliteit en relatie met de omgeving

Het station is ontworpen als het centrale punt in een (destijds braakliggende) omgeving. treinen komen uit vier richtingen aan, onder en boven een centrale hal - die een heel duidelijk middelpunt vormt. Rondom de hal zijn de andere vervoersstromen compact georganiseerd: bus, tram, auto, fiets en voetganger.

eerste bouwfase: de stationshal als middelpuntDe gevels van het gebouw zijn alzijdig ontworpen. De westzijde richt zich op het Orlyplein, waar bus/tram/taxi te vinden zijn. aan de noordzijde is de p+R en aan de zuidzijde het fietsverkeer, met behulp van loopbruggen. De oostzijde van het station is een groot venster met zicht op de spoorbundel en amsterdam. De stationshal is het centrale punt, waarin alle stromen samenkomen.

tweede bouwfase: gestructureerde stromenin de tweede bouwfase krijgt het station aan de oostzijde een nieuw gezicht met de tweede ‘tube’ (metrobuis) als dominant element. Door de nieuwe loopbrug over de sporen ontstaat aansluiting met de kantoorlocaties aan de noord- en zuidzijde van het station. De oostzijde (oorspronkelijk een ‘achterkant’ met uitzicht op de stad) wordt een belangrijke entree en het orlyplein aan de westzijde boet aan betekenis in. De zone tussen trein en metro (overbrugging van de spoorreservering) is uitgevoerd als een brug met winkels. Zo krijgt de uitbreiding vooral gestalte in de vorm van looproutes en verschuift het zwaartepunt van amsterdam Sloterdijk van de stationshal naar het trapeziumvormige tussenlid. Het orlyplein krijgt een ietwat perifere ligging in dit nieuwe geheel.

CENTRALITEIT EN RELATIE MET DEOMGEVING

Het station is ontworpen als het centrale punt in een(destijds braakliggende) omgeving. Treinen komen uit vierrichtingen aan, onder en boven een centrale hal - die eenheel duidelijk middelpunt vormt. Rondom de hal zijn deandere vervoersstromen compact georganiseerd: bus, tram,auto, fiets en voetganger.

Eerste bouwfase: de stationshal als middelpuntDe gevels van het gebouw zijn alzijdig ontworpen. Dewestzijde richt zich op het Orlyplein, waar bus/tram/taxite vinden zijn. Aan de noordzijde is de P+R en aan dezuidzijde het fietsverkeer, met behulp van loopbruggen.De oostzijde van het station is een groot venster met zichtop de spoorbundel en Amsterdam. De stationshal is hetcentrale punt, waarin alle stromen samenkomen.

Tweede bouwfase: gestructureerde stromenIn de tweede bouwfase krijgt het station aan de oostzijdeeen nieuw gezicht met de tweede ‘tube’ (metrobuis) alsdominant element. Door de nieuwe loopbrug over de sporenontstaat aansluiting met de kantoorlocaties aan de noorden

zuidzijde van het station. De oostzijde (oorspronkelijkeen ‘achterkant’ met uitzicht op de stad) wordt eenbelangrijke entree en het Orlyplein aan de westzijdeboet aan betekenis in. De zone tussen trein en metro(overbrugging van de spoorreservering) is uitgevoerd alseen brug met winkels. Zo krijgt de uitbreiding vooral gestaltein de vorm van looproutes en verschuift het zwaartepuntvan Amsterdam Sloterdijk van de stationshal naar hettrapeziumvormige tussenlid. Het Orlyplein krijgt een ietwatperifere ligging in dit nieuwe geheel.

/ Verticale outes

GVB station (+6 r)

LoopbrLg (+6 m)

Treirsttion (+6 n-

Vidctprron (0 r)

BoeIiggede gIazer trnreIs (+11.20 )

Reserveingsruimte voor treinsporen(+11,20 m(

Liftn

OrIypIeir (+6 r(

I

.

Kantoren Telepoort

•••..•. /••

Routing eede bouase• -: :: -: •: station Amsterdam Sloterdijk

- - HorizotIe ro,te

.

KanWeepoort

STEENHUISMEURS 17

Page 22: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

18 Station aMStERDaM SlotERDijk

gevels

westzijde van het station: het orlyplein met het busstation. aan de westgevel is de tafelconstructie van fase 1 het meest zichtbaar. onder de tafel is de glazen doos van de stationshal. op de hoeken bevinden zich de bouwvolumes van de restauratie (rond) en de kaartenverkoop (vierkant).

De poten van de tafel zijn aan deze zijde op ‘naaldhakken’ gezet. Ze zijn niet ingeklemd, zodat de stalen tafelconstructie niet schuift maar wel uit kan zetten.

De hoofdentree van het station is verbijzonderd en ligt iets terug van de rooilijn van de glazen gevel.

noordzijde van fase 1: rechts steekt het ronde bouwvolume van de restauratie uit. aan deze gevel is ook de constructie zichtbaar van de gevel van de stationshal die aan de tafelconstructie hangt. De gevelpanelen van de stationshal boven de restauratie is mat.

noordzijde van fase 2: links is de uitbreiding met winkels in het midden. De gevels zijn transparant. De uitbreiding hangt aan de kolommen met een rode hijsconstructie. De metrotube ligt boven de uitbreiding op een eigen draagconstructie.

westgevel

noordgevel

De glazen gevel van het ronde bouwvolume loopt tot aan het maaiveld zodat daglicht in het viaduct naar binnen treedt. onder de treintube is een loopbrug die in verbinding staat met de p+R.

GEVELS

Westzijde van het station: het Orlyplein met het busstation. Aan dewestgevel is de tafelconstructie van fase 1 het meest zichtbaar. Onder detafel is de glazen doos van de stationshal. Op de hoeken bevinden zich debouwvolumes van de restauratie (rond) en de kaartenverkoop (vierkant).

4àI

II __________________________________________________________________

De poten van de tafel zijn aan deze zijde op ‘naaldhakken’ gezet. Ze zijnniet ingeklemd, zodat de stalen tafelconstructie niet schuift maar wel uit kanzetten.

De glazen gevel van het ronde bouwvolume loopt tot aan het maaiveldzodat daglicht in het viaduct naar binnen treedt. Onder de treintube is eenIoopbrug die in verbinding staat met de P+R.

Noordzijde van fase 2: links is de uitbreiding met winkels in het midden. Degevels zijn transparant. De uitbreiding hangt aan de kolommen met eenrode hijsconstructie. De metrotube ligt boven de uitbreiding op een eigendraagconstructie.

/1 I’NOORDGEVEL

/4Th4frfN\/ ii i\i \i

n

- -

De hoofdentree van het station is verbijzonderd en ligt iets terug van derooilijn van de glazen gevel.

Noordzijde van fase 1: rechts steekt het ronde bouwvolume van derestauratie uit. Aan deze gevel is ook de constructie zichtbaar van de gevelvan de stationshal die aan de tafelconstructie hangt. De gevelpanelen vande stationshal boven de restauratie is mat.

18 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 23: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 19

oostzijde van het station: metrotube en loopbrug tussen de zuid- en de noordkwadrant van telepoort.

De metrotube is net als de treintube van glas en biedt uitzicht naar de omgeving. Vanuit de loopbrug is het metroperron zichtbaar.

De loopbrug heeft een ander karakter dan de uitbreiding: deze is onderdeel van de openbare ruimte en niet van het station.

oostgevel

Zuidgevel

De zuidzijde van fase 1: aan deze zijde steekt het vierkante bouwvolume uit van de fietsenstalling.

Onder de treintube bevindt zich de uitbreiding van de fietsenstalling uit fase 2. Via een loopbrug onder de tube is deze verbonden met de oorspronkelijke fietsenstalling.

Vanuit de uitbreiding is er uitzicht naar de omgeving door de glazen gevel. Hier zicht op het Carrascoplein met rechts de treintube en links de metrotube.

OOSTGEVEL

ZUIDGEVEL

‘4 ‘4_\.\I

Oostzijde van het station: metrotube en Ioopbrug tussen de zuid- en denoordkwadrant van Telepoort.

De metrotube is net als de treintube van glas en biedt uitzicht naar deomgeving. Vanuit de Ioopbrug is het metroperron zichtbaar.

De Ioopbrug heeft een ander karakter dan de uitbreiding: deze is onderdeelvan de openbare ruimte en niet van het station.

__________ I.—

De zuidzijde van fase 1: aan deze zijde steekt het vierkante bouwvolume uit Onder de treintube bevindt zich de uitbreiding van de fietsenstallingvan de fietsenstalling. uit fase 2. Via een Ioopbrug onder de tube is deze verbonden met de

oorspronkelijke fietsenstalling.

Vanuit de uitbreiding is er uitzicht naar de omgeving door de glazengevel. Hier zicht op het Carrascoplein met rechts de treintube en links demetrotube.

STEENHUISMEURS 19

Page 24: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

20 Station aMStERDaM SlotERDijk

onderdelen van het compleX

eerste bouwfase: tafel met ‘tube’ De opbouw van het station op zes meter boven het maaiveld werd in staal uitgevoerd, als tegenhanger van de betonstructuur van de onderbouw. De tafelconstructie ligt over het kruispunt van de vier spoorrichtingen (noord, oost, zuid en west). Het frame van de tafel bestaat uit een vakwerkconstructie in vier richtingen, die de grote maat van het gebouw en de kolomvrije binnenruimte mogelijk maken. De poten aan de oostzijde zijn op ‘naaldhakken’ en kunnen bewegen. De poten aan de westzijde zijn vast en voeren de krachten af naar de grond. Hierdoor kan de tafelconstructie niet schuiven maar wel uitzetten. tevens bevinden zich in de westpoten de liften.

De tafel wordt aan de binnenzijde afgedekt (gevels en dak)door een constructie van staal en glas die aan de tafel is opgehangen. De tafelconstructie is hierdoor aan de buitenzijde goed zichtbaar. De ‘tube’ met bovensporen heeft een zelfstandige constructie van beton, stalen raatliggers en glas en steekt onder de tafel langs.

Stalen tafelconstructie.

Bovensporen: betonnen constructie afgedekt met stalen raatliggers en glas.

Viaduct met ondersporen: betonnen kolommen, afgedekt met een betonnen plaat.

poten van de tafelconstructie aan de oostzijde. in de poten zitten de liften die het maaiveld met de stationshal verbinden.

Betonnen constructie van de bovenperrons. De constructie is aan de onderkant afgedekt met aluminium panelen. aan de bovenzijde is de tube afgedekt met raatliggers en glas.

ONDERDELEN VAN HET COMPLEX

Eerste bouwfase: Tafel met tube’De opbouw van het station op zes meter boven hetmaaiveld werd in staal uitgevoerd, als tegenhanger vande betonstructuur van de onderbouw. De tafelconstructieIigt over het kruispunt van de vier spoorrichtingen (noord,oost, zuid en west). Het frame van de tafel bestaat uit eenvakwerkconstructie in vier richtingen, die de grote maat vanhet gebouw en de kolomvrije binnenruimte mogelijk maken.De poten aan de oostzijde zijn op ‘naaldhakken’ en kunnenbewegen. De poten aan de westzijde zijn vast en voeren dekrachten af naar de grond. Hierdoor kan de tafelconstructieniet schuiven maar wel uitzetten. Tevens bevinden zich in dewestpoten de liften.

De tafel wordt aan de binnenzijde afgedekt (gevels en dak)door een constructie van staal en glas die aan de tafelis opgehangen. De tafelconstructie is hierdoor aan debuitenzijde goed zichtbaar. De ‘tube’ met bovensporen heefteen zelfstandige constructie van beton, stalen raatliggers englas en steekt onder de tafel langs.

Stalen tafelconstructie.

____________ Bovensporen: betonnen constructie afgedekt metstalen raatliggers en glas.

-- —-

I Viaduct met ondersporen: betonnen kolommen,afgedekt met een betonnen plaat.

--

Poten van de tafelconstructje aan de oostzijde. In de poten zitten de liften Betonnen constructie van de bovenperrons. De constructie is aan dedie het maaiveld met de stationshal verbinden. onderkant afgedekt met aluminium panelen. Aan de bovenzijde is de tube

afgedekt met raatliggers en glas.

20 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 25: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 21

trapeziumbrug met stalen vakwerk, aan de zijkanten geschoord en in het midden op kolommen steunend.

‘tube’ voor bovensporen op betonnen kolommen en deltaliggers.

ondersporen met aan de zijkanten daglichtvides en zicht naar de omgeving.

Stalen loopbrug met trappen en liften.

tweede bouwfase: trapezium met tweede ‘tube’De uitbreiding van de het station heeft een ander karakter dan de tafel. De perrons zijn gevat in een ‘tube’ op een eigen draagstructuur. Het verbindende element is een trapeziumvormige brug met winkels. Zowel bij de metrohalte als het verbindingsstuk is geprobeerd om zoveel mogelijk daglicht op de ondersporen van het treinstation te brengen.Door de trapeziumvormige plattegrond van de verbindingsbrug, is bovendien voldoende licht en zicht in de stationshal uit de eerste fase gegarandeerd. De kolommen van de winkelbrug staan op het middelste benedenperron. De constructie rust verder op een stalen hijs- en vakwerkconstructie aan de zijkant. in vergelijking met de ‘tube’ van het treinstation heeft het metroperron slankere kolommen en deltaliggers. De kolommen van de uitbreiding zijn in oost/west richting uitgelijnd met de bestaande kolommen van de bovensporen, met de bedoeling om een rustig beeld te creeëren op het maaiveld. aan de oostzijde van de uitbreiding is een stalen loopbrug naar de kantoorlocaties aan de noord- en zuidzijde.

De constructie van de uitbreiding is als een brug vormgegeven. De vakwerkconstructie aan de zijkanten hangt aan een hijsconstructie van staal met betonnen poten (de oude liften van vóór 1983). in het midden steunt de uitbreiding op betonnen kolommen.

Betonnen kolommen op het middelste onderperron. Dit zijn de enige kolommen van de uitbreiding op de perrons.

Tweede bouwfase: trapezium met tweede ‘tube’De uitbreiding van de het station heeft een anderkarakter dan de tafel. De perrons zijn gevat in een ‘tube’op een eigen draagstructuur. Het verbindende elementis een trapeziumvormige brug met winkels. Zowel bij demetrohalte als het verbindingsstuk is geprobeerd om zoveelmogelijk daglicht op de ondersporen van het treinstationte brengen.Door de trapeziumvormige plattegrond van deverbindingsbrug, is bovendien voldoende licht en zicht in destationshal uit de eerste fase gegarandeerd. De kolommenvan de winkelbrug staan op het middelste benedenperron.De constructie rust verder op een stalen hijs- envakwerkconstructie aan de zijkant. In vergelijking met de‘tube’ van het treinstation heeft het metroperron slankerekolommen en deltaliggers. De kolommen van de uitbreidingzijn in oost/west richting uitgelijnd met de bestaandekolommen van de bovensporen, met de bedoeling omeen rustig beeld te creeëren op het maaiveld. Aan deoostzijde van de uitbreiding is een stalen Ioopbrug naar dekantoorlocaties aan de noord- en zuidzijde.

‘Tube’ voor bovensporen opbetonnen kolommen en deltaliggers.

Trapeziumbrug met stalen vakwerk, aande zijkanten geschoord en in het middenop kolommen steunend.

Stalen Ioopbrug met trappen enliften.Ondersporen met aan de zijkantendaglichtvides en zicht naar deomgeving.

De constructie van de uitbreiding is als een brug vormgegeven. De Betonnen kolommen op het middeiste onderperron. Dit zijn de enigevakwerkconstructie aan de zijkanten hangt aan een hijsconstructie van kolommen van de uitbreiding op de perrons.staal met betonnen poten (de oude liften van vóór 1983). In het middensteunt de uitbreiding op betonnen kolommen.

S.

a ___

I

L-J

(

(

STEENHUISMEURS 21

Page 26: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

22 Station aMStERDaM SlotERDijk

ruimtelijke opbouw

korte looproutes naar de perronsamsterdam Sloterdijk is ontworpen als een overstapstation. Het treinverkeer komt uit vier richtingen en daarnaast is het station aangesloten op het metrostelsel van amsterdam. om het overstappen makkelijk te maken zijn de korte loopafstanden een belangrijk thema, zowel verticaal als horizontaal. Verticale verbindingen (trappen en liften) naar beneden- en bovensporen zijn op korte horizontale afstanden van elkaar geplaatst. Deze gedachte is in de eerste bouwfase goed te zien aan de stapeling van bovensporen op benedensporen. in de tweede bouwfase is de terminal zo compact mogelijk gehouden. tussen de ‘tube’ van de trein en de ‘tube’ van de metro wordt ruimte voor een tweede treinbuis gereserveerd.

‘veel zien is gezien worden’in amsterdam Sloterdijk is sociale veiligheid een belangrijk thema. Dit werd in de jaren tachtig vooral opgevat als het geven van zoveel mogelijk doorzicht. Vanuit de hallen zijn de bovensporen zichtbaar en de bovensporen zijn omgeven door een glazen kap.Verticale doorzichten naar de benedensporen waren in de eerste bouwfase moeilijk te realiseren, omdat de betonconstructie al bestond. wel zijn de zijkanten (noord- en zuidgevel) waar mogelijk open gemaakt om zicht op de omgeving te geven. in de uitbreiding is de relatie tussen de stationsvloer en de onderperrons beter uitgewerkt, door de trapeziumvormige plattegrond.

FunctiesDe ingang van de stationshal ligt aan het orlyplein (westzijde). De functies voor de reizigers zijn in fase 1 zoveel mogelijk aan de zijkanten van de hal geplaatst. De entree is centraal, aan de noordzijde van de hal is de restauratie en aan de zuidzijde de kaartverkoop. in de uitbreiding zijn de winkels en andere voorzieningen om de reizigersstromen geplaatst. De winkels liggen middenin het trapezium, de reizigers lopen langs de gevel en hebben zicht op de benedensporen. De loopbrug aan de oostzijde van het station heeft de functie van het orlyplein als entree van amsterdam Sloterdijk gedeeltelijk overgenomen, maar heeft geen verblijfsfunctie.

Doorsnede met de verbindingen en de doorzichten van het station: = trappen, = liften, = de doorzichten tussen ruimtes.

RUIMTELIJKE OPBOUW

Korte looproutes naar de perronsAmsterdam Sloterdijk is ontworpen als een overstapstation.Het treinverkeer komt uit vier richtingen en daarnaast is hetstation aangesloten op het metrostelsel van Amsterdam.Cm het overstappen makkelijk te maken zijn de korteIoopafstanden een belangrijk thema, zowel verticaal alshorizontaal.Verticale verbindingen (trappen en liften)naar beneden- en bovensporen zijn op korte horizontaleafstanden van elkaar geplaatst. Deze gedachte is inde eerste bouwfase goed te zien aan de stapeling vanbovensporen op benedensporen. In de tweede bouwfase isde terminal zo compact mogelijk gehouden. Tussen de ‘tube’van de trein en de ‘tube’ van de metro wordt ruimte voor een

VeeI zien is gezien worden’In Amsterdam Sloterdijk is sociale veiligheid een belangrijkthema. Dit werd in de jaren tachtig vooral opgevat als hetgeven van zoveel mogelijk doorzicht. Vanuit de hallen zijnde bovensporen zichtbaar en de bovensporen zijn omgevendoor een glazen kap.Verticale doorzichten naar de benedensporen warenin de eerste bouwfase moeilijk te realiseren, omdat debetonconstructie al bestond. Wel zijn de zijkanten (noorden

zuidgevel) waar mogelijk open gemaakt om zicht op deomgeving te geven. In de uitbreiding is de relatie tussen destationsvloer en de onderperrons beter uitgewerkt, door detrapeziumvormige plattegrond.

FunctiesDe ingang van de stationshal Iigt aan het Orlyplein(westzijde). De functies voor de reizigers zijn in fase 1zoveel mogelijk aan de zijkanten van de hal geplaatst.De entree is centraal, aan de noordzijde van de hal is derestauratie en aan de zuidzijde de kaartverkoop. In deuitbreiding zijn de winkels en andere voorzieningen om dereizigersstromen geplaatst. De winkels liggen middenin hettrapezium, de reizigers lopen langs de gevel en hebbenzicht op de benedensporen. De Ioopbrug aan de oostzijdevan het station heeft de functie van het Orlyplein als entreevan Amsterdam Sloterdijk gedeeltelijk overgenomen, maarheeft geen verblijfsfunctie.

tweede treinbuis gereserveerd.

reserveringsruimte tweede treinbuis

Doorsnede met de verbindingen en de doorzichten van het station: = trappen, = liften, —‘ = de doorzichten tussen ruimtes.

LJ

22 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 27: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 23

Vanuit de stationshal is het bovenspoor zichtbaar en vice versa.

korte looproutes tussen de boven- en benedenperrons.

winkels in de uitbreiding zijn in het midden geplaatst. De hal is naar buiten toe gericht.

.. .... ...

. ..

...

••••

.

••••• ) I

../

..

V

Viaductperrons COrn)

TeIperrors (+1120 r)

Trapper naartunrelperrons

Trapper naarviaductperrons

Liftn

Gebowe orgeving OrIypI&

Wegen huidige

# Spoorweger maaiveld

STEENHUISMEURS

Korte looproutes tussen de boven- en benedenperrons.

versa.

Functiesstation Amsterdam Sloterdijk

OrIypIir (+6 r)

StationshI (+6 r)

W nkels en voorzieningen staten (÷6 m)

Loopbrug (+6 r)

.C

-

.

.

Winkels in de uitbreiding zijn in het midden geplaatst. De hal isnaar buiten toe gericht.

F23

Page 28: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

24 Station aMStERDaM SlotERDijk

aFwerking

De afwerking en de voorzieningen voor de reizigers zijn uitgevoerd als een soort strooigoed van objecten, kleuren en materialen. Ze maken de grote maat van het station, menselijk en aangenaam voor de gebruikers. De kleuren zijn ontleed aan het nS-pallet van die tijd: blauw, rood, geel, zwart, grijs, wit en groen. Constructieonderdelen, gevelelementen, leidingen, en kleinere details bij de railingen hebben kleuren uit dat pallet. Betonnen elementen zijn bekleed met aluminiumplaten of tegelwerk. kunst is te vinden in de eerste bouwfase en is eveneens uitgevoerd in nS-kleuren.

eerste bouwfase

afdekken van de tafelconstructie aan de onderzijde door een zelfdragend dak en een gevelsysteem met glas.

net als het viaduct zijn de ‘tubes’ bekleed. aan de onderzijde werden aluminium platen aangebracht, boven is gewerkt met gelaagd veiligheidsglas tussen de stalen raatliggers.

in de ‘tube’ van de Schiphollijn zijn de hemelwaterafvoer en de constructie met elkaar geintegreerd. De Hwa valt op door de kleur en de rode sokkel.

Het stationshal is als een interne plein ingericht met lantarens die voor de verlichting zorgen.

AFWERKING

De afwerking en de voorzieningen voor de reizigers zijnuitgevoerd als een soort strooigoed van objecten, kleurenen materialen. Ze maken de grote maat van het station,menselijk en aangenaam voor de gebruikers. De kleurenzijn ontleed aan het NS-pallet van die tijd: blauw, rood,geel, zwart, grijs, wit en groen. Constructieonderdelen,gevelelementen, leidingen, en kleinere details bij derailingen hebben kleuren uit dat pallet. Betonnen elementenzijn bekleed met aluminiumplaten of tegelwerk. Kunst is tevinden in de eerste bouwfase en is eveneens uitgevoerd inNS-kleuren.

Eerste bouwfase

Het stationshal is als een interne plein ingericht met lantarens die voor deverlichting zorgen.

Net als het viaduct zijn de tubes’ bekleed. Aan de onderzijde werdenaluminium platen aangebracht, boven is gewerkt met gelaagdveiligheidsglas tussen de stalen raatliggers.

P7

Afdekken van de tafelconstructie aan de onderzijde door een zelfdragend In de tube’ van de Schiphollijn zijn de hemelwaterafvoer en de constructiedak en een gevelsysteem met glas. met elkaar geintegreerd. De HWA valt op door de kleur en de rode sokkel.

24 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 29: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 25

De benedensporen hebben glazen wachtkamers. De betonnen kolommen zijn bekleed met tegels. Het plafond van de perrons werd verlaagd in verband met leidingen, wind en behaaglijkheid voor de reiziger.

De kolommen van de tafel dienen niet alleen als constructie maar ook als liftschacht en verblijfsplek voor reizigers.

De trapleuningen zijn verbijzonderd bij de aansluitingen op de vloer. Bij de vides naar de bovensporen is een kunstwerk opgehangen van Charles Marks in de kleuren van het nS-pallet.

aan de noordzijde van het station is het maaiveld tussen viaduct en fietspad geaccentueerd met een aantal lopers van tegelwerk in blauw en geel.

De centrale liftconstructie dient ook als leidingskoker voor het gebouw,

Bij de vides naar de bovensporen is een kunstwerk opgehangen vanCharles Marks in de kleuren van het NS-pallet.

De benedensporen hebben glazen wachtkamers. De betonnen kolommen De trapleuningen zijn verbijzonderd bij de aansluitingen op de vloer.zijn bekleed met tegels. Het plafond van de perrons werd verlaagd inverband met leidingen, wind en behaaglijkheid voor de reiziger.

De centrale liftconstructie dient oak als leidingskoker voor het gebouw,

geel.

Aan de noordzijde van het station is het maaiveld tussen viaduct enfietspad geaccentueerd met een aantal lopers van tegelwerk in blauw en

STEENHUISMEURS 25

Page 30: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

26 Station aMStERDaM SlotERDijk

De loopbrug ten oosten van de uitbreiding heeft een ander karakter dan het station, door kleur en vormgeving. Reden hiervoor is dat de brug onderdeel is van de openbare ruimte rondom het station.

De vloer van de ‘tube’ van de metrolijn is afgewerkt met glazen bouwstenen voor een optimale daglichttoetreding in de hal van de uitbreiding.

De verkeersruimte van de uitbreiding is afgewerkt met een glazen dak dat doorzicht geeft naar de ‘tubes’.

tweede bouwfase

in de tweede fase kreeg het complex een lichtere uitstraling door het gebruik van lichtere kleuren en materiaalafwerkingen. De basementen van nooit gerealiseerde liften (afkomstig uit het ontwerp van Van der gaast) zijn voorzien van gele tegels.

De kolommen op het middelste perron zijn lichtblauw betegeld. De afwerking van de onderkant van de uitbreiding is in lichtere kleuren uitgevoerd.

Tweede bouwfase

De kolommen op het middeiste perron zijn Iichtblauw betegeld. Deafwerking van de onderkant van de uitbreiding is in Iichtere kleurenuitgevoerd.

In de tweede fase kreeg het complex een lichtere uitstraling door het De vloer van de tube’ van de metrolijn is afgewerkt met glazen bouwstenen De loopbrug ten oosten van de uitbreiding heeft een ander karakter dan hetgebruik van lichtere kleuren en materiaalafwerkingen. De basementen van voor een optimale daglichttoetreding in de hal van de uitbreiding. station, door kleur en vormgeving. Reden hiervoor is dat de brug onderdeelnooit gerealiseerde liften (afkomstig uit het ontwerp van Van der Gaast) zijn is van de openbare ruimte rondom het station.voorzien van gele tegels.

I

HDe verkeersruimte van de uitbreiding is afgewerkt met een glazen dak datdoorzicht geeft naar de tubes’.

26 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK

Page 31: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 27

kwaliteiten station

Centraliteit in de omgeving van telepoort.

tube die onder de tafel door steekt.

Station als knooppunt van verschillende structuren, door de opstapeling van drie niveau’s. [Saa]

Doorzichten tussen bovenperrons en de stationhallen.

Tafelconstructie: grote maat en flexibiliteit

Zichten naar de omgeving door transparante gevels.

StEEnHuiSMEuRS 27

KWALITEITEN STATION;1]

ube die ond;0];1]

iaTeiconstructie. grote maat en iexioiiitei;0] p;1]

de omgeving door transparante gevels;0]

<FSTEENHUISMEURS 27;1]

Lentraiiteit in ae omgeving van ieiepoort.;0]opstapeling van drie niveau’s. [SAA]

r

- IIit;iii “RI

iL -IJ F’IIL’ N

V;1]

afel door steek;0]

A

----;1]

Doorzichten tussen bove;0] nperrons en;1] de stationhalle;0] 1. rriirim iar

Page 32: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

28 Station aMStERDaM SlotERDijk

knelpunten station

ontsluiting orlyplein met maaiveld: de verbinding rondom het station tussen het plein (op 6 meter boven maaiveldniveau) en het maaiveld (op 0 meter) is minimaal.

weining daglicht in de benedenperrons van de eerste bouwfase. Daarnaast ook weining contact met de omgeving.

Relatie tussen Orlyplein en stationshal ongedefineerd. De verblijfsfunctie van plein en stationshal is minimaal.

Smalle ontsluitingsruimte in de uitbreiding door oppervlakte van de winkels in het midden.

geen doorzichten tussen benedenperrons en de stationshal in de eerste bouwfase.

weinig heldere compositie van bouwvolumes (restauratie, kaartverkoop en fietsenstalling) levert drukke en onrustige zijgevels van fase 1 op.

28 Station aMStERDaM SlotERDijk

LPUNTENSTATIONS

..

rondom het station tussen het plein (op 6 meter bovenmaaiveldniveau) en het maaiveld (op 0 meter) is minimaal.;1]

WeininggIicht in de benedenpe;0]

verblijfsfunctie van plein en stationshal is minimaal.

rronsn ee - -

bouwfase. Daarnaast ook weining contact met de omgeving. in de eerste bouwfase.

28 STATION AMSTERDAM SLOTERDIJK;1]

Geen doorzichten tussen benedei;0] perrons en

kaartverkoop en fietsenstalling) levert drukke en onrustigezijgevels van fase 1 op.

Ije IIllh1ijsruvan de winkels in het midden.;1]

mte in de uitbreiding door oppervlakte;0]

‘p/;1]

de stationshal;0]

Page 33: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 29

ontwerpthema’s sloterdijk

1. Centraliteit: knooppunt van verkeerstromen en centrum voor de omgeving.

2. Constructie: de constructie is de drager van het ontwerp. Sloterdijk is gemaakt met grote gebaren: betonviaduct, stalen tafel, glazen ‘tubes’, brugconstructies.

3. Sociale veiligheid: uitgewerkt als ‘veel zien is gezien worden’. Veel doorzichten, glazen tubes en vides.

5. Compactheid: korte looproutes tussen verticale ontsluiting en perrons. Mogelijkheid tot overstappen staat voorop.

6. Herkenbaarheid: door grote maat en de grote gebaren: betonnen viaduct, stalen tafel, glazen ‘tube’. Herkenbaarheid ook door de eigentijdse (postmoderne) detaillering en vormgeving van voorzieningen als wachtruimten, winkels en afwerking.

7. kleur: nS-pallet (blauw-geel-rood-groen-wit-zwart-grijs).

8. Behaaglijkheid voor de reiziger: de grote maat van het gebouw menselijk gemaakt door de afwerking van de bekleding en de details.

SaMEngEVatamsterdam Sloterdijk is een belangrijk infrastructureel knooppunt in amsterdam. Hier komen spoorlijnen, metrolijnen, tram, bus, auto en langzaam verkeer samen. Rondom het complex ontstond een zakenwijk, waarvan het station het middelpunt is.

amsterdam Sloterdijk kwam in twee fases tot stand, nadat eerder al een betonnen viaduct was aangelegd. Zo ontstond een kenmerkende driedeling van (1) een betonnen viaduct; (2) een compacte terminal, georganiseerd in en om een centrale hal. Deze fase bestaat uit stalen tafel en een glazen ‘tube’, en (3) een metrostation, bestaande uit een tweede ‘tube’ en een trapeziumvorige verbindingsbrug met winkels. Constanten in deze ontwerpgeschiedenis: centraliteit, licht, korte loopafstanden, doorzichten, veiligheid en behaaglijkheid voor de reiziger.

De aanwezigheid van het betonnen viaduct heeft op het treinstration geleid tot een (ongewenst) contrast tussen een donkere, betonnen sfeer bij de ondersporen en een lichte sfeer van staal en glas in de hal en op het bovenspoor.

De uitbreiding met het metrostation is vormgegeven rondom de passagierstromen in de vorm van bruggen, verbindingen en perrons. Door een spoorreservering is afstand tussen trein en metro noodzakelijk (dit is de brug met winkels). De consequentie is dat de compactheid en overzichtelijkheid is verminderd. De voetgangersbrug ten oosten van de metrolijn is een ontsluiting naar de omgeving, die de centrale positie van de stationshal en het orlyplein aan de westzijde vermindert.

De centrale stationshal heeft door de toevoeging van een brug met winkels en een voetgangersontsluiting aan de oostzijde aan centraliteit ingeboet. Vanuit de hal is de route naar de metro en de kantoorlocaties aan noord- en zuidzijde niet goed te overzien.

StEEnHuiSMEuRS 29

SAMENGEVATAmsterdam Sloterdijk is een belangrijk intrastructureel ONTWERPTHEMA’S SLOTERDIJKknooppunt in Amsterdam. Hier komen spoorlijnen,metrolijnen, tram, bus, auto en langzaam verkeer samen. 1. Centraliteit: knooppunt van verkeerstromen en centrumRondom het complex ontstond een zakenwijk, waarvan het voor de omgeving.

— _______ ______

station het middelpunt is.2. Constructie: de constructie is de drager van het ontwerp.

Amsterdam Sloterdijk kwam in twee tases tot stand, nadat Sloterdijk is gemaakt met grote gebaren: betonviaduct,eerder al een betonnen viaduct was aangelegd. Zo ontstond stalen tatel, glazen ‘tubes’, brugconstructies.een kenmerkende driedeling van (1) een betonnen viaduct;(2) een compacte terminal, georganiseerd in en om een 3. Sociale veiligheid: uitgewerkt als ‘veel zien is geziencentrale hal. Deze tase bestaat uit stalen tatel en een glazen worden’. Veel doorzichten, glazen tubes en vides.‘tube’, en (3) een metrostation, bestaande uit een tweede‘tube’ en een trapeziumvorige verbindingsbrug met winkels. 5. Compactheid: korte looproutes tussen verticale ontsluitingConstanten in deze ontwerpgeschiedenis: centraliteit, en perrons. Mogelijkheid tot overstappen staat voorop.licht, korte loopatstanden, doorzichten, veiligheid enbehaaglijkheid voor de reiziger. 6. Herkenbaarheid: door grote maat en de grote gebaren:

betonnen viaduct, stalen tatel, glazen ‘tube’. HerkenbaarheidDe aanwezigheid van het betonnen viaduct heett op het ook door de eigentijdse (postmoderne) detaillering entreinstration geleid tot een (ongewenst) contrast tussen een vormgeving van voorzieningen als wachtruimten, winkels endonkere, betonnen steer bij de ondersporen en een lichte atwerking.steer van staal en glas in de hal en op het bovenspoor.

7. Kleur: NS-pallet (blauw-geel-rood-groen-wit-zwart-grijs).De uitbreiding met het metrostation is vormgegeven rondomde passagierstromen in de vorm van bruggen, verbindingen 8. Behaaglijkheid voor de reiziger: de grote maat van heten perrons. Door een spoorreservering is atstand tussen gebouw menselijk gemaakt door de atwerking van detrein en metro noodzakelijk (dit is de brug met winkels). De bekleding en de details.consequentie is dat de compactheid en overzichtelijkheid( is verminderd. De voetgangersbrug ten oosten van demetrolijn is een ontsluiting naar de omgeving, die decentrale positie van de stationshal en het Orlyplein aan dewestzijde vermindert. rDe centrale stationshal heeft door de toe’oegIng van eenbrug met winkels en een voetgangersontsluiting aan deoostzijde aan central iteit ingeboet. Vanuit de hal is de routenaar de metro en de kantoorlocaties aan noord- en zuidzijdeniet goed te overzien.

STEENHUISMEURS 29

Page 34: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

30 Station aMStERDaM SlotERDijk30 Station aMStERDaM SlotERDijk

___ -

‘aaaer

___ a - SI

fl -—

b’.•!:

.1‘p

L -I

11 p_zL J.I j __ZZ y-t-r’

— - -*-___________

P• 14LiltI—It

I IL

__ I ‘-.

‘—.-30 STATICN’AMSTERDAM SLOTERDIJK 4—

____

n

-- _&__t

Page 35: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

StEEnHuiSMEuRS 31

BRonnEnintervieuw met ir. Harry Reijnders op 23 juni 2010.

literatuur‘Drie stationsgebouwen te amsterdam nV nederlandse Spoorwegen, afdeling gebouwen, Stedebouw en Vormngeving te utrecht ontwerp ir. Harry Reijnders en ir. R.M.j.a. Steenhuis’, Bouw 42 (1987) 5, 24-31

g. ten Cate, ‘De face-lift van nieuwe stationsgebouwen’, Bouw 41 (1986) 10, 11-15

g. ten Cate, ‘Een overzicht’, Bouw 49 (1994) 19, 45

Corpel, a.j., ‘Het nieuwe station Sloterdijk en omgeving. Een ambitieus plan’, ons amsterdam vol. 33 (1982), 72-77

-ir. C. Douma, Stationsarchitectuur in nederland, Zutphen 1998.

ColofonDit onderzoek werd uitgevoerd door SteenhuisMeurste Schiedam in opdracht van proRail, mede namens nS poort ontwikkeling en gemeente amsterdam.

projectteam: prof. dr. ir. paul Meurs, ir. johanna van Doorn, ir. Merel Stolker, Hilde Sennema.

SteenhuisMeurslange Haven 9, 3111 Ca Schiedamwww.steenhuismeurs.nl

niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigden/of openbaar gemaakt door middel van druk,fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook,zonder voorafgaande schriftelijke toestemming vanSteenhuisMeurs.

BRONNEN COLOFONlntervieuw met ir. Harry Reijnders op 23 juni 2010. Dit onderzoek werd uitgevoerd door SteenhuisMeurs

te Schiedam in opdracht van ProRail, mede namens NSLiteratuur Poort Ontwikkeling en gemeente Amsterdam.‘Drie stationsgebouwen te Amsterdam NV NederlandseSpoorwegen, afdeling Gebouwen, Stedebouw en Projectteam: prof. dr. ir. Paul Meurs, ir. Johanna van Doom,Vormngeving te Utrecht ontwerp ir. Harry Reijnders en ir. ir. Merel Stolker, Hilde Sennema.R.M.J.A. Steenhuis’, Bouw42 (1987) 5, 24-31

SteenhuisMeursG. ten Cate, ‘De face-lift van nieuwe stationsgebouwen’, Lange Haven 9, 3111 CA SchiedamBouw4l (1986) 10, 11-15 www.steenhuismeurs.nl

G. ten Cate, ‘Een overzicht’, Bouw49 (1994)19, 45 Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigden/of openbaar gemaakt door middel van druk,

Corpel, A.J., ‘Het nieuwe station Sloterdijk en omgeving. fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook,Een ambitieus plan’, Ons Amsterdam vol. 33 (1982), 72-77 zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

SteenhuisMeurs.-Ir. C. Douma, Stationsarchitectuurfn Neder/and, Zutphen1998.

STEENHUISMEURS 31

Page 36: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk

32 Station aMStERDaM SlotERDijk© StEEnHuiSMEuRS, auguStuS 2010

1II ‘k\

I;/

II11\\\\\

—- ---c-:

©STEENHUISMEURS, AUGUSTUS 2010

24

F

Page 37: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk
Page 38: Waardestelling station Amsterdam Sloterdijk