Waar heb jij je de laatste tijd nog over verwonderd?

Ont - dekken, Nieuws - gierig, Onder - zoeken…

• Wat bedekt is ont – dekken

• ‘Gierig’ zijn naar nieuws

• …

Een paar uitspraken

‘Kinderen willen graag onderzoeken, maar het zijn geen geboren

onderzoekers’.

‘Kinderen zijn -in potentie- betere onderzoekers dan wij geneigd zijn te denken en volwassenen zijn minder

goede onderzoekers dan ze zelf denken’.

Een onderzoekende houding

– Willen weten (nieuwsgierig zijn startpunt van waaruit onderzoeken ontstaat).

– Willen kritisch zijn en een kritische houding.– Willen overtuigen en delen (resultaten waar je trots op

bent delen met anderen in presentatie of overleg).– Willen begrijpen en doorgronden (willen uitpluizen,

niet tevreden zijn met oppervlakkige uitleg of verklaring).

– Willen bereiken (discipline, doorzetten,doelgericht werken en…).

– Willen innoveren (originaliteit, creativiteit en initiatiefrijk, streven naar innovatieve ideeën).

‘The Blackbox’

Wetenschap en techniek

• Nieuwsgierigheid leidt tot onderzoekende houding!• Het start met waarnemen!• Onderzoeksvaardigheden zijn aan te leren.• Observeren en interventies zijn heel belangrijk.• Goede vragen stellen!• Een goede nabespreking levert het meeste op!• Op zoek naar het goede antwoord of proces?• Leren op basis van ervaring.• Anderen overtuigen van …….• ……………………………….

Probleemoplossend vermogen

Analytischdenken

Creativiteit

Zorgvuldig-heid

Practische intelligentie

Onderzoeks- en meta-

cognitievevaardig-heden

Uitgangspunten

– Intelligentie is vormbaar– Uitdaging en interesse leiden tot motivatie – Betrokkenheid is belangrijk en noodzakelijk– Sociaal constructivisme: samenwerken met anderen– Interventies van de leerkracht zijn essentieel, de vragen

zijn belangrijk!– Het belang van conceptueel begrip en het openen van

concepten.– Metacognitie: leerlingen laten denken over hun denken– Verschaf leerlingen expliciete strategieën voor het denken– Maak bruggen voor de transfer naar en toepassing

in andere situaties

Wat zijn concepten van kinderen?

Wat zijn concepten van kinderen?

Wat zijn concepten van kinderen

Een aantal voorbeelden

• Dansende rozijnen……..

• Proeven met petflessen……– Het luchtkanon– Ballon in de fles– De waterkringloop– De emmer

Het kuikentje

- Welke vragen kun je stellen?

http://www.clippagina.nl/index.php?aktie=clip&clipid=8719&srch_a=Kuikentjes&srch_s=Ik%20Ben%20een%20Kuikentje&ytid=VMJnjzDVuBA&koekaktie=voegtoe

De schakelaar

Nieuwsgierigheid

Het kind• Nieuwsgierigheid –

waarom/waardoor?

• Speelgedrag

• Uitzoeken/uitvinden

De wetenschapper• Nieuwsgierigheid –

waarom?

• Systematiek

• Onderzoeken

Onderzoeken & Ontwerpen

NIET:• Leren onderzoeken /

leren ontwerpen– Niet haalbaar en

wenselijk in PO– Wel in VWO / HO

WEL:• Onderzoekend leren /

Ontwerpend leren– Een werkvorm– Spelend leren – Onderzoeks- en

denkvaardigheden.

Onderzoekend & Ontwerpend Leren (1)

• Meer dan ‘hands-on’ werk (ook ‘brains-on’)– Niet alleen ‘proefjes’ doen.– Niet alleen iets maken.

• Onderzoeken door eigen waarneming / Is het waar dat ?

• Aandacht voor brede ontwikkeling.

• Ontwikkelen kritische houding.

• Leren redeneren / argumenteren en logisch denken, denkvaardigheden.

Onderzoekend en Ontwerpend Leren (2)

• Stappenplannen– Vaak cyclisch– Didactische cyclus bv. vier stappen cyclus bij

natuuronderwijs (Janssen), vijf stappenplan (Marell), zevenstappenplan (Van Graft & Kemmers)

• Veel overeenkomsten ontwerpen en onderzoeken– Maar uitgangspunt verschilt

• Onderzoeken: vanuit nieuwsgierigheid• Ontwerpen: vanuit behoefte / probleem

Verwondering

Thema

Confrontatie

vragen

brainstormen

aanrommelen

FOCUSSEN

onderzoeken verdiepen Concepten en transfer

concluderen

Concepten van kinderen

Confrontatie

Verkennen

Opzetten experiment

Uitvoeren experiment

Concluderen Presenteren resultaten

Verdiepen

Probleem constateren

VerkennenOntwerpvoorstel maken

Ontwerpvoorstel Uitvoeren

Testen en evalueren

Presenteren

Verdiepen

Didactische cycliOnderzoekend leren Ontwerpend leren

Waar gaat het om?

Het palet aan variatie in leersstrategieën en didactieken

Concepten van kinderen

Buitenwerk

ICT

Onderzoek en experimenten

Verhalen

Drama

Negen punten probleemHoe kan ik met 4 lijnen alle punten verbinden zonder

het ‘papier’ los te laten?

‘Out of the box’ denken!

KLIK !?

• …..

• …..

• En hoe doen en willen wij dat?

Tips: Variatie en creativiteit in de wetenschap.

• Start vroeg om interesse te wekken om vervolgens de interesse vast te houden.

• Creëer een betekenisvolle leeromgeving en stimuleer probleemoplossend vermogen en denkvaardigheden.

• Niet alleen hands-on maar ook brains-on activiteiten, waarbij het vinden van het goede antwoord niet altijd het belangrijkste is.

• Ontdek onmiskenbare talenten bij kinderen.• Maak de transfer.• Stel goede vragen.• Probeer ook eens een andere focus ;

lokaal -> wereld of nu -> geschiedenis• Werk sommige onderdelen meer verdiepend uit en maak keuzes

i.p.v. heel veel een beetje.

Peter Hagenaars

peter.hagenaars@ijsselgroep.nl