Schubert vol verve uitgevoerd door het Van Wassenaer Orkest MUZIEK Het is zondagmiddag 24 november en veel publiek is afgekomen op het najaarsconcert van het Van Wassenaer Orkest in de Messiaskerk.

Door Lyke Burger

Onder de vertrouwde leiding van dirigent Benjamin Boers heeft het orkest het aangedurfd om drie niet mis te verstane werken op het pro-gramma te zetten. Op eentje na zijn ze namelijk heel bekend en boven-dien niet gemakkelijk om te spelen. Het risico is dan dat je als toehoor-der een vergelijking maakt met op-names van gerenommeerde orkes-ten. Maar die moed van het orkest is het zeker waard geweest: De drie Slavische Dansen van Dvořák stra-len uit wat de componist bedoeld heeft: je waant je op het Tsjechische platteland tijdens een wervelend

feest waar de mensen in hun kleur-rijke kleding dansen op nu eens opzwepende en dan weer wat meer ingetogen muziek. Soms duurt het een ogenblik voor een ritmeveran-dering helemaal is opgepakt, maar het komt altijd goed en de dans gaat voort. En geen moment is dat hinderlijk, het brengt zelfs een ge-zonde spanning met zich mee.

TREFZEKERMinder bekend is het virtuoze Con-certino voor hobo en orkest van Kal-liwoda.Trefzeker wordt er ingezet. Terwijl bij Dvořák nog wel wat aan de zuiverheid schortte, is dat nu veel beter. Deze muziek gaat min-

der diep, is overzichtelijk en speels en zorgt ervoor dat de solerende hobo in een razend tempo veel nootjes over onze hoofden doet buitelen. Rykle van der Heide kan dit heel behendig en muzikaal. Hij heeft een lange staat van dienst, de befaamde Stotijnschool kijkt zelfs nog om de hoek. Hij speelt alsof het vanzelf gaat en maakt er, ondanks dat de muziek wat oppervlakkig is, toch een bijzondere vertelling van. Opvallend mooie momenten zijn te horen in de zachte iets langzamere gedeelten. Het orkest volgt de so-list alert in de hoogstandjes die de componist heeft geschreven.

TIKKERTJEHet hoogtepunt van de middag speelt zich zonder twijfel na de pau-ze af. Met een prachtige vioolklank

opent de 6e symfonie van Schubert. Er wordt op niveau gespeeld en de aandacht is meteen gevangen. De loopjes van de houtblazers in het eerste deel volgen elkaar op alsof er tikkertje wordt gespeeld. De heerlij-ke muziek van Schubert wordt vol verve uitgevoerd, je kunt zien dat dirigent en spelers er veel plezier in hebben. Verschillende danslijnen, toonsoortwisselingen, pizzicati van de lage strijkers, grappige trekjes in de fagot, het is echt genieten. Als er een keertje iets fout gaat, is dat geen probleem, men vindt elkaar snel weer. En tot en met het laatste akkoord weet men de concentratie te behouden en Schubert recht te doen. Een welverdiend applaus le-vert nog een toegift op en dan gaat men nagenietend van deze middag huiswaarts.

lokaal DONDERDAG 28 NOVEMBER 2013DE WASSENAARDER 11

Onder leiding van dirigent Benjamin Boers heeft het orkest het aangedurfd om drie niet mis te verstane werken op het programma te zetten. | Foto: Lyke Bur-ger

ACTUEEL VERLEDEN

De letterkast van Prinsen

In De Wassenaarse Krant van 16 juli van dit jaar stond een ar-tikel met als kop: “Nationaal

Onderwijsmuseum Dordrecht dol-blij met letterkast uit Wassenaar.” Omdat ik weet dat dit soort letter-kasten – een leermiddel van zo’n tweehonderd jaar oud – uiterst zeldzaam zijn, was mijn nieuwsgie-righeid gewekt.

Op de begeleidende foto staat onze dorpsgenoot Bets de Graaf en het leek me verstandig om haar te gaan vragen wat er precies aan de hand was. Bets vertelde me dat haar grootvader het huis waarin ze woont in 1932 gekocht heeft en dat ze er zelf sinds de Tweede We-reldoorlog woont. Ze heeft de op-leiding tot kleuterleidster in Den Haag gevolgd en vervolgens vele jaren als kleuterleidster en als di-rectrice van een kleuterschool hier in Wassenaar gewerkt. Op die ma-nier kwam ze in aanraking met de betreffende letterkast.

Zoals ik al schreef gaat het hier om een leermiddel dat al zo’n twee-honderd jaar geleden ontwikkeld is. De directeur van de Haarlemse Kweekschool, P.J. Prinsen (1777-1854) had in navolging van de Leid-se onderwijzer Dellebarre bedacht, dat de manier waarop drukkers woorden vormden door middel van losse letters ook in het onder-wijs bruikbaar zou kunnen zijn. Hij noemde dit een leesmachine. Deze machine bestond uit een tweetal letterkasten en een zetraam. De leerlingen konden met behulp van de letters uit die letterkasten woorden en zinnen op het zetraam plaatsen. Deze leesmachine stond op een tafeltje zodat de kinderen er makkelijk bij konden. Dit geheel werd meestal door een plaatselijke timmerman gemaakt en daarom verschillen ze sterk in kwaliteit.

In 1859 besloot dominee L.J. van Rhijn samen met enkele gefortu-neerde inwoners van ons dorp in

het gebouwtje op het adres Plein 2 “een klein kinder en bewaar-school” op te richten, onder de naam “Vereniging tot welzijn van de jeugd van de Nederlands Her-vormde Gemeente.” Naatje Bakker werd benoemd als de eerste be-waarjuffrouw. Het is aannemelijk, dat één van de begunstigers toen de letterkast aan deze vereniging geschonken heeft. In 1933 werd er naar een ontwerp van de ge-

meentearchitect A. Bontenbal in de Johan de Wittstraat een kleu-terschool gebouwd en is men hier-heen verhuisd. Eind jaren vijftig ging Bets op deze school werken en ze vertelde mij dat de letterkast in één van de lokalen stond en dat de kinderen er aanvankelijk mee mochten ‘spelen’. Midden jaren ’90 kwam er een kinderdagverblijf in dit gebouw en is de letterkast verhuisd naar het adres van de toenmalige secretaresse van de ge-noemde vereniging die inmiddels een stichting geworden was. Vele jaren later kwam de kast in een opslagruimte van een plaatselijke interieurontwerper terecht en on-langs is men zich gaan afvragen waar zo’n leermiddel het beste tot zijn recht zou komen en men heeft toen voor het Onderwijsmuseum gekozen. Thijs van Ruiten, de di-recteur van dit museum, spreekt terecht van een topstuk.

Carl Doeke Eisma

Romantisch concert in de DorpskerkMUZIEK Afgelopen woensdag gaf het koor ‘Wassenaar Vocali-ter’ en opmerkelijk concert in de Dorpskerk. ‘Opmerkelijk’ omdat het koor niet, zoals gewoonlijk, vòòr in de kerk stond opgesteld, maar links en rechts naast het Mutin-orgel, vlak naast de ingang van de kerk. De reden was dat het koor werd begeleid door dit orgel en er dus vlak bij moest staan. Dirigent Frank de Groot had vier romantische werken met zijn ensemble ingestudeerd. Compo-sities van Mendelssohn, Vaughan Williams, Fauré, Andriessen en Gounod. Door de bijzondere opstelling was de klank van het koor opmerkelijk ‘direct’ en wèl zo indrukwekkend als bij de ‘nor-male’ plaatsing. Zowel de drie solisten, de organiste en de meer dan zestig zangers en zangeres-sen maakten van dit concert een indrukwekkende, tot de ziel spre-kende muzikale gebeurtenis voor het publiek in de vrijwel geheel uitverkochte Dorpskerk.

ANBO kerstvieringOUDEREN Op 9 december viert de ANBO kerst. Deze kerstvie-ring in een sfeervolle zaal wordt ondermeer verzorgd door Gijs de Vormer.Hij was degene die in maart ons een onvergetelijke middag heeft bezorgd. Vandaar dat hij op veler verzoek nu ook aanwezig is.

Daarnaast is er zang en voor-dracht met aan het einde een gezamenlijke maaltijd. Voor deze middag vragen wij een kleine bijdrage van 2 euro 50. De kaart-jes kunt U nog afhalen bij Mevr.Korff,Starrenburglaan 34, op 28 en 29 november van 14.00-16.00 uur. De middag zal dit keer iets langer duren maar voor onze pas-sagiers van de bijbus is geregeld dat U netjes wordt thuis gebracht Verdere informatie vindt U ook op www.anbo.nl/afdelingen/was-senaar.

Nr. 313

HISTORISCHE VERENIGING “OUD WASSENAER”

Info: Het Kerkehout 103, 2245 XP Wassenaar, tel. 5178897, e-mail: nell.niphuis@planet.nl

De Historische Vereniging “Oud Wassenaer” verzorgt

een tweewekelijkse rubriek met in korte

artikelen iets over de geschiedenis van

Wassenaar. De onderwerpen zijn

daarbij zeer gevarieerd.