vrind2012

Vlaamseregionaleindicatoren

VRIND Is eeN uItgaVe VaN De stuDIeDIeNst VaN De Vlaamse RegeRINg.

de studiedienst van de Vlaamse Regering (sVr) is een agentschap binnen het domein diensten voor het algemeen regeringsbeleid van de Vlaamse overheid. Hij verricht op wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijke wijze studies over demografische, sociaal-maatschappelijke en macro-economische themas, vertrekkende vanuit een beleidsrelevante vraagstelling. de studiedienst heeft tevens een cordinerende rol op het gebied van de monitoring van de algemene omgeving voor het Vlaamse beleid. Hij heeft een ondersteunende rol ten aanzien van andere beleidsdiensten die vragen hebben over statistiek, survey, monitoring, beleidsevaluatieonderzoek en toekomstverkenningen als techniek en bij praktische vraagstukken. de studiedienst is tevens de draaischijf voor vraag en aanbod van openbare statistieken over Vlaanderen.

Vrind is ook te raadplegen via de website (www.vlaanderen.be/svr).U kunt daar eveneens andere publicaties van de studiedienst van de Vlaamse regering downloaden. de reeksen uit deze publicatie en de metadata zijn daar terug te vinden via de rubriek cijfers.

stuDIeDIeNst VaN De Vlaamse RegeRINgBoudewijnlaan 30 bus 23, 1000 Brusseltel. 02 553 52 07Fax 02 553 58 08e-mail svr@dar.vlaanderen.be

Bestellingenhttp://publicaties.vlaanderen.betelefonisch via gratis nummer 1700 (elke werkdag van 9 tot 19 uur).

depotnummer: d/2012/3241/225isBn-nUmmer: 9789040303319

VeRaNtWOORDelIJKe uItgeVeRJose lematre, administrateur-generaal

gRaFIsCHe VORmgeVINg eN OPmaaKPrepress drukkerij Bosmans, lommel

DRuK eN aFWeRKINgdrukkerij Hendrix, Peer

dit rapport is gedrukt op chloorvrij milieuvriendelijk papier.

vrind 20122

woord VooraF

20 jaar VRIND

In het najaar 1992 kreeg de Algemene Planningsdienst, n van de voorgangers van de Studiedienst van de Vlaamse Regering, de opdracht samen met alle diensten van de Vlaamse overheid voor alle Vlaamse bevoegdheden een reeks indicatoren op te stellen die zowel een beeld geven van de veranderingen in de externe omgeving waarin de Vlaamse overheid werkt als van de middelen die deze overheid inzet op de onderscheiden domeinen waarop ze actief is, de diensten die ze levert aan de gemeenschap en waar mogelijk de effec-ten die bekomen worden. In september 1993 resulteerde dit in een eerste publicatie van de Vlaamse Regionale Indicatoren, kortweg VRIND. Om het strategisch en toekomstgericht karakter te benadrukken, werd de eerste editie gestructureerd volgens het toenmalige project Vlaanderen-Europa 2002. De indicatorenset werd uitdrukkelijk gekaderd in een grotere openheid en communicatie vanuit de overheid naar de bevolking.

Vandaag 20 jaar later wordt nog jaarlijks een uitgebreide set van indicatoren gedocu-menteerd waarin zowel de ontwikkelingen in de Vlaamse samenleving als aanzetten tot effectmeting van het Vlaamse overheidsbeleid aan bod komen. Nog meer dan in de begin-periode gebeurt de selectie van de indicatoren in overleg met de betrokken diensten en instellingen. Het zijn de beleidsraden van de 13 ministeries die de keuze van de indicatoren bepalen. Over de jaren is ook de koppeling aan lange termijnprojecten behouden: van Vlaanderen-Europa 2002 over Kleurrijk Vlaanderen tot Vlaanderen in Actie.

De aard van de indicatoren is gewijzigd mede omdat de overheid steeds meer resultaat-gericht beleid voert. De Vlaamse overheid geeft steeds duidelijker aan welke maatschap-pelijke veranderingen ze met haar beleid (mee) wil bewerkstelligen en koppelt haar be-leidsintenties aan meetbare streefdoelen. De stap naar indicatoren om deze op te volgen, ligt daarbij voor de hand. De opvolging van het Pact 2020 en het Europese hervormings-programma Europa 2020 zijn hiervan recente beleidsdomeinoverschrijdende voorbeelden. Deze ontwikkeling heeft er mee voor gezorgd dat in de VRIND-publicaties steeds meer aandacht gaat naar wat er is gerealiseerd (effect, impact) dan naar de inspanningen die door de overheid worden geleverd (input, proces). Dergelijke basisinformatie is soms nog wel noodzakelijk om de impact van de Vlaamse overheid goed in te kunnen schatten. Voor sommige beleidsvelden of domeinen wordt deze informatie ook nog opgenomen bij ge-brek aan gevalideerde effectindicatoren.

Wie de eerste VRIND-edities vergelijkt met de huidige , zal merken dat de aangeboden in-formatie exponentieel is toegenomen, van circa 250 indicatoren in de beginfase naar meer dan 700 de voorbije jaren. De ontwikkeling van beleidsondersteunende cellen in de depar-tementen en de agentschappen hebben er voor gezorgd dat de aandacht voor statistieken op basis van correcte administratieve registraties en metingen en van kwaliteitsvolle en-qutes fors is toegenomen. Dit neemt niet weg dat data niet beschikbaar zijn of slechts met vertraging kunnen worden aangeboden. We botsen voor een goed genformeerd beleid ook vandaag nog tegen de grenzen die gelegd worden door de beschikbaarheid van goed statistisch materiaal. Bij de start van VRIND werd reeds aangedrongen op interregionaal overleg en een gezamenlijk actieplan en werd opgeroepen tot herwaardering van het

3woord vooraf

statistisch ambt. Vandaag voorziet de zesde staatshervorming in een interfederalisering van de statistiek die moet zorgen voor betere afspraken en snellere doorstroming van data tussen de federale overheid en de regionale overheden.

Voor verschillende beleidssectoren zijn ondertussen uitgebreide en goed gedocumenteerde (monitoring)rapporten beschikbaar. Bij de invulling van de VRIND-indicatoren wordt hier dankbaar gebruik van gemaakt. De meerwaarde van VRIND zit in het samenbrengen van in-formatie over alle domeinen waarvoor de Vlaamse overheid bevoegd is. Daarnaast proberen we om dwarsverbindingen zowel binnen als tussen beleidsdomeinen aan te geven. We bun-delen indicatoren rond transversale themas zoals duurzaamheid, gelijke kansen, armoede, stedelijkheid waarbij het fenomeen vanuit meerdere invalshoeken wordt benaderd. We pro-beren trends en complexe ontwikkelingen samen te vatten in samengestelde indexen zoals we in deze editie doen rond de leefsituatie van de bevolking.

VRIND blijft een monitor, die ontwikkelingen in de samenleving en het beleid beschrijft en de aandacht vestigt op sterkten en zwakten.. De verklaring, de oorzaken en gevolgen hiervan bestuderen is een opdracht voor onderzoekers. De Vlaamse overheid kan hiervoor beroep doen op haar studiediensten, wetenschappelijke instellingen en steunpunten beleidsgericht onderzoek.

Jaarlijks zijn een 200-tal personen actief bij de realisatie van VRIND betrokken. Zonder hun medewerking en inzet, geen nieuwe editie van de Vlaamse Regionale INDicatoren! De gre-tigheid waarmee jaarlijks zowel de gedrukte als digitale versies door veel en verschillende groepen worden opgevraagd en gedownload, maken duidelijk dat er nog vraag is naar een gentegreerd overzicht van beleidsrelevante ontwikkelingen in Vlaanderen. Op naar de vol-gende editie!

Luk Bral

vrind 20124

medewerkers

medewerkers

medewerkers stUdiedienst Van de Vlaamse regering

PRojectcoRDINatIe luk Bral

eINDReDactIe luk Bral, myriam Vanweddingen, karolien weekers

DwaRsDooRsNeDe VRIND 2012 Veerle Beyst, luk Bral, Peter de smedt, Jo noppe, Hilde schelfaut, karolien weekers

algemeeN RefeReNtIekaDeR Sociaal-culturele context luk Bral Macro-economische context kim creminger Demografische context edwin Pelfrene, martine corijn

taleNt, weRk, oNDeRNemeN eN INNoVatIe De lerende Vlaming isabelle erauw (o&V), dirk Festraets Werk en sociale economie myriam Vanweddingen, Jo noppe De open ondernemer thierry Vergeynst Innovatiecentrum Vlaanderen Peter Viaene (ewi), michal goethals

INzetteN oP eeN waRme sameNleVINg Cultuur guy Pauwels Sport guy Pauwels Toerisme Pieter de maesschalck Media marie-anne moreas Gezondheid dirk smets Zorg dirk moons Diversiteit, inburgering en integratie Jo noppe Inkomen, armoede en sociale uitsluiting Jo noppe

gRoeN eN DyNamIsch steDeNgewest Ruimtelijke ontwikkelingen greta sienap Wonen greta sienap Stad en platteland Hilde schelfaut, luk Bral, annelies Jacques (aBB) Milieu en natuur Veerle Beyst Energie dirk smets Landbouw dirk smets

slImme DRaaIschIjf VaN euRoPa Veerle Beyst, Pieter de maesschalck

slagkRachtIge oVeRheID Vlaamse overheid dirk Festraets, dirk moons, Pieter de maesschalck Lokale en provinciale besturen dirk Festraets, dirk moons Internationaal Vlaanderen myriam Vanweddingen

techNIsche eN aDmINIstRatIeVe oNDeRsteuNINg guy de smet, nancy Jadoul, naomi Plevoets, charly Potloot, erik roebben, georneth santos, caroline temmerman, lieven Van der elst, karina Van de Velde, tina Vander molen

caRtogRafIe greta sienap

5

medewerkers Uit de Vlaamse oVerHeids- en andere instellingen

algemeeN RefeReNtIekaDeR

adsei: kim derwae, Jean-Pierre Hermia, andonirina rakotonarivo, michel willems

taleNt, weRk, oNDeRNemeN eN INNoVatIe

De lerende Vlaming

dePartementale cordinator: isabelle erauw

adsei: essin Fehmieva, anja termoteagodi: Peter Bex, goedele de cock, ann lips, Patrick Poelmans, Joachim Valckiers, marc Van de meirssche,lise Van ProeyenaHoVos: aron de Hondt, caroline domogala, katelijne Janssens, tessa mouha, karin Van de VoordeakoV: willy Parent, lieve Verbruggen, ann webersePos vzw: Jan ceulemans, ronny massetetnic: Violaine defourny, Philippe dieu, catherine lefvrekUleuven: karolien declercq, katrijn denies, rianne Jansseno&V: Veronique adriaens, Jeroen Backs, anton derks, chris dockx, isabelle erauw, lis Feyen, Hilde goeman,Franky lava, dries moorkens, danil samyn, miekatrien sterck, guy stoffelen, leen Vandeputte, raymond Van de sijpe, ann Van driessche, Johan Vermeiren, geert