Vrijetijdssector in cijfers 2013
45
TRENDRAPPORTAGE BRABANT VRIJETIJDS- SECTOR IN CIJFERS 2013
Transcript of Vrijetijdssector in cijfers 2013
TRENDRAPPORTAGE BRABANT
VRIJETIJDS-SECTOR IN CIJFERS2013
1
Dagrecreatie (76%)Zakelijk toerisme (8%)Verblijfstoerisme (6%)Overig* (10%)
393mln
323mln511
mln
4.045 mln
* onder overig wordt verstaan 1) reisbemiddeling voor het uitgaande toerisme 2) aanschaf duurzame recreatiegoederen. Duurzame recreatiegoederen zijn goederen die hoofdzakelijk voor recreatieve doeleinden worden gebruikt (zoals caravans, kampeerspullen en sportartikelen).
Bestedingen in de Brabantse vrijetijdseconomie
Dagrecreatie (76%)Zakelijk toerisme (8%)Verblijfstoerisme (6%)Overig* (10%)
393mln
323mln511
mln
4.045 mln
* onder overig wordt verstaan 1) reisbemiddeling voor het uitgaande toerisme 2) aanschaf duurzame recreatiegoederen. Duurzame recreatiegoederen zijn goederen die hoofdzakelijk voor recreatieve doeleinden worden gebruikt (zoals caravans, kampeerspullen en sportartikelen).
Bestedingen in de Brabantse vrijetijdseconomie
* Onder overig wordt verstaan: 1. reisbemiddeling voor het uitgaande toerisme. 2. aanschaf duurzame recreatiegoederen. Duur-zame recreatiegoederen zijn goederen die hoofdza-kelijk voor recreatieve doeleinden worden gebruikt (zoals caravans, kampeerspullen en sportartikelen).
Kerncijfers van de Brabantse vrijetijdseconomie
Bestedingen in de Brabantse vrijetijdseconomie1
XX Totale economische impact van de Brabantse vrijetijdssector: € 5,3 miljard in 2011. XX 73.360 directe banen Brabantse vrijetijdseconomie in 2012.2 XX Inkomend toerisme in 2012:3
XX 823.700 buitenlandse gasten. Dit aantal neemt sinds 2009 toe.XX 1.984.200 overnachtingen door buitenlandse gasten. Dit aantal neemt sinds 2009 toe.
XX Binnenlands toerisme in 2012:4
XX 2.085.000 binnenlandse vakanties. Dit aantal is door de jaren heen stabiel.XX 10.328.000 overnachtingen. Dit aantal neemt op langere termijn af, maar ten opzichte
van 2011 is een stijging van 3% te zien.
XX 193 miljoen uitstapjes door Nederlanders in 2010.5 Dit aantal is sinds 2006 afgenomen.
VRIJETIJDSSECTOR IN CIJFERS 2013
3
Inhoudsopgave
Kerncijfers van de Brabantse vrijetijdseconomie 1
Inhoudsopgave 3
Hoofdstuk 1: Trends & ontwikkelingen en Brabantse context 4
1.1 Demografischeontwikkelingen 4 1.2 Economische ontwikkelingen 6 1.3 Klimatologische ontwikkelingen 7 1.4 Het imago van Brabant 8 1.5 Marketing en communicatie 9 1.6 Consumententrends 10 1.7 Beleidsontwikkeling 11
Brabant in de prijzen! 12
Hoofdstuk 2: Vakanties en vrijetijdsgedrag in Brabant 14
2.1 Buitenlandse gasten 14 2.2 Zakelijke gasten 17 2.3 Binnenlandse gasten 18 2.4 Uitstapjes door binnenlandse dagrecreanten 23 2.5 Uitstapjes door buitenlandse dagrecreanten 24 2.6 Vooruitzichten op het gebied van vakanties en vrijetijdsgedrag 25
Hoofdstuk 3: Omvang en belang van de Brabantse vrijetijdssector 26
3.1 Aanbod in de vrijetijdssector 26 3.2 Werkgelegenheid in de vrijetijdssector 28 3.3. Totale bestedingen in de vrijetijdssector 29 3.4 Bestedingen tijdens vakanties 29 3.5 Bestedingen tijdens uitstapjes door Nederlandse dagrecreanten 31 3.6 Bredere maatschappelijke impact van de vrijetijdssector 32 3.7 Verwachtingen 32
Hoofdstuk 4: Conclusies en aanbevelingen 34
Bijlage 1: Korte omschrijving veelvoorkomende bronnen 36
R&T Standaard 36 ContinuVakantieOnderzoek (CVO) 36 ContinuVrijeTijdsOnderzoek (CVTO) 37 LISA Werkgelegenheid 38
Bronvermelding 39
Colofon 42
4
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op trends en ontwikkelingen die direct of indirect invloed hebben op de Brabantse vrijetijdseconomie.
1.1 Demografische ontwikkelingen
VergrijzingXX Het aandeel 65-plussers in Brabant neemt toe van
17% in 2012 naar 21% in 2020 en 28% in 2040.6
XX 20% van de uitgaven aan toerisme in Europa wordt gedaan door 65-plussers.7
XX De toename van de vrij te besteden tijd van 65-plus-sers leidt tot een forse toename van de vrijetijdsbe-steding buitenshuis. Belangrijke factoren: kwaliteit, bereikbaarheid en toegankelijkheid van vrijetijdsvoor-zieningen in directe leefomgeving en eigen woon-plaats van 65-plusser.8
XX Met name groep 50-65 jaar gaat steeds vaker op vakantie en geeft meer uit tijdens vakantie (groei ster-ker dan bij 65-plus).9
XX Zelfstandig wonende mensen met een zorgvraag
(veelal de groeiende groep ouderen) brengen hun vakantie het liefste door op plaatsen waar ook mensen zonder zorgvraag komen. 70% verkiest een vakantie in het laagseizoen.10
XX 55-plusmarkt is sterk gesegmenteerd en complex11: dé senior bestaat niet. Kijk naar wensen en belevings-wereld, niet alleen naar leeftijden.
XX 55-plussers zijn oververtegenwoordigd in de bele-vingswereld Rustig Groen en Ingetogen Aqua. 65-plussers zijn relatief vaak Ingetogen Aqua en 75-plussers Gezellig Lime en Ingetogen Aqua.
HOOFDSTUK 1Trends & ontwikkelingen en Brabantse context
5
55 t/m 64 jaar 65 t/m 75 jaar 75 jaar en ouder
Creatief en inspirerend – Rood 10% 5% 4%
Uitbundig – Geel 12% 8% 3%
Gezellig – Lime 18% 11% 10%
Rustig – Groen 20% 11% 10%
Ingetogen – Aqua 20% 16% 12%
Stijlvol en luxe – Blauw 13% 8% 6%
Avontuurlijk – Paars 12% 6% 5%
Totaal Nederlandse bevolking 16% 10% 8%
Figuur 1.1: Verdeling 55-plussers over belevingswerelden RECRON InnovatieCampagne.12 Leesvoorbeeld: 10% van de personen binnen de belevings-wereld Creatief en Inspirerend Rood valt binnen de leeftijds-categorie 55 t/m 64 jaar. Van de gemiddelde Nederlandse bevolking valt 16% in deze leeftijdscategorie.
Vet gedrukt percentage: de leeftijdscategorie is oververtegenwoordigd in de betreffende bele-vingswereld. Cursief gedrukt percentage: de leeftijdscatego-rie is ondervertegenwoordigd in de betreffende belevingswereld.
Kijk voor meer informatie op de Factsheet Belevingswerelden.
6
Meer singles, minder gezinnenXX Het aandeel van eenpersoonshuishoudens in Brabant
neemt toe terwijl het aandeel samenwonenden met en zonder kinderen afneemt.
XX De Brabantse vrijetijdssector trekt bovengemiddeld veel gezinnen met kinderen. Deze kwaliteit moet worden vastgehouden, maar tegelijkertijd dienen groeiende doelgroepen meer te worden aangespro-ken:XX Gezinnen met kinderen zijn oververtegenwoor-
digd in de belevingswerelden Gezellig Lime en Uitbundig Geel. Het bereik van de Ingetogen Aqua verblijfstoerist en Avontuurlijk Paarse dagrecre-
ant blijft achter, terwijl deze doelgroepen kansen bieden om de gemiddelde bestedingen te verho-gen en opkomende doelgroepen (singles, senio-ren) beter aan te spreken. In product- en arran-gementontwikkeling en communicatie kan meer ingespeeld worden op de wensen, waarden, vrije-tijds- en mediavoorkeuren van deze doelgroepen.14
Kijk voor meer informatie op de Factsheet Belevingswerelden.
1.2 Economische ontwikkelingenXX Het consumentenvertrouwen in Brabant bereikte in
het vierde kwartaal van 2012 een nieuw dieptepunt, het laagste niveau sinds 200315.
XX In 2013 heeft vrijwel iedereen minder te besteden dan in 2012. Dit is het vierde jaar op rij waarbij aan koop-kracht wordt ingeleverd. Vooral (vervroegd) gepensi-oneerden en ouders met kinderen in de kinderopvang leveren in.16
XX In 2012 ging een recordaantal Nederlandse bedrijven failliet. Vooral de bouw kreeg het zwaar te verdu-ren. Ter vergelijking: in 2012 gingen 2.023 Brabantse bedrijven failliet, ten opzichte van 583 in 2008.17
XX In 2012 is 5,8% van de Brabantse beroepsbevolking werkloos; in 2011 was dit nog 4,8%. Het landelijke gemiddelde is 6,4%.18 Ook in 2013 stijgt het aantal werklozen weer, in Brabant vooral onder jongeren tot 27 jaar.19
XX Het Nederlandse MKB heeft door haar sterke binnen-landse oriëntatie veel last van een dalende consump-tie, een overheid die minder inkoopt en een afname van de investeringen. Herstel van de binnenlandse bestedingen is een voorwaarde voor herstel van het MKB, maar hier zal in 2013 nog geen sprake van zijn. De werkgelegenheid in het MKB neemt naar verwachting af.20
0 20 40 60 80 100
2040
2030
2020
2012
%%%%%%
26
26
27
29
1
1
1
1
37
35
33
39 27 8
29 7
31 6
31 6
Eenpersoonshuishouden
Samenwonend zonder kind(eren)
Samenwonend met kind(eren)
Eenoudergezin
Overig
Figuur 1.2: Huishoudenontwikkeling in Brabant 2012-204013
7
Kenniswerkers*XX De verwachting is dat de vraag naar kenniswerkers
sterker groeit dan het aanbod dat de scholen in de regio Eindhoven kunnen leveren. Het aantal kennis-werkers van buitenaf zal toenemen.21
XX Brabantse kenniswerkers nemen aan veel vrije-tijdsactiviteiten vaker deel dan niet-kenniswerkers. Uitzonderingenzijnwandelen,fietsenensporten.Zemaken vaker gebruik van horeca en pleisterplaatsen in het buitengebied. Kenniswerkers zijn minder tevre-den dan niet-kenniswerkers, voornamelijk over het aanbod aan cafés, musea en wandelmogelijkheden in het buitengebied. Ze zijn vooral georiënteerd op Eindhoven.22
XX Enkele andere belangrijke aspecten voor vrijetijdsbe-steding door kenniswerkers in Brabant:23
XX Ze stellen hoge eisen aan de voorzieningen; XX Vrijetijdsbeleving is ondersteunend aan het werk-
patroon: vraagt om veel gemak en gastvrijheid, vrijheid om op het eigen gekozen tijdstip aan acti-viteiten mee te doen, nabijheid en bereikbaarheid;
XX Ontmoetingsplekken, omdat ze hun familie en vrienden vaak niet bij de hand hebben;
XX Diversiteit in het nachtleven;XX Engelstalig (bijv. programma’s in het theater) en
ingesteld op internationale bezoeker;XX Restaurants met een internationale keuken;XX Flexibele openingstijden van winkels en cafés;XX Open (openbare) plekken voor recreatie (in de
natuurlijke omgeving); XX Bijeenkomsten voor intercultureel contact;XX Kenniswerkers zijn het beste onder te brengen in
de Creatief en Inspirerend Rood en Avontuurlijk Paars belevingswereld.
Kijk voor meer informatie op de Factsheet Belevingswerelden.
* Werknemers met meestal een academische achter-grond die werk verrichten waarbij kennis en opleiding een belangrijke vereiste is.
1.3 Klimatologische ontwikkelingenXX Het weer is erg bepalend voor vrijetijdsbesteding en
toerisme. Enkele conclusies over 2012:
XX Nederland had in 2012 meer zonuren en meer regen dan gemiddeld. Het was gemiddeld 0,3 graden warmer dan normaal.24
XX April was de koudste en natste maand sinds 2001. XX Mei hoort bij de top 10 van warmste maanden
ooit. Opvallend is, dat het aantal binnenlandse vakanties in de meimaand 30% hoger was dan een jaar eerder.25
XX Augustus had 28 warme dagen (normaal: 23).
XX De komende jaren zal het steeds warmer worden. Binnenlandse vakanties worden een aantrekkelijker alternatief voor extreem hete zonbestemmingen in het buitenland. Met iedere graad temperatuurstijging zal de vraag naar binnenlands toerisme in Nederland met 5% toenemen, met name richting de kust.26
XX Consumenten zijn steeds meer op zoek naar duurza-me consumptie. De ‘super eco’ trend komt op, waarin ieder aspect van een product of dienst zonder enige twijfel duurzaam is.27
XX Het boek ‘Duurzaam toerisme doe je zo! – Reisgids naar 2038’ geeft bedrijven een theoretische basis en praktische handvatten om met duurzaam toerisme aan de slag te gaan.28
8
1.4 Het imago van Brabant29
XX Zowel Brabanders als niet-Brabanders omschrijven Brabant als gastvrij en rijk aan natuur. Sinds 2010 wordt Brabant vaker geassocieerd met gastvrijheid door niet-Brabanders.
XX Brabantse ondernemers vinden de termen onder-nemend, succesvol, vernieuwend en creativiteit veel beter passen bij de provincie dan ondernemers buiten Brabant. Voor Nederlanders woonachtig buiten de provincie geldt hetzelfde.
XX De innovatieve kracht van Brabant mag volgens een meerderheid van de inwoners en ondernemers in de provincie meer benadrukt worden.
XX Brabant biedt volgens een meerderheid van de Nederlanders voldoende recreatieve mogelijkheden. Brabanders staan hier positiever tegenover dan niet-Brabanders.
XX Minder dan de helft van de Nederlanders vindt dat het culturele en recreatieve aanbod in Brabant zich onderscheid ten opzichte van dat van andere provin-cies. Bij Brabanders is dit ruim de helft (cultuur: 52%, recreatie: 57%).
XX Zowel Brabanders als niet-Brabanders zijn in 2012 positiever over de recreatiemogelijkheden in de provincie dan in 2010. Ook zijn er meer niet-Braban-ders die het verblijfsaanbod onderscheidend vinden.
9
1.5 Marketing en communicatieGebruik communicatiemiddelenXX Per mobiele telefoon worden maandelijks gemiddeld
nog maar 36 sms-berichtjes verstuurd in 2012. Dit is een daling van 27% ten opzichte van het jaar ervoor. Het maandelijks verbruik van internet per mobiel is met maar liefst 42% gestegen.30
XX Halverwege 2012 zijn er 19,4 miljoen mobiele tele-foons in gebruik in Nederland. Hiervan wordt 45% niet alleen gebruikt om te bellen, maar ook om te internetten. Het totaal aantal aansluitingen met mobiel internet is in 2012 met 28% gestegen ten opzichte van het jaar ervoor. Er worden niet alleen méér abon-nementen voor mobiel internet verkocht, het verbruik per abonnement is ook hoger.31
XX 96% van de smartphonebezitters gebruikt het appa-raat thuis, 84% onderweg en inmiddels pakt 64% zijn smartphone erbij in een winkel.32
XX 96% van de Nederlanders, de hoogste score in Euro-pa, beschikt thuis over fysieke toegang tot internet. 87% gebruikt dagelijks internet.33
XX De aanhoudende crisis en het dalende consumen-tenvertrouwen hebben weinig effect op online consu-mentenbestedingen. Deze stijgen in 2012 opnieuw met 9% ten opzichte van het jaar daarvoor naar een totale jaaromzet van € 9,8 miljard.34
XX Visualisatie (in beeld weergeven) en gamification (het gebruiken van game-technieken, denkwijzen en waarderingen om je publiek te betrekken en proble-men op te lossen) worden bij online marketing steeds belangrijker om informatie over te dragen.35
Social mediaXX 3,2 miljoen Nederlanders maken gebruik van Twitter,
waarvan 1,5 miljoen dagelijks.36 XX 77% van de Nederlanders gebruikt minimaal één soci-
aal netwerk waarbij Facebook veruit het populairste is. Daarna volgen Youtube, Hyves en Google+. Vooral studenten communiceren via Facebook en gemiddeld Facebooken er meer vrouwen dan mannen.37
XX Social media ontwikkelen zich verder: social shop-ping, social navigation (gebruikers geven bijvoor-beeld verkeershinder en verkeerscontroles aan elkaar door). Steeds meer social media voor nichemarkten.38
XX Reisbloggers kunnen een belangrijke rol vervullen in het beslisproces van de vakantieganger. De invloed van reisbloggers is vooral groot in de eerste fase van het beslisproces, de inspiratiefase. Aanbieders uit de vrijetijdssector kunnen in contact komen met bloggers via Tourpress, waar veel reisbloggers zijn aangeslo-ten. In de ledenlijst is onder meer te vinden voor welke media de diverse journalisten schrijven.39
XX Het verlangen van consumenten om hun leven via social media met de hele wereld te delen blijft onverminderd. ‘Liken’ is daar een onmisbaar deel van geworden. De online cultuur van goedkeuring verschijnt steeds vaker in de fysieke wereld. Zo werkt pretpark Walibi in België met armbanden, waarmee bezoekers direct op Facebook kunnen laten weten waar ze zijn en wat ze doen. Ze halen hun pols langs de sensor bij een attractie en kunnen ‘likes’ uitdelen of vrienden uitnodigen.40
10
1.6 ConsumententrendsTijdsbestedingXX Nederlanders besteden gemiddeld 3,9 uur per dag
aan vrije tijd (exclusief mediatijd). 41
XX 46% van de mediatijd wordt besteed aan televisie kijken, 30% aan internet en 28% aan radio luisteren. Iets meer dan een kwart van alle mediatijd bestaat uit consumptie van meerdere media tegelijker- tijd.43
XX Nederlanders besteden in 2012 t.o.v. 2010 meer tijd aan: in bed liggen (+47 minuten t.o.v. 2010), koken, eten klaar maken en huishoudelijk werk, ontspanning, niets doen, nadenken, vrije tijd. Nederlanders beste-den minder tijd aan: betaald werk, woon-werkverkeer en hobby’s en binnen spelletjes spelen.44
Werk en studieOnderwegVrije tijdMediaSlapen en verzorgingHuishouden, boodschappen en zorg
3,5
11,8
6,9
3,5
3,9
1,1
Werk en studieOnderwegVrije tijdMediaSlapen en verzorgingHuishouden, boodschappen en zorg
3,5
11,8
6,9
3,5
3,9
1,1
Figuur 1.3: Tijdsverdeling van Nederlanders (20-65 jaar) in uren per dag.42
Andere consumententrendsXX 2013 is het jaar van ‘Betekenisvol live’. Consumen-
ten willen echte belevingen, live en authentiek. Een bijzondere maar vooral onvergetelijke en betaalba-re beleving of bestemming. Consumenten willen de geest verrijken of een duidelijk doel hebben. Cultuur, natuur en kennis staan hierbij centraal (ook wel ‘expertcation’).45
XX Er ontstaan steeds meer burgerinitiatieven van indi-viduen die zich verenigen om bedreigde zaken te behouden of nieuwe behoeften invulling te geven.46
XX Steeds meer consumenten willen niet meer alleen passief een product gebruiken, maar willen daar ook in investeren (eventueel in aandelen). Deze ‘custow-ners’zoekenvaaknaarzoweleenfinanciëlealseenemotionele winst.47 Een voorbeeld hiervan is de aankoop van natuurgebieden door particulieren met jeugdherinneringen.48
XX Consumenten willen daarnaast kleine opdrachten uitvoeren voor bedrijven en medeconsumenten (zoge-naamde ‘tasksumers’). Voorbeelden zijn Werkspot.nl en de iPhone-app Foap. Hiermee kunnen gebruikers geld verdienen met foto’s die ze met hun telefoon maken. Ze kunnen hun foto’s uploaden op de Foap Market en vervolgens te koop aanbieden.49
11
XX Consumenten waarderen het als producten, apps en diensten hen helpen zich beter te gedragen of beter te presteren (zogenaamde ‘nanny apps’). Dat kan door hen in de gaten te houden, hen ergens aan te herinneren of hen zelfs te dwingen iets te doen. Een voorbeeld is de Nike + FuelBand, die bewegingen, calorieverbruik en de tijd die een activiteit duurt regis-treert. De armband kan zo worden ingesteld dat die in de gaten houdt of de drager wel aan zijn voorafge-stelde doelen voldoet (de led-lampjes kleuren rood of groen). De armband kan worden bestuurd via de computer of de smartphone.50
XX Consumenten willen opvallen en zich onderscheiden van anderen door iets te doen of te bezitten. Steeds meer producten, diensten en belevenissen haken hierop in, door ‘kunstmatige schaarste’ te creëren.51
XX Over het algemeen wordt de beleving binnenshuis in de vrije tijd belangrijker, maar wel met luxe. De consument wil de eigen wereld vereenvoudigen en daardoor het knusse gevoel ervaren. Deze trend wordt ‘cocoonen 3.0’ genoemd. Door technologie en innovatie kan de hele wereld in huis gehaald worden en kan de beleving binnenshuis ondersteund worden met luxe. Hierbij kan gedacht worden aan een thuis-bioscoop, eigen sauna, buitenkeuken, thuistap en 24 uur per dag contact met de buitenwereld via tablets en mobiele telefoons.52
XX Als mensen hun vrije tijd buitenshuis doorbren-gen, willen ze dit graag samen doen. In een tijd van economische tegenspoed vinden mensen het steeds belangrijker om tijd, emoties en ervaringen met vrien-den en familieleden te delen.53
XX We willen niet langer meer, maar we willen beter. Er is meer aandacht voor de oorsprong van voedsel en gebruiksvoorwerpen en de burger heeft behoefte aan toegewijde makers, lokale productie en vakman-schap. Zo hebben bijvoorbeeld steeds meer restau-rants een eigen tuin of kas. We investeren in de lokale economie.54
XX Er is al enkele jaren sprake van een verschuiving van de belevenis- naar de betekeniseconomie. Merken met emotie worden bedacht en er worden producten gemaakt door ondernemers met liefde en aandacht voor hun merk en product; en de betekenis en de waar- de ervan voor de consument en de maatschappij.55
1.7 Beleidsontwikkeling XX De Rijksoverheid initieert een actieve topsectoraan-
pak voor de gastvrijheideconomie, om de relatie tussen ondernemingen, kennisinstellingen en mede-overheden te bevorderen.56
XX De toeristenbelasting stijgt in 2013 in bijna de helft van de Brabantse gemeenten en bedraagt gemiddeld € 1,52. Landelijk is dit € 1,33.57
XX In februari 2013 hebben Provinciale Staten van Noord-Brabant unaniem ingestemd met de voorstellen voor het beleidskader en de uitvoeringsagenda vrijetijds-economie. De provincie steekt de komende drie jaar zes miljoen in de Brabantse vrijetijdseconomie, om daarmee de ambitie te verwezenlijken om de meest innovatieve en gastvrije provincie van Nederland te worden. Het beleidskader sluit aan op de Agenda van Brabant, waarin de provincie de ambitie heeft gefor-muleerd om tot de top van de Europese kennis- en
innovatieregio’s te gaan behoren. Uitgangspunten van het beleidskader vrijetijdseconomie zijn hogere beste-dingen en een groter herkomstgebied van toeristen en recreanten. Internationale trekkers spelen hierin een grote rol.58
XX Als provinciale visie op cultuurbeleid is de Cultuur-agenda in de maak. De Cultuuragenda is een ziens-wijze op de toekomst van cultuur in Brabant, een agenda met doelen op lange en korte termijn en afspraken over taken en verantwoordelijkheden op dit gebied. Tot de zomer wordt de gezamenlijke visie ontwikkeld. Beoogde oplevering van de visie is in de zomer van 2013.59
Kijk voor meer informatie over de Cultuuragenda ook op de Factsheet Cultuur.
BRABANTin de prijzen!
13
Leukste uitje van Brabant: de Loonse en Drunense Duinen
Efteling-show Aquanura beloond met een prestigieuze THEA award
Zoover Award voor de Efteling voor het beste attractiepark van Nederland
Go4Camp uit Raamsdonksveer wint Zoover award voor beste aanbieder campingvakanties
Desso en Inside Outside winnen Brabantse Design en Develop Award 2012
Europese prijs voor het behoud van cultureel erfgoed voor restauratie Halvezolenlijn tussen ‘s-Hertogenbosch en Lage Zwaluwe
Regio Eindhoven in 2011 uitverkozen tot de slimste regio ter wereld
Eindhoven is Beste Binnenstad 2011-2013
’s-Hertogenbosch voor de derde keer op rij Meest Gastvrije Stad van Nederland
Vacansoleil uit Eindhoven wint Zoover award voor populairste aanbieder van campingvakanties
Biesbosch genomineerd voor EDEN (European Destination of Excellence) award 2013
Safaripark Beekse Bergen beste dierenpark van Nederland
14XX Er kwamen wederom meer buitenlandse verblijfs-
toeristen naar Nederland in 2012. De meeste buiten-landse toeristen waren afkomstig uit buurlanden60.
XX Recordaantal Duitse toeristen naar Nederland in 2012. Duitsland blijft het belangrijkste herkomstland en NBTC verwacht dat de groei verder doorzet in 201361.
XX Nederland is volgens de buitenlandse toeristen een easy going en gastvrij vakantieland. Nederlanders worden gezien als tolerant, vriendelijk, gastvrij en open. Positieve kenmerken van Nederland zijn het landschap, Amsterdam en ‘Nederland fietsland’. Minder positief is de buitenlandse toerist over het culinaire aanbod en de prijs- kwaliteitverhouding in de horeca62.
XX In Brabant verbleven in 2012 meer buitenlandse gasten dan voorgaande jaren.
Figuur 2.1: Ontwikkeling in het aantal buitenlandse gasten in Brabant in de periode 2002-2012.63
HOOFDSTUK 2Vakanties en vrijetijds-gedrag in Brabant
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de vakanties die binnenlandse en buitenlandse gasten in Brabant ondernemen. Daarnaast wordt het vrijetijdsgedrag tijdens deze vakanties en tijdens uitstapjes in kaart gebracht.
2.1 Buitenlandse gasten
600
500
800
700
1000
900
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Aantal buitenlandse gasten x 1000
823.700
15
Figuur 2.2: Ontwikkeling in het aantal overnachtingen door buitenlandse gasten in Brabant in de periode 2002-2012.64
XX Brabant neemt een 5e positie in, qua het aantal over-nachtingen door buitenlandse gasten. Wat betreft het aantal buitenlandse gasten nemen we een 4e positie in Nederland in. Het Brabantse aanbod lijkt voor buitenlandse gasten meer geschikt voor korte vakanties.
Figuur 2.3 Aantal buitenlandse gasten en overnachtingen per provincie 2012.65
G O
Groningen124.700 295.200
G O
Drenthe145.300543.900
G O
Overijssel242.800594.200
G O
Gelderland384.800995.100
G O
Flevoland133.700505.100
G O
Friesland232.900863.300
G O
Utrecht360.600617.400
G O
Noord-Brabant 823.700 1.984.200
GO
GastenOvernachtingen
G O
Limburg 825.2002.297.600
G O
N-Holland 6.124.300 12.414.500
G O
Z-Holland1.544.3003.688.800
1400
1200
2000
1800
1600
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Aantal overnachtingen door buitenlandse gasten x 1000 1.984.200
G O
Zeeland 737.5003.099.200
16
XX De meeste buitenlandse gasten in Brabant komen evenals voorgaande jaren uit België en Duitsland. 88% van de buitenlandse gasten komt uit Europa. Het
aantal overnachtingen van onze zuiderburen neemt in onze provincie al jaren toe.
De Duitse toerist versus de Belgische toerist
Belgische toerist67 X Duitse toerist68
75% toeristisch Reden bezoek 90% toeristisch
20% zakelijk Zakelijk 8% zakelijk
63% hotel Accommodatie 52% hotel
2,5 nachten Gemiddeld aantal overnachtingen 3,6 nachten
Bos en heide in Zuid-Nederland
Bestemming De kust
In voor- en najaar Verblijf Nederland In voorjaar en zomer
Auto Vervoermiddel Auto
Vlaanderen (94%) Herkomst Het Ruhrgebied (65% uit Nordrhein-Westfalen)
Veel gezinnen met kinderen < 12 jaar (42%)
Type gast Veel gezinnen met kinderen (ongeveer 50%)
58% online Wijze boeking vakantie in Nederland 55% online
Belgen zijn prijsbewust (goedkopere logies-formules en gevoelig voor aanbiedingen)
Overig Veel herhaalbezoekers
Het onderzoek Statistiek Inkomend Toerisme (uitgevoerd door NBTC-NIPO Research) geeft meer inzicht in bestedingen door buitenlandse gasten, ook op provinciaal niveau. De tussentijdse resul-taten verschijnen in augustus 2013 en het eindrapport in september 2014. Vrijetijdshuis Brabant houdt u op de hoogte van de resultaten via www.vrijetijdshuis.nl/kennisbank en onze nieuwsbrief.
100000
200000
300000
400000
500000
600000
700000
800000
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
België
Duitsland
Groot Brittannië
Frankrijk
Amerika
Azië
Aantal overnachtingen
757.100
404.400
216.000107.700
88.60094.000
Figuur 2.4: Herkomstlanden buitenlandse gasten in Bra-bant in de periode 2002-2012.66
17
2.2 Zakelijke gasten XX In 2011 ontving Nederland ruim 2,9 miljoen zakelijke
gasten. Dit aantal is lager dan in 2000, wat mede te wijten is aan de economische crisis waardoor bedrij-ven reisbudgetten hebben teruggeschroefd69.
XX De meeste zakelijke bezoekers in Nederland komen uit het Verenigd Koninkrijk, gevolgd door de Verenig-de Staten, België en Duitsland.
XX Belangrijkste vrijetijdsactiviteiten voor zakenreizigers (naast de zakelijke reden zelf waarvoor ze een bezoek brengen aan Nederland) zijn uit eten gaan in een restaurant en wandelen.70.
XX Er is een toename in online boeken van zakenrei-zen. Het aantal online geboekte treintickets is ruim verdubbeld in 2012 ten opzichte van 2011. Ook vlieg-tickets, huurauto’s en hotels worden steeds vaker online geboekt71.
XX Inmiddels gaat ruim driekwart van alle zakenreizigers op pad met smartphone of tablet72.
XX Voor 38% van de reizigers is gratis WiFi in het hotel een must. Echter koppelen hotels steeds vaker dien-sten los van de kamerprijs en laten klanten hier extra voorbetalen.Ditgeldtvoorwifi,parkerenenwellness73.
XX Veel hotels bieden extra’s aan zakenreizigers die via een zakenreisbureau boeken. Die extra’s omvatten diensten als ontbijt, luchthaventransfers of parking74.
XX Het zakelijke motief is leidend voor 79% van de buitenlandse hotelgasten in Brabant. In Nederland is dit 60%.75
NBTC-NIPO Research voert iedere twee jaar het Continu Zakenreis Onderzoek (CZO) uit. Begin 2014 verschijnt de nieuwste editie. Vrijetijdshuis Brabant houdt u van de resultaten op de hoogte via www.vrijetijdshuis.nl/kennisbank en onze nieuwsbrief.
18
2.3 Binnenlandse gasten XX Het aantal binnenlandse vakanties in Brabant nam
met 1% af t.o.v. 2011. Brabant behoudt de 3e positie van Nederland, maar de afstand met de nummer 1
(Gelderland) wordt groter. Grote stijgers zijn Gelder-land (+12%) en Zeeland (+10%). Grote daler is Flevo-land (-8%).
1500
2000
2500
3000
3500
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Aantal binnenlandse vakanties x 1000
Gelderland
Limburg
Noord-Brabant
Noord-Holland
Drenthe
3.217
2.363
2.085
1.814 1.790
Figuur 2.5: Aantal binnen-landse vakanties in top 5 pro- vincies in de periode 2002-2012.76
Leesvoorbeeld: het aantal binnenlandse vakanties in Gelderland stijgt ten opzich-te van 2011, maar de trend-lijn laat zien dat het aantal binnenlandse vakanties sta-biel blijft.
XX Nederlanders ondernamen in 2012 iets meer vakan-ties naar het buitenland dan in eigen land.
XX Brabanders bezuinigden in 2012 ten opzichte van 2011 onder andere op uitgaven aan vrijetijdsbesteding:77
XX 56% van de Brabanders gaf in 2012 minder uit aan uit eten gaan en drankjes op het terras.
XX 48% van de Brabanders bezuinigde op culturele uitstapjes.
XX 17% ging in 2012 in Nederland op vakantie in plaats van het buitenland. Dit deed men vooral om te bezuinigen.
XX 15% heeft zijn/haar vakantie in 2012 afgelast als gevolg van de crisis.
XX In totaal werden in 2012 ruim 10 miljoen overnach-tingen door Nederlanders (inclusief Brabanders) in Brabant doorgebracht. Dit is 3% meer dan in 2011.
XX Brabant is in 2012 de op-een-na populairste provin-cie voor vakanties op een vaste standplaats: 25% van alle vakanties valt binnen deze categorie. Het aantal vakanties en overnachtingen op een vaste standplaats nam wel sterk af ten opzichte van 2011.
XX In 2012 werden minder overnachtingen in Brabant doorgebracht door vaste gasten. Het aantal over-nachtingen in bungalows nam toe. Ook het toeristisch kamperen en het aantal overige toeristische gasten namentoetenopzichtevan2011(ziefiguur2.6).
19
Wat zijn de belangrijkste kenmerken van toeristische binnenlandse vakanties?XX 55% van de vakanties in Brabant is kort (2-4 dagen).
Landelijk gemiddelde is ook 55%. XX Gemiddelde verblijfsduur in Brabant is 4,8 nachten
wat een toename is ten opzichte van 2011. De gemid-delde verblijfsduur in Brabant komt overeen met het landelijk gemiddelde.
XX In Brabant worden relatief veel bungalowvakanties ondernomen.
XX De meeste binnenlandse vakanties in Brabant werden in de periode mei t/m augustus 2012 ondernomen. Januari is de minst populaire maand voor een binnen-landse vakantie in Brabant.79
XX Brabant is een populaire provincie voor vakantie met vrienden, familie en collega’s of een relaxvakantie. Ook worden relatief veel vakanties alleen voor bezoek aan een attractiepark ondernomen. Het aandeel natuurvakanties is laag.
0
500
1000
1500
2000
2500
3000
3500
4000
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Aantal overnachtingen x 1000
Hotel/pension/B&B
Bungalows
Toeristisch kamperen
Overig toeristisch
Vaste gasten
738
3.295
2.215
1.180
2.901 Figuur 2.6: Aantal overnach-
tingen in Brabant naar ac- commodatietype in de peri-ode 2003-2012.78
* Overig toeristisch: groeps-accommodatie, woning par-ticulier, boot, trekkershut, volkstuinhuisje, anders.
XX Op langere termijn gezien neemt het aantal overnach-tingen binnen de categorieën toeristisch kamperen en
overige toeristische vakanties af, terwijl overnachtin-gen in een hotel of pension toenemen.
Het onderscheid tussen toeristische en vaste vakantiesEr wordt in de presentatie van de cijfers over verblijfstoerisme vaak een onderscheid gemaakt tussen vaste entoeristischevakanties.Omhetwisselvalligepatroonvanvastevakantiesuitdegegevenstefilteren,wordt hierna alleen ingegaan op toeristen.
20
XX Stedenvakanties, vakanties met vrienden/familie/collega’s en bezoek aan een attractiepark nemen de laatste jaren toe in populariteit. Op natuurgerichte vakanties en andere type sportieve of actieve vakan-ties dan watersport zie je de laatste jaren juist een daling optreden.
Meer informatie over de verschillende accommodatietypen is te vinden op de Factsheet Verblijfstoerisme en op www.vrijetijdshuis.nl/kennisbank.
Uitstapjes tijdens binnenlandse vakantie in Brabant
Uitstapje 2012
Uit eten gaan 59%
Wandeling maken 52%
Zwemmen 43%
Recreatief winkelen 32%
Fietstocht 23%
Natuurgebied bezoeken 18%
Pretpark bezoeken 18%
Bezienswaardige gebouwen bezoeken 17%
Dierenpark bezoeken 10%
Uitgaan 8%
Museum bezoeken 8%
Zonnebaden 3%
Theater/bioscoop bezoeken 3%
Sportevenement bezoeken 2%
Figuur 2.8: Uitstapjes tijdens vakanties in Brabant81 Leesvoorbeeld: 59% van de Nederlanders ging in 2012 tijdens een vakantie in Brabant ten minste 1x uit eten.
10
8
6
4
5
20
18
16
14
12
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
% van de toeristische vakanties in Brabant
Vakantie met vrienden/familie/collega’s
Relaxvakantie
Op natuur gerichte vakantie
Alleen bezoek aan attractiepark
Ander type sportieve/actieve vakantie (excl watersport)
Stedenvakantie
Bezoek aan familie, vrienden, kennissen
Bezoek aan evenement
17%16%
11%9%8%7%6%
3%
Figuur 2.7: Aandeel verschillende typen toeristische vakanties in Brabant in de periode 2002-2012.80
Fietsen Wandelen
Natuurgebied Bezienswaardige
gebouwen Museum
ZonnebadenUit eten
Pretpark Dierenpark Zwemmen
Hierop scoort Brabant relatief hoog t.o.v.andere provincies
Hierop scoort Brabant relatief laag t.o.v. andere provindies
21
XX Brabant heeft een sterk aanbod aan pretparken zoals de Efteling en de Beekse Bergen. Dit verklaart de populariteit van de provincie bij gezinnen met kinde-ren.
XX Wandelen,zwemmenenfietsenzijnactiviteitendiedoor de jaren heen steeds minder worden onderno-men tijdens een vakantie. Sinds 2010 nemen wande-lenenfietsenechterweertoe.
20
30
40
50
60
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Aantal overnachtingen x 1000
Uit eten gaan
Wandelen
Zwemmen
Funshoppen
Fietsen
59%
52%
43%
32%
23%
% participatie uitstapjes tijdens binnenlandse vakantie
Figuur 2.9: Ontwikkeling top 5 uitstapjes tijdens vakanties in Brabant 2004-2012.82
Leesvoorbeeld: 59% van de Ne- derlanders ging in 2012 tijdens een vakantie in Brabant tenminste 1x uit eten.
Waardering Brabant volgens de binnenlandse toerist XX In vergelijking met 2011 wordt Brabant door de
binnenlandse toerist beter beoordeeld. Het algemeen oordeel is vrijwel gelijk aan het landelijk gemiddelde.
Figuur 2.10: Gemiddelde waardering binnenlandse Xtoeristen in Brabant.83
BrabantKwaliteit accommodatie 7,7
Kwaliteit service 7,7
Prijsniveau horeca 7,1
Algemeen oordeel 8,1
22
Zoek- en boekgedragXX Pretpark, strand en fietsroutes zijn de populairste
zoekwoorden tijdens de zomermaanden84. XX Een Brabantse accommodatie wordt door bijna drie-
kwart van de binnenlandse vakantiegangers geboekt via internet. De accommodatie wordt voornamelijk geboekt op de website van de accommodatiever-schaffer of via een reisorganisatie.
XX 38% van de binnenlandse vakantiegangers in Brabant wint voorafgaand aan een vakantie informatie in via de accommodatieverschaffer. 86% van deze vakan-tiegangers doet dit via internet.
Het belang van beoordelingssites en social media voor het verblijfstoerismeXX Bij het uitzoeken van een vakantiebestemming haalt
52% van de consumenten zijn inspiratie uit social media. Bijna driekwart gebruikt social media tijdens de vakantie. Bij thuiskomst deelt driekwart zijn vakan-tiefoto’s direct op een social media platform. Iets meer dan de helft ‘liked’ de Facebookpagina’s die iets met de vakantiebestemming te maken hebben.85
XX 78% van de consumenten geeft aan dat ze belang hechten aan beoordelingen op boekingssites.86
XX In 2012 is 55% van de bedrijven in de verblijfsrecre-atie actief met social media.87
XX Online aanbieders in de reisindustrie hadden in 2012 een omzetgroei van 13%. Deze omzetgroei is veel hoger dan die van de gehele reisbranche (inclusief offlineaanbieders).88
Profiel binnenlandse toerist89
XX Brabant trekt veel volwassenen en kinderen; 55-plus-sers komen relatief minder vaak naar Brabant.
XX De helft van de binnenlandse toeristen in Brabant valt in de categorie ‘gezinnen met kinderen’. Gemiddelde voor Nederland: 42%.
XX Brabant, Flevoland en Drenthe zijn echte gezinspro-vincies.
XX In Brabant komen in vergelijking met de gemiddelde binnenlandse vakantieganger relatief meer mensen uit de lagere sociale klassen.
XX De gemiddelde groepsgrootte in Brabant is 4,4. Dit is het hoogste van Nederland.
Herkomst binnenlandse toeristXX De meeste toeristische vakanties in Brabant worden
al jaren ondernomen door mensen uit Zuid-Holland. Het aandeel toeristen uit deze provincie is toegeno-men ten opzichte van 2011.
XX Zuid-Holland, Brabant, Noord-Holland en Gelderland zijn de belangrijkste herkomstprovincies.
Figuur 2.11: Herkomstprovincies van binnenlandse toeristen in Brabant.90
Gelderland 12%
Limburg6%
Zuid-Holland30%
Zeeland3%
Noord-Brabant20%
Utrecht6%
Noord-Holland13%
Friesland3%
Overijsel 1%
Drenthe 1%
Groningen 1%
Flevoland1%
Belevingswerelden van binnenlandse vakantiegangersXX De meeste binnenlandse vakanties in Brabant worden
ondernomen door het Gezellig Lime segment. Het aandeel van dit segment is iets lager dan landelijk.
Figuur 2.12: Binnenlandse vakantiegangers in Brabant verdeeld over belevingswerelden RECRON InnovatieCamapgne (RIC).91
Kijk voor meer informatie op de Factsheet Belevingswerelden.
Uitbundig – GeelIngetogen – AquaGezellig – LimeAvontuurlijk – PaarsRustig – Groen
24%
27%13%
16%
19% Uitbundig – GeelIngetogen – AquaGezellig – LimeAvontuurlijk – PaarsRustig – Groen
24%
27%13%
16%
19%
23
2.4 Uitstapjes door binnenlandse dagrecreanten
Meer informatie over de verschillende typen uitstapjes is te vinden op de Factsheet Dagrecreatie of op www.vrijetijdshuis.nl/kennisbank.
XX Het aantal uitstapjes in Brabant daalt naar 193 miljoen in 2010.
XX De Brabantse afname is groter dan de Nederlandse teruggang en de positie die Brabant inneemt op de binnenlandse dagrecreatieve markt is qua aantallen uitstapjes verslechterd.
XX Aan dit negatieve beeld wordt tegenwicht geboden doordat de bestedingen in Brabant per persoon per uitstapje relatief hoog zijn (zie paragraaf 3.6).
2006 2008 2010 2006-2010
Uitstapjes in Brabant x miljoen
236 216 193 -18%
Uitstapjes in Nederland x miljoen
1.630 1.452 1.394 -14%
Figuur 2.13: Uitstapjes in Brabant en Nederland in de periode 2006-2010.92
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Aantal uitstapjes van Nederlanders in Brabant x miljoen 200620082010
58
47
27 25
12 117 5
3
Buiten
recrea
tie
Uitgaa
n
Recrea
tief w
inkele
n
Attracti
es
Cultuu
r
Evene
ment b
ezoc
ht
Waterre
creati
e en s
port
Wellne
ss/be
auty
Sportw
edstr
ijden
Figuur 2.14: Aantal uitstapjes van Neder-landers in Brabant.93
XX De daling in aantal uitstapjes tekent zich in alle acti-viteitenclusters af met uitzondering van het cluster waterrecreatie en – sport dat sterk daalde in de peri-ode 2006 – 2008 maar zich in 2010 herstelde tot het niveau van 2006.
XX Uitstapjes die t.o.v. het Nederlands gemiddelde rela-tief vaak in Brabant ondernomen worden, zijn het bezoeken van sportwedstrijden en attracties. Bij sportwedstrijden betreft het vooral betaald voetbal-wedstrijden. Bij attracties gaat het om attractieparken zoals de Beekse Bergen, de Efteling en kermissen, met name de Tilburgse kermis.
XX 87% van de uitstapjes wordt door Brabanders onder-nomen. Een derde van deze uitstapjes speelt zich af in de eigen gemeente.
-14%
24
De belevingswerelden van de Brabantse bevolkingXX De Brabantse bevolking behoort vaker dan de gemid-
delde Nederlandse bevolking tot de belevingswereld Gezellig Lime en minder tot Avontuurlijk Paars.
Kijk voor meer informatie op de Factsheet Belevingswerelden. Figuur 2.15: Brabantse bevolking verdeeld over belevings-
werelden RECRON InnovatieCamapgne (RIC).94
Uitbundig – GeelIngetogen – AquaGezellig – LimeAvontuurlijk – PaarsRustig – GroenStijlvol en luxe – BlauwCreatief en inspirerend – Rood
Uitbundig – Geel
Avontuurlijk – Paars
Rustig – Groen
Creatief en inspirerend – RoodStijlvol en luxe – Blauw
Gezellig – Lime
Ingetogen – Aqua
19%
27%16%
15%
6%9%
6%
19%
27%16%
15%
6%9%
6%Uitbundig – GeelIngetogen – AquaGezellig – LimeAvontuurlijk – PaarsRustig – GroenStijlvol en luxe – BlauwCreatief en inspirerend – Rood
Uitbundig – Geel
Avontuurlijk – Paars
Rustig – Groen
Creatief en inspirerend – RoodStijlvol en luxe – Blauw
Gezellig – Lime
Ingetogen – Aqua
19%
27%16%
15%
6%9%
6%
19%
27%16%
15%
6%9%
6%
2.5 Uitstapjes door buitenlandse dagrecreanten XX In Brabant worden per jaar ongeveer twee miljoen
uitstapjes door buitenlanders ondernomen. Dit is een relatief klein aandeel als we het vergelijken met de 193 miljoen uitstapjes die Nederlanders ondernemen in Brabant.
XX Buitenlanders gaan graag recreatief winkelen of bezoeken een attractiepark als ze in Brabant zijn.
XX Populaire dagtochten van Belgen in Nederland zijn: openluchtrecreatie, attractiebezoek, bezoek beziens-waardigheid en funshoppen95.
XX Limburg is veruit de meest bezochte provincie door Duitsers voor dagbezoek aan Nederland. Brabant staat samen met Flevoland onderaan96.
XX Populaire dagtochten van Duitsers in Nederland zijn: winkelen in een (binnen)stad, bezoek aan een stad, uit eten in een restaurant97.
In augustus 2013 publiceert WES onderzoeksresultaten over dagrecreatie (zonder overnachting) vanBelgen.WelkedagtripsondernemenBelgennaarBrabant,hoeziethunprofieleruitenwatgeven ze uit aan deze uitstapjes? Vrijetijdshuis Brabant houdt u op de hoogte van de resultaten via www.vrijetijdshuis.nl/kennisbank en onze nieuwsbrief.
25
2.6 Vooruitzichten op het gebied van vakanties en vrijetijdsgedragXX Nederlanders blijven in 2013 dichter bij huis. Bijna
30% zegt de zomervakantie aan te passen aan de huidigefinanciëlesituatie.Naastminderlang(25%)en minder ver (17%) kiest zo’n 35% voor een goedko-pere accommodatie. Kamperen blijkt in trek of men kiest vaker voor een verblijf in een appartement. Op deze manier kunnen reizigers op vakantie een huise-lijke sfeer creëren. Dat houdt ook in: zelf boodschap-pen doen en alles zo goedkoop mogelijk houden als je zelf wilt. Daarnaast is op de bonnefooi gaan een trend, net als huizenruil en het verblijf bij vrienden of familie.98
XX Voor 2013 wordt een groei van het inkomend toerisme verwacht van bijna 3% voor Nederland. Positieve factoren voor het inkomend toerisme:
XX Zwakkere euro, waardoor het voor inwoners van niet-Eurolanden goedkoper wordt om naar de Eurolanden te reizen.
XX Groeiend aantal aanbiedingen vanuit Nederlandse accommodaties en vervoersmaatschappijen om de bezettingsgraad op peil te houden.
XX Aanhoudende economische groei BRIC-landen.XX Stedenreizen; groeisegment op de Europese
markt. XX De groei van het aantal Duitse en Belgische
gasten zet naar verwachting door.99
XX Door economische omstandigheden gaan minder Nederlanders in 2013 op vakantie. De Nederlanders die op vakantie gaan, dichterbij huis, gaan korter of minder vaak. Het aantal binnenlandse vakanties stabiliseert naar verwachting in 2013, het aantal buitenlandse vakanties daalt. Zowel tijdens binnen- en buitenlandse vakanties wordt een daling van de bestedingen verwacht.100
26
In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het aanbod, de werkgelegenheid en de bestedingen in de Brabantse vrijetijdssector.
3.1 Aanbod in de vrijetijdssectorXX De horeca, in 2011 nog de branche waar het aantal
faillissementen landelijk het sterkste steeg, vertoonde in 2012 een licht herstel. Vooral minder restaurants en café’s sloten hun deuren. Landelijk gezien nam het totale aantal horecavestingen in 2012 licht af, terwijl dit in Brabant toenam. Het niveau van 2008 wordt echter nog niet gehaald.101
XX Net als in de rest van Nederland laten de sectoren cultuur, recreatie en amusement en sport in Brabant door de jaren heen een gestage groei in aantal vesti-gingen zien. Dit geldt ook voor de totale toeristisch-recreatieve sector. Het totale aantal Brabantse vesti-gingen is sinds 2008 met 16% toegenomen.102
HOOFDSTUK 3Omvang en belang van de Brabantse vrijetijdssector
27
Figuur 3.1: Aantal vestigingen in de Brabantse vrijetijdssector.103
0
3.000
6.000
9.000
12.000
15.000
Aantal vestigingen in de Brabantse vrijetijdssector
20082009201020112012
Cultuu
r, rec
reatie
en am
usem
ent
Detailh
ande
l/groo
thand
el
Horeca
Logie
svers
trekk
ing
Overig
Sport
Vervoe
r
Totaa
l R&T
2.4001.000
5.180
750 9902.600
1.250
14.170
28
3.2 Werkgelegenheid in de vrijetijdssectorXX ZKA104 berekende in 2011 dat toerisme en recreatie in
Brabant 100.000 banen opleverde, 9% van de totale werkgelegenheid in Noord-Brabant. In vergelijking met 2006 is dat een daling van 5%.
XX Landelijk omvat de vrijetijdssector 499.780 directe banen (niet FTE). Het Brabantse aandeel hiervan is 15% ofwel 73.360 directe banen. Het aantal directe banen in de Brabantse vrijetijdssector nam in 2012 met 2% toe ten opzichte van een jaar eerder.105
XX De toeristisch-recreatieve sector biedt nu en in de toekomstgoedekansenopeenbaanvoorspecifiekedoelgroepen zoals jongeren, allochtonen en laagop-geleiden.107
Figuur 3.2: Aantal directe banen in de Brabantse vrijetijds-sector.106
XX Binnen cultuur, dagrecreatie en amusement en sport is het aantal banen in Brabant door de jaren heen toegenomen. Ruim de helft van de werkgelegenheid (56%) in de vrijetijdssector is te vinden in de horeca.
2008 2009 2010 2011 2012
Cultuur, recreatie en amusement 7.320 7.610 7.860 8.260 8.720
Detailhandel/groothandel 2.630 2.660 2.570 2.570 2.560
Horeca 41.290 40.830 39.880 40.460 40.730
Logiesverstrekking 8.140 7.910 7.970 8.050 7.950
Overig 4.580 4.580 4.380 4.290 4.340
Sport 4.190 4.390 4.640 4.980 5.060
Vervoer 4.270 4.150 4.040 4.110 4.000
Figuur 3.3: Aantal directe banen in de Brabantse vrijetijdssector, naar subsector.108
XX Na Noord- en Zuid-Holland is Brabant de provincie met het grootste aandeel banen in de totale Neder-landse vrijetijdssector. Top 5: 109
1. Noord-Holland (21% van alle banen in de Nederlandse vrijetijdssector)
2. Zuid-Holland (16%)3. Brabant (15%)4. Gelderland (12%)5. Limburg (8%)
71000
72000
73000
74000
2008 2009 2010 2011 2012
Aantal directe banen in de Brabantse vrijetijdssector x 1000
73.360
Wilt u meer weten over de werkgelegenheid op lokaal of regionaal niveau? Op www.lisa.nl staat de gratis rapportagetool voor de toeristisch-recreatieve sector (R&T rapportagetool), waarmee u de werkgelegen-heid in uw regio of gemeente inzichtelijk kunt maken en kunt vergelijken met andere gemeenten en regio’s.
4.340
5.060
4.000
29
3.3 Totale bestedingen in de vrijetijdssectorXX De totale economische impact van de Brabantse vrije-
tijdssector is € 5,3 miljard in 2011. Dit is een daling van 5% t.o.v. 2006 toen de bestedingen € 5,5 miljard
bedroegen. De grootste impact kwam voor rekening van binnenlandse dagrecreanten. Zij besteedden € 3,9 miljard.110
Besteding x € 1 miljoen in %
Toeristische vakanties van Nederlanders 198,6 3,8
Seizoensrecreatieve vakanties van Nederlanders 89,3 1,7
Toeristische vakanties van buitenlanders 31,2 0,6
Seizoensrecreatieve vakanties van buitenlanders 3,8 0,1
Subtotaal verblijfstoerisme 322,9 6,1
Dagbesteding van Nederlanders 3.945,2 74,8
Dagbesteding van buitenlanders 99,7 1,9
Subtotaal dagbesteding 4.044,9 76,7
Meerdaags zakelijk Nederlanders 149,0 2,8
Meerdaags zakelijk buitenlanders 101,8 1,9
Eéndaags zakelijk Nederlanders 133,9 2,5
Eéndaags zakelijk buitenlanders 8,6 0,2
Subtotaal zakelijk 393,3 7,5
Reisbemiddeling uitgaand toerisme 104,4 2,0
Aanschaf duurzame recreatiegoederen 407,0 7,7
Subtotaal overig 511,4 9,7
Totaal 5.272,6 100
Figuur 3.4: Economische impact in de Brabantse vrijetijdssector.111
3.4 Bestedingen tijdens vakantiesBestedingen aan binnenlandse vakantiesXX De bestedingen door vaste gasten zijn een stuk lager
dan die van toeristen.
Totaal Toeristisch Vast
Brabant Nederland Brabant Nederland Brabant Nederland
Per vakantie € 135 € 157 € 155 € 178 € 74 € 77
Per persoon per dag € 23 € 26 € 27 € 31 € 11 € 11
Gemiddelde verblijfs-duur in nachten
5,0 5,1 4,8 4,8 5,5 6,2
Figuur 3.5: Bestedingen tijdens binnenlandse vakanties.112
30
XX Tijdens een binnenlandse toeristische vakantie in Brabant wordt gemiddeld minder besteed aan vervoerskosten, horeca en excursies.
Bestedingen per vakantie Gemiddelde besteding p.p. in Brabant
Gemiddelde besteding p.p. in Nederland
Verblijfskosten € 86,10 € 91,30
Bestedingen in horeca € 29,90 € 36,10
Uitgaven aan excursies, toegangskaartjes e.d.
€ 5,30 € 6,50
Uitgaven in winkels € 21,60 € 23,60
XX De gemiddelde besteding van binnenlandse vakantie-gangers in Brabant is structureel lager dan het lande-lijke gemiddelde.
XX Vrijetijdshuis Brabant deed in 2012 onderzoek naar de oorzaken van achterblijvende bestedingen.114 Enkele conclusies:
XX Tijdens een verblijf in een hotel wordt gemiddeld meer besteed dan in andere accommodaties, maar het aandeel hotelvakanties in Noord-Brabant is relatief laag.
XX Naarmate de leeftijd van het reisgezelschap hoger wordt, nemen de vakantie-uitgaven toe. Brabant kent echter relatief weinig senioren en veel gezin-nen met kinderen die in Brabant op vakantie gaan.
Bestedingen door buitenlandse gastenXX Qua type vakanties blijkt dat aan cultuurvakanties het
meeste geld wordt besteed. Cultuurtoeristen beste-den bijna vijf keer zoveel als tijdens een vakantie in
een landelijke omgeving wordt uitgegeven en ruim anderhalf keer zoveel als tijdens een citytrip.115
XX Met een gemiddelde besteding van € 474,- beste-den internationale reizigers van buiten de EU tien keer zoveel als de Nederlandse consument tijdens funshoppen.116
Het onderzoek Statistiek Inkomend Toerisme (uitgevoerd door NBTC-NIPO Research) geeft meer inzicht in bestedingen door buitenlandse gasten, ook op provinciaal niveau. De tussen-tijdse resultaten verschijnen in augustus 2013 en het eindrapport in september 2014. Vrijetijdshuis Brabant houdt u op de hoogte van de resultaten via www.vrijetijdshuis.nl/kennisbank en onze nieuwsbrief.
Figuur 3.6: Samenstelling van bestedingen door binnenlandse toeristen.113
Cursief gedrukt: de gemiddelde besteding in Brabant is significant lager dan het landelijke gemiddelde.
31
3.5 Bestedingen tijdens uitstapjes door Nederlandse dagrecreanten
De cijfers in deze paragraaf zijn gebaseerd op de meest actuele cijfers uit het ContinuVrijeTijds-Onderzoek (CVTO 2010-2011). Dit onderzoek wordt slechts eens in de twee jaar uitgevoerd. De nieuwste resultaten (CVTO 2012-2013) verschij-nen in september 2013. Vrijetijdshuis Brabant houdt u hiervan op de hoogte via www.vrijetijds-huis.nl/kennisbank en via onze nieuwsbrief.
XX Brabant staat in Nederland op de 3e plaats als het om bestedingen gaat om bestedingen per persoon aan uitstapjes. De besteding per persoon per uitstapje ligt 17% hoger dan het Nederlands gemiddelde.
2006 2008 2010
Brabant Nederland Brabant Nederland Brabant NederlandAantal uitstapjes (x miljoen) 236 1.632 216 1.452 193 1.392
Bestedingen per persoon per uitstapje117
€ 17,00 € 15,58 € 15,79 € 15,58 € 18,86 € 16,07
Totaal bestedingen (x miljard) € 4,01 € 25,33 € 3,42 € 22,63 € 3,64 € 22,36
XX Ongeveer 83% van de dagrecreatieve bestedingen in Brabant wordt door eigen inwoners gedaan.
XX Er wordt meer geld door Brabanders uitgegeven aan uitstapjes buiten Brabant dan door niet-Brabanders aan uitstapjes in onze provincie.
Figuur 3.7: Bestedingen door Nederlandse dagrecreanten.118
Niet-Brabanders in Brabant25,8 miljoen uitstapjes€ 630,8 miljoen
Brabanders buiten Brabant38,3 miljoen uitstapjes
€ 790,2 miljoenBrabanders in Brabant167,2 miljoen uitstapjes
€ 3,01 miljard
Figuur 3.8: Bestedingen door binnenlandse dagrecreanten.119
Kijk voor meer informatie over de bestedingen in verschillende categorieën van dagrecreatie (zoals cultuur, bezoek sportevenementen, buitenrecreatie e.d.) op de Factsheet Dagrecreatie.
€ 22,36
32
3.6 Bredere maatschappelijke impact van de vrijetijdssectorXX De Brabantse vrijetijdseconomie sluit aan bij vele
andere doelen, programma’s en projecten waarop de provincie de komende jaren inzet. Het is dan ook de ambitie dat de vrijetijdseconomie in de periode 2013-2020 bijdraagt aan de realisatie van de doelen van de beleidsvelden cultuur, erfgoed, natuur, land-schap, leefbaarheid, zorgeconomie, sport en econo-mische topsectoren zoals de creatieve industrie en agrofood.120
XX De vrijetijdseconomie wordt gezien als belangrijke drager voor het verbeteren van het woon-, leef- en vestigingsklimaat in Brabant, de verdienmogelijkheid voor natuur en de transitie van stad en platteland.121
XX De woonaantrekkelijkheid van een gemeente bestaat uit verschillende aspecten, waarin de vrijetijdssector een belangrijke rol speelt. Hoe hoger een gemeente op de volgende aspecten scoort, hoe hoger de woon-aantrekkelijkheidsindex: bereikbaarheid van banen, cultureel aanbod, veiligheid, percentage koopwo-ningen, nabijheid natuurgebieden, culinair aanbod, aanwezigheid universiteit en percentage vooroor-logse woningen.122
3.7 Verwachtingen XX De economische recessie heeft ook de vrijetijdseco-
nomie in Nederland niet onberoerd gelaten. Toch zijn de verwachtingen op de lange termijn positief. Bij een gemiddelde jaarlijkse reële groei van 1,5% van de omzet kan de sector 30.000 extra banen realiseren in 2020.123
Inspirerend Brabant
34
HOOFDSTUK 4Conclusies en aanbevelingen
In dit hoofdstuk worden enkele aanbevelingen gegeven die onderbouwd zijn door de belangrijkste conclusies uit voorgaande hoofdstukken.
Conclusies & aanbevelingenXX Toenemende vergrijzing: bied actieve senioren kwali-
teit, bereikbaarheid en toegankelijkheid van vrijetijds-voorzieningen.
XX Consument wil tijd, emoties en ervaringen delen met vrienden en familieleden: speel hier op in met productontwikkeling en in de communicatie.
XX In Brabant zijn vooral toeristen en dagrecreanten uit de RIC-belevingswerelden Uitbundig Geel en Gezel-lig Lime sterk vertegenwoordigd: zij zoeken ontspan-ning, vinden het gezin belangrijk en zijn geïnteres-seerd in sportieve en actieve vakanties.
XX Personen uit de RIC-belevingswerelden Ingetogen Aqua en Avontuurlijk Paars kennen hogere bestedin-gen: geef aandacht aan privacy, kleinschaligheid, natuur en cultuur (Aqua) en nieuwe dingen ontdekken tijdens bijzondere ervaringen met luxe en exclusiviteit (Paars).
Zie de Factsheet Belevingswerelden voor meer informatie.
35
XX Verwachte groei kenniswerkers*: bied bijvoorbeeld restaurants met internationale keuken, ontmoetings-plekken,diversiteitinhetnachtleven,flexibeleopenings-tijden van winkels en cafés en Engelstalige informatie.
XX Speerpunt provinciaal beleid is om de meest innova-tieve en gastvrije provincie te worden: vertaal gastvrij en innovatief zoveel mogelijk door in het eigen aanbod.
XX Speerpunt provinciaal beleid is om de bestedingen in de provincie te verhogen. Cultuurtoeristen besteden bijna vijf keer zoveel als tijdens een vakantie in een landelijke omgeving wordt uitgegeven en ruim ander-half keer zoveel als tijdens een citytrip: haak aan bij internationale trekkers zoals bijvoorbeeld Van Gogh in Brabant.
XX Consumenten zoeken exclusieve belevenissen: bied luxe en comfort tegen een betaalbare prijs en zorg voor onderscheidende producten en diensten om unieke ervaringen te creëren.
* Werknemers met meestal een academische achtergrond die werk verrichten waarbij kennis en opleiding een belang-rijke vereiste is.
36
R&T Standaard
De landelijke Recreatie & Toerisme (R&T) Standaard is een standaard om de economische betekenis te meten van de vrijetijdssector. Deze is door verschillende provin-cies ontwikkeld om betrouwbare vergelijkingen te maken over de vraag hoeveel geld recreanten en vakantiegan-gers in de diverse provincies besteden en welke werk-gelegenheid de sector oplevert. Dit heeft geresulteerd in een document waarin de afbakeningen voor onderzoe-ken worden weergegeven, die verschillende provincies gebruiken.
Kijk ook op www.ipo.nl zoek R&T
ContinuVakantieOnderzoek (CVO)
Het ContinuVakantieOnderzoek (CVO) is een grootscha-lig multi-client onderzoek naar het vakantiegedrag van de Nederlanders, uitgevoerd door NTBC-NIPO Research. Het onderzoek dat een lange historie kent (vanaf 1980) geeft een breed en diepgaand inzicht in de ontwikke-lingen en trends op de Nederlandse vakantiemarkt. Het CVO is gebaseerd op vier kwartaalmetingen (janu-ari, april, juli en oktober), waarin respondenten wordt gevraagd naar hun vakantiegedrag gedurende de drie daaraan voorafgaande maanden.
Kijk ook op www.nbtcniporesearch.nl/nl/Home/Producten-en-diensten/cvo.htm
Bijlage 1Korte omschrijving veel-voorkomende bronnen
37
ContinuVrijeTijdsOnderzoek (CVTO)
Onderzoek naar het uithuizige vrijetijdsgedrag van de Nederlandse bevolking, uitgevoerd door NBTC-NIPO Research. Het onderzoek geeft een breed en diepgaand inzicht in de structuur, de ontwikkelingen en de trends in de vrijetijdsmarkt. Het onderzoek wordt in 2012-2013 voor de vierde keer herhaald (vanaf 2004 iedere twee jaar). Er wordt gewerkt met gebroken jaren: voorbeeld editie 2012: mei 2012 t/m april 2013. Vrijetijdshuis Brabant hanteert de R&T Standaard om de vrijetijdseconomie in beeld te brengen. Hiervoor wordt met het begrip uitstapjes gewerkt,waarindevolgendedefinitiewordtgehanteerdvoor activiteiten uit het CVTO: Alle (dag)recreatieve acti-viteiten die worden ondernomen buiten de eigen woning en waarbij men minimaal twee uur van huis is (inclusief reistijd) en maximaal 1.000 euro besteedt. Bezoek aan familie / vrienden / kennissen en activiteiten ondernomen tijdens vakanties blijven buiten beschouwing.
Voor het veldwerk van het CVTO wordt gebruik gemaakt van de TNS NIPObase. De onderzoeksopzet van het CVTO bestaat uit twee onderdelen. Wekelijks vindt er een meting plaats bij ruim 350 respondenten (netto), waarbij het vrijetijdsgedrag in de achterliggende week in kaart wordt gebracht. Daarnaast vindt aan het eind van het onderzoeksjaar een meting plaats (n = 5.000), waarbij onder meer de deelname aan de diverse vrije-tijdsactiviteiten op jaarbasis wordt gemeten.
Kijk ook op www.nbtcniporesearch.nl/nl/Home/Producten-en-diensten/cvto.htm
38
LISA Werkgelegenheid
LISA is een databestand met gegevens over alle vesti-gingen in Nederland waar betaald werk wordt verricht. De kerngegevens per vestiging hebben een ruimtelijke component (adresgegevens) en een sociaaleconomi-sche component (werkgelegenheid en economische activiteit). Door de beschikbaarheid van dit type beschrij-vende gegevens voor heel Nederland kan het LISA vesti-gingenregister beschouwd worden als het basisbestand voor sociaaleconomisch en ruimtelijk onderzoek. Van elk willekeuriggeografischniveauenvanelkeactiviteitkanbijvoorbeeld de werkgelegenheids(ontwikkeling) in beeld worden gebracht. Het LISA vestigingenregister bevat informatie over ruim 1.219.400 vestigingen in Nederland. Landsdekkende informatie is beschikbaar vanaf 1996. Het aantal banen heeft betrekking op het totaal aantal fulltimers,parttimersenuitzendkrachten.Degeografi-sche indelingen zijn gebaseerd op de gemeentetabel per 1/1/2011.Om de gegevens van de sector Recreatie & Toerisme te kunnen ontsluiten hebben de provincies gezamenlijk aan LISA gevraagd om een rapportagetool te ontwik-kelen en deze via de LISA-website ter beschikking te stellen. Deze is volgens de R&T Standaard ontsloten, gebaseerd op SBI-codes (terug te vinden in de landelijke R&T Standaard).
Kijk ook op www.lisa.nl gratis data aparte rapportagetool
39
Bronvermelding1 Haagen, R. (2011). Economische betekenis toerisme & vrijetijd in de provincie Noord-Brabant. Breda: ZKA Consultants &Planners.2 LISA (2012). Overzicht LISA-Data (R&T-sector) per provin-cie. www.lisa.nl, geraadpleegd op 15-04-2013. 3 CBS Statline (2012). Gasten logiesaccommodaties; woon-land per regio. www.cbs.nl, geraadpleegd op 17-04-2013. 4 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.5 NBTC-NIPO Research (2011). ContinuVrijeTijdsOnderzoek 2010-2011. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant. 6 Provincie Noord-Brabant (2012). De bevolkings- en woning-behoefteprognose Noord-Brabant; actualisering 2011. www.brabant.nl, geraadpleegd op 23-04-2013.7 RTL Nieuws (22 maart, 2013). 50-plusser spekt toerisme steeds meer. www.rtl.nl, geraadpleegd op 22-04-2013.8 Pretwerk (30 oktober, 2012). Vergrijzing heeft groot effect op vrijetijdsbesteding. www.pretwerk.nl, geraadpleegd op 23-04-2013. 9 RTL Nieuws (22 maart, 2013). 50-plusser spekt toerisme steeds meer. www.rtl.nl, geraadpleegd op 22-04-2013.10 Vrijetijdshuis Brabant (2011). Deskresearch zorgtoerisme. Tilburg: Vrijetijdshuis Brabant.11 Ibid.12 RECRON Innovatie Campagne (2008). De Recreanten Atlas. Driebergen: RECRON. 13 Provincie Noord-Brabant (2012). De bevolkings- en woning-behoefteprognose Noord-Brabant; actualisering 2011. www.brabant.nl, geraadpleegd op 23-04-2013.14 RECRON Innovatie Campagne (2008). De Recreanten Atlas. Driebergen: RECRON. 15 CBS Statline (2013). Consumentenvertrouwen naar regi-onale kenmerken van het huishouden. www.cbs.nl, geraad-pleegd op 23-04-2013. 16 Nibud (2013). Koopkrachtberekeningen Nibud: vrijwel iedereen levert in. www.nibud.nl, geraadpleegd op 11-04-2013. 17 FaillissementsDossier.nl (2013). Statistieken. www.faillissementsdossier.nl, geraadpleegd op 12-04-2013.18 CBS Statline (2013). Beroepsbevolking; kerncijfers provincie. www.cbs.nl, geraadpleegd op 23-04-2013. 19 UWV (2013). Opnieuw forse stijging werkloosheid. www.uwv.nl, geraadpleegd op 24-04-2013.20 Pretwerk (25 september, 2012). Achterblijvende binnen-landse bestedingen zet MKB onder druk. www.pretwerk.nl, geraadpleegd op 10-04-2013. 21 Lycklama, T. & Thijs, J (2012). Vrijetijdsambitie Landelijk Strijp. Driebergen-Rijsenburg: Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd.
22 Caalders, J. & Raalten, van R. (2013). Vrijetijdsonderzoek Zuidoost Brabant. Utrecht: Bureau Buiten, in opdracht van SRE & ANWB. 23 Lycklama, T. & Thijs, J (2012). Vrijetijdsambitie Landelijk Strijp. Driebergen-Rijsenburg: Bureau voor Ruimte en Vrije Tijd.24 NRC Nieuws (26 december, 2012). Het weer in 2012: zonni-ger en natter dan gebruikelijk. www.nrc.nl, geraadpleegd op 26-12-2012. 25 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.26 Vrijetijdshuis Brabant (2012). Vrijetijdssector in cijfers 2012. Tilburg: Vrijetijdshuis Brabant. 27 Trendwatching.com (2012). 12 Minitrends waar je nu aan de slag mee kan. www.trendwatching.com, geraadpleegd op 23-04-2013.28 NRIT Media (2013). Reisbranche zet in op duurzaamheid. www.nritmedia.nl, geraadpleegd op 10-03-2013. 29 Kuijper, T. & Greven, A. (2012). Het imago van de provin-cie Brabant; naast high-touch ook high-tech, 2e effectmeting. Amsterdam: Quint Result. 30 OPTA (2013). OPTA jaarverslag en marktmonitor 2012. Op www.marketingfacts.nl, geraadpleegd op 16-03-2013. 31 Ibid. 32 Jonker, W. (7 maart, 2013). Citymarketeers zien volop kansen in gebruik van de smartphone. Op www.pretwerk.nl, geraadpleegd op 07-03-2013. 33 Digivaardig & Digiveilig (2012). Trendonderzoek 2012: ‘Nederlanders altijd en overal online’. www.digivaardigdigiveilig.nl, geraadpleegd op 21-04-2013. 34 Cloutoday.nl (3 april, 2013). Groei online markt. www.cloutoday.nl, geraadpleegd op 03-04-2013. 35 NIMA (2013). Marketingthema’s 2013; de visie van inspire-rende experts. www.nima.nl, geraadpleegd op 23-04-2013. 36 Newcom Research & Consultancy (2012). Social Media gebruik in Nederland 2012; hoe ziet het Social Media land-schap er uit? http://www.slideshare.net/newcomresearch/newcom-research-consultancy-gebruik-social-media-nl-mei-2012, geraadpleegd op 21-04-2013. 37 Digivaardig & Digiveilig (2012). Trendonderzoek 2012: ‘Nederlanders altijd en overal online’. www.digivaardigdigiveilig.nl, geraadpleegd op 21-04-2013.38 NIMA (2013). Marketingthema’s 2013; de visie van inspire-rende experts. www.nima.nl, geraadpleegd op 23-04-2013.39 Jonker, W. (4 december, 2012). Bloggers beïnvloeden de vakantiebeslissing in de oriëntatiefase. Op www.pretwerk.nl, geraadpleegd op 11-04-2013.
40
40 Trendwatching.com (2012). 12 Minitrends waar je nu aan de slag mee kan. www.trendwatching.com, geraadpleegd op 23-04-2013.41 SPOT (2012). Tijdsbestedingsonderzoek 2012. www.spot.nl, geraadpleegd op 22-04-2013. 42 SPOT (2012). Tijdsbestedingsonderzoek 2012. www.spot.nl, geraadpleegd op 22-04-2013.43 SPOT (2012). Tijdsbestedingsonderzoek 2012. www.spot.nl, geraadpleegd op 22-04-2013.44 Ibid. 45 NRIT Media (2013). NRIT Magazine, nr. 1, 2013. Nieuwegein: NRIT Media.46 Kniesmeijer, T. et al. (2012). Trendrede 2013. www.trendrede.nl, geraadpleegd op 21-04-2013. 47 Trendwatching.com (2012). 12 Minitrends waar je nu aan de slag mee kan. www.trendwatching.com, geraadpleegd op 23-04-2013.48 Staatsbosbeheer (2013). Verkoop natuurterreinen. www.staatsbosbeheer.nl, geraadpleegd op 22-04-2013. 49 Trendwatching.com (2012). 12 Minitrends waar je nu aan de slag mee kan. www.trendwatching.com, geraadpleegd op 23-04-2013.50 Trendwatching.com (2012). 12 Minitrends waar je nu aan de slag mee kan. www.trendwatching.com, geraadpleegd op 23-04-2013.51 Ibid.52 NRIT Media, NBTC & NHTV Internationaal hoger onder-wijs Breda (2012). Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2012. Breda: NRIT Media. 53 TourPRess (5 februari, 2013). Nederlanders willen weer ‘real life’ bij elkaar zijn. www.tourpress.nl, geraadpleegd op 05-02-2013. 54 Kniesmeijer, T. et al. (2012). Trendrede 2013. www.trend-rede.nl, geraadpleegd op 21-04-2013. 55 Trendslator (2012). Trends + Trendslations; zeven trends uit MOOD 13. www.trendslator.nl, geraadpleegd op 17-04-2013. 56 Gastvrij Nederland (14 maart, 2013). Kamp: Topsectoren-aanpak voor gastvrijheidseconomie. www.gastvrij-nederland.nl, geraadpleegd op 14-03-2013. 57 Omroep Brabant (5 april, 2013). Toeristenbelasting stijgt in helft gemeenten in Brabant, Asten spant kroon. www.omroepbrabant.nl, geraadpleegd op 05-04-2013. 58 Vrijetijdshuis Brabant (2013). Instemming beleidskader en uitvoeringsagenda vrijetijdseconomie. www.vrijetijdshuis.nl, geraadpleegd op 27-02-2013. 59 Provincie Noord-Brabant (2013). Dossier: Cultuuragenda. www.brabant.nl, geraadpleegd op 22-04-2013. 60 NBTC (2013). Recordaantal toeristen naar Nederland in 2012. www.nbtc.nl, geraadpleegd op 23-04-2013. 61 NBTC (2013). Recordaantal Duitse toeristen naar Neder-land. www.nbtc.nl, geraadpleegd op 23-04-2013.
62 NBTC (2013). Nederland easy going en gastvrij vakantie-land. www.nbtc.nl, geraadpleegd op 23-04-2013. 63 CBS Statline (2012). Statistiek Logiesaccommodaties 2012, voorlopige cijfers. www.cbs.nl, geraadpleegd op 16-04-2013. 64 CBS Statline (2012). Statistiek Logiesaccommodaties 2012, voorlopige cijfers. www.cbs.nl, geraadpleegd op 16-04-2013.65 CBS Statline (2012). Statistiek Logiesaccommodaties 2012, voorlopige cijfers. www.cbs.nl, geraadpleegd op 16-04-2013.66 Ibid.67 Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (2011). MarketScan België 2011. Den Haag: december 201268 Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (2012). MarketScan Duitsland 2012. Den Haag: december 201269 NBTC (2010). M&C Marketscan zakelijke reismarkt 2010. Den Haag: 201070 NBTC (2010). M&C Marketscan zakelijke reismarkt 2010. Den Haag: 201071 BCD Travel (27 maart, 2013). Online geboekte treintickets ruim verdubbeld. www.bcdtravel.com, geraadpleegd op 27-03-2013. 72 ATPI (3 september, 2012). Zakenreiziger boekt in toekomst vaker zelf. www.atpi.nl, geraadpleegd op 17-04-2013. 73 ATPI (3 september, 2012). Zakenreiziger boekt in toekomst vaker zelf. www.atpi.nl, geraadpleegd op 17-04-2013. 74 BCD Travel (27 maart, 2013). Hotels bieden naast best available rate ook gratis extra’s aan zakenreizigers. www.bcdtravel.com, geraadpleegd op 27-03-2013.75 Haagen, R. (2011). Economische betekenis toerisme & vrijetijd in de provincie Noord-Brabant. Breda: ZKA Consultants &Planners.76 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.77 Het PON – Brabantpanel (2012). Vervolgonderzoek financieel- economische crisis.Brabantpanel37:Vervolgonderzoekfinancieel-economische crisis 4, april 2012, geraadpleegd op 08-05-2012.78 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.79 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.80 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.81 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.82 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.83 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.84 Travelnext (2012). Google Maps Infographic Travel; summer 2012 (may-september). http://www.travelnext.nl/wp-content/uploads/2012/09/Goog-leMapsInfographicTravel2.jpg, geraadpleegd op 22-04-2013.
41
85 Customer Talk (14 augustus, 2012). Onderzoek: helft reizi-gers haalt inspiratie voor vakantie uit sociale media. www.customertalk.nl, geraadpleegd op 18-04-2013. 86 Rabobank (2012). Rabobank Cijfers & Trends; thema-update: Verblijfsrecreatie. www.rabobank.nl, geraadpleegd op 17-04-2013.87 Rabobank (2012). Rabobank Cijfers & Trends; thema-update: Verblijfsrecreatie. www.rabobank.nl, geraadpleegd op 17-04-2013.88 Dekkers, J. (2012). Online reisbranche laat kansen social media liggen. Op www.frankwatching.com, geraadpleegd op 11-04-2013. 89 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.90 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnder-zoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.91 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.92 NBTC-NIPO Research (2011). ContinuVrijeTijdsOnderzoek 2010-2011. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.93 NBTC-NIPO Research (2011). ContinuVrijeTijdsOnderzoek 2010-2011. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.94 RECRON Innovatie Campagne (2008). De Recreanten Atlas. Driebergen: RECRON. 95 Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (2011). MarketScan België 2011. Den Haag: december 2012.96 Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (2012). MarketScan Duitsland 2012. Den Haag: december 2012.97 Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen (2012). MarketScan Duitsland 2012. Den Haag: december 2012.98 TourPRess (4 april, 2013). Nederlanders kiezen voor ande-re vakantie. www.tourpress.nl, geraadpleegd op 04-04-2013. 99 NBTC (2013). Toerisme in perspectief. Den Haag: januari 2013. 100 NBTC (2013). Toerisme in perspectief. Den Haag: januari 2013.101 FaillissementsDossier.nl (2013). Statistieken. www.faillissementsdossier.nl, geraadpleegd op 12-04-2013.102 LISA (2012). Overzicht LISA-Data (R&T-sector) per provin-cie. www.lisa.nl, geraadpleegd op 15-04-2013.103 LISA (2012). Overzicht LISA-Data (R&T-sector) per provin-cie. www.lisa.nl, geraadpleegd op 15-04-2013.104 Haagen, R. (2011). Economische betekenis toerisme & vrije tijd in de provincie Noord-Brabant. Breda: ZKA Consultants & Planners.105 LISA (2012). Overzicht LISA-Data (R&T-sector) per provin-cie. www.lisa.nl, geraadpleegd op 29-03-2013. 106 LISA (2012). Overzicht LISA-Data (R&T-sector) per provin-cie. www.lisa.nl, geraadpleegd op 23-04-2013.
107 Briene, M. & Wienhoven, M. (2010). Toerisme: de banen-motor. Rotterdam: ECORYS Nederland B.V. 108 LISA (2012). Overzicht LISA-Data (R&T-sector) per provin-cie. www.lisa.nl, geraadpleegd op 16-04-2013.109 LISA (2012). Overzicht LISA-Data (R&T-sector) per provin-cie. www.lisa.nl, geraadpleegd op 16-04-2013.110 Haagen, R. (2011). Economische betekenis toerisme & vrije tijd in de provincie Noord-Brabant. Breda: ZKA Consultants & Planners.111 Haagen, R. (2011). Economische betekenis toerisme & vrije tijd in de provincie Noord-Brabant. Breda: ZKA Consultants & Planners.112 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.113 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.114 NBTC-NIPO Research (2013). ContinuVakantieOnderzoek 2012. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.115 OECD (2009). The Impact of Culture on Tourism. Paris: OECD Publishing. Data afkomstig uit veldwerk 2006.116 Pretwerk (2013). Internationale reizigers van buiten de EU zijn de big-spenders onder de toeristen. www.pretwerk.nl, geraadpleegd op 24-04-2013.117 Het gaat hier om directe bestedingen zoals kosten voor toegang en horeca en dus exclusief vervoers- en zogenaamde vaste kosten als abonnementen en contributies.118 NBTC-NIPO Research (2011). ContinuVrijeTijdsOnderzoek 2010-2011. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.119 NBTC-NIPO Research (2011). ContinuVrijeTijdsOnderzoek 2010-2011. Analyse door Vrijetijdshuis Brabant.120 Provincie Noord-Brabant (2013). Beleidskader & Uitvoe-ringsagenda vrijetijdseconomie. www.brabant.nl, geraad-pleegd op 23-04-2013.121 Provincie Noord-Brabant (2013). Beleidskader & Uitvoe-ringsagenda vrijetijdseconomie. www.brabant.nl, geraad-pleegd op 23-04-2013.122 Marlet, G. & Woerkens, C. van (2011). Atlas voor gemeen-ten 2011. Nijmegen: VOC Uitgevers.123 Gastvrij Nederland (30 augustus, 2012). Gastvrijheidssec-tor biedt Nederland 50.000 banen extra. www.gastvrij-nederland.nl, geraadpleegd op 16-04-2013.
42
Colofon
Vrijetijdssector in cijfers is een jaarlijkse uitgave die is samengesteld door Vrijetijdshuis Brabant, in opdracht van de Provincie Noord-Brabant.
www.vrijetijdshuis.nl/kennisbank
Bij het samenstellen van deze uitgave is de grootste zorgvuldigheid betracht. Vrijetijdshuis Brabant is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie uit deze publi-catie. Overname van informatie uit deze publicatie is toegestaan, mits met bronvermelding.
© Juni 2013 Vrijetijdshuis Brabant
RedactieAnkie Joos, Joline Vriens, Ewout Sanders, Bart Stadhouders
EindredactieAnk Lambers
VormgevingBuro Kaaiman
Foto’sVrijetijdshuis Brabant
DrukDrukkerij Vos, Gemert
Oplage1.000 stuks
Vrijetijdshuis BrabantPostbus 12805004 BG TilburgT 013-465 67 16
BezoekadresStatenlaan 45042 RX [email protected]
Deze Factsheet is onderdeel van Vrijetijdssector in cijfers 2013, de jaarlijks terugkerende publicatie van Vrijetijdshuis Brabant. Vrijetijdssector in cijfers 2013 bestaat uit:
Meer cijfers
Factsheet
CultuurCultuurFactsheet
SportSportFactsheet
NatuurNatuurFactsheet
Verblijfs-toerismeVerblijfs-toerisme
Factsheet
Dag-recreatie
Dag-recreatie
Factsheet
Noord-oost
Brabant
Noord-oost
Brabant
Factsheet
Midden Brabant Midden Brabant
Factsheet
Zuid-oost
Brabant
Zuid-oost
Brabant
FactsheetBelevings-wereldenBelevings-werelden
Factsheet
West Brabant West
Brabant
2,9 miljoen binnenlandse overnachtingen
Vaste standplaats
Gemiddelde verblijfsduur: 5,5 nachten
Besteding p.p. per dag € 11 (Nederland: € 11)
Noord-Brabant32%
Zuid-Holland45%
Noord-Holland15%
Top 3 herkomst-provinciesVakantie in zomerhuisje, boot, tent of caravan op vaste
seizoens- of jaarplaatsXX Het aantal vakanties door vaste gasten is sterk onderhe-vig aan weersomstandigheden. Wanneer het een jaar lang goed weer is, gaat een vaste gast vaker naar zijn stacaravan toe.
camperssinds 2005
Flinkgestegenverkoop
overnachtingen met de camper doorgebracht
tijdens 23.000 vakanties.
UitbundigIngetogenGezelligAvontuurlijkRustig
Uitbundig – GeelIngetogen – AquaGezellig – Lime
– Paars – Groen
UitbundigIngetogenGezelligAvontuurlijkRustig
29%
27%
11%
21%12%
UitbundigIngetogenGezelligOndernemendRustig
Uitbundig – GeelIngetogen – AquaGezellig – LimeAvontuurlijk – PaarsRustig – Groen
UitbundigIngetogenGezelligAvontuurlijkRustig
18%
24%28%
16%
14%
Profiel binnenlandse toeristen
Gelderland 21%
Zuid-Holland23%
Noord-Holland20%
Onderdeel van Vrijetijdssector in cijfers 2013
Noord-Brabant20%
Zuid-Holland26%
Limburg13%
1,2 miljoen binnenlandse overnachtingen
Overige toeristische vakanties
Gemiddelde verblijfsduur: 5,7 nachten
Besteding p.p. per dag € 15 (Nederland: € 24)
Top 3 herkomst-provincies
Woning, herberg, groepsaccommodatie
Uitbundig – GeelIngetogen – AquaGezellig – LimeAvontuurlijk – PaarsRustig – Groen
UitbundigIngetogenGezelligAvontuurlijkRustig
38%
20%14%
8%
20%
Profiel binnenlandse toeristen
Top 3 herkomst-provincies
groeit. Tegelijkertijd dalen de bestedingen. Verklaring: meer aanbiedingen en acties vanuit de hotellerie, meer B&B’s en de opkomst van korting- en veilingsites. XX Bijna de helft van de Brabantse hotels heeft drie sterren. Het aantal 4-sterrenhotels neemt sinds 2008 toe. Brabant heeft geen 5-sterrenhotels.XX 80% van de Brabanders en 82% van de niet-Brabanders
vindt dat Brabant hotels met allure heeft.
Zomerhuisje, vakantiebungalow, tweede woning op een park en niet op een parkXX
XX
Noord-Brabant15%
Zuid-Holland38%
Noord-Holland13%
provincies
Zomerhuisje, vakantiebungalow, tweede woning op een park en niet op een parkXX
XX
TRENDRAPPORTAGE BRABANT
VRIJETIJDS-SECTOR
2013
TRENDRAPPORTAGE BRABANT
VRIJETIJDS-SECTOR IN CIJFERS2013
