Vrije-CLB-Koepel vzw

Communiceren over gezond eten en bewegen

Aandachtspunten voor wie werkt met kansarme en allochtone doelgroepen

Presentatie studiedag 12 december 2007De Factorij – Schaarbeek

Communiceren

1-1 Direct contact tussen zender en ontvanger Meteen op mekaar in te spelen

Vragen stellen Boos worden Verduidelijking geven

Voorbeelden Medisch consult Individuele begeleiding Gesprekken met ouders (ook via telefoon)

Communiceren

Ontvanger(s) op afstand Geen direct contact tussen zender en

ontvanger Ontvanger is niet lijfelijk aanwezig Ontvangers in groep en niet om de beurt

aan te spreken Voorbeelden

Verwijsbrieven Praatje geven op ouderavond Groepsgerichte interventies in het

gezondheidsbeleid

2 regels die altijd opgaan

Eenvoudig communiceren Communicatie afstemmen op

doelgroep

Eenvoudig communiceren, wat is dat?

Begrijpelijke taal Helder leesbaar, goed verstaanbaar Zonder technische woorden, stadhuistaal

of vakjargon Iets anders dan

Kinderachtig communiceren (je ontvanger onderschatten)

Vereenvoudigen (dingen te simpel voorstellen, nuances weglaten)

Wordt door iedereen als prettig ervaren

Eenvoudig communiceren is moeilijk

Experts slaan denkstappen over Experts zien niet meer wat vakjargon is “geleerd” doen = statusverhogend, je

wordt serieus genomen Maar: eenvoudige taal is niet

statusverlagend! We brengen niet graag “slecht nieuws”

Angst voor bruskeren Angst voor emoties Angst voor het benoemen van problemen

(vb. kindermishandeling)

Communicatie afstemmen

Eenvoudig communiceren niet verwarren met “recht voor de raap”! Autochtone kansarmen: voorkeur voor

directe stijl Niet rond de pot draaien Niet verbloemen Geen omwegen maken Geen “flauwe kul” Zeg wat je te zeggen hebt

Communicatie afstemmen

Allochtone kansarmen Hou rekening met hiërarchie,

rollenpatroon in respectvolle relaties Taalgebruik mag niet in eergevoel

krenken Een omweg gebruiken, zodat ze zelf de

conclusie maken (er wordt niets luidop geponeerd)

Niet tegen de schenen schoppen en zo alle contact afblokken

Steek je voelhorens uit

Let op verbale en non-verbale signalen De ander wordt boos?

Niet persoonlijk opnemen Is geen “ambetante”, “moedwillige”, “norse”,

“ongemotiveerde” mens Signaal dat er kink in communicatiekabel zit Zoek/vraag waarom het verkeerd overkomt Maar zeg wél wat moet gecommuniceerd

worden

Vrije-CLB-Koepel vzw

1-1 communicatie

1-1 communicatie

Voordelen Goedkoop Aanpasbaar aan

de persoon Controle op de

boodschap

Nadelen Arbeidsintensief Tijdsintensief Niet geschikt voor

alle doeleinden Boodschap gaat

eigen leven leiden

Weeg af wanneer je deze communicatievorm gebruikt

Huisbezoeken

Mondelinge afspraak Bevestig kort voor de afspraak

Signaal = “ik maak tijd vrij voor jou, omdat ik jou belangrijk vind”

Per telefoon Ook sms!

Begin het gesprek positief Fijn dat je mag langskomen Koffie, thee, koekje… aannemen? Ouders vinden dat

fijn! Positief detail opmerken (“het is hier gezellig”, “die

koffie doet deugd”) Respecteer de regels van het huis

Onzeker? Stel de vraag!

Medisch consult

Allochtone lln en ouders Algemeen

Taalkennis kan beperkt zijn Praat langzaam en duidelijk Ga niet harder praten! Moedig vragen stellen aan Voorzie folders in de taal van de ll/ouders

Neem de tijd Onderzoek allochtone doelgroepen: artsen zijn

te gehaast!

Medisch consult

De arts met witte jas… gender-neutraal voor allochtone ouders/lln gezagsfiguur

Adviezen aanvaard in culturen waar respect belangrijke waarde is

Kan PMW / MW ondersteunen, pad effenen voor andere disciplines

Directief optreden is soms makkelijker dan bij autochtone ouders

Praten met allochtone doelgroepen

“beleefd” taalgebruik Affirmatie door Turkse en Marokkaanse

gesprekspartners: “Misschien” = neen “Zeker” = misschien (als er thuis niks belangrijks

tussenkomt) Reden = respect voor jou! Botweg weigeren is

onbeleefd. Hebt u alles begrepen?

“Neen” = “de clb-er maakt er een soepje van” “Ja” = waardering voor uitleg

Oplossing: laat de ander synthese maken “Dit is niet eenvoudig. Ik vind dat ook moeilijk om

uit te leggen. Als ik het van u nog eens hoor, weet ik of ik het goed heb uitgelegd”.

Vrije-CLB-Koepel vzw

Communiceren voor grote groepen

Een praatje houden voor een groep

Geef begrijpelijke informatie Richt je naar de mensen die het minst

“mee” zijn Tempo niet te hoog Wees zo concreet mogelijk Opletten met humor en dubbele bodems

Humor = cultuurgebonden!

Onthou: aanvragers praatje ≠ publiek

Een praatje houden voor een groep

Doseer de informatie Wat is essentieel? Goed structureren

Waar gaan we het over hebben? Overzicht geven Visuele hulp: ppt Bij nieuw deeltje teruggrijpen naar overzicht

Maak vragen stellen gemakkelijker Voorzie een vragenronde na elk deeltje Geef een pluim voor het durven stellen van een

vraag Verwijs zo nodig naar een volgend luik in het

praatje Parafraseer en hak de vraag in stukjes (bij moeite

om gerichte vragen te stellen)

Vrije-CLB-Koepel vzw

Schriftelijk communiceren

Tips voor brieven en folders Hou het kort! Persoonlijke aanspreking Begrijpbare tekst: leesniveau 14 jaar Nuttige informatie

Gaat vooral om oplossingen Wat kan je doen? Bij wie kan je terecht? Wat moet dat kosten?

Niet: probleem uitdiepen Gestructureerde informatie

Onderverdeeld in hoofd- en bijzaken Ook te merken in de layout

Volledige informatie Niet verwachten dat mensen zich elders nog gaan

informeren

Hoe schrijf je een …?

Schrijftips

Zet het CLB-logo erop (herkenbaarheid) Géén afkortingen Korte zinnen Actieve zinnen Het onderwerp staat vooraan in de zin Eenvoudige woorden Weg met antieke en dure woorden (althans, eventueel,

ten behoeve van…) Een duidelijke layout

Een kalme bladspiegel: geeft de indruk dat het in één ruk uit te lezen is

Groot en goed leesbaar lettertype (Times Roman, Arial, Verdana)

“Opdrachten” in kader, andere kleur (vb. waar ouders moeten tekenen)

Alles kan beter…

Vragenlijst voor medisch consult Oorspronkelijke formulering

“Gelieve de vragenlijst onder gesloten omslag en via de school aan ons terug te bezorgen”.

Alternatief Wat moet u doen met deze vragenlijst?

Steek hem in een omslag en kleef die dicht Uw kind neemt de omslag weer mee naar

school

Vrije-CLB-Koepel vzw

Aandachtspunten voor het gezondheidsbeleid op school

Van bulgur, lokum en ander lekkers

Kan je de aanbevelingen vertalen naar de Turkse en Marokkaanse voedingsdriehoek?

Cultureel bepaalde kenmerken van voeding Marokko: vlees = positief

Associatie met kracht en mannelijkheid Eerbied t.o.v. gasten: veel vlees serveren

Vlaanderen: idem? Wie staat aan de barbecue?

Ouders betrekken in het gezondheidsbeleid

Sensibiliseren = warm maken voor gezondheid Werk met eyecatchers: het

slaaphoekje in de inkomhal Informatie toont wat gekend is

Huismerken van Lidl, Aldi, … naast die van Delhaize, Carrefour, …

Producten uit Turkse, Marokkaanse, … keuken

Sneeuwbal effect: ouders betrekken andere ouders

Ouders betrekken in het beleid

Praktische hulp Appelschilmoekes / vakes : hapklaar

aanbod Papa’s en mama’s met 2

rechterhanden: spelmateriaal veilig maken

Ouders betrekken in het beleid

Expertise vragen Hoe termen in vreemde talen uitspreken? Meer weten over

kardemom en bulgur? spelletjes-van-vroeger?

Vaardigheden Voordoen (koken) → neveneffect = kinderen

proeven Kansarme en allochtone ouders in de

werkgroep communicatie Brieven nalezen Over-en-weer systemen maken die wérken (e.g.

via kleuren, pictogrammen)

Vrije-CLB-Koepel vzw

Gezonde keuzes vanzelfsprekend maken

Gezonde voeding promoten

Vertrouwdheid met gezonde voeding verhogen Gezonde voeding in de klas brengen Winkeloefeningen / met de klas naar de

markt Didactisch materiaal sluit aan bij de

leefwereld van de leerlingen (logo’s en producten)

Aandacht op school voor seizoensproducten (in de klas, in de refter, affiches, …)

Gezonde voeding promoten

Inwerken op wat kinderen interesseert Voor voedselneofielen

Gebruik de expertise in de klas Proeven van onbekende producten

Voor voedselbetrokken kinderen De levenscyclus van voeding: van tuin tot bord

Moestuin op school Met de klas naar de tuin van oma en opa (kansarme) kinderen met groene vingers komen “in

the picture” Eye catcher voor ouders!

Gezonde voeding promoten

Werken aan motieven van voedselkeuze Kostprijs verlagen

Tutti Frutti Gebruiksgemak

Diepvriesgroenten en groenten in blik zijn gezond + gebruiksklaar (niet schillen, geen afval) + soms goedkoper dan verse groenten

Vers is maar vers als je meteen kan gebruiken, koel kan opslaan…

Eenvoudige recepten (ook minder vuren nodig?)

Belangrijk motief = “lekker” Positieve sensatie (“high”) bij energiedense

voeding ombuigen? Fysiologisch leerproces!

Gezonde voeding promoten

Adviezen geven Visualisatie helpt om te onthouden Voorbeeld: scheurblok

“voedingsadviezen in beeld” NIGZ

Beweging promoten

Allochtone doelgroepen Islam: gezondheid en fitheid zijn belangrijk! Normen en waarden

Opvoedingsideaal = wijsheid, evenwicht tussen eigen impulsen en sociale/morele eisen

Uit zich in respect, gehoorzaamheid, zelfbeheersing

Opvoedingsverantwoordelijkheid Kleuters: mama Oudere kinderen: papa

Beweging promoten bij allochtone groepen

Respectvolle regels in acht nemen Kleding: haar, armen en benen bedekken Jongens en meisjes apart

Vrouwelijke lesgevers? Mogelijkheid tot apart omkleden?

Inspelen op motieven die ouders belangrijk vinden Gevechtssport = respectvol leren omgaan met

anderen Ontwikkeling van lichaam én geest

Allochtone (top)sporters als ambassadeurs

Beweging promoten bij kansarme groepen

10 000 stappen project

Getest in Gent Coördinatie UGent Pedometers +

wandelroutes + stappenboekje (pakket van € 20)

Géén sport, wel beweging

Beweging promoten bij kansarme groepen

Bewegen kan altijd Actief huiswerk meegeven Bewegingsmomenten

in de klas Makkelijker te generaliseren naar

appartement, kleine behuizing

U hoort het hier voor het eerst… PGZ Brabant: laagdrempelige

initiatieven rond bewegen in naschoolse opvang

Proactief werken Wacht niet met communiceren tot er een

probleem / nood is Heb oog voor gezonde trends!

Islam en alcoholgebruik Turkse gezinnen: meer groenten, fruit en minder vet dan

autochtone gezinnen Brussaard et al. (1999). Voedselconsumptie en

voedingstoestand bij 8-jarige Marrokkaanse, Turkse en Nederlandse kinderen en hun moeders. TNO rapport V99.1099. Zeist: TNO Voeding

Bouw een positieve band op Gebruik je naamkaartjes! Maak je 1e contact positief (medisch consult kleuters) Spreek ouders zo vaak mogelijk mondeling aan (de

schoolpoort-babbel makkelijker maken met een beurtrol voor lkn)

Verhoog je aanwezigheid op school (spreekuren… maar ook foto…)

De mosterd kwam van…

Els Dezeure ROC Limburg – PGZ, KB

VIG Inspiratieboek “mondelinge en schriftelijke

communicatie tussen school en ouders” (2005) LOP Menen

Elkaar vinden: bouwstenen voor het communiceren met kansarme doelgroepen. Redactie: Eric Goubin & Belinda Mestiaen Gebaseerd op het onderzoeksrapport

“overheidscommunicatie voor kansarme doelgroepen” In te kijken op www.memori.be (katholieke hogeschool

Mechelen) Gielen, G. (2003). Interculturele hulpverlening.

Kluwer