VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend...

16
Rondom de droppings spectaculaire lucht- shows van Warbirds - sommige met een spanwijdte van wel 5 meter! VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 10:00 uur - 15:30 uur: DROPZONE-X (Telefoonweg, terrein Staadegaard) Met o.a. dropping parachutisten, ociële kranslegging en een spectaculaire luchtshow van Warbirds 15:00 uur - 20:00 uur: RENKUM IN OORLOGSTIJD (Renkum centrum) Met o.a. oorlogstentoonstelling, historische fotodoekenroute, WOII Market, een WOII Horecaplein, en als afsluiting een concert van het Renkum Airborne 70 Orchestra op de trappen van de kerk CHECK VOOR ACTUELE INFORMATIE REGELMATIG WWW.RENKUMLEEFT .NL EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub Peters op het WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur!

Transcript of VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend...

Page 1: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

Rondom de d

roppings

spectacu

laire lucht-

shows van Warbir

ds

- sommige m

et een

spanwijdte

van wel 5

meter!

VRIJDAG 19 SEPTEMBER 201410:00 uur - 15:30 uur: DROPZONE-X (Telefoonweg, terrein Staadegaard) Met o.a. dropping parachutisten, officiële kranslegging en een spectaculaire luchtshow van Warbirds

15:00 uur - 20:00 uur: RENKUM IN OORLOGSTIJD (Renkum centrum)Met o.a. oorlogstentoonstelling, historische fotodoekenroute, WOII Market, een WOII Horecaplein, en als afsluiting een concert van het Renkum Airborne 70 Orchestra op de trappen van de kerk

CHECK VOOR ACTUELE INFORMATIE REGELMATIG WWW.RENKUMLEEFT.NL EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA

Een spetterend

optreden van Huub Peters op het

WOII Horecaplein

tussen 17:00 uur en 19:00 uur!

Page 2: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

DE HELDEN VANRENKUM AIRBORNE 70

HOVENIERSBEDRIJF

PEELEN NEDER VELUWEÉÉN DER WEINIGEN DIE GOED REINIGEN

Elektrotechniek BOSMAN

VAN GENTGELDERLAND

Aannemingsbedrijf H. van den Born b.v.

Eethuys

AirborneBARBEQUE-TOTAAL

Page 3: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014

RENKUM AIRBORNE 70

Renkum Airborne 70. 70 jaar herdenken. 70 jaar vrijheid. Dit is pas het tweede jaar dat Renkum Airiborne

plaatsvindt, maar het evenement dit jaar is GROOTS te noemen.. De tomeloze inzet van zoveel vrijwilligers,

de hartelijke bijdragen van zoveel winkeliers en ondernemers uit de hele regio – het is ontroerend en om

kippenvel van te krijgen. De energie die we met z’n allen voortbrengen, bruist door Renkum en dat is te

zien. HOE! VET!

Renkum Airborne is een evenement VAN Renkumers, VOOR Renkumers en voor iedereen die dit geweldige

evenement mee wil maken. HET KAN, OOK IN RENKUM!

LOCATIE: RENKUMSE HEIDE, TELEFOONWEG (TERREIN STAADEGAARD)

TIJD: 10:00 UUR – 15:30 UUR

Op Dropzone-X op de Renkumse Heide - de plaats waar de eerste parac

hutisten landden op 17 september

1944, vinden er vanaf 10:00 uur vanuit een originele Dakota drie droppings plaats. Om 13:00 uur is er een

officiële kransleggingsceremonie door de Royal British Legion, muzikaal begeleid door

het ‘Renkum Airborne

70 Orchestra’. Daarnaast zijn er indrukwekkende luchtshows van Warbirds, een optreden van Pipes and

Drums en re-enactors verzorgd door Royal British Legion. Rond 15:30 uur marcheren de re-enactors en de

para’s onder begeleiding van het ‘Renkum Airborne 70 Orchestra’ naar het centrum van Renkum.

LOCATIE: RENKUM CENTRUM | TIJD: 15:30 UUR – 20:00 UUR

Van 15:00 uur tot 20:00 uur zijn er in het centrum van Renkum talloze activiteiten te zien en te

beluisteren zoals: een oorlogstentoonstelling, een bezoek aan de schuilkelder en een WOII Market.

Daarnaast is er een route langs 14 fotodoeken die een indruk geven van Renkum in oorlogstijd, is

het Dorpsplein een WOII Horecaplein en is er voor jong en oud van alles te beleven, waaronder een

spetterend optreden van Huub Peters tussen 17:00 uur tot 19:00 uur! Om 19:00 uur vindt er op de trappen

van de Hervormde Kerk een herdenkingsconcert plaats, compleet met orkest, artiesten en een koor.

Vanaf 21:00 uur sluiten we de dag met z’n allen in stijl af bij de Heren van Baer met De Airborne Borrel

van Baer! Wees allen welkom en kom proosten op Renkum en de vrijheid!

KOM EN BELEEF HET MEE: RENKUM LEEFT, RENKUM GAAT AIRBORNE!

Kijk voor actuele informatie, locaties, tijden en activiteiten op www.renkumleeft.nl

Page 4: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

RENKUM AIRBORNE 70PROGRAMMALocatie: Renkumse heide (Telefoonweg Renkum, alias DZ-X, terrein van Staadegaard) en Renkum centrum

Datum: 19 september 2014

Tijd: 10:00 uur – 15:00 uur (Renkumse heide) 15:00 uur – 20:00 uur (Renkum centrum)

Renkumse heide, DZ-X

10:00 uur Dropping I (Pathfinder Group Europe)

12:00 uur Dropping II (Pathfinder Group Europe)

13:00 uur Officiële kranslegging The Royal British Legion verzorgt een officiële kranslegging op de plek waar de Slag om Arnhem van start is gegaan. Deze wordt muzikaal ondersteund door het Renkum Airborne 70 Orchestra.

14:00 uur Dropping III (Pathfinder Group Europe)

10:00 - 15:00 uur Diverse activiteiten Diverse activiteiten vinden plaats op de Renkumse Heide:

De Engelse modelvliegclub Warbirds Warbirds zijn op afstand bestuurbare gevechtsvliegtuigen op schaal. Ze zijn ongeveer eentiende van de ware grootte, dus behoorlijk indrukwekkend. Er zullen 4 gecertificeerde piloten zijn die de vliegtuigen besturen. In totaal zullen 11 vliegtuigen uit WOII op het «warbirds” veld te zien zijn, zowel statisch als vliegend:

Lancaster 17 feet wingspan (meer dan 5 meter vleugelwijdte) 2 xDC3 12 feet wingspan Mitchell 10 feet wingspan Dauntless 8 feet 4 inch wingspan Corsair 1/5 8 feet wingspan

Page 5: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

Corsair 1/4 9 feet 2inch wingspan and a 250cc 5 cylinder radial engine Hurricane 8 feet wingspan

Mustang 9 feet wingspan Spitfire 1/4 9 feet wingspan Grasshopper 1/3 12 feet wingspan Yak 7 feet 9 inch wingspan

Renkum Airborne 70 Orchestra Het Renkum Airborne 70 Orchestra is een gelegenheidsorkest dat speciaal gevormd is voor de 70e herdenking van Operation Market Garden. Het bestaat inmiddels uit 55 muzikanten. Dit orkest zal op een aantal momenten musiceren.

Pipe and Drums Wat is een dropping zonder doedelzakken? Net als toen, zal de dropping begeleid worden door doedelzakspelers.

Royal British Legion In een levensecht re-enactmentkamp dat verzorgd wordt door het Royal British Legion is te zien hoe de soldaten leefden en verbleven tijdens WOII.

Unifil Museum Het Rijdend Unifil Museum verzorgt een display met legermaterialen. Deze groep vormt de link tussen vroeger en nu en laat zien hoe de Nederlandse militairen Een vredesmissie verzorgden in de jaren ‘80 in Libanon, vergelijkbaar met wat de Britten destijds voor ons hebben gedaan.

15:30 uur Vertrek naar het Dorpsplein Re-enactors en de para’s van Pathfinder Group Europe marcheren onder begeleiding van het Renkum Airborne 70 Orchestra naar het Dorpsplein, de route zoals een deel van de luchtlandingstroepen destijds ook hebben gevolgd.

Renkum centrum

16:30 uur Verwachte aankomst optocht Dorpsplein

16:30 - 18:00 uur Diverse activiteiten in de Dorpsstraat

Fotodoekenroute “Verleden Ontmoet Heden” 14 fotodoeken, verspreid door de kern van Renkum, tonen de verwoesting aan die de acties in en rondom Renkum tijdens WOII hebben aangericht. Foto’s uit WOII staan op de plaats waar die destijds is genomen. In 5 jeeps kunnen kinderen en volwassenen deze route meerijden.

Page 6: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

Pop-up Museum Dorpstraat 16 “Renkum in Oorlogstijd” Vanaf 6 september is in de exporuimte boven de Plus een tentoonstelling over WOII ingericht die de hele maand september iedere zaterdag en zondag te bezoeken is en op 19 september speciaal voor Renkum Airborne extra open is. Diverse oorlogsmemorabilia kunnen hier worden bekeken.

WOII Market Diverse kramen met kleding en artikelen uit WOII staan uitgestald in de Dorpsstraat, te koop en te bekijken.

Kinderplein Kinderen kunnen zich in de Dorpsstraat laten schmincken in oorlogsstijl. Zie eruit als een echte para of soldaat! Ook kunnen de kids zich vermaken bij de knutselclub van Visser Creatief en zich culinair uitleven bij NuTaart.

19:00 - 20:00 uur Concert Renkum Airborne 70 Orchestra and Choir Op de trappen van de Nederlands Hervormde Kerk Renkum geeft het Renkum Airborne 70 Orchestra een afsluitend concert met muziek en zang uit de jaren ’40. Het orkest onder leiding van Rien den Hartog is speciaal voor deze dag samengesteld uit 55 muzikanten en 60 zangers, zowel particulieren als leden van alle regionale verenigingen. Het koor wordt geleid door Siem de Jong. Solistische medewerking wordt verleend door Lidy de Vreede en Huub Peters.

21:00 uur Afsluitende borrel Bij de Heren van Baer nemen we met z’n allen een drankje op een geslaagde dag en proosten we op Renkum, het leven en de vrijheid! Wees welkom allen!

OPGELET:Er zijn twee verschillende routes om naar het deel van Renkum Airborne 70 aan de Telefoonweg te komen: een fiets-/wandelroute en een autoroute. Als je niet slecht ter been bent: kom gewoon lekker op de fiets!

Let goed op de verschillende borden en houd je aan de aanwijzingen van de verkeersregelaars. Dan komt het allemaal krek in orde! :)

OPGELET:Er zijn twee verschillende routes om naar het deel van Renkum Airborne 70 aan de Telefoonweg te komen: een fiets-/wandelroute en een autoroute. Als je niet slecht ter been bent: kom gewoon lekker op de fiets!

Let goed op de verschillende borden en houd je aan de aanwijzingen van de verkeersregelaars. Dan komt het allemaal krek in orde! :)

Page 7: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

Een indrukwekkende tocht langs belangrijke plekken in Renkum. Stap op de fiets, neem de benenwagen of een Jeep op 19 september en aanschouw vroeger en nu.

Renkum in Oorlogstijd - opgetekend door Jeroen Niels De gemeente Renkum staat in 2014 vooral in het teken van de herdenking van de zogeheten Slag om Arnhem. De strijd die in september 1944 in deze omgeving werd gevoerd, was bijzonder hevig. Op veel plekken zijn nadien gedenktekens opgericht - grotere en kleinere. Er is inmiddels ook een rijke herdenkingstraditie ontstaan, waarvan de kranslegging op de erebegraafplaats in Oosterbeek een goed voorbeeld is. De traditionele aanwezigheid van veteranen vormt daarvan een vast bestanddeel, hoewel hun aantal met het verstrijken van de jaren steeds kleiner wordt.

De eerste vier oorlogsjaren gingen -in zijn algemeenheid- vrij rustig aan de gemeente Renkum voorbij. 17 september 1944 markeert echter het einde van deze periode. De gevechtshandelingen van de Slag om Arnhem hebben diepe sporen getrokken in het landschap en de gemeenschap. Als gevolg van het mislukken van de luchtlandingsoperatie in september 1944, kwam de zuidelijke Veluwezoom in de frontlinie te liggen. In de daaropvolgende maandenlange beschietingen werd het dorp Renkum grotendeels verwoest.

RENKUM AIRBORNE 70RENKUM ROLLING ROUTE

Page 8: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

Nadat de geallieerde troepen zich over de rivier hadden teruggetrokken kregen de Renkumers het bevel hun dorp te verlaten. De Duitsers bouwden kilometerslange stellingen langs de Veluwse stuwwal om de geallieerde bewegingen in de Betuwe te kunnen volgen. Acht maanden lang bleef het dorp Renkum ontoegankelijk voor haar inwoners. Acht maanden lang om de overgebleven huizen te vernielen en te plunderen zonder één enkel over te slaan. Acht maanden lang om door tuin, landerij of bos of onder de huizen dóór, stellingen aan te leggen. Geplaveid en bekleed met gesloopte deuren, vloeren en plafonds, gemeubileerd met gestolen bedden, vloerkleden en gordijnen.

Op verschillende plekken in het dorp heeft Renkum Leeft een aantal levensgrote foto’s geplaatst. Hierop is goed te zien welke impact het oorlogsgeweld op dit dorp heeft gehad. Op basis van de beschrijvingen en afbeeldingen in deze brochure zullen een aantal locaties worden uitgelicht.

De Royal Airforce voerde van september 1944 tot april 1945 verschillende verkenningsvluchten uit boven de Veluwezoom. De luchtfoto van 23 december 1944 - te zien in het Pop-up Museum Dorpstraat 16 - toont de Renkumse dorpskern die op dat moment al ruim 3 maanden in de frontlinie ligt. In deze beschrijving vindt u informatie over de verwoesting van het dorp Renkum in de laatste maanden van de oorlog.

In de namiddag van 17 september 1944 trok B-compagnie van het 1st Battalion The Border Regiment samen in de Jufferwaard. Hun hoofdkwartier werd ingericht rond de steenfabriek. Na enkele schermutselingen in de avond en de nacht, zetten de Duitsers in de ochtend van 18 september de aanval in. De Britten vroegen daarop om artilleriesteun. Met grote precisie kwamen de granaten neer rond de zuidzijde van de Dorpsstraat, nabij de splitsing met de Achterdorpstraat.

Page 9: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

Hier bevonden zich dan ook de eerste panden die aanzienlijke schade opliepen. Nadat ze reeds zwaar beschadigd waren geraakt door de geallieerde beschietingen, brandden deze panden na 1 oktober 1944 geheel af.

Aan de noordkant van Renkum hadden zich op 17 september manschappen ingegraven van de D-compagnie van het 1st Battalion The Border Regiment. Zij bevonden zich rond het kruispunt Telefoonweg - Bennekomseweg. In de middag van 17 september ontstond een vuurgevecht met een Duitse auto die uit de richting van Klein Zwitserland over de Bennekomseweg kwam aanrijden. Twee Duitsers kwamen bij het vuurgevecht om het leven, de rest werd gevangengenomen. Tegelijk met de aanval op de Britten in de Jufferswaard, ontstonden ook in dit gedeelte van het dorp op 18 september vuurgevechten. De Duitsers rukten over een breed front vanuit het westen op om de Britse stellingen in het dorp aan te vallen. In de loop van de middag verlieten de Britten hun posities ten zuiden en noorden van de dorpskern en trokken richting Oosterbeek. Na een kortstondig gevoel bevrijd te zijn, namen de Duitsers weer bezit van het dorp.

Op 21 september stort even ten noorden van ONO (Oranje Nassau’s Oord) een Britse Stirling bommenwerper neer. Niemand van de bemanning en passagiers overleefde de crash. Hun lichamen werden door de plaatselijke Luchtbeschermingsdienst uit het wrak gehaald en tijdelijk op de Renkumse begraafplaats Onder de Bomen begraven. Na de oorlog werden de lichamen bijgezet op de oorlogsbegraafplaats in Oosterbeek. Van deze begraafplaats is bekend dat er tijdens de oorlog enkele tientallen lichamen van Britse militairen zijn begraven.

Al sinds het uitbreken van de gevechten hadden veel Renkumers toevlucht genomen tot hun schuilkelders. Zij die geen eigen kelder hadden trokken bij andere dorpsgenoten in. In

Page 10: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

de Achterdorpsstraat schuilden 23 mensen in een krappe spekkelder 2 weken lang voor de beschietingen. Het front was inmiddels genaderd tot de Betuwe, van waaruit de Britse artillerie de Duitse posities op de Veluwezoom onder vuur nam. Daarop besloten de Duitse autoriteiten dat de inwoners van de Veluwezoom hun huizen moesten verlaten. Op 1 oktober begon de evacuatie van het dorp Renkum. Een groot deel van de bevolking trok richting Bennekom en verder. Zij die over de Keijenberg liepen, stonden in de buurt van de Molenbeek aan hevige beschietingen bloot. Daar waren Duitse kanonnen opgesteld, die door de Britten onder vuur werden genomen. Veelal moesten de mensen daar de greppel in vluchten wanneer een nieuwe regen van granaten neerviel. Er zijn daar verschillende dodelijke slachtoffers gevallen.

De Duitsers bouwden vanaf oktober 1944 verschillende verdedigingswerken. Om een geallieerde aanval vanuit de Betuwe af te kunnen slaan, werd het gebied tussen Arnhem en Wageningen omgevormd tot één grote verdedigingslinie. Omdat de inwoners van de dorpen langs de Veluwezoom inmiddels waren geëvacueerd, werden werklieden vanuit andere delen van het land overgebracht. Bekend is dat onder meer uit Utrecht, Zeist en Rotterdam mensen werden opgepakt en hier te werk werden gesteld. Het lijkt erop dat de hoogste prioriteit in eerste instantie op de heuvels bij Oosterbeek en de Duno lag. Ook in de dorpskern van Renkum bevonden zich zogeheten schanswerkers, die lange zig-zag-loopgraven aanlegden en borstweringen opwierpen. Voor het verstevigen van de stellingen werd gebruikt gemaakt van de lokale houtvoorraad. Veel bomen werden ten behoeve van de stellingbouw gekapt. Ook in de winterperiode werd door een tekort aan olie veel hout uit de bossen rondom Renkum opgestookt.

Page 11: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

Vanwege de afwezigheid van lokale burgers en Nederlandse autoriteiten in de periode oktober 1944 tot en met april 1945, is er relatief weinig over deze periode vastgelegd. Hierdoor is het niet eenvoudig een gedetailleerd overzicht te geven van de verwoestingen in Renkum. Het was echter zo dat tijdens de evacuatietijd zo nu en dan burgers - hoewel in kleine groepen en slechts voor zeer korte tijd - terug mochten keren naar hun dorp. Om in Renkum te komen moesten zij op vertoon van hun persoonsbewijs verschillende Duitse wachtposten passeren. Op basis van deze bezoeken weten we dat eind december 1944 de Kerkstraat en Dorpsstraat een desolate indruk maakten. Het glas was overal uit de ramen, gaten in de daken vanwege de beschietingen en beschimmeld meubilair doordat hemelwater vrijspel had. Het Renkumse Veer was op dat moment ook buiten werking, omdat de kabels van de pont waren losgehaald. Enkele maanden later werd het stroomafwaarts bij Rhenen teruggevonden. Evenals de reservepont, die werd na de oorlog op de bodem van de binnenhaven van papierfabriek Van Gelder & Zn. teruggevonden. Ook het postkantoor had in januari 1945 al verschillende voltreffers opgelopen. Met springstof was geprobeerd de kluis op te blazen. Dit had alleen maar meer schade tot gevolg.

Op 5 mei 1945 werd in Wageningen de capitulatie getekend. Hiermee kwam een einde aan de gevechten in Nederland. Dit betekende echter niet dat alle inwoners van Renkum direct konden terugkeren naar hun dorp. Vanwege de slechte staat van de huizen en het acute instortingsgevaar ervan, de voedselvoorziening die weer geheel moest worden opgebouwd en het gevaar van de grote hoeveelheden onontplofte explosieven, vond de terugkeer van de bewoners

Page 12: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

gefaseerd plaats. Hiervoor werden woonvergunningen verstrekt. Alleen met zo’n vergunning kon men terug het dorp in. Op alle toegangswegen naar het dorp werden controleposten ingericht. Doordat in het najaar van 1945 de gasvoorziening nog steeds niet was gerepareerd, werd zelfs overwogen om, met het oog op de komende winter, het dorp opnieuw te evacueren. Maar gelukkig waren voor het invallen van de winter de meeste woningen provisorisch gedicht. Ook de hout- en steenkoolvoorraad bleek groot genoeg om de winter door te komen. In de maanden die volgden werden noodwoningen en -winkels gebouwd. In de Dorpsstraat woonde en werkte men tot 1949 nog steeds in deze noodgebouwen, waarvan sommigen niet groter dan 2 bij 3 meter. Men kwam daardoor soms tot provisorische oplossingen. Twee textielzaken in de Dorpsstraat bijvoorbeeld, Snoek en Zents, deelden één pand dat door een rieten schot werd verdeeld.

Na de oorlog werd er begonnen met het inventariseren van de verwoestingen. Gesteld kon worden dat geen enkele huis in het dorp onbeschadigd was gebleven. Uit een totaaloverzicht uit 1948 blijkt dat er voor het dorp Renkum en Heelsum samen 141 huizen op de slooplijst werden gezet. Veel van deze huizen stonden in de dorpskern. De naoorlogse architectuur van veel panden in en rond de Dorpsstraat is dan ook het gevolg van de grote verwoesting in de laatste acht maanden van de oorlog. Ondanks dit alles bleven de dorpsbewoners gehecht aan hun eigen dorp en grond en keerden terug, vastberaden om hier opnieuw een bestaan op te bouwen.

Page 13: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

Dit is het oude pand van Folmer manufacturen en slagerij v/d Voorn. Op de muur stond «noch liever bedelaar dan mof”. Nu zit hier Brainwash en Slager en Worstmaker van de Bovenkamp. (Dorpsstraat 73/77)

We gaan naar de hoek van de Leeuwenstraat en zien een foto van het pand van juwelier Grevers. Nu zit hier BelleVue Uitzendbureau. De vorm van het huis is goed herkenbaar. (Dorpsstraat 135.)

We gaan rechtsaf de Leeuwenstraat in en zien dan links bij Grand Café de Heren van Baer en foto van de zweefvliegtuigen en parachutisten op de hei. (Renkumse Heide.)

Op de hoek Groeneweg - Don Boscoweg staat een huis dat waarschijnlijk vanwege te grote schade is afgebroken. De achterkant van het huis ernaast is te herkennen aan de twee openingen in de achtergevel. (Groeneweg naast 66 (gesloopt))

VROEGER EN NURENKUM ROLLING ROUTE

Page 14: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

De volgende foto staat links op de hoek van de Groeneweg - Van Gelderstraat. Het huis is goed herkenbaar. (Groeneweg 29)

Nu gaan we verder naar de hoek Maatweg - Groeneweg. Hier slaan we linksaf de Maatweg in en zien daar op de foto de woning van G. van Bent. Na de oorlog is deze woning gesloopt. (Maatweg (gesloopt))

Op de Maatweg gaan we de eerste weg rechts en dan de eerste weg links. Na 50 meter zie je rechts op de Petronellaweg duidelijk herkenbaar het huis op de foto. (Petronellaweg 3)

Aan het einde van de weg gaan we rechts en steken schuin over de Kuypersweg in. Dan de 1e weg rechs, dit is de Lindelaan en aan het einde rechts de Utrechtseweg op. Na 150m staat bij het bedrijf Osma, «’t Schildershuis”. Zoals je ziet is dit in originele staat herbouwd. (Utrechtseweg 117)

We gaan weer richting de Dopsstraat en zien rechts een foto van de O.L. Vrouwekerk. Kijk eens goed naar het hek en onthoud dat voor de volgende foto. (Dorpsstraat 1)

Page 15: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

Kijk nu naar de linkerkant van de Dorpsstraat. Daar zie je op de foto hetzelfde hekje. Deze foto van de panden van PC-Score en Timmer & Timmer Makelaars is genomen vanaf het kerkplein. (Dorpsstraat 6-8)

We gaan weer verder de Dorpsstraat in en zien bij Chinees Restaurant «Mijn Vriend” de volgende foto. Dit was vroeger café het Zwaantje. Rechts zie je nog een puntje van het postkantoor; nu een bloemenzaak en restaurant. (Dorpsstraat 15)

Meteen hierna zie je rechts een foto van Smits Mode. Dit was vroeger al een winkel voor manufacturen en damesconfectie. Het is één van de oudste familiebedrijven uit de Dorpsstraat. (Dorpsstraat 17)

Je staat met je rug naar Bakker Bart en ziet links Villa Lifestyle Comfort en Bongers Assurantie Adviseurs BV. Op de foto zie je dat het Dorpsplein vroeger een kruispunt was. Het verkeersbord met o.a. ‘Arnhem 13’ is verbogen en wijst foutief in de richting van het voormalige Renkumse Veer. (Dorpsplein)

De laatste foto is van het hart van Renkum. Op het Dorpsplein is de oude bebouwing verdwenen en vervangen door nieuwbouw in de stijl van de Delftse School. (Dorpsplein)

Page 16: VRIJDAG 19 SEPTEMBER 2014 - Renkum Leeft€¦ · EN DE RENKUM LEEFT FACEBOOKPAGINA Een spetterend optreden van Huub WOII Horecaplein tussen 17:00 uur en 19:00 uur! DE HELDEN VAN RENKUM

1

2

4

3

5

6

7

8

9

101112

1314

De Renkum Rolling Route is dit jaar gesponsord door:

Bakker Bart, Bongers, Dames en Diva’s, De Kapperij, Gemeente Renkum, Herenkapper Corton, ‘t

Kaaswinkeltje, La Cosina, Mieters, Optizien, PC Score, Slagerij Budding, Smits Mode, Slagerij Van de

Bovenkamp, Visser Creatief en Zents.

Foto credits

Gert Budding, Everdien van Loenen en Bianca Valkenier Vink.

Tekstverantwoording

dhr. J. Niels, dhr. A. Böhmer, mevr. P. Kuijt, mevr. J. Bakker

Voor het beschikbaar stellen van de foto’s voor de Renkum Rolling Route dank aan

dhr. G. Maassen (Gelders Archief), dhr. H. Timmerman (de Gelderland Bibliotheek), dhr. R. Voskuil,

dhr. J. van Dijken (zoon van de fotograaf D. van Dijken), mw. A.P.M. ten Böhmer-Willink (dochter

van de fotograaf H.J. Willink)

Copyright 2014, Renkum Leeft

Niets uit deze uitgavemag worden gekopieerd en/of verspreid zonder schriftelijke toestemming

van Renkum Leeft. [email protected] - www.renkumleeft.nl.