Pieterskerk L

eiden

vriendenbericht

08/10jaargang 17/2 - augustus 2010 ISSN 1387-9952

Mariavespers: uniek muzikaal feest

Voor een musicus is elk concert, hoe kleinschalig

ook, een heuse performance. Of het nu een be-

scheiden huisconcert betreft voor enkele genodig-

den of een prestigieus festivalconcert voor duizend

luisteraars, de inzet van de doorwinterde muzikant

is steeds honderd procent. Een concert waarbij je

na afloop met het gevoel overblijft dat je je niet vol-

ledig hebt ingezet, je niet volledig hebt ‘gegeven’,

schenkt geen beklijvende voldoening. Zelfs wan-

neer het publiek verpletterd is van vervoering ter-

wijl de artistieke inzet wat gereserveerd was, dan

mag de muzikant bijzonder dankbaar zijn voor het

warme onthaal, maar het artistieke geweten voelt

onvoldaan. Toch zijn er omstandigheden, zijn er

locaties en is er een publiek dat elke muzikant on-

miskenbaar prikkels geeft en frisse inspiratie die

spontaan aanzetten tot extra concentratie en inzet.

De septemberuitvoering van Monteverdi’s Maria-

vespers in de Pieterskerk van Leiden is een van die

bijzondere gelegenheden die de muzikale adrena-

line naar uitzonderlijke pieken jaagt. Dit evenement,

want zo mag dit uitzonderlijk concert wel genoemd

worden, behoort tot de muzikale hoogdagen van

Currende. Zelfs wanneer dit voor het ensemble de

vijfde maal is dat er met dit prachtige repertoirestuk

wordt aangetreden, de traditie leidt niet tot verkilde

routine. Ongetwijfeld is het net zo voor de luisteraar

die al veel langer trouw op post is op de tweede

zondag van september. De Leidse Vespers blijven

iets om met meer dan gewone belangstelling naar

uit te kijken, als performer én als luisteraar. Het is

een uniek muzikaal feest dat hopelijk nog een lang

leven beschoren is, een prachtige traditie waar Lei-

den trots op kan zijn.

De uitvoering van Il Vespro della Beata Vergine van

Claudio Monteverdi in de Pieterskerk vindt plaats

op zondag 12 september 2010, een bijzondere uit-

voering omdat het dit jaar 400 jaar geleden is dat

Monteverdi zijn Mariavespers componeerde.

2 vriendenbericht > mariavespers

Hagerbeer-orgel

foto: Marc de Haan

Vlaams ensemble Currende o.l.v. Erik van Nevel m.m.v. solisten:

Claire Lefilliâtre - sopraan

Emily van Evera - sopraan

Julian Podger - tenor

Charles Daniels - tenor

Leo van Doeselaar - Van Hagerbeer-orgel (1643)

Datum: 12 september. Aanvang: 14.30 u.

Voor meer informatie: www.mariavespers.nl

Mariavespers: uniek muzikaal feest

inter view Frieke Hurkmans < vriendenbericht 3

“Waarvoor verrichten we allerlei activiteiten binnen

de Pieterskerk?” Directeur Frieke Hurkmans van

de Pieterskerk geeft direct antwoord op de door

haarzelf opgeroepen vraag: “In feite maar voor één

ding: Om ervoor te zorgen dat ook toekomstige ge-

neraties kunnen genieten van de kerk en de historie

waarmee zij verbonden is. Het liefst geldt dat voor

een zo groot mogelijke groep. Dat doel wil ik voor

ogen houden”.

Daarmee is de missie geformuleerd. Maar hoe

moet die vorm krijgen?

“Door de Pieterskerk als een sterk merk neer te zet-

ten. En dat kan door vier pijlers waarop mijn inziens

de kerk stoelt, op een goede manier met elkaar te

verbinden.

De vier pijlers zijn:

1. gebouwhistorie

2. educatie

3. cultuur

4. business to business

De eerste pijler heb ik net al benoemd. Onder edu-

catie versta ik alle activiteiten die er voor zorgen

dat de historie van het gebouw bij een groot pu-

bliek bekend wordt. Dat behelst openstelling van

de kerk, projecten voor het lager onderwijs, maar

ook rondleidingen voor het grote publiek. Die rond-

leidingen worden verzorgd door o.a. de vrijwilligers.

Verder kan de Pieterskerk fungeren als stageplaats,

dus ik zie het aspect educatie breed.

De concerten die in de Pieterskerk worden gege-

ven dragen bij aan het culturele imago van de kerk.

Maar ik wil de cultuur in de Pieterskerk breed zien

en zoek samenwerking met verschillende culturele

(stads)partners. Een begin daarvan is de samen-

werking met het Leids Film Festival tijdens de sum-

mer special in augustus.

De verhuur van de locatie, de business to business,

zorgt ervoor dat er een financiële basis gegaran-

deerd is voor het in stand houden van het gebouw.

Door het verbinden van de verschillende pijlers ver-

sterken zij elkaar en kan er een sterk merk ontwik-

keld worden, dat zowel nationaal als internationaal

bekendheid geniet. Voor de business tot business

van cruciaal belang”.

Welke veranderingen brengt dat met zich mee?

“Om de vier pijlers beter tot uitdrukking te bren-

gen zijn we bezig met het maken van een nieuwe

website. En om aan te geven dat de Pieterskerk

opnieuw in transitie is, laten we een nieuwe huis-

stijl ontwerpen. Dat past ook in het verder door-

ontwikkelen van de bedrijfsvoering. Dat beschouw

ik voorlopig als mijn eerste taak. In de organisatie

van de Pieterskerk zijn de afgelopen periode grote

veranderingen geweest, er is behoefte aan sturing

en een heldere koers. De komende maanden zal ik,

samen met het bestuur, die koers bepalen.

Frieke Hurkmans:

“Ook toekomstige generaties moeten van de kerk kunnen genieten”

Frieke Hurkmans

Wie is Frieke Hurkmans? Vijftig jaar geleden geboren in Eindhoven.

Bracht haar vroege jeugd in West-Afrika door.

Woont sinds haar studententijd in Utrecht.

Organiseerde tijdens haar studietijd een

omvangrijk internationaal cultureel festival.

Daarmee is zij naar eigen zeggen “de cul-

turele sector ingerold”. Vervolgens gaan

werken bij de Utrechtse Stadsschouwburg.

Werkte de afgelopen vier jaar in Utrecht bij

Vredenburg, en de zes jaren daarvoor bij de

Leidse Schouwburg.

Volgde recent bij Tias-Nimbas een master-

opleiding in Management and Organization.

Nu directeur van de Pieterskerk in Leiden.

4 vriendenbericht > ver volg inter view Frieke Hurkmans

Daarnaast blijft het gebouw aandacht vragen. De

recente restauratie is op een geweldige manier uit-

gevoerd. Er is enorm veel achterstallig onderhoud

gepleegd en er is met heel veel visie geprobeerd

om het gebouw klaar te maken voor verhuur. Dat is

op een fantastische manier gelukt. De Pieterskerk

Leiden is zonder twijfel het best geoutilleerde mid-

deleeuwse gebouw in Nederland en mogelijk zelfs

in Europa. Een groot misverstand is echter dat, nu

deze restauratie voorbij is, er minder geld nodig is.

In feite is er net zoveel geld nodig als er in de afge-

lopen periode is besteed. Het onderhouden en op

peil houden van de Pieterskerk blijft een continue

proces.

Zoals bij de educatieve pijler al aangegeven zijn

vrijwilligers, zoals voor iedere culturele instelling,

ook voor de Pieterskerk van belang. Dat is bij de

Pieterskerk goed geregeld. En vrijwilligers kun je

breed zien, ook alle bestuurders zijn vrijwilligers.

Op het uitvoerend niveau worden de Pieterskerk-

vrijwilligers gecoördineerd door Jos Hooghuis. Hij

is voor mij het eerste aanspreekpunt. Vrijwilligers

zijn voor de Pieterskerk geen bijzaak, ze zijn nood-

zakelijk en belangrijk.

Zo zijn openstellingen in het weekeinde en rond-

leidingen met betaalde krachten niet te realiseren

voor de Pieterskerk”.

En wat is de rol van de Vrienden van de Pieterskerk?

“Van even groot belang als de vrijwilligers zijn de

Vrienden van de Pieterskerk. Om de Pieterskerk

ook voor de komende decennia te kunnen onder-

houden, blijft financiële steun voor de Pieterskerk

van enorm belang. Het Rijk heeft belangrijke bijdra-

gen gedaan, de Gemeente Leiden, de Provincie,

en een groot aantal fondsen, maar essentieel is

dat de Pieterskerk gedragen wordt door mensen

die zich committeren. Door middel van o.a. giften

en legaten dragen de Vrienden er zorg voor dat de

Pieterskerk en de daaraan verbonden historie, in

stand gehouden kan worden.

Het bedrag dat de Vrienden jaarlijks opbrengen,

vormt de basis waarop het mogelijk is om het veel-

voudige van dat bedrag bij de instanties te verkrij-

gen. Daarom is iedere 20 euro belangrijk. Want

als wij aankloppen bij overheden en fondsen, dan

is het essentieel dat wij kunnen aantonen dat de

Pieterskerk gesteund wordt door een groot aan-

tal particulieren, die ook bereid zijn de Pieterskerk

financieel te steunen.

De Pieterskerk was, is en blijft in transitie. Ik hoop

dat de Vrienden dat blijven steunen”.

leids fi lm festival en koormuziek in de pieterskerk < vriendenbericht 5

Het pieterskerkplein waar op donderdag 5

augustus ‘Otto e Mezzo’ werd vertoond.

Onder een wolkeloze sterrenhemel werd het Pie-

terskerkplein begin augustus omgetoverd tot een

echte piazza, waar honderden filmliefhebbers met

een dekentje en een glaasje vino samenkwamen

voor filmvertoningen in de openlucht. Op 5, 6 en 7

augustus bracht het Leids Film Festival Italiaanse

cinema naar Leiden, in het kader van de LFF Sum-

mer Special. Deze openluchtbioscoop trok in 2009

bijna duizend mensen naar het Pieterskerkplein,

waar toen Franse films draaiden. Dit jaar stond

een groter scherm op het plein en werden rond

22.00 u gratis films vertoond uit de laars van Eu-

ropa. Het bezoekersaantal ging ditmaal ruim over

de duizend heen, waarmee de maximale capaciteit

werd bereikt.

De sfeervolle ambiance van de Pieterskerk

leent zich bij uitstek voor het uitvoeren van

klassieke koorwerken. De komende weken

staan er enkele op het programma.

18 september 2010

Antonin Dvorak - Stabat Mater

Toonkunstkoor Leiden, onder leiding van diri-

gent Hans van der Toorn

Orkestbegeleiding: RBO Sinfonia.

Solisten:

Marjorie Ginezinger - Sopraan

Margot Kalse - Alt

Ludwig van Gijsegem - Tenor

Pieter Hendriks - Bas

Het Stabat Mater van Antonin Dvorák is een

groot koorwerk, dat relatief weinig ten geho-

re wordt gebracht. Het wordt als één van de

mooiste Stabat Maters beschouwd.

Het Stabat Mater is een van oorsprong litur-

gisch gedicht. Het ontstond in de middel-

eeuwen in de marge van de officiële kerke-

lijke liturgische gezangen. De tekst van de

hymne beschrijft het leed van Maria bij de

kruisdood van Jezus.

Kaartverkoop voor dit concert onder meer

via www.toonkunstkoorleiden.nl

27 oktober 2010

Max Bruch, Oratorium “Moses” onder leiding

van dirigent Bernhard Touwen en uitgevoerd

door Christelijke Oratorium Vereniging Con

Amore.

Orkest: RBO Sinfonia

Solisten:

Diana Verdoodt - Sopraan

Marten Smeding - Tenor

Martijn Sanders - Bas

Inhoudelijk is het verhaal een vervolg op “Is-

raël in Egypte” van Händel.

Voor meer informatie en kaartverkoop kunt u

terecht op www.con-amore.nl

Koormuziek in de Pieterskerk

Pieterskerkplein Italiaanse piazza

Op het menu stonden drie films, geschikt voor

een typisch Italiaanse sfeer in de buitenlucht. In

het jaar dat Federico Fellini negentig jaar zou wor-

den, draaide het LFF natuurlijk ook een film van

zijn hand: Otto e Mezzo uit 1963. Dit meesterwerk

van “Il Maestro” wordt beschouwd als één van zijn

beste films en geldt nog steeds als inspiratiebron

voor moderne regisseurs. De andere twee films die

werden vertoond, zijn meer recentere producties:

de boekverfilming Caos Calmo (2008) en Pranzo di

Ferragosto (2008) die draait om de feestdag Maria

Hemelvaart.

Met het vertonen van deze films verzorgde het

Leids Film Festival een sfeervol zomerevenement,

bestemd voor de levensgenieter, het gezelligheids-

dier en de Italiaanse cinefiel.

6 vriendenbericht > het whiskeyfestival en ramen met namen

Op de festivaldag van uw keuze kunt u 4 uur lang

whisky proeven, over whisky praten en meer over

whisky leren. Bij binnenkomst ontvangt u een tas-

tingglas waarmee u langs de stands loopt en daar

vele gratis slokjes (in het Schots heten deze drams)

whisky kunt proeven. Toegangsprijs 45 euro.

Er zijn “gidsen” beschikbaar die u op verzoek in

de Pieterskerk rondleiden langs de diverse stands.

Deze gidsen genaamd “De Bruichladdies” zijn aan-

wezig om u gratis van dienst te zijn.

Het festivalprogramma bestaat uit de volgende ele-

menten:l Nosing & Tasting van vele “gratis” whisky’s op

de stands. Voor de wat exclusievere whisky’s wordt

een kleine extra vergoeding gevraagd. l Masterclasses Voor degenen die nog meer wil-

len weten geven experts extra informatie in aparte

ruimtes. U kunt zich hier van te voren voor opgeven

via de website, hoofdstukje masterclasses.l Whiskyboeken l Whiskies of the World bar o.a. whisky uit Japan,

India, Zweden, Friesland enz. l Whiskycocktail bar l Gratis rondleiding door whiskygidsen, de Brui-

chladdiesl Toeristische informatie over Schotland en Ierland l Muzikaal entertainment l Diverse Lifestyle stands

Entreekaarten zijn te bestellen via

www.whiskyfestival.nl

Kennis maken met de “Godendrank”

Sinds kort is informatie over het project Ramen

met Namen in de vorm van een kort filmpje op

de internetsite van YouTube te vinden: Beel-

den van de grote restauratie, beelden die de

geschiedenis van de kerk illustreren, en beel-

den die duidelijk maken dat in de vloer en op

een groot aantal borden namen van bekende

en minder bekende Leidenaren altijd al in de

Pieterskerk aanwezig zijn geweest. Het project

“Ramen met namen” past in die traditie.

Aan het woord komen Frank Blokland, die de

speciale letters heeft ontworpen, en glazenier

Ramen met Namen op YouTubeStef Hagemeier. Verder verklaren enkele parti-

culieren waarom zij deelnemen aan het project.

Ook wordt aangegeven op welke wijze men

zich als deelnemer kan aanmelden.

Aan het slot van het filmpje komt Elco Brink-

man, bestuurslid van de Stichting Pieterskerk,

aan het woord. Hij roept kijkers op om aan het

project deel te nemen en op die manier de

Pieterskerk te steunen.

Ramen met Namen-film: http://www.youtube.

com/watch?v=pJhEri0GHhQ

Op 12, 13 en 14 november 2010 vormt de Leidse Pieterskerk opnieuw

het sfeervolle decor van het “International Whisky Festival”.

Het International Whisky Festival is in 2000 in het leven geroepen

om mensen kennis te laten maken met de “Godendrank” whisky.

column en colofon < vriendenbericht 7

Op een mooie nazomerochtend in 1977 rijd ik – een

jong aankomend architect van buiten de stad – in

mijn bestel R4-tje naar Leiden. Aan het begin van

het Rapenburg vraag ik de weg naar het Pieters-

kerkhof. Mijn informant wijst de route via de Heren-

steeg, naar later blijkt de mooiste manier om de

Pieterskerk te benaderen.

Ik rijd over de kinderkopjes en zie het Zuidportaal

van de Pieterskerk voor me opdoemen. Mijn weg

gaat rechts om de kerk heen, langs de aange-

bouwde kerkhuizen, langs het “Huys in de Hoec,

langs het Noordportaal, langs de Muskadelsteeg,

naar het adres van een collega.

Ik sta daar met het volle zicht op het Westfront van

de kerk en ben totaal ademloos van wat ik de laat-

ste drie minuten heb ervaren.

Ik werk al een jaar in Leiden, bij een architectenbu-

reau aan het Pieterskerkhof. De kerk staat er slecht

bij, er wordt hard gewerkt aan de voorbereiding van

de restauratie. De kerk is al een halve bouwplaats.

De aannemer heeft keten geplaatst en materialen

aangevoerd.

Op een avond is er een uitvoering van het Bewe-

gingstheater, een experimentele theatergroep. Ik

koop een kaartje en raak in volledige vervoering

van de vertoonde voorstelling. Als toeschouwer

wordt je eerst door donkere zeildoeken gesluisd en

volledig gedesoriënteerd door de kerk gevoerd. De

theatergroep speelt met licht, met geluid, met zich-

zelf, maar vooral met het theater dat architectuur

heet, de binnenruimte van de Pieterskerk.

Elke architectonische nis wordt benut, er lopen ac-

teurs over de hanenbalken, de hoogte, de breedte,

de maten, de overgangen van alle ruimten, kortom:

de architectuur wordt uitgelegd door beweging van

mens, licht en geluid. Ik ben (weer) ademloos.

Ruim twintig jaar later. In 1998 wordt voor het eerst

een uitvoering gegeven die later een traditie zal

worden, de uitvoering van de Mariavespers van

Monteverdi. Het is weer een mooie nazomerdag in

augustus.

De eeuwenoude muziek wordt ongelooflijk mooi

vertolkt. Het publiek is doodstil. Door de hoge ra-

men van het schip speelt het licht van de middag-

zon, soms even afwezig door een voorbijkomen-

de wolk. In de loop van het concert komt de zon

steeds lager en het licht steeds hoger. Ook veran-

dert het van kleur. Was het eerst nog geelwit, later

in de middag wordt het geler en nog later rood. Het

is de mooiste uitvoering van de Mariavespers die ik

ooit heb gehoord.

Dwalend door de verschillende ruimtes van de kerk

zie je steeds andere beelden en andere perspectie-

ven. Je loopt op eeuwenoude grafzerken waar be-

kende en onbekende Leidenaren onder begraven

lagen. Je ziet het licht, je ziet de ruimte, je voelt de

kracht van de historie. Dit moet eeuwig blijven!

Boudewijn Veldman

Architect

Het Vriendenbericht is een uitgave van de

Stichting Vrienden van de Pieterskerk en

verschijnt tweemaal per jaar.

Redactie:Joop Maat (hoofdred.), Monique Roscher en

Wilma Steverink.

Bijdragen van:Ton Boon, Frieke Hurkmans, Kiki Rörsch en

Boudewijn Veldman

Foto’s/illustraties:Claudia Claas, Mark de Haan, Joop Maat

Vormgeving en DrukValetti, Claudia Claas

Drukkerij van der Linden.

RedactieadresStichting Vrienden van de Pieterskerk

Antwoordnummer 12052 VC Leiden

Bureau: Kloksteeg 16, 2311 SL Leiden

T 071 512 43 19 vriend@pieterskerk.com

www.pieterskerk.com

Rekeningnummer: 88 15 28 307

© Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande

toestemming van de uitgever worden openbaar

gemaakt of verveelvoudigd.

colofon

column

Ademloos

Zo’n tien jaar geleden schreef de Leidse architect Boudewijn Veldman een paar herin-

neringen en ervaringen op. Deze teksten werden indertijd afgebeeld op grote banieren

die een tijdlang de kerk hebben opgeluisterd. De banieren zijn verdwenen, de teksten

zijn het nog steeds waard om hier te worden gepubliceerd.

agenda pieterskerk

Openstelling en rondleiding:Vanwege de verhuring voor evenementen is de openstel-ling van de Pieterskerk beperkt. Raadpleeg www.pieters-kerk.com voor actuele openstellingen en rondleidingen

Wilt u een rondleiding op een niet gepubliceerde datum of met een groep? Onze vrijwilligers zijn graag bereid u rond te leiden in de Pieterskerk. Voor meer informatie en reserveringen kunt u contact opnemen met het bureau van de Pieterskerk via (071) 512 43 19 of een e-mail sturen naar post@pieterskerk.com

Parkeren:Parkeeradvies: parkeerterrein Haagweg € 6,- per auto per dag inclusief vervoer naar en van de binnenstad. Bij evenementen: halte Pieterskerk op 1 minuut loopaf-stand. Voor informatie kunt u bellen met (071) 512 43 19

Ingang concerten e.d.: Pieterskerkhof 1A

Stichting Pieterskerk Leiden | K

loksteeg 16 | 2311 SL Leiden | Inlichtingen: 071 512 4319 | w

ww

.pietserkerk.com

September 2010zo 12 Mariavespers Aanvang 14.30 uur Concert: Claudio Monteverdi - Il Vespro delle Beata Vergine Informatie: www.mariavespers.nlza 18 Concert Toonkunstkoor Leiden Aanvang 19.30 uur Informatie: www.toonkunstkoorleiden.nl

Oktober 2010 wo 27 Concert C.O.V. Con Amore Aanvang: 20.00 uur Informatie: www.con-amore.nl

December 2010za 18 Weihnachtsoratorium, Bachkoor Holland Aanvang: 19.15 uur J.S. Bach ‘Weihnachtsoratorium’ Informatie: www.bachkoorholland.nl (071) 51 44 769wo 29 Kerstconcert Leo van Doeselaar Aanvang 20.00 uur Informatie: www.pkconcerten.nldo 30 Kerstconcert Leo van Doeselaar Aanvang 20.00 uur Informatie: www.pkconcerten.nl

September 2010za 11 Open Monumentendag 10.00 uur tot 17.00 uur, toegang gratis Informatie: www.pieterskerk.com

vr 24 Haring en Corenwijn gala Informatie: www.departij.com

Oktober 2010ma 04 3-Octoberdankdienst Aanvang: 10.00 uur Informatie: www.3october.nl

do 07 Symposium Veerstichting Informatie: www.veerstichting.nl

do 08 Symposium Veerstichting Informatie: www.veerstichting.nl

concerten

za 23 Studiefestival Universiteit Leiden 9.30 tot 16.30 uur Informatie: www.studereninleiden.nl

do 28 Leids Film Festival Informatie: www.pieterskerk.com

vr 29 Leids Film Festival Informatie: www.pieterskerk.com

zo 31 Cantatedienst (onder voorbehoud) aanvang 19.00 uur Informatie: www.stichtingcantate.nl

November 2010za 06 Boekbindersbeurs 10.00 tot 17.00 uur Informatie: 010-462 57 01 www.stichting-handboekbinden.nl

zo 07 Boekbindersbeurs 10.00 tot 17.00 uur Informatie: 010-462 57 01 www.stichting-handboekbinden.nl

vr 12 Whisky festival Informatie en kaartverkoop: 0297 524 834 www.whiskyfestival.nl

za 13 Whisky festival Informatie en kaartverkoop: 0297 524 834 www.whiskyfestival.nl

zo 14 Whisky festival Informatie en kaartverkoop: 0297 524 834 www.whiskyfestival.nl

do 25 Thanksgiving Service 11.00 uur tot 12.30 uur

December 2010vr 10 Huizinga-lezing Aanvang: 20.00 uur Informatie: www.huizingalezing.leidenuniv.nl

vr 24 Kerstnachtdiensten Informatie: www.kerstnachtdienst-pieterskerk.nl

zo 28 Cantatedienst aanvang 19.00 uur Informatie: www.stichtingcantate.nl

Openstellingvan 13.30 tot 16.00 uur van maandag t/m vrijdag als de kerk niet verhuurd is en op zondag is er een rondleiding om 14.00 uur.september: zo 19/9, zo 26/9 oktober: za 9/10, zo 10/10, zo 17/10 november: zo 21/11, zo 28/11 december: za 4/12, zo 5/12, zo 12/12, za 25 dec, zo 26 dec (voorlezen kerstverhalen onder voorbehoud)

Rondleidingen om 14.00 uur onder voorbehoud van wijzigingenseptember: 19/9, 26/9 oktober: 10/10, 17/10 november: 21/11, 28/11 december: 5/12, 12/12, 26/12

overige evenementen