Vriendenbericht april 2012
-
Upload
pieterskerk-leiden -
Category
Documents
-
view
213 -
download
0
description
Transcript of Vriendenbericht april 2012
vriendenbericht
jaargang 19/1 - april 2012 ISSN 1387-9952
Pieterskerk Leiden04/12
2 vriendenbericht > column en colofon
De lange traditie zet zich voort met één van de
meest gerenommeerde muziekgezelschappen, het
Nederlands Kamerkoor. De Pieterskerk is oprecht
trots op deze nieuwe samenwerking.
Waar wij ook erg trots op zijn, is dat de Pieterskerk
Leiden sinds begin 2012 officieel de status van
leerbedrijf heeft ontvangen. Het hele jaar door zijn
studenten van verschillende opleidingen actief
tijdens langere of kortere stages. Zo zijn iedere
twee weken jongeren van de Praktijkschool bezig
met het vervullen van hun maatschappelijke stage
en maken zij rondom de Pieterskerk schoon. Fijn
voor de Pieterskerk én de buren. Daarnaast lopen
studenten van ROC’s en Hogescholen ieder drie
tot vier maanden stage bij de sales afdeling. Een
nieuwe generatie maakt op deze manier kennis met
de rijke en bijzondere geschiedenis van de Pieters-
kerk. Het enthousiasme van deze jongeren is aan-
stekelijk en het is iedere keer weer een feest nieuwe
stagiaires te mogen begeleiden.
Dat enthousiasme was er ook tijdens de vroege
voorjaarsschoonmaak in het laatste weekeinde van
februari. De vloer van de Pieterskerk was al een paar
weken daarvoor in de bijenwas gezet, misschien
heeft u de blinkende foto op de voorpagina van
het Leidsch Dagblad gezien… Nu was het de beurt
aan het koor, het koorhek, de monumenten en de
lampen. Een vaste kern vrijwilligers, kantoormede-
werkers en hun partners, stagiaires en freelancers,
gingen aan de slag. De jongste schoonmaakkracht
was acht jaar en de oudste bijna negenenzeventig.
Terwijl de deuren open stonden voor bezoekers,
werden met de plumeau in de hand vragen beant-
woord en rondleidingen verzorgd. Er is een enorme
berg werk verzet en het is een waar genot om met
deze groep mensen te mogen samenwerken.
Maar wat niet door ons leken kan worden schoon-
gemaakt, is het Thomas Hill orgel. De firma Elbertse
uit Soest, specialist in orgelrestauratie, is daar be-
gin januari mee begonnen. Ieder onderdeel van
het Engelse orgel wordt vakkundig onderhanden
genomen en waar nodig gerestaureerd. Het terug-
plaatsen van het orgelwerk zal een jaar in beslag
nemen. In de najaar editie van het Vriendenbericht
ziet u een fotoreportage om u een idee te geven
van deze bijzondere werkzaamheden.
Wat niet meer gerestaureerd kan worden is de toren
van de Pieterskerk die in de nacht van 4 op 5 maart
1512 instortte, nu 500 jaar geleden. De Leidsche
Vereniging van Postzegelverzamelaars presenteer-
de ter gelegenheid daarvan een speciale postzegel.
Een fantastisch cadeau aan de Pieterskerk. Samen
met de ontwerper van de postzegel, had ik de eer
de eerste zegels uit te mogen reiken aan de oudste
inwoner van Leiden, mevrouw Langezaal (107 jaar).
Op de website van de Pieterskerk kunt u foto’s zien
van deze ontmoeting en kunt u de postzegel bestel-
len (www.pieterskerk.com). Verderop in het Vrien-
denbericht kunt u een artikel over de toren lezen.
Samen met de hulp van velen en niet in de laatste
plaats van u, de Vrienden van de Pieterskerk, schit-
tert in het hart van Leiden een fantastisch monu-
ment. U bent altijd welkom om met eigen ogen uw
Pieterskerk te bewonderen.
Frieke Hurkmans
Directeur Pieterskerk Leiden
Het voorjaar is begonnenIn september 2011 sloot ik mijn column af met de wens u te mogen begroeten
bij de Maria Vespers van Monteverdi. In dit Vriendenbericht vindt u een adver-
tentie voor de komende Maria Vespers.
Frieke Hurkmans
Het Vriendenbericht is een uitgave van de
Stichting Vrienden van de Pieterskerk en
verschijnt tweemaal per jaar.
RedactieJoop Maat (hoofdred.), Josse Moers en
Monique Roscher.
Bijdrage vanFrieke Hurkmans
Foto’s/illustratiesClaudia Claas, RAL, architektenburo
Veldman Rietbroek Smit
Vormgeving en DrukValetti, Claudia Claas
Drukkerij van der Linden.
RedactieadresStichting Vrienden van de Pieterskerk
Antwoordnummer 12052 VC Leiden
Bureau: Kloksteeg 16, 2311 SL Leiden
T 071 512 43 19, [email protected]
www.pieterskerk.com Bank: 88 15 28 307
© Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande
toestemming van de uitgever worden openbaar
gemaakt of verveelvoudigd.
colofon
column
Het voorjaar is begonnen
Interview met Kim van Goethem < vriendenbericht 3
‘De Pieterskerk heeft een enorme aantrekkingskracht’
Naam: Kim van Goethem
Leeftijd: 22 jaar
Geboorteplaats: Hoofddorp
Woonplaats: Leiden
Hobby: Roeien
Studie: Geschiedenis
Interview met receptioniste Kim van Goethem
Kim van Goethem (22) werkt als receptioniste bij de Pieterskerk en doet dit met
plezier. ‘Ik heb het naar mijn zin en deze parttime baan is een goede aanvulling
op mijn studie.’ Een interview over het werk van Kim en haar ervaringen met
de Pieterskerk.
Het is een job met verschillende taken. Op die
manier blijft het leuk werken.”
Heb je het een beetje naar je zin?
“Zeker. Ik kan me geen beter werk voorstellen. Ook in
verband met mijn studie. Dit is een goede aanvulling
daarop. Wij werken in een relatief klein team. Soms
is het puzzelen om alles rond te krijgen, er wordt
hard gewerkt en uiteindelijk lukt het altijd. Een monu-
ment in stand houden is een moeilijke taak, met z’n
allen werken we daar hard aan. Het is een gezellig
bedrijf om voor te werken en ik wil nog even blijven.”
Wat is er bijzonder aan deze kerk?
“De Pieterskerk is officieel geen echte kerk meer.
Toch worden bezoekers stil als ze de kerk binnen-
komen en slaan velen nog een kruisje. De kerk
heeft een enorme aantrekkingskracht. Daarnaast is
de combinatie evenementen en kerk uniek te noe-
men. Tijdens een van mijn eerste werkdagen had
fotograaf Erwin Olaf een fotoshoot (kijk op www.
flickr.com/photos/pieterskerk/sets/ voor foto’s) in
de kerk. De kerk was speciaal aangekleed en mis-
tig gemaakt. Ik wist niet wat ik zag. En tot slot: je
werkt in een gebouw dat zo ontzettend oud is. Het
idee dat het er al staat vanaf ongeveer 1120. Dat
geeft een kick. De waarde en de overdonderende
grootte van de kerk zijn heel bijzonder.”
Vertel, hoe kwam je voor het eerst in aan-raking met de Pieterskerk?
“Dat was in 2008. Leiden leek me de perfecte plek
om te gaan wonen en studeren. Op mijn achttiende
ben ik hier naartoe verhuisd en ging geschiedenis
studeren. Via de openingsceremonie van het acad-
emisch jaar en mijn propedeuse-uitreiking maakte
ik kennis met de Pieterskerk. Het liet een grote in-
druk op mij achter. Als student geschiedenis vond
ik bovendien dat ik er gewoon een keer langs
moest gaan. Nu werk ik er een aantal dagen in de
week. Kan niet beter.”
Je werkt op dit moment ruim een half jaar hier. Wat zijn jouw werkzaamheden?
“Die zijn heel divers. Ik zit bijvoorbeeld achter de
receptie. In de winter is de receptie in de kerk
dagelijks open tussen 13:30 – 16:00 uur en tijdens
de zomertijd van 10:00 – 16:00. Verder beantwoord
ik vragen via mail of te lefoon en voer ik onder-
steunende secretariële werkzaamheden uit. Daar-
naast houd ik de aan- en afmeldingen bij van de
Vrienden en verstuur ik diverse mailingen.
Het meeste van de tijd ben ik bezig met het te
woord staan van bezoekers. Ik geef ze informatie
over de kerk, laat ze dingen zien en probeer soms
bezoekers te werven als Vriend van de Pieterskerk.
4 vriendenbericht > 500 jaar torenloos
In het onlangs verschenen lijvige boekwerk over de
Pieterskerk staat een boeiend stuk over de toren.
Welke aanwijzingen hebben bouwhistorici gevon-
den in metselverbanden, kapconstructies, funderin-
gen, archieven en een schilderij? Wat vertellen zij
over de verdwenen toren van de Pieterskerk?
Het gebeurde in de nacht van 4 op 5 maart, even
voor één uur. Stadssecretaris Henrick Florisz schrijft
dat de toren naar het noorden toe viel. Eén per-
soon in het bijzonder moet de schrik van zijn leven
hebben gehad; delen van het bouwwerk kwamen
terecht op het huis en zelfs het bed van priester
Symon Ewoutsz, die “in grooter vreesen van zijn
lijff” was. Hij bleef “doir Godts sonderlinghe gracie”
ongedeerd. Henrick beschrijft ook dat al tijdens de
preek op 25 februari grote stukken steen naar be-
neden vielen. Mensen ontvluchtten de kerk, bang
voor het instorten van de toren.
TorenstompGeen slachtoffers dus en ook de schade aan de kerk
bleef nog redelijk binnen de perken. In de toren had
zich een vertrek bevonden waar belangrijke docu-
menten werden bewaard. Meer dan een half jaar na
de ramp werden er nog papieren uit de puinhopen
gered. Wonderlijk genoeg bleef ook het orgel intact;
het hing in de kerk tegen de oostelijke torenmuur.
Daaruit wordt duidelijk dat een behoorlijke toren-
stomp was blijven staan. De klokken overleefden
de ramp niet; ze braken en werden in 1513 omge-
smolten tot één grote klok. Deze zogenaamde Sal-
vatorklok kreeg een plek in een nieuwe, los van de
kerk staande klokkenstoel. Het verklaart de naam
van de huidige Kloksteeg.
InstabielDe toren van de Pieterskerk was in 1512 zeker meer
dan 100 jaar oud en mogelijk rond 1442 nog ver-
hoogd. Bouwrekeningen uit het begin van de 16de
eeuw ontbreken, maar het is goed mogelijk dat
men in die tijd bezig was met een nieuwe boven-
bouw. Deze kan instabiel zijn geworden waardoor
hij uiteindelijk in de bewuste nacht bezweek.
Hoog en rijzigHoe heeft de ingestorte toren er uitgezien? De
enige afbeelding van de Pieterskerk met toren
dateert uit het begin van de 16de eeuw. Het gaat
om een schilderij dat waarschijnlijk gemaakt is om
fondsen te werven voor de bouw van het transept.
Dat bouwdeel staat er inderdaad half voltooid op.
De toren is rijzig en hoog. Maar onder andere de
resten van de torenfundering wijzen uit dat dit geen
reëel beeld geeft van de werkelijkheid. Een toren
Het moet een donderend geraas zijn
geweest: het instorten van de Pieterskerk-
toren, nu 500 jaar geleden. Wonderlijk
genoeg vielen er geen slachtoffers, maar
heel wat omwonenden zullen rechtop in
bed hebben gezeten. Sindsdien heeft de
Pieterskerk het zonder toren moeten doen.
500 jaar torenloos
Nieuw licht op de verdwenen toren van
de Pieterskerk
Vroeg 16de-eeuws schilderij waarop de Pieterskerk met een hoge toren en een half voltooid transept is weergegeven. (Leiden, Stedelijk Museum De Lakenhal)
Vervolg 500 jaar torenloos < vriendenbericht 5
van een dergelijke hoogte en omvang zou een veel
ruimer aangelegde en zwaardere fundering nodig
hebben gehad.
Koning der zeeLatere auteurs, uit de tijd dat de toren allang ver-
dwenen was, hebben misschien dit schilderij voor
ogen gehad toen ze een beeld schetsten van een
ca. 100 meter hoge toren. Volgens de Leidse Jan
Jansz Orlers (1570-1646) diende de toren als ba-
ken voor schippers op de Noordzee. Marcus van
Vaernewijck heeft het in 1568 zelfs over “den ko-
ning van de zee”. De toren heeft wel gediend als
observatiepost. Een rekening uit 1426 spreekt van
een “huusgen op Sinte Pieters toorn”. Via een mast
op dit huisje kon als noodsein een vuurkorf naar
boven worden gehesen.
ZuivelPlannen voor herbouw zijn er mogelijk wel ge-
weest. Gelovigen die een bijdrage leverden voor
herstel van het bouwwerk kregen van de bisschop
toestemming om tijdens de vastentijd zuivel te ge-
bruiken. Maar al snel na de ramp kreeg de kerk een
nieuwe westgevel en werd het dak van het schip tot
aan die gevel doorgetrokken. Geen logische actie
als er nog gedacht werd aan herbouw van de toren.
BalgenkamerAl die tijd bleef de overgebleven torenstomp staan,
ín de kerk en mét het - weer opgelapte - orgel er
aan. Rond 1540 wordt het restant van de toren af-
gebroken. Er komt een nieuw orgel, tegen de bin-
nenwand aan de westzijde van de kerk. Voor een
bijhorende balgenkamer wordt een aanbouw te-
gen de westgevel geplaatst. Dat wordt meteen de
Linksboven: Reconstructie van de Pieterskerk met toren rond 1500
Rechtsboven: Reconstructie van de Pieterskerk zonder toren rond 1565 (architektenburo Veldman-
RietbroekSmit)
Onder: Impressie van de situatie aan de westzijde van de
Pieterskerk tussen ca. 1512 en ca. 1540: de torenromp is inpandig nog aanwezig (architektenburo
VeldmanRietbroekSmit).A: Muurwerk torenromp
B: De hoekkolommen van de toren. Na het verwijderen van de
torenromp worden deze opgevuld.C: Na het instorten van de toren wordt al snel een dak geconstru-
eerd over het restant van de toren.
C
B A
6 vriendenbericht > Vervolg 500 jaar torenloos
Medio november werd de nieuwe, ruim
500 pagina’s tellende publicatie over de
Pieterskerk Leiden gepresenteerd, uiteraard
in de Pieterskerk. Het boek beschrijft de
geschiedenis van de bouw en het gebruik
van de kerk door de eeuwen heen. De prijs
bedraagt € 59,50.
Elizabeth den Hartog, John Veerman, Edward
Grasman, Dirk Jan de Vries (redactie), De Pieters-
kerk in Leiden, Zwolle (uitgeverij WBOOKS) 2011.
Boven: Foto J. van Galen © Rijksdienst Cultureel Erfgoed.Na het afbreken van de torenromp rond 1540 kreeg de westgevel van de kerk een aanbouw met op de 1ste verdieping de balgenkamer van het nieuwe orgel. Toen de Van Hagerbeers het orgel verbouwden, werd deze uitbouw in 1637 voorzien van een extra verdieping ten behoe-ve van een nieuwe balgenkamer.
Onder: Plattegrond met de bouwfasen tussen 1390 en 1565 (architektenburo VeldmanRietbroekSmit). De twee kolommen op de plek waar zuid- en noordtransept op het schip aansluiten worden na de afbraak van de torenromp ca. 1540 verplaatst naar het westen.
nieuwe entreepartij die later (1637) nog een extra
verdieping zal krijgen.
HergebruikDe bouwhistorici hebben resten van de toren terug-
gevonden in muurdelen aan de westkant van het
schip. Oude torenbakstenen kregen een nieuwe
plek, o.a. in het (noord)transept. Dat was immers
nog niet af toen de toren instortte.
In het schip is nog te zien hoe de twee driekwart-
kolommen die tegen de oostelijke hoeken van de
toren stonden, na afbraak van de toren werden op-
gevuld. Zo konden ze dienst blijven doen. Verder
was er met het verwijderen van de overgebleven
torenmuren een extra kolommenpaar nodig om de
dakconstructie te ondersteunen en de arcade tus-
sen schip en zijbeuken door te laten lopen. Met het
gereed komen van het transept had men op de plek
waar transept en schip op elkaar aansloten twee
kolommen over; inderdaad zijn deze hergebruikt;
het zijn de twee meest westelijk staande kolommen.
Vormgeefster en typografe Kiki Rörsch-Douwes:
“Mensen samenbrengen, dat drijft me”
Met kerken als geloofsgemeenschappen heeft Kiki Rörsch geen band.
Wel met de functie van kerkgebouwen, namelijk mensen samenbrengen.
“Van het moment af dat ik in Leiden ben gaan stu-
deren, ben ik daar mee bezig geweest. Het begon
met het helpen opzetten van het LAK-theater, daar
waren veel vrijwilligers bij. Daarna de organisatie
van het eeuwfeest, toen de Leidse universiteit 400
jaar bestond. Ik had toen zo’n driehonderd vrijwil-
ligers verzameld. Het startte met een theaterpro-
gramma dat bedoeld was om stad en universiteit
dichter bij elkaar te brengen. En met een deel van
die groep vrijwilligers ben ik begonnen met de eer-
ste activiteiten voor de Pieterskerk.
Wij zijn hier komen wonen in 1978, ten tijde van de
vorige restauratie. Ik raakte onder de indruk van dit
prachtige gebouw, maar ik dacht wel: Wat zonde
dat het altijd dicht is! En als je er eens mensen
uit zag komen, dan waren die allemaal gekleed
in driedelig grijs. Ik vond dat iedereen in die kerk
moest komen. Ik ben toen naar de toenmalige be-
heerder gegaan en heb gevraagd of ik de kerk in
het weekend als vrijwilliger mocht openstellen. Dat
mocht, en zo ben ik in de kerk begonnen. Soms
Kiki Rörsch-Douwes (60). Vormgeefster en typografe. Was lid van het bestuur van de Stichting Vrienden van de Pieterskerk,
en van de Stichting Pieterskerk. Genoot het meest door zelf de handen uit de mouwen te steken.
“Ook al zit ik tussen de generaals, ik blijf een soldaat”. Zette zich ruim dertig jaar op vele manieren
in voor de Pieterskerk. Verzorgde onder meer de lay-out van het Vriendenbericht en vervaardigde
talloze grafische ontwerpen voor activiteiten die in de kerk plaatsvonden.
in voetenzakken in de ijzige kou. Maar ik heb daar
ook heel mooie momenten gehad. Laat in de mid-
dag, dan was ik na de openstelling alleen in de
kerk, de zon kwam door de ramen, in de ruimte
alleen maar stilte... Dan stonden soms de tranen
in mijn ogen.
De kerk is niet alleen een mooi gebouw, maar ook
een prachtlocatie voor evenementen. Het bestuur
van de Vriendenstichting heeft mij toen gevraagd
of ik me wilde inzetten voor de organisatie van de
eerste Uitmarkt. Dat was pionieren, en dat vind ik
het leukst. Ik heb jarenlang bij het LUF, het Leids
Universiteits Fonds, gewerkt. Daar heb ik veel er-
varing opgedaan in het binnenhalen van sponsor-
geld. Dat kwam bij de organisatie van de Uitmarkt
goed van pas.
In 1983 kreeg ik de buurman, toenmalig burge-
meester Cees Goekoop, zo ver dat hij zijn 50ste
verjaardag in de kerk ging vieren. Hij nodigde al
zijn relaties uit, die konden de kerk komen bewon-
deren. Hoe konden we de kerk zo mooi en gezellig
mogelijk maken? Ik heb toen bij een kaarsenma-
kerij in de buurt honderden waxinelichtjes gehaald
en die op de randen rond de pilaren gezet. Dat
gebeurt tot op de dag van vandaag, als er een
evenement in de kerk is.
Ik heb steeds geprobeerd praktische en goedko-
pe oplossingen te bedenken. We hadden bijvoor-
beeld geen geld om alle vijfhonderd deelnemers
aan een gigantisch muziekstuk elk een bloemetje
te geven. Toen ben ik met een groep klasgenoot-
jes van mijn dochter naar de Bollenstreek gereden
om daar zakken vol narcissenkoppen op te halen.
Na afloop van de voorstelling strooiden we die van
een hoge loopbrug in de kerk naar beneden: Echt
een feest!
Ik heb vorig jaar afscheid genomen van het be-
stuur, en het kost me geen moeite om me nergens
meer mee te bemoeien, ook al kijk in vanuit mijn
werkkamer pal op de kerk. Het doet me goed om
te weten dat die dooie klomp stenen van dertig
jaar geleden zich tot het bruisend hart van de stad
heeft ontwikkeld”.
Kiki Rörsch-Douwes < vriendenbericht 7
Het ministerie van Financiën ondersteunt uw gift
Vanaf 1 januari 2012 is er een nieuwe wet van kracht die voor u, als Vriend van de
Pieterskerk Leiden, interessant kan zijn. Het Ministerie van Financiën wil het geef-
gedrag van particulieren stimuleren met een aantal fiscaal gunstige maatregelen
die in de nieuwe Geefwet zijn opgeno men. Deze Geefwet geldt voor culturele
instellingen met een ANBI status (Algemeen Nut Beogende Instelling). De Stichting
Pieterskerk Leiden is een monument met een dergelijke culturele ANBI status.
Extra giftenaftrek voor particulieren en bedrijvenDe Geefwet is gebaseerd op de rijke Nederlandse
traditie van particuliere vrijgevigheid en van filantro-
pie in bredere zin. Uw vrijgevigheid is de Pieters-
kerk Leiden ten deel gevallen; als Vriend steunt u
de Pieterskerk Leiden, een belangrijk Rijksmonu-
ment, in haar taak om cultureel erfgoed te behou-
den voor de huidige en toekomstige generaties.
Een gift aan een culturele instelling met ANBI sta-
tus gaat tijdelijk een extra belastingvoordeel ople-
veren in de inkomstenbelasting. U kunt als belas-
tingplichtige namelijk 1,25 keer het bedrag van de
Optimaal gebruik maken van de GeefwetWilt u optimaal van de Geefwet gebruikmaken en
daarmee de Pieterskerk Leiden steunen, dan advi-
seren wij u in 2012 een periodieke schenking voor
vijf jaar of meer af te spreken met de Pieterskerk
Leiden. Periodieke giften zijn volledig aftrekbaar
voor de inkomstenbelasting.
€ 1.000
€ 1.250
€ 650
€ 350
Zonder geefwetU schonk in 2011
Uw aftrekpost in 2011
Fiscale teruggave bij 52 % tarief
U betaalde in feite
Met geefwetU schonk in 2012
Uw aftrekpost in 2012
Fiscale teruggave bij 52 % tarief
U betaalt in feite
€ 1.000
€ 1.000
€ 520
€ 480
Rekenvoorbeeld voor particulieren:
gedane gift aftrekken. Dit betekent dat het bedrag
van de gift voor de berekening van de giftenaftrek
wordt verhoogd met 25%. Deze extra aftrek wordt
toegepast over maximaal € 5.000,= van de aan
culturele instellingen gedane giften.
Bedrijven kunnen voor de vennootschapsbelasting
1,5 keer het bedrag van de gedane gift in aftrek
brengen; Ook voor de vennootschapsbelasting
geldt dat deze extra aftrek wordt toegepast over
maximaal € 5.000,= van de aan culturele instellingen
gedane giften. Deze extra giftenaftrek kan voor het
eerst worden aangegeven bij de aangifte over het
belastingjaar 2012. Deze aangifte doet men in 2013.
De Geefwet is ook van kracht voor de Pieterskerk Leiden
Wilt u meer informatie over de Geefwet t.b.v. de
Pieterskerk Leiden, neemt u dan contact op met
Frieke Hurkmans, via [email protected] of 071-
5124319 (ma-vr 10-16 uur).
8 vriendenbericht > De Geefwet
Maatschappelijke stage in de Pieterskerk & Samenwerking Nederlands Kamerkoor < vriendenbericht 9
Maatschappelijke stage in de
Vanaf schooljaar 2011-2012 moeten alle scholieren
in het voortgezet onderwijs verplicht minimaal 30
uur maatschappelijke stage lopen gedurende hun
schoolloopbaan. Tijdens deze stage doen zij vrijwil-
ligerswerk. Jongeren kunnen zo tijdens hun school-
tijd kennismaken met de samenleving en daaraan
een bijdrage leveren. De Pieterskerk Leiden is een
stageplaats voor leerlingen van OCL Het Waterland,
die iedere twee weken een ochtend komen helpen.
Het Leidse Waterland is een school voor praktijkon-
derwijs. Na vier of vijf jaar halen leerlingen een prak-
tijkdiploma dat perspectief biedt op werk. Leerlingen
kunnen ook een diploma halen waarmee ze kunnen
doorleren op een mbo. Het Waterland maakt deel
uit van het Onderwijscentrum Leiden (OCL).
Voorafgaand aan hun maatschappelijke stage
krij gen de leerlingen een rondleiding door de
Pieterskerk. Daarbij mag men ook naar het dak, met
Maria VespersZondag 9 september 2012
Aanvang concert: 19:00 uur
Pieterskerk start nieuwe samenwerking met Nederlands Kamerkoor
De Pieterskerk Leiden kent een lange traditie van de Maria Vespers concerten. Met ingang van 2012 wor-
den de Vespers uitgevoerd door het Nederlands Kamerkoor, dat dit jaar 75 jaar bestaat. Het Nederlands
Kamerkoor maakt naast een optreden in Leiden, een tour door Nederland en Vlaanderen. De nieuwe
chef-dirigent Risto Joost voert ook het Belgische B’Rock aan. B’Rock is een jonge groep specialisten in
de wereld van de oude muziek en werd sinds zijn start in 2005 unaniem lovend onthaald door zowel de
nationale als de internationale pers.
Claudio Monteverdi (1567-1643) – Il Vespro della Beata Vergine (1610)Monteverdi schreef zijn Vespro della Beata Vergine in een poging om een baan te bemachtigen bij de
beroemde pauselijke kapel in Rome en droeg ze op aan paus Paulus V. Ondanks dat de Vespers door hun
virtuositeit en kleurenrijkdom een grote indruk maakten, kreeg hij de baan niet. Maar uiteindelijk verwierf
Monteverdi de positie van kapelmeester aan de San Marco in Venetië. Ook nu nog behoren de Vespers
tot zijn meest populaire werken. Felle dramatiek, innige devotie en overrompelende instrumenten en stem-
men smolt hij samen tot het mooiste wat de laat-renaissance te bieden heeft.
€ 5 euro kortingVoor de Vrienden van de Pieterskerk geldt de hele maand april een speciale kortingsprijs voor de Maria Ves-
pers. U betaalt in april €33 i.p.v. € 38. De kaarten zijn o.v.v. VRIENDPK-NKK, te koop via www.pieterskerk.com
/evenementen of telefonisch via de Stadspodia 0900–900 1705 (ma-za t/m: 16.00-19.00 uur, 25 ct pm)
een prachtig uitzicht over Leiden. Daarna komen
iedere twee weken leerlingen een ochtend werken.
De werkzaamheden variëren van tuinonderhoud tot
het schoonhouden van de monumenten. De huis-
meester van de Pieterskerk begeleidt de leerlingen
in de Pieterskerk en tijdens de pauzes schuift ie-
dereen in het gebouw aan. Aan het einde van de
maatschappelijke stage ontvangen de leerlingen
een certificaat. Een fantastische manier om jonge
mensen kennis te laten maken met de Pieterskerk.
PieterskerkHet ministerie van Financiën ondersteunt uw gift
De Geefwet is ook van kracht voor de Pieterskerk Leiden
Heinrich Scheidemann (1595 - 1663) wordt geboren
in de Noord-Duitse plaats Wohrden. Van 1611 tot
1614 studeert Heinrich in Amsterdam bij Jan Pie-
terszoon Sweelinck. Sweelick is erg gesteld op
zijn student en draagt een motet aan hem op. In
tegenstelling tot zijn tijdgenoten beperkt Scheide-
mann zich voornamelijk tot het componeren van
orgelmuziek.
Het Van Hagerbeerorgel is het grootste orgel ter
wereld in middentoonstemming; een uniek instru-
ment. In 1636 sloot het stadsbestuur van Leiden
een overeenkomst met de orgelmakers Van Ha-
gerbeer voor de bouw van een nieuw orgel. In de
loop der tijd is dit orgel steeds aangepast aan de
veranderende muzikale smaak. Tussen 1943 en
1946 werd een poging gedaan om het orgel in zijn
oorspronkelijke staat terug te brengen. Na verloop
van tijd kwam er op deze restauratie echter veel kri-
tiek, mede dankzij het voortschrijdende historische
onderzoek naar de 17de-eeuwse orgelbouw. In de
periode 1994-1998 onderging het orgel dan ook
opnieuw een restauratie. Hiermee kreeg een uniek
stadsorgel uit de Gouden Eeuw zijn oorspronkelijke
glorie terug.
Datum: Zondag 15 april 2012
Aanvang concert: 15:00 uur
Toegang: gratis
Scheidemann CD - € 12,50, een speciale prijs voor
aankoop via de Pieterskerk (excl. verzendkosten)
De CD is vanaf 15 april ook te koop via de site van
de Pieterskerk, www.pieterskerk.com.
Op 15 april presenteert Leo van Doese-
laar, titulair organist van de Pieterskerk,
zijn nieuwe Scheidemann-CD opge-
nomen op het Van Hagerbeerorgel.
De CD is voor en na aanvang van het
concert verkrijgbaar in de Pieterskerk.
Van Hagerbeerorgel &Leo van Doeselaar
Nieuwe CD
10 vriendenbericht > Nieuwe CD Van Hagerbeerorgel & Leo van Doeselaar
Frieke Hurkmans over veranderingen in bestuursstructuur.
De weg naar professionalisering
Terug in de tijd. 1974 om precies te zijn. De ge-
meente Leiden en de universiteit Leiden nemen het
voortouw in het oprichten van de Stichting Pieters-
kerk Leiden. Doel van de stichting is: het in goede
staat behouden van het eeuwenoude monument.
Noodzaak, omdat het monument door de Leidse
Protestantse kerken wordt af gestoten vanwege
sterk teruglopende aantallen kerkgangers en de
slechte staat van het pand.
Weg naar herstelDe Pieterskerk maakt vervolgens grote stappen.
Het organiseert evenementen, er komen inkomsten
binnen en de weg naar herstel zet in. Vele vrijwil-
ligers helpen mee. Tien jaar na de oprichting, in
1986, stelt de stichting het eerste personeelslid
aan: Ton Boon. Deze betrokken vrijwilliger wordt di-
recteur van de Pieterskerk. Het betekent een eerste
verandering en een allereerste stap op weg naar
professionalisering.
De directeur zet, samen met het bestuur, de lijnen
vanaf dat moment uit. Ruim 24 jaar is Boon directeur
van de kerk. Met een twintigtal werknemers groeit
de organisatie en in de periode van de restauratie
2000-2010 is al die ondersteuning hard nodig.
Medio 2010 neemt Frieke Hurkmans het stokje over
van Ton Boon, die als conservator aan het monu-
ment verbonden blijft. De volgende fase breekt
aan. Directeur Frieke Hurkmans vertelt, ‘Vorig jaar
zijn we een nieuwe fase ingegaan. De bedrijfsvoe-
ring wordt verder geprofessionaliseerd en de per-
soneelsstructuur is veranderd. Het bedrijf is nu ge-
baat bij een kleine vaste kern medewerkers. Daar
omheen staan zeer betrokken professionals die per
De toestemming van de Minister van Cultuur is binnen. De weg naar een nieu-
we bestuursstructuur van de Pieterskerk is vrij. Een structuur die past bij een
professionele organisatie. De opbouw van het ‘bedrijf ’ Pieterskerk begon ruim
dertig jaar geleden met de oprichting van de Stichting Pieterskerk Leiden.
Een nieuw gezicht Rogier van de Sande (5 november 1966) is de
nieuwe voorzitter van de Raad van Toezicht. In
1995 rondde hij zijn studie politicologie af. Sinds
april 2011 is hij werkzaam als lid van het college
van Gedeputeerde Staten in Zuid-Holland. Hier-
voor was hij wethouder van de Gemeente Lei-
den. In het volgende Vriendenbericht staat een
uitgebreid interview met Rogier van de Sande.
project worden ingehuurd. Dat is een belangrijke
verandering. Het bespaart kosten en zorgt gelijk-
tijdig voor zeer hoogwaardige vakmanschap daar
waar het nodig is.’ Hurkmans geeft een concreet
voorbeeld: ‘Onze huidige huismeester is freelan-
cer, een vakman van topklasse. Hij is timmerman-
restaurateur, heeft gouden handen en wordt per
project ingezet.’ Ook de bestuursstructuur veran-
dert, ‘We zijn overgestapt naar op een Raad van
Toezicht-model met een directeur-bestuurder.’,
meldt Hurkmans.
BeschermheerDe burgemeester en de rector magnificus worden
beschermheren van de Pieterskerk.
Frieke Hurkmans: ‘Het beschermheerschap is een
volkomen informele positie, maar wel een hele be-
langrijke. Een monument als de Pieterskerk moet
gedragen worden door de belangrijke partners in
de stad. Zonder de steun van Universiteit en ge-
meente Leiden is er geen bestaansrecht meer voor
de kerk.’
Laatste stap‘De keuze voor een Raad van Toezicht is een stap
in de richting van verdere professionalisering. Daar
was zowel het vorige bestuur aan toe. Er zijn een
aantal bestuursleden bereid gevonden om mee
te gaan naar de Raad van Toezicht, dat zorgt voor
een stabiele overgang. En er zijn drie nieuwe vak-
kundige bestuurders aangetrokken. Een mooie
combinatie!’ De Pieterskerk werkt op deze manier
toe naar een succesvolle en financieel gezonde
bedrijfsvoering, die in staat is het monument in
stand te houden.
Nieuwe bestuursstructuur < vriendenbericht 11
Rogier van de Sande. Foto: Provincie Zuid-Holland
agenda pieterskerk
Openstelling en rondleidingen:Wanneer er geen evenementen plaatsvinden is de Pieterskerk geopend voor publiek. Op maandag t/m vrij-dag van 10.00 tot 16.00 uur en op zaterdag en zondag van 13.30 tot 16.00 uur. Op zondagen kunt u deelnemen aan een rondleiding vanaf 14.00 uur.Op www.pieterskerk.com vindt u de data van actuele openstellingen en rondleidingen.
Wilt u een rondleiding op een niet gepubliceerde datum of met een groep? Onze vrijwilligers zijn graag bereid u rond te leiden in de Pieterskerk. Voor meer informatie en reserveringen kunt u contact opnemen met de sales-afdeling van de Pieterskerk via (071) 513 77 64 of een e-mail sturen naar [email protected]
Parkeren:Wij adviseren u te parkeren op het Haagweg Parkeer-terrein, kosten hiervoor zijn € 6,- per auto per dag inclu-sief vervoer naar en van de binnenstad. Zie voor meer informatie www.stadsparkeerplan.nl. Vanaf Leiden CS stoppen verschillende bussen op de Breestraat, op 2 minuten loopafstand van de Pieterskerk.
Ingang concerten e.d.: Pieterskerkhof 1A
April 2012za 14 Getijdendag Egidius College Aanvang 05:30 uur tot 20:00 uur toegang gratis www.leidsekoorboeken.nl
zo 15 Presentatie CD Van Hagerbeer- Leo van Doeselaar Aanvang 15:00 uur toegang gratis www.bachkoorholland.nl
Mei 2012 vr 18 Premiere 3e Leidse Koorboek Aanvang 20.15 uur www.pieterskerk.com
za 19 + Leiden Marathon zo 20 Aanvang 20.15 uur Inschrijving en informatie via: www.leidsekoorboeken.nl
Juni 2012 zo 02 28e Leidse Orgeldagen Organist: Leo van Doeselaar Informatie via: www.stichtingorgelstadleiden.nl
ma 04 Vrijheidslezing Spreker: Frans de Waal Aanvang: 15:00 uur Toegang na aanmelding gratis www.pieterskerk.com/evenementen
za 30 Museumnacht ook in de Pieterskerk Informatie via: www.museumnachtleiden.nl
Juli 2012 do t/m za Leidse Filmdagen - zomereditie 06 t/m 08 thema: Brazilië Aanvang: 22:00 uur Informatie via: www.pieterskerk.com
concerten & evenementen
zo 08 Zomerorgelconcert Aanvang: 16:00 uur Informatie via: www.pieterskerk.com
zo 15 Zomerorgelconcert Aanvang: 16:00 uur Informatie via: www.pieterskerk.com
zo 22 Zomerorgelconcert Aanvang: 16:00 uur Informatie via: www.pieterskerk.com
Augustus 2012 zo 05 Inlooporgelconcerten Aanvang: 15:00 uur Informatie via: www.pieterskerk.com
zo 12 Inlooporgelconcerten Aanvang: 15:00 Informatie via: www.pieterskerk.com
zo 19 Inlooporgelconcerten Aanvang: 15:00 Informatie via: www.pieterskerk.com
September 2012 ma 03 Opening Academisch Jaar Aanvang: 15:00 uur www.leidenuniv.nl
Za 08 + Open MonumentendagenZo 09 (zo 9 sept. beperkte bezichtiging) toegang gratis www.pieterskerk.com
Zo 09 Maria Verspers - Nederlands Kamerkoor Aanvang: 19:00 uur Informatie via: www.pieterskerk.com
Oktober 2012zo 28 Cantatedienst - Collegium Musicum Aanvang: 19:00 uur www.stichtingcantate.nl
November 2012vr 23 + The dream of Gerontius - Edward Elgarza 24 Aanvang: 20:00 uur www.stichtinghippo.nl
zo 25 Cantatedienst - Bachkoor BWV Middelburg Aanvang: 19:00 uur www.stichtingcantate.nl
Pieterskerk LeidenPostadres Kloksteeg 16, 2311 SL Leiden Bezoekadres Pieterskerkhof 1a, Leiden(071) 512 43 19www.pieterskerk.com
vriendenbericht