Vredeseilanden jaarverslag 2007

VREDESEILANDEN vzwJAARVERSLAG 2007

Van voedsel naar inkomen

1

VREDESEILANDEN VZW

JAARVERSLAG 2007

Van voedselnaar inkomen

2

Vooraf ........................................................................................................................ 3

1 Vredeseilanden in 2007 .............................................................................................. 5

2 Rekenschap en duurzaamheid ...................................................................................... 7

3 De keuze van Vredeseilanden, actueler dan ooit ............................................................ 11

4 De Zuid-programma’s in 2007 ...................................................................................... 17

5 Vredeseilanden in Vlaanderen .................................................................................... 43

6 De sociale balans van Vredeseilanden .......................................................................... 47

7 Milieubeleid van Vredeseilanden .................................................................................. 51

8 Vredeseilanden vzw – Financieel jaarverslag 2007 .......................................................... 55

Inho

ud

EEN NIEUWE DIRECTEUR VOOR VREDESEILANDEN

De Raad van Bestuur van Vredeseilanden heeft Luuk Zonneveld benoemd tot nieuwe AlgemeenDirecteur. Luuk Zonneveld neemt begin juni 2008 het roer over van Jan Aertsen, die de organisatiein de voorbije 19 jaar geleid heeft. Eerst als directeur van Coopibo, na de fusie met Vredeseilandensamen met Herman Deprouw, en na diens pensionering verder tot op vandaag. Jan blijft in dienst bij de organisatie om de vernieuwde opdracht van Vredeseilanden verder te ont-wikkelen en uit te voeren.

De directeurswissel is het sluitstuk van het intensief veranderingsproces dat onze organisatie eennieuwe richting uitstuurde. De krijtlijnen die Jan Aertsen mee uittekende moeten Vredeseilanden instaat stellen om korter op de bal te spelen in een snel veranderende economische, politieke en soci-ale context. Vredeseilanden wil voortaan nog krachtiger haar rol spelen in een groeiende bewegingvan boerenorganisaties, bedrijven en consumenten, die waarde hecht aan een toekomst waarin er inde marktlogica aandacht is voor milieu- en sociale thema’s.

Meer over deze nieuwe strategische keuzes leest u vanaf blz. 8.

Jan Aertsen is absoluut opgetogen over de komst van Luuk Zonneveld: “Ik zouzeer ontgoocheld geweest zijn, als we Luuk niet hadden kunnen overtuigen omonze rangen te versterken. Duurzaamheid is nu hét verhaal. We moeten daar opinzetten: de civiele samenleving waar Vredeseilanden bij hoort, de overheid, hetbedrijfsleven, ...Met Luuk haalt Vredeseilanden de ervaring binnen die we zullen nodig hebben omdie nieuwe uitdagingen aan te pakken. Ik laat de organisatie met een gerust hartin zijn handen.”

“Het is voor mij een eer om tot Algemeen Directeur van Vredeseilanden te zijnbenoemd,” zegt Zonneveld. “Door zeer duidelijk te focussen op inkomensverhogingvoor boerenfamilies heeft Vredeseilanden op dit vlak een belangrijke expertiseopgebouwd. Daarmee draagt de organisatie ook succesvol bij tot de duurzame verbetering van de voedselzekerheid in het Zuiden – een thema dat gezien de hui-dige voedselcrisis in ontwikkelingslanden helaas uiterst actueel is.”

“Bovendien getuigt Vredeseilanden van innovatie-kracht. De organisatie slaagt er bijvoorbeeld in ombedrijven te overtuigen om in de kleinschalige landbouw in het Zuiden te investeren, daarnaast speeltVredeseilanden een prominente rol in campagnes waarbij de link wordt gelegd tussen de situatie vanboerenfamilies (producenten in het Zuiden) en de rol van consumenten (in Noord en Zuid). Opvallendis dat Vredeseilanden er ook in slaagt om, samen met andere organisaties, talloze jongeren voor de ont-wikkelingsproblematiek te interesseren.”

“Het is een behoorlijke uitdaging om in de voetstappen te treden van mijn voorganger Jan Aertsen.Onder zijn visionaire leiding was Vredeseilanden telkens weer haar tijd vooruit in haar steun aan duur-zame landbouw in Zuid en Noord. Ik verheug me op de samenwerking met hem.”

3

Voor

af

WIE IS LUUK ZONNEVELD?

Zonneveld was Managing Director van de wereldwijde koepel van Fair Trade, Fairtrade LabellingOrganizations (FLO) International in Bonn, Duitsland. Onder zijn leiding werd het wereldwijde zegelvoor Fair Trade ingevoerd, werd de kwaliteit van de certifiëring zodanig ontwikkeld dat FLO als eer-ste certifieerder van sociale ontwikkeling ter wereld ISO-accreditatie ontving, verachtvoudigde dewereldwijde omzet van Fair Trade, en won de organisatie in 2003 de Koning Boudewijn Prijs voorOntwikkeling.

Zonneveld heeft een uitgebreide managementervaring in Noord en Zuid. Na enige jaren als journalistdoor Afrika en Azië gereisd te hebben, werkte hij vijf jaar bij Fair Trade Original in Culemborg, waarhij o.a. Fair Trade Assistance vzw concipieerde en opzette, voor de bedrijfsmatige ondersteuning vanproducenten in ontwikkelingslanden.Na nog eens vijf jaar bij de Duitse Heinrich-Böll-Stiftung, waar hij de afdeling Ontwikkelingssamen-werking opbouwde, leefde hij 3,5 jaar in Cuba als manager van het programma van zeven Oxfam-organisaties op Cuba zelf, in Haïti en in de Dominicaanse Republiek. Voordat hij bij FLO begon, werkte Zonneveld een jaar als Programma-Coördinator bij de Heinrich-Böll-Stiftung in Brussel. De afgelopen maanden werkte Zonneveld als consultant, onder andere voor deBelgische organisatie CompenCO2.

Zonneveld is in Nederland geboren, maar bracht zijn jeugd en studietijd door in België, Frankrijk,Duitsland en de VS. Hij heeft diploma’s in sociologie, psychologie, economie en marketing. Zonneveldis 51 jaar, is getrouwd en heeft twee kinderen.

4

Bij wijze van voorsmaakje, een greep uit de hoogtepunten:

Klaar voor de toekomst2007 was een belangrijk jaar voor Vredeseilanden. De organisatie rondde een intensief strategischplanningproces af waarbij alle geledingen van de organisatie in Zuid en Noord betrokken waren,samen met een aantal relevante externe actoren.2007 was ook het jaar van het nieuw 6-jarenprogramma voor medefinanciering door DGOS (De Bel-gische Ontwikkelingssamenwerking). Gezien de nieuwe strategische keuzes van Vredeseilanden, eenniet te onderschatten klus, die niettemin met succes werd afgerond.

Samenwerken met Colruyt in BeninIn dit unieke samenwerkingsproject ondersteunt Vredeseilanden samen met Colruyt rijstboeren en -boerinnen om hun inkomen te verhogen. Daarnaast is een belangrijk doel van het project om vanelkaar te leren en die lessen te gebruiken als voorbeeld voor anderen.

Voedselhulp voor Centraal-Afrika uit ... CongoSinds vorig jaar wordt de voedselhulp van het Wereldvoedselprogramma voor vluchtelingen in Cen-traal Afrika, geleverd door de boeren van Coocenki. Dit is het resultaat van 2 jaar intensief overlegtussen vertegenwoordigers van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, het Vredeseilanden-kantoorin Congo en het Wereldvoedselprogramma.

Over de grenzen heenDe nieuwe keuzes van Vredeseilanden vragen ook een gewijzigde aanpak. Gezien het marktgebeurenzich niet enkel binnen de landsgrenzen situeert, zal de huidige landenwerking evolueren naar eengrensoverschrijdende, regionale werking. In Costa Rica, Nicaragua en Honduras beten ze in 2007 despits af van dit regionaliseringsproces.

Van Ik ben verkocht tot FairtradegemeentenIn januari 2007 titelden de Vlaamse kranten: “Vlaanderen is absoluut koploper in de wereld op hetgebied van Fairtradegemeenten. Samen met hun inwoners, winkeliers, horeca-uitbaters, scholen, ver-enigingen en bedrijven promoten de Fairtradegemeenten eerlijke handel en duurzame landbouw.”

Tot in het parlement ...In Costa Rica slaagden een aantal boerenorganisaties er in om, met de steun van Vredeseilanden,een wet te laten stemmen ten voordele van biologische landbouw.

Op de pagina’s die volgen, leest u uiteraard nog veel meer. Wij wensen u een boeiende lectuur.

5

Vred

esei

land

en i

n 20

07

1

Lees meer blz. 11

Lees meer blz. 18

Lees meer blz. 20

Lees meer blz. 22

Lees meer blz. 45

Lees meer blz. 23

Dit jaarverslag is iets uitgebreider dan de vorige jaren. Wij willen meer informatie geven dan de puurfinanciële verslaggeving zoals wettelijk vereist.Duurzame ontwikkeling heeft altijd hoog op de agenda van Vredeseilanden gestaan, en dan is hetmaar logisch dat we niet alleen oog hebben voor de directe prestaties van onze programma’s, maarook voor de milieuaspecten en de sociale aspecten van onze activiteiten. Duurzaamheidsverslag-geving is het in kaart brengen van de economische, sociale en ecologische resultaten van een orga-nisatie of bedrijf.

Verantwoording, openheid en transparantie naar de geïnteresseerde leden, donatoren, overheid,publiek en bedrijven vinden we belangrijk. Daarom willen we dat onze communicatie en onze rappor-tering beantwoordt aan de steeds hogere maatschappelijke verwachtingen en de vragen van steedskritischer wordende publiek. Een jaarverslag kan niet langer beperkt blijven tot de obligate financi-ële balans, een narratief verslag van succesvolle activiteiten en realisaties van het afgelopen jaar. Ookinformatie over ‘social governance’, over de eigen milieuzorg en de milieu-impact, over het eigen per-soneelsbeleid, over de werking met vrijwilligers ... moet gecommuniceerd worden.

Wat is rekenschap?Rekenschap (accountability) betekent verantwoordelijkheid nemen voor zijn acties, mensen enmiddelen en daarover ook verantwoording afleggen tegenover alle belanghebbenden van binnen ofbuiten de organisatie. Voor Vredeseilanden zijn de interne stakeholders het personeel, het bestuuren de vrijwilligers. De externe stakeholders zijn o.m. de subsidiërende overheden, de particulieredonateurs, leveranciers en andere NGO’s.

Rekenschap is meer dan transparantie. Het is een actieve verantwoording die niet alleen over successen vertelt maar ook over mislukkingen, en die uitlegt hoe die successen en mislukkingen ergekomen zijn en wat de organisatie er uit geleerd heeft. We willen hier in de toekomst meer syste-matisch over rapporteren.

Waarom rekenschap afleggen?VREDESEILANDEN WERKT MET PUBLIEKE MIDDELEN

In principe legt de organisatie verantwoording af aan de Raad van Bestuur en de Algemene Ver-gadering. In toenemende mate wordt de samenleving opener, wordt informatie meer beschikbaar, enwillen mensen dat met hun mening rekening gehouden wordt. Dat geldt voor de politiek, voor bedrij-ven, voor verenigingen.Wij werken met publieke middelen (subsidies en giften) en zijn daarover dus ook verantwoording ver-schuldigd aan het publiek en aan alle andere belanghebbenden.

VREDESEILANDEN WIL EEN DRAAGVLAK

Vredeseilanden wil kunnen steunen op een breed draagvlak van sympathisanten, schenkers en vrij-willigers. Wij kunnen niet als een eiland van experten functioneren, los van de samenleving.Draagvlak kan onder meer door rekenschap bekomen worden. Daardoor ontstaat ook legitimiteit voorVredeseilanden, een soort morele steun of recht om te spreken en om aan ontwikkelingssamen-werking te werken.

VREDESEILANDEN WIL EFFECTIEF WERKEN

We moeten ons een goed doel stellen, en dat is: het inkomen van arme boeren verhogen zodat zezich zelfstandig kunnen ontwikkelen. De middelen moeten dan ook dat doel ten goede komen.

VREDESEILANDEN WIL EFFICIËNT WERKEN

De middelen moeten niet alleen aan de juiste doelen besteed worden, maar ook op een efficiëntemanier gebruikt worden. We willen de dingen op een goede manier doen, dat ook opvolgen en daar-over uitleg geven.

7

Reke

nsch

ap e

n du

urza

amhe

id

2

Rekenschap geven houdt risico’s inTransparantie betekent dat we ons kwetsbaar opstellen. Dat kan mogelijk misbruikt worden door men-sen die met een beperkt perspectief of zonder goede kennis van zaken bepaalde conclusies trekkenof aspecten in een specifiek daglicht plaatsen, door mensen die het oneens zijn met de keuzes dieVredeseilanden maakt en die daarom de organisatie schade willen toebrengen, door mensen die eer-der willen benadrukken waar we falen dan waar we succesvol zijn. We zullen verstandig moeten omgaan met rekenschap: niet alleen transparant zijn maar ook toe-lichting geven, niet alleen zelf toelichting geven maar ook externe beoordelingen vragen en diepubliceren, journalisten en andere geïnteresseerden uitnodigen en niet alleen reactief antwoorden ophun conclusies.We moeten de verantwoordelijkheid van rekenschap nemen, maar het risico van misbruik van infor-matie beperken.

Hoe geven we rekenschap?In de eerste plaats via het jaarverslag. Dit jaar geven we voor het eerst op een geïntegreerde manieruitleg over vier belangrijke aspecten van ons werk. We gaan daarbij uit van het concept van duur-zame ontwikkeling, waarin zowel de economische, de sociale als de milieuaspecten van een bedrijfof organisatie bekeken worden. Voor Vredeseilanden vindt u in dit jaarverslag:• de financiële resultaten (zoals dit vorige jaren reeds gebeurde);• het programma en onze activiteiten in het Zuiden en België;• een toelichting over ons milieubeleid en een eerste aanzet tot rapportage;• een toelichting over hoe we met onze medewerkers en medewerksters omgaan (wat voorheen in

de sociale balans summier opgenomen was).Op basis van dit jaarverslag worden artikels op de website en een grootschalige brochure voor hetruime publiek gemaakt.Volgend jaar willen we dit rapport verder ontwikkelen en harmoniseren met een externe duurzaam-heidsstandaard, zijnde het Global Reporting Initiative.

Duurzame verslaggeving door middel van het Global Reporting InitiativeHet Global Reporting Initiative – afgekort GRI – is intussen uitgegroeid tot een algemeen aanvaardsysteem. Een groeiend aantal grote bedrijven en organisaties van over de hele wereld engageerdenzich om volgens dit kader te rapporteren.

Wat biedt GRI?• heeft duurzaamheid als specifieke invalshoek;• omvat zowel economische, sociale als ecologische indicatoren;• voorziet een concreet raamwerk dat vergelijking met andere organisaties mogelijk maakt;• omvat richtlijnen voor duurzaamheidsverslaggeving: principes voor het bepalen van de inhoud van

het verslag en uitleg over hoe het samen te stellen;• omvat specifiek voor de non-profit uitgewerkte richtlijnen;• is internationaal erkend en wordt gebruikt door (grote) bedrijven en NGO’s;• voorziet verschillende niveaus van rapportering: er is een minimum set van indicatoren, maar een

organisatie kan stapsgewijs aan meer criteria beantwoorden.

Het engagement van VredeseilandenWe willen in het voorjaar van 2009 een eerste proefverslag maken over het jaar 2008, zeker voor watde activiteiten op het hoofdkantoor betreft. Op basis van die oefening kunnen we de nodige systemen bijstellen, met de bedoeling om in 2010een rapport voor de hele organisatie over 2009 te schrijven dat een GRI label verdient.

8

Aan welke standaard beantwoordt Vredeseilanden reeds?Rekenschap is niet volledig nieuw bij Vredeseilanden; ze wordt enkel vanaf nu en om de voor-gestelde redenen uitgebreider en systematischer. In het verleden werd reeds rekenschap afgelegd aandiverse instanties. Voor het overzicht geven we die hier even op een rij.

1. Jaarlijks leggen het bestuur en de directie van Vredeseilanden verantwoording af aan de Alge-mene Vergadering.

2. De Federale Overheidsdienst voor Ontwikkelingssamenwerking is de grootste financiële bron voorVredeseilanden. Aan deze instantie dient jaarlijks, volgens wettelijk voorziene standaarden enformaten, uitvoerig inhoudelijke en financiële verantwoording te worden afgelegd.

3. De erkenning als NGO wordt door de federale overheid onderworpen aan een screening van hetorganisatievermogen van de NGO (de zogenaamde PriceWaterhouseCooper screening). Vredes-eilanden beantwoordt daar succesvol aan.

4. Jaarlijks laat Vredeseilanden haar financiële rapporten controleren door de externe bedrijfs-revisor en auditorganisatie Ernst & Young.

5. Het ‘International Non Governmental Organisations Accountability Charter’ is een code die groteinternationale NGO’s opgesteld hebben. Dat charter is recent door Vredeseilanden onderschrevenen houdt een hele reeks principes van goed bestuur en ethiek in die de organisatie zichzelfoplegt.

6. Vredeseilanden is lid van de ‘Vereniging voor ethiek in de fondsenwerving’ en verplicht zichzelfdaardoor tot welomschreven ethische praktijken en publicaties inzake fondsenwerving.

7. Elke drie à vier jaar laat Vredeseilanden haar werk te velde evalueren door externe experten dieover de doelmatigheid, doeltreffendheid en relevantie van haar werk uitvoerig rapporteren naarhet bestuur en de subsidiërende overheid.

8. Daarnaast stuurt Vredeseilanden regelmatig een ‘interne auditor’ naar een van de landkantorenom gedurende een tiental dagen alle financiële en beheersaspecten van dat landkantoor te onder-zoeken en aan de Raad van Bestuur te rapporteren. De ‘interne auditor’ is een onafhankelijkeexpert die voor die taak wordt ingehuurd.

9

BOEREN REDDEN DE WERELD

Naar een échte groene revolutieWe merken het allemaal aan de kassa, de voedselprijzen stijgen gestaag. Goed nieuws, zo lijkt, voorlandbouw- en ontwikkelingsorganisaties die inzetten op het verbeteren van het inkomen van boeren.Toch mogen we nog niet te vroeg victorie kraaien, want de stijging van de voedselprijzen leidtimmers niet in alle gevallen zomaar tot een beter inkomen voor de boer.

In de wereld leven 2,5 miljard mensen van de landbouw, boeren, boerinnen en hun kinderen. Zij zijnperfect in staat om iedereen in de wereld te voeden, zowel op het platteland als in de steden.Jacques Diouf, directeur van de Organisatie voor Voedsel en Landbouw (FAO) zei onlangs nog dat het“helemaal geen probleem is” de wereldwijde productie van levensmiddelen binnen een kwarteeuw teverdubbelen. Maar daarvoor moeten we dan wel doen “wat we de afgelopen twintig jaar niet hebbengedaan.” De wereld moet dus resoluut kiezen voor veel meer investeringen in familiale landbouwen de verdere evolutie van de agro-industriële landbouw afwijzen, dat is de echte groene revolutie.Met een mondiale voedselvoorraad van slechts veertig dagen is er geen tijd meer om keuzes uit testellen.

De overgrote meerderheid van de mensen die in armoede leven zijn boeren, dat is bekend. Dat land-bouw een belangrijke hefboom tot ontwikkeling is, erkent nu ook de Wereldbank. Wereldwijd moetenoverheden en bedrijven hun verantwoordelijkheid nemen. Ze moeten erover waken dat landbouwersloon naar werken krijgen en in goede omstandigheden kunnen boeren.

Een aangename waarheidKleine en middelgrote boerderijen bewijzen dat ze productiever en efficiënter kunnen zijn dan degrote, industriële exportbedrijven. Onderzoek in tropisch Latijns-Amerika wijst uit dat boeren diemeer gewassen op één zelfde veld verbouwen, opbrengsten realiseren die twintig tot zestig procenthoger zijn dan bij monocultuur. Ze creëren bovendien meer werkgelegenheid zodat veel meer mensener een goed inkomen aan overhouden. Een performante familiale landbouw draagt in grotere matebij tot de economische ontwikkeling en de welvaart in de streken waar hij het voortouw mag nemen,omdat het inkomen eruit vooral in eigen streek gespendeerd wordt. Zo is het ook in België gegaan.En als zulke landbouw ecologisch tewerk gaat, zorgt die ook beter voor het milieu. Zijn energiebalansis veel positiever, hij springt zuiniger om met de schaarse watervoorraden en verhoogt de vrucht-baarheid van gronden... en brengt toch meer op dan de high tech landbouw die volledig steunt opexterne inbreng. En dus kunnen we best gelukkig zijn met deze aangename waarheid: de familialelandbouw kan de wereldbevolking voeden, morgen en over vijftig jaar, en dat op een duurzame wijze.

Een duurzame keten, van boer tot supermarktVanzelfsprekend dragen ook de bedrijven een cruciale verantwoordelijkheid, zowel de handelaarsals de verwerkingsindustrie en de grootdistributeurs. Als ze werkelijk maatschappelijk verantwoordwillen ondernemen, zullen ze natuurlijk financieel winstgevend moeten zijn. Maar evengoed zullenze mee moeten waken over een sociaal en ecologisch duurzame landbouw. Essentieel is dat de boeren, die helemaal vooraan in de ketenhet voedsel voortbrengen, hun rechtmatigeplaats krijgen.

11

De k

euze

van

Vre

dese

iland

en,

actu

eler

dan

ooi

t

3 © M

arc

Gold

chst

ein

DE ANALYSE VAN VREDESEILANDEN

Landbouw in de huidige wereldcontextIn de meeste landen waarin Vredeseilanden in het Zuiden actief is, is landbouw goed voor 40 tot 70%van de tewerkstelling van de families op het platteland. Het is de belangrijkste economische activi-teit van het armste deel van de bevolking en de meeste nationale regeringen in het Zuiden zien landbouw als een belangrijke factor voor het terugdringen van de armoede. Landbouw staat opeen belangrijke plaats als motor voor economische groei en is cruciaal voor het realiseren van deMillennium Development Goals (MDG’s). Recent heeft ook de Wereldbank, na jarenlang deze sector tehebben verwaarloosd, dit bevestigd in haar rapport.

Vredeseilanden biedt al vele jaren op allerlei manieren steun aan boerenfamilies in het Zuiden. In dejaren 1970 spitsten de activiteiten van de organisatie zich toe op het zelf uitvoeren van landbouw-ontwikkelingsprojecten, om nadien te evolueren tot samenwerkingsverbanden met partner-ngo’swaarbij Vredeseilanden de rol van coördinator en moderator kreeg. Ervoor zorgen dat boeren enboerinnen het hele jaar door voldoende en gezond voedsel ter beschikking hebben voor hun familie,dat was/is ons doel. Ook in België gingen we samenwerkingsverbanden aan met boerengroepen.

De laatste decennia is de landbouwsector sterk geëvolueerd. Over de hele wereld worden marktengeliberaliseerd, regeringen – vooral in de landen in het Zuiden waar wij actief zijn – kregen minderinvloed en de meeste diensten die voordien door de overheid werden aangeboden aan de boeren,werden afgeschaft. Boerenfamilies staan onder druk om hun producten te verkopen om nieuwe inves-teringen te kunnen aangaan. De dringende nood aan geld begon ook aan de voedselvoorraden vande gezinnen te knabbelen. Daardoor kwam er een steeds grotere vraag van de boerenfamilies aanVredeseilanden om iets te doen aan hun positie op de markt.

Nieuwe strategische keuzesHet voorbije jaar rondde Vredeseilanden een intensief veranderingsproces af, dat de organisatieeen nieuwe richting uitstuurde. De krijtlijnen die we uittekenden, moeten Vredeseilanden in staatstellen om korter op de bal te spelen in een snel veranderende economische, politieke en sociale context.

In 2006-2007 werden in verschillende landen heel diverse sleutelfiguren van overheden, multinatio-nals, supermarkten, boerenorganisaties, sociale bewegingen, enz., evenals eigen personeelsleden vanVredeseilanden, bevraagd over hoe zij dachten dat de wereld zou evolueren tegen 2015. Meer speci-fiek peilden we naar hun mening over de toekomst die zij zagen voor kleinschalige landbouw en hoezij de participatie van boeren en boerinnen in de wereldmarkt zagen veranderen. Deze oefeningmondde uit in mogelijke scenario’s en een overzicht van de uitdagingen en de bedreigingen voorVredeseilanden in de ruimere context.

Uit deze scenario-oefeninggroeide het inzicht datVredeseilanden voortaan nogkrachtiger haar rol moet spe-len in een groeiende bewe-ging van boerenorganisaties,bedrijven en consumenten,die waarde hecht aan een toekomst waarin er in demarktlogica aandacht is voormilieu- en sociale thema’s.

12

De visie van VredeseilandenVredeseilanden streeft naar een wereld waarin boerenfamilies hun recht opeisen om op een duurzamemanier in hun levensonderhoud te voorzien. Een wereld waarin ze werken aan hun eigen ontwikke-ling door aan landbouw te doen op een manier die economisch rendabel is, die ten goede komt aanhet milieu, en aangepast is aan de lokale cultuur en het sociaal weefsel.

Vredeseilanden beschouwt landbouw als een van de belangrijkste en meest wijdverspreide uitdruk-kingen van ons cultureel erfgoed. Boerenfamilies over de hele wereld hebben altijd een leiding-gevende rol gespeeld in het bewaren en verder ontwikkelen van dit erfgoed, rekening houdend meteconomische, sociale, culturele en ecologische elementen en evenwichten.

Deze leidinggevende rol komt steeds zwaarder onder druk te staan, vooral door de industrialiseringvan de landbouw, de liberalisering van de voedselmarkt en de algemene structurele aanpassings-programma’s in het Zuiden. De wereld verandert sneller dan ooit tevoren, een evolutie die geken-merkt wordt door een toenemende economische kloof, waarbij enerzijds een klein aantal mensenextreem rijk is en anderzijds een steeds groter aantal ten prooi valt aan honger, armoede enonrecht. Paradoxaal genoeg komt de meeste honger en armoede nog altijd voor in landelijke gebieden, en zijn het dus boerenfamilies die het meest in armoede leven. Slecht bestuur, onver-antwoordelijk burgerschap, de almacht van grote bedrijven en zwakke internationale instellingenzorgen voor nog meer problemen voor de landbouw.

Anderzijds zien we elke dag weer nieuwe tekenen van het ontstaan van een nieuwe, alternatievewereld, van rechtvaardige globalisering: vernieuwende initiatieven die zich richten op duurzamelandbouw op mensenmaat en met respect voor het milieu. Deze initiatieven worden wereldwijd uitgevoerd door boeren en boerinnen en hun organisaties, ondersteund door consumenten, privé-ondernemingen, regeringen en sociale organisaties.

De toegevoegde waarde van Vredeseilanden

Binnen die veranderende context zal Vredeseilanden bijdragen tot het verwezenlijken van een leef-baar inkomen voor boerenfamilies en tot het versterken van hun organisaties, zowel in het Zuidenals in het Noorden. Dat wil Vredeseilanden doen door:– de plaats van boeren in de volledige landbouwketen te verbeteren, van productie tot consumptie; – te ijveren voor een beter beleid op nationaal en internationaal niveau, zowel op economisch,

politiek als sociaal vlak;– consumenten aan te moedigen om meer duurzame producten te kopen.Daarom zal Vredeseilanden in de toekomst nauw samen werken met boerenorganisaties, over-heden, universiteiten en actoren uit de civiele maatschappij. Vredeseilanden speelt een belangrijke rol in het modereren van multi-stakeholder processen: hetsamenbrengen van alle stakeholders (regeringen, bedrijven, middenveld- en dienstenorganisaties,privé-actoren en consumenten) en hen motiveren om de omstandigheden te creëren die nodig zijnvoor rechtvaardige en duurzame markttoegang en participatie van familiale boeren. Als leer-organisatie met een beperkte omvang zullen we ons concentreren op het verzamelenvan informatie en kennis door innovatieve en creatieve initiatieven. Wij zullen ervoor ijveren datandere actoren onze resultaten zouden overnemen: grotere ontwikkelingsorganisaties, regeringen,privé-actoren, boerenorganisaties, consumentenorganisaties. Die bevinden zich in een betere positie om de succesvolle resultaten op een grotere schaal en in een ruimer gebied toe te passen. We willen er tevens voor zorgen dat gender, participatie en diversiteitsthema’s (meer bepaald inter-culturaliteit, interculturele gelijkheid en hiv/aids) aandacht krijgen in al onze acties.

13

De toegevoegde waarde van Vredeseilanden, in vergelijking met de andere ontwikkelingsactoren dieactief zijn op het vlak van landbouwontwikkeling in landelijke gebieden, wordt bepaald door deeigenschappen van de organisatie zelf en de rol die ze voor zichzelf heeft uitgestippeld.

Vredeseilanden is een organisatie die haar programma’s in het Zuiden implementeert door middel vande actieve aanwezigheid van programmateams. De rol van deze teams is om boerenorganisaties enhun leden in staat te stellen hun eigen toekomst in handen te nemen. Dat gebeurt in nauwe samen-werking met andere (strategische) actoren: lokale dienstverlenende ngo’s, de openbare sector, deprivé-sector en andere internationale samenwerkingsorganisaties en instellingen.

Zo heeft Vredeseilanden een grondige kennis vergaard van de processen die aan de basis, bij deboeren en boerinnen zelf, plaatsvinden. De vergaarde kennis wordt constant vertaald in advocacy-werk om invloed uit te oefenen op de beleidsmakers en het grote publiek. Dat vormt de basis voorde unieke aanpak van Vredeseilanden: positieve campagnes voor beleidsveranderingen in plaats vanharde acties om de huidige (of zelfs verloren) beleidscontext te behouden. Die aanpak heeft geleidtot een grote en zeer positieve aanhang in Vlaanderen, waarop Vredeseilanden jaar na jaar kan rekenen.

De specialisatie van Vredeseilanden op het vlak van duurzame landbouw en ontwikkeling van ketensis bovendien een garantie voor het genereren van uitgebreide kennis. Specialisatie betekent ook datwe in die thema’s en activiteiten betere (efficiëntie en) kwaliteit kunnen garanderen.

De globalisering aangrijpen als een kansDe uitdagingen en kansen hiervoor zijn volgens Vredeseilanden vooral terug te vinden in een stroming binnen de civiele maatschappij over de hele wereld, maar ook in regeringen en in de privé-sector, die meer en meer aandacht heeft voor sociale rechtvaardigheid en de leefbaarheid vanonze planeet, nu en in de toekomst.

Door de globalisering is er een groeiende beweging ontstaan die waarde hecht aan een toekomstwaarin er in de marktlogica aandacht is voor milieu- en sociale thema’s en waarin economische acti-viteiten niet enkel gezien worden in termen van financiële winst of verlies. De civiele maatschappijen de consumenten beginnen geleidelijk aan open te staan voor begrippen als duurzaamheid en wensen hun gedrag te veranderen. Daarnaast zijn er ook overheden op alle niveaus, boerenorganisa-ties en privé-ondernemingen die in hun beleid meer open staan voor duurzaamheid. In plaats van opkorte termijn denken ze nu meer op lange termijn.

In die context zal Vredeseilanden deelnemen aan overlegplatformen en partnerschappen met con-sumentenorganisaties, overheden, privé-ondernemingen, etc. In dialoog gaan en bruggen bouwenworden steeds meer aanvaard als manieren om veranderingen teweeg te brengen.

14

Vredeseilanden zal haar opdracht in de eerste plaats realiseren door samen te werken met lokaleorganisaties in de landen waar zij actief is. We zullen rechtstreeks samenwerken met boeren-organisaties. De kern van onze partnerschapstrategie is het focussen op onafhankelijke en democra-tische organisaties van familiale boeren, die tevens een duidelijke strategische visie hebben voor hetverbeteren van het inkomen van hun leden, nl. door het nastreven van economische doelstellingenen door het ondersteunen van de boeren om hun rechten op te eisen.

Daarnaast werkt Vredeseilanden ook onrechtstreeks samen met lokale (diensten)organisaties diebovenstaande boerenorganisaties kunnen ondersteunen rond specifieke thema’s, of die mee deomstandigheden creëren zodat boerenorganisaties hun doelstellingen optimaal kunnen realiseren.Het kan hier gaan om privé, publieke of civiele organisaties, individuen, onderzoeksinstellingen,openbare organisaties, kerken etc.

Projecten alleen lossen niets opVredeseilanden heeft voor een programmabenadering gekozen in plaats van een projectbenadering.De veranderingen die Vredeseilanden wenst te bereiken gaan immers verder dan het uitvoeren vanduidelijk afgelijnde korte-termijnprojecten. Onze werking situeert zich in de complexe (wereld)eco-nomie, onze opdracht is er één die pas op lange termijn kan gerealiseerd worden en wordt sterk beïnvloed door een groot aantal factoren waarover Vredeseilanden geen controle heeft. Bovendienwillen we werken aan gedrags- en mentaliteitsveranderingen bij personen en organisaties (bijvoor-beeld het denken over handelsrelaties, over ondernemerschap, maar ook het denken over man-vrouwverhoudingen). Binnen een programmabenadering is het ook gemakkelijker om ervoor te zorgen datboeren en boerinnen en hun organisaties hun ontwikkelingsproces zelf in handen nemen. Vredes-eilanden en andere organisaties leveren enkel een (tijdelijke) bijdrage. Aangezien het aspect van globalisering een cruciaal gegeven is in de voedselproblematiek, kanVredeseilanden zich niet beperken tot het uitvoeren van programma’s in het Zuiden.

Nieuwe structurenDe nieuwe keuzes die Vredeseilanden gemaakt heeft, vragen ook een aanpassing in onze werkstruc-tuur. Gezien het marktgebeuren zich niet enkel binnen de landsgrenzen situeert, maar veel metimport en export naar buurlanden te maken heeft, weerspiegelt dit zich ook in de organisatiestruc-tuur van Vredeseilanden. Tot voor kort hadden we in elk land waar we werkzaam zijn één landkan-toor dat de coördinatie van het landprogramma verzorgde. De komende jaren zullen we echter evo-lueren naar één kantoor per (economische) regio. Deze regio’s zijn:• regio Togo, Benin, en later Burkina Faso en Niger (met kantoor in Cotonou);• regio Senegal, en later Gambia (met kantoor in Dakar);• regio Tanzania, Oeganda, Oost-Congo en later Kenia (regionaal kantoor tegen 2010);• Indonesië (met kantoor Denpasar);• Vietnam en buurlanden (met kantoor in Hanoi);• regio Costa Rica, Honduras, Nicaragua, Guate-

mala, El Salvador (met kantoor in Managua);• regio Ecuador, en later Peru en Bolivia (met

kantoor in Quito).

15

© M

arc

Gold

chst

ein

Voor het opzetten van pilootprojecten met boerenorganisaties is het echter ook nodig dat er inten-sief samengewerkt wordt in de regio’s waar die organisaties actief zijn. Vandaar dat we in elk landook ‘antennes’ voorzien, van waaruit één of enkele medewerkers activiteiten opzetten en opvolgen.In twee regio’s maakten we de omschakeling al naar de nieuwe structuur (regio Togo-Benin en regioCentraal-Amerika). In 2008 zal die herstructurering zich verderzetten voor de andere regio’s.

In VlaanderenVredeseilanden wil daarnaast ook in Vlaanderen bijdragen tot het verbeteren van de markttoegangvan familiale boeren en boerinnen.Daarvoor zal Vredeseilanden in Vlaanderen een aantal innovatieve projecten opzetten met bedrijvenuit de voedselketen en met consumenten. Die innovatieve projecten zullen, waar mogelijk, uitge-voerd worden in alliantie met andere actoren met een gelijkaardige missie. Wat we hieruit leren, wil-len we versterken en verspreiden, enerzijds door lobbywerk, anderzijds door journalisten warm temaken voor de thema’s.Door middel van campagnes en beleidsbeïnvloeding naar overheid en bedrijven willen we bijdra-gen tot een veralgemening van verantwoord maatschappelijk ondernemen ten gunste van familialeboer(inn)en en tot de integratie van de belangen van de familiale producenten in het overheids-beleid.

Op een duurzame wijzeDuurzaamheid is altijd een sleutelfactor geweest in de werking van Vredeseilanden, met als hoofd-element de constante zoektocht naar duurzame landbouw en duurzame marktketens voor de land-bouw. We willen dat boerenfamilies aan landbouw kunnen doen op een manier die economisch rendabel is,die ten goede komt aan het milieu, en die aangepast is aan de lokale cultuur en het sociale kader.

In onze manier van werken met partnerorganisaties is duurzaamheid een sleutelwoord. Vredes-eilanden wil zich op termijn overbodig maken, door boeren en boerinnen steeds te stimuleren huneigen ontwikkeling in handen te nemen. We geven een duwtje in de rug, met de bedoeling datboerenorganisaties in de toekomst zonder onze steun verder kunnen.

Binnen haar organisatie en werking zal Vredes-eilanden de komende jaren bovendien investerenin het verminderen van de CO2-uitstoot veroor-zaakt door onze activiteiten, het verminderen vanhet energieverbruik, alsook het kiezen voor milieu-vriendelijke materialen en producten, geprodu-ceerd op een manier die bevorderlijk is voor desociale gerechtigheid, vrijheid en waardigheid.

16

2007 was het laatste jaar van een 5-jarige programma- en financieringcyclus. In de concrete illustraties die volgen, zullen we het daarom vooral hebben over wat er in de verschillende landende voorbije jaren is gebeurd, wat er is veranderd en of de vooropgestelde plannen de gewenste resul-taten hebben opgeleverd.

17

De Z

uid-

prog

ram

ma’

s in

200

7

4

BENIN – VECO BENIN

Dit zijn onze partners in Benin:Ceirad en Cirapib werken aan een maniokprogramma inDjidja, in het departement Zou. Bedoeling is om vooral hetinkomen van vrouwen te verhogen door in te zetten op afge-leide producten van maniok (bloem, beignets ...). RABEMAR,CASTOR, LDLD en Un Monde zijn kleine organisaties in destreek van Glazoué die het programma rond rijstcultuur bege-leiden in het Département des Collines.

Het rijstprogramma in Savalou

Al in 2002 onderzocht Vredeseilanden in Benin samen metpartnerorganisaties in de streek van Savalou wat er zoalmogelijk was om de boerenfamilies in die regio vooruit tehelpen. Rijst bleek het antwoord.De productie overtrof alle verwachtingen. Nu zet Vredes-eilanden vooral in op het beter structureren van de boeren-organisaties en het onderzoeken van nieuwe marktmogelijk-heden.

Sinds vorig jaar werkt Vredeseilanden samen met de supermarktketen Colruyt aan een uniek project:samen willen ze rijstboeren en -boerinnen in Benin ondersteunen om hun inkomen te verhogen. Maarvooral willen ze dit concreet project aangrijpen om van elkaar te leren. “De bedoeling is dat we elkaars realiteiten leren kennen”, zegt Mieke Lateir van Vredeseilanden. “Metdie kennis willen we antwoorden zoeken op een aantal vragen: Wat zijn de obstakels die boeren-families in Benin ondervinden om hun rijst aan een goede prijs verkocht te krijgen? Hoe kan eensupermarkt een duurzame handelsrelatie aanknopen met familiale boeren en boerinnen? En hoe kanzo’n handels-relatie bijdragen tot de ontwikkeling van een gemeenschap?”Concreet zal Colruyt vooral haar expertise rond kwaliteit aanleveren in dit rijstproject. “Het is namelijk op dat vlak dat de rijstboeren en -boerinnen nog een lange weg te gaan hebben”, verteltChiaratou Oceni, verantwoordelijke commercialisatie van Vredeseilanden in Benin. “De Beninse rijstmoet in de toekomst kunnen concurreren met de geïmporteerde rijst uit Azië.” In dit kader kreegColruyt afgelo-pen februari het bezoek van twee Beninse stagairs. In oktober 2007 ging de rijst-aankoper van Colruyt op tegenbezoek in Benin.

18

Léon Assogba, een rijstboer, vertelt over zijn ervaringen:

“Het succes van de rijst heeft ervoor gezorgd dat we in onze streek heel veel investeringen hebben kunnen doen. Ik heb bijvoorbeeld deze tweedehandsauto kunnen kopen. Ik verhuur deauto ook voor transport van goederen, de chauffeur betaalt me 36.000 FCFA* per week. De autowordt op die manier een investering die voor nieuwe inkomsten zorgt.Ik heb al veel vragen gekregen van dorpsgenoten, vooral vrouwen, die mijn voorbeeld willen volgen. Ze vragen naar de rentabiliteit en willen weten hoe betrouwbaar de chauffeur is.Sommigen aarzelen om te investeren omdat ze liever niet met hun ‘rijkdom’ te koop lopen. Maaranderen durven het wel aan; de winkel waar we nu voor staan, is bijvoorbeeld ook gebouwd dooreen vrouw die rijst teelt.Het rijstproject is echt een schot in de roos, al kan het nog verbeteren op gebied van irrigatie enmeststoffen. En ik kan u verzekeren, de kinderen zullen me niet tegenspreken. Zij krijgen nu regelmatig lekkererijst te eten, iets waarvan wij als kinderen enkel konden dromen. Ik vind dat de rijst van Savaloueigenlijk op één of andere manier de naam van VECO zou moeten meekrijgen. Zoals vroeger, wanneer een baanbrekende uitvinding of ontdekking de naam van de ontdekker meekreeg. Wantbinnen 10 jaar, als de rijst hier volledig is ingeburgerd, zal niemand zich anders nog herinnerendat VECO hiervoor heeft gezorgd!”

19

* 1 euro is ongeveer 656 FCFA.

Léon Assogba: “Het rijstproject is echt een schot in de roos.”

© Co

lruyt

CONGO – VECO CONGO

Dit zijn onze partners in Congo:SYDIP is een grote boerenvakbond. Ze bereikenongeveer 7.000 families (14.116 leden). WIMAdoet als netwerk onderzoek naar de noden in dedorpen. Dat gebeurt op een echt laagdrempeligewijze en met volledige participatie van de mensenuit de dorpen. PNA werkt op een gelijkaardigemanier in Ituri. LOFEPACO is de plaatselijke boerin-nenbond. FAEF verstrekt haar microkredieten exclu-sief aan vrouwen die een handel willen beginnen.APAV is een boerenorganisatie. Via de coöperatieveCOOCENKI kunnen boeren (ongeveer 1.100 gezin-nen) hun oogst gezamenlijk op de markt brengen. APADER werkt momenteel aan een project met rijst-telers. PREPPYG verdedigt de belangen van de pygmeeën en CEAPRONUT zet kleinschalige landbouw-projecten op voor het armste deel van de bevolking.

Congolese boeren van Noord-Kivu leveren tonnen voedsel aan de vluchtelingen in hun eigen streek

Begin maart 2008 sloeg Josette Sheeran, directeur van het Wereldvoedselprogramma (WFP) van deVerenigde Naties alarm. Door de torenhoge voedselprijzen zag het WFP haar voorraden slinken. Geengoed nieuws voor miljoenen vluchtelingen en mensen in gebieden waar hongersnood dreigt. Een vande pistes die de organisatie nu bewandelt, is het meer lokaal aankopen van voedsel, om zo alvast tebesparen in transportkosten.

De Congolese boerenbeweging van Noord-Kivu heeft in augustus 2007 na twee jaar intensief overlegeen contract ondertekend met het Wereldvoedselprogramma. De eerste bestellingen – 150 ton maïs-meel en 300 ton bonen – zijn ondertussen geleverd aan het WFP en verdeeld onder de vluchtelingenin Centraal-Afrika. Nu werken de boeren en boerinnen van Noord-Kivu aan een derde levering vanmaar liefst 1.000 ton.

Om tot dit resultaat te komen, vond het voorbije jaar intensief overleg plaats tussen vertegen-woordigers van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking, het Vredeseilanden-kantoor in Congo, deboerenbeweging in Noord-Kivu en het Wereldvoedselprogramma.

Negentig procent van de mensen in de streek waar Vredeseilanden actief is, zijn boer of boerin.Temidden van het geweld werden zij twee keer slachtoffer. Ten eerste brachten het militair conflicten de sociale vijandigheden hun levensstandaard tot een dieptepunt, en ten tweede konden boerenen boerinnen hun producten nog moeilijk op de markt krijgen omdat die verstoord werd door (gratis) voedselgiften.

Vredeseilanden gelooft dat het lokaal aankopen van voedselhulp oplossingen kan bieden. We vondeneen stevige bondgenoot in de cel voedselhulp van de Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking(DGOS) om deze lokale aankopen te realiseren in Noord-Kivu. DGOS liet een studie uitvoeren naar deaankoopmogelijkheden in de regio en nam een medewerker van Vredeseilanden en een boerenleidermee naar het hoofdkwartier van het Wereldvoedselprogramma in Rome om er de voordelen van lokale aankopen te bepleiten.

20

CAMEROON

CENTRAL AFRICAN REP. SUDAN

ANGOLA

ZAMBIA

GABON

TAN

ZA

NIA

BURUNDIRWANDA

UG

AN

DA

Kinshasa

CONGO

CABINDA(Angola)

Een haalbaarheidsonderzoek volgde. Zowel de sterke, goed georganiseerde boerencoöperatieve COOCENKI als de aanwezigheid van een grote voedselopslagplaats in Butembo (gebouwd met steunvan het Belgisch Overlevingsfonds) waren een troef. Drie maanden na het bezoek aan Rome teken-den het WFP en de lokale boerenorganisaties in Noord-Kivu hun contract.

Dat contract versterkt de positie van de boerenbeweging in Noord-Kivu: landbouw is opnieuw eensector geworden waar mensen in geloven. Het geeft hoop in een regio waar conflicten niet veraf zijn.Op termijn kunnen de contracten met het WFP ervoor zorgen dat RD Congo minder voedsel moetimporteren, wat een positief effect op de betalingsbalans kan hebben.

Toch liep de levering van de eerste bestellingen niet van een leien dakje. Nieuwe problemen dokenop. Krediet bleek een belangrijk obstakel. Om te kunnen leveren aan het WFP moeten de boeren-organisaties een waarborg van 5% van de waarde van de goederen kunnen ophoesten. En dat in eenstreek waar de banken geen vertrouwen hebben in boeren, en waar intresten van 30% op jaarbasiscourant zijn. Een boerenbank opzetten is de uitdaging voor de toekomst. Daarvoor is nieuwe kennisnodig. Vredeseilanden en haar partners zullen in de komende jaren proberen zo’n bank op te zetten.

Het werd ook duidelijk dat het malen van de maïs het grootste technisch probleem is. Dag en nachtwerkten de boeren en boerinnen om de maïs met kleine machines te malen. De Belgische Ontwikke-lingssamenwerking stemde erin toe de aanpak van dat probleem te steunen door twee nieuwe grotemaalderijen te financieren. Zo zal in de hele provincie de prijs voor het malen van maïs dalen, enbijgevolg ook de totaalprijs van het voedsel op de lokale markt. Ook wordt de drainage van moeras-gronden voorzien, en de heraanleg van een aantal wegen financieel ondersteund. De infrastructuuris nog steeds een groot probleem voor de boeren in Kivu, want zonder goede wegen is het niet moge-lijk om hun producten snel naar de stad te vervoeren om ze te verkopen. Het zijn stuk voor stuk groteuitdagingen, waarover we de komende jaren zeker nog verder zullen berichten.

21

Rechts op de foto: Bunambo Kambale, directeur van COOCENKI, in de opslagplaats.

COSTA RICA

CEDECO is voor de familiale bioboeren een belang-rijke partner voor de afzet van hun producten vialokale boerenmarkten. ORO VERDE speelt een ver-gelijkbare rol, maar bewaakt en verbetert de afzetvan lokale bio in de Costaricaanse supermarkten.MAOCO is de beweging van biologische landbouwin Costa Rica en heeft verschillende lidorganisatieszoals APOT.FEDEAGUA is een sterke basisorganisatie in deprovincie Guanacaste.COPPROALDE doet eveneens aan politiek lobby-werk en is ook bekend van zijn Campesino a Cam-pesino acties, waarbij boeren van elkaar leren.AUPA en CMC organiseren programma’s voor leiderschapsvorming en ondersteunen boerenorganisatieszodat die zich kunnen versterken en verbeteren.Daarnaast werd er steun verleend aan specifieke projecten: aan het Programma van Duurzame Scholen(PES) aan Voces Nuestras voor haar wedstrijd Voces, Imágines y Testimonios die aandacht wil vragenvoor de positie van boerinnen in Centraal-Amerika.

In de plaats van twee landenprogramma’s (Costa Rica en Nicaragua) startte Vredeseilanden vanaf2007 met één programma in de Centraalamerikaanse regio (zie ook p. 15). Het landkantoor in SanJosé werd gesloten (één contactpersoon behouden). Vanuit Managua zullen we onze activiteiten inCentraal-Amerika, met zwaartepunt in Nicaragua en Honduras, coördineren. We stoppen dus vanaf2008 met de financiële steun aan de meeste partners uit Costa Rica, maar blijven zeker met hensamenwerken in de toekomst. Zo heeft Oro Verde een heel interessante benadering naar supermark-ten waar boerenorganisaties in andere landen heel wat kunnen van leren. Bovendien kunnen we door samenwerking op Centraalamerikaans niveau beter onze stem laten horenals het over algemene problemen gaat; in de verdediging van de boerenrechten tegenover grotemultinationals bijvoorbeeld is dit een voordeel. En ook de onderhandelingen over vrijhandelsakkoor-den met Europa kunnen best met argusogen en vanuit alle landen worden gevolgd. Kortom, in eengeglobaliseerde wereld is een geglobaliseerde – in dit geval Centraalamerikaanse – aanpak nodig.

Van koffiepluksters tot onderhandelingsexperten

In Costa Rica, net als in andere Latijns-Amerikaanse landen, zijn de productie en de verkoop van koffie in handen van de mannen. Meer dan vier jaar geleden echter heeft een groep Costaricaansevrouwen van het kanton Turrialba beslist om dat te veranderen. Ze wilden hun koffie zelf beginnenverhandelen, ook buiten de nationale grenzen.

Een van de huidige groepsleden is Fresy Campos. Van kleins af aan heeft ze geleerd om zorg te dragen voor de natuur. Haar man was onderwijzer en ze hadden een kleine groentetuin. Zij heeft eraltijd van gedroomd om een secretariaats- of lerarenopleiding te volgen, maar haar dromen hingenaf van het geld dat haar man thuisbracht. Dat is voor de meerderheid van de plattelandsvrouwen hetgeval. Enkele jaren geleden besliste ze om zich aan te sluiten bij de organisatie APOT. Die verenigingorganiseert opleidingen voor boeren en boerinnen die biologische producten telen. Daarnaast nemenze ook initiatieven voor de promotie van die producten en zoeken ze naar nieuwe verkoopplaatsen.

22

Fresy specialiseerde zich in koffie en volgde een aantal opleidingen. Zij is fier omdat zij nu haarsteentje kan bijdragen aan het gezinsinkomen. “Voor mij was het een hele voldoening om mijn huisje te kunnen inrichten en mijn ouders te helpen. Eerst schrokken ze ervan en vroegen waar ikzoveel geld vandaan haalde”, vertelt Fresy.De bestellingen voor APOT overstijgen vandaag de nationale markt: meer dan 4.000 kg biologischekoffie per maand. APOT verkoopt nu ook aan nichemarkten in de Verenigde Staten en Europese landen. “Ik had me nooit kunnen voorstellen dat ik de producten van mijn moestuintje verder danaan mijn buren zou verkopen, dat ik zou onderhandelen met grote koffiekenners op wereldvlak ...Ik kon me niet voorstellen dat studenten bij mij thuis zouden komen luisteren naar mijn ervaring;mijn kinderen zijn daar trots op”, merkt Fresy op.

“Geloven in het werk van de vrouwen, in hun capaciteiten en mogelijkheden om nieuwe dingen opte starten, dat is wat organisaties in de eerste plaats moeten doen”, voegt zij eraan toe. Zo slaag-den de vrouwen van APOT erin om een marktplaats in Turrialba te installeren. “We vonden dat hijmoest groeien, dat er meer producten moesten komen, meer variëteit. De markt werd een plaats omte praten, koffie te drinken, te vertellen over de projecten van de vrouwen. We nodigden meer men-sen uit om hun producten te brengen. Vredeseilanden en anderen steunden ons daarbij. We bouwdeneen echte markt. Niet meer in volle zon, maar met een afdak, podium, weegschalen, en alles begonte groeien ... We verkopen fruit, groenten, wortels, eieren, kippen, kazen, koffie, yoghurt, traditio-neel brood, gebakken tamal, tamales van blad, honing, suikerrietsap. Wij boerinnen bepalen de prijs.En de kopers zijn dik tevreden.” De invloed van APOT gaat ook verder, geeft Fresy aan. “Samen metandere organisaties hebben we in 2007 bereikt dat er een wet gestemd is in het nationaal parlementter ontwikkeling, promotie en bevordering van de biologische veeteelt- en landbouwactiviteit. In2008 zullen er uitvoerende maatregelen genomen worden.”

23

Fresy Campos (links op de foto)

ECUADOR – VECO ECUADOR

CEFODI moedigt in de provincie Esmeraldas duurzamelandbouw aan. De organisatie helpt de plaatselijkebevolking met alternatieve financiering en verstevigtook het sociale netwerk.PETRINO ijvert voor gelijke en duurzame lokale ontwik-keling voor iedereen en vormt lokale leiders.CORECAF is een vakbond van koffieboeren met ruimvijfduizend leden. FAPECAFES is een federatie vanvier basisverenigingen: Procap, Apecam, Procafeq enApecap. Beide organisaties staan in voor de commer-cialisering van koffie en ijveren voor de verhoging vande koffieprijzen. Zo dragen ze bij tot een beter inkomenvoor de kleine producenten. Facepafes kan ook rekenenop de medewerking van FACES, een dienstverlenende organisatie.SENDAS werkt vooral met vrouwen en jongeren die uitgesloten blijven van andere lokale ontwikkelings-processen, zoals bijvoorbeeld Chuya Mikuna (zie hierna), een groep van boerinnen die groenten telenen verkopen. Vredeseilanden (VECO Ecuador) zelf lobbyt rond verschillende thema’s. Dat gebeurt inalliantie met nationale netwerken en groeperingen, zoals CEA (Coordinadora Ecuatoriana Agro-ecológica), PROBIO (Productores biológicos), CAMARAN (Consorcio Interinstitucional), MAELA, Cen-trale Universiteit Ecuador.

24

Ambato

Guayaquil

Cuenca

Quito

Ibarra

Manta

Riobamba

Loja

Esmeraldas

Pacific Ocean

PERU

COLOMBIA

Chuya Mikuna: “Schoon Voedsel”

Onze partnerorganisatie Chuya Mikuna is een organisatie van 170 fami-lies die in het gure berggebied van Cañar leven. De overgrote meerder-heid van hen zijn indigena’s en meestal is het een vrouw die aan hethoofd van de familie staat. Milieu en gezondheid zijn voor hen basis-principes. Daarom hebben ze hun organisatie “Schoon Voedsel” gedoopten telen ze biologische groenten. Samen met Sendas, een andere partnervan Vredeseilanden, zijn ze op zoek gegaan naar verschillende mogelijk-heden om hun groenten op de markt te krijgen.

De boerinnen die een interessante plaatselijke markt in de buurt hebben, verkopen een groot gedeelte van hun producten daar. Zo vergroten ze hun winstmarge ten opzichte van anderen die aande tussen-handelaren verkopen. De rest gebruiken ze voor hun eigen consumptie en ongeveer 10%leveren ze aan de organisatie als bijdrage voor de opleiding die ze krijgen.Andere boeren en boerinnen, die op plaatsen wonen waar er geen wekelijkse of dagelijkse markt is,verkopen hun producten via Chuya Mikuna, die verschillende verkoopskanalen heeft: zo zijn er detaleguitas (mandjes) van een consumentengroep in Machala aan de kust, vergelijkbaar met de groetenpakketten in België. Die consumenten zijn blij dat ze in hun mandjes niet alleen goed-kope, maar ook gezonde producten vinden. Twee keer per maand levert Chuya Mikuna groenten aandeze consumentengroep. Ze nemen dan bananen en andere fruitsoorten van de kust mee terug naarde bergen om deze aan hun leden en andere geïnteresseerden te verkopen. Ook in Cuenca, de groot-ste stad in de buurt, groeit en bloeit er een initiatief van gezonde en goedkope voedselmandjes, wateen bijkomende afzetmarkt voor Chuya Mikuna betekent.

In het ruwe berggebied waar de boerinnen van Chuya Mikuna wonen, laten de omstandigheden niettoe om het hele jaar door groenten te oogsten. Daarom heeft de organisatie contact gezocht metandere boerenorganisaties die ook biologisch produceren. Vanuit drie verschillende regio´s komen ernu groenten naar het plaatselijke opslagcentrum. Ze worden er gesorteerd, gewassen en dan verkochtaan de consumentenorganisaties. Chuya Mikuna staat ondertussen in Ecuador bekend als een organisatie die op een slimme manier via netwerking aanbod en vraag probeert te verenigen.

Daarnaast heeft Chuya Mikuna de gemeenteraad ook weten te overtuigen om te werken aan betere marktplaatsen en meer aan milieubescherming te doen. Ook buiten de regio laat Chuya vanzich horen. Ze staan aan de wieg van het eerste netwerk van boeren en consumenten in Ecuador:Tierra y Canastas (grond en mandjes). Dat initiatief wil de inheemse biologische producten vanEcuador promoten en een stem geven aan de boeren en boerinnen.

Chuya Mikuna is het bewijs dat kleinschalige, milieuvriendelijke initiatieven, die ingaan tegen de tendensen naar meer grootschaligheid, evengoed economisch levensvatbaar kunnen zijn.

25

INDONESIË – VECO INDONESIA

Indonesië is het land met de meestepartners. Het is onbegonnen werk zeallemaal op te sommen. Dat heeft onder-meer te maken met het feit datVredeseilanden actief is op verschillende,geïsoleerde eilanden. Daarnaast hebbende meeste van deze doorgaans klein-schalige NGO’s verschillende specialisaties en competenties: duurzame landbouw, gender, lokaal lobby-werk en commercialisering. Ondanks de versnippering proberen we zoveel mogelijk partners rond het-zelfde thema te groeperen, zodat ze elkaar versterken. Dat is ondermeer het geval voor de organisatiesdie instaan voor de uitvoering van het LEISA-programma (Low External Input Sustainable Agriculture).

In 2007 werden via de partnerorganisaties van Vredeseilanden in Indonesië 66.683 boeren bereikt(27.540 vrouwen en 39.143 mannen). We werkten hiervoor samen met 28 partnerorganisaties en4 boerenorganisaties. Daarnaast werd er ook samengewerkt met 4 nationale netwerken, namelijk:• KRKP (Koalisi Rakyat untuk Ketahanan Pangan/People Coalition for Food Sovereignty;• Jaker PO (Jaringan Kerja Pertanian Organik - Network for Organic Agriculture);• BOA (Bali Organic Association);• National Farmer organization API (Aliansi Petani Indonesia).

26

Agroforestry op Flores

Agroforestry veranderde de ideeën van boeren en boerinnen op Flores: armoede bestrijden door nieuwe dingen uit te proberen

Flores is een eiland van de provincie Nusa Tenggara Timur, de vierde-armste provincie van Indonesië.De combinatie van weinig regen, droge akkers en overwegend onvruchtbare bodems is een belang-rijke factor van die armoede. Die natuurlijke omstandigheden zorgen ervoor dat het voor boeren extramoeilijk is om een hoge productie te halen. Sinds 1980 al zoeken verschillende spelers in Indonesië(boerenorganisaties, kerken, overheden, ngo’s) naar nieuwe landbouwmethodes die aangepast zijnaan het specifieke milieu van Flores.

VECO Indonesia en haar partners investeerden volop in LEISA (Low External Input SustainableAgriculture) als alternatieve methode om aan landbouw te doen op deze droge, weinig vruchtbaregrond. Het idee werd gelanceerd in 1998. Sinds dat jaar promoten partners van Vredeseilanden hetagroforestry model: het combineren van voedselgewassen met andere planten, aangevuld met bij-voorbeeld veeteelt. In 2000 kwam de verspreiding van agroforestry goed op gang.

Een belangrijke verwezenlijking is dat deze landbouwmethode sindsdien heel vaak gebruikt wordtvoor adat of gemeenschappelijke gronden. Mensen gebruikten deze dorpsgronden voorheen nauwe-lijks, maar nu worden er voedselgewassen en cash crops geteeld. Ze worden ook gebruikt om te com-posteren.

Eind 2007 gebruiken volgens tellingen 44.251 (waaronder 15.386 vrouwen) agroforestry, of 76.053 haland. Het model heeft ook de mentaliteit van de boeren en boerinnen veranderd. Slash and burn, hetafbranden van velden (wat de bodem op termijn uitput), gebeurt nog zelden. Boeren en boerinnenzijn zich ook meer en meer gaan groeperen om hun problemen samen aan te pakken. Bovendien zorgtLEISA ervoor dat er optimaal gebruik wordt gemaakt van de aanwezige planten en kennis, zodat erminder externe inputs (zoals kunstmest en pesticiden) moeten aangekocht worden. De voorbije jaren hebben de partners continu gezorgd voor opleiding, uitwisselingsbezoeken, evalua-tie van de technieken, het oplossen van de problemen die door de boeren gesignaleerd werden, enz.De grote taak die nu op hun bord ligt, is de lokale overheid ervan te overtuigen om de methode tepromoten bij de 1,2 miljoen boeren en boerinnen van Flores waar geen partners van Vredeseilandenactief zijn.

27

LAOS – VECO LAO

Partners:Meung DistrictsoverheidPaktha DistrictsoverheidBoerengroepen Eg Nam Phuk, Dan, Mom, PhadamIn de provincie Bokeo werken we samen met de lokale Kamervan Koophandel

Onze aanvankelijke doelstellingen zijn allemaal bereikt.Zowel de projecten in Meung (2003-2007) als in Paktha(2004-2007) leverden verbeterde levensomstandigheden opvoor boeren tijdens de actieperiode. VECO’s bijdrage was beduidend, aangezien we in die periodede enige NGO waren die met deze boeren werkte. De voedselzekerheid werd verhoogd door een ver-hoogde rijstproductie, terwijl een verdubbeling van de veestapel (vooral door ziektebestrijding) devoornaamste factor was die tot inkomensverhoging leidde.

28

Mr. Lan (links op de foto)

Stuart Ling vertelt

Stuart Ling is al jaren het gezicht van Vredeseilanden in Laos. Hij gaat veel en graag op bezoek bijde boeren en boerinnen met wie hij werkt. Onlangs schreef hij het verhaal van meneer Lan neer.

“Toen ik meneer Lan in 2003 voor het eerst ontmoette in het dorp Houaypa zat hij aan de grond.Zijn twee laatste koeien waren net doodgegaan in een epidemie van hemorragische septicemie. Eenmuizenplaag het jaar voordien had een groot deel van de drooglandrijstvelden die zijn vrouw en achtkinderen te eten gaven, vernield. Lan zelf had zijn nek verwond bij een val, hij had pijn en was nietin staat om behoorlijk te werken. Zoals vele anderen in zijn etnisch Khmu-dorp van 45 families innoordelijk Laos, greep hij naar opium om de pijn te verlichten.

In 2004 startte VECO Laos officieel haar voedselzekerheidsprogramma in 11 hooglanddorpen, waar-onder Houaypa, in het district Paktha. Een studie had het gebrek aan rijst en de sterfte van huis-dieren aangeduid als de twee prioritaire problemen. Het werk startte dus met een irrigatieproject omwat vlak land (dat gebruikt kon worden voor natte rijst) in gebruik te nemen met het Voedsel VoorWerk-programma. Dan kwamen de dierenartsen en voor vaccinatiediensten begon men met de bouwvan een veldstation met een koelkast op zonne-energie. Maar de dingen gingen traag vooruit; opium-verslaving verstikte de ontwikkeling. De mannen verlieten het dorp om te gaan werken voor opiumin nabije Hmong dorpen, en de vrouwen en kinderen bleven achter om op de velden te letten. Erger:de opiumprijzen stegen als gevolg van overheidscontroles op de aanplant, en de armoede werd nietopgelost.

VECO Laos zocht bijkomende financiering van Misereor en in 2006 was Lan een van de 40 mensen diesuccesvol een ontwenningskuur afwerkte. En toen begonnen er echt dingen te gebeuren. Met ver-nieuwde kracht bewerkte Lan wat nat rijstland en met spanning wachtte hij op zijn eerste oogst. Zijnnek was genezen. Nu hij van zijn verslaving af was, kwam hij ook in aanmerking voor een lening omeen buffel te kopen om te ploegen, met een terugbetalingstermijn van drie jaar.

In hetzelfde jaar werd een opleidingscentrum opgericht, waar de boeren de basis van natte rijstbouwin het regenseizoen konden aanleren. Lan deed het goed en was vrijwilliger om tijdens het droogsei-zoen rijstteelt te proberen. De traditionele variëteiten groeien alleen tijdens het regenseizoen, dusVECO testte een variëteit die aangepast was voor koud weer. De andere boeren waren sceptisch: derijst leek niet te groeien gedurende twee maanden. Maar al die tijd waren de wortels zich aan hetontwikkelen zodat, toen het warme weer kwam, het gewas zich snel ontwikkelde en een oogst gafdie zelfs groter was dan die van de natte-seizoen rijst. Dat jaar had de familie van Lan voor het eerstvoldoende te eten. In 2007 bewerkte hij nog meer nat rijstland en stopte hij met het afbranden vanlandbouwgrond (wat op termijn nefast is voor de bodemvruchtbaarheid). Hij werd assistent-leraar inhet opleidingscentrum. In 2007 verkocht hij drie ton rijst van zijn natte-seizoen rijstoogst en kondaarmee zijn buffel vervroegd terugbetalen. Nu is hij zijn huis aan het opknappen en droomt hij vaneen kleine handtractor.”

29

NICARAGUA – COSTA RICA –HONDURAS - VECO MESOAMÉRICA

UNA G (Unión de Agricultores yGanaderos) is een belangrijkeboerenbond in Nicaragua meteen nationaal secretariaat inManagua en regionale kantorenin Nueva Segovia, Managua,Carazo en Rivas. De bond komtop voor de belangen van defamiliale boeren bij de export.ACCP (Asociación CampesinaConociédonos y Produciendo) inCondega verleent kredieten enondersteunt de verkoop vangraanproducten, de belangrijkste inkomstenbron van de streek. SIMAS is dan weer gespecialiseerd inrurale communicatie. GPAE (Grupo de Promoción de la Agricultura Orgánica) is een nationaal netwerkdat de ecologische landbouw promoot en bij de overheid pleit voor landbouwdiversiteit en de erkenningvan bioproductie als systeem. CEN (Centro de Entendimiento con la Naturaleza) is een ecologisch onder-zoekscentrum. Verder werken we in Nicaragua samen met de 2 sociale bewegingen: CPICH, dat zich hetlot aantrekt van de indiaanse bevolking in en rond Chorotega, en MMS, een vrouwenorganisatie.

30

HONDURAS

Managua

COSTA RICA

UNAG, pleitbezorger van boerenfamilies

Op een boerderij in de wijk Pochocuape, vlakbij de dichtbevolkte wijk San Judas de Managua, woontJuanita Lanza Navarrete. “Ik ben geboren en getogen op de boerderij. Het land bewerken is wat ikgeleerd heb en wat ik ben. Al van toen ik een klein meisje was, plukte ik koffie op de boerderijenvan de rijkelui.” Meer dan 28 jaar geleden heeft Juanita haar eigen boerderij bekomen tijdens delandbouwhervormingen van de Sandinistische regering in de jaren 80. Al meer dan 18 jaar is zij actieflid van de Nationale Unie van Landbouwers en Veetelers (UNAG). Momenteel is ze voorzitster vanUNAG Managua. Op haar boerderij kweekt Juanita granen, fruit, bonen en geneeskrachtige kruiden.Via een programma van de overheid dat de allerarmsten wil helpen, heeft ze ook een koe en enkelekippen gekregen. De scharreleieren kan ze met haar bonen ook verkopen op de markt. “Tot een paar jaar geleden hadden we in de gemeente problemen om onze bonen en andere op deboerderij geteelde producten te verkopen aan een goede prijs. Meestal verkochten we ze individueelaan tussenpersonen aan erg lage prijzen”, vertelt doña Juanita. “Ik volgde een aantal opleidingenbij UNAG over boerderijplanning en businessplannen. Dat motiveerde me om met eigen middelen eenmarktkraampje voor landbouwproducten op te zetten in de stad. Ook andere collega’s van de streekdie hun overschot willen verkopen, kunnen dat in mijn kleine winkel doen.” UNAG moedigt haar leden ook aan om specifieke problemen aan te kaarten bij hun politici. Zo waser van de streek van Juanita geen weg naar de stad die het hele seizoen door berijdbaar was. Tevenshadden bijna alle boeren en boerinnen te kampen met een gebrek aan goedkope leningen om te kunnen investeren. “Nu hebben wij, dankzij de steun van UNAG, een degelijke en toegankelijke wegvoor de gemeente. We hebben nu in Cadro Galán ook 200.000 córdoba* krediet gekregen, en een halfmiljoen ging naar San Isidro de la Cruz Verde om bonen, tomaten, maïs, bakbananen ... te planten.We hebben dat ondertussen terugbetaald en een nieuwe aanvraag is al goedgekeurd.”Doña Juanita is moeder, echtgenote en boerin, maar is er ook in geslaagd om zich te manifesterenals een leidster met visie. Dat maakte haar tot de huidige departementsvoorzitster van UNAGManagua. In die functie wil ze nog meer acties opzetten die het leven van boerenfamilies in haarstreek verbeteren.

31

Doña Juanita (rechts op de foto)

* 1 euro is ongeveer 28 córdoba.

SENEGAL – VECO SENEGAL

Pellital in Kolda is een federatie van boe-ren, waarbij 13 boerengroepen zijn aange-sloten. Naast het geven van teeltadvies enpraktische ondersteuning, ijveren de mede-werkers van Pellital ook voor het openstellenvan de grens met Gambia voor landbouw-producten uit de streek. Aprovag is sinds2006 een nieuwe partner in de regioTambacounda. Een van de doelstellingenvan deze organisatie is het verbeteren vande markttoegang voor de lokale bananen enafgeleide producten.UGAN (in de regio Fatick) is een boeren-organisatie die werkt rond de sesamketen.Ook rond het gewas fonio ondersteunt VECOeen netwerk van boerengroepen – vooralvrouwen – in de regio van Kolda. Fonio iseen voedzaam grasgraan dat goed gedijt opschrale gronden.

32

MAURETANIE

MALI

GUINÉE

GUINÉE-BISSAU

Podor

Kedougou

Tambacounda

St.-Louis

Gorée

Thiés

KoldaZiguinchor

Touba

Kaolack

DiourbelDakar

Atlantic Ocean

GAMBIA

“Dankzij VECO Senegal kunnen we onze producten verkopen in de stad.”

Investeringen in Pikine (Dakar), positief geëvalueerd

Twee jaar geleden stopte VECO Senegal haar financiële steun aan CLC (Cadre Local de Concertation)in het arrondissement Pikine-Dagoudane, een voorstad van Dakar. Dit jaar gingen onze medewerkerser op bezoek, samen met een evaluatiemissie van het Senegalese Directoraat van Gemeenschaps-ontwikkeling. Dat bezoek gaf dus de gelegenheid om na te gaan wat de blijvende impact is geweestvan de interventie van VECO Senegal in dit arrondissement van 300.000 inwoners.

De bevindingen van de evaluatiemissie waren zeer positief. In het bijzonder sprak ze waardering uitvoor de manier waarop VECO Senegal haar partners begeleidde: de opleiding van de basisgroepen, hetnauw betrekken van de doelgroepen bij het uitdenken zowel als bij het uitvoeren van de plannen, ende nadruk op een inkomensverhoging voor gemarginaliseerde bevolkingslagen. De missie tekende devolgende getuigenissen op.

Abdoulaye Faye, de coördinator vertelt: “Vóór de samenwerking met VECO werd er hier helemaalniet gesproken van Cadres Locaux de Concertation (CLC); men had het enkel over jongerengroepen,vrouwenverenigingen, gehandicaptengroepering enz. VECO heeft ons overtuigd van de noodzaak omons te verenigen in federaties van basisgroepen, om sterker te staan en met één stem te kunnenspreken. Dankzij hun professionele omkadering en opleidingen werkt hier nu een sterke ploeg en zijnwe in staat onze programma’s zelfstandig te beheren. We beschikken eveneens over handleidingenen een goed strategisch plan. Na twee jaar gebruiken we nog steeds dezelfde instrumenten. Dat ispas duurzame ontwikkeling!”

Bij het CLC van Pikine Nord is het de programmaverantwoordelijke die het woord neemt: “Onze orga-nisatie is geboren dankzij VECO, die ons geholpen heeft de basisgroepen van onze gemeente samente brengen. Vooral in het stimuleren van stadslandbouw zien we hun invloed tot op de dag van van-daag. Zo raakte een belangrijke bevolkingslaag van onze gemeente, met name de tuinbouwers, meeopgenomen in onze dynamiek. VECO heeft ook nieuwe technieken aangebracht, dingen waar we welal over gehoord hadden, maar nog nooit mee gewerkt, zoals het “goutte-à-goutte”-irrigatiesysteemvia straalpijp.“

Wanneer het over de verhoging van de gezinsinkomens gaat, vertellen de granenverwerksters van degemeente Guinaw Rail het volgende: “De verwerking van lokale granen is iets waar wij al lang meebezig waren. Dankzij VECO kunnen we nu onze producten verkopen in de kiosken die werden geïn-stalleerd in de vier gemeenten in Pikine Dagoudane. Het project versterkte de band tussen stad enplatteland. Tot op vandaag draait onze kiosk nog steeds op volle toeren en kennen onze producteneen behoorlijk succes. Momenteel zijn we bezig met het oprichten van een restaurant om de verkoopvan lokale granen nog meer te kunnen promoten. We zijn er zeker van dat we met VECO zullen blijven samenwerken. Andere organisaties kunnen leren van onze ervaring, en misschien kunnen bij-voorbeeld de fonioboeren en -boerinnen in Sedhiou en de sesamtelers in Fatick hun producten inonze kiosken verkopen. We blijven dus zeker in contact!”

33

TANZANIA – VECO TANZANIA

Drie organisaties, samengebracht in MIICO,verspreiden kennis allerhande onder de boe-ren in de regio Mbozi, Mbeya en Chunya. In1992 startte MRHP (Mwanza Rural HousingProgramme) in Missungwi met een spaar- enkredietsysteem. Het is nog altijd razendpopulair.Speciaal is de nauwe samenwerking met dedistrictsoverheden van Same en Chunya. Zijzijn de motor van de programma’s rond voed-selzekerheid die we voor het Belgisch Over-levingsfonds coördineren. In Same spelen ookde ontwikkelingstakken van zowel de Katho-lieke als de Lutherse kerk een belangrijke rol.Op nationaal niveau werken we samen met TRACE (Trading and Consultancy Centre) dat zich toelegtop managementondersteuning. Naast TAWLAE, dat vooral projecten voor en door vrouwen opzet, is ookMVIWATA is een belangrijke partner. Dat is de nationale boerenbond van Tanzania. Zij speelden eenbelangrijke rol in de internationale campagne rond de Economische Partnerschapsakkoorden (zie ookp. 44).

34

Anne Mwambuzi: “Toen mijn man overleed, wist ik niet hoe het verder moet met mij en mijn 7 kinderen. Dankzij TAWLAE en Vredeseilanden kreeg ik de kans

om te investeren in de verwerking van maniok, met succes.”

Over maniok en marketing

“Hoe kan ik als boekhoudster en één are land waarop vooral maniok groeit, toch genoeg verdienenom mijn zeven kinderen naar school te laten gaan?” Dat was de vraag die Anna Mwambuzi zich nade dood van haar man in 1994 stelde. Veel andere niet-gediplomeerde vrouwen van haar dorp, opeen 100 km van de grote havenstad Dar es Salaam, zaten in dezelfde situatie. Anna stelde vast datde mannen die de maniok kwamen opladen om in de stad te verkopen, meer verdienden aan die ver-koop dan zijzelf als boerin. Bovendien ging heel wat maniok verloren na de oogst omdat er geengoede plaats was om die te bewaren of te verwerken. Ze besloot om zich in te schrijven voor een cursus waar ze veel bijleerde over de verwerking vanmaniok. Maar voor die verwerking waren machines nodig, en niemand van de cursisten had het geldom zo’n machines aan te schaffen. Daarop probeerde ze een aantal mensen aan te spreken om meete investeren. Zonder succes.Toch bleef Anna niet bij de pakken zitten. Toen in 2004 mensen van TAWLAE langskwamen in haardorp om de plannen rond de maniokverwerking voor te stellen, zat Anna op de eerste rij. TAWLAEbracht de districtsverantwoordelijken en geïnteresseerde boeren en boerinnen samen in groepen.Daarna volgden vergaderingen, marktstudies ... Keer op keer legde TAWLAE zijn conclusies voor aande groepen voor feedback. Uiteindelijk kwam er een definitief plan.De groepen werd aangeraden om meer land te bewerken. Land is er in de streek immers genoeg.TAWLAE introduceerde ook nieuwe variëteiten die meer resistent waren tegen ziekten. Zo kon de productie verhoogd worden. Uit studies bleek dat de meeste mogelijkheden zaten in het malen vanmaniok tot witte bloem, klaar voor gebruik. De groep van Anna probeerde het uit. TAWLAE stelde aanhaar groep kleine verwerkingsmachines ter beschikking. Anna zocht persoonlijk contact met enkelehandelaars in Dar es Salaam en er was interesse. De afgelopen jaren schreef Anna haar ervaringenneer en vertelde erover op veel seminaries. Ze promootte haar bloem ook op lokale en nationale beurzen. Het maakte haar bekend in de streek. Uit haar ervaring leerden de andere groepen bij-voorbeeld dat het gemakkelijker is om zelf contact te zoeken met kleine handelaars dan met grotebedrijven in de voedingsindustrie. Die laatste stellen immers kwaliteitseisen die voor de boeren enboerinnen op dit moment nog niet haalbaar zijn.

Traditioneel plantten families maniok voor eigen gebruik. In het dorp van Anna is maniok nu echtereen cash crop geworden. Tot 2004 was de maniokproductie onvoldoende volgens de districts-statistieken. Dat veranderde na tussenkomst van TAWLAE, en door het verkopen van de overschot isook de levensstandaard van de families verhoogd. Vandaag vertelt Anna ons dat ook dorpen buiten de interventiezone van TAWLAE de methodes kopiëren. Vooral jongeren en vrouwen interesseren zich voor de nieuwe technieken. Ondanks de posi-tieve evolutie, merkt Anna op dat er nog heel wat uitdagingen zijn: de lange afstanden van de velden naar de plaatsen waar de verwerkingsmachines staan, het risico dat alles nu ingezet wordt opmaniok en er weinig geïnvesteerd wordt in andere gewassen, de beperkte marktkennis die de boerenen boerinnen hebben en het gebrek aan investeringskapitaal o.a. om nieuwe machines aan te kopen.Om dat laatste probleem op te lossen heeft Anna met haar groep een spaar- en kredietinstellingopgezet. Ze hoopt ook dat het district het maniokprogramma zal opnemen in haar ontwikkelings-plannen voor het hele district. De komende jaren wil Vredeseilanden in Tanzania diezelfde weg inslaan: boerengroepen onder-steunen om met hun producten een stevige plaats op de markt te verwerven, vooral in de steden,waar de meeste consumenten wonen.

35

TOGO – VECO TOGO

RAFIA is één van de belangrijkste NGO’s van Noord-Togo. VanuitDapaong verleent deze partner organisatorische en technischesteun aan landbouworganisaties. RECAP lobbyt in naam van deaangesloten boerengroepen uit de regio. Alles draait daarbij rondde teelt en verkoop van duurzame landbouwproducten. RECAP heeftzelfs een eigen spaar- en kredietfonds.PROSEM is op velerlei terreinen actief: de verbetering van land-bouwtechnieken, organisatievorming, kennis over grondrechten engrondbeheer en rechtvaardige man-vrouwrelaties.FODES en FONGTO zijn federaties van NGO’s met als doel de slag-kracht van hun leden te versterken door kennisuitwisseling en doorde verdediging van hun collectieve belangen.

In 2007 vonden heel wat veranderingen plaats in de organisatie-structuur van VECO Togo. Zoals hierboven vermeld (pagina 12) ishet de bedoeling om te evolueren naar één landkantoor voor deregio Togo, Benin en (in de toekomst) Niger. Dit kantoor krijgtzijn plaats in Cotonou, wat betekent dat het kantoor in Lomégesloten zal worden. Het voorbije jaar werd dan ook heel veelenergie gestoken in het uittekenen van de nieuwe structuur, het begeleiden van het personeel vanhet landkantoor, en het informeren van onze partnerorganisaties over deze wijzigingen. In de toe-komst zullen we in Togo blijven samenwerken met sterke boerenorganisaties zoals RECAP.

36

BENIN

GHANA

Lomé

BURKINA FASO

De productie van tomaten is vertienvoudigd sinds 2000.

© M

arc

Gold

chst

ein

“Welk gewas moet ik telen? Ik weet het echt niet meer.”

De familie van Maliké Bomboma weet niet meer wat ze moet planten. Aan goede oogsten geengebrek: zakken vol maïs, kisten vol tomaten. Maar de verkoop vlot niet. De mensen in de stad kopenliever buitenlandse producten, omdat die van betere kwaliteit zijn en vooral omdat ze goedkoper zijn.Blikjes tomatenpuree uit Italië bijvoorbeeld verdringen de Togolese tomaten van de markt. De gevol-gen laten zich raden. Boerenfamilies, zoals die van Maliké, kunnen hun lening niet meer afbetalen.Ouders hebben geen geld meer om hun kinderen naar school te sturen. Boerenorganisaties verliezenlidgeld, zodat ze geen vorming meer kunnen organiseren. Wat zal de toekomst brengen?

2007 stond in het teken van de Economische Partnerschapsakkoorden tussen de Europese Unie enAfrikaanse landen. Vredeseilanden voerde samen met Afrikaanse boerenorganisaties, 11.11.11 enOxfam-Wereldwinkels campagne rond deze thematiek. Met onze acties wilden we verhinderen dat deakkoorden in hun huidige vorm ondertekend zouden worden. Dat zou immers betekenen dat Afrikahaar markten bijna volledig zou moeten openstellen voor goedkope landbouwproducten uit Europa.Maar Afrikaanse boeren en boerinnen kunnen niet concurreren tegen de grootschalige en vaak gesub-sidieerde Europese landbouw. Ze voeren een ongelijke strijd. De tomatenboeren uit Togo dreigen huninkomen te verliezen. En miljoenen andere boerenfamilies met hen.

“Niemand vraagt ons, boeren en boerinnen uit Afrika, wat we van die vrijhandelsakkoorden denken.Alles wordt boven ons hoofd beslist”, vertelt Daminka Kangbeni van onze partner RAFIA. “Mijn orga-nisatie startte jaren geleden een project om jonge boeren de kans te geven in de regio te blijvenwerken, ook buiten het normale teeltseizoen (dus het regenseizoen). Want veel jongeren emigrerennoodgedwongen naar de buurlanden, op zoek naar werk.” Groenteteelt bleek de oplossing. Diegebeurt immers in bevloeide tuinen, in laaggelegen landbouwgebieden. “We hebben de boeren enboerinnen jarenlang begeleid”, gaat Daminka verder, “en met succes. De productie van tomaten bijvoorbeeld is sinds 2000 vertienvoudigd. De inkomsten van deze teelt hebben heel duidelijk eenzichtbaar positieve impact gehad op de levensstandaard van de boeren en boerinnen in de streek.Je zag dat er meer kinderen naar school gingen, dat de kwaliteit van de woningen verbeterde, ook de wegen, de toegang tot drinkwater, enz. Maar ondertussen zie je niet veel meer veranderen. De prijs van de tomaten is serieus gedaald. Daar hebben de boeren voor een deel zelf schuld aan: ze zetten alles in op de tomatenteelt, wat tot een overproductie leidde. Ze hebben nu beslist ommeer te gaan diversifiëren met producten als ajuin en andere groenten. De mogelijkheid om eenmeerwaarde aan de tomaten te geven via de verwerking tot puree of concentraat werd bestudeerd.Maar daar zit geen toekomst in. Hier is het voornaamste obstakel heel duidelijk de concurrentie vandezelfde producten uit sterk geïndustrialiseerde landen als Italië of Spanje en die, als de EPA’s onder-tekend worden, zonder taksen zullen ingevoerd worden.”

Dit verhaal bewijst dat het nodig is om sterke boerenorganisaties te creëren, met even sterke leiders,die hun stem kunnen laten horen bij hun eigen regering: om er te pleiten voor regulerende mecha-nismen waar nodig, en om hun regering aan te moedigen in internationale handelsorganisatiesstandpunten in te nemen die in het belang zijn van hun boeren en boerinnen.

37

UGANDA – VECO UGANDA

Uganda is een land waar Vredes-eilanden samnwerkt met partner-organisaties. Een aantal landbouw-organisaties hebben voedselzeker-heid als belangrijkste werkterrein.Sommige zoals Kwedo of Wawoyabeperken zich daarbij tot vrouwen-groepen. Dienstverlenende NGO’szoals FINCA hebben vooral een vormende opdracht, bijvoorbeeld in-zake kredietspreiding of ecologischelandbouwtechnieken. Vision TesoRural Development Organisationvormt in dit rijtje een uitzondering:ze zorgt voor toegang tot drinkwaterén voor onderwijs aan schoolrijpekinderen.Op nationaal niveau zijn er een aantal netwerken voor advocacy. Bekend is de Uganda Land Alliancedie wetsherzieningen rond grondbezit en pachtovereenkomsten wil afdwingen. Er is ook PELUM, dat zichin heel Oost- en Centraal-Afrika inzet voor een meer ecologisch grondbeheer. Food Rights Alliance doetbelangrijk lobbywerk rond het recht op voedsel voor iedereen. Het Uganda NGO Forum verdedigt debelangen van verschillende sociale bewegingen en ngo’s bij de regering.

Hoe een boerenorganisatie groeit

Sihubira Farmers Organisation is een kleine boerenorganisatie tegen grens met Kenia. Momenteel zijn365 boerenfamilies lid van de organisatie. Het allereerste kantoortje van de organisatie was ... eenboom, met een paar bankjes errond. Dertien mannen en vrouwen uit het dorp kwamen er regelmatigsamen om thee te drinken en nieuws uit te wisselen. Meer en meer begonnen ze na te denken overhun landbouwactiviteiten. Niet iedereen in het dorp had het hele jaar genoeg te eten. Hoe kondenze de opbrengst verhogen? Hoe konden ze een oplossing vinden voor het probleem van de droogte,of voor een aantal andere problemen waarmee ze kampten?

De laagste bestuursniveaus in Uganda (district en subcounty) hebben de rol om diensten te leveren. Een veearts, een adviseur rond landbouw, iemand die gezondheidsadvies geeft ... staan terbeschikking van de mensen in het district. Maar deze ambtenaren namen zich nooit de moeite omnaar het afgelegen Sihubira te reizen. Nog nooit hadden de boerenfamilies in de streek een beroepop hun diensten kunnen doen.

Dus beslisten de dames en heren onder de boom om zelf die adviesfunctie over te nemen en eeneigen organisatie op te richten (1994). Ze betaalden een landbouwadviseur uit het nabijgelegenTororo district, en begonnen hun toer in de dorpen, om de mensen hun plannen uit te leggen.

En toen sloeg de honger toe

In 1997 trof het cassava-mozaïekvirus de regio. Een ramp voor de streek. Alle families planten hetwortelgewas cassava in hun tuin. De wortels kunnen tot een paar jaar in de grond blijven en zijndus een soort voedselspaarpot voor de mensen. Voor families die onder de armoedegrens leven, iscassava hun dagelijks voedsel.

38

TANZANIA TANZANIARWANDA

D.R.Congo

SUDAN

KENYA

Kampala

Jessica en Hellen vertellen: "Alle cassavaplanten in de streek gingen dood. We aten maar één keerper dag meer, en dan nog hadden we niet genoeg voor al onze kinderen. Opeens moesten we voed-sel gaan kopen. Maar er was geen geld. Dus gingen we bij andere boeren wieden en ploegen tegenbetaling. Dan moesten we te voet een tiental kilometer stappen tot een plaats waar we zakjes van1 kg cassavabloem konden kopen."

Een bezoeker bracht Sihubira Farmers Organisation in contact met VECO. Zij spraken een onder-zoeksinstelling aan die na een lang zoekproces een resistente cassavavariëteit ontwikkelde. SihubiraFO plantte de nieuwe stekjes in 'moedertuinen' en verspreidde de nieuwe variëteit zo onder de bevol-king. De voedselzekerheid in de streek is nu gegarandeerd. Het gaf de organisatie hoop en veel ver-trouwen bij de bevolking.

Veel plannen en nieuwe uitdagingen

In 2001 werd Sihubira Farmers Organisation een volwaardige partnerorganisatie van Vredeseilandenen sindsdien krijgen ze financiering voor een aantal van hun activiteiten. Aandacht voor voedsel-zekerheid en werken aan inkomensverhoging van boerenfamilies, zijn nog steeds hun grootstebekommernis.

Met dezelfde onderzoeksinstelling startten ze een nieuw initiatief rond betere variëteiten van pinda-noten en maïs. De resultaten zijn hoopgevend. Vrouwen die onder de armoedegrens leefden, slagener nu in om een deel van hun productie over te houden voor verkoop. Vooral in Kenia, een paar kilo-meter verder, ligt potentieel voor bepaalde producten.

In 2007 werkte Sihubira FO met steun van Vredeseilanden vooral aan een mentaliteitswijziging bijde boeren en boerinnen. Velen verkopen hun oogst onmiddellijk, als er overschot is. Daardoor krijgen ze een lage prijs voor hun producten. Medewerkers van Sihubira FO proberen hen ervan teovertuigen een deel te stockeren en de evolutie van de prijzen op de voet te volgen, zodat ze op hetjuiste moment kunnen verkopen.

Dat vraagt om een goede opslagruimte. De plannen zijn klaar. En dat vraagt ook om de oprichtingvan een marketingcomité dat vorming moet krijgen over basiseconomie. Hoe worden prijzengevormd? Hoe zit onze markt in elkaar?

In heel Oost-Afrika kweken boeren pindanoten. Samen met al haar partnerorganisaties in Ugandaen Tanzania zal Vredeseilanden zoeken naar betere marketingstrategieën voor pindanoten. Ook demensen van Sihubira zullen daarbij betrokken worden. Zo kunnen de boeren en boerinnen in diestreek de nieuwe inzichten toepassen en hun inkomen zien verhogen.

39

© Pa

tric

k De

Spi

egel

aere

VIETNAM – VECO VIETNAM

Dit zijn onze partners in Vietnam:Omdat de NGO-sector in Vietnam slechts langzaam ontwik-kelt, werkt VECO Vietnam met vijf eigen ‘field-teams’. Voorhet werken met deze teams heeft VECO Vietnam een over-eenkomst met de districtsoverheden en de provinciale‘Peoples Committees’. De teams werken ook erg nauw samenmet de ver-schillende departementen van het Ministerie vanLandbouw.Sinds 2007 zijn sommige activiteiten zelfs volledig uit-besteed aan het Ministerie van Landbouw, meer bepaald inLang Son, waar de samenwerking met het district en deprovinciale autoriteiten zeer goed was.Ondanks de beperkte middelen is VECO Vietnam er de voor-bije jaren in geslaagd het vertrouwen en de waarderingte winnen van de boeren en de districtsoverheden. De aan-gepaste manier van werken en de effectiviteit van de inter-venties van het team op het terrein zijn daar zeker nietvreemd aan.Dat blijkt uit het hoge percentage van boeren dat na een opleiding de aanbevelingen en technieken metsucces toepast, maar ook uit de positieve commentaren tijdens de evaluatievergaderingen van deProject steering Commmitees.

Hoe een jonge boer een dorpsdierenarts werd

Het dorp My Long ligt aan de oever van een rivier in een groene vallei in het noorden van Vietnam.De vallei is omringd door steile beboste heuvels. De dorpelingen leven er sinds mensenheugenis vanhet telen van rijst en het kweken van een paar varkens. Dat was vroeger voldoende om in hun eigenbehoeften te voorzien. In de laatste decennia groeide de bevolking echter aanzienlijk en nam de drukop het land toe, de beschikbare percelen werden meer en meer opgedeeld. De oogst van de meesteboerenfamilies is daardoor niet meer voldoende om het jaar door te komen.

Zo is het ook met de ouders van Que, een jongeman uit het dorp. Ondanks de extra inkomsten vanhet varkensvlees dat ze op de markt verkopen, hebben ze moeite om rond te komen en is in sommi-ge maanden het voedsel schaars. Een bijkomend probleem is dat er bij de varkens vaak ziektes voor-komen, wat uiteraard een weerslag heeft op de inkomsten uit de varkensteelt.In My Long zijn er twee dierenartsen. Beiden zitten al lang in het vak en zijn nooit bijgeschoold,hun kennis is erg beperkt. Het gebeurt regelmatig dat ze bij een ziekte de verkeerde diagnose stellen en ook de verkeerde medicatie voorschrijven, waardoor veel varkens sterven. Maar de dorpelingen hebben geen alternatief, de veearts van de meest nabijgelegen stad vraagt te veel geldom langs te komen in My Long. Op die manier blijft het kweken van varkens een risicovolle onder-neming.Het is dan ook niet verwonderlijk dat vele jongeren ervoor kiezen om het dorp te verlaten en hungeluk te beproeven in Hanoi, de snel groeiende hoofdstad van Vietnam.Ook Que was van plan om naar Hanoi te trekken, tot hij toevallig aan de praat geraakte met mevrouwHang, een medewerkster van VECO Vietnam. Zij kende Que al een tijdje, en terwijl ze zaten te pra-ten over zijn familie en de toekomst, vroeg ze hem of hij niet wou deelnemen aan een opleiding vanVECO voor dorpsdierenartsen. Na overleg met zijn ouders besloot Que om het te proberen, wat had hij immers te verliezen? Als het niet lukte kon hij nog altijd naar Hanoi trekken.Om een lang verhaal kort te maken: gedurende vier maanden volgde Que een opleiding waarbij hijhet opsporen en genezen van de meest voorkomende ziektes bij varkens en koeien onder de knie

40

kreeg. Van VECO Vietnam kreeg hij een tas met medisch gereedschap en een klein startkapitaal.Om zijn diensten bekend te maken, bedacht hij een slim plan. Hij overtuigde zijn oom, de lokale apotheker, om een hoekje van zijn apotheek aan hem af te staan. Que maakte een informatiebord,stalde zijn medicijnen uit en vatte zelf post in de winkel om geïnteresseerde klanten te woord testaan.In het begin waren de dorpelingen wat sceptisch, maar vrij snel hadden ze door dat de diensten vanQue betrouwbaarder waren dan die van zijn voorgangers en dat hij vooral niet duurder was. Wat meeris, als Que zelf de oplossing niet vond, deed hij niet alsof en riep hij het advies in van de dierenart-senpraktijk in de stad. Zo wist Que snel het vertrouwen van klanten te winnen, hij praatte veel met de dorpelingen en kreegop die manier snel zicht op het uitbreken van ziektes. Hij gaf ook regelmatig gratis advies aan deboeren. Na verloop van tijd werd Que, ondanks zijn jonge leeftijd, in het dorp erkend als een bekwame enbetrouwbare hulpverlener en een valabel alternatief voor zijn oudere collega’s, bij wie het succes vanQue stilaan een doorn in het oog werd. Dat lieten ze onrechtstreeks ook merken via klachten en rod-dels over Que.Que voelde zich hierbij wat ongemakkelijk, vooral omdat het hier twee ouderen van het dorp betrof.Hij besloot beiden uit te nodigen voor een gesprek, samen met zijn vader. Tijdens het gesprek raak-ten beide ouderen onder de indruk van het enthousiasme en de kennis van Que en ze besloten dater in het dorp plaats was voor alle drie.Maar er is meer. Na verloop van tijd begonnen de dorpelingen een andere aanpak te zien bij de tweeoudere veeartsen. Ze waren plots een stuk vriendelijker voor hun klanten en logen hen niet meer voor.De druk van de concurrentie had hen duidelijk doen inzien dat ook zij een inspanning moesten doen.

En hoe is het nu met Que?Hij overweegt om een doorgedreven opleiding te volgen en zo zijn diploma van veearts te halen.Op die manier zou hij voltijds van zijn nieuwe beroep kunnen leven. Hij is erg fier op de resultatenvan zijn werk en tegelijk blij dat hij iets kan betekenen voor het dorp waar hij opgroeide.

41

Que bij zijn kast met medicijnen

Vredeseilanden kreeg in 2007 de enthousiaste steun van:

800 kernvrijwilligers;12.000 vrijwilligers die gadgets verkopen in januari;130.000 mensen die een gadget kochten;108 scholen;15.000 leerlingen;345 jeugdverenigingen;9.924 schenkers.

VredeseilandenweekendElk jaar komen in januari duizenden vrijwilligers in actie voor Vredeseilanden. Jong en oud, samenbrengen ze gadgets zoals onze sleutelhangers aan de man. Dat is hard nodig om onze partner-organisaties te kunnen blijven ondersteunen. Veel vrijwilligers zijn superenthousiaste jongeren uit jeugdbewegingen. Om dit jong enthousiasmepassend te belonen, bedachten we de wedstrijd "Win een dj". Door mee te werken aan onze actiemaak je als jeugdbeweging kans op het winnen van een top-dj.Ook een Oegandese dj kwam voor de gelegenheid naar België om in januari plaatjes te draaien opeen aantal fuiven, en om een Vlaamse dj te selecteren die op tegenbezoek zou gaan naar Oeganda.

Focus op supermarktenBij de straatverkoop wordt de laatste jaren vooral gefocust op de verkoop aan de in-/uitgang vangrootwarenhuizen. Dat zal ook volgend jaar nog het geval zijn. Het succes van de actie hangt af vande inzet van velen. Op de warenhuizen-actiesite kan je de bezettingsgraad volgen, opsporen waarVredeseilanden nog hulp kan gebruiken, je kan er een verslag of een foto van je actie kwijt, je kanje ervaring delen met andere vrijwilligers ...

Campagne: Afrikaanse boer met uitsterven bedreigd?Tien jaar lang voert de Noord-Zuidbeweging een gezamenlijke campagne om tegen 2015 de Millen-niumdoelstellingen te behalen: 2015 DE TIJD LOOPT.

Ook Vredeseilanden zet zijn schouders onder dit initiatief. Meer nog, we willen onze campagnes zoveel mogelijk samen voeren met andere organisaties die meewerken aan het behalen van de eerstemillenniumdoelstelling: armoede en honger bestrijden.Vredeseilanden, 11.11.11 en Oxfam-Wereldwinkels zetten daarom samen een campagne op die starttein 2007 en doorloopt tot juni 2008. Actuele thema's zoals de Economische Partnerschapsakkoordenen de internationale grondstoffenproblematiek kwamen aan bod.

Vredeseilanden legde in haar campagne de nadruk op de nadelige gevolgen van de EconomischePartnerschapsakkoorden, of de EPA's. Het thema werd concreet gemaakt door het verhaal vanTanzaniaanse melkboerinnen en Togolese tomatenboeren (zie p. 36) te vertellen.

Jan Decleir zorgde net voor het campagneweekendvan Vredeseilanden voor een kippenvelmoment.Hij las op het Brusselse Schumanplein, vlakbij hetgebouw van de Europese commissie, verhalen voorvan Afrikaanse opa’s die zich zorgen maken overde toekomst.

43

Vred

esei

land

en i

n Vl

aand

eren

5

Lobbywerk rond de Economische PartnerschapsakkoordenMedewerkers van Vredeseilanden en onze Afrikaanse partnerorganisaties volgden de evolutie in deonderhandelingen over de EPA’s heel nauw op. We stuurden brieven naar onze politici, namen deelaan conferenties, zaten aan tafel met parlementsleden en kabinetten, en probeerden hen op allemogelijke manieren te laten luisteren naar de analyses van Afrikaanse boerenleiders.Heeft ons lobbywerk iets uitgehaald? Vredeseilanden is maar een kleine speler op internationaal vlak.Maar in de landen waar we actief zijn hebben we Afrikaanse boerenorganisaties de kans gegeven omin hun eigen land hun politici te sensibiliseren. We hebben meegewerkt aan het verzamelen van ver-halen en analyses die duidelijk maken dat de EPA’s in hun huidige vorm geen goed kader bieden voorAfrikaanse familiale landbouwers. We hebben hier in Vlaanderen de mensen geïnformeerd over dezemoeilijke thematiek. Meer dan 50.000 mensen ondertekenden de petitie-actie die we opzetten samenmet 11.11.11 en Oxfam-Wereldwinkels. En wat was de stand van zaken rond de EPA’s eind2007, de deadline die de Europese Commissie zichgesteld had? Sommige landen als Senegal weiger-den een EPA met Europa te tekenen. Met anderelanden zijn er interim-EPA’s ondertekend. DeCaraïbische regio heeft wel een EPA ondertekend.Europa zet alle landen die nog niet getekend heb-ben nog steeds fel onder druk om dat wel te doen.

Het Belgisch beleid tegen de honger?Vredeseilanden organiseerde op 8 november 2007 samen met andere NGO’s van de coalitie 2015DE TIJD LOOPT een lunchbriefing in het federaal parlement, onder de titel “Het Belgisch beleid tegende honger?”. We lieten boeren uit Congo, Brazilië en België aan het woord, om het belang van eenduurzame landbouwsector in de strijd tegen armoede te benadrukken. Landbouw verdient opnieuween prominentere plaats binnen de Belgische ontwikkelingssamenwerking.Deze briefing was het eerste evenement in eendialoogreeks over landbouw en ontwikkeling tus-sen de verschillende actoren van de Belgische ont-wikkelingssamenwerking. Op 13 december vond deeerste Ronde Tafel plaats. Daarna volgden nogtwee Ronde Tafels die elk dieper ingingen op eenthema, en een colloquium in maart 2008 dat detussentijdse resultaten aan een bredere groepvoorstelde.

44

Ik ben verkochtWe blijven IK BEN VERKOCHT gebruiken als outinglabel,ook al is de campagne afgelopen. Individuen, scholen,bedrijven, jeugdbewegingen, sportclubs, winkels ... kun-nen zich nog steeds ‘outen’ als ze ja zeggen tegen eenrechtvaardig inkomen voor boeren in de hele wereld viaeerlijke handel en duurzame landbouw. Als ze dat kenbaar maken aan iedereen die het horen wil.En als ze op regelmatige basis producten van eerlijke handel en duurzame landbouw kopen en con-sumeren.

Het IK BEN VERKOCHT-label ondersteunt volop het model FairTradeGemeenten. En in die gemeentenbewoog heel wat het afgelopen jaar.

FairTradeGemeenten“45% van de Vlaamse steden en gemeenten is goed op weg naar de titel van FairTradeGemeenteof heeft hem al op zak. “Vlaanderen is daarmee absolute koploper in de wereld. Samen met hun inwoners, winkeliers, horeca-uitbaters, scholen, verenigingen en bedrijven promoten de FairTrade-Gemeenten eerlijke handel en lokale duurzame landbouw.”

Bovenstaand bericht stond begin januari 2007 te lezen in verschillende Vlaamse kranten. Ter aan-vulling: op het moment van het schrijven van dit jaarverslag is reeds 50% – de helft! – van degemeenten in Vlaanderen actief.

In de stuurgroep van FairTradeGemeenten in Vlaanderen zitten 11.11.11, Max Havelaar, OxfamWereldwinkels en Vredeseilanden. We kunnen voor dit initiatief rekenen op de steun van de Vlaamseoverheid. Het concept van de FairTradeGemeente vindt zijn oorsprong in Groot-Brittannië. NaastVlaanderen hebben intussen al 16 landen en deelstaten FairTradeGemeenten.

Alle landen met FairTradeGemeenten kwamen op vrijdag 25 en zaterdag 26 januari 2008 bijeen opeen internationale conferentie in Brussel. Opvallend is dat de eerste vijf criteria overal dezelfde zijn.Dat gaf heel wat mogelijkheden voor de deelnemers om praktijkervaringen uit te wisselen, elkaar tipste geven voor een geslaagde FairTradeGemeenten campagne, etc.

Ook uit het Zuiden was er belangstelling voor het concept: een delegatie uit Brazilië was aanwezigop de conferentie. De komende jaren zullen partners van Vredeseilanden mee uitzoeken of een soort-gelijke campagne nuttig is in hun streek en of zij van start kunnen gaan met een aangepast conceptvan FairTradeGemeenten.

45

In deze rubriek geven we een aantal cijfers en toelichting met betrekking tot het personeelsbestandvan Vredeseilanden (situatie op 31/12/2007).

HoofdkantoorHet aantal personeelsleden en het aantal voltijdse equivalenten is licht gestegen. De stijging werdveroorzaakt door aanwervingen voor tijdelijke projecten in verschillende diensten en voor vervangingtijdens zwangerschapsverlof en tijdskrediet.

Coöperanten (in het Zuiden)Coöperanten worden voornamelijk ingezet in de volgende functies:• vertegenwoordiger van Vredeseilanden in het land of de regio;• specifieke expertise: marketing, toegang tot markten en ontwikkeling van duurzame ketens, inhou-

delijke programmacoördinatie, kennismanagement, duurzame landbouw, organisatieversterking;• communicatie en netwerking.

Lokale medewerkers (in het Zuiden)Bij een vacature wordt in de eerste plaats gezocht naar lokale medewerkers. Het is slechts wanneereen bepaalde ervaring in het land niet aanwezig is, dat wij overwegen om voor deze functies(opnieuw) een coöperant aan te werven. Meer en meer is de expertise beschikbaar in de landen waarin we werken. Geleidelijk aan zullen we in de komende jaren buitenlandse werknemers in deruime regio in het Zuiden zoeken en ons niet voornamelijk toespitsen op het rekruteren van Europesecoöperanten.

In 2007 bestond 68% van het personeelsbestand van Vredeseilanden uit lokale medewerkers.

47

De s

ocia

le b

alan

s va

n Vr

edes

eila

nden

6

aantal personeelsledenHoofdkantoor Zuiden

Coöperanten Lokale medewerkers2005 41 16 1070

2006 44 16 1241

2007 45 17 1302

aantal voltijdse equivalenten*Hoofdkantoor Zuiden

Coöperanten Lokale medewerkers3

2005 34,24 16 —2006 34,50 16 —2007 36,96 17 1304

1 Exclusief Congo en Tanzania: geen gegevens beschikbaar vanuit extern auditverslag.2 Gegevens vanuit extern auditverslag, Congo is een schatting bij gebrek aan een auditverslag.3 —: Geen gegevens beschikbaar.4 Gegevens vanuit extern auditverslag, Congo is een schatting bij gebrek aan een auditverslag.

Gender evenwichtVoor het hoofdkantoor blijft de dalende tendens in het aantal mannen zich doorzetten. Voor het Zuiden zien we dat er eerder meer mannen dan vrouwen zijn tewerkgesteld.

Hoofdkantoor Zuid-kantoren

Personeelsverloop

De in- en uitdiensttredingen in België waren in 2007 grotendeels toe te schrijven aan tijdelijkeopdrachten: • 2 medewerkers scholenanimatie, 2 vervangingen wegens zwangerschapsverlof en tijdskrediet,

6 studentenjobs;• bij de dienst Bewegingswerk werd versterking aangeworven voor het tijdelijke project Change the

Game;• bij de dienst Advocacy werd een tijdelijk project goedgekeurd waarvoor versterking werd aange-

worven.Daarnaast was er een verschuiving binnen de Financiële dienst waardoor er een functie vrijkwam enwerd er bij de dienst Communicatie- en fondsenwerving een fondsenwerver aangeworven.

Voor de coöperanten: • de VECO-vertegenwoordigers van Uganda, Vietnam en Indonesië waren einde contract en voor deze

functies werd vervanging aangeworven;• in het kader van de regionalisering in Togo/Benin werd een regionale coördinator aangeworven;• in het kader van de regionalisering werd indien mogelijk een lokaal contract aangeboden aan de

regionale marketing advisors.

Voor lokale medewerkers:• De in- en uitdiensttredingen kaderden vooral in de lopende regionaliseringsprocessen, de overgang

van landkantoren naar regionale kantoren.

48

71%

29%41%

59%

Mannen Vrouwen

Hoofdkantoor ZuidenCoöperanten Lokale medewerkers

IN 17 5 19UIT 16 7 35

Lerende organisatieVredeseilanden blijft ernaar streven om haar medewerkers op alle niveaus in Noord en Zuid, zowelindividueel als collectief, permanent de kans te geven zichzelf te ontwikkelen. Vredeseilanden wil eenflexibele organisatie zijn, waar mensen zich aanpassen aan nieuwe ideeën en aan doelen van de orga-nisatie en waar leren van elkaar gestimuleerd wordt. Daarom wordt “leren” expliciet als doelstellingopgenomen in het strategisch plan.

In 2007 investeerde Vredeseilanden 13.758 euro in vorming en opleiding voor medewerkers van hethoofdkantoor en de coöperanten. Dit komt neer op gemiddeld 222 euro per werknemer. Het merendeel van de opleidingen zijn onder te brengen onder volgende thema’s:• taalopleidingen;• vorming rond fondsenwerving;• vzw-wetgeving;• organisatieversterking.

Sociaal overlegVredeseilanden heeft minder dan 50 werknemers in dienst in het hoofdkantoor en is bijgevolg nietverplicht een ondernemingsraad of vakbondsafvaardiging te installeren. Het personeel heeft echter aangegeven dat zij een officiële personeelsvertegenwoordiging wensen.Er zijn momenteel twee personeelsvertegenwoordigers aangesteld vanuit de personeelsvergadering,waarvan één vakbondsafgevaardigde.

De personeelsvertegenwoordigers organiseren de personeelsvergaderingen. Personeelsvergaderingenworden 3 tot 4 keer per jaar bijeengeroepen. In 2007 werden drie personeelsvergaderingen georga-niseerd. Er werd in 2007 geen specifiek overleg met de vakbond georganiseerd.

49

Het milieubeleid van Vredeseilanden past in een globaal duurzaamheidsbeleid en verantwoordings-beleid (accountability) waarin zowel voor de econonomische, sociale, financiële als milieuaspectenvan de organisatie rekenschap wordt afgelegd aan onze stakeholders.

Vredeseilanden verbindt zich ertoe om de directe en indirecte gevolgen van haar activiteiten op hetmilieu zo miniem mogelijk te houden.

Teneinde dit beleid te verwezenlijken zal Vredeseilanden een actieplan ontwikkelen betreffende:• de directe milieueffecten van het hoofdkantoor in Leuven;• de directe milieueffecten van de landen- en regionale kantoren;• de indirecte milieueffecten van het Noordprogramma en het Zuidprogramma.Dit alles zal o.m. uitgedrukt worden in de ecologische voetafdruk van Vredeseilanden.

Dit actieplan omvat een analyse van de beginsituatie, de doelstellingen en de jaarlijkse acties, even-als een jaarlijkse interne audit om de realisatie ervan na te gaan. Het actieplan en de conclusiesomtrent de realisatie zullen jaarlijks gepubliceerd worden.

De directe milieueffecten hebben betrekking op het vervoer, de afvalproductie en het verbruik vanwater, energie en papier door de organisatie zelf.Om de directe milieueffecten te beperken:• zal het personeel van Vredeseilanden aangespoord worden om zoveel mogelijk openbaar vervoer of

een milieuvriendelijk vervoermiddel te gebruiken; • zal de afvalproductie zo klein mogelijk gehouden worden door preventie en door sorteren;• wordt naar een minimaal verbruik van water, energie, papier en kantoormaterialen gestreefd;• wordt ecoconsumptie gestimuleerd door zoveel mogelijk bio, fairtrade en ecologische producten te

gebruiken.

De indirecte milieueffecten hebben voor Vredeseilanden betrekking op de effecten die voortkomenuit de activiteiten van vooral het Zuidprogramma. De directe milieueffecten ontstaan door de uit-voering van het programma dienen zo beperkt mogelijk te blijven: o.m. waterverbruik voor irrigatie,gebruik van schadelijke meststoffen en bestrijdingsmiddelen, bodemverontreiniging of –verarming,energieverbruik voor productie en transport van landbouwproducten.

De implementatie van het actieplan is gepland als volgt:• Een eerste publicatie van de directe milieueffecten van het hoofdkantoor over het jaar 2007 wordt

in dat jaarverslag gepubliceerd.• Een actieplan betreffende de directe milieueffecten van het hoofdkantoor wordt gemaakt in 2008.• Tegen eind 2008 zal voor de meting van de indirecte milieueffecten een meetinstrument

(screening tool) ontwikkeld worden in samenwerking met externe deskundigen en andere ontwik-kelingsorganisaties.

• De landen regiokantoren worden aangespoord om in 2009 een actieplan te ontwikkelen voorzowel de directe als de indirecte milieuaspecten en vanaf januari 2009 te starten met metingenom de beginsituatie vast te leggen.

51

Mili

eube

leid

van

Vre

dese

iland

en

7

Milieurealisaties in 2007

Onderstaande gegevens hebben betrekking op activiteiten van het hoofdkantoor van Vredeseilanden.Dit is de huidige stand van zaken die nu verder zal vergeleken worden met het verbruik van andereorganisaties.

realisatie 2007PAPIER

totale aankoop A4-papier per jaar (aantal vellen) 262.500totale aankoop A4-papier per persoon per jaar (aantal vellen) 6.500aandeel gekocht gerecycleerd A4-papier t.o.v. niet-gerecycleerd papier 100%totale aankoop A4-papier per jaar voor mailings en informatie aan

sympathisanten (aantal vellen) 1.588.000

Het grootste deel van de aankoop van papier wordt gebruikt voor mailings met informatie aan de sympathisanten.

KANTOORBENODIGDHEDEN

bedrag ecologisch kantoormateriaal t.o.v. het totaal 43%

Het niet-ecologische materiaal betreft o.a. stiften, rekenmachines, nietmachines, waarvoor moeilijk een ecologisch alternatief te vinden is.

VOEDINGSPRODUCTEN

bedrag voedingsproducten met label Biogarantie t.o.v. de totale aankopen 38%bedrag van aankopen Fair Trade t.o.v. de totale aankopen 23%bedrag aankopen met label Biogarantie + Fair Trade label 17%

Als een voedingsproduct wordt aangeboden in een variant met het label bio of Fair Trade, dan wordt ervoor gekozen om de variant met het label aan te kopen.

ONDERHOUDSPRODUCTEN

bedrag aankopen ecologische onderhoudsproducten t.o.v. de totale aankopen 80%

Alle aangekochte onderhoudsproducten zijn van Ecover, behalve luchtverfissers, wc-blokjes, waarvoor moeilijk een ecologisch alternatief gevonden kan worden.

WATER

jaarlijks verbruik in m3 274m3/persoon/jaar 6,09

ENERGIE

elektriciteit (kwh/persoon/jaar) 608verwarming (gj gas/persoon/jaar) 1.621

Sinds 2005 gebruikt Vredeseilanden groene stroom.In 2007 werd er dubbele beglazing geplaatst waar dat nog niet het gevalwas, waardoor het verbruik verminderd is.Er wordt deelgenomen aan de campagne "dikke-truiendag".

52

MOBILITEIT

professionele werkverplaatsingen: aandeel openbaar vervoer 9%woonwerkverplaatsingen: aandeel km afgelegd met trein, bus, fiets of te voet 70,22%vliegtuigreizen: km per jaar 669.905vliegtuigreizen: kg CO2 uitstoot per jaar 227.600

Er is een dienstfiets ter beschikking van de medewerkers.Er wordt jaarlijks deelgenomen aan de campagne "ik kyoto".De auto wordt opmerkelijk veel gebruikt voor professionele werkverplaatsingen.Dit betreft vooral verplaatsingen voor bezoeken aan vrijwilligers. Tijdstip en plaats van die bezoeken bemoeilijken het gebruik van openbaar vervoer.10 van de 45 werknemers komen dagelijks te voet of met de fiets naar het werk.

AFVAL

hoeveelheid restafval per persoon per jaar (in kg) 18hoeveelheid PMD-afval per persoon per jaar (in kg) 0,8hoeveelheid papierafval per persoon per jaar (in m3) 0,9hoeveelheid drankverpakking met statiegeld t.o.v. de totale aankopen van flessen 95%

Geplande acties in 2008• Er wordt een studie uitgevoerd waarin wordt bekeken hoe de achtergevel van het gebouw het best

geïsoleerd kan worden.• Een aantal verlichtingspunten wordt vervangen, waarbij er zoveel mogelijk wordt gekozen voor

spaarlampen.• Een aantal kantoren wordt geschilderd en er wordt bestudeerd of er ecologische verf gebruikt kan

worden.• Er wordt een haalbaarheidsstudie uitgevoerd waarin wordt bekeken of er gecomposteerd kan

worden en op welke manier dat best gebeurt. Door te composteren kan de hoeveelheid restafvalverminderd worden.

• Er wordt een haalbaarheidsstudie uitgevoerd over het plaatsen van zonnepanelen.• De objectieven voor 2009 worden geformuleerd.

53

1. MANAGEMENT SAMENVATTING

Met dit jaarverslag 2007 zijn we erin geslaagd een bijna volledige integratie van de boekhoudcijfersvan het hoofdkantoor en de landkantoren van Vredeseilanden te realiseren: de cijfers van hoofd-kantoor en de kantoren in de landen worden opgeteld om zo een volledig beeld te krijgen over definanciële toestand van de organisatie.Alleen omdat de externe audit (door E&Y) van D.R. Congo is uitgesteld (vooral omwille van veilig-heidsredenen in Noord-Kivu) hebben we de cijfers van VECO-Congo nog niet kunnen integreren.

Het geïntegreerde resultaat 2007 (hoofd- en landkantoren samen) is licht positief, 75.932 euro. Wegeven hierover op de volgende bladzijden verdere toelichting.

Dit financiële jaarverslag is het eindproduct van een intensief proces van controles:de financiële dienst controleert de jaarrapporten van de landkantoren een eerste maal, stelt vragen,ondersteunt waar nodig;daarna worden de boekhouding en het jaarrapport voor elk landkantoor afzonderlijk extern geaudi-teerd door lokale E&Y-kantoren; tegelijkertijd worden de cijfers van het hoofdkantoor in Leuvengecontroleerd door onze bedrijfscommissaris, Marleen Vandeurzen.De bedrijfscommissaris controleert ook nog eens voor de laatste maal alle auditverslagen van delandkantoren, en maakt dan het verslag op over de geïntegreerde cijfers (u vindt dit verslag in bij-lage a).Een intensief proces, waardoor we kunnen garanderen dat onze boekhouding een eerlijke en correcteweerspiegeling van de werkelijkheid is. Daarnaast zijn de auditverslagen dan weer een leidraad voorde Vredeseilanden-managers en de financiële dienst om eventuele pijnpunten te identificeren en teverbeteren.

Voor onze belangrijkste donor DGOS was 2007 het laatste jaar van een vijfjarige programmafinancie-ring. In 2008 starten we een nieuwe cyclus.

De uitbreiding van het financiële jaarverslag met inhoudelijke informatie over onze programma’sis een heel goede zaak: het biedt de gelegenheid aan de lezer om de verbinding te leggen tussende cijfers en de actie, en op die manier ook een beeld te vormen van de efficiëntie van onze pro-gramma’s.Ook naast het nieuwe strategische programma 2008-2013 hebben we een financieel plan gelegd.Belangrijke thema’s die hier naar voor komen zijn:• optimale financiële transparantie nastreven;• het financiële management van de organisatie en de kantoren optimaliseren, zeker in het licht van

de regionalisatie van kantoren;• verbeterde (en uniforme) sturingsinstrumenten vanuit het hoofdkantoor aanbieden aan de land-

kantoren;• diversificatie van de inkomensbronnen;• beperken van de kosten voor algemeen beheer tot maximum 10%;• op elkaar afstemmen van interne en externe controlesystemen.Naar deze thema’s wordt in het hierna volgend verslag regelmatig gerefereerd.

55

Vred

esei

land

en v

zw –

Fin

anci

eel j

aarv

ersl

ag 2

007

8

RESULTATENREKENING 2007

a. Geïntegreerde resultatenrekening

56

GEINTE- TOTAALGREERD HK enTOTAAL0 LANDEN

Codes Euro Euro2007 2007

I Bedrijfsopbrengsten 70/74 12.533.323 18.365.465A. Omzet 70B. Toename (+); Afname (–) in voorraad goederen in bewerking en gereed product

en in de bestellingen in uitvoering 71C. Geproduceerde vaste activa 72D. Lidgelden, schenkingen, legaten en subsidies 73 12.428.375 18.260.517E. Andere bedrijfsopbrengsten 74 104.948 104.948

II Bedrijfskosten 60/64 12.603.074 18.436.293A. Handelsgoederen, gronden hulpstoffen 60

1. Inkopen 600/82. Toename (–); Afname (+) in voorraad 609

B. Diensten en diverse goederen 611 3.734.203 3.734.203C. Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen 622 4.057.659 4.057.659D. Afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten,

en immateriële en materiële vaste activa 630 211.727 211.727E. Toevoegingen (+); Terugnemingen (–) in waarde van voorraden, bestellingen

in uitvoering en handelsvorderingen 631/4F. Toevoegingen (+); Terugnemingen (–) in voorzieningen voor risico's en kosten 635/8 92.978 92.978G. Andere bedrijfskosten 640/83 4.506.507 10.339.726H. Als herstructureringskosten geactiveerde bedrijfskosten (–) 649

III Bedrijfswinst (+) 70/64Bedrijfsverlies (–) 64/70 -69.751 -70.828

IV Financiële opbrengsten 75 192.680 192.680A. Opbrengsten uit financiële vaste activa 750B. Opbrengsten uit vlottende activa 751 191.010 191.010C. Andere financiële opbrengsten 752/9 1.670 1.670

V Financiële kosten 65 17.218 17.218A. Kosten van schulden 650B. Toevoegingen (+); Terugnemingen (–) in waarde van andere vlottende activa

dan bedoeld onder II.E. 651C. Andere financiële kosten 652/9 17.218 17.218

VI Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening (+) 70/65 105.712 104.635Verlies uit de gewone bedrijfsuitoefening (–) 65/70

VII Uitzonderlijke opbrengsten 76 15.075 15.075A. Aanpassingen aan afschrijvingen en waardeverminderingen

van immateriële en materiële activa 760B. Aanpassingen aan waardeverminderingen financiële vaste activa 761C. Aanpassingen aan voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten 762D. Winst uit verkoop van vaste activa 763 15.075 15.075E. Andere uitzonderlijke opbrengsten 764/9

VIII Uitzonderlijke kosten 66A. Uitzonderlijke afschrijvingen of waardeverminderingen

van immateriële en materiële activa 660B. Waardeverminderingen financiële vaste activa 661C. Toename (+), afname (–) van voorzieningen voor uitzonderlijke risico's en kosten 662D. Verlies uit verkoop/buitengebruikstelling van vaste activa 663E. Andere uitzonderlijke kosten 664/8F. Uitzonderlijke kosten gekapitaliseerd 669

IX Winst van het boekjaar (+) 70/66 120.787 119.710Verlies van het boekjaar (–) 66/70

Wisselkoersverschillen toe te voegen aan financieel resultaat -36.527 -36.527Wisselkoersverschillen toe te voegen aan financieel resultaat -14.727 -14.727Wisselkoersverschillen toe te voegen aan financieel resultaat 6.117 6.117Wisselkoersverschillen toe te voegen aan financieel resultaatWisselkoersverschillen toe te voegen aan financieel resultaat 282

Winst (+) / verlies (–) van het boekjaar 75.932 74.573

0 Geïntegreerd totaal: door integratie van de cijfers van hoofdkantoor (HK) en landkantoren (LK) vallen de onderlinge transacties tegenoverelkaar weg, nl. transfers van HK tegenover inkomsten van LK’en.

1 Diensten en Diverse goederen: voor hoofdkantoor gaat dit over kantoorbenodigdheden, nutsvoorzieningen, reizen en verplaatsingen, docu-mentatie, vergaderingen, consultancy-kosten, website en telecommunicatie, werkingskosten voor de coöperanten...; voor landkantoren is hetgrootste aandeel voor kosten voor vormings- en vergadersessies met partnerorganisaties.

57

HOOFD- TOTAAL BENIN TOGO SENEGAL TANZANIA UGANDA ECUADOR NICARAGUA COSTA LAOS VIETNAM INDONESIEKANTOOR LANDEN RICA

Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007

12.104.639 6.260.826 587.684 323.700 412.811 754.114 742.935 696.765 674.285 384.043 326.781 292.183 1.065.526

12.030.562 6.229.955 587.684 311.504 412.811 750.746 742.935 696.765 667.731 384.043 318.112 292.099 1.065.52674.077 30.871 12.196 3.368 6.553 8.669 85

12.235.284 6.201.009 587.684 324.570 395.576 741.395 743.729 704.440 667.144 383.904 323.782 287.622 1.041.162

1.844.882 1.889.321 206.603 95.527 144.377 342.842 282.375 38.003 135.453 104.016 238.588 142.002 159.5342.724.494 1.333.165 156.931 101.620 109.229 125.071 223.366 153.791 101.134 18.225 60.901 134.888 148.009

51.120 160.607 28.409 2.915 9.171 19.569 19.193 31.877 4.897 23.767 6.829 13.979

89.075 3.903 3.9037.525.713 2.814.013 195.741 124.508 132.799 253.913 218.795 480.769 425.659 261.663 526 719.640

59.817 17.234 12.719 7.141 139 2.998 4.562 24.363-130.644 -870 -795 -7.675180.300 12.381 45 1.119 370 1.453 577 8.816

179.798 11.211 365 1.453 577 8.816501 1.169 45 1.119 5

8.488 8.729 627 1.505 5.513 1.084

8.488 8.729 627 1.505 5.513 1.08441.167 63.468 17.234 12.719 325 7.141 1.592 1.493 32.095

-826 -7.932 -37415.075 1.448 10.378 3.249

15.075 1.448 10.378 3.249

41.167 78.543 17.234 14.167 325 2.446 7.141 1.592 1.493 35.344-826 -374

-36.527 -9.525 -325 -2.446 -887 -165 -1.493 -21.687-14.727 -1.167 -968 -2.186 -1.985 -8.421

6.117 6.117

41.167 33.406 0 -826 17.234 3.475 0 -968 4.068 -557 0 -374 11.353

2 Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen: voor hoofdkantoor gaat dit over 37 VTE werkzaam in Leuven en 17 coöperanten; voor de land-kantoren gaat dit over 130 lokale medewerkers.

3 Andere bedrijfskosten: voor hoofdkantoor gaat dit over de doorstortingen naar de landkantoren in het Zuiden en andere internationale part-nerorganisaties; voor de landkantoren gaat dit over de doorstortingen naar de nationale partnerorganisaties.

b. Resultaat van het boekjaar

Het resultaat van Vredeseilanden voor 2007 is 75.932 euro (geïntegreerd resultaat van het hoofd-kantoor en de landkantoren). Het resultaat voor hoofdkantoor alleen is 41.167 euro.

Voor het hoofdkantoor halen we dus een positief resultaat van 41.167 euro, in plaats van een nega-tief begroot resultaat van –664.222 euro1. Waar ligt hiervoor de verklaring?

• Aan kostenzijde hebben we ongeveer 100.000 euro minder eigen middelen besteed dan begroot,vooral voor algemeen beheer, overhead en coöperanten (+100.000 euro).

• We hebben in 2007 minder uitgegeven dan gepland voor het investeringsfonds (zie hieronder)(+365.000 euro).

• We hebben meerinkomsten uit: particuliere opbrengsten (+165.000 euro), financiële opbrengsten(+175.000 euro) en loonsubsidies (+25.000 euro).

• We hebben wel meer voorzieningen aangelegd (–90.000 euro) en minderinkomsten uit administra-tiekosten (–35.000 euro).

De uitgaven voor het investeringsfonds in 2007 bedroegen dus een kleine 300.000 euro, dat is onge-veer 365.000 euro minder dan gepland.We stellen vast dat voor de activiteiten rond merkopbouw (publiciteit) en de grootwarenhuisactie(vernieuwende januari-campagne activiteiten) de geplande budgetten overschat zijn geweest. Hierwordt voor 2008 ook rekening mee gehouden, in de zin dat de niet bestede saldi niet volledig wor-den doorgeschoven naar die specifieke acties.Anderzijds zijn de geplande bestedingen rond de audit van de gehele organisatie, cultuur ... uitge-steld naar 2008, en dus toegevoegd aan de oorspronkelijke budgetten voor 2008. We leggen voor2008 budgettair gezien vooral het accent op de noodzakelijke structuuraanpassingen in het Zuiden,of m.a.w. de uitvoering van de aanbevelingen van de organisationele audits van de landkantoren.

De huidige stand van zaken van het investeringsfonds wordt geïllustreerd in onderstaande tabel(bedragen in euro):

Het in 2007 bestede bedrag van 299.835 euro zal na goedkeuring door de Algemene Vergadering wor-den onttrokken aan de reserves.Bijgevolg wordt het te bestemmen resultaat 2007 375.767 euro (= 75.932 euro + 299.835 euro).

58

1 Een negatief begroot resultaat omdat er gepland was 664.000 euro voor 2007 terug te nemen uit het investerings-fonds.

2 Verwacht saldo investeringsfonds ná 2008: ongeveer 735.000 euro.

Bestemming Besteed Begroot Besteedin 2006 in 2007 in 2007

Grootwarenhuizen 31.146 42.000 18.856Fondsenwerving/merk 10.000 257.000 133.948Nieuwe projecten met de distributiesector — 100.000 19.287Cultuur 25.000 25.000 0Organisationele Audit — 45.000 14.392Competentie-ontwikkeling — 30.000 2.047Zuid-studies — 127.500 94.785Structuuraanpassingen in het Zuiden — 37.500 16.520Totaal2 66.146 664.000 299.835

Voorstel voor toewijzing van het te bestemmen resultaat 2007

Bij de opmaak van de begroting 2008, en het doorvoeren van door DGOS opgelegde snoeioperatiesin de budgetten van het nieuwe 3-jaren-programma 2008-2010, stelden we vast dat het relatieveaandeel van de begroting voor de Zuid-programma’s (lichtjes) lager ligt dan in 2007.Dit kan niet de bedoeling zijn: omdat onze finaliteit in het Zuiden ligt en dit ook in de begrotingmoet weerspiegeld zijn, willen we nu al een extra budget voorzien dat specifiek bestemd is voor deuitbouw van onze programma’s in het Zuiden.

Vandaar het voorstel om een fonds voor programma-opportuniteiten in het Zuiden aan te leggen.Vanuit het resultaat 2007 willen we 200.000 euro toewijzen aan dit fonds.Waar het investeringsfonds een tijdelijk fonds is, bestemd om nu de condities te creëren om de voorde organisatie noodzakelijke toekomstsprong mogelijk te maken, zal het fonds voor programma-opportuniteiten, in zoverre het resultaat dat jaarlijks toelaat, een permanent karakter krijgen,gestoeld op de volgende principes:

1. M.b.t. oorsprong: de jaarlijks overgedragen winst (indien van toepassing) zal zo mogelijk toege-wezen worden aan dit fonds; jaarlijkse aanvulling tot een minimum van 100.000 euro.

2. M.b.t. bestemming:• Het gaat om ondersteuning van het programma in het Zuiden (dus niet om ondersteuning van

beheer, of structurele kosten verbonden aan het veranderingsproces).• Het gaat om het benutten van kansen die een belangrijke bijdrage tot het programma kunnen

leveren. Bijvoorbeeld door een interessant contact met een bedrijf of organisatie.• Het gaat om opportuniteiten, in die zin dat ze niet te plannen zijn en dus niet voorzien zijn

in de jaarbegroting van het land of regio.• De kost van één opportuniteit mag niet meer bedragen dan de helft van het voor dat jaar

beschikbare fonds.• De voorstellen voor programma-opportuniteiten moeten geargumenteerd worden door de VECO-

vertegenwoordiger of PMU, en zullen beslist worden door de directie.

We stellen voor het saldo van 175.767 euro toe te voegen aan het overgedragen resultaat (toe tevoegen aan resultaat 2006). In 2009 zien we al de volgende mogelijkheid voor toewijzing van ditresultaat: de organisationele audits van hoofdkantoor en landkantoren die op dit moment aan degang zijn, zullen herstructureringen van de kantoren met zich meebrengen, ook op het vlak van personeel. Op basis van het vernieuwde personeelsbestand zal er een herberekening van het sociaalpassief (fonds voor uitbetaling van het personeel (in hoofdkantoor en landkantoren) bij eventuelestopzetting of gedeeltelijke stopzetting van de activiteiten) gebeuren, zodat dit fonds beter aansluitbij de werkelijke situatie.

59

c. Toelichting resultaat

1) Hoofdkantoor

Voor een analyse van het resultaat 2007 van het hoofdkantoor biedt de voorstellingswijze per kosten-plaats (uitgaven per dienst of programma) en kostendrager (opbrengsten per bron) de interessantsteinformatie.

60

KOSTEN REALISATIE BUDGETALGEMEEN BEHEER

Directie / RVB / AV / Beleidsorganen 314.197 343.528Personeelsdienst 147.751 109.161Financiële Dienst 252.492 275.177Communicatie 280.256 311.655Secretariaat 139.505 154.629

TOTAAL ALGEMEEN BEHEER 1.134.201 1.194.150

FONDSENWERVING & CAMPAGNEFondsenwerving 330.864 269.510Campagne 194.813 190.827

TOTAAL FONDSENWERING & CAMPAGNE 525.676 460.337

NOORD-ACTIESAdvocacy

Lobby 581.847 395.775Mobilisatie 462.856 490.672

Externe relaties 75.748 82.079Partner Programma Vlaanderen 175.981 148.607

TOTAAL NOORD-ACTIES 1.296.431 1.117.133

ZUID-ACTIESLandenondersteuning 96.285 70.000Content Development Unit 317.219 385.134Program Management Unit 228.715 262.704

LANDENPROGRAMMA'S ZUIDCoöperanten 799.068 847.251

AFRIKABenin 528.707 540.561Togo 328.447 328.300Senegal 493.181 386.441Tanzania 927.439 1.098.786Uganda 645.637 702.708Zimbabwe 5.725 0Congo 694.482 581.562

AZIEVietnam 268.198 257.337Laos 268.027 228.690Indonesië 1.061.532 1.159.275

LATIJNS AMERIKACosta Rica 383.612 370.966Ecuador 651.683 625.277Nicaragua 643.049 640.741Venezuela 4.868 0

TOTAAL ZUID-ACTIES 8.345.872 8.485.734

Voorzieningen/terugname voorzieningen 89.075 —Vastgestelde rechten 61.502 —Overlopende rekeningen 487.881 1.000.000Voorziening onvoorziene kosten — 100.000

TOTAAL COURANTE UITGAVEN 11.940.638 12.357.354

COURANT RESULTAAT 341.001 –222

61

OPBRENGSTEN REALISATIE BUDGETGOUVERNEMENTELE OPBRENGSTENEU

Projectfinanciering 220.384 333.013

DGOSAP Educatie 617.832 561.816AP Partnerfinanciering 4.159.003 4.190.035AP Uitzenden personen 470.716 594.155BOF programma's in het Zuiden 1.299.522 1.282.877BOF Wereldvoedseldag 173.914 0

Administratiekosten 635.680 670.525

Andere federale overheden 30.000 10.517Vlaamse Gemeenschap 6.380 0ALT (Administratie Land- en Tuinbouw) 57.682 82.316

ProvinciesLimburg 7.350 0Antwerpen 10.000 10.000Oost-Vlaanderen 176.062 185.000West-Vlaanderen 5.315 39.016Vlaams-Brabant 57.859 93.800

GEMEENTEN EN STEDEN 70.324 50.000

LOONSUBSIDIES (Maribel, Gesco, DAC) 125.454 99.934

TOTAAL GOUVERNEMENTELE OPBRENGSTEN 8.123.477 8.203.005

OPBRENGSTEN VAN NGO's, STICHTINGEN EN BEDRIJVENNGO's

11.11.11 304.308 280.213andere binnenlandse 28.457buitenlandse 663.334 1.228.364

STICHTINGEN 70.000

BEDRIJVEN 25.000 35.000

TOTAAL OPBRENGSTEN VAN NGO'S, STICHTINGEN EN BEDRIJVEN 1.091.099 1.543.577

PARTICULIERE OPBRENGSTENGIFTEN

Direct Mailing 853.315 850.000Loop naar Afrika 100.507 60.000

LEGATEN 53.099 0CAMPAGNE 795.466 725.550

TOTAAL PARTICULIERE OPBRENGSTEN 1.802.387 1.635.550

DIVERSE OPBRENGSTENFinanciële opbrengsten 180.300 75.000Recuperatie werkingskosten 74.077 —

TOTAAL DIVERSE OPBRENGSTEN 254.377 75.000

Overlopende rekeningen 1.010.299 1.000.000Voorziening tegenvallende opbrengsten 0 –100.000

TOTAAL 12.281.639 12.357.132

� Analyse per kostenplaats

Algemeen BeheerOnder kosten voor algemeen beheer verstaan we de werkings- en personeelskosten van de onder-steunende diensten van het hoofdkantoor, alsook van de bestuursorganen van de organisatie. (14 VTEwerkten in 2007 voor Algemeen Beheer.)Vredeseilanden streeft ernaar om dit in verhouding tot de totale kosten van de organisatie op maxi-mum 10% te houden (was ook al zo in 2006).

FondsenwervingDit zijn de kosten voor de publiekscampagne in januari en de andere fondsenwervende acties door-heen het jaar. Voor 2007 is het aandeel van de kosten voor fondsenwerving gestegen tot 5% (4%in 2006): deze stijging is verbonden aan de uitvoering van het fondsenwervingsplan en de extrainvesteringen die in 2007 werden gedaan voor het bereiken van nieuwe doelgroepen (zal zich voort-zetten in 2008 en 2009). (5 VTE werkten in 2007 voor Fondsenwerving.)

62

UITGAVEN BETAALD VANUIT INVESTERINGSFONDS REALISATIE BUDGETOCA Directie / RVB / AV / Beleidsorganen 14.392 45.000Competentie-ontwikkeling Personeelsdienst 2.047 30.000Merkopbouw Communicatie 66.774 100.000Extra acties voor fondsenwerving Fondsenwerving 67.174 157.000Grootwarenhuisactie Campagne 18.856 42.000Cultuur Youkali Externe relaties 0 25.000Innovatieproject Partnerprogramma Vlaanderen 19.287 100.000Zuid-Studies Programme Management Unit 94.785 127.500Structuuraanpassingen Togo-Benin Landenprogramma's Zuid

Benin 16.520 30.000Nicaragua 0 7.500

TOTAAL INVESTERINGSUITGAVEN 299.835 664.000

Terug te nemen uit investeringsfonds: 299.835

ALGEMEEN TOTAAL UITGAVEN 12.240.473 13.021.354

RESULTAAT 41.167 –664.222

2007 2006Algemeen beheer 1.134.201 10% 1.062.481 10%Fondsenwerving 525.676 5% 432.456 4%Noord-acties 1.296.431 11% 1.185.775 11%Zuid-acties 8.345.872 74% 8.202.934 75%

11.302.181 10.883.646

10% 5%

11%

74%Algemeen beheer

Fondsenwerving

Noord-acties

Zuid-acties

Noord-actiesDe Noord-acties omvatten de uitgaven verbonden aan activiteiten rond beleidsbeïnvloeding, mobili-satie, alliantievorming en partnerwerking in Vlaanderen. Deze uitgaven stegen licht t.o.v. 2006, eenstijging die vooral is toe te wijzen aan het lobbywerk (met extra fondsen vanuit het overlevingsfondsen EU voor het opnemen van de trekkersrol in het organiseren van Ronde Tafels rond het Belgisch enEuropees landbouwbeleid. Zie ook blz. 44). (12 VTE werkten in 2007 voor Noord-acties.)

Zuid-actiesDe Zuid-werking van Vredeseilanden omvat op het hoofdkantoor de programma-ondersteuning voorhet Zuiden door de financiële dienst (externe audits en ondersteuningsmissies), door de ProgrammeManagement Unit en door de Content Development Unit. (6 VTE werkten in 2007 voor deze Zuid-diensten.)Daarnaast zijn er uiteraard de doorstortingen naar de landen:• in Latijns-Amerika: Ecuador, Regio Midden-Amerika;• in Afrika: Senegal, Togo, Benin, Oeganda, Tanzania, D.R. Congo;• in Azië: Laos, Vietnam en Indonesië.We gaan verder in op de uitgaven in de landen in paragraaf 2.

� Analyse per financieringsbron1

Gouvernementele opbrengstenDe gouvernementele opbrengsten zijn gestegen t.o.v. 2006, zowel nominaal als relatief. De grootstestijging vind je in de Belgisch Overlevingsfonds Subsidies (zowel voor het Zuiden als voor het eerdergenoemde lobbywerk), naast een normale (index)stijging van de programmafinancieringssubsidievan DGOS. Anderzijds valt er in 2007 een aanzienlijk subsidiebedrag weg van de Provincie Antwerpen(185.000 euro).Nochtans streeft Vredeseilanden naar minder subsidieafhankelijkheid (minder dan 70% in 2010) enméér diversificatie van de financieringsbronnen. In 2007 zijn we daar nog niet echt in geslaagd.

63

2007 2006gouvernementele opbrengsten 8.123.477 72% 7.705.533 70%ngo's, stichtingen en bedrijven 1.091.099 10% 1.368.539 12%particuliere opbrengsten 1.802.387 16% 1.912.693 17%financiële opbrengsten 180.300 2% 117.868 1%

11.197.263 11.104.633

16%

2%

10%

72%

Gouvernementeleopbrengsten

NGO’s, stichtingenen bedrijven

Particuliereopbrengsten

Financiëleopbrengsten

1 Een lijst van donoren vindt u in bijlagen b (alle donoren) en c (gedetailleerde lijst Belgische gemeenten)

Opbrengsten van ngo’s, stichtingen en bedrijvenDeze rubriek omvat zowel de opbrengsten van andere Belgische organisaties (zoals 11.11.11), enkeleBelgische stichtingen, en voornamelijk buitenlandse organisaties zoals Cordaid, ICCO, Misereor ...Tot nu toe ontvangen we in de categorie ‘bedrijven’ enkel een financieringsbijdrage van Colruyt vooreen specifiek project.

Het aandeel van deze groep van opbrengsten is gedaald t.o.v. 2006, enerzijds omdat een aantal ver-wachte opbrengsten (ongeveer 250.000 euro) nog niet binnen waren op 31/12 (en dus in de rubriek‘overlopende rekeningen’ terug te vinden zijn), maar anderzijds signaleert deze daling toch dat ernood is aan verdere intensifiëring van de zoektocht naar cofinancieringsbijdragen en alternatievefinancieringsbronnen.

Particuliere opbrengstenZowel campagne-opbrengsten, opbrengsten uit de “Loop naar Afrika” als opbrengsten uit direct mai-ling acties lagen in 2007 aanzienlijk hoger dan in 2006 (samen zo’n 16% hoger). Het totaal van dezerubriek is lager omdat we in 2006 onvoorziene legatenopbrengsten van 400.000 euro hebben ont-vangen, terwijl dit in 2007 maar zo’n 50.000 euro was.

Hieronder een overzicht van de particuliere opbrengsten over de laatste 4 jaar.

Financiële opbrengstenDe financiële opbrengsten vloeien voort uit korte-termijnbeleggingen (van 1 tot 3 maand) van deliquide middelen. Deze lagen in 2007 hoger dan in 2006.

64

direct mailing campagne Loop naar Afrika legaten2004 809.282 534.862 57.969 02005 1.078.664 694.854 53.723 2.657.3552006 765.529 636.336 108.650 402.1782007 853.315 795.466 100.507 53.099

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

2.500.000

3.000.000

2004 2005 2006 2007

Direct mailing

Campagne

Loop naar Afrika

Legaten

2) Landen

De verdeling van de doorstortingen van het hoofdkantoor over de verschillende landenprogramma’swordt geïllustreerd in de onderstaande grafiek.

De opvallende stijging van de omzet van het Tanzania-programma heeft te maken met de opstart vaneen nieuw BOF-programma in 2007, in het Simanjiro en Same district. Het Zimbabwe-programmawerdin 2007 definitief afgesloten en voor de andere landen was de omzet in 2007 vergelijkbaar met 2006.

� Analyse van de kosten

Kijken we naar de kostensoorten (cf. geïntegreerde resultatenrekening), dan onderscheiden wedezelfde rubrieken als bij het hoofdkantoor, al ligt de interpretatie ietwat anders:

Diensten en diverse goederen (61)Omvatten de werkingsmiddelen van de landkantoren (gemiddeld 30% van de uitgaven). Het aandeelvan kosten voor vormings- en vergadersessies met partnerorganisaties, of m.a.w. het uitvoeren vande partnerondersteunende en faciliterende rol van de landkantoren, is hier erg groot.

Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen (62)Omvatten de personeelskosten van het lokale personeel (gemiddeld 21% van de uitgaven). Het gaathier in 2007 om zo’n 130 lokale medewerkers:• programme officers, verantwoordelijk voor een specifiek thema (werken 100% programma-onder-

steunend);• VECO-vertegenwoordiger (werkt zo’n 80% programma-ondersteunend; 20% coördinerend);• ondersteunende staf.(Zie ook sociaal luik van dit jaarverslag.)

Afschrijvingen (63)Omvatten de investeringen van de landkantoren (aankoop van materiaal, voertuigen ...; wordenonmiddellijk 100% afgeschreven).

Andere bedrijfskosten (64)Dit zijn de transfers van de landkantoren naar de partnerorganisaties.

Gemiddeld 10% van de totale uitgaven van het landkantoor gaan naar coördinatie en administratievan het landkantoor zelf.

65

0

200.000

400.000

600.000

800.000

1.000.000

1.200.000

Benin To

go

Sene

gal

Tanz

ania

Ugan

da

Zimba

bweCo

ngo

Vietn

am Laos

Indo

nesië

Costa

Rica

Ecua

dor

Nica

ragua

2007

2006

2. DE BALANS PER 31/12/2007

d. Geïntegreerde balans

66

ACTIVA GEINTE- HOOFD-GREERD KANTOORTOTAAL2007 2007

Codes Euro EuroVASTE ACTIVA 20/28 486.437,55 484.893,24

I Oprichtingskosten 20II Immateriële vaste activa 21III Materiële vaste activa 22/27 437.520,28 437.520,28

A. Terreinen en gebouwen 22 408.200,03 408.200,031. In volle eigendom 22/91 408.200,03 408.200,032. Andere 22/92

B. Installaties, machines en uitrusting 23 28.396,36 28.396,361. In volle eigendom 231 28.396,36 28.396,362. Andere 232

C. Meubilair en rollend materieel 24 923,89 923,891. In volle eigendom 241 923,89 923,892. Andere 242

D. Leasing en soortgelijke rechten 25E. Overige materiële vaste activa 26

1. In volle eigendom 2612. Andere 262

F. Activa in aanbouw en vooruitbetalingen 27IV Financiële vaste activa 28 48.917,27 47.372,96

A. Verbonden ondernemingen 280/11. Deelnemingen 2802. Vorderingen 281

B. Ondernemingen waarmee een deelnemingsverhouding bestaat 282/31. Deelnemingen 2822. Vorderingen 283

C. Andere financiële vaste activa 284/8 48.917,27 47.372,961. Aandelen 284 43.032,61 43.032,612. Vorderingen en borgtochten in contanten 285/8 5.884,66 4.340,35

VLOTTENDE ACTIVA 29/58 8.377.767,01 6.705.133,52V Vorderingen op meer dan één jaar 29 334,23

A. Handelsvorderingen 290B. Overige vorderingen 291 334,23

waarvan geen of abnormale lage interesten 2915VI Voorraden en bestellingen in uitvoering 30 141.921,00 141.921,00

A. Voorraden 30/36 141.921,00 141.921,001. Grond- en hulpstoffen 30/312. Goederen in bewerking 323. Gereed product 334. Handelsgoederen 34 141.921,00 141.921,005. Onroerende goederen bestemd voor verkoop 356. Vooruitbetalingen 36

B. Bestellingen in uitvoering 37VII Vorderingen op ten hoogste dan één jaar 40/41 77.062,26

A. Handelsvorderingen 40B. Overige vorderingen 41 77.062,26

waarvan geen of abnormale lage interestenVIII Geldbeleggingen 50/53 96.233,67 87.305,03IX Liquide Middelen 54/58 7.541.919,66 6.003.677,18X Overlopende rekeningen 490/1 520.296,19 472.230,31

TOTAAL DER ACTIVA 20/58 8.864.204,56 7.190.026,76

67

BENIN TOGO SENEGAL TANZANIA UGANDA ECUADOR NICARAGUA COSTA LAOS VIETNAM INDONESIERICA

2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro

0,00 0,00 1.544,31 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

0,00 0,00 1.544,31 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

0,00 0,00 1.544,31 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

0,00 0,00 1.544,31 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

163.537,97 106.753,43 131.557,45 468.901,91 278.983,40 89.923,80 86.518,08 52.123,38 38.072,27 65.744,73 214.634,320,00 0,00 286,90 0,00 47,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

0,00 0,00 286,90 0,00 47,33 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00

0,00 3.259,69 12.758,24 13.070,78 11.431,76 28.044,71 9.246,74 1.359,64 2.653,22 15.214,11 4.140,63

0,00 3.259,69 12.758,24 13.070,78 11.431,76 28.044,71 9.246,74 1.359,64 2.653,22 15.214,11 4.140,63

0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 621,10 0,00 8.307,55 0,00 0,00 0,00163.537,97 103.493,74 118.512,31 455.831,13 245.338,30 61.258,00 77.271,33 42.456,20 35.419,04 45.830,12 189.294,32

0,00 0,00 0,00 0,00 22.166,01 0,00 0,00 0,00 0,00 4.700,50 21.199,37

163.537,97 106.753,43 133.101,76 468.901,91 278.983,40 89.923,81 86.518,08 52.123,38 38.072,27 65.744,73 214.634,32

68

PASSIVA GEINTE- HOOFD-GREERD KANTOORTOTAAL2007 2007

Codes Euro EuroEIGEN VERMOGEN 10/15 5.385.710 5.320.326

I Fondsen van de vereniging 10 1.472.888 1.472.888A. Beginvermogen 100 1.472.888 1.472.888B. Permanente financiering 101

III Herwaarderingsmeerwaarden 12IV Bestemde fondsen 13 3.072.246 3.013.912V Overgedragen winst (+) 140 967.512 833.527

Overgedragen verlies (–) 141 –126.937VI Kapitaalsubsidies 15

VOORZIENINGEN 16 924.273 841.771VII A. Voorzieningen voor risico's en kosten 160/5 493.273 410.770

1. Pensioenen en soortgelijke verplichtingen 160 80.692 02. Belastingen 1613. Grote herstellings- en onderhoudswerken 162 37.139 37.1394. Overige risico's en kosten 163/5 375.442 373.631

B. Voorzieningen voor schenkingen en legaten met terugnemingsrecht 168 431.000 431.000

SCHULDEN 17/49 2.554.222 1.027.931VIII Schulden op meer dan één jaar 17

A. Financiële schulden 170/41. Achtergestelde leningen 1702. Niet achtergestelde obligatieleningen 1713. Leasingschulden en soortgelijke schulden 1724. Kredietinstellingen 1735. Overige leningen 174

B. Handelsschulden 1751. Leveranciers 17502. Te betalen wissels 1751

C. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen 176D. Overige schulden 179

1. Met Interesten 17902. Geen of abnormaal lage interesten 17913. Garanties ontvangen in cash 1792

IX Schulden op ten hoogste één jaar 42/48 739.956 447.519A. Schulden op meer dan één jaar binnen het jaar vervallend 42B. Financiële schulden 43

1. Kredietinstellingen 430/82. Overige leningen 439

C. Handelsschulden 44 393.916 201.4131. Leveranciers 440/4 393.916 201.4132. Te betalen wissels 441

D. Ontvangen vooruitbetalingen op bestellingen 46E. Schulden m.b.t. belastingen, bezoldigingen en sociale lasten 45 338.792 246.106

1. Belastingen 450/3 59.2612. Bezoldigingen en sociale lasten 454/9 279.530 246.106

F. Overige schulden 48 7.2481. Obligaties en vervallen coupons 480/82. Intrest-dragend 48903. Met geen of zeer lage intrest 4891 7.248

X Overlopende rekeningen 492/3 1.814.266 580.412

TOTAAL DER PASSIVA 10/49 8.864.205 7.190.028

69

BENIN TOGO SENEGAL TANZANIA UGANDA ECUADOR NICARAGUA COSTA LAOS VIETNAM INDONESIERICA

2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007 2007Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro Euro

0 1.407 –43.692 24.620 0 8.375 25.161 18.591 0 3.642 27.5640 0 0 0 0 0 0 0 0 0 00 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

0 8.329 0 21.145 0 13.613 1.435 13.813 0 0 00 0 17.234 3.475 0 2.446 23.726 4.778 0 4.319 78.2900 –6.922 –60.927 0 0 –7.684 0 0 0 –677 –50.727

0 0 0 0 0 12.837 0 0 0 22.893 46.7730 0 0 0 0 12.837 0 0 0 22.893 46.7730 0 0 0 0 12.837 0 0 0 22.893 44.962

1.811

163.538 105.347 176.794 444.282 278.983 68.711 61.357 33.532 38.072 39.210 140.298

3.023 18.345 59.103 29.021 85.429 5.774 47.415 33.532 28.318 6.311 0

0 16.609 1.232 21.950 78.181 342 43.820 32.869 21.336 0 00 16.609 1.232 21.950 78.181 342 43.820 32.869 21.336 0 0

3.023 1.736 57.872 7.071 0 5.432 3.595 663 6.982 6.311 00 0 56.401 774 0 480 0 0 0 1.606 0

3.023 1.736 1.470 6.297 0 4.952 3.595 663 6.982 4.705 00 0 0 0 7.248 0 0 0 0 0 0

0 0 0 0 7.248 0 0 0 0 0 0160.515 87.002 117.691 415.261 193.554 62.938 13.942 0 9.754 32.899 140.298

163.538 106.753 133.102 468.902 278.983 89.924 86.518 52.123 38.072 65.745 214.634

e. Toelichting Balans

1) Hoofdkantoor

a. VASTE ACTIVA

Materiële vaste activa• Onder de post ‘terreinen en gebouwen’ staat de boekwaarde van het kantoor in de Blijde Inkomst-

straat. Dit gebouw wordt afgeschreven op 33 jaar. De voor 2007 geplande investeringen aan deachtergevel van het gebouw (hiervoor was een voorziening aangelegd), zijn uitgesteld. De voor-ziening werd wel aangesproken voor schilderwerken op de benedenverdieping en in de onthaal-ruimte.

• Er werd alleen geïnvesteerd in computermateriaal voor een bedrag van 12.255 euro en in kleinmeubilair voor een bedrag van 426 euro.In bijlage d vindt u meer informatie over de investeringen in 2007 (investeringstabel 2007).

Financiële vaste activa• Het financieel vast actief bestaat uit aandelen van Alterfin; het werd verhoogd door de aankoop

van nieuwe aandelen met het opgespaarde dividend, ter waarde van 500 euro. Onder de vorde-ringen en borgtochten in contanten vinden we de huurwaarborg voor het magazijn in Heverlee.

Besluit:De vaste activa van het hoofdkantoor dalen jaarlijks door afschrijving van gebouwen en com-putermateriaal. Een verdere uitvoering van het investeringsplan voor onderhoud en herstel-lingen aan het gebouw is gepland.

b. VLOTTENDE ACTIVA

Voorraden• De voorraad campagnemateriaal daalde licht in vergelijking met dezelfde momentopname vorig

jaar.

Geldbeleggingen en liquide middelen• Op het einde van het boekjaar stond er 6.090.982 euro op de termijn- en zichtrekeningen van het

hoofdkantoor, te vergelijken met 6.203.436 euro op hetzelfde moment vorig jaar (–1,8%).

Op 31/12/2007 stonden de liquide middelen bij de volgende financiële instellingen:

Het liquiditeitsverloop doorheen het jaar toont aan dat dit bedrag nodig is om de operationele uit-gaven (ongeveer 1 miljoen euro per maand) van de eerste maanden van het jaar te bekostigen: ditis in de maanden januari tot april/mei voor een groot deel voorfinanciering van overheidssub-sidies, omdat we die pas in april of nog later (in 2008 waarschijnlijk pas eind juni) ontvangen. Opdie manier hoeft Vredeseilanden geen overbruggingskredieten aan te gaan.

70

Financiële instellingen en kas Bedragen in euroTriodos 5.193.204KBC 719.752Bank van De Post 53.597Giftenrekeningen bij andere banken 34.861Kas 2.263Obligaties & kasbons legaat 87.305TOTAAL 6.090.982

In de loop van 2007 stelden we vast dat er steeds meer dan voldoende liquiditeit was. In 2008(ná uitzonderlijk late ontvangst overheidssubsidie) zullen we evalueren of we ook de komendejaren deze liquiditeitsvoorziening moeten aanhouden.

Overlopende rekeningen• Onder de overlopende rekeningen vinden we o.a. subsidies die betrekking hadden op 2007 maar

die we pas zullen ontvangen in 2008. Dit zijn voorfinancieringen waaraan soms ook risico’s ver-bonden zijn. De meeste van deze subsidies hebben we ondertussen al ontvangen in 2008.De belangrijkste zijn:

Besluit:Het vlottend actief van het hoofdkantoor steeg met ongeveer 136.000 euro of 2% t.o.v. 2006:• daling van de liquide middelen;• stijging van de overlopende rekeningen (voorfinancieringen).

c. EIGEN VERMOGEN

Fondsen van de vereniging• De fondsen van de vereniging (het kapitaal) zijn ongewijzigd in vergelijking met 2006.

Bestemde fondsen• Sociaal fonds:

Dit fonds werd aangelegd voor uitbetaling van het personeel (in hoofdkantoor en landkantoren)bij eventuele stopzetting of gedeeltelijke stopzetting van de activiteiten.Het sociaal fonds is niet gewijzigd in vergelijking met 2006 (1.174.998 euro).

• Investeringsfonds:In juni 2006 werd dit fonds aangelegd voor specifieke uitgaven nodig om een toekomstsprong temaken en zo de randvoorwaarden te scheppen voor de realisatie van ons toekomstplan 2008-2013,met als specifieke kenmerken:– het wordt uitgegeven in 2006/2007/2008/2009 om een substantiële sprong te maken;– zowel voor Zuid als Noord;– vooral voor niet- (of nog niet) subsidieerbare activiteiten;– in een goede verdeelsleutel tussen innovaties (die niet subsidieerbaar zijn), investeringen in

fondsenwerving/merk (als garantie voor de continuïteit), randvoorwaarden nodig voor ons toe-komstplan (structuuraanpassingen, competentiesprong, investeringen in allianties ...);

– het voorstel tot besteding of terugname wordt bekrachtigd op de Algemene Vergadering.De daling van het investeringsfonds in 2007 t.o.v. 2006 is het bedrag dat na goedkeuring door deAlgemene Vergadering (juni 2007) aan dit fonds werd onttrokken op basis van de uitgaven 2006(ongeveer 62.000 euro).In 2007 werden voor een bedrag van ongeveer 300.000 euro uitgaven gedaan verbonden aan despecifieke bestemming van dit fonds: in juni 2008 stellen we voor aan de Algemene Vergaderingom dit bedrag aan het investeringsfonds te onttrekken. In het hoofdstuk over de resultaten-rekening wordt een gedetailleerd overzicht gegeven van de uitgaven 2007 op het investerings-fonds.

71

Omschrijving Bedrag Al ontvangen in 2008Cordaid (Indonesië en Tanzania) 191.632 Ja, voor Tanzania (125.000 euro)DGOS programmafinanciering 2008 (Senegal) 92.000 NeenDGOS voedselhulp (Congo) 100.000 JaProvincie West-Vlaanderen (Benin, Togo) 24.696 NeenPPLM (Togo) 22.295 NeenNOVIB (Indonesië) 9.994 Ja

Overgedragen resultaat• Aan het overgedragen resultaat voor het hoofdkantoor van 2006 (792.360 euro) wordt het resul-

taat van het boekjaar 2007 toegevoegd (41.167 euro). In het hoofdstuk over de resultatenreke-ning wordt een voorstel tot resultaatstoewijzing geformuleerd, dat zal worden voorgelegd aan deAlgemene Vergadering in juni 2008.

Besluit:Het eigen vermogen van Vredeseilanden hoofdkantoor stijgt met 41.167 euro (0,8%), hetbedrag van het positieve resultaat 2007.

De evolutie van het eigen vermogen van Vredeseilanden over de laatste jaren wordt geïllustreerd inde volgende grafiek.

De stijging in 2005 is te verklaren door de ontvangst van een uitzonderlijk legaat. Daarna kent heteigen vermogen opnieuw een normale stijging, parallel met de omzetstijging.

d. VOORZIENINGEN

Grote herstellings- en onderhoudswerken• De voorziening voor werken aan de achtergevel (20.000 euro) en schilderswerken (na terugname

nog 17.139 euro) blijft aangehouden voor 2008.

Voorziening voor overige risico's en kosten• Wij leggen op het hoofdkantoor voorzieningen aan voor mogelijke financiële risico's, ook als ze

betrekking hebben op de landkantoren. In vergelijking met 2006 namen deze voorzieningen toemet ongeveer 230.000 euro. Deze extra voorzieningen vloeiden voornamelijk voort uit het voor-behoud dat werd gemaakt door de externe auditor E&Y in de auditverslagen van Senegal en Benin(zie paragraaf over de landen).

Voorzieningen voor subsidies met terugnemingen• Hier vinden we voorzieningen voor vastgestelde rechten en voor eventuele terugbetalingen aan

subsidiegevers. Deze laatste worden effectief terugbetaald als er bij afrekening een saldo wordtvastgesteld; in het eerste geval worden ze aangehouden tot de finale controle door de subsidie-gever achter de rug is:– voor EU-projecten: 101.000 euro;– voor DGOS programmafinanciering: 260.000 euro.

72

0

1.000.000

2.000.000

3.000.000

4.000.000

5.000.000

6.000.000

2003 2004 2005 20072006

eigen vermogen

Besluit:De voorzieningen van het hoofdkantoor stijgen met 12% t.o.v. 2006 (d.w.z. met een bedrag van89.075 euro), vooral toe te schrijven aan de verhoging van de voorzieningen voor risico’s enkosten (de andere voorzieningen dalen).

e. Schulden

Schulden op ten hoogste één jaar• De schulden op ten hoogste één jaar omvatten de openstaande facturen van leveranciers. Het

bedrag van 201.413 euro is vergelijkbaar met het openstaande bedrag vorig jaar. Het hoofdkan-toor had op 31/12/2007 ook nog openstaande schulden aan de landkantoren, maar deze wordenin de geïntegreerde balans geannuleerd door de vorderingen van de landkantoren op het hoofd-kantoor.

• Onder de schulden m.b.t. bezoldigingen en sociale lasten vinden we het vakantiegeld verschuldigdin 2008 en nog openstaande schulden RSZ (het gaat om facturen die eind decem-ber werden ont-vangen).

Overlopende rekeningen• De overlopende rekeningen van het passief omvatten de subsidies die we reeds ontvingen maar nog

moeten uitgeven (= overdracht naar het volgende jaar). Ook vinden we "nog te ontvangen facturen"onder deze overlopende rekeningen. Voor het hoofdkantoor zijn dit de kosten voor de externe auditsin de landen en de audit van het hoofdkantoor voor boekjaar 2007 (= 93.541,13 euro).

In volgende tabel vindt u een detailoverzicht van de overlopende rekeningen in 2007.

Besluit:In 2007 stegen de schulden van het hoofdkantoor met 2% t.o.v. 2006. De overlopende reke-ning van het passief voor het hoofdkantoor daalde verder (nog eens 7%, vorig jaar al 30%),wat erop wijst dat de ontvangen gelden sneller worden doorgestuurd naar onze landkantoren.

73

Overlopende rekening van het passief in 2007 Bedragen in euroBenin Maniok BOF fase 3 12.572,39Congo PIA BOF fase 3 28.770,36Tanzania Chunya BOF fase 4 64.784,04Tanzania SEEP BOF fase 1 64.744,98Oeganda Food Sec BOF fase 4 90.140,00Oeganda Cordaid 48.535,00Oeganda ICCO 80.000,00Ecuador Talitha Koum 40.000,00Ecuador Provincie Limburg 7.350,00Vietnam Misereor 12.214,00Vietnam Cordaid 15.200,00Indonesia Fonds 22.550,00Totaal 486.870,77

2) Landen

a. VASTE ACTIVA

Onze landkantoren hebben geen terreinen of gebouwen in eigendom (de kantoren worden gehuurd).Ook uitrustingsmateriaal, meubilair of rollend materiaal hebben de landkantoren niet in eigendom:de activa die worden aangekocht met subsidies, worden na afloop van het programma ter beschik-king gesteld van de partnerorganisaties.

Voor VECO-Senegal kan je wel een huurwaarborg terugvinden op de balans (financiële vaste activa).

b. VLOTTENDE ACTIVA

Vorderingen op ten hoogste één jaar• Voor de landkantoren gaat het hier voornamelijk om vorderingen op het hoofdkantoor (terug-

betalingen die ze nog te goed hebben, voor een totaalbedrag van 38.080 euro) of voorschottengegeven aan personeelsleden die het terrein op gaan en die nog niet werden vereffend op 31/12.

Liquide middelen• Op 31/12/2007 hebben de landkantoren in totaal 1.538.242 euro op hun lokale bankrekeningen:

dit is logisch, want hoewel het hoofdkantoor ten laatste op 31/12 de gelden van de programma-financiering naar de landkantoren doorstuurt, hebben ze lokaal nog tijd tot 31/3 van het vol-gende jaar om die gelden te besteden. Bovendien zien we dat vooral de landen waar ook BelgischOverlevingsfonds projecten lopen (Oeganda, Tanzania, Benin) relatief hoge banksaldi hebbenop 31/12, omdat de besteding van de projectfases niet samenvalt met het kalenderjaar, maar eer-der loopt van juni/juli tot mei/juni.

Overlopende rekeningen van het actief• De overlopende rekeningen van het actief omvatten voor Oeganda, Vietnam en Indonesië vooruit-

betaalde huurgelden (voor kantoor) en verzekeringen.

c. EIGEN VERMOGEN

De landkantoren hebben weinig of geen eigen vermogen: de kleine bedragen die terug te vinden zijnop ‘bestemde fondsen’ (of reserves) en/of ‘overgedragen winst’ betreffen diverse lokale opbrengsten(geen subsidies), gecumuleerd vanuit het verleden. De negatieve bedragen (overgedragen verlies)betreffen vooral de uitzonderlijke corrigerende operaties die sommige landkantoren in 2006 hebbengeboekt (dus overgedragen verlies van 2006).

d. VOORZIENINGEN

In Ecuador, Vietnam en Indonesië worden voorzieningen aangelegd voor pensioenen en soortgelijkeverplichtingen, om te voldoen aan de eisen van de lokale arbeidswetgeving.

De externe auditor E&Y maakte in de auditverslagen van VECO-Senegal en VECO-Benin een voor-behoud omwille van een risico op terugvordering van in het verleden foutief berekende loon-belastingen: hiervoor werden extra voorzieningen aangelegd op het hoofdkantoor. Het is een priori-teit van de organisatie om deze risico’s te regulariseren in 2008.

74

e. SCHULDEN

De landkantoren hebben voornamelijk leveranciersschulden (voor landen als Oeganda en Costa Ricais dit bedrag relatief hoog omdat hieronder ook de tegoeden aan de partnerorganisaties werdengeboekt), een belastingschuld voor VECO-Senegal, en sociale zekerheidsverplichtingen die betrekkinghebben op 2007.

f. OVERLOPENDE REKENINGEN VAN HET PASSIEF

Hier vinden we de subsidies terug die op 31/12/2007 nog niet werden uitgegeven en dus wordendoorgeschoven naar 2008. Voor de landen met BOF-projecten (Tanzania, Oeganda, Benin) zijn dezebedragen hoger.

75

Bijlage a: VERSLAG VAN DE COMMISSARIS

76

Bijlage b: LIJST ALLE DONOREN*

78

Donor Bedrag 200711.11.11 304.308AGRITERRA 60.000ALT 57.682BTC 5.000COLRUYT 25.000CORDAID 96.200CPE 10.010DGOS BOF 1.679.572DGOS EDUCATIE 617.832DGOS PARTNERFINANCIERING 4.624.563DGOS UITZENDEN PERSONEN 470.716DKA 31.200EU PROJECTFINANCIERING 220.384FEDERALE DIENST DO 25.000GEMEENTEN EN STEDEN 70.324GILLES STICHTING 20.000HIVOS 13.476ICCO 90.000ILEA 35.156LOONSUBSIDIES 125.454MISEREOR 189.298NOVIB 110.000PASSAGE NEDERLAND 7.500PAIN POUR LE MONDE/BRUT 23.594PROVINCIE ANTWERPEN 10.000PROVINCIE LIMBURG 7.350PROVINCIE OOST-VLAANDEREN 176.062PROVINCIE VLAAMS-BRABANT 57.859PROVINCIE WEST-VLAANDEREN 5.315RAD 6.910TALITA KOUM 50.000VLAAMSE GEMEENSCHAP 6.380

* Bovenstaande lijst bevat de werkelijk ontvangen bedragen op het hoofdkantoor voor het boekjaar 2007.

Bijlage c: LIJST BELGISCHE GEMEENTEN

79

Gemeente 2007* Bedrag Project

Aalst 1.562 Benin ManiocDe Pinte 300 —Destelbergen 4.212 Congo (geiten)Destelbergen 4.060 Congo (geiten)Diest 4.000 Congo (geiten)Eeklo 1.125 Tanzania (Tawlae)Eeklo 1.000 —Genk 1.335 —Grimbergen 6.193 Benin ManiocHalle 2.500 Benin ManiocHasselt 2.500 Tanzania (Chunya)Herent 2.773 —Herentals 1.000 —Herenthout 800 —Holsbeek 1.200 —Ieper 250 —Lanaken 574 Congo (geiten)Lovendegem 300 NMaasmechelen 2.125 Congo (geiten)Maaseik 3.000 Tanzania (Chunya)Malle 2.000,00 -Mechelen 2.079,00 Benin ManiocMerchtem 250,00 —Mol 1.346,66 Congo (geiten)Oostende 1.737,90 Benin ManiocOud-Heverlee 1.475,00 Congo (geiten)Rotselaar 2.100,00 —Schoten 2.000,00 Congo (geiten)Schilde 2.500,00 —Tienen 450,00 —Tessenderlo 5.500,00 Congo (geiten)Tessenderlo 2.000,00 Congo (geiten)Waasmunster 125,00 —Wichelen 287,50 —Wommelgem 900,00 —Wijnegem 4.599,99 —Zemst 125,00 —Zuienkerke 38,00 —

* Dit zijn de werkelijk ontvangen bedragen tijdens het boekjaar 2007

Bijlage d: INVESTERINGSTABEL 2007

80

Omschrijving Datum Nummer Leverancier Start Einde Aankoop-factuur factuur afschrijving afschrijving bedrag

Computerapparatuur en softwareScherm HPPavillion plasma 25/01/07 AAN 113 EXELL jan/07 2009 216,991 pc 18/06/07 AAN 703 DOLMEN jun/07 2010 1.111,541 laptop YMSenegal 29/09/07 AAN 1197 MEDIAMARKT sep/07 2010 1.048,991 laptop 11/10/07 AAN 1259 DOLMEN okt/07 2010 629,653 laptops 23/10/07 AAN 1330 DOLMEN okt/07 2010 1.844,66Laserprinter 25/10/07 AAN 1331 DOLMEN okt/07 2010 1.369,135 pc's 17/12/07 AAN 1550 DOLMEN dec/07 2010 5.748,64Camcorder Canon 19/06/07 AAN 760 PIXMANIA jun/07 2010 285,90TOTAAL 12.255,50MeubilairDraaizuil 12/07/07 AAN 867 KAISER+KRAFT jul/07 2011 425,92TOTAAL 425,92

Vredeseilanden vzw | Blijde Inkomststraat 50 | 3000 Leuven

Tel. 016-31 65 80 | info@vredeseilanden | www.vredeseilanden.be

©M

arc

Gold

chst

ein

Vredeseilanden jaarverslag 2007

Documents

Transcript of Vredeseilanden jaarverslag 2007