Vraagsturing en marktwerking

Hans Blaauwbroek

Bureau voor Vraaggestuurde Zorg

Vraagsturing

• Gezondheidszorg• Sociale zekerheid• Onderwijs• Openbaar vervoer• Energiemarkt• Bedrijfsleven

Wie stuurt wie?Wie is de klant?

www.blaauwbroek.com

Inhoud:

• De begrippen vraagsturing en marktwerking• Argumenten voor vraagsturing• Voorwaarden• Vraagsturing in praktijk• De rol van de klant, de aanbieder en de

gemeente

Begrip Vraagsturing

• De klant beschikt over middelen om te krijgen wat hij nodig heeft om zijn doel te realiseren. De klant voert de regie.

• Aanbodsturing: de aanbieder stelt de voorwaarden waaronder een dienst of product wordt verleend.

• Voorbeeld: thuiszorg

Verschil vraag- en aanbodsturing

• Hoe zorg ik dat ik mijn leven leid zoals ik het wil?

• Hulpverlener, dienstverlener past zich aan.

• Geïntegreerde dienstverlening

• Succes: leveren de diensten de nodige bijdrage aan mijn leven?

• Waar hoort deze gebruiker thuis in het systeem?

• Gebruiker past zich aan.• Gefragmenteerde

dienstverlening.• Succes: is de

dienstverlener tevreden?

Vraagsturing vereist:

• Wederkerigheid• Gelijkwaardigheid• Wederzijds respect

Samen werken aan goede dienstverlening

www.Blaauwbroek.com

Begrip Marktwerking

• Onbelemmerde confrontatie van vraag en aanbod (Van Dale)

• Optimaal evenwicht in prijs en kwaliteit

• Voorwaarden (Heertje):– Meerdere vragers, meerdere aanbieders– Transparantie– Koopkracht

Kan vraagsturing zonder marktwerking?

• Nee: zonder marktwerking ontstaat geen pluriform aanbod en valt er niets te kiezen voor de vrager.

• Ja: aanbieders willen goede diensten en kwaliteit leveren en stemmen daarom hun aanbod af op de vraag. Volledige marktwerking leidt tot uitsluiting van groepen vragers.

Argumentaties voor vraagsturing

• Economische argumentatie– Concurrentie tussen aanbieders geeft dynamiek en

innovatie. Klant beloont goede dienstverlening

• Ideologische argumentatie– Recht op autonomie en zelfbeschikking. Met eigen

verantwoordelijkheid en eigen keuze is slaagkans groter

• Institutionele argumentatie– Terugdringen bureaucratie en de rol van

professionals

Voorwaarden voor vraagsturing

• Divers aanbod• Transparantie• Sterke klanten• Marktregulering

www.blaauwbroek.com

Divers aanbod

• Meerdere aanbieders• Meerdere producten, diensten

Gevolg: keuzevrijheid

www.blaauwbroek.com

Transparantie van vraag en aanbod

• Inzicht in de vraag– Marktonderzoek. Ken uw klant!

• Inzicht in het aanbod– Inhoud– Wie, wat, waar– Prijs– Kwaliteit– Beschikbaarheid

Sterke klanten

• Klanten (Wie is de klant?)– Onafhankelijkheid– Vraag (vraagverheldering)– Rechtspositie

www.blaauwbroek.com

Marktregulering

• Bevorderen transparantie

• Steunstructuren

• Wetgeving

• Klantgerichte prestatiecriteria

• Instrumenten tegen cherry-picking

Vraagsturing in praktijk

• Gezondheidszorg– Persoonsgebonden budget: tevreden klanten, maar te

weinig aanbod, gebrek aan transparantie, veel bureaucratie en weinig steun.

• Sociale zekerheid– Persoonsgebonden reïntegratiebudget: succesvol

experiment, maar angst om los te laten.

Confrontatie tussen ideologie, economie en instituties

Vraagsturing in praktijk

• Onderwijs– Markt werkt, maar leidt

tot ongewenste effecten:

• Zwarte scholen• Trek uit de stad

www.blaauwbroek.com

Vraagsturing vraagt:

• Van de klant een pro-actieve houding: weten wat je wilt.

• Van de aanbieder flexibiliteit, innovativiteit, vraaggerichtheid.

• Van de overheid marktregulering en klantenondersteuning.

Meer informatie

• Blaauwbroek bureau voor Vraaggestuurde Zorg– www.blaauwbroek.com– info@blaauwbroek.com– 0294 491400

• Innovatie Centrum Vraagsturing (ICV)– www.icv.nl– info@icv.nl

Abonneer u op de gratis ICV Vraag(k)rant!