Vormingplus MZW april-mei-juni 2016

PB- PP B-BELGIE(N) - BELGIQUE

bpost06487

AFG

IFTE

KA

NTO

OR

KORT

RIJK

MA

IL |

DO

ENA

ERTS

TRA

AT 13

| 85

00 K

ORT

RIJK

| P3

A921

0 - F

oto:

© C

harlo

tte D

ewitt

e - S

amen

tuin

De

Orig

ine,

moe

stui

n va

n Le

ts R

oese

lare

STADS- LANDBOUWVAN VELD NAAR BORDwerken met een droom

RADICALE VERLICHTINGRosalie Heens

P R O G R A M M A Z I N E - A P R / M E I /J U N 2 0 1 6

VROLIJK GEZOND MET HILDE DEMURIE

OP STAP IN MOLENBEEKDIGIPINGUÏNS OVER

VRIJE SOFTWAREWERKING VOOR

KANSENGROEPEN

LOREM IPSUM

"De lente is in het land. Nu nog in onze geesten"

VOORWOORD

Beste lezer,

Het zijn barre tijden voor wie houdt van dialoog en nuance, woorden die we hoog in het vaandel dragen bij Vormingplus. Wie bij ons over de vloer komt spreekt en luistert. We proberen te begrij-pen wat iemand zegt en waarom hij of zij dat zegt. Empathie, begrip, vertrouwen, een positief mensbeeld, dat zijn waarden en begrippen die we graag uitdragen.

Dan zou je wel eens moedeloos worden als je de commentaren op sociale me-dia of de reacties op online fora leest. Veilig teruggetrokken in de wereld van

het eigen gelijk spuien mensen commentaar, vaak zonder veel nuance.

In zulke tijden veren vormingswerkers recht en trekken ze de straat op. Ook letterlijk. Dat is wat we de komende maanden bijvoorbeeld willen doen met ons project ‘Confutuur’, waar je in ons vorige tijdschrift al over kon lezen. We willen aan tientallen mensen vragen wat zij begrijpen onder ‘solidariteit’. Of nog: we starten met gesprekken in ‘De Schemerzone’. Elke maand op maandag, in de vooravond, gevoed door informatie en met centraal een dialoog van mens tot mens. In ons dagelijks werk met groepen stimuleren we die pure dialoog, van de kookcursus tot de

kruidenwandeling, van het filocafé tot het project ‘Time Zone’ in Staden waarin we werken met vluchtelingen en wijkbewoners. Terloops: houd onze Facebookpagina in het oog, daar vertellen we dagelijks over onze projecten.

Is dat spectaculair? Op het eerste zicht niet. Maar het is wel nodig. Mensen die door met elkaar te praten eventjes in elkaars huid kruipen en van standpunt wisselen. Dat levert soms wel spec-taculaire resultaten op en dat willen we blijven aanmoedigen.

De lente is in het land. Nu nog in de geesten. Daar werken we graag met jou aan. We maken je alvast onze solidaire groeten over. ■

Namens het team van Vormingplus Bart Noels, directeur

VORMINGPLUS | 3

MAATSCHAPPIJ & MILIEU

6 Stadsboerderij KortrijkKorte keten tussen boer en consument.

8 Een veelheid aan perspectieven op het spoor komenJan Timmerman over ‘De Schemerzone’, gesprekken over de actualiteit.

10 Ruimtelijke kwaliteit in West-VlaanderenOp stap in Spiere-Helkijn.

11 MolenbeekEen uitdaging, vroeger en nu.

INHOUD

KANSENGROEPWERKING

12 Vorming maakt sterkerNieuwe coaches voor werking kansengroepen.

16 Een andere kijk verrijktSamenwerking tussen Vormingplus en OCMW’s.

DIGITAAL & MEDIA

18 Open source is niet meer de toekomstHet is het heden.

20 Digidokter Smartwatches en andere draagbare technologie.

4 | VORMINGPLUS

21 DigiPinguïnsLibreOffice tips & tricks.

CONFUTUUR

22 Solidariteit gewikt en gewogenInterview met Stijn Oosterlynck.

KUNST & CULTUUR

24 Daguitstap naar 's-Hertogenbosch500 jaar Jheronimus Bosch.

25 Amedeo Modigliani Dagcursus en tentoonstellingsbezoek.

FILOSOFIE & ZINGEVING

26 Radicale verlichting Rosalie Heens over angst, vluchtelingen en het vrije woord.

32 Samenleven kan je leren Trialoog

33 Religie in Kortrijk Op bezoek in de moskee.

PERSOON & RELATIE

34 Vrolijk gezondIn de keuken met Hilde Demurie.

38 KlankschalenDe aandacht naar binnen keren.

39 Psychologie voor beginnersCursus

EXTRA INFO

40 Vergaderen in het VormingplushuisZaalhuur

PROGRAMMA

42 Aanbod van april t.e.m. juni

VORMINGPLUS | 5

STADSBOERDERIJ KORTRIJKKorte keten tussen boer en consument

De coöperatieve Stadsboerderij Kortrijk verbindt boer en burger, stad en platteland door een faire afzetmarkt te creëren voor regionale

biologische landbouwproductie, in combinatie met producten uit duurzame en sociaal-rechtvaardige initiatieven. Elke woensdag kan je bij Vormingplus je groenten van de Stadsboerderij komen ophalen. Hoog tijd om het initiatief in de kijker te zetten.

“Stadsboerderij Kortrijk is gestart vanuit een droom”, zegt David Wemel, coöperant en bestuurslid van de Stadsboerderij. “Een droom om mensen opnieuw bewuster te leren omgaan met wat dagelijks op hun bord ligt. Een droom om van de boerenstiel weer een leefbaar en eerbaar beroep te maken. Simpel gezegd: eten speelt een erg belangrijke rol in

ons dagelijks leven en in onze cultuur. En toch slagen we er niet in om de mensen die hun energie en hun liefde in ons eten steken - en die dat vlak onder onze neus doen - een faire prijs voor hun werk te geven. Wekelijks gaan tien landbouwbedrijven over de kop.

“Gras groeit niet sneller door er aan te trekken, maar door het water te geven aan de wortels.”

6 | VORMINGPLUS

MAATSCHAPPIJ EN MILIEU

En dat terwijl we bijna allemaal dagelijks drie maal eten. Dan weet je dat er iets niet klopt. En daar willen wij iets aan doen met de Stadsboerderij.”

GROENTEN EN FRUIT UIT EIGEN STREEK

De coöperatieve vennootschap wil meer men-sen opnieuw in contact te brengen met het grote en kwaliteitsvolle aanbod van lokaal geteelde groenten en fruit. David Wemel: “Voor de boeren willen we een grotere afzetmarkt creëren dicht bij de deur. Vele boeren waar wij mee werken vinden het ook zonde om hun groenten eerst naar de veiling te brengen om ze dan vervol-gens terug te vinden in verkooppunten in de buurt. Wij willen die keten korter maken en consumenten rechtstreeks in contact brengen met de mensen en de bedrijven achter hun groenten en fruit. Dat doen we onder meer via de organisatie van stadslandbouwcafés. Maar we besteden ook erg veel aandacht aan de verhalen achter de boeren. Die vind je terug op onze webwinkel.”“We kiezen er bewust voor om kleinschalig en streekgebonden te werken. Ik zie dat niet als een druppel op een hete plaat, maar het is wel een werk van lange adem. Maar net zoals je voor het kweken van groenten geduld moet hebben, wil ik ook het project Stadsboerderij Kortrijk op een eigen en gezond tempo laten groeien. Een slagzin die we het eerste jaar vaak hebben moeten herhalen is: gras groeit niet sneller door er aan te trekken, maar door het water te geven aan de wortels.”

VOEDSEL ALS VERBINDENDE KRACHT

Van bij opstart is het verhaal van de Stads-boerderij méér dan het louter opzetten van een succesvol economisch verhaal. “We willen mensen ook opnieuw met elkaar in contact

brengen en tonen dat we samen een verhaal kunnen schrijven. Wij nemen deel aan de brede transitiebeweging. Eigenlijk is het de ambitie van Stadsboerderij Kortrijk om de verbindende schakel te zijn tussen die veelheid aan waar-devolle initiatieven die een alternatief naar voor schuiven voor de huidige maatschappelijke uitdagingen. We hebben daarbij onmiskenbaar een aantal troeven en die willen we ten volle uit-spelen. Voedsel heeft nu eenmaal een enorme verbindende kracht.” ■

Het volledige artikel kan je lezen op onze blog www.detoekomstmakers.be. Daar vind je ook andere hoopvolle en inspirerende verhalen uit de regio Midden- en Zuid-West-Vlaanderen.

Een duurzaam voedselsysteem ligt Vorming-plus nauw aan het hart. Zo zijn we betrok-ken bij de opmaak van een voedselstrategie voor de stad Kortrijk en serveren we in ons cafetaria enkel fair trade dranken of streekproducten. Naast een depot voor de Stadsboerderij is Vormingplus ook een van de verdeelpunten van Voedselteams vzw. Elke donderdag kan je er heerlijke, gezonde en biologische producten afhalen, vaak geteeld door landbouwers uit de buurt.

Stadsboerderij Kortrijk biedt kanten klare fruit- en groentepakketten aan. Het grote aanbod is te koop in de winkel of online via de webshop. Sinds kort biedt de boerderij ook fruit op het werk.

Meer info: www.stadsboerderijkortrijk.be www.voedselteams.be

VORMINGPLUS | 7


EEN VEELHEID AAN PERSPECTIEVEN OP HET SPOOR KOMEN

Jan Timmerman over ‘De Schemerzone’, gesprekken over de actualiteit

In ‘De Schemerzone’ toveren we eenmaal per maand ons eigen cafetaria in Kortrijk om tot een plek waar actuele gebeurtenissen onder de loep worden genomen. Om door de bomen het bos nog te

kunnen zien. Jan Timmerman is één van de begeleiders.


Flic

kr.c

om -

ja's

ink

on p

aper

8 | VORMINGPLUS

WAT KUNNEN MENSEN VERWACHTEN VAN DE GESPREKKEN IN 'DE SCHEMERZONE'?

Deze gesprekken staan stil bij actuele gebeur-tenissen. Door meningen, visies en ervaringen uit te wisselen verdiep je je in de materie, maar verhoud je je ook met de kwestie. Het gaat daarbij niet altijd om te oordelen, je hoeft niet voor of tegen te zijn. De realiteit heeft vaak zoveel complexe kanten. De perspectieven van anderen, en van jezelf, kan je in de discussie en de uitwis-seling op het spoor komen. Ik vind het belangrijk om in gesprek te blijven, vandaag meer dan ooit. Iedereen heeft, denk ik, wel eens het gevoel dat hij zich niet staande kan houden in het overaanbod aan informatie. Sommigen beslissen dan om geen krant meer te lezen of geen journaal meer te bekijken. De bedoeling van 'De Schemerzone' is niet om te zeggen waar het nu op staat. We geloven wel in de meerwaarde van dialoog.

WIE KAN ER KOMEN?

Iedereen met interesse in de actualiteit én met interesse om zijn horizon te verbreden is welkom. De toegang is gratis, enkel de pint betaal je zelf. Tijdens zo'n gesprek vorm je samen met anderen een kleine gemeenschap die zich buigt over een belangrijk actueel thema.

HOE GAAT ZO'N GESPREK IN ZIJN WERK?

Een tiental dagen vooraleer we de schemerzone intrekken kiezen we het thema of de kwestie. Dat kan politiek zijn, maar evengoed economie, cultuur … De actualiteit van het moment bepaalt waar we het over zullen hebben. Wie zich op voorhand inschrijft, krijgt ook een tweetal teksten over het onderwerp opgestuurd. We vertrekken van deze teksten. We beluisteren

elkaars standpunt en stellen vragen. Met een aantal methodieken verkennen we de verschil-lende visies. Het is niet de bedoeling om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen. Maar je mag natuurlijk ook gewoon komen luisteren.

WAAROM DERGELIJK INITIATIEF?

Als vormingsorganisatie willen we ons midden de actualiteit plaatsen. We zijn geen wereld-vreemd clubje en we willen ook geen vrijblijvende vrijetijdsbesteding aanbieden. Er wordt heel veel gedeeld en gereflecteerd over actuele thema's op sociale media. We denken dat het relevant en nodig is om dat in het 'echte leven' ook te doen. Dat voegt toch nog veel toe aan de 'likes' van Facebook. Het Vormingplus-café wil een soort marktplaats zijn waar verschillende visies en standpunten, ervaringen en meningen elkaar ontmoeten.

VERKLAAR EENS DE NAAM VAN HET CONCEPT.

De gesprekken worden georganiseerd in de vooravond, tijdens de schemer dus. Maar de naam verwijst ook naar nuance. We willen niet aan ideologische scherpslijperij doen. Je kunt een duidelijke visie hebben, maar tegelijk erken-nen dat een kwestie vele kanten heeft. Dat is ook de schemer. ■

‘De Schemerzone’ vindt plaats in het cafeta-ria van Vormingplus in Kortrijk op maandag 21 maart, 18 april, 23 mei en 20 juni, telkens om 17.00 u. Houd onze website, nieuws-brieven en Facebookpagina in de gaten om de onderwerpen van de gesprekken te vernemen.


Flic

kr.c

om -

ja's

ink

on p

aper

VORMINGPLUS | 9

RUIMTELIJKE KWALITEIT IN WEST-VLAANDERENOp stap in Spiere-Helkijn

T ijdens deze fietstocht richten we de blik op Spiere-Helkijn. De meest zuidelijke ge-meente van de regio grenst aan Wallonië terwijl Frankrijk amper enkele kilometers

verderop ligt. Het Spierekanaal en de Schelde vormen er natuurlijke barrières.

De voorbije jaren ondergingen Spiere en Helkijn grote veranderingen en ook de komende jaren staan heel wat projecten op stapel. Naast dorps-kernvernieuwingen die de band met de Schelde herstellen zijn er concrete plannen om het oude openluchtzwembad te herbestemmen. Het pittoreske Spierekanaal werd enkele jaren gele-den terug bevaarbaar gemaakt, terwijl de oude treinbedding van de Trimaarzate tegenwoordig een prachtig fietspad is en moet uitgroeien tot

een fietsostrade tussen Avelgem en Spiere.We ontdekken Spiere-Helkijn met streekverteller Geert Callens en politicus Rik Vandevenne, die alle veranderingen van dichtbij mee maakte.

In deze nieuwe reeks streekverkenningen laten we experts en politici aan het woord en bezoe-ken we inspirerende voorbeelden van ruimtelijke kwaliteit. Het uitzicht van het West-Vlaamse landschap is door haar bewoners gecreëerd. Wat we vandaag zien is het resultaat van eeuwen werken, wonen, bouwen en heropbouwen. Anno 2016 zijn de ruimtelijke uitdagingen groot, ook in West-Vlaanderen. Openbare en private gebouwen, publieke ruimte, infrastructuur, landschap en groen: het creëren van ruimtelijke kwaliteit is een constante zorg, in steden maar ook in kleine landschappelijke dorpskernen. ■

© Y

ves

Ada

ms

Geert Callens en Rik Vandevenne

zo 5 juni 2016 - 14.00 u.

afspraak aan het Gemeentehuis, Oudenaardseweg 71, Spiere-Helkijn

€ 5

10 | VORMINGPLUS


MOLENBEEKEen uitdaging, vroeger en nuOver Sint-Jans-Molenbeek is de laatste maanden veel geschreven. Tot ver in het buitenland heeft de gemeente de stempel van 'terrorisme-hoofd-stad' van Europa gekregen.

De waarheid is een stuk genuanceerder: in het oude centrum van Molenbeek is een nieuwe sa-menleving in de maak. Er wordt nagedacht over de vraag hoe we morgen samen kunnen wonen en werken in de stad. Jonge allochtonen, oude Brusselaars, Vlamingen die in een loft komen wonen: ze bouwen samen aan een nieuwe wijk. Een aantal sociale initiatieven spelen in op de woonproblematiek en op de hoge werkloosheid.

Deze wandeling toont een andere kant van het gemediatiseerde Molenbeek. ■

I.s.m. Tochten van Hoop Brussel vzw

Eric Desschans

zo 19 juni 2016 - 15.00 u.

Afspraak aan metrostation Graaf van Vlaanderen, Brussel

€ 10

© H

ans

Din

kelb

erg

VORMINGPLUS | 11


VORMING MAAKT STERKERNieuwe coaches voor werking kansengroepen

V ormingplus investeert al jaren in een werking op maat van kansengroepen. Door de grote vraag naar trajecten hebben we ons team recent versterkt

met nieuwe coaches. Carine Vannieuwenhuyse, Nadine Deltour en Leen Accou zijn drie van hen. Ze voelen zich na een paar maanden als een vis in het water. “Wij leren enorm veel van onze deelnemers”“Ik ben nu 2 jaar op pensioen, en het was tijd om weer eens een engagement te zoeken”, zegt Carine Vannieuwenhuyse. “Ik sta héél erg achter deze werking en ik ben blij dat Vormingplus zoveel aandacht besteedt aan deze doelgroep.” Leen Accou herinnert zich het moment waarop ze

12 | VORMINGPLUS

KANSENGROEPWERKING

besloot om coach te worden. “Rie Vanduren had me gevraagd om te assisteren bij het project voor brugfiguren, de Wijsneuzen. Dat was een heel boeiende ervaring. Ik gaf vroeger met plezier les in het beroepsonderwijs, waar veel mensen uit kwetsbare groepen les volgen. Zo kwam ik dikwijls met hun familie in contact.” Ook Nadine Deltour zag verbindingen met haar vroegere werk. “Ik was professioneel leerlingenbegeleidster en had heel regelmatig contacten met kansarmen. Ik heb het steeds bijzonder eerlijke mensen gevonden, maar ze leggen soms een heel eenzame weg af. Vandaar dat ik het heel belangrijk vind dat ze mij vertrouwen, dat ze zichzelf mogen blijven en mensen vinden die naar hen luisteren.”

HET BELANG VAN HET LUISTEREND OOR

Een luisterend oor hebben: het komt enkele keren ter sprake in het gesprek wanneer we polsen naar de kwaliteiten van een goeie begeleider. Dat er naar de deelnemers wordt geluisterd is misschien wel de belangrijkste eigenschap van een begeleider. Volgens Nadine moeten deelnemers zich goed kunnen voelen in een groep: “Je moet af en toe eens zeggen: ‘je hebt dat talent, je moet door doen, je doet dat goed.’ Dat is belangrijk.”

Leren luisteren naar elkaar geldt voor iedereen in de groep. Carine vindt het sterk dat de deelnemers zo goed meegaan in het verhaal: “Er wordt naar elkaar geluisterd, ze zijn sterk met elkaar begaan. Problemen worden aangekaart en alle deelnemers zoeken mee naar oplossingen.”

“Ik zou willen dat ze bevestigd worden in hun sterke kanten, dat ze mogen ervaren dat ze veel lotge-noten hebben en uit de verhalen van die mede-standers ook energie kunnen putten of iets kunnen leren. Maar ze mogen ook weten dat wij evenzeer van hen kunnen leren,” aldus Leen. Ze haalt herin-neringen aan haar vader op: “Bij ons thuis hadden we het niet breed.

“Ik besef heel goed dat waar je wieg staat, bepalend is voor de kansen die je krijgt in het leven.”

VORMINGPLUS | 13

KANSENGROEPWERKING

Mijn vader was een ongeschoolde arbeider maar hij was een heel wijze man. Hij wou vooral dat we een diploma zouden behalen, en dus kregen wij de kansen daartoe. Ik besef heel goed dat waar je wieg staat, bepalend is voor de kansen die je krijgt in het leven. Ik ben dan ook blij dat wij daar iets voor terug kunnen doen. Ik sta niet in de schoenen van mensen in armoede, maar ik wil wel proberen met hen mee te gaan en hen en hun verhalen au sérieux nemen. Het is een zoeken en leren hoe ik dat op een zo goed mogelijke manier kan doen, want ik voel ik dat ik nog heel veel te leren heb. Ik probeer te zijn wie ik ben en mee te zoeken. Vanuit mijn werk in de jeugd- en volwassenenbewe-ging ken ik wel wat methodieken die ook in die groepen te gebruiken zijn.”

Carine vult verder aan: “Ik haal veel voldoening uit dit werk, leer heel veel bij, krijg de kans om bij te scholen, maar ik leer ook de doelgroep beter kennen. Het maakt me milder en minder oordelend.” Verder somt ze nog enkele taken van de begeleider op: “het vermogen hebben om nieuwe materie boeiend door te geven en te kunnen inspelen op de behoeften van de doelgroep. Achterhalen waarin ze sterker willen worden en hoe we hen daarin kunnen helpen.”

VORMINGPLUS MOET BUITEN HAAR MUREN BLIJVEN WERKEN

Leen: “Telkens weer valt het op dat de deelne-mers dezelfde dag, soms een uur op voorhand moeten aangespoord worden om te komen. Maar eenmaal aanwezig vertellen ze ons achteraf dat het hen zoveel deugd deed om er te zijn. In de cursus rond budgetteren organiseerden we een quiz over ‘recycleren’. Een man die voor zijn werk bij de gemeente dagelijks naar het containerpark moest en alles wist over recycleren nam mijn werk over. Hij

was op dat moment de enthousiaste lesgever, en hij straalde.” Op de vraag even vooruit te blikken en een wens voor de toekomst te for-muleren, antwoordt Carine: “Ik zou willen dat Vormingplus blijft inzetten op haar werking voor kan-sengroepen en dat een grotere groep

medewerkers hieraan meewerkt, zodat we meer ideeën of ervaringen kunnen uitwisselen.”

Leen formuleert het als volgt: “ik ben blij dat jullie hier zo sterk in geloven en dat iedereen kansen krijgt. Maar zoveel hangt af van de organisatie ter plaatse. De stap naar Vormingplus, het gebouw, het tijdschrift, zal altijd heel groot blijven. Vormingplus zal buiten haar muren moeten blijven werken en dus samenwerken met OCMW’s en verenigingen om dergelijke projecten op te zetten. Wat wij doen is echt maar een eerste aanzet.

KANSENGROEPWERKING

14 | VORMINGPLUS

Ik denk dat het pas begint op het einde van onze sessies, wanneer de deelnemers zich de vraag stellen: ‘Wat doe ik hier nu mee?’”

Nadine besluit: “Het is heel belangrijk dat kwetsbare mensen kans krijgen om vorming te volgen, daardoor voelen ze zich al veel sterker. Vormingplus kan daar een eerste stap toe zijn, om van daaruit verder te gaan. Ik geef een voorbeeld: in de ouderenraad in Kuurne zie ik niemand die kansarm is. Misschien hadden kwetsbare mensen hierin kunnen meestappen als ze maar vorming hadden gekregen en de uitnodiging hadden gezien. En zo gaat het met gelijk welke organisatie. Dat is spijtig. Dus stap voor stap en kleinschalig proberen zo veel mogelijk mensen er toe brengen om zoveel mogelijk vorming te kunnen volgen. Ik wil dat ze de stap durven zetten. Ik ben er van overtuigd dat vorming hen sterker kan maken, en dat ze zo hun waardigheid terug kunnen vinden.” ■

Interview: Maarten Vanhee

Wens je meer info over onze werking voor kansengroepen? Heb je interesse om zelf ook als vrijwilliger mee te werken? Contacteer Rie Vanduren: [email protected] of Linda Accou: [email protected]

KANSENGROEPWERKING

VORMINGPLUS | 15

EEN ANDERE KIJK VERRIJKTSamenwerking tussen Vormingplus en OCMW’s

De kansengroepenwerking van Vormingplus is actief op de meest diverse plaatsen in de regio Kortrijk-Roeselare-Tielt. Een goede

samenwerking is de basis voor een geslaagd project. Veelal ontkiemt die in overleg en samenwerking met een lokaal OCMW. Stafmedewerkers Rie Vanduren en Linda Accou werken dagelijks met kansengroepen en maken volgende reflectie.

Wanneer we een project voor mensen in armoede opzetten is het versterken van mensen steevast de grondtoon en het vertrekpunt. Heel vaak zoeken we hiervoor samenwerking met organisaties die mensen samenbrengen. Dat kan een vereniging zijn waar armen het woord nemen, of een buurtwerking. Een OCMW is voor

ons een interessante partner omdat zij mensen bereiken die deze sociale context niet hebben. Zo kunnen we inhaken op de directe hulpverlening die een OCMW biedt en van daaruit een stap verder zetten. Een project dat we samen met een OCMW opstarten kan mensen versterken waar-door ze hun sociaal netwerk uitbreiden. In een project als ‘Word een held met geld’ is het uitgangspunt nog steeds de manier waarop je je beperkte budget beter kan beheren. Het is een si-tuatie die iedere deelnemer kent. Maar omdat we in groep werken gaat het verder dan de gewone budgetbegeleiding waar een 1-op-1-relatie geldt tussen maatschappelijk werker en cliënt. In zo’n project leggen we de nadruk op het versterken van de mens in zijn geheel.Het parcours dat we in deze projecten bewande-len is heel belangrijk.

16 | VORMINGPLUS

KANSENGROEPWERKING

Als het slaagt krijgen we de deelnemers mee, heel voorzichtig, naar nóg andere contexten; dat kan ons eigen educatief aanbod zijn, waar we di-verse vormingen aanbieden, maar evenzeer het aanbod van anderen. We vullen vormingswerk heel breed in; soms leunen we aan bij welzijn, soms komen vorming en het sociaal-artistieke heel dicht bijeen. We slaan bruggen met diverse sectoren, en inspireren elkaar.

CARAVAN VOOR STILTE

Maar we beseffen dat het voor de deelnemers niet altijd evident is. We leggen dat parcours dan ook vaak af via diverse tussenstappen. Een mooi voorbeeld hiervan is ons stilte-project. Dat is ontstaan in onze algemene werking, vanuit een bekommernis en een pleidooi voor meer stilte, rust en ruimte in de samenleving. Met

onze stilte-caravan dragen we dat pleidooi uit op verschillende plaatsen in de regio Midden- en Zuid-West-Vlaanderen. Die caravan, die we derdehands op de kop hebben getikt, werd opgeknapt samen met enkele deelnemers van een project. En zo zijn zij ondertussen Vorming-plusmedewerkers en -vrijwilligers geworden, die

vanuit hun kwaliteiten mee werken. Het is voor ons een blijvende zorg om ook hen die méér begeleiding nodig hebben mee te nemen. En het is geen eenrichtingsverkeer. Het grootste deel van onze werking (ons educatieve aanbod) richt zich naar mensen zonder armoede-erva-ring. Ook bij hen moeten we de armoede-proble-matiek blijven aankaarten. Een van de speerpun-ten van onze werking is dan ook al vele jaren de aandacht die we met lezingen en debatten, maar evengoed met een initiatief als de inleefweek armoede, besteden aan het thema armoede. Het is een bewuste keuze om maatschappelijk relevante vorming aan te bieden, en dit samen met mensen met armoede-ervaring.

WIN-WIN

Wat we in de toekomst hopen? Heel eenvoudig: dat we in méér gemeenten kunnen samenwerken o.a. met de OCMW’s. Het enthousiasme van maatschappelijke werkers van de sociale dienst is daarbij heel belangrijk. Hoewel ze dikwijls de handen meer dan vol hebben, en soms in een vrij strak kader werken, zijn hun ervaringen, in hun dagelijks praktijk maar zeker ook hun deelname in een project, heel zinvol. Het zijn ervaringen die hen, zo leren ons eerdere projecten, vaak een andere kijk op armoede, én op hun cliënten, bijbrengen. En ook de cliënten krijgen een ander beeld van de Sociale Dienst en hun medewerkers. Het is een win-winsituatie voor alle partijen. ■

Deze tekst van stafmedewerkers Rie Vanduren en

Linda Accou is ook gepubliceerd in ‘OCMW Visies’, het

driemaandelijks tijdschrift van de Vereniging van de

Vlaamse OCMW-secretarissen (VVOS). Het blad volgt de

meest relevante actualiteit en de nieuwste ontwikkelingen

in de OCMW-sector en de ruimere welzijnswereld.

“Het enthousiasme van maatschappelijke werkers van de sociale dienst is heel belangrijk.”

VORMINGPLUS | 17

LOREM IPSUM

VORMINGPLUS | 17

KANSENGROEPWERKING

OPEN SOURCE IS NIET MEER DE TOEKOMSTHet is het hedenComputertechnologie is niet enkel in handen van bedrijven. Soft-ware kan best door een groep worden gemaakt en onderhouden, vrij deelbaar en beschikbaar voor iedereen. Al bijna drie jaar kan je maandelijks bij Vormingplus terecht voor info en ondersteuning in verband met Linux en vrije software. Onder de noemer 'DigiPinguïns' startte Vormingplus een Linux-gebruikersgroep op. Stafmedewerker Merijn Supply interviewt deelnemer Liese De Vos.

WAAROM KOM JE NAAR DE DIGIPINGUÏNS?

Ik hou van Linux en Open Source maar in het dagelijkse leven is het niet altijd mogelijk om alle nieuws op de voet te volgen. Dankzij de Digipin-guïns blijf ik op de hoogte van het reilen en zeilen in het wereldje van de vrije en open software en leer ik nieuwe dingen kennen. En het biedt ook een platform om met gelijkgestemde zielen over deze onderwerpen te praten. De verschillende leden hebben elk hun eigen interesses waardoor we een heel gemengde groep hebben en er vaak interessante gesprekken ontstaan.

WAAROM IS HET PRINCIPE VAN OPEN SOURCE ZO BELANGRIJK?

Open source software is, zoals de naam al aangeeft, open. Er is steeds de mogelijkheid om de broncode in te zien, waardoor er weinig kans is dat de ontwikkelaar verborgen achter-poortjes achterlaat. Dit open aspect zorgt ook voor veel diversiteit. Dit kan heel intimiderend werken voor nieuwe gebruikers, maar het zorgt ervoor dat de open source wereld actief en relevant blijft en me vaak

positief verrast. Niet elk goed idee haalt het, maar het maakt me toch altijd een beetje trots als de grote jongens - zoals Apple of Microsoft - ideeën overnemen die al jaren in Linux zitten.

WELKE SOFTWARE GEBRUIK JE ZELF?

Ik gebruik open source voor alles. Mijn computers draaien Linux en vrije open software, mijn mobiele toestel draait op Android. Mijn favoriete toepas-singen zijn Inkscape, Gimp en Firefox. En dankzij Steam heb ik ook toegang tot heel wat games.

LINUS TORVALDS IS DE FINSE INFORMATICUS DIE LINUX VOOR HET EERST ONTWIKKELDE IN 1991. VOLGENS HEM IS OPEN SOURCE DE TOEKOMST. WAT DENK JE DAAR ZELF VAN?

Ik geef Linus niet graag ongelijk maar hier is hij misschien te bescheiden. Open source is niet meer de toekomst, het is al het heden. Zowel op servers als op mobiele toestellen doet open source het zeer goed. Enkel op de desktop heeft Linux nooit echt kunnen doorbreken.

DIGITAAL & MEDIA

18 | VORMINGPLUS

VRIJE SOFTWARE-GOEROE RICHARD M. STALLMAN WAARSCHUWT VOOR HET GE-BRUIK VAN CLOUDDIENSTEN OF WEBTOE-PASSINGEN ZOALS FACEBOOK EN GOOG-LE OMDAT DE GEBRUIKER HIERMEE DE CONTROLE OVER ZIJN DATA UIT HANDEN GEEFT. TOCH LIJKEN WEBTOEPASSINGEN EN APPS DE TOEKOMST. ZIJN ER VOLGENS JOU SOFTWARE-OPLOSSINGEN VOORHANDEN DIE GEBRUIKSGEMAK EN RESPECT VOOR DE PRIVACY COMBINEREN?

Iedereen moet voor zichzelf uitmaken hoeveel hij van zichzelf wil vrijgeven op het internet. Maar er zijn verschillende open-source-toe-passingen die het mogelijk maken om je eigen cloud-services op te zetten. Dat vergt wat extra inzet maar op die manier heb je alle voordelen van de cloud en blijven je data wel lekker in je ei-gen bezit. Ik denk aan Owncloud, Mailpile, ... Voor mezelf vind ik dat teveel werk en onderhoud. Ik beperk de internet diensten die ik gebruik en maak daar bewuste keuzes rond. Op de browser gebruik ik ABP en Disconnect.

OPEN SOURCE SOFTWARE DRIJFT HET HELE INTERNET AAN. DE MEESTE SMARTPHONES DRAAIEN OP ANDROID. WAAROM IS HET SUCCES VAN OPEN SOURCE SOFTWARE NIET OF NAUWELIJKS GEKEND BIJ HET GROTE PUBLIEK?

Ik denk dat het enerzijds met perceptie te maken heeft en anderzijds met gebrek aan interesse om zich erin te verdiepen. En natuurlijk is er het gemak van illegale software. Mensen willen de moeite niet doen om Gimp of LibreOffice te leren kennen, omdat ze even gemakkelijk een illegale versie van Photoshop of MS Office kunnen gebruiken. Ook kunnen ze niet begrijpen dat een software-ontwikkelaar zijn werk gratis weg

geeft, dat is verdacht. Of ze denken dat een gratis applicatie nooit zo goed kan zijn als commerciële software. Maar ook al is de term niet zo bekend, de meeste mensen maken dagelijks gebruik van open source, zonder het te beseffen. Neem bijvoorbeeld de website van Vormingplus. Die is gebouwd met open source software, net zoals duizenden andere websites. ■

Interview: Merijn Supply

De eerstvolgende bijeenkomsten van de Digipinguïns staan gepland op:

• di 12 april 2016 - 1900 u.: elementary OS, Solus, e.a. oogstrelende distro's

• di 3 mei 2016 - 19.00 u.: LibreOffice tips & tricks

• di 7 juni 2016 - 19.00 u.: 'I love my soft' (LUG-uitwisseling)

DIGITAAL & MEDIA

Flic

kr.c

om -

Rob

ert T

inne

y

20 | VORMINGPLUS

DIGIDOKTER Smartwatches en andere draagbare technologieDe technologische vernieuwingen gaan razendsnel en om de trein niet te missen hou je beter de vinger aan de pols. Sinds kort kan je dit letterlijk nemen want meer en meer duiken smartwatches en andere draagbare technologie op in het straatbeeld.

Wat is nu juist een smartwatch en wat zijn de mogelijkheden ervan? Tijdens deze lezing krijg je de kans om zelf eens te ex-perimenteren met een smartwatch. Verder gaan we dieper in op andere draagbare technologie zoals activity trackers, smart clothing of smart glasses. ■

DIGITAAL & MEDIA

Gene Vangampelaere

za 28 mei 2016 - 10.00 u.

Bibliotheek Wevelgem, Vanacker straat 20, Wevelgem

€ 3

DIGIPINGUÏNS LibreOffice tips & tricksLibreOf f ice is een open source kantoorsof t-warepakket dat vrij en gratis te verkrijgen is voor Windows, OS X, Android en Linux. In deze workshop overlopen we een aantal tips & tricks met betrekking tot de populair-ste onderdelen van het kantoorpakket. ■

Merijn Supply

di 3 mei 2016 - 19.00 u

Vormingplus, Wandelweg 11, Kortrijk

€ 3

VORMINGPLUS | 21

SOLIDARITEIT GEWIKT EN GEWOGENInterview met Stijn OosterlynckIn ons vorige tijdschrift las je al over ‘Confutuur’, het traject waarbij we samen met Samenlevingsopbouw en de Unie der Zorgelozen de toekomst verkennen. Het eerste thema waar we mee aan de slag gaan is ‘solidariteit’. Geert Schuermans en Chris Verstraete van Samenlevingsopbouw spraken hierover met Stijn Oosterlynck, socioloog aan onderzoekscentrum OAsES van de Universiteit Antwerpen.

WAT BETEKENT SOLIDARITEIT VOOR U?

Ik denk dat er twee elementen belangrijk zijn als je het over solidariteit hebt: enerzijds de wil om iets met elkaar te delen, anderzijds een gevoel van lotsverbondenheid. Als het over solidariteit gaat, verengt de discussie zich al snel tot een debat over de welvaartsstaat. Die is belangrijk, maar ik gebruik liever een bredere definitie. Solidariteit valt niet te herleiden tot herverdeling via een systeem van belastingen, uitkeringen en publieke dienstverlening. Je kunt ook andere zaken met elkaar delen, bijvoorbeeld een plaats. Je woont in dezelfde straat en probeert er samen het beste van te maken. Het gevoel eenzelfde toekomst te delen – of je dat nu graag wilt of

niet - is zeer belangrijk bij de bereidheid om iets met elkaar te delen. We leven allemaal in België, draaien er mee in dezelfde economie en hebben er baat bij dat die goed draait. Dat maakt dat mensen iets voor elkaar over hebben. Andere gronden voor dat gevoel kunnen bijvoorbeeld een gemeenschappelijke vijand, onderlinge afhankelijkheid of persoonlijke ontmoeting zijn.

BIJNA ALLE GRONDEN DIE U NOEMT ZIJN ZAKEN DIE ONDER DRUK STAAN. ZIJN WE DAARDOOR MINDER SOLIDAIR?

We moeten daar genuanceerd over zijn, maar in het algemeen klopt het wel dat solidariteit onder druk staat. Neem de arbeidersbeweging:

© S

amen

tuin

De

Orig

ine,

moe

stui

n va

n Le

ts R

oese

lare

CONFUTUUR

22 | VORMINGPLUS

CONFUTUUR

die is georganiseerd op een manier aangepast aan de 20e eeuw. Dat maakt dat ze moeilijk ant-woorden vindt op nieuwe sociale kwesties, zoals sociale dumping. Arbeiders van elders die hier een graantje van de markt komen meepikken. Veel heeft natuurlijk te maken met het feit dat we de sociale zekerheid op het niveau van de natie-staat georganiseerd hebben. Bovendien zie je

dat sociale risico’s ongelijk verdeeld zijn. De kans op werkloosheid of ziekte ligt beduidend hoger bij laaggeschoolden. Het gevoel van onderlinge afhankelijkheid neemt daardoor bij de sterkere groepen af. Toch blijkt uit onderzoek dat zij nog wel solidair willen zijn.

IN DE WELVAARTSSTAAT MAAKT HET VOOR-WAT-HOORT-WAT PRINCIPE OPGANG. HOE KIJKT U NAAR DIE TENDENS?

Eerst en vooral is het belangrijk om op te merken dat dit idee altijd al een belangrijk element in onze sociale zekerheid is geweest. Het verzeke-ringsprincipe impliceert de gedachte van voor-wat-hoort-wat. Je moet gewerkt hebben voor je recht hebt op een werkloosheidsuitkering. Wat wel nieuw is, is dat deze manier van denken zich in delen van de welvaartsstaat doorzet waar ze nog niet aanwezig was, zoals het leefloon en de sociale huisvesting.

JUICHT U DIE TENDENS TOE?

Ik denk dat je een onderscheid moet maken tus-sen horizontale en verticale solidariteit. Het ver-zekeringsprincipe is horizontale solidariteit. Ik ben solidair met mensen die vandaag ziek, toevallig werkloos of gepensioneerd zijn. Welvarenden delen met andere welvarenden. Uiteraard kan je daar wederkerigheid verwachten. Anders is het bij de verticale solidariteit. Dit is de herverdelende solidariteit tussen mensen die welvarend zijn en mensen die dat niet zijn. Door daar voor-wat-hoort-wat te introduceren creëer je problemen.Solidariteit is zelden helemaal onvoorwaardelijk. Op zich is het dus niet slecht om een discussie te hebben over de voorwaarden waaronder ze be-staat. Alleen hebben de voorstanders van voor-wat-hoort-wat het al snel over een nieuw sociaal contract. Dat klopt natuurlijk niet. Een contract dat eenzijdig opgelegd wordt, is geen contract. Solidariteit is op machtsgelijkheid gebaseerd. Is die machtsgelijkheid er niet, dan komen we al snel bij liefdadigheid terecht. ■

Het volledige interview lees je in het themanummer van

SURPLUS, het driemaandelijkse berichtenblad van Sa-

menlevingsopbouw West-Vlaanderen, dat eind maart

2016 verschijnt, en op www.samenlevingsopbouw.be.

Wat betekent solidariteit voor jou? En wat denk jij over solidariteit? Vormingplus, de Unie der Zorgelozen en Samenlevingsopbouw komen het je vragen. We trekken vanaf maart de straat op. We starten in Harelbeke waar we op zoek gaan naar klassieke en nieuwe solidariteit. Volg onze Facebookpagina, daar vertellen we regelmatig over onze zoektocht naar solidariteit.

“Een contract dat eenzijdig opgelegd wordt, is geen contract.”

VORMINGPLUS | 23

DAGUITSTAP NAAR 'S-HERTOGENBOSCH500 jaar Jheronimus BoschIn 2016 wordt in 's-Hertogenbosch de laat-middeleeuwse schilder Jheronimus Bosch uitvoerig herdacht. In het Noordbrabants Mu-seum (onderdeel van het volledig vernieuwde Museumkwartier) loopt de tentoonstelling 'Visioenen van een genie.'

Na een vrij bezoek aan deze grote overzichtsten-toonstelling neemt een gids ons in de namid-dag mee doorheen de stad. We ontdekken de oude binnenstad, een van de oudste en meest complete van Nederland, met onder meer de enorme Sint-Janskathedraal. Maar de stad kijkt ook naar toekomst. Achter het station verrijst het Paleiskwartier, een nieuw stadsgedeelte waar wonen en werken hand in hand gaan.

Een verrassend stuk stadsontwikkeling.We sluiten de dag af in een Bossche kroeg alvo-rens de terugtocht aan te vatten. ■

Tip: op 23 april geeft Kathleen Joris (Amarant) in Waregem een introductie op leven en werk van Bosch.

Plaatselijke gids

za 30 april 2016 - 08.00 u.

afspraak aan Vormingplus, Wandelweg 11, Kortrijk

€ 55

Flic

kr.c

om -

tant

en.n

l

KUNST & CULTUUR

24 | VORMINGPLUS

AMEDEO MODIGLIANI Dagcursus en tentoonstellings-bezoekHet oeuvre van Amedeo Modigliani (1884-1920) bevat vrijwel alleen portretten en dan nog voornamelijk van vrouwen. Hoewel hij hier en daar nog wel een landschapje schilderde, was de vrouwelijke vorm voor Modigliani de voornaamste inspiratie, vooral wanneer zij zich, zoals vaak, volledig bloot gaven.

Tegenwoordig geldt de Italiaan als een van de grotere kunstenaars uit de klassieke avant-gar-de. Het Museum voor Moderne Kunst (LaM) in Villeneuve-d’Asq, nabij Rijsel, presenteert dit voorjaar een grote overzichtstentoonstelling van het werk van Modigliani.

Op 5 mei bezoeken we deze unieke tentoon-stellingen met een gids. Een week eerder, op 26 april, schetst David Vergauwen (Amarant) het belang van Modigliani voor de kunstgeschiede-nis. De ideale voorbereiding voor een bezoek aan de tentoonstelling. ■

KUNST & CULTUUR

DAGCURSUS: een nieuwe sensualiteit voor de avant-garde

David Vergauwen

di 26 april 2016 - 10.00 u.


€ 26 (€ 23 voor Amarant-leden)

TENTOONSTELLINGSBEZOEK: Amedeo Modigliani, l'œil intérieur

Plaatselijke gids

do 5 mei 2016 - 15.15 u.

LaM, 1 allée du Musée, Villeneuve-d’Ascq (FR)

€ 12

▲ Amedeo Modigliani, 'Jeanne Hébuterne au chapeau

et collier', 1917

VORMINGPLUS | 25

RADICALE VERLICHTINGRosalie Heens over angst, vluchtelingen en het vrije woord

“Veel politici die vandaag pleiten voor de verlichting willen niet doordenken zoals de radicale denkers van de 18de eeuw deden in verband met vrijheid van godsdienst en vrijheid van meningsuiting”, zegt Rosalie Heens. Zij is stafmedewerker bij vzw Motief, een gespecialiseerde vormingsinstelling die zichzelf plaatst op het snijpunt van levensbe-schouwing en samenleving. Ze begeleidt bij Vormingplus al jaren de reeks Dar Es Salaam, waarin ze mee reflecteert over intercultu-reel samenleven en meer bepaald over de maatschappelijke spanningsvelden waarin de islam en moslims betrokken zijn.


26 | VORMINGPLUS

▲ Joseph Wright of Derby, 'An Experiment on a Bird in

the Air Pump', 1768 (National Gallery, Londen)


"we hebben vandaag, net als in de 18e eeuw, radicale denkers nodig die laten zien dat selectieve toekenning van rechten ertoe leidt dat een aantal groepen uitgesloten wordt"

VORMINGPLUS | 27

Radicalisering is geen vies woord

JIJ HEBT HET OVER DE RADICALE VERLICHTING, WAT IS HET VERSCHIL MET DE VERLICHTING? Dit onderscheid wordt gemaakt door de Britse historicus Jonathan Irvine Israël. De verlichtingsdenkers die het meest bekend zijn, zoals Voltaire of Kant, kwamen op tegen de macht en de censuur van de staat en de kerk die in de achttiende eeuw heel sterk aanwezig was. Ze leverden kritiek op die instanties die de mensen het zwijgen oplegden. Andere denkers gingen daarop door en vroegen: “Geldt de vrijheid van meningsuiting dan voor iedereen? Willen we ook democratische rechten en stemrecht voor vrouwen en voor mensen uit de kolonies?” De meer bekende, gematigde denkers pleitten voor een beperking van dat recht: “Want vrouwen en mensen uit de kolonies hebben niet de capaciteiten om van die rechten gebruik te maken en dat leidt tot chaos en anarchie,” was hun redenering. De radicale denkers vonden dat je moet consequent zijn en er naar moet streven om iedereen die rechten te geven.

Verlicht … maar met mate

WAT MAAKT DIE RADICALE VERLICHTING VANDAAG ZO INTERESSANT? Veel politici die vandaag pleiten voor de verlichting, grijpen terug naar die gematigde denkers. Zij verdedigen met klem de vrijheid van vrijzinnigen en van mensen die racistische uitspraken doen en stel-len tegelijkertijd dat het gevaarlijk is om migranten en moslims hun rechten te geven als het gaat over het beleven van hun godsdienst of het uiten van kritiek op de Westerse cultuur of politiek. Voor deze mensen gelden niet dezelfde vrijheden en rechten.De tegenstelling tussen gematigde en radicale

denkers komt dus ook terug in hedendaagse debatten. En, net als in de 18e en 19e eeuw, lijken de radicale denkers veel minder aanhang te hebben dan de gematigde, die vooral voor de belangen van de eigen groep opkomen. Maar we hebben vandaag radicale denkers nodig die laten zien dat deze selectieve toekenning van rechten ertoe leidt

dat een aantal groepen uitgesloten wordt. En dat gematigde denkers 'de verlichting' gebruiken om vooral voor de eigen belangen op te komen. Het moge duidelijk zijn: dé verlichtingsidealen zijn geen verworvenheden waaraan iedereen in het Westen dezelfde invulling geeft. Toch wordt het vaak zo voorgesteld.

EEN VERWORVENHEID VAN ONZE CULTUUR IS WEL DE SCHEIDING TUSSEN KERK EN STAAT, IS DAT GEEN TERECHTE OPMERKING? VEEL GEWONE BURGERS EN COMMENTATOREN VREZEN VOOR DE INVOERING VAN (EEN VORM VAN) DE SHARIA. Het idee dat kerk en staat gescheiden moeten zijn, is voor veel mensen een verworvenheid – niet alleen in 'onze' cultuur trouwens. Maar er bestaan verschillende invullingen van de scheiding tussen kerk en staat.

“Angst voor moslims of voor vluchtelingen heeft vaak te maken met de eigen bestaansonzekerheid.”


28 | VORMINGPLUS

Trouwens, ook over het Belgisch systeem bestaat er heel wat discussie of er wel een duidelijke scheiding is. Een aantal levensbeschouwingen wordt door de staat gesubsidieerd, en dan nog op ongelijke wijze, dit is volgens sommigen een teken dat er geen of onvoldoende scheiding is.

De verlichtingsdenkers haalden die twee uiteen om net te vermijden dat politieke leiders zouden heilig verklaard worden en een soort religieuze uitstraling krijgen, waardoor het Godschennis zou worden als je er kritiek op geeft. De verlichtingsdenkers wilden

bekomen dat een staat niet langer als onfeilbaar kon worden voorgesteld of religieus gezag zou krijgen. In het discours over de angst voor de sharia zie je het omgekeerde. Daarin wordt niet gepleit om de macht van de staat in te perken maar om de macht van religies in te perken, en de macht van de staat uit te breiden. Die scheiding is heel belangrijk om die machten uiteen te houden, anders krijg je 18de-eeuwse situaties.


VORMINGPLUS | 29

Neutraliteit in de publieke ruimte

DIE SCHEIDING WORDT OOK GEBRUIKT ALS ARGUMENT OM DE AANWEZIGHEID VAN RELIGIEUZE SYMBOLEN UIT DE PUBLIEKE RUIMTE TE VERWIJDEREN. DE DAME ACHTER HET LOKET MAG GEEN HOOFDDOEK DRA-GEN OF KRUISBEELDEN ZIJN VERBODEN IN DE RECHTSZAAL. HOE ZOUDEN RADICALE VERLICHTINGSDENKERS HIER TEGENOVER STAAN?

Dat is een moeilijke vraag. De radicale verlich-tingsdenkers hadden niet met zulke kwesties te maken. Zij ageerden in een tijd met een sterke, dominante kerk en adel met veel macht. Daar kun je de moslims in onze samenleving niet mee vergelijken. Zij waren atheïstisch of christen. Ze waren ook veel meer bezig met de 'basic' uitwerking van vrijheid van meningsui-ting en godsdienstvrijheid, zoals: afschaffen van gevangenisstraffen of doodstraffen op de uiting van bepaalde meningen of de bewering dat je atheïst was... Dat is toch wel een heel andere kwestie dan de symboolkwesties van vandaag, en vraagt een hele vertaalslag.

Ik wil hier vanuit mijn overtuiging op antwoor-den. De vraag hierbij is: Wat is de publieke ruimte? De straat is iets anders dan een rechtbank of een gemeentehuis. Ik vind dat je moeilijk kunt zeggen dat er op straat geen re-ligieuze symbolen aanwezig mogen zijn, want dan ga je in tegen het recht op de beleving van godsdienst.

Als het gaat over een overheidsgebouw zoals een rechtbank vind ik het wel belangrijk dat daar geen religieuze symbolen hangen, want in de rechtbank moet duidelijk zijn dat ze niet oordeelt vanuit één specifieke levensbeschou-

wing of dat ze aan één levensbeschouwing meer waarde hecht dan aan een andere.

Voor mensen achter het loket vind ik het nog iets anders. Een mens is sowieso nooit helemaal neutraal, daar is het belangrijk dat de dienstver-lening neutraal is. Hoe zij er uit zien is daar niet per se van invloed op. Het enige wat telt, is of ze correct handelen en niet vanuit een specifieke overtuiging.

Het kan bijvoorbeeld heel moeilijk zijn voor een vrouw om een klacht van seksueel misbruik te gaan melden bij een man die achter het loket zit. Ik kan me voorstellen dat zo iets je blijft achtervolgen, maar we moeten als mens ook in staat zijn om niet in stereotypen te gaan denken, om bijvoorbeeld alle gelovigen of alle mannen over dezelfde kam te scheren. We kunnen niet zomaar toegeven aan clichés of stereotypen.

Rationeel, al te rationeel?

VERLICHTING STAAT VOOR DE VERDEDIGING VAN RATIONALITEIT. ZIT DAAR OOK EEN GEVAAR IN? Rationaliteit is natuurlijk een erg belangrijk middel voor emancipatie als wapen tegen onderdrukking, maar het wordt ook gebruikt om mensen uit te sluiten, om mensen te reduceren tot hun rede. Dat is een kritiek die bijvoorbeeld ook vanuit feministische hoek wordt gegeven aan bepaalde interpretaties van de verlichting. Filosofen als Denis Diderot waarschuwden hier ook al voor in de 18de eeuw. Zij klaagden aan dat de rationaliteit vaak gebruikt wordt om bepaalde groepen, zoals vrouwen, zwarten, mensen uit niet-Westerse culturen of gelovigen als minder rationeel en dus


30 | VORMINGPLUS

minderwaardig voor te stellen. Bovendien klaagden zij ook aan dat het verheerlijken van de 'rationaliteit' vaak gebruikt wordt om mensen te vervreemden van hun gevoelens, empathie, intuïtie … terwijl dit net heel positieve krachten kunnen zijn.

Ook vandaag zie ik dat gebeuren. Als het gaat om de plek die kwetsbare mensen moeten krijgen, neem nu vluchtelingen, dan krijg je heel vaak rationele argumenten, zoals de opmerking of het helpen van deze mensen wel betaalbaar is? Dan gaat het zelfs meer specifiek om econo-mische rationaliteit. Mensen worden aangezet om hun empathie niet in te zetten. Maar als we ons laten reduceren tot onze rationaliteit, verlie-zen we een deel van onze menselijkheid. Een ander voorbeeld kom ik tegen in gesprek-ken over omgaan met diversiteit. Heel vaak merk ik in gesprekken dat 'begrip' als voorwaar-de wordt gesteld om een ander te respecteren.

Men wil alleen iemand respecteren, als men hem begrijpt. Maar sommige dingen zijn heel moeilijk te begrijpen, bv welke rol 'god' in iemands leven speelt, waarom een bepaalde culturele traditie voor iemand belangrijk is, waarom iemand het belangrijk vindt om op vaste tijdstippen te bidden, enzovoort. Maar in een superdiverse samenleving kán je niet meer iedereen begrijpen. Je kunt dan niet zeggen: “ik respecteer alleen wat ik begrijp, de rest niet”. ■

Interview: Jan Timmerman

MEER WETEN?

Lees de uitgebreide versie van dit gesprek op www.detoekomstmakers.be

De aanleiding voor dit gesprek is het artikel 'Laat de verlich-

tingsidealen niet aan de ketting leggen' dat verscheen in

het Motief-tijdschrift (januari 2016).

“Het is een illusie te denken dat heel het samenleven en de manier waarop we met elkaar omgaan in wetten is te gieten en dat daardoor de boel is opgelost.”


VORMINGPLUS | 31

SAMENLEVEN KAN JE LEREN TrialoogNet als in veel andere steden bestaan in Kortrijk verschillende levensbeschouwingen. Maar hoe goed kennen we elkaar? En leven we met of eerder naast elkaar?

Geert Morlion, deken van Kortrijk, Kenzy Dekimpe, vrijzinnig humanistisch consulente en Sliman You-Ala, Kortrijkzaanse moslim vormen sinds een aantal jaren een informele gespreksgroep.

In respect voor en nieuwsgierigheid naar elkaar wisselen ze ideeën en ervaringen uit, stellen ze elkaar vragen en zoeken ze, elk vanuit zijn of haar eigenheid, toenadering tot elkaar, onder het motto: Samenleven kan je leren. Een verlangen naar een vreedzame en verdraagzame samenleving, in wederzijds respect drijf t hen hierbij.

Op 28 april vertellen ze elk over het belang en de betekenis van hun levensbeschouwing en gaan ze in een vraaggesprek met het publiek in op de rol van de levensbeschouwing in de maatschappij vandaag. ■

€ 0 Geert Morlion, Kenzy Dekimpe,

Sliman You-Ala

do 28 april 2016 - 20.00 u.

Dakcafé stadhuis Kortrijk, ingang via Papenstraat

€ 0

Flic

kr.c

om -

Eur

opea

n Pa

rliam

ent

32 | VORMINGPLUS


RELIGIE IN KORTRIJK Op bezoek in de moskeeDe islam is dagelijks in het nieuws, meestal gaat het dan over de politieke islam. En vaak is dat in een zeer negatief daglicht. Maar hoe zit het met het leven van de gewone moslim(a) in onze contreien?

Yassin El Attar, woordvoerder van de Kortrijkse Attakwa-moskee, vertelt tijdens deze rond-leiding wat er te zien is in de moskee, wat er gebeurt, over de gebeden en de islamitische gebruiken.

Hoe is het om als moslim in Kortrijk te leven? Wie komt er allemaal naar de moskee? Is er zoals bij de katholieke liturgie ook een sterke terugval bij de jongeren? Wat gebeurt er in de moskee behalve het vrijdaggebed? Er zijn ook moskeeën die meer zijn dan enkel gebedshuis. Hoe zit dat in Kortrijk?

Welke rol heeft de moskee en welk belang heeft het geloof in het leven van de moslims? Is de imam vergelijkbaar met een katholieke priester? En wat is zijn macht of invloed? ■

Yassin El Attar

wo 11 mei 2016 - 14.00 u.

Attakwa-moskee, Stasegemstraat 136, Kortrijk

€ 5

Flic

kr.c

om -

Pre

ston

Rhe

a©

Fla

ticon

s.be

- B

usin

ess

Dub

ai in

art

VORMINGPLUS | 33


VROLIJK GEZONDIn de keuken met Hilde Demurie“Je bent niet enkel wat je eet, maar ook wat je lichaam verteert, opneemt en elimineert”, zegt Hilde Demurie. Zij is voedingsdeskundige en auteur van bestsellers als '100 x groente', 'Vrolijk gezond!'. Als oplossing voor talrijke lichamelijke of geestelijke klachten suggereert ze vaak een ander voedings- en leefpatroon.

VOEDING GENEEST LICHAAM EN GEEST. WAT BEDOEL JE HIERMEE?

Als we te veel bewerkte voeding eten en drin-ken, alles door elkaar eten en drinken, eten als we geen honger hebben, te weinig kauwen, dan krijgen we allerlei gezondheidsproblemen en slechte gemoedstoestanden. Bij een slechte spijsvertering zijn we moe na de maaltijd, krijgen we een opgeblazen gevoel, ruikende adem, ruikende winden, drang naar zoet, nooit een verzadigd gevoel. We worden snel prikkel-baar, krijgen negatieve gedachten en maag- en darmproblemen. En dan beginnen de kwalen op te duiken, zowel lichamelijk als geestelijk. Voeding is niet alleen iets fysiek - wat je in je mond steekt - maar werkt ook mentaal: ben je positief of negatief ingesteld?

GEZONDHEID IS DUS EEN SAMENSPEL VAN JE LICHAAM DE JUISTE VOEDING GEVEN ÉN MET EEN POSITIEVE INSTELLING DOOR HET LEVEN GAAN. WAT IS VOOR JOU GEZONDE VOEDING?

Gezonde voeding is alles wat de natuur ons biedt: groenten, fruit, noten, zaden, pitjes, bronwater, kruiden, vlees, gevogelte, vis, bonen, oergranen zoals spelt, kamut en ama-ranth, rijst, vetten zoals karneboter, ghee en

olijfolie. Voeding die niet bewerkt is, zonder additieven. Met deze voedingsmiddelen kan je overheerlijke gerechten maken die licht verteerbaar zijn en die je energie geven.

VOEDINGSGEWOONTEN ZIJN VAAK HARD-NEKKIG. HOE KAN JE MENSEN OVERTUIGEN VAN EEN GEZONDER EETPATROON?

Ik hoef de mensen niet te overtuigen. Eenmaal je in grote lijnen de drie gezond-heidspijlers toepast voel je je veel beter in je vel: tachtig procent groenten eten en twintig procent andere voedingsmiddelen, zo puur mogelijk. Eet koolhydraten niet samen met eiwitten in dezelfde maaltijd. Kies daarbij het juiste voedsel volgens je bloedgroep. En vast eens af en toe. Zo word je helder van geest, krijg je een ideaal gewicht. En vooral: het is lekker, je hoeft niet naar calorieën te kijken, je hebt minder werk om te kokkerellen, minder afwas, het is minder duur, je creëert minder afval … kortom: het is alleen maar positief.

NAAR AANLEIDING VAN DE ACTIE ’40 DAGEN ZONDER VLEES’ DEED JE ONLANGS EEN OPROEP OM, IN PLAATS VAN MINDER VLEES, MINDER VOEDSEL TE ETEN DAT VOL ZIT MET BEWAARMIDDELEN, ADDITIEVEN, KLEURSTOFFEN … WAAROM?

34 | VORMINGPLUS

PERSOON & RELATIE

“Kies voor pure voeding. Zo zal de industrie stoppen met troep in ons eten te stoppen. Je kan lekkere dingen maken zonder al die extra toevoegingen.”

PERSOON & RELATIE

VORMINGPLUS | 35

Veel mensen hebben vlees nodig om goed te kunnen functioneren, vooral de mensen met bloedgroep O. Bijna de helft van de mensen hebben bloedgroep O. Als zij te weinig puur vlees - geen charcuterie, geen gepaneerd, niet met kleurstoffen gemarineerd - eten, dan ontstaan er snel depressies en gezondheids-problemen. Zij hebben een viertal keer per week honderd gram rood vlees nodig.

Onze lichaamscellen hebben zowel dierlijke, verzadigde vetten zoals karneboter, geklaar-de boter als plantaardige, onverzadigde vet-ten zoals olijfolie, lijnzaadolie, walnotenolie, of sesamolie nodig om goed te kunnen functi-oneren. Maar het is beter om geen margarine of andere vetten in kuipjes gebruiken.

De manier waarop vlees, gevogelte of vis nu wordt opgefokt is zeker niet goed te keuren. Het werkt milieubelastend en werkt ook nadelig voor onze gezondheid. Als je eens in eender welke voedingswinkel rondloopt, kijk dan eens naar al die rijen doosjes, blikjes,… kijk dan eens op de verpakking en lees eens welke ingrediënten er in zitten, meestal kan je ze niet meer uitspreken. Welke chemische stoffen krijgen we allemaal niet binnen, nu al vanaf de babyvoeding?

Vandaar dat ik ook een oproep wil doen om voor pure voeding te kiezen zodat de indus-trie stopt met al die troep in onze voeding te steken. Momenteel wordt enkel vlees in een verkeerd daglicht gesteld, maar in principe is onze hele voedingsketen verantwoordelijk en vooral het ministerie van volksgezondheid, dat het gewoon toelaat omwille van zoveel commerciële redenen en andere belangen die niets met onze gezondheid te maken heb-ben. Als die producten niet meer te verkrijgen

zijn moeten de mensen ook niet weerstaan aan al die verleidingen. Je kan lekkere dingen maken zonder al die extra toevoegingen.

ÉÉN VAN JE BOEKEN HEEFT ALS TITEL ‘VRO-LIJK GEZOND!’. ZIJN VROLIJK EN GEZOND GEEN CONTRADICTIE?

De meeste mensen denken dat gezond eten een saaie maaltijd betekent, een maaltijd waar je slecht gezind van wordt. Ze denken dan vaak aan ‘droge’ slaatjes met weinig smaak. Zo worden ze vaak ook gemaakt. Daarom leer ik in een kooksessie dat gezond eten en leven smaakvol is en je vrolijk en gelukkig maakt. Een gezonde maaltijd hoeft niet altijd een slaatje zijn, integendeel. Je kan van ’s morgens tot ’s avonds lekkere en vooral eenvoudige maaltijden maken.

JE LAATSTE BOEK GAAT OVER DE JUISTE VOEDING VOOR ELKE BLOEDGROEP. DE LINK TUSSEN BEIDE WORDT SOMS BETWIST. WAT OVERTUIGT JOU?

Het is meestal gekend als het 'bloedgroepen-dieet'. Dit betekent dat voor de ene bloed-groep bepaalde voeding een positief effect heeft en voor de andere niet, dat het dus kwalen kan veroorzaken. Daar bestaan vol-ledige voedingslijsten van. Maar als je enkel rekening houdt met het ‘bloedgroependieet’ en de twee andere gezondheidspijlers niet, dan werkt dat ‘bloedgroependieet’ niet echt. Het is een samenspel. ■

www.leefgezonder.beInterview: Maarten Vanhee

PERSOON & RELATIE

36 | VORMINGPLUS

RECEPT

ZEEBAARS MET KOOLRABI-DAUPHINOIS EEN RECEPT VAN HILDE DEMURIE

Ingrediënten (per persoon)

•1zeebaars•2koolrabi•spinazi•schapenkaas(pecorino,manchego)•olijfolie•ghee•peper •gomasio•dille•knoflookpoeder

Bereiding

1. Schil de koolrabi en snijd in plak-jes. Bedek een vuurvaste schotel met een laagje koolrabischijfjes en daarbovenop een laagje spinazie-blaadjes. Kruid. Rasp er schapen-kaas over. Herhaal tot je minstens 3 laagjes hebt en eindig met een ge-raspte kaas. Besprenkel met olijfolie. Zet afgedekt in een voorverwarmde oven van 175° gedurende 45 minuten2. Bak intussen de vis in ghee kruid3. Schik de vis op een bedje van rauwe spinazie, naast een stuk kool-rabi-dauphinois

Variaties

•vervangdevisdoorgevogelte,vleesofeenspiegelei•vervangdekoolrabidoorraapjes•vervangdespinaziedoorwarmoesofijsbergsla•vervangdeschapenkaasdoorpesto•overgietdekoolrabi-dauphinoismet100 ml volle room voor je het in de oven zet.

.

EEN ENERGIEKE EN GEZONDE DAG

za 30 april 2016 - 19.00 u.

Leskeuken Hilde Demurie, Schernaai 1, Tiegem

€ 60

MINIMALE INSPANNING, MAXIMALE SMAAK

ma 23, 30 mei + 6 juni 2016 - 19.00 u.

OF: di 24, 31 mei + 7 juni 2016 - 19.00 u.

Leskeuken Hilde Demurie, Schernaai 1, Tiegem

€ 90

PERSOON & RELATIE

VORMINGPLUS | 37

Flic

kr.c

om -

Suz

anne

Sch

roet

er

KLANKSCHALENDe aandacht naar binnen kerenKlankschalen zijn metalen kommen die een bijzondere klank maken, met geen enkel 'klassiek instrument' te vergelijken. De klankschalen komen uit India, Nepal, Tibet en worden nu ook in het Westen gebruikt om ontspanning en harmonie te bevorderen.

Ann Cornilly neemt je mee in deze wondere wereld. Via klankschalen kan je meer in ver-binding komen met het eigen lichaam en met de eigen gronding. Ze verwoordt het in een gedicht: "De aandacht naar binnen keren. Leren ontspannen en rust vinden in jezelf, de rust die we van nature uit kennen, waarin we welkom zijn en kunnen thuiskomen.”

Elke avond heeft een ander thema, een ander accent. ■

HET DENKEN DOORZIEN - VRIJ WORDEN Met klankschalen voorbij het denken.

ma 18 april 2016 - 19.30 u.

HET EVENWICHT HERSTELLEN - IN EIGEN CENTRUM STAAN Met klankschalen in balans komen.

ma 23 mei 2016 - 19.30 u.

STILTE ERVAREN - RUSTEN IN DE KERN VAN ONSZELF Met klankschalen tot rust komen bij jezelf.

ma 20 juni 2016 - 19.30 u.

Ann Cornilly


€ 12 per avond

38 | VORMINGPLUS

PERSOON & RELATIE

Fabienne Deknudt

do 19, 26 mei + do 2, 9 juni 2016 - 19.30 u.


€ 50

PSYCHOLOGIE VOOR BEGINNERSCursusOnder de noemer 'Psychologie voor begin-ners' laten we je in deze cursus kennismaken met de psychotherapie.

Onderzoek wijst uit dat alle grote therapiestro-mingen ongeveer even goede resultaten boeken, maar dat niet elke therapie voor iedereen even goed werkt.In deze reeks bespreken we de vier grote stro-mingen binnen de psychotherapie: de cliëntge-richt-experiëntiële psychotherapie, de cognitieve gedragstherapie, de psychoanalytische therapie

en de systeemtherapie.We belichten telkens de visie en maken kennis met de werkwijze en technieken binnen de verschillende stromingen. Dit telkens geïllustreerd aan de hand van casussen, beeldmateriaal en oefeningen. ■

▲ Still uit '20,000 Days on Earth'

(Iain Forsyth en Jane Pollard)

VORMINGPLUS | 39

PERSOON & RELATIE

EXTRA INFO

VERGADEREN IN HET VORMING-PLUSHUISZaalhuurHet Vormingplushuis in Kortrijk beschikt over zes goed ingerichte lokalen die we verhuren aan non-profit initiatieven. Vlak-bij het station, pal bij het stadscentrum.

Zaalhuur is mogelijk na tijdige reservering en bij beschikbaarheid. Consumpties zijn verkrijgbaar in het cafetaria.Het gebouw is overal toegankelijk voor rolstoelgebruikers. Er is een personenlift aan-wezig. Toilet voor personen met een handicap op gelijkvloers.U zorgt zelf voor het onthaal van uw deelne-mers, tenzij anders overeengekomen.Er is geen ingerichte keuken, wel borden/bestek/glazen, aanrecht, frigo, microgolf en vaatwasmachine. Kookplaten kunnen gehuurd worden. ■

Op www.vormingplusmzw.be/zaalhuur vind je alle nodige praktische informatie.

40 | VORMINGPLUS

Ruimte huren?

Stuur een mail naar [email protected], met daarin de gekozen datum en uren, de voorkeur voor de zaal, het aantal verwachte personen en het doel en aard van de bijeenkomst.

© S

iegf

ried

Des

met

VORMINGPLUS | 41

EXTRA INFO

MA

ATSC

HAP

PIJ

& M

ILIE

Utit

el#s

essi

esda

tum

loca

tiedo

cent

prijs

FIET

SON

DER

HO

UD

EN

-H

ERST

EL3

do 0

7/4

- 19.

30 u

. A

velg

emKo

en U

ytte

nhov

e€3

5

STRE

EKVE

RKEN

NIN

G: d

e G

root

e O

orlo

g in

de

Leie

stre

ek1

zo 10

/4 -

13.3

0 u.

W

areg

emBe

rnar

d Va

nden

buss

che

€6

LEVE

N O

P H

ET R

ITM

E VA

N D

E M

EDIA

1di

12/4

- 14

.30

u.

Kort

rijk

Joke

Bau

wen

s€3

VLU

CHTE

LIN

GEN

BIJ

ON

S: e

en a

vond

met

get

uige

niss

en1

do 14

/4 -

19.3

0 u.

Ko

rtrij

kD

iver

se s

prek

ers

€0

ECO

POLI

S1

zo 17

/4 -

11.0

0 u.

Br

usse

lD

irk H

olem

ans

€6

DE

SCH

EMER

ZON

E: g

espr

ekke

n ov

er d

e ac

tual

iteit

1m

a 18

/4 -

17.0

0 u.

Kort

rijk

Jan

Tim

mer

man

€0

BRO

OD

JE A

RHU

S: o

ude

en n

ieuw

e m

igra

tie1

do 2

1/4

- 12.

15 u

.Ro

esel

are

Piet

er-P

aul V

erha

eghe

€5

RUIL

BEU

RS V

OO

R PL

AN

TEN

EN

ZA

DEN

1zo

24/

4 - 1

0.00

u.

Har

elbe

keG

astd

ocen

t€0

MED

IAC

AFÉ

: dat

ajou

rnal

istie

k1

di 2

6/4

- 20.

00 u

. Ko

rtrij

kDi

rk V

ande

nber

ghe,

Ides

De

bruy

ne, J

onat

han

Qua

rtier

€5

COM

POST

EREN

: wat

en

hoe?

2di

3/5

- 19

.30

u.

Tiel

tA

ndré

Ver

heec

ke€0

DE

SCH

EMER

ZON

E: g

espr

ekke

n ov

er d

e ac

tual

iteit

1m

a 23

/5 -

17.0

0 u.

Ko

rtrij

kM

aart

en V

anhe

e€0

RUIM

TELI

JKE

KWA

LITE

IT IN

WES

T-VL

AA

ND

EREN

: op

stap

in L

o1

za 2

8/5

- 10.

00 u

. Lo

-Ren

inge

Bern

Par

et, K

oen

Mor

lion,

Lod

e M

orlio

n€5

RUIM

TELI

JKE

KWA

LITE

IT IN

WES

T-VL

AA

ND

EREN

: op

sta

p in

Spi

ere-

Hel

kijn

1zo

5/6

- 14

.00

u.

Spie

re-H

elki

jnG

eert

Cal

lens

, Ri

k Va

ndev

enne

€5

BEZO

EK A

AN

DE

GRE

NSH

OEV

E, E

EN P

LUKB

OER

DER

IJ1

wo

15/6

- 14

.00

u.

Belle

gem

An

Van

Wijm

elbe

ke,

Luc

Goe

mae

re€6

42 | VORMINGPLUS

PROGRAMMA

BRO

OD

JE A

RHU

S: W

elke

toek

omst

voo

r het

Mid

den-

Oos

ten?

1do

16/6

- 12

.15 u

. Ro

esel

are

Dav

id C

rieke

man

s€5

MO

LEN

BEEK

: een

uitd

agin

g, v

roeg

er e

n nu

1zo

19/6

- 15

.00

u.

Brus

sel

Eric

Des

scha

ns€1

0

DE

SCH

EMER

ZON

E: g

espr

ekke

n ov

er d

e ac

tual

iteit

1m

a 20

/6 -

17.0

0 u.

Ko

rtrij

kJa

n Ti

mm

erm

an€0

DIG

ITA

AL &

MED

IAD

IGIT

AA

L A

LGEM

EEN

DIG

IDO

KTE

R: p

c-be

veili

ging

1za

16/4

- 10

.00

u.Ti

elt

Drie

s Te

rryn

€3

DIG

IDO

KTE

R: p

c-be

veili

ging

1za

30/

4 - 1

0.15

u.

Roes

elar

eD

ries

Terr

yn€3

WIN

DO

WS

10: p

rakt

isch

e w

orks

hop

3w

o 8/

6 - 1

9.30

u.

Kort

rijk

Car

ina

Gül

cher

€38

GO

OG

LE P

HO

TOS:

je fo

to's

beh

eren

in d

e cl

oud

2m

a 11

/4 -

19.0

0 u.

Kort

rijk

Rik

Cog

he€3

0

DIG

IDO

KTE

R: h

oe b

ehee

r ik

m'n

dig

itale

foto

's1

za 2

1/5

- 10.

00 u

.Ko

rtrij

kRi

k C

oghe

€2

LIG

HTR

OO

M: d

e di

gita

le d

onke

re k

amer

10di

12/4

- 19

.00

u.Ko

rtrij

kPe

ter B

ergh

man

€150

DIG

IDO

KTE

R: s

tream

ing-

prod

ucte

n en

die

nste

n1

za 2

3/4

- 10.

00 u

.W

evel

gem

Joac

him

Lee

man

€3

DIG

IDO

KTE

R: s

tream

ing-

prod

ucte

n en

die

nste

n1

za 16

/4 -

10.15

u.

Roes

elar

eG

ene

Vang

ampe

laer

e€3

DIG

IPIN

GU

ÏNS:

ele

men

tary

OS,

Sol

us,

e.a.

oog

stre

lend

e di

stro

's1

di 12

/4 -

19.0

0 u.

Kort

rijk

Elm

ar D

elba

ere

€3

DIG

IPIN

GU

ÏNS:

Lib

reO

ffice

tips

& tr

icks

1di

3/5

- 19

.00

u.Ko

rtrij

kM

erijn

Sup

ply

€3

DIG

IPIN

GU

ÏNS:

'I lo

ve m

y so

ft' (L

UG

-uitw

isse

ling)

1di

7/6

- 19

.00

u.Ko

rtrij

kM

erijn

Sup

ply

€3

VORMINGPLUS | 43

PROGRAMMA

WEB

, CLO

UD

& S

OCI

AL

DIG

IDO

KTE

R: o

nlin

e ni

euw

s: w

at m

oet j

e er

van

gelo

ven?

1za

14/5

- 10

.00

u.Ti

elt

Dirk

Van

denb

ergh

e€3

DIG

IDO

KTE

R: b

inne

nlan

ds v

ervo

er p

lann

en1

za 16

/4 -

10.0

0 u.

Inge

lmun

ster

Joac

him

Lee

man

€3

DIG

IDO

KTE

R: b

inne

nlan

ds v

ervo

er p

lann

en1

za 2

1/5

- 10.

00 u

.Ko

rtrij

kJo

achi

m L

eem

an€3

GO

OG

LE M

APS

: van

nav

igat

ie to

t 'te

lepo

rtat

ie'

1m

a 30

/5 -

19.0

0 u.

Kort

rijk

Rik

Cog

he€1

0

GO

OG

LE M

APS

- V

LOT

OP

WEG

1do

28/

4 - 1

4.00

u.

Ave

lgem

Car

ina

Gül

cher

€5

OPS

LAG

IN D

E 'C

LOU

D' M

ET G

OO

GLE

DRI

VE2

di 12

/4 -

14.0

0 u.

Kort

rijk

Car

ina

Gül

cher

€16

OPS

LAG

IN D

E 'C

LOU

D' M

ET G

OO

GLE

DRI

VE2

do 19

/5 -

19.3

0 u.

Roes

elar

eC

arin

a G

ülch

er€1

6

OPS

LAG

IN D

E 'C

LOU

D' M

ET G

OO

GLE

DRI

VE2

do 2

/6 -

19.3

0 u.

Kort

rijk

Car

ina

Gül

cher

€16

DIG

IDO

KTE

R: je

e-m

ail,

agen

da e

n ad

resb

oek

in d

e cl

oud

1za

4/6

- 10

.15 u

.Ro

esel

are

Joris

De

Sutte

r€3

DIG

IDO

KTE

R: F

aceb

ook,

een

vlo

ek o

f een

zeg

en?

1za

28/

5 - 1

0.00

u.

Stad

enBa

rt Va

nden

brou

cke

€3

FACE

BOO

K VO

OR

BEG

INN

ERS

3di

26/

4 - 1

9.30

u.

Roes

elar

eC

arin

a G

ülch

er€2

4

MO

BIEL

SMA

RTPH

ON

E O

F TA

BLET

(AN

DRO

ID) V

OO

R BE

GIN

NER

S3

do 2

/6 -

13.3

0 u.

Roes

elar

eRi

k C

oghe

€45

DIG

IDO

KTE

R: s

mar

twat

ches

en

an

dere

dra

agba

re te

chno

logi

e1

za 2

8/5

- 10.

00 u

.W

evel

gem

Gen

e Va

ngam

pela

ere

€3

DIG

IDO

KTE

R: m

obie

l int

erne

t1

za 2

3/4

- 10.

00 u

.St

aden

Gen

e Va

ngam

pela

ere

€3

DIG

IDO

KTE

R: m

obie

l ban

kier

en1

za 11

/6 -

10.0

0 u.

Tiel

tRi

k C

oghe

€3

DE

BEST

E A

PPS

1m

a 25

/4 -

14.0

0 u.

Ave

lgem

Rik

Cog

he€5

DIG

IDO

KTE

R: d

e be

ste

apps

ann

o 20

161

za 2

5/6

- 10.

00 u

.W

evel

gem

Mat

hias

Alg

oet

€3

44 | VORMINGPLUS

PROGRAMMA

DIG

IDO

KTE

R: d

e be

ste

apps

ann

o 20

161

za 18

/6 -

10.0

0 u.

Kort

rijk

Mat

hias

Alg

oet

€3

DIG

IDO

KTE

R: W

hats

App

, Sky

pe e

.a. c

omm

unic

atie

-app

s1

za 16

/4 -

10.0

0 u.

Kort

rijk

Rik

Cog

he€3

WH

ATSA

PP, S

KYP

E E.

A. C

OM

MU

NIC

ATIE

-APP

S1

wo

15/6

- 19

.00

u.Ro

esel

are

Rik

Cog

he€8

WH

ATSA

PP, S

KYP

E E.

A. C

OM

MU

NIC

ATIE

-APP

S1

ma

23/5

- 19

.00

u.Ko

rtrij

kRi

k C

oghe

€8

KUN

ST &

CRE

ATIE

FKU

NST

KUN

ST IN

VLA

AN

DER

EN. R

UBE

NS

EN D

E BA

ROK

4m

a 11

/4 -

19.0

0 u.

Men

enFr

eddy

Van

deca

ppel

le€5

2

ROM

AN

TIEK

IN D

E KU

NST

3di

12/4

- 19

.15 u

.Ti

elt

Dam

ien

Dec

euni

nck

€65

BOTE

RHA

MM

EN IN

DE

BIB

- BE

LPO

P: w

at o

nze

Belg

isch

e m

uzie

k un

iek

maa

kt1

do 14

/4 -

12.15

u.

Wev

elge

mJa

n D

elva

ux€5

CULT

URE

LE U

ITST

AP:

Doo

rnik

, sta

d va

n ku

nst e

n ge

schi

eden

is1

za 16

/4 -

9.00

u.

Ave

lgem

Gas

tdoc

ent

€34

SCH

OO

NSE

LHO

F: h

et A

ntw

erps

e Pè

re-L

acha

ise

1za

16/4

- 14

.00

u.W

ilrijk

Gas

tdoc

ent

€6

JHER

ON

IMU

S BO

SCH

: de

verd

waz

ing

van

de m

ens

2za

23/

4 - 1

0.15

u.

War

egem

Kath

leen

Jor

is€2

7

AM

EDEO

MO

DIG

LIA

NI:

een

nieu

we

sens

ualit

eit v

oor d

e av

ant-

gard

e1

di 2

6/4

- 10.

00 u

.Ko

rtrij

kD

avid

Ver

gauw

en€2

6

DAG

UIT

STA

P N

AA

R 'S

-HER

TOG

ENBO

SCH

1za

30/

4 - 7

.30

u.'s

-Her

toge

n-

bosc

hG

astd

ocen

t€5

5

BEZO

EK A

AN

DE

TEN

TOO

NST

ELLI

NG

AM

EDEO

MO

DIG

LIA

NI

1do

5/5

- 15

.15 u

.Vi

llene

uve-

d'A

scq

Gas

tdoc

ent

€12

VORMINGPLUS | 45

PROGRAMMA

ARH

UM

ENTE

N: J

oost

Van

deca

stee

le1

zo 8

/5 -

10.3

0 u.

Roes

elar

eJo

han

Vand

enbr

ouck

e€7

BEZO

EK A

AN

HET

RED

STA

R LI

NE

MU

SEU

M E

N H

ET

EUG

EEN

VA

N M

IEG

HEM

MU

SEU

M1

za 14

/5 -

9.45

u.

Ant

wer

pen

Gas

tdoc

ent

€20

BOTE

RHA

MM

EN IN

DE

BIB:

het

Wes

t-Vla

ams

best

aat!

1do

19/5

- 12

.00

u.W

evel

gem

Joha

n Ve

rgot

e€5

EEN

VER

SCH

RIKK

ELIJ

K M

OO

I LEV

EN -

EEN

VO

LLE

DAG

RO

GER

RAV

EEL

IN A

L ZI

JN F

ACET

TEN

1za

28/

5 - 9

.15 u

.Zu

lteG

astd

ocen

t€4

5

CREA

TIEF

VERV

OLG

CURS

US

GIT

AA

R4

ma

11/4

- 19

.30

u.Ko

rtrij

kBa

rt M

erle

vede

€38

GIT

AA

R VO

OR

BEG

INN

ERS

MO

DU

LE 2

5m

a 18

/4 -

19.3

0 u.

War

egem

Gab

or V

oros

€81

BEEL

DH

OU

WEN

IN H

OU

T6

di 19

/4 -

18.3

0 u.

Roes

elar

eRu

dy D

ewul

f€7

5

WO

RKSH

OP

MEU

BELE

N V

AN

PA

LETT

EN 1

: too

g en

wijn

rekj

e1

wo

20/4

- 19

.00

u.W

evel

gem

Con

nie

Vand

amm

e,

Hei

di V

anha

uwae

rt€5

8

EEN

PER

SON

AGE

VAN

VLE

ES E

N B

LOED

: the

ater

wor

ksho

p5

wo

20/4

- 19

.30

u.W

areg

emM

aaik

e Tu

bex

€46

A C

APE

LLA

: 'W

e sh

all o

verc

ome'

3m

a 25

/4 -

19.3

0 u.

War

egem

Ger

t Ele

baut

€43

WO

RKSH

OP

TUIN

MEU

BELE

N V

AN

PA

LETT

EN 2

: ta

fel e

n tw

ee s

toel

en1

wo

4/5

- 19.

00 u

.W

evel

gem

Con

nie

Vand

amm

e,

Hei

di V

anha

uwae

rt€5

8

WO

RKSH

OP

HO

UTS

KOO

L:

teke

nen,

sch

ilder

en e

n m

onot

ype

4do

12/5

- 19

.30

u.Ko

rtrij

kLe

tske

Mis

tiaen

€56

VAN

KRI

NG

LOO

P TO

T IN

TERI

EUR

3di

7/6

- 18

.45

u.Ro

esel

are

Rudy

Dew

ulf

€38

FOTO

GRA

FIE

VERV

OLG

CURS

US

FOTO

GRA

FIE:

stra

at, p

ortre

t & z

war

t-w

it9

wo

13/4

- 19

.00

u.Ro

esel

are

Pete

r Ber

ghm

an€1

25

46 | VORMINGPLUS

PROGRAMMA

BASI

SCU

RSU

S FO

TOG

RAFI

E10

do 14

/4 -

19.0

0 u.

Roes

elar

ePe

ter B

ergh

man

€125

DO

OR

HET

DIA

FRAG

MA

: stra

atfo

togr

afie

Gen

t3

di 19

/4 -

19.0

0 u.

Kort

rijk

Bart

Des

met

€45

SMA

RTPH

ON

EFO

TOG

RAFI

E3

ma

13/6

- 19

.00

u.Ro

esel

are

Pete

r Ber

ghm

an€3

6

FILO

SOFI

E &

ZIN

GEV

ING

ARH

UM

ENTE

N: s

port

als

leve

nsku

nst

1zo

10/4

- 10

.30

u.Ro

esel

are

Mar

c Va

n de

n Bo

ssch

e€7

MED

ITAT

IEVE

WA

ND

ELIN

G IN

LA

UW

E1

zo 17

/4 -

14.0

0 u.

Lauw

eRi

ta G

esqu

iere

€5

SAM

ENLE

VEN

KA

N J

E LE

REN

: tria

loog

1do

28/

4 - 2

0.00

u.

Kort

rijk

Gee

rt M

orlio

n,

Kenz

y D

ekim

pe,

Slim

an Y

ou-A

la€0

GEN

DER

EN

DIV

ERSI

TEIT

1di

10/5

- 14

.30

u.Ko

rtrij

kG

ily C

oene

€3

RELI

GIE

IN K

ORT

RIJK

: bez

oek

aan

de m

oske

e1

wo

11/5

- 14

.00

u.Ko

rtrij

kYa

ssin

El A

ttar

€5

FILO

SOFI

E LE

ESG

ROEP

'DE

WER

ELD

BU

ITEN

JE

HO

OFD

'3

di 17

/5 -

19.3

0 u.

War

egem

Eva

Rous

selle

€24

ALS

JE

WER

ELD

INST

ORT

- B

OED

DH

ISM

E IN

BA

NG

E D

AGEN

1w

o 18

/5 -

19.3

0 u.

Kort

rijk

Lea

Vanr

ompa

y€1

0

PERS

OO

N &

REL

ATIE

PERS

OO

NLI

JKE

GRO

EI

HO

OG

GEV

OEL

IGH

EID

, VER

MO

EID

HEI

D, Z

ELFZ

ORG

3di

12/4

- 14

.00

u.Ko

rtrij

kLi

nda

T' K

indt

€38

WIJ

S D

OO

R D

E O

VERG

AN

G: d

e m

enop

auze

3w

o 13

/4 -

19.0

0 u.

Men

enRe

gine

Cor

nelu

s€4

5

VORMINGPLUS | 47

PROGRAMMA

VEER

KRAC

HT

OPB

OU

WEN

IN T

IJD

EN V

AN

CRI

SIS

2za

30/

4 - 1

0.00

u.

Kort

rijk

Phili

ppe

Vand

evor

st€2

5

GEN

DER

EN

DIV

ERSI

TEIT

1di

10/5

- 14

.30

u.Ko

rtrij

kG

ily C

oene

€3

ALS

JE

WER

ELD

INST

ORT

- B

OED

DH

ISM

E IN

BA

NG

E D

AGEN

1w

o 18

/5 -

19.3

0 u.

Kort

rijk

Lea

Vanr

ompa

y€1

0

PSYC

HO

LOG

IE V

OO

R BE

GIN

NER

S4

do 19

/5 -

19.3

0 u.

Kort

rijk

Fabi

enne

Dek

nudt

€50

SPO

REN

NA

AR

JEZE

LF: d

e cl

own

en v

erbi

ndin

g:

een

spee

lse

wor

ksho

p2

za 2

1/5

- 9.3

0 u.

Kort

rijk

Mar

tine

Bal

€25

LAAT

DE

STIL

TE T

OE:

med

itatie

tech

niek

en v

oor a

lleda

g4

di 3

1/5

- 19.

30 u

.Ru

mbe

keRi

e Va

ndur

en€3

8

KLA

NK

SCH

ALE

N -

STI

LTE

ERVA

REN

, RU

STEN

IN

DE

KERN

VA

N O

NSZ

ELF

1m

a 20

/6 -

19.3

0 u.

Kort

rijk

Ann

Cor

nilly

€12

OPV

OED

ING

& S

OCI

ALE

VA

ARD

IGH

EDEN

LEES

- EN

DO

EGRO

EP: g

ewel

dloz

e co

mm

unic

atie

5vr

22/

4 - 9

.30

u.Ko

rtrij

kVe

ra D

elbe

ke€1

00

DE

INVL

OED

VA

N V

OED

ING

OP

HET

GED

RAG

VA

N K

IND

EREN

1w

o 27

/4 -

19.3

0 u.

Kort

rijk

Ruth

Lau

wae

rt€1

2

BRO

OD

JE A

RHU

S: b

eter

om

gaan

met

em

otie

s va

n ki

nder

en1

do 19

/5 -

12.15

u.

Roes

elar

eA

n M

ichi

els

€5

GEW

ELD

LOZE

CO

MM

UN

ICAT

IE:

met

resp

ect o

mga

an m

et c

onfli

ct2

ma

20/6

- 13

.30

u.O

ostn

ieuw

-ke

rke

Vera

Del

beke

€24

ON

TSPA

NN

EN, M

EDIT

ATIE

& M

ASS

AGE

AD

EMD

AG: a

dem

en o

m s

pann

inge

n lo

s te

late

n1

za 9

/4 -

10.0

0 u.

Rum

beke

Ano

uk M

aeck

elbe

rghe

€25

LICH

AA

M, B

RON

VA

N L

EVEN

SWIJ

SHEI

D -

STA

RTER

S7

ma

11/4

- 19

.30

u.Ru

mbe

keLi

eve

Des

impe

l,

Piet

er D

edec

kere

€90

LICH

AA

M, B

RON

VA

N L

EVEN

SWIJ

SHEI

D -

DO

ORW

ERKE

RS8

wo

4/5

- 19.

30 u

.Ru

mbe

keA

nn G

evae

rt,

Piet

er D

edec

kere

€96

48 | VORMINGPLUS

PROGRAMMA

MIN

DFU

LNES

S4

do 14

/4 -

19.0

0 u.

Kort

rijk

Kris

tel V

an M

aele

€50

BOED

DH

A'S

BREI

N: w

at g

ebeu

rt er

in je

he

rsen

en b

ij m

edita

tie?

1za

16/4

- 9.

30 u

.Ko

rtrij

kLi

even

Ost

yn€2

5

KLA

NK

SCH

ALE

N -

HET

DEN

KEN

DO

ORZ

IEN

, VRI

J W

ORD

EN1

ma

18/4

- 19

.30

u.Ko

rtrij

kA

nn C

orni

lly€1

2

KLA

NK

SCH

ALE

N -

HET

EVE

NW

ICH

T H

ERST

ELLE

N, I

N E

IGEN

CE

NTR

UM

STA

AN

1m

a 23

/5 -

19.3

0 u.

Kort

rijk

Ann

Cor

nilly

€12

MIX

MA

SSAG

E: in

trodu

ctie

ene

rget

isch

e on

tspa

nnin

gsm

assa

ge2

za 2

3/4

- 10.

00 u

.Ko

rtrij

kM

ireill

e Va

nder

stra

eten

€27

MIX

MA

SSAG

E: in

trodu

ctie

Tha

ise

mas

sage

2za

21/

5 - 1

0.00

u.

Kort

rijk

Tree

s D

ewev

er€2

5

MIX

MA

SSAG

E: in

trodu

ctie

ayu

rved

isch

e ho

ofdm

assa

ge2

za 18

/6 -

10.0

0 u.

Kort

rijk

Lucr

èce

Cor

neill

ie€2

5

ZON

DAG

, KO

M-T

OT-

RUST

-DAG

- M

EDIT

EREN

KU

N J

E LE

REN

3zo

22/

5 - 1

0.00

u.

Kort

rijk

Ann

Van

Hec

ke€3

8

NAT

UU

RLIJ

KE H

UID

VERZ

ORG

ING

1di

24/

5 - 1

4.00

u.

Wev

elge

mRi

ta G

esqu

iere

€12

DU

URZ

AA

M K

OKE

N/D

UU

RZA

ME

VOED

ING

VEG

ETA

RISC

H K

OKE

N M

ET N

OTE

N2

ma

18/4

- 19

.00

u.W

areg

emPe

ter V

ande

rmee

rsch

€47

FIT

EN V

ITA

AL

DO

OR

DE

JUIS

TE V

OED

ING

1di

19/4

- 14

.00

u.Ko

rtrij

kRu

th L

auw

aert

€12

KRU

IDIG

E M

AA

ND

EN -

SA

LAD

E (O

N)K

RUID

EN IN

TH

EORI

E EN

PRA

KTI

JK1

di 19

/4 -

19.3

0 u.

Kort

rijk

Car

ine

De

Gro

ote

€12

KRU

IDIG

E M

AA

ND

EN -

KRU

IDEN

VO

OR

DE

SPIJ

SVER

TERI

NG

1di

17/5

- 19

.30

u.Ko

rtrij

kC

arin

e D

e G

root

e€1

2

KRU

IDIG

E M

AA

ND

EN -

NAT

UU

RLIJ

KE S

LAA

PMID

DEL

EN1

di 2

1/6

- 19.

30 u

.Ko

rtrij

kC

arin

e D

e G

root

e€1

2

KLA

SSIE

KE B

EREI

DIN

GEN

IN E

EN V

EGET

ARI

SCH

JA

SJE

2w

o 20

/4 -

19.0

0 u.

Men

enPe

ter V

ande

rmee

rsch

€44

DE

INVL

OED

VA

N V

OED

ING

OP

HET

GED

RAG

VA

N K

IND

EREN

1w

o 27

/4 -

19.3

0 u.

Kort

rijk

Ruth

Lau

wae

rt€1

2

VORMINGPLUS | 49

PROGRAMMA

EEN

EN

ERG

IEKE

EN

GEZ

ON

DE

DAG

2za

30/

4 - 9

.00

u.Ti

egem

Hild

e D

emur

ie€6

0

LEN

TESE

IZO

ENSK

OO

KLES

1m

a 2/

5 - 1

9.00

u.

Heu

lePe

ter V

ande

rmee

rsch

€21

VEG

ETA

RISC

HE

PIZZ

A'S

MA

KEN

1di

3/5

- 19

.00

u.H

eule

Pete

r Van

derm

eers

ch€2

1

VEG

ETA

RISC

HE

LASA

GN

ES M

AKE

N1

di 10

/5 -

19.0

0 u.

Heu

lePe

ter V

ande

rmee

rsch

€21

GEZ

ON

D E

N V

ITA

AL

MET

RA

UW

KOST

EN

SA

PPEN

3w

o 11

/5 -

19.3

0 u.

Ave

lgem

Ann

elie

s Va

nnes

te€6

2

WEG

WIJ

S IN

DE

PRO

DU

CTE

N E

N ID

EEËN

VA

N D

E VE

GET

ARI

SCH

E KE

UKE

N: l

ezin

g1

di 17

/5 -

19.0

0 u.

Kort

rijk

Pete

r Van

derm

eers

ch€1

2

MIN

IMA

LE IN

SPA

NN

ING

, MA

XIM

ALE

SM

AA

K3

ma

23/5

- 19

.00

u.Ti

egem

Hild

e D

emur

ie€9

0

MIN

IMA

LE IN

SPA

NN

ING

, MA

XIM

ALE

SM

AA

K3

di 2

4/5

- 14.

00 u

.Ti

egem

Hild

e D

emur

ie€9

0

HO

E LE

ER IK

DE

KWA

LITE

IT V

AN

BRO

OD

ON

DER

SCH

EID

EN?

1di

7/6

- 19

.00

u.Le

ndel

ede

Pete

r Van

derm

eers

ch€2

1

BASI

SCU

RSU

S VE

GET

ARI

SCH

KO

KEN

3di

14/6

- 19

.00

u.H

eule

Pete

r Van

derm

eers

ch€6

5

BEZO

EK A

AN

DE

GRE

NSH

OEV

E, E

EN P

LUKB

OER

DER

IJ1

wo

15/6

- 14

.00

u.Be

llege

mA

n Va

n W

ijmel

beke

, Lu

c G

oem

aere

€6

VLIE

R: k

lein

e be

s, g

rote

mog

elijk

hede

n1

do 16

/6 -

19.0

0 u.

Kort

rijk

Rita

Ges

quie

re€1

9

VEG

ETA

RISC

H K

OKE

N M

ET K

RUID

EN E

N B

LOEM

EN2

ma

20/6

- 19

.00

u.W

areg

emPe

ter V

ande

rmee

rsch

€47

50 | VORMINGPLUS

PROGRAMMA

COLOFONVERANTWOORDELIJKE UITGEVER Bart Noelsp/a Wandelweg 11, 8500 Kortrijk

EINDREDACTIE Maarten Vanhee

VORMGEVING Hannes Desmet - buro345.be Iconen: Flaticons.com - Freepik

DRUK Van der Poorten

AFGIFTEKANTOOR Kortrijk mail, Doenaertstraat 13, 8500 Kortrijk

VORMINGPLUS MZWWandelweg 11, 8500 Kortrijk056 26 06 [email protected] BE 69 0014 0920 44 78

Volkshogeschool Midden- en Zuid-West-Vlaanderen vzw is erkend door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.

MEER LEZENLees over wat ons boeit op

www.detoekomstmakers.be Volg ons op Facebook - Vormingplus MZW

INSCHRIJVENVia onze website

www.vormingplusmzw.be of via 056 26 06 00.Voor activiteiten van partners schrijf je recht-

streeks in bij onze partners. Je vindt die informatie bij de cursusbeschrijving op onze website.

Je inschrijving is pas definitief na ontvangst van je betaling, binnen de 7 dagen. Gebeurt dit niet, dan wordt jouw inschrijving geschrapt en spreken we

de eventuele wachtlijst aan om de vrijgekomen plaats in te nemen.

INFORMATIEVragen over betalingsvoorwaarden en reductie-

tarief, annuleren van een inschrijving ...?www.vormingplusmzw.be/faq - 056 26 06 00.

Het onthaal in de Wandelweg 11 in Kortrijk is elke werkdag open van 8.30 tot 12.30 u. en

van 13.30 tot 17 u. Op vrijdag tot 12.30 u.

Vormingplus MZW april-mei-juni 2016

Documents

Transcript of Vormingplus MZW april-mei-juni 2016