Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf...

24
0

Transcript of Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf...

Page 1: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

0

Page 2: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

1

Voorwoord

Toen in september 2015 het voltallige team van de dienst Kunst en Cultuur voor een workshop circus een bezoek

bracht aan Circus Rotjeknor noemde ik al dat het mooiste wat ik mee wil geven, de diepere betekenis van het

circus, moeilijk in woorden te vatten is. Je moet het ervaren en beleven zoals je kunst ervaart en beleeft. En niets is

mooier dan een actieve beleving. Dat de boodschap goed overkwam was wel duidelijk want na anderhalf uur

intensief bezig te zijn geweest, wist men niet van ophouden. ‘Dit is super!’ werd na afloop uitgesproken, gevolgd

door een spontaan applaus. Om voor het beleidsplan uit te leggen wat men nu precies beleefd en ervaren heeft,

zijn toch weer woorden nodig. Gelukkig is Femke Monteny erin geslaagd een heel eind te komen. Femke is gestart

als een artiest van Circus Rotjeknor, gaf circusles en creëerde meerdere circusvoorstellingen met jongeren. Je kunt

wel zeggen dat Femke het circus door en door kent. De diepere betekenis van het circus zoals Circus Rotjeknor dat

tracht uit te dragen, heeft ze op een heldere manier onder woorden weten te brengen.

Voor Circus Rotjeknor hoop ik dat we in de toekomst zoveel mogelijk mensen mooie circuservaringen kunnen

bieden, zonder drempel en zonder plafond!

Johan Both (directeur)

Page 3: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

2

1. Profiel van Circus Rotjeknor: missie, visie en strategie.

1.1. Inleiding

Lucho Smit was zeven jaar oud toen hij ‘op circus’ wilde. Voetbal beviel hem niet zo. Omdat er geen

aanbod was, hing zijn vader een briefje op. Schoolmeester Johan Both reageerde, maar stelde als

voorwaarde dat Lucho wat vriendjes zou meenemen. Dat werden er twintig, daarna veertig, en toen

richtte de schoolmeester Circus Rotjeknor op. Zo werd Lucho Smit een jongen die een circus

veroorzaakte.

Hij leerde op een bal lopen en op een eenwieler fietsen. ‘We speelden circus,’ vertelt Lucho mij. ‘We

werden niet gedrild.’ Als hij veertien jaar is, gaat hij elke zaterdag met vrienden naar Het Park. Daar

halen ze acrobatische toeren uit, maar ze liggen ook in het gras en kletsen met elkaar. Misschien over

de toekomst, de dromen die ze hebben. Wanneer weet een jongen dat hij circusartiest wil worden? (…)

Lucho meldt zich aan bij het École Nationale des Arts du Cirque in Rosny, een voorstad van Parijs.

Van de vijfhonderd worden er zestien toegelaten. Lucho is een van hen. Twee jaar lang wordt hij

klaargestoomd om de rest van zijn leven met zijn lichaam bezig te zijn. Daarna mag hij naar het Centre

Nationale des Arts du Cirque in Châlons-en-Champagne. (…)

Met zijn gezelschap Galapiat (‘vagebond’) reist hij door Europa en Zuid-Amerika. ‘Een karavaan van

dertig assen’; woonwagens, caravans, een trekker en aanhanger met een gele tent. Hij ontwaakt in

Praag, Kopenhagen, Buenos Aires en Rio Cuarto, waar het publiek uitzinnig is van vreugde en op de

banken van de ronde tribune springt.

Dit citaat komt uit de column van Ernest van der Kwast, die hij in mei 2015 voorlas bij de opening van Circusstad

Festival 2015. Het was een ode aan de allereerste artiest van Circus Rotjeknor, die de oprichting van Circus

Rotjeknor initieerde. En daarmee, zo bleek later, ook de circusopleiding bij Codarts en het samenwerkingsverband

Rotterdam Circusstad. We zijn benieuwd waar het circus de stad Rotterdam de komende jaren zal gaan brengen!

1.2. Circus Rotjeknor

Door middel van het circusspel levert Circus Rotjeknor al bijna 25 jaar een bijdrage aan de motorische, creatieve en

sociale ontwikkeling van kinderen en jongeren in Rotterdam. Met het circusspel leren zij 21e eeuwse vaardigheden

zoals samenwerking en creativiteit, ieder vanuit hun eigen kwaliteiten.

Het circusaanbod van Circus Rotjeknor is vernieuwend en van een hoge kwaliteit. Dit alles mede mogelijk gemaakt

door samenwerkingsverbanden met Codarts Circus Arts, Rotterdam Circusstad, SKVR, het buurtsportcoachnetwerk,

Thuis op Straat, Circomundo, diverse professionele artiesten en diverse (internationale) jeugdcircussen. We staan

als educatieve organisatie middenin de artistieke ontwikkeling die de discipline circus doormaakt.

De circusloods op Katendrecht is het kloppend hart van Circus Rotjeknor: een open, inspirerende plek in de

circusloods waar allerlei activiteiten, voorstellingen, lessen voor jong, oud, dik, dun, kort en lang plaatsvinden.

Maar ook op andere plekken in de stad is Circus Rotjeknor te vinden: op scholen, in buurthuizen, op festivals, in

theaters en zomaar op straat.

Page 4: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

3

1.3. Missie en visie

Onze missie is om door middel van het circusspel te bouwen aan een stad waarin gezonde mensen met

zelfvertrouwen, creativiteit en respect met elkaar kunnen leven en plezier maken.

Circus Rotjeknor biedt een uitdagende omgeving in Rotterdam waar kinderen en jongeren op een plezierige en

creatieve manier met elkaar kunnen samenwerken. De eigenheid en de mogelijkheden van de deelnemers staan

centraal. Dat maakt het circus tot een spel waar iedereen op verschillende niveaus aan mee kan doen.

Circus kijken doet je voeten wiebelen, je hart bonzen en je onderbuik zweven. De aanpak van Circus Rotjeknor levert

circus op waarin verbeelding, creatie en nauw contact met publiek centraal staan. Circus is een fysieke kunst

waarmee je je lichaam gebruikt om anderen te inspireren, te verwonderen, in beweging te zetten, te ontroeren en in

lachen te doen uitbarsten.

Circus is een relatief nieuwe kunstvorm. Circus Rotjeknor ervaart het als zeer prettig dat er steeds meer

verschillende artistieke stromingen ontstaan en dat er steeds meer professioneel circus in Rotterdam te zien is,

zowel binnen als buiten de theaters. Hoewel ook Circus Rotjeknor een eigen artistieke visie heeft, omarmen we

zoveel mogelijk andere zienswijzen en vinden we het waardevol dat kinderen en jongeren met veel verschillende

vormen van circus in aanraking komen.

Artistieke visie Volgens Circus Rotjeknor maak je circus zelf en met elkaar. Een voorstelling heeft een eigenheid; zelf creëren, gekke

wegen zoeken en blíjven zoeken is een must. Het is handig om je te verdiepen in wat er is geweest, maar ‘copy-

paste-circus’ valt niet onder onze manier van werken. De traditionele vorm van circus sluit Circus Rotjeknor niet uit.

Ook binnen deze stroming kan je nieuwe vormen creëren.

Kwetsbaarheid en contact met het publiek maken het circus tot een kunst waarin het publiek van dichtbij kan

meeleven met de artiest. Artiesten krijgen iets voor elkaar wat verbazing opwekt – en waar een risico in zit. Als iets

tóch misgaat, is dat onderdeel van de spanning die eigen is aan het risico. Een artiest kan dat niet negeren en leert

daarmee te spelen.

Circus heeft veel aanknopingspunten om te verweven met andere disciplines als muziek, theater, dans, capoeira,

turnen en freerunning. Circus Rotjeknor vindt het een waardevolle toevoeging om te leren van deze disciplines en

om ze met elkaar te combineren.

Circus is toegankelijk voor elk publiek. Oud, jong, geschoold of niet, culturele madam of volkse jongen; iedereen

kan iets herkennen. Dat herkennen gaat via het gevoel en het lichaam in plaats van via het denken. Circus is een

laagdrempelige vorm van kunstbeleving en beoefening met veel mogelijkheden tot verdieping. En het mooie van

circus is dat het overal plaats kan vinden: in een tent, in theater, op straat in de klas of … in een circusloods.

Pedagogische visie De werkwijze van Circus Rotjeknor levert een bijdrage in de ontwikkeling. De moeilijke ‘kunstjes’ onder de knie

krijgen geeft zelfvertrouwen. Het samenwerken met elkaar geeft vertrouwen in de ander: als onderman in de

piramide durf je de persoon boven jou te dragen. Het circusspel nodigt uit tot samenwerken en zelfstandig leren.

Zo worden eigenschappen versterkt die ook buiten het circus, op school of op de werkvloer tot betere prestaties

leiden. Circus is beweging, op allerlei verschillende manieren. Door oefening verbetert je motoriek,

uithoudingsvermogen en kracht op een speelse manier. Circus is leren doorzetten en leren dat je met kleine

Page 5: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

4

stappen succes kan halen. Het circus biedt een uitdagende omgeving waar kinderen en jongeren op een plezierige

en creatieve manier met elkaar samenwerken.

De circuslessen worden gegeven door één of twee docenten en een assistent. In elke les wordt gewerkt aan

techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de

lessen zijn niet ingedeeld volgens vaste structuren. Wel is er een gemeenschappelijke visie op het lesgeven. Zo

worden de kinderen allemaal artiesten genoemd en is zelfwerkzaamheid erg belangrijk. Zo kunnen artiesten als ze

iets nieuws willen leren gebruik maken van ‘trukenkaarten’ waarin technieken per stap worden beschreven. Het

leren ván elkaar wordt gestimuleerd door kinderen met verschillende kwaliteiten mét elkaar samen te laten

werken. Door de eigenheid van ieder kind te respecteren, kunnen de artiesten zich in hun eigen tempo en op hun

eigen manier ontwikkelen.

Circus Rotjeknor is van mening dat mensen zich kunnen ontwikkelen wanneer ze plezier hebben en zich prettig

voelen. Het is de taak van Circus Rotjeknor om flexibel in te spelen op de eigenheid van alle artiesten.

Getalenteerde deelnemers moeten de mogelijkheid hebben om door te kunnen groeien en hun talenten op allerlei

verschillende terreinen te ontwikkelen. Basistechniek in verschillende circusdisciplines is belangrijk voor het

ontwikkelen van dat talent. Vanuit een goede techniek kan je gaan creëren, jezelf artistiek en technisch verder

ontwikkelen. Naast artistieke en fysieke capaciteiten blijft ook het ontwikkelen van sociale vaardigheden heel

belangrijk. Daarom biedt Circus Rotjeknor geen afgebakende groepen voor speciale talenten, maar is een

specialisatie iets wat je er extra bij doet. Inspiratie, een open geest, het open staan en leren van anderen past bij

het circus en bij de ontwikkeling van talent. Daarom vinden we uitwisselingen met groepen uit andere disciplines,

landen of culturen waardevol voor de ontwikkeling van onze deelnemers.

Uit het Rotterdams Onderwijs Magazine, april 2014

Page 6: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

5

1.4. Ambities voor de toekomst

De ambities voor de komende jaren zijn onderverdeeld in vier verschillende onderwerpen: Circuslessen met

kwaliteit, Circus zonder drempel, Circus zonder plafond en een Lenige organisatie.

Circuslessen met kwaliteit De circuslessen vormen de basis van Circus Rotjeknor. De kwaliteit van onze docenten én ons lesaanbod moet zeer

hoog zijn op zowel pedagogisch, circus-technisch als artistiek vlak. Vanuit deze basis willen we een bruisende eigen

circusruimte vullen met interessante en leuke activiteiten én een goede samenwerkingspartner zijn voor andere

organisaties en sectoren.

Circus zonder drempel Circus Rotjeknor wil een plezierige ontmoetingsplaats zijn voor zoveel mogelijk kinderen en jongeren in Rotterdam.

Dat de eigenheid en de mogelijkheden van de deelnemers centraal staan maakt het circus tot een toegankelijke

discipline waar iedereen aan mee kan doen, op verschillende niveaus. Circus Rotjeknor tracht zoveel mogelijk alle

drempels weg te nemen zodat iedereen de mogelijkheid krijgt om circus te spelen. Fysieke, psychische, financiële

of andere beperkingen moeten geen belemmering opleveren.

Circus zonder plafond Circus Rotjeknor biedt deelnemers de mogelijkheid om door te groeien richting een professionele carrière. Door

iedere jonge artiest passende mogelijkheden te bieden verder te groeien – in samenwerking met boeiende

partners - halen we het plafond weg en is the sky the limit. Inspiratie is belangrijk en wordt op verschillende

manieren aangeboden. In de voorstellingen willen we de discipline circus artistiek blijven verdiepen door

samenwerkingen met andere disciplines, mensen of organisaties aan te gaan.

Lenige en duurzame organisatie midden in een circusstad Circus Rotjeknor bevindt zich midden in een circusstad en middenin een periode waarin circus als kunstvorm volop

aan het ontwikkelen is. Circus Rotjeknor levert vanuit het educatieve karakter een bijdrage aan deze ontwikkeling.

Circus Rotjeknor is lenig: wij richten de organisatie zo in dat we flexibel kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen.

Circus Rotjeknor is duurzaam door verankering in de stad en een gezond financieel beleid.

Page 7: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

6

1.5. Strategie

Circus Rotjeknor is tijdelijk gehuisvest in Fenixloods II. De planning is om in 2018 te verhuizen naar een permanente

circusloods in Fenixloods I. Ervan uitgaande dat de geplande verhuizing succesvol verloopt, formuleren we de

volgende strategieën om de vier genoemde ambities te verwezenlijken.

1.5.1. Circuslessen met kwaliteit

Door te werken met goede docenten in een goede oefenomgeving, door het aanbod in cultuureducatie te gaan

verdiepen en door de samenwerking met andere partners op te zoeken dragen we zorg voor circuslessen met

kwaliteit.

Goede docenten Circus Rotjeknor geeft al meer dan twintig jaar circuslessen. Omdat er in Nederland geen opleiding bestaat voor het

vak ‘circusdocent’ moeten wij zelf zorgen voor goede docenten die onze pedagogische visie kunnen uitdragen. We

hebben een zorgvuldig traject waarin we nieuwe docenten kiezen om mee te werken en organiseren voor

docenten en assistenten bijscholing.

De bijscholing wordt in samenwerking met verschillende partners verzorgd en wordt de komende jaren uitgebreid.

In de bijscholing wordt aandacht besteed aan de lesinhoud, de pedagogische visie, de veiligheid en circus-techniek.

De lessen in circustechniek worden verzorgd i.s.m. Codarts Circus Arts. Voor de pedagogische visie en het werken

met specifieke doelgroepen wordt de samenwerking met overige organisaties opgezocht. In het ‘sociaal circus’ met

Circus Elleboog (Amsterdam) en Circus Zonder Handen (Brussel), in de zorg met Circustheater Stoffel (Arnhem). Via

bijscholing samen met theater- en dansdocenten van de SKVR leren de docenten van elkaars disciplines. Door

deelname aan de KCR Summerschool willen wij de circusdocenten ook de mogelijkheid bieden om bijscholing voor

educatie in algemenere zin te volgen. De bijscholing is in samenwerking met Circomundo – de landelijke

koepelorganisatie voor jeugdcircussen - ook toegankelijk voor andere circusdocenten uit de omgeving van

Rotterdam.

Goede oefenomgeving (huisvesting) en materiaal Circus Rotjeknor zorgt voor een inspirerende, goed uitgeruste en veilige oefenruimte voor het uitvoeren van

circuslessen. Circus Rotjeknor zal tijdens de cultuurplanperiode verhuizen naar een permanente zelfstandige

oefenruimte in Fenixloods I, dezelfde loods waar de circusopleiding van Codarts gehuisvest zal zijn.

Lesaanbod verdiepen en verbreden Circus Rotjeknor verdiept het educatieve aanbod en verbreedt de keuzemogelijkheden voor scholen. We gaan

verder met de ontwikkeling van een nieuw educatie-aanbod waarin deelnemers actief én receptief met circus bezig

zijn: ze bekijken een circusvoorstelling van professionele circusmakers (alumni van Codarts) en gaan daarna zelf aan

de slag. Zo slaan we een brug tussen de nieuwe vorm van circustheater en het zelf beoefenen van circus. De

ontwikkeling en uitvoering van dit programma doen we in samenwerking met Tall Tales Acrobatics, een nieuw

Rotterdams circus-collectief afgestudeerd aan Codarts Circus Arts. Hierbij zal Rotterdam Circusstad ook aandacht

besteden aan de ontwikkeling van nieuwe circusvoorstellingen voor primair onderwijs die kunnen aansluiten in ons

aanbod. Het aanbod wordt onder andere binnen het Cultuurtraject (primair onderwijs) aangeboden.

Page 8: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

7

Daarnaast wordt er een leerlijn speciaal gericht op acrobatiek ontwikkeld. We merken dat acrobatiek specifiek in

trek is bij jongeren van 11 tot 15 jaar. Een acrobatische leerlijn biedt mogelijkheden voor een breder aanbod voor

jongeren en het biedt directere aanknopingspunten voor samenwerking met andere disciplines als dans, capoeira,

freerunning en binnen het curriculum Lichamelijke Opvoeding. Met Rotterdam Circusstad zullen we dit aanbod ook

in de vorm van een acrobatische circusspeelplaats aanbieden: de Concrete Circus Jungle.

In de toekomst willen we de leerlijn uitbreiden en dans en acrobatiek samen in één aanbod vatten, bijvoorbeeld in

samenwerking partners als SKVR of de Opleiding Dansdocent van Codarts. Ook in de circusloods blijven we nieuw

vrijetijds-aanbod ontwikkelen om zo in te spelen op nieuwe ontwikkelingen.

Samenwerking met de SKVR Vanaf 2017 -2020 gaan SKVR & Circus Rotjeknor intensiever samenwerken om verbindingen te leggen tussen circus,

dans en theater. Circusdocenten en dans/theaterdocenten leren van elkaar door samenwerking op de vloer en

door bijscholing zodat dansdocenten circuselementen leren te vertalen naar dans en circusdocenten vanuit

verbeelding meer theatraal en fysiek muzikaal leren werken. Binnen de kernlocatie van Circus Rotjeknor op

Katendrecht wordt dans toegevoegd aan het lesaanbod en op de kernlocatie SKVR centrum wordt circus

toegevoegd aan het horizontale multidisciplinaire geprogrammeerde cursusprogramma, zo worden beiden

onderdeel van elkaars programmering. Deze inhoudelijke samenwerking op de kernlocaties wordt zichtbaar tijdens

de nieuwe jeugdcircustheaterdans-voorstelling die we samen ontwikkelen. Een open en herhaalbaar

voorstellingsconcept waarin de verschillende kindergroepen steeds opnieuw een eigen artistiek aandeel kunnen

leveren.

1.5.2. Circus zonder drempel

Circus Rotjeknor wil aan zoveel mogelijk mensen toegang bieden. Dus ook aan kinderen met psychische

problematiek, kinderen uit wijken met een lage cultuurparticipatie of kinderen met een beperking. We blijven ons

voornamelijk op kinderen en jongeren richten maar maken hier en daar uitstapjes richting volwassenen.

In de circusloods: Structurele circuslessen. Op Katendrecht voelt iedereen zich welkom door de opzet van de lessen. Op alle niveaus en binnen veel

leeftijdscategorieën kan je meedoen aan de circuslessen. Voor gezinnen met financiële beperkingen zijn we bij het

Jeugdcultuurfonds aangesloten en kan stichting MEE financieel bijspringen. Voor kinderen met een beperking die

niet mee kunnen komen in de reguliere groepen, is er een ‘Club Speciaal’.

In de circusloods: Open activiteiten. Bij Circus Rotjeknor kan je niet alleen circus beoefenen in een structurele club op jaarbasis maar ook organiseren

we eenmalige activiteiten of korte cursussen zoals open inloop-avonden, proeflessen en voorstellingen. Zo kunnen

mensen op een laagdrempelige manier proeven van circus. Met dit aanbod willen we niet alleen kinderen en

jongeren maar ook volwassenen bereiken. Er is een doorstroom vanuit de incidentele activiteiten naar de

structurele lessen.

Circus in de Wijk Niet iedereen heeft de mogelijkheden om naar de circusloods op Katendrecht komen. Daarom worden er

circuslessen op structurele basis ingezet in wijken met een lage cultuurparticipatie zoals Pendrecht, Zuidwijk en

Tarwewijk. Circus Rotjeknor is sinds 2016 Buurtsportcoach. Hierdoor wordt het mogelijk dat de activiteiten niet op

Page 9: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

8

projectbasis zijn maar dat er structureel gebouwd kan worden aan een buurtcircus. Dit gebeurt in samenwerking

met welzijnsorganisaties zoals Thuis Op Straat en Vitaal Pendrecht en met CircusMiX! uit Hillesluis. Op deze manier

kan Circus Rotjeknor de expertise in circuslessen leveren terwijl de welzijnsorganisatie de expertise in het contact

met de wijk en de (moeilijk te bereiken) deelnemers voor haar rekening neemt.

Circus en School – cultuureducatie Door middel van circusprojecten (het educatieve aanbod) bereikt Circus Rotjeknor kinderen op scholen. Naast

projecten op locatie, kan de school ook de keuze maken om in de circusloods op bezoek te komen. Doordat we een

breder aanbod bieden dan voorheen, kunnen we op meerdere manieren bij het curriculum van scholen aansluiten.

We sluiten ons aan bij het Cultuurtraject om zo een bijdrage te leveren aan de ambitie om deelname aan

cultuureducatie op school te verhogen. Het doel is dat er in de toekomst meer scholen gebruikmaken van het

cultuur-educatief aanbod van Circus Rotjeknor. Steeds meer Rotterdamse scholieren komen op deze manier in

aanraking met cultuureducatie in de circusdiscipline.

Om meer scholen te bereiken is een nieuw marketingplan nodig. In samenwerking met studenten van de

Hogeschool Rotterdam onderzoeken we een nieuwe strategie om scholen te bereiken.

Circus en Zorg Circus Rotjeknor wil toegankelijk zijn voor kinderen met psychische problemen. We gaan in samenwerking met

Circustheater Stoffel (gespecialiseerd in het werken met deze doelgroep) de uitdaging aan om zorgaanbieder te

worden en op deze manier begeleiding te bieden aan een nieuwe doelgroep. Het doel is om jaarlijks een vaste

groep kinderen met een GGZ achtergrond circuslessen te bieden als zorgbegeleider in samenwerking met een

zorgorganisatie.

Circus in de Stad Circus Rotjeknor blijft een bekend gezicht bij speelplaatsen of voorstellingen bij evenementen en festivals in de

stad. Een wandeling langs het Schouwburgplein kan zomaar een ontmoeting met Circus Rotjeknor opleveren.

Het doel is om net als voorgaande jaren aanwezig en zichtbaar te zijn en te verrassen bij verschillende festiviteiten

in de stad en natuurlijk ook om mensen te laten kennismaken met circus en te interesseren voor de lessen van

Circus Rotjeknor. Hierin zullen wij ook met de SKVR de handen ineenslaan.

1.5.3. Circus zonder plafond

Bij Circus Rotjeknor kan je je op elk niveau ontwikkelen. Of je nu wilt spelen en ontdekken, gewoon lekker hard wilt

oefenen, mooie acts wilt maken, of dat je de ambitie hebt om door te stromen richting een professionele carrière,

bij Circus Rotjeknor willen we voor elk kind, op elk niveau uitdaging en inspiratie bieden. In de termen van het

netwerk talentontwikkeling richten wij ons op drie verschillende niveaus: kennismaken, ontwikkelen en excelleren.

Deelnemers kunnen in de lessen en als publiek bij voorstellingen kennismaken met de discipline circus.

Gemotiveerde en getalenteerde deelnemers kunnen zich ontwikkelen door deel te nemen aan de

specialisatielessen, de optreedgroep en diverse uitwisselingen, zodat zij kunnen doorgroeien richting een MBO of

HBO opleiding voor circus. Beginnende professionals bieden we een podium zodat zij kunnen excelleren en een

start kunnen maken met hun professionele carrière. Het doel van Circus Rotjeknor is om al deze verschillende fases

door elkaar heen te laten lopen zodat iedereen kan zien wat voor perspectief er in het circus bestaat.

Page 10: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

9

Voorstellingen Elk jaar treedt elke artiest vanaf de jongste leeftijdsgroep van Circus Rotjeknor op. Naast deze presentaties van de

lesgroepen wordt ieder jaar met een groep geselecteerde artiesten een circusvoorstelling voor in de theaters

gemaakt. Zij maken op projectbasis een voorstelling in samenwerking met een professional in een bepaalde

discipline. De komende jaren werkt dirigent Keimpe de Jong met circusartiesten van de optreedgroep en betrekt hij

jonge muzikanten in het proces. De jubileumvoorstelling in 2018 zal gemaakt worden met deze muzikale

circusgroep, Keimpe de Jong én in samenwerking met oud-artiesten die nu als professionele artiesten in diverse

internationale gezelschappen optreden.

Naast de jaarlijkse voorstelling worden er incidentele groepen voor kleinere presentaties of samenwerkingen

gevormd. In 2017 zal er een cross-over project voor jeugdcircussen plaatsvinden op het Circusstad Festival waaraan

Circus Rotjeknor met een geselecteerde groep meedoet. Zo kunnen artiesten ervaring opdoen wat hen nog

enthousiaster maakt om verder te leren.

Samenwerking met Codarts Circus Arts Circus Rotjeknor legt de verbinding tussen getalenteerde jongeren en (nog niet) afgestudeerde circusartiesten. Zij

geven les als gastdocenten of in specialisatielessen in bepaalde technieken. Ook wordt de mogelijkheid geboden

om samen te trainen. Door het directe contact tussen de deelnemers van Circus Rotjeknor en de studenten en

docenten van Codarts wordt er meer bekendheid gegeven aan de mogelijkheid om van circus je beroep te maken

en worden de vereiste vaardigheden voor de opleiding helder.

Leerlijn toegankelijk vanuit verschillende delen van de stad We stimuleren en mede-faciliteren de doorstroom van kinderen en jongeren uit de stad, met name uit

achterstandswijken, naar middelbare en hogere circusopleidingen. We richten ons op de instroom van nieuwe

deelnemers door het opzetten van circusclubs in wijken op Rotterdam Zuid. We stimuleren actief de deelname aan

bijzondere projecten zoals specialisatielessen, het werken als assistent en het optreden op een CircusZondag. Zo

trachten we zoveel mogelijk enthousiaste deelnemers vast te houden zodat zij uiteindelijk kunnen doorstromen.

Werken met assistenten Gemotiveerde deelnemers kunnen ‘assistent’ worden. Door jongeren actief bij de andere lessen of projecten te

betrekken leren ze technisch bij, leren ze didactische vaardigheden en raken ze nauw betrokken bij de organisatie.

Ook draaien zij mee in de bijscholing voor docenten. We ondersteunen activiteiten die de assistenten zelf willen

ondernemen of organiseren.

Uitwisselingen Het in contact brengen van mensen uit diverse culturen en met diverse disciplines levert voor iedereen een breder

wereldbeeld én veel inspiratie. Circus Rotjeknor gaat graag uitwisselingen aan met andere jeugdcircussen en met

groepen met een andere discipline. Samen circus oefenen gaat door alle taalbarrières. Bij Circus Rotjeknor komen

internationale organisaties als Circus Ethiopia uit Ethiopië, Circus Zonder Handen uit België en de acrobaten van

Sarakasi uit Kenia over de vloer. Hier leren de deelnemers van Circus Rotjeknor enorm veel van: op circustechnisch,

emotioneel en sociaal vlak.

Circus Rotjeknor wil gemotiveerde jongeren de mogelijkheid bieden om circus-gerelateerde werkervaring in het

buitenland op te doen. Hierom sluit Circus Rotjeknor zich aan bij de internationale uitwisselingsorganisatie voor

jongeren Erasmus+.

Page 11: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

10

De CircusZondagen De CircusZondagen worden georganiseerd door de oudste groep artiesten van Circus Rotjeknor in samenwerking

met Codarts en Circunstruction. Hier tonen professionele artiesten, studenten van Codarts en jonge artiesten van

Circus Rotjeknor hun acts. Er wordt een perspectief getoond aan jonge artiesten en de voorstelling biedt

beginnende professionals de mogelijkheid om hun show te presenteren en te testen. Deze vorm van uitwisseling

zetten we graag voort in de komende jaren.

Podium bieden aan beginnende professionals. Er zijn veel oud-artiesten van Circus Rotjeknor die na hun opleiding bij Codarts Circus Arts een professionele

carrière aan het opbouwen zijn. Circus Rotjeknor biedt waar mogelijk de kans aan jonge professionals om – met

onze achterban en publiek – try-outs te tonen. Ook gaan we de samenwerking aan met deze professionals in het

educatieve aanbod zodat zij hun voorstelling kunnen ontwikkelen en regelmatig kunnen spelen.

1.5.4. Lenige en duurzame organisatie middenin een circusstad

Circus Rotjeknor is opgericht in een tijd dat circus nog heel onbekend was. Ruim 20 jaar later is er een HBO

Circusopleiding, een circusfestival en worden er diverse voorstellingen in de grote theaters geprogrammeerd.

Circus als educatie begint ook een steeds grotere plek in te nemen. Circus Rotjeknor wil hierin een rol kunnen

spelen door goed georganiseerd te zijn en een duidelijke positie in te nemen.

Organisatie: kleine kern met flexibele schil Circus Rotjeknor streeft er ten volste naar om een lenige organisatie te zijn die kan opschalen wanneer dat nodig is

en die duurzaam is door verankering in de stad en een gezond financieel beleid. We streven ernaar een organisatie

te zijn die kan inspelen op nieuwe ontwikkelingen, opleidingen en zakelijke kansen. Dit doen we door de overhead

van de organisatie zo laag mogelijk te houden. Circus Rotjeknor bestaat uit een kleine kern van vaste medewerkers

en vrijwilligers. Er werken externe professionals (zoals docenten, zakelijke- en marketing medewerkers) op

projectbasis mee. Daarnaast werken we aan een netwerk waarin professionals onbezoldigd hun expertise kunnen

leveren. Dit levert een flexibele organisatie op en een breed netwerk. Zo kan maximaal worden ingespeeld op

veranderingen in, en de vraag uit, het veld. We gaan samenwerkingsverbanden aan met andere organisaties op

wijk, stedelijk, nationaal en internationaal niveau omdat we ervan overtuigd zijn dat organisaties samen veel meer

kunnen bereiken, net als de artiesten in het circus.

Positionering Circus beoefenen bestaat uit samenwerken en ook op organisatorisch niveau ziet Circus Rotjeknor meerwaarde in

prettige samenwerkingsverbanden. Circus Rotjeknor heeft diverse samenwerkingsverbanden op verschillende

niveaus en de ambitie is om deze verbanden in de toekomst verder op te bouwen en te verstevigen.

Positionering binnen Rotterdam

Circus Rotjeknor is vooral georiënteerd op Rotterdam. Alle lessen en de meeste circusprojecten vinden plaats

binnen de stad. Op buurtniveau bouwt Circus Rotjeknor mee aan een levendige wijk. Op Katendrecht hebben we

goed contact met diverse organisaties en bedrijven in de buurt en bieden we onze faciliteiten en activiteiten aan bij

diverse evenementen. De wijkclubs dragen bij aan een betere leefomgeving en levendigheid in de wijk.

Page 12: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

11

Op stedelijk niveau bouwt Circus Rotjeknor mee aan de zichtbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid van het

Rotterdamse circus. Wij zijn samen met het Luxor Theater, de Rotterdamse Schouwburg en Codarts

samenwerkingspartner van Rotterdam Circusstad en spelen hierin een centrale rol in de participatie.

We werken samen in diverse projecten met Codarts Circus Arts en zullen de komende jaren actief meebouwen aan

de ontwikkeling van de MBO Circusopleiding. Met CircusMiX!, een sociaal buurtcircus in Hillesluis, hebben we een

samenwerking om hen te ondersteunen door gemeenschappelijke projecten en door het ter beschikking stellen

van onze faciliteiten, lessen en bijscholingen. Circus Rotjeknor werkt samen met de Rotterdamse Schouwburg om

hier een reeks optredens mogelijk te maken en is regelmatig te zien op festivals zoals 24 uur cultuur en de

Wereldhavendagen. Jaarlijks vinden er op zo’n 80 Rotterdamse scholen circusprojecten plaats en steeds vaker

weten de scholen de weg naar de circusloods te vinden. Sinds 2016 is Circus Rotjeknor Buurtsportcoach. In deze

regeling werken we samen met sportieve partners om een aandeel te leveren aan het in beweging brengen van

Rotterdammers. We nemen deel aan het netwerk Cultuureducatie en Talentontwikkeling en aan het Platform

Cultuur en Welzijn en bouwen graag mee aan betere kunsteducatie in Rotterdam en een breder aanbod met een

verbinding richting welzijn. Met de SKVR zullen we in de toekomst intensiever gaan samenwerken met als doel het

leggen van verbindingen tussen circus, dans en theater.

In hoofdstuk 4: meerwaarde voor de stad wordt uitgebreider ingegaan op samenwerking met partners in

Rotterdam.

Nationale contacten

In de regio is er een plezierige samenwerking met jeugdcircussen uit onder andere Den Haag, Zoetermeer,

Barendrecht, Delft en Lansingerland. Er vindt uitwisseling van docenten plaats en regelmatig betrekken wij elkaar

bij evenementen. Circomundo maakt gebruik van kantoorfaciliteiten van Circus Rotjeknor. Circomundo is de

koepelorganisatie voor jeugdcircussen, met als doel de circuskunsten in Nederland te ondersteunen. Circus

Rotjeknor vindt het belangrijk om te investeren in samenwerking en is vanaf het begin betrokken bij de inrichting

en uitvoering van de taken van Circomundo. Voor docenten worden er door Circomundo activiteiten georganiseerd

in het kader van kwaliteitsbevordering, hierbij is Circus Rotjeknor projectleider van het tweejarige project Muziek in

de Piste. Circus Rotjeknor nodigt met de bijscholing in de circusloods circusdocenten van andere jeugdcircussen uit

om zo bij te dragen aan de kwaliteitsbevordering van docenten.

Internationale contacten

In de circusloods worden allerlei talen gesproken door de vele internationale studenten die gastlessen geven. Ook

is EYCO, de koepelorganisatie van Europese jeugdcircussen te vinden in de circusloods om te vergaderen. De

internationale circussen die op bezoek komen bieden inspiratie aan de organisatie van Circus Rotjeknor en monden

soms uit in uitnodigingen om te spelen op buitenlandse festivals. Circus Rotjeknor onderhoudt al jaren lang een

relatie met het jeugdcircus in Ethiopië. Daar waar mogelijk proberen we iets voor elkaar te betekenen.

Waar we erg trots op zijn, is dat de groep oudste deelnemers van Circus Rotjeknor het European Juggling Festival

organiseert; het grootste jongleerfestival ter wereld!

Page 13: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

12

2. Prestaties: cultuureducatie en voorstellingen

Circus Rotjeknor is als jeugdcircus met een pedagogische doelstelling primair bezig met cultuureducatie. De

artistieke prestaties, zoals de circustheatervoorstellingen die worden gespeeld, zijn een belangrijk product van de

cultuureducatie maar niet het hoofddoel van Circus Rotjeknor.

2.1. Terugblik

Enerverende jaren In de aanvraag van het cultuurplan 2013 -2016 stond nog geschreven dat gezamenlijke huisvesting met de

circusopleiding van Codarts een optie was die we serieus zouden onderzoeken. Daarna ging het snel en maakte

Circus Rotjeknor een zeer spannende stap door samen met Codarts te verhuizen naar Fenixloods 2 op Katendrecht.

Na vele jaren in schoolgymzaal doorgebracht te hebben, hadden we voor het eerst een echte circusoefenruimte in

Rotterdam! Spannend omdat we niet wisten hoe het zou gaan lopen en spannend ook omdat de huisvestingslasten

verdrievoudigd werden. Gelukkig konden we dankzij spaargeld en bijdragen van fondsen de verhuizing financieren.

Het eerste jaar van de cultuurplanperiode was zeer enerverend. 2013 was het jaar waarin we verhuisden naar

Katendrecht, een grootste jubileumvoorstelling uitvoerden in de Rotterdamse Schouwburg, meededen aan het

Circusstadfestival en ook nog eens met alle artiesten, als onderdeel van de Nationale Taptoe, een week lang in

AHOY stonden.

In 2014 werd de ‘circusloods’ officieel geopend. In het kader daarvan kregen we de scholen van Katendrecht op

bezoek, waren we actief op het Deliplein en speelden we voor het eerst een circusvoorstelling op eigen locatie. De

circusloods bleek ook interessant voor een bedrijfsworkshop. We organiseerden een complete teamdag voor het

voltallige personeel van Provimi. 2014 werd heel mooi afgesloten met het meedoen aan de kerstproductie ‘Circus

Randolfi’ in Theater Walhalla. Door al deze gebeurtenissen is Circus Rotjeknor zich zeer snel thuis gaan voelen op

Katendrecht.

In 2015 groeide het aantal activiteiten in de circusloods. Er kwamen circuslessen voor Ouder en Kind en de

CircusZondagen werden geïntroduceerd. Het programma waarbij publiek behalve kijken naar de optredens van

kinderen van Circus Rotjeknor, studenten van Codarts en professionele circusartiesten ook nog eens zelf mag

oefenen, sloeg zo aan dat alle edities snel uitverkocht waren. In de voorjaarsvakantie speelde de optreedgroep een

voorstelling in de tent van Magic Circus op het Deliplein. Later in het voorjaar van 2015 was de circusloods dé

ontmoetingsplek voor alle gezelschappen die deelnamen aan het openingsspektakel van het Circusstad Festival. We

gaven diverse workshops aan bedrijven en organisaties, waaronder de Dienst Kunst en Cultuur. Vanaf 2015 is de

circusloods toegevoegd als locatie van de Wereldhavendagen. Helaas waren de weersomstandigheden tijdens deze

dagen zeer slecht waardoor we ondanks een interessant binnenprogramma maar weinig bezoekers ontvingen.

Gelukkig was het weer beter tijdens ‘De Ronde van Katendrecht’ en het ‘Welkom Thuis Straattheaterfestival’ waar

Circus Rotjeknor kinderen en ouders actief mee liet doen aan de circusspeelplaats.

Aan de activiteiten van de afgelopen jaren is duidelijk te zien dat Circus Rotjeknor in andere omstandigheden

terecht is gekomen. Terwijl het aantal vaste deelnemers aan de circusclubs wat afneemt, neemt de deelname aan

allerlei losse activiteiten juist toe. Aan de activiteiten is ook te zien dat Circus Rotjeknor nog meer Rotterdams is

geworden. Circus Rotjeknor is steeds vaker met een circusactiviteit aanwezig bij Rotterdamse festiviteiten. Het

aantal circusprojecten op scholen is de afgelopen jaren duidelijk minder geworden dan we gewend waren. Dat

Page 14: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

13

geldt in het algemeen maar vooral voor scholen buiten Rotterdam. Dit laatste komt omdat Circus Rotjeknor ervoor

kiest om zich juist in Rotterdam te profileren.

Wat ging goed? - De verhuizing naar Katendrecht was spannend maar zeer geslaagd.

- Op Katendrecht kwam er een uitbreiding van activiteiten in en om de ‘circusloods’. Een echte

circusoefenruimte biedt goede mogelijkheden en Katendrecht blijkt een goede voedingsbodem te bieden voor

deze ontwikkeling.

- Activiteiten in de circusloods zijn zeer in trek; niet alleen de CircusZondagen maar ook de Doe-middagen,

Ouder en Kind lessen en de specialisatielessen zijn zeer gewild.

- Op Katendrecht zijn we beter in staat om contact te leggen met Rotterdam Zuid en nieuwe artiesten te

bereiken.

- In pedagogisch opzicht hebben we een professionalisering doorgemaakt door het betrekken van studenten,

docenten en alumni van Codarts als docenten.

Wat waren knelpunten en tegenslagen? - Het hele proces van verhuizen heeft veel tijd, aandacht en geld gekost. Het bericht dat een volgende

verhuizing snel aanstaande is, bezorgt veel onrust en opnieuw tijd en aandacht.

- Voor een aantal circus wijkclubs bleek de huisvesting een groot probleem te zijn. Gymzalen bleken

gereserveerd of in gebruik te zijn voor o.a. Lekker Fit en in buurthuizen was geen goed alternatief beschikbaar.

Zo konden we aan een zeer belangrijke succesfactor voor deze kinderen, nl. ‘continuïteit’ niet goed voldoen.

Dit resulteerde in een wispelturige deelname. Met het wegvallen van de deelgemeente Charlois is ook de

financiering een probleem geworden.

- De laatste jaren is het aantal circusprojectdagen op scholen verminderd. Dit heeft voor een deel te maken met

de crisis, waarbij scholen minder geld te besteden hadden. Circus Rotjeknor heeft via het internet ook duidelijk

concurrentie gekregen van andere aanbieders van circusactiviteiten.

2.2. Vooruitblik 2017 – 2020

Natuurlijk zullen alle huidige activiteiten (circusclubs, circuslessen, circusvoorstellingen en circusprojecten) ook in

de volgende cultuurplanperiode geprogrammeerd worden met het streven zoveel mogelijk kinderen op een zo

goed mogelijke manier actief mee laten doen aan het circusspel. Hieronder zijn drie punten toegelicht die

belangrijke invloed uitoefenen op de programmering van onze activiteiten.

Huisvesting Na de verhuizing naar de tijdelijke circusloods in de Fenixloods II, is ook de wens vanuit de gemeente uitgesproken

om een cultureel cluster in Fenixloods I te creëren waarin o.a. Circus Rotjeknor en Codarts Circus Arts gehuisvest

zullen worden. Circus Rotjeknor staat positief tegenover deze verhuizing. Wel zijn er nog een aantal zaken onzeker.

De grootte van de te huren loods en de huurprijs zullen van grote invloed zijn op een succesvolle en haalbare

overgang voor Circus Rotjeknor.

De toekomstige huisvesting zal een grote invloed hebben op de programmering van de circusactiviteiten. De

huidige (tijdelijke) huisvesting in Fenixloods 2, met voldoende ruimte die in gebruik gedeeld wordt met Codarts, is

een ideale situatie. We kunnen grote groepen mensen ontvangen en komen financieel niet in de problemen. Een

verhuizing naar Fenixloods 1 zal betekenen dat de ruimte krapper zal zijn en duurder. De keuze van Codarts om niet

meer structureel een oefenruimte te delen met Circus Rotjeknor maakt een rendabele exploitatie bijzonder lastig.

Page 15: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

14

Een zelfstandige oefenruimte voor Circus Rotjeknor biedt daarentegen ook hele mooie kansen. Het is nodig om de

ruimte goed te benutten om het financiële plaatje rond te krijgen. De binnenschoolse uren zijn hierin de grootste

uitdaging. Het CIOS-Heerenveen heeft al serieuze belangstelling getoond om de circusruimte binnen schooltijden te

huren maar de oprichting van de MBO-circusbegeleiding is nog zeer ongewis. Een andere mogelijkheid is het

ontvangen van groepen schoolkinderen. Inhoudelijk is dit een droomplan want met scholen op bezoek zullen

enorm veel Rotterdamse kinderen een zeer inspirerende ervaring opdoen door actief mee te doen aan een

circusworkshop. Alle ervaringen die we tot nu toe hebben met schoolklassen op bezoek zijn bijzonder positief te

noemen. Regelmatig klinkt de uitspraak van leerkrachten: ‘Dit zou ieder kind een keer mee moeten maken!’

Buurtsportcoach Vanaf eind 2015 doet Circus Rotjeknor voor 1fte mee aan de Buurtsportcoachregeling. Deze regeling zullen we

vooral benutten om de kinderen in de Rotterdamse wijken structureel mee te laten doen aan de circusactiviteiten.

Voor het creëren van goede voorwaarden voor de continuïteit gaat Circus Rotjeknor stabiele

samenwerkingsverbanden aan. Binnen het kader van de wijkclubs wordt een nieuw aanbod ontwikkeld dat meer

op acrobatiek is gericht.

Jubileum, 25 jaar Circus Rotjeknor! In het seizoen 2017-2018 bestaat Circus Rotjeknor vijfentwintig jaar. Nu al wordt er gesproken over een

jubileumvoorstelling die opgevoerd zal worden in het Nieuwe Luxortheater. Het wordt een mooie gelegenheid om

de stad te tonen wat vijfentwintig jaar jeugdcircus heeft voortgebracht. Natuurlijk zullen veel oud-artiesten van

Circus Rotjeknor die nu als professioneel circusartiest over de wereld reizen, meedoen aan deze voorstelling. Ook

wordt er nagedacht over een actie voor scholen zodat zoveel mogelijk kinderen het feest mee kunnen beleven.

Rotterdam Circusstad zal in het Circusstad Festival aandacht besteden aan het jubileum. Zo zijn er plannen om

voorstellingen van oud-artiesten op het festival te programmeren.

Page 16: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

15

2.3. Cultuureducatie en prestaties in cijfers

Nagenoeg alle activiteiten van Circus Rotjeknor zijn educatief. Het grootste deel van de tijd wordt besteed aan

circuslessen in allerlei vormen en hoedanigheden. Het maken en spelen van circusvoorstellingen is onderdeel van

het educatieve proces en bij de circusfeestjes en circusspeelplaatsen gaat het om speels leren. Voor het cultuurplan

zijn de voorstellingen genoteerd bij de (artistieke) prestaties. In totaal zullen er 12.670 kinderen en 700 volwassen

actief meedoen aan de circusactiviteiten waarbij er 465 kinderen en jongeren zullen meedoen aan langdurige

activiteiten.

In het prestatieraster zijn al onze activiteiten te vinden. De cultuureducatie is in deelnames en docentenuren

geteld. De prestaties in aantal producties, presentaties en publieksbereik.

Cultuureducatie Onder de eigen activiteiten vallen de circusclubs, zowel in de circusloods als in de wijken. De andere eigen

activiteiten bestaan uit specialisatielessen, DoeMiddagen (proeflessen), ouder en kind-series, oefenavonden,

bijscholing en overige cursussen zoals die voor volwassenen. Deze activiteiten vinden allemaal buiten schooltijd

plaats.

De activiteiten op aanvraag bestaan uit circusprojecten en -workshops. De circusprojecten kunnen zowel in als

buiten de circusloods plaatsvinden. In de circusloods bieden we voor zowel voor scholen, bedrijven als particulieren

circus-activiteiten aan. Er worden workshops gegeven maar ook is er een aanbod voor het Cultuurtraject dat

bestaat uit een combinatie van het bekijken van een voorstelling en zelf circus oefenen. Onder projecten vallen

daarnaast schoolprojecten waarbij alle leerlingen in één dag op school een voorstelling maken en

circusspeelplaatsen waarbij deelnemers verschillende technieken uitproberen.

Prestaties (voorstellingen) Bij de voorstellingen wordt een onderscheid gemaakt in eigen voorstellingen en voorstellingen in opdracht. Eigen

voorstellingen organiseren we zelf, zoals de jaarlijkse voorstelling van de meest talentvolle artiesten en de

CircusZondagen. Hier komt publiek speciaal voor Circus Rotjeknor. In opdracht zijn bijvoorbeeld voorstellingen

tijdens de Sinterklaasintocht of tijdens evenementen.

Voor de prestaties staan in het onderstaande overzicht de gangbare jaarcijfers genoteerd. In het voorjaar van 2018

zal de jubileumvoorstelling gespeeld worden en daarbij zullen de bezoekersaantallen duidelijk hoger zijn.

PRESTATIES

pro

du

ctie

s

pre

sen

tati

es

bez

oek

en/

dee

lna

mes

pro

du

ctie

s

pre

sen

tati

es

bez

oek

en/

dee

lna

mes

Eigen voorstellingen

Voorstellingen optreedgroep 1 5 750 1 3 600

Presentaties Circusclubs 1 13 1.000 1 13 1.000

CircusZondagen 1 5 600 1 5 700

Podium voor jong talent 2 2 150 2 2 200

Voorstellingen in opdracht / op aanvraag

Diverse presentaties en optredens 5 5 1.000 4 4 800

10 30 3.500 9 27 3.300

Totaal In Rotterdam

Page 17: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

16

EDUCATIE

dee

lnam

es

do

cen

t co

nta

ct-u

ren

dee

lnam

es

do

cen

t co

nta

ct-u

ren

dee

lnam

es

con

tact

-ure

n

dee

lnam

es

con

tact

-ure

n

Eigen activiteiten

Circusclubs

Circusclubs 240 1.440

Circusclubs bij SKVR 30 240

Wijkclubs 90 180

Andere kernactiviteiten

Specialisatielessen 60 90

OuderKind series (4 lessen) 30 18 30 18

DoeMiddagen 100 8

Oefenavonden 10 60

Scholing van (wijk)circusmedewerkers 40 16

Overig, o.a. volwassencircus 30 16 30 24

Activiteiten in opdracht / op aanvraag van anderen

Circuscursussen / lessenseries

Binnen schooltijd 30 90

Buiten schooltijd 15 45

Circusprojecten

In de circusloods:

Scholen op bezoek! 2.000 335 700 70

Cultuurtraject 400 20

Workshops bedrijven 100 10

Workshops voor PABO studenten 75 10

CircusFeestjes 360 45

Buiten de circusloods:

Circusdagen 3.500 200 500 40 1.000 60

Circusworkshops 250 30 250 30 500 20

Circusspeelplaatsen 2.500 100 500 20

Totaal aantal deelnames 6.180 1.525 4.965 700 13.370

Totaal aantal contact-uren 675 150 2.322 88 3.235

> 25 jaar

Schoolverband Vrije tijd

Primair Onderwijs

Voortgezet

Onderwijs < 25 jaar

Page 18: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

17

3. Publieksbereik

3.1. Terugblik

De afgelopen periode zijn jaarlijks ruim 13.000 kinderen en jongeren bereikt met circusprojecten, zaten er

gemiddeld 375 kinderen en jongeren tussen de 5 en 20 jaar op circusles en werden de voorstellingen door circa

2.500 bezoekers bezocht.

Kenmerken van onze deelnemers en ons publiek: - De deelnemers aan de jaarclubs in de circusloods komen vaak uit een gezin met een goede opleiding en uit

een goede buurt. Een groeiend aantal ouders maakt gebruik van het Jeugdcultuurfonds. De deelnemers

aan de wijkclubs komen uit gezinnen die niet snel hun kind naar de circusloods brengen. In 2015 is het

gedeelte deelnemers dat afkomstig is uit Rotterdam-Zuid verdubbeld naar 28% van het totaal, ten

opzichte van 13% in 2012 toen Circus Rotjeknor nog was gevestigd in Kralingen.

- De korte cursussen en eenmalige lessen worden niet alleen door kinderen en jongeren bezocht maar ook

door volwassenen. De ouder-kind lessen worden bezocht door (groot)ouders met hun 3-, 4- of 5-jarige

kinderen. De specialisatielessen worden gevolgd door huidige enthousiaste artiesten en door jongeren die

niet een volledig circusjaar willen volgen. De leeftijd ligt gemiddeld tussen de 11 en 15 jaar. Doe-middagen

(proeflessen) en circusfeestjes worden voornamelijk bezocht door kinderen tussen de 6 en 10 jaar. Deze

activiteiten zorgen vaak voor doorstroming naar de jaarlijkse circusclubs.

- Per editie bezoeken 125 mensen de CircusZondag. Ongeveer de helft van de bezoekers geeft aan de

CircusZondag vaker te bezoeken. De ander helft bestaat telkens uit nieuw publiek. Het publiek is

geattendeerd op de CircusZondag door mond-op-mond reclame (vrienden en kennissen van de artiesten),

via de lessen van Circus Rotjeknor of via internet (facebook, kids-proof, website Rotjeknor). Een deel van

het publiek is al bekend met Circus Rotjeknor, maar het blijkt ook een perfecte eerste kennismaking voor

veel mensen.

- We weten uit gesprekken met publiek van de voorstellingen dat het publiek aan onze voorstellingen

voornamelijk bestaat uit kinderen die op les zitten en hun familie en vrienden. Ook worden de

voorstellingen bezocht door families met kinderen die via de krant of via internet gehoord hebben van het

optreden en verder door professionals uit het circus-veld en jongvolwassenen.

- De scholen waarvoor circusdagen worden aangevraagd liggen in alle hoeken van Rotterdam en in de

omliggende gemeenten.

- Voorstellingen van Circus Rotjeknor zijn zonder uitzondering uitverkocht, of ze nu in de grote zaal van de

Rotterdamse Schouwburg of in de eigen oefenruimte spelen. We kunnen rekenen op een zeer trouw

publiek en artiesten die goed voor zichzelf reclame kunnen maken.

We zien verschuivingen in het bereik - Er zijn na de verhuizing naar Katendrecht meer kinderen op les gekomen van de Zuidoever en minder van

de Noordoever. De verhuizing van Kralingen naar Katendrecht had naast voordelen ook een nadeel. Er zijn

ouders en kinderen afgehaakt voor wie de reis een obstakel is. Het heeft tijd nodig om weer een nieuwe

doelgroep op te bouwen.

- Het verloop van deelnemers is groter dan voorheen. Hierin speelt de verhuizing een rol maar dit heeft

volgens ons ook te maken met de algemene trend van mensen om niet lang lid te blijven van een

organisatie of club. De meesten doen iets voor een korte periode en kiezen daarna weer een andere

hobby. Te zien is dat er minder deelnemers aan de jaarcursussen zijn en juist meer deelnemers bij de

eenmalige lessen of korte cursussen. Er blijft een vaste kern zeer enthousiaste artiesten die vaak hun hele

jeugd op les blijven.

Page 19: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

18

- De eenmalige activiteiten en korte cursussen zijn vaak een opstapje naar het lid worden van een

circusclub.

- Er worden minder grote projecten aangevraagd voor scholen aangevraagd maar er worden juist veel meer

buitenschoolse workshops geboekt. Het aantal workshops en circusdagen is gestegen van 113 naar 163.

Deze projecten zijn kleinschaliger dan voorheen en bevinden zich vaker dan voorheen binnen Rotterdam.

- Door het vervallen van het Jeugdvakantieland in oorspronkelijke opzet, hebben we dit project in 2015 niet

kunnen uitvoeren. Hierdoor konden we circa 3000 kinderen minder bereiken. Het totale bereik van Circus

Rotjeknor is mede hierdoor en mede door de kleinschaligere projecten van 16.222 deelnemers in 2013,

gedaald naar 11.465 deelnemers in 2015.

3.2. Vooruitblik 2017 - 2020

Circus Rotjeknor wil een circus zijn waar iedereen die wil, toegang toe heeft. Door een bruisende circusloods te

programmeren maar ook door de wijken in te gaan en door samen te werken met andere partijen willen we de

volgende doelgroepen bereiken:

- Kinderen en jongeren uit Rotterdam en omstreken tussen 5 en 18 jaar

o Met speciale aandacht voor kinderen (6 – 11 jaar) uit wijken met een lage cultuurparticipatie.

o Met speciale aandacht voor jongeren (12 – 15 jaar) uit wijken met een lage cultuurparticipatie. In

de toekomst wellicht op oudere jongeren.

o Met speciale aandacht voor kinderen en jongeren met een beperking

o Met speciale aandacht voor kinderen en jongeren met een GGZ achtergrond

- Rotterdamse scholen

- Actieve families

- (Jong) Volwassenen

Circus Rotjeknor zal vanaf 2017 elke deelnemer niet alleen om de leeftijd vragen maar ook om de postcode. Zo

krijgen we een beter inzicht in de spreiding van de deelnemers over Rotterdam. Voor de periode 2017 – 2020

verwachten we het bereik zoals omschreven in het prestatieraster in Hoofdstuk 2. In totaal zullen er 12.670

kinderen en 700 volwassen actief meedoen aan de circusactiviteiten waarbij er 465 kinderen en jongeren zullen

meedoen aan langdurige activiteiten.

Waarom dit publiek? Sinds de oprichting van Circus Rotjeknor zijn Rotterdamse kinderen de doelgroep. We merken dat er een

verschuiving optreedt en dat ook jongeren en volwassenen steeds meer geïnteresseerd raken in circus.

Wij willen ons primair blijven richten op Rotterdamse kinderen. Voor sommigen is het bijna logisch is om ‘op dans’,

‘op muziek’ of ‘op circus’ te gaan omdat ze van huis uit worden gestimuleerd. We willen ook kinderen bereiken

voor wie het niet vanzelfsprekend is om op een club te gaan of om aan een circusles mee te doen; kinderen uit

minder goede wijken, voornamelijk uit Rotterdam-Zuid, met ouders zonder hoge opleiding. Scholen willen we

bereiken omdat we overtuigd zijn van de bijdrage die circusspel aan vaardigheden kan leveren die leerlingen ook

op school nodig hebben. De scholen nodigen we vooral ook uit om in de circusloods langs te komen.

Door ons deels op volwassenen te gaan richten kunnen we ons aanbod verbreden en daarmee de ontwikkeling van

circus als amateurkunst verder brengen. Aan het succes van CircusZondagen is te merken dat er veel animo is

vanuit ‘actieve families’. Voor deze families – de doelgroep zoals omschreven door Rotterdam Festivals – blijken de

eenmalige activiteiten bij Circus Rotjeknor zeer aantrekkelijk: kinderen kunnen aan de slag en voor volwassenen is

Page 20: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

19

circus een toegankelijke en plezierige activiteit. Naast CircusZondagen zullen we ook korte cursussen voor

volwassenen opzetten.

Hoe gaan we deze mensen bereiken? De circuslessen worden onder de aandacht gebracht door flyers, social media, tijdens circusprojecten, door

zichtbaarheid tijdens evenementen en door mond op mondreclame. Vooral in de wijken verzorgen de partners de

werving. Actieve families bereiken we door activiteiten zoals de CircusZondag en de Ouder en Kind lessen. Social-

media, mond-op-mond reclame blijken hier goed voor te werken. Op facebook zijn we actief en regelmatig

verschijnen artikelen in huis-aan-huis bladen en lokale kranten.

Om meer deelnemers te bereiken die naar de circusloods komen is het nodig om onze communicatie te

verbeteren. We merken dat mond-op-mond reclame en flyers, die voorheen zorgde voor wachtlijsten en zeer veel

aanmeldingen, niet meer de juiste strategie is. Voor een betere communicatie is al een start gemaakt door de

nieuwe site die in 2015 de lucht in is gegaan. Op de site worden zowel passieve als actieve deelnemers voorzien van

informatie.

Vanaf 2017 zullen we actief postcodes van deelnemers gaan verzamelen. Op basis van deze gegevens zullen

strategische keuzes gemaakt worden in een nieuw marketingplan. Voor het bereiken van scholen is het ook nodig

om beter zicht te krijgen op effectieve communicatie. We trekken onbezoldigde professionals aan die samen met

ons een nieuw marketingplan speciaal gericht op scholen op zullen stellen en bieden studenten communicatie en

marketing afstudeerplekken aan om onderzoek te doen.

Naast een nieuw plan ontwikkelen we aanbod speciaal gericht op bepaalde doelgroepen. Met korte cursussen en

ludieke activiteiten als ‘extreme apenkooi’, circus-pilates, workshops dans-acrobatie worden (jong) volwassenen

uitgedaagd om zelf circus te gaan beoefenen. Doelgroep zijn volwassen tweeverdieners; die vaak wel

kunstactiviteiten bezoeken als publiek maar niet zo snel als deelnemer en jongvolwassenen tussen de 15 en 25 jaar

die kunstbeoefening met beweging willen combineren. De volwassen tweeverdieners zijn veelal ouders of

grootouders van kinderen op les. Door het aanbieden van een puur acrobatische vorm van circus onderzoeken we

of we jongeren uit de wijken kunnen inspireren.

Page 21: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

20

4. Meerwaarde voor de stad Circus Rotjeknor draagt bij aan een krachtige culturele sector door de relatief nieuwe kunstvorm circus mee te

ontwikkelen. Wij bouwen mee aan de toegankelijkheid, zichtbaarheid en kwaliteit van het Rotterdamse circus, in

het bijzonder op het gebied van participatie, educatie en talentontwikkeling. Circus Rotjeknor programmeert

nieuwe circusmakers bij voorstellingen en educatieve trajecten en werkt samen met verschillende partners in

verschillende sectoren zoals onderwijs, welzijn en zorg.

4.1. Meerwaarde voor de culturele sector

We zorgen ervoor dat de discipline circus vaak in de stad te beleven of te zien is. Op scholen, tijdens evenementen

en op festivals kunnen deelnemers proeven van allerlei circustechnieken. De optredens van Circus Rotjeknor zijn te

zien bij Rotterdamse podia als Theater Zuidplein, de Rotterdamse Schouwburg en het Luxor Theater. We dragen bij

aan het vergroten van het publieksbereik voor circus door het publiek in de circusloods op een laagdrempelige

manier kennis te laten maken met acts van artiesten van Circus Rotjeknor, studenten van Codarts Circus Arts en

professioneel talent.

We nemen deel aan initiatieven als het Cultuurtraject, Jeugdvakantieland en acties van de Rotterdampas.

Circusprojecten op scholen zijn vaak een laagdrempelige vorm van cultuureducatie die ook voor groepen uit

bijvoorbeeld het Speciaal Onderwijs erg succesvol blijken. Met lokale welzijnspartners organiseren we structurele

circuslessen in wijken met een lage cultuurparticipatie en vaak een grote beweegarmoede.

4.2. Samenwerkingsrelaties

Circus Rotjeknor heeft binnen de Rotterdamse culturele sector prettige contacten. We werken regelmatig in kort

verband samen met onder andere Theater Walhalla, Theater Zuidplein, MaasTD, Jeugdtheater Hofplein, de

Kunsthal en vele anderen. Op intensieve basis werken we samen met Rotterdam Circusstad, met de SKVR, Tall Tales

Acrobatics, Codarts Circus Arts, CircusMiX! en nemen we deel aan het platform Cultuureducatie en

Talentontwikkeling en het netwerk Cultuur en Welzijn.

Circusstad Circus Rotjeknor is founding father van Rotterdam Circusstad. Sinds 2009 is werken de Rotterdamse Schouwburg,

het Luxor Theater en Codarts Circus Arts samen met Circus Rotjeknor eraan om van Rotterdam dé circusstad van

Nederland te maken. Circus Rotjeknor draagt bij aan het Circusstad Festival en aan de participatieprojecten.

SKVR Vanaf 2017 -2020 gaan de SKVR & Circus Rotjeknor intensiever samenwerken om verbindingen te leggen tussen

circus, dans en theater. Het doel hiervan is om de disciplines circus, dans en theater inhoudelijk te verdiepen en

verbreden, om docenten kennis en kunde te laten delen en om talenten binnen cultuureducatie en

vrijetijdsbesteding kennis te laten maken met andere kunstdisciplines.

Netwerk Cultuureducatie en Talentonwikkeling en het Platform Cultuur en Welzijn Circus Rotjeknor neemt deel aan het platform Cultuur en Welzijn omdat we erin geloven dat cultuur in het

algemeen – en circus in het bijzonder – een bijdrage kan leveren aan maatschappelijke vraagstukken en het welzijn

van kinderen in diverse Rotterdamse wijken. We hebben ons aangesloten bij het netwerk Cultuureducatie en

Talentontwikkeling en het Platform Cultuur en Welzijn om kennis te delen en de handen ineen te slaan om een

Page 22: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

21

groter bereik te creëren voor cultuureducatie in het algemeen. We nemen deel aan de werkgroep over het

Cultuurtraject, waarin de doelstelling is om een groter aantal scholen te bereiken via het Cultuurtraject. We kunnen

een bijdrage leveren omdat circus als discipline een verrijking kan zijn in het aanbod, bijvoorbeeld voor Speciaal

Onderwijs of voor scholen met een sportprofiel. De deelname aan de groep over Talentontwikkeling vinden we van

belang omdat we graag zien dat talenten binnen én buiten de discipline circus hun weg kunnen vinden. We zijn een

schakel in de leerlijn vanaf de eerste kennismaking met circus, de ontwikkeling van het talent en de doorstroom

van professionals.

4.3. Samenwerking met nieuwe initiatieven

Jonge generatie circusmakers en -artiesten Elk jaar studeert een nieuwe lichting circusartiesten af aan Codarts. Daardoor zijn er veel nieuwe initiatieven in de

stad aanwezig. Circus Rotjeknor vindt het belangrijk om hen te ondersteunen waar mogelijk. Dit levert mooie

uitwisselingen op: we zorgen dat de professionals de jonge generatie van Circus Rotjeknor kan inspireren of kan

lesgeven. Circus Rotjeknor ondersteunt nieuwe circusmakers door podiumplaatsen te bieden en te ondersteunen in

faciliteiten als opslag, oefenruimte en materiaal. Zo trainen Cirque du Soleil-artiesten Tarek en Kami-Lynn

regelmatig in de circusloods, gebruikt Penguin Productions de opslagruimte, tonen Tall Tales Acrobatics de try-out

van hun nieuwe voorstelling in de loods en spelen veel studenten en professionals hun nieuwe act tijdens de

CircusZondag. Omdat veel kleine theaters niet geschikt zijn voor circusvoorstellingen biedt de circusloods een

mooie speelplek. En natuurlijk ook omdat de publiciteit via Rotjeknor volle zalen met een prettig publiek oplevert.

Tall Tales Acrobatics is een jong Rotterdams circus-collectief. Zij zijn afgestudeerd aan Codarts Circus Arts en willen

zich de komende jaren ontwikkelen als een vaste speler in het Rotterdamse circusveld. Ze speelden hun

voorstellingen onder andere op Oerol, Over het IJ Festival en op diverse (internationale) festivals. Tall Tales

Acrobatics ontwikkelt samen met Circus Rotjeknor een educatief programma waarin zij hun voorstelling regelmatig

kunnen spelen. Circus Rotjeknor verzorgt de boekingen, en biedt aan Tall Tales Acrobatics een vast aantal

speelbeurten, publieksbereik en inkomen. Via dezelfde constructie gaan we de samenwerking aan met

Circunstruction. Circunstruction helpt nieuwe circusmakers met het ontwikkelen en financieren van een

voorstelling. Korte try-outs kunnen worden gespeeld voor een publiek bij Circus Rotjeknor. Voorstellingen die een

hoge kwaliteit hebben en die geschikt zijn voor een jong publiek zal Circus Rotjeknor speelbeurten bieden binnen

het educatieve project.

Er is een aantal kleinere circusprojecten in Rotterdam. Circus Rotjeknor vindt het van belang dat circus als discipline

verder wordt ontwikkeld en wil deze initiatieven graag ondersteunen. Met CircusMiX!, een sociaal circusproject in

Hillesluis, werken we aan een circusproject voor kinderen uit de buurt. Circus Rotjeknor zet hiervoor de

buurtsportcoach in. Ook is de bijscholing voor docenten van Circus Rotjeknor toegankelijk voor begeleiders en

vrijwilligers van alle circusprojecten in en om Rotterdam. We bieden oefenruimte aan de luchtwerklessen voor

volwassenen die gegeven worden door Aerial Circus Arts. Aan deze les kunnen ook onze docenten meedoen.

De lesgevers van Circus Rotjeknor sporen jongeren aan om eigen initiatieven te ontwikkelen zoals het meedoen aan

de Kunstbende of het opzetten van of helpen bij een circusactiviteit. Hiermee bieden we ze de expertise om later

op eigen benen projecten op te zetten. Soms leveren deze nieuwe ideeën nieuw aanbod voor Circus Rotjeknor op.

Zo is er een wekelijkse jongeren-circus-apenkooi in ontwikkeling op initiatief van één van de lesgroepen.

De Paraplu is de groep met oudste deelnemers van Circus Rotjeknor. Zij organiseren de CircusZondagen en het EJC,

het grootste jongleerfestival ter wereld. Circus Rotjeknor ondersteunt en faciliteert deze groep.

Page 23: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

22

4.4. Raakvlakken met andere sectoren

Onderwijs Circus Rotjeknor is ontstaan vanuit de PABO aan de Binnenrotte waar circusvaardigheden al een vast onderdeel van

het bewegingsonderwijs waren. Hier maakte Johan Both voor het eerst kennis met circus dat je zelf kunt maken.

Vanuit deze inspiratie en op die plek richtte hij Circus Rotjeknor op. De pedagogische doelstelling van Circus

Rotjeknor is vanuit onderwijsperspectief geformuleerd. Bij de opening van het Rotterdamse schooljaar, in

september 2015 verzorgde Circus Rotjeknor voor alle aanwezige leerkrachten een workshop jongleren. Niet voor

niets want jongleren maakt je slimmer en wat is het mooi als iedere juf en meester in Rotterdam kan jongleren!

Circus Rotjeknor vormt een schakel in de doorlopende leerlijn richting een MBO of HBO circusopleiding. Vaak gaat

een eerste kennismaking met circus via Circus Rotjeknor. Rotterdamse jeugd die circus kiest als vrijetijdsbesteding

bieden we de mogelijkheid om te ontwikkelen. Door het directe contact met zowel de Vooropleiding Circus als de

HBO opleiding Codarts Circus Arts en de toekomstig op te richten MBO opleiding tot circustrainer, kunnen we

gezamenlijk zorg dragen voor een goede aansluiting.

Circus Rotjeknor voert regelmatig circusprojecten uit op Rotterdamse scholen. De vaardigheden die kinderen

binnen de circuslessen opdoen, komen veel overeen met vaardigheden waar binnen het schoolcurriculum aan

wordt gewerkt. Ook de lessen bij Circus in de Wijk worden vrijwel allemaal georganiseerd in samenwerking met

scholen. In het schoolsysteem zijn de zogenaamde 21e eeuwse vaardigheden belangrijke zaken om aan te werken

om zo kinderen goed voor te bereiden op werken in de toekomst. Een aantal van deze vaardigheden is heel

belangrijk in het circusspel: samenwerken, planmatig werken, probleemoplossend denken en creativiteit.

21e eeuwse vaardigheden bij Circus Rotjeknor

Samenwerken: Binnen het circusspel moet je elkaars kennis en vaardigheden kunnen delen en kunnen luisteren naar

ideeën van de ander.

Probleemoplossend denken en creativiteit. Een circustruc bestaat uit veel verschillende componenten. Hoe je die

samenvoegt – of je op een loopbal een dans uitvoert of in de trapeze jongleert – dat is de uitdaging. De aanpak van Circus

Rotjeknor levert geen standaard acrobaten of jongleurs, maar leert de kinderen onderzoeken wat voor mogelijkheden zij

allemaal kunnen vinden, bijvoorbeeld om één bal in de lucht te houden. Door de nadruk op deze creativiteit te leggen en

‘techniek’-oefeningen echt als basis te gebruiken, leren de artiesten om hun creativiteit in te zetten.

Planmatig werken: Niemand kan in één keer met vijf ballen jongleren. Daar moet je kleine stappen voor maken. Doordat

circustrucs zijn opgebouwd uit allemaal kleine stappen (van jongleren met 1 bal, naar 2, naar 3 etc.), behaal je snel

succesmomenten. Oefenkaarten met de verschillende stappen ondersteunen het leerproces. Maar ook het kijken naar

artiesten die al verder zijn (naar andere kinderen, studenten of professionals) werkt aanstekelijk.

Welzijn Circus Rotjeknor werkt in de wijken samen met welzijnspartners zoals Vitaal Pendrecht en Thuis Op Straat. Bij de

lessen in de wijk dient circus zowel doel als middel. Kinderen uit wijken waar straatcultuur de norm is, leren naast

circustechnieken ook sociale vaardigheden binnen de lessen. Door met de sector welzijn samen te werken kunnen

de circusdocenten zich richten op het circusspel, en bieden de begeleiders vanuit de welzijnspartner de kinderen

ondersteuning in gedrag. Elke groep wordt ondersteund door een begeleider vanuit de welzijnsorganisatie, maar

ook door (een) vrijwilliger(s). Deze functie biedt de mogelijkheid om nieuwe vaardigheden te leren aan

bijvoorbeeld jongeren die moeite hebben met het vinden van een arbeidsplek. Alle vrijwilligers en begeleiders

krijgen jaarlijks een circus-bijscholing in het circuscentrum, zodat zij de vaardigheden ontwikkelen om de

circuslessen te begeleiden.

Page 24: Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de lessen zijn niet ingedeeld volgens

23

Sport Sport heeft veelal een competitief element. Juist kinderen die een motorische achterstand hebben, kunnen zich

door deze competitie sociaal onveilig voelen. Door de sportieve bewegingskwaliteit creatief in te zetten, creëert

Circus Rotjeknor een toegankelijke omgeving. Hierin zoeken we verbindingen met andere sportieve disciplines zoals

freerunning, capoeira en streetbasketball. Juist voor kinderen die moeilijk bewegen, zorgt dit voor een positieve

stimulans. Circus Rotjeknor is per 2016 werkzaam als Buurtsportcoach en heeft zo de taak gekregen om meer

Rotterdammers aan het bewegen te krijgen. Met ondersteuning van het stimuleringsfonds The Art of Impact zal

Circus Rotjeknor een programma ontwikkelen voor de circuslessen in de wijken, waarin circus ingezet wordt om

kinderen aan het bewegen te krijgen. Ook zal Circus Rotjeknor in het nieuwe cultuurplan lessen aanbieden binnen

het programma SchoolSport van de Gemeente Rotterdam.

Zorg Bij projecten in samenwerking met zorginstelling Lucertis en Circustheater Stoffel uit Nijmegen hebben we geleerd

dat circus en zorg prima samengaan. Een circusweek in de circusloods speciaal voor kinderen met een vorm van

autisme was een groot succes. Circus Rotjeknor gaat vanaf 2016 onderzoeken hoe deze samenwerking met een

zorginstelling, specifiek gericht op kinderen en jongeren met een GGZ-achtergrond, een stevigere vorm kan krijgen.

4.5. Verlevendiging Rotterdamse gebieden en binnenstad

Elk jaar is Circus Rotjeknor op diverse evenementen en festivals in de binnenstad te vinden; met speelplaatsen op

bijvoorbeeld het Schouwburgplein of de Grote Markt waarbij jong en oud circus kan spelen, met voorstellingen of

presentaties. Circus om te doen en circus om te kijken! Katendrecht wordt wekelijks door allerlei ouders en ander

publiek bezocht. Circus Rotjeknor fungeert als één van de vliegwielen voor de ontwikkeling van dit gebied.

Activiteiten die wij organiseren trekken nieuw publiek naar Katendrecht, niet alleen via de lessen maar ook door de

voorstellingen.

In de toekomst hopen wij nog vele jaren Rotterdam mooier te maken met vrolijke optochten, voorstellingen, met

mooie acrobatische piramides, gekke en bizarre jongleertrucs, verbazingwekkende capriolen en inspirerende

artiesten.