Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf...
Transcript of Voorwoord - Circus Rotjeknor · techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf...
0
1
Voorwoord
Toen in september 2015 het voltallige team van de dienst Kunst en Cultuur voor een workshop circus een bezoek
bracht aan Circus Rotjeknor noemde ik al dat het mooiste wat ik mee wil geven, de diepere betekenis van het
circus, moeilijk in woorden te vatten is. Je moet het ervaren en beleven zoals je kunst ervaart en beleeft. En niets is
mooier dan een actieve beleving. Dat de boodschap goed overkwam was wel duidelijk want na anderhalf uur
intensief bezig te zijn geweest, wist men niet van ophouden. ‘Dit is super!’ werd na afloop uitgesproken, gevolgd
door een spontaan applaus. Om voor het beleidsplan uit te leggen wat men nu precies beleefd en ervaren heeft,
zijn toch weer woorden nodig. Gelukkig is Femke Monteny erin geslaagd een heel eind te komen. Femke is gestart
als een artiest van Circus Rotjeknor, gaf circusles en creëerde meerdere circusvoorstellingen met jongeren. Je kunt
wel zeggen dat Femke het circus door en door kent. De diepere betekenis van het circus zoals Circus Rotjeknor dat
tracht uit te dragen, heeft ze op een heldere manier onder woorden weten te brengen.
Voor Circus Rotjeknor hoop ik dat we in de toekomst zoveel mogelijk mensen mooie circuservaringen kunnen
bieden, zonder drempel en zonder plafond!
Johan Both (directeur)
2
1. Profiel van Circus Rotjeknor: missie, visie en strategie.
1.1. Inleiding
Lucho Smit was zeven jaar oud toen hij ‘op circus’ wilde. Voetbal beviel hem niet zo. Omdat er geen
aanbod was, hing zijn vader een briefje op. Schoolmeester Johan Both reageerde, maar stelde als
voorwaarde dat Lucho wat vriendjes zou meenemen. Dat werden er twintig, daarna veertig, en toen
richtte de schoolmeester Circus Rotjeknor op. Zo werd Lucho Smit een jongen die een circus
veroorzaakte.
Hij leerde op een bal lopen en op een eenwieler fietsen. ‘We speelden circus,’ vertelt Lucho mij. ‘We
werden niet gedrild.’ Als hij veertien jaar is, gaat hij elke zaterdag met vrienden naar Het Park. Daar
halen ze acrobatische toeren uit, maar ze liggen ook in het gras en kletsen met elkaar. Misschien over
de toekomst, de dromen die ze hebben. Wanneer weet een jongen dat hij circusartiest wil worden? (…)
Lucho meldt zich aan bij het École Nationale des Arts du Cirque in Rosny, een voorstad van Parijs.
Van de vijfhonderd worden er zestien toegelaten. Lucho is een van hen. Twee jaar lang wordt hij
klaargestoomd om de rest van zijn leven met zijn lichaam bezig te zijn. Daarna mag hij naar het Centre
Nationale des Arts du Cirque in Châlons-en-Champagne. (…)
Met zijn gezelschap Galapiat (‘vagebond’) reist hij door Europa en Zuid-Amerika. ‘Een karavaan van
dertig assen’; woonwagens, caravans, een trekker en aanhanger met een gele tent. Hij ontwaakt in
Praag, Kopenhagen, Buenos Aires en Rio Cuarto, waar het publiek uitzinnig is van vreugde en op de
banken van de ronde tribune springt.
Dit citaat komt uit de column van Ernest van der Kwast, die hij in mei 2015 voorlas bij de opening van Circusstad
Festival 2015. Het was een ode aan de allereerste artiest van Circus Rotjeknor, die de oprichting van Circus
Rotjeknor initieerde. En daarmee, zo bleek later, ook de circusopleiding bij Codarts en het samenwerkingsverband
Rotterdam Circusstad. We zijn benieuwd waar het circus de stad Rotterdam de komende jaren zal gaan brengen!
1.2. Circus Rotjeknor
Door middel van het circusspel levert Circus Rotjeknor al bijna 25 jaar een bijdrage aan de motorische, creatieve en
sociale ontwikkeling van kinderen en jongeren in Rotterdam. Met het circusspel leren zij 21e eeuwse vaardigheden
zoals samenwerking en creativiteit, ieder vanuit hun eigen kwaliteiten.
Het circusaanbod van Circus Rotjeknor is vernieuwend en van een hoge kwaliteit. Dit alles mede mogelijk gemaakt
door samenwerkingsverbanden met Codarts Circus Arts, Rotterdam Circusstad, SKVR, het buurtsportcoachnetwerk,
Thuis op Straat, Circomundo, diverse professionele artiesten en diverse (internationale) jeugdcircussen. We staan
als educatieve organisatie middenin de artistieke ontwikkeling die de discipline circus doormaakt.
De circusloods op Katendrecht is het kloppend hart van Circus Rotjeknor: een open, inspirerende plek in de
circusloods waar allerlei activiteiten, voorstellingen, lessen voor jong, oud, dik, dun, kort en lang plaatsvinden.
Maar ook op andere plekken in de stad is Circus Rotjeknor te vinden: op scholen, in buurthuizen, op festivals, in
theaters en zomaar op straat.
3
1.3. Missie en visie
Onze missie is om door middel van het circusspel te bouwen aan een stad waarin gezonde mensen met
zelfvertrouwen, creativiteit en respect met elkaar kunnen leven en plezier maken.
Circus Rotjeknor biedt een uitdagende omgeving in Rotterdam waar kinderen en jongeren op een plezierige en
creatieve manier met elkaar kunnen samenwerken. De eigenheid en de mogelijkheden van de deelnemers staan
centraal. Dat maakt het circus tot een spel waar iedereen op verschillende niveaus aan mee kan doen.
Circus kijken doet je voeten wiebelen, je hart bonzen en je onderbuik zweven. De aanpak van Circus Rotjeknor levert
circus op waarin verbeelding, creatie en nauw contact met publiek centraal staan. Circus is een fysieke kunst
waarmee je je lichaam gebruikt om anderen te inspireren, te verwonderen, in beweging te zetten, te ontroeren en in
lachen te doen uitbarsten.
Circus is een relatief nieuwe kunstvorm. Circus Rotjeknor ervaart het als zeer prettig dat er steeds meer
verschillende artistieke stromingen ontstaan en dat er steeds meer professioneel circus in Rotterdam te zien is,
zowel binnen als buiten de theaters. Hoewel ook Circus Rotjeknor een eigen artistieke visie heeft, omarmen we
zoveel mogelijk andere zienswijzen en vinden we het waardevol dat kinderen en jongeren met veel verschillende
vormen van circus in aanraking komen.
Artistieke visie Volgens Circus Rotjeknor maak je circus zelf en met elkaar. Een voorstelling heeft een eigenheid; zelf creëren, gekke
wegen zoeken en blíjven zoeken is een must. Het is handig om je te verdiepen in wat er is geweest, maar ‘copy-
paste-circus’ valt niet onder onze manier van werken. De traditionele vorm van circus sluit Circus Rotjeknor niet uit.
Ook binnen deze stroming kan je nieuwe vormen creëren.
Kwetsbaarheid en contact met het publiek maken het circus tot een kunst waarin het publiek van dichtbij kan
meeleven met de artiest. Artiesten krijgen iets voor elkaar wat verbazing opwekt – en waar een risico in zit. Als iets
tóch misgaat, is dat onderdeel van de spanning die eigen is aan het risico. Een artiest kan dat niet negeren en leert
daarmee te spelen.
Circus heeft veel aanknopingspunten om te verweven met andere disciplines als muziek, theater, dans, capoeira,
turnen en freerunning. Circus Rotjeknor vindt het een waardevolle toevoeging om te leren van deze disciplines en
om ze met elkaar te combineren.
Circus is toegankelijk voor elk publiek. Oud, jong, geschoold of niet, culturele madam of volkse jongen; iedereen
kan iets herkennen. Dat herkennen gaat via het gevoel en het lichaam in plaats van via het denken. Circus is een
laagdrempelige vorm van kunstbeleving en beoefening met veel mogelijkheden tot verdieping. En het mooie van
circus is dat het overal plaats kan vinden: in een tent, in theater, op straat in de klas of … in een circusloods.
Pedagogische visie De werkwijze van Circus Rotjeknor levert een bijdrage in de ontwikkeling. De moeilijke ‘kunstjes’ onder de knie
krijgen geeft zelfvertrouwen. Het samenwerken met elkaar geeft vertrouwen in de ander: als onderman in de
piramide durf je de persoon boven jou te dragen. Het circusspel nodigt uit tot samenwerken en zelfstandig leren.
Zo worden eigenschappen versterkt die ook buiten het circus, op school of op de werkvloer tot betere prestaties
leiden. Circus is beweging, op allerlei verschillende manieren. Door oefening verbetert je motoriek,
uithoudingsvermogen en kracht op een speelse manier. Circus is leren doorzetten en leren dat je met kleine
4
stappen succes kan halen. Het circus biedt een uitdagende omgeving waar kinderen en jongeren op een plezierige
en creatieve manier met elkaar samenwerken.
De circuslessen worden gegeven door één of twee docenten en een assistent. In elke les wordt gewerkt aan
techniek, presentatie en aan creativiteit. Docenten kunnen zelf kiezen op welke wijze zij werken met een groep, de
lessen zijn niet ingedeeld volgens vaste structuren. Wel is er een gemeenschappelijke visie op het lesgeven. Zo
worden de kinderen allemaal artiesten genoemd en is zelfwerkzaamheid erg belangrijk. Zo kunnen artiesten als ze
iets nieuws willen leren gebruik maken van ‘trukenkaarten’ waarin technieken per stap worden beschreven. Het
leren ván elkaar wordt gestimuleerd door kinderen met verschillende kwaliteiten mét elkaar samen te laten
werken. Door de eigenheid van ieder kind te respecteren, kunnen de artiesten zich in hun eigen tempo en op hun
eigen manier ontwikkelen.
Circus Rotjeknor is van mening dat mensen zich kunnen ontwikkelen wanneer ze plezier hebben en zich prettig
voelen. Het is de taak van Circus Rotjeknor om flexibel in te spelen op de eigenheid van alle artiesten.
Getalenteerde deelnemers moeten de mogelijkheid hebben om door te kunnen groeien en hun talenten op allerlei
verschillende terreinen te ontwikkelen. Basistechniek in verschillende circusdisciplines is belangrijk voor het
ontwikkelen van dat talent. Vanuit een goede techniek kan je gaan creëren, jezelf artistiek en technisch verder
ontwikkelen. Naast artistieke en fysieke capaciteiten blijft ook het ontwikkelen van sociale vaardigheden heel
belangrijk. Daarom biedt Circus Rotjeknor geen afgebakende groepen voor speciale talenten, maar is een
specialisatie iets wat je er extra bij doet. Inspiratie, een open geest, het open staan en leren van anderen past bij
het circus en bij de ontwikkeling van talent. Daarom vinden we uitwisselingen met groepen uit andere disciplines,
landen of culturen waardevol voor de ontwikkeling van onze deelnemers.
Uit het Rotterdams Onderwijs Magazine, april 2014
5
1.4. Ambities voor de toekomst
De ambities voor de komende jaren zijn onderverdeeld in vier verschillende onderwerpen: Circuslessen met
kwaliteit, Circus zonder drempel, Circus zonder plafond en een Lenige organisatie.
Circuslessen met kwaliteit De circuslessen vormen de basis van Circus Rotjeknor. De kwaliteit van onze docenten én ons lesaanbod moet zeer
hoog zijn op zowel pedagogisch, circus-technisch als artistiek vlak. Vanuit deze basis willen we een bruisende eigen
circusruimte vullen met interessante en leuke activiteiten én een goede samenwerkingspartner zijn voor andere
organisaties en sectoren.
Circus zonder drempel Circus Rotjeknor wil een plezierige ontmoetingsplaats zijn voor zoveel mogelijk kinderen en jongeren in Rotterdam.
Dat de eigenheid en de mogelijkheden van de deelnemers centraal staan maakt het circus tot een toegankelijke
discipline waar iedereen aan mee kan doen, op verschillende niveaus. Circus Rotjeknor tracht zoveel mogelijk alle
drempels weg te nemen zodat iedereen de mogelijkheid krijgt om circus te spelen. Fysieke, psychische, financiële
of andere beperkingen moeten geen belemmering opleveren.
Circus zonder plafond Circus Rotjeknor biedt deelnemers de mogelijkheid om door te groeien richting een professionele carrière. Door
iedere jonge artiest passende mogelijkheden te bieden verder te groeien – in samenwerking met boeiende
partners - halen we het plafond weg en is the sky the limit. Inspiratie is belangrijk en wordt op verschillende
manieren aangeboden. In de voorstellingen willen we de discipline circus artistiek blijven verdiepen door
samenwerkingen met andere disciplines, mensen of organisaties aan te gaan.
Lenige en duurzame organisatie midden in een circusstad Circus Rotjeknor bevindt zich midden in een circusstad en middenin een periode waarin circus als kunstvorm volop
aan het ontwikkelen is. Circus Rotjeknor levert vanuit het educatieve karakter een bijdrage aan deze ontwikkeling.
Circus Rotjeknor is lenig: wij richten de organisatie zo in dat we flexibel kunnen inspelen op nieuwe ontwikkelingen.
Circus Rotjeknor is duurzaam door verankering in de stad en een gezond financieel beleid.
6
1.5. Strategie
Circus Rotjeknor is tijdelijk gehuisvest in Fenixloods II. De planning is om in 2018 te verhuizen naar een permanente
circusloods in Fenixloods I. Ervan uitgaande dat de geplande verhuizing succesvol verloopt, formuleren we de
volgende strategieën om de vier genoemde ambities te verwezenlijken.
1.5.1. Circuslessen met kwaliteit
Door te werken met goede docenten in een goede oefenomgeving, door het aanbod in cultuureducatie te gaan
verdiepen en door de samenwerking met andere partners op te zoeken dragen we zorg voor circuslessen met
kwaliteit.
Goede docenten Circus Rotjeknor geeft al meer dan twintig jaar circuslessen. Omdat er in Nederland geen opleiding bestaat voor het
vak ‘circusdocent’ moeten wij zelf zorgen voor goede docenten die onze pedagogische visie kunnen uitdragen. We
hebben een zorgvuldig traject waarin we nieuwe docenten kiezen om mee te werken en organiseren voor
docenten en assistenten bijscholing.
De bijscholing wordt in samenwerking met verschillende partners verzorgd en wordt de komende jaren uitgebreid.
In de bijscholing wordt aandacht besteed aan de lesinhoud, de pedagogische visie, de veiligheid en circus-techniek.
De lessen in circustechniek worden verzorgd i.s.m. Codarts Circus Arts. Voor de pedagogische visie en het werken
met specifieke doelgroepen wordt de samenwerking met overige organisaties opgezocht. In het ‘sociaal circus’ met
Circus Elleboog (Amsterdam) en Circus Zonder Handen (Brussel), in de zorg met Circustheater Stoffel (Arnhem). Via
bijscholing samen met theater- en dansdocenten van de SKVR leren de docenten van elkaars disciplines. Door
deelname aan de KCR Summerschool willen wij de circusdocenten ook de mogelijkheid bieden om bijscholing voor
educatie in algemenere zin te volgen. De bijscholing is in samenwerking met Circomundo – de landelijke
koepelorganisatie voor jeugdcircussen - ook toegankelijk voor andere circusdocenten uit de omgeving van
Rotterdam.
Goede oefenomgeving (huisvesting) en materiaal Circus Rotjeknor zorgt voor een inspirerende, goed uitgeruste en veilige oefenruimte voor het uitvoeren van
circuslessen. Circus Rotjeknor zal tijdens de cultuurplanperiode verhuizen naar een permanente zelfstandige
oefenruimte in Fenixloods I, dezelfde loods waar de circusopleiding van Codarts gehuisvest zal zijn.
Lesaanbod verdiepen en verbreden Circus Rotjeknor verdiept het educatieve aanbod en verbreedt de keuzemogelijkheden voor scholen. We gaan
verder met de ontwikkeling van een nieuw educatie-aanbod waarin deelnemers actief én receptief met circus bezig
zijn: ze bekijken een circusvoorstelling van professionele circusmakers (alumni van Codarts) en gaan daarna zelf aan
de slag. Zo slaan we een brug tussen de nieuwe vorm van circustheater en het zelf beoefenen van circus. De
ontwikkeling en uitvoering van dit programma doen we in samenwerking met Tall Tales Acrobatics, een nieuw
Rotterdams circus-collectief afgestudeerd aan Codarts Circus Arts. Hierbij zal Rotterdam Circusstad ook aandacht
besteden aan de ontwikkeling van nieuwe circusvoorstellingen voor primair onderwijs die kunnen aansluiten in ons
aanbod. Het aanbod wordt onder andere binnen het Cultuurtraject (primair onderwijs) aangeboden.
7
Daarnaast wordt er een leerlijn speciaal gericht op acrobatiek ontwikkeld. We merken dat acrobatiek specifiek in
trek is bij jongeren van 11 tot 15 jaar. Een acrobatische leerlijn biedt mogelijkheden voor een breder aanbod voor
jongeren en het biedt directere aanknopingspunten voor samenwerking met andere disciplines als dans, capoeira,
freerunning en binnen het curriculum Lichamelijke Opvoeding. Met Rotterdam Circusstad zullen we dit aanbod ook
in de vorm van een acrobatische circusspeelplaats aanbieden: de Concrete Circus Jungle.
In de toekomst willen we de leerlijn uitbreiden en dans en acrobatiek samen in één aanbod vatten, bijvoorbeeld in
samenwerking partners als SKVR of de Opleiding Dansdocent van Codarts. Ook in de circusloods blijven we nieuw
vrijetijds-aanbod ontwikkelen om zo in te spelen op nieuwe ontwikkelingen.
Samenwerking met de SKVR Vanaf 2017 -2020 gaan SKVR & Circus Rotjeknor intensiever samenwerken om verbindingen te leggen tussen circus,
dans en theater. Circusdocenten en dans/theaterdocenten leren van elkaar door samenwerking op de vloer en
door bijscholing zodat dansdocenten circuselementen leren te vertalen naar dans en circusdocenten vanuit
verbeelding meer theatraal en fysiek muzikaal leren werken. Binnen de kernlocatie van Circus Rotjeknor op
Katendrecht wordt dans toegevoegd aan het lesaanbod en op de kernlocatie SKVR centrum wordt circus
toegevoegd aan het horizontale multidisciplinaire geprogrammeerde cursusprogramma, zo worden beiden
onderdeel van elkaars programmering. Deze inhoudelijke samenwerking op de kernlocaties wordt zichtbaar tijdens
de nieuwe jeugdcircustheaterdans-voorstelling die we samen ontwikkelen. Een open en herhaalbaar
voorstellingsconcept waarin de verschillende kindergroepen steeds opnieuw een eigen artistiek aandeel kunnen
leveren.
1.5.2. Circus zonder drempel
Circus Rotjeknor wil aan zoveel mogelijk mensen toegang bieden. Dus ook aan kinderen met psychische
problematiek, kinderen uit wijken met een lage cultuurparticipatie of kinderen met een beperking. We blijven ons
voornamelijk op kinderen en jongeren richten maar maken hier en daar uitstapjes richting volwassenen.
In de circusloods: Structurele circuslessen. Op Katendrecht voelt iedereen zich welkom door de opzet van de lessen. Op alle niveaus en binnen veel
leeftijdscategorieën kan je meedoen aan de circuslessen. Voor gezinnen met financiële beperkingen zijn we bij het
Jeugdcultuurfonds aangesloten en kan stichting MEE financieel bijspringen. Voor kinderen met een beperking die
niet mee kunnen komen in de reguliere groepen, is er een ‘Club Speciaal’.
In de circusloods: Open activiteiten. Bij Circus Rotjeknor kan je niet alleen circus beoefenen in een structurele club op jaarbasis maar ook organiseren
we eenmalige activiteiten of korte cursussen zoals open inloop-avonden, proeflessen en voorstellingen. Zo kunnen
mensen op een laagdrempelige manier proeven van circus. Met dit aanbod willen we niet alleen kinderen en
jongeren maar ook volwassenen bereiken. Er is een doorstroom vanuit de incidentele activiteiten naar de
structurele lessen.
Circus in de Wijk Niet iedereen heeft de mogelijkheden om naar de circusloods op Katendrecht komen. Daarom worden er
circuslessen op structurele basis ingezet in wijken met een lage cultuurparticipatie zoals Pendrecht, Zuidwijk en
Tarwewijk. Circus Rotjeknor is sinds 2016 Buurtsportcoach. Hierdoor wordt het mogelijk dat de activiteiten niet op
8
projectbasis zijn maar dat er structureel gebouwd kan worden aan een buurtcircus. Dit gebeurt in samenwerking
met welzijnsorganisaties zoals Thuis Op Straat en Vitaal Pendrecht en met CircusMiX! uit Hillesluis. Op deze manier
kan Circus Rotjeknor de expertise in circuslessen leveren terwijl de welzijnsorganisatie de expertise in het contact
met de wijk en de (moeilijk te bereiken) deelnemers voor haar rekening neemt.
Circus en School – cultuureducatie Door middel van circusprojecten (het educatieve aanbod) bereikt Circus Rotjeknor kinderen op scholen. Naast
projecten op locatie, kan de school ook de keuze maken om in de circusloods op bezoek te komen. Doordat we een
breder aanbod bieden dan voorheen, kunnen we op meerdere manieren bij het curriculum van scholen aansluiten.
We sluiten ons aan bij het Cultuurtraject om zo een bijdrage te leveren aan de ambitie om deelname aan
cultuureducatie op school te verhogen. Het doel is dat er in de toekomst meer scholen gebruikmaken van het
cultuur-educatief aanbod van Circus Rotjeknor. Steeds meer Rotterdamse scholieren komen op deze manier in
aanraking met cultuureducatie in de circusdiscipline.
Om meer scholen te bereiken is een nieuw marketingplan nodig. In samenwerking met studenten van de
Hogeschool Rotterdam onderzoeken we een nieuwe strategie om scholen te bereiken.
Circus en Zorg Circus Rotjeknor wil toegankelijk zijn voor kinderen met psychische problemen. We gaan in samenwerking met
Circustheater Stoffel (gespecialiseerd in het werken met deze doelgroep) de uitdaging aan om zorgaanbieder te
worden en op deze manier begeleiding te bieden aan een nieuwe doelgroep. Het doel is om jaarlijks een vaste
groep kinderen met een GGZ achtergrond circuslessen te bieden als zorgbegeleider in samenwerking met een
zorgorganisatie.
Circus in de Stad Circus Rotjeknor blijft een bekend gezicht bij speelplaatsen of voorstellingen bij evenementen en festivals in de
stad. Een wandeling langs het Schouwburgplein kan zomaar een ontmoeting met Circus Rotjeknor opleveren.
Het doel is om net als voorgaande jaren aanwezig en zichtbaar te zijn en te verrassen bij verschillende festiviteiten
in de stad en natuurlijk ook om mensen te laten kennismaken met circus en te interesseren voor de lessen van
Circus Rotjeknor. Hierin zullen wij ook met de SKVR de handen ineenslaan.
1.5.3. Circus zonder plafond
Bij Circus Rotjeknor kan je je op elk niveau ontwikkelen. Of je nu wilt spelen en ontdekken, gewoon lekker hard wilt
oefenen, mooie acts wilt maken, of dat je de ambitie hebt om door te stromen richting een professionele carrière,
bij Circus Rotjeknor willen we voor elk kind, op elk niveau uitdaging en inspiratie bieden. In de termen van het
netwerk talentontwikkeling richten wij ons op drie verschillende niveaus: kennismaken, ontwikkelen en excelleren.
Deelnemers kunnen in de lessen en als publiek bij voorstellingen kennismaken met de discipline circus.
Gemotiveerde en getalenteerde deelnemers kunnen zich ontwikkelen door deel te nemen aan de
specialisatielessen, de optreedgroep en diverse uitwisselingen, zodat zij kunnen doorgroeien richting een MBO of
HBO opleiding voor circus. Beginnende professionals bieden we een podium zodat zij kunnen excelleren en een
start kunnen maken met hun professionele carrière. Het doel van Circus Rotjeknor is om al deze verschillende fases
door elkaar heen te laten lopen zodat iedereen kan zien wat voor perspectief er in het circus bestaat.
9
Voorstellingen Elk jaar treedt elke artiest vanaf de jongste leeftijdsgroep van Circus Rotjeknor op. Naast deze presentaties van de
lesgroepen wordt ieder jaar met een groep geselecteerde artiesten een circusvoorstelling voor in de theaters
gemaakt. Zij maken op projectbasis een voorstelling in samenwerking met een professional in een bepaalde
discipline. De komende jaren werkt dirigent Keimpe de Jong met circusartiesten van de optreedgroep en betrekt hij
jonge muzikanten in het proces. De jubileumvoorstelling in 2018 zal gemaakt worden met deze muzikale
circusgroep, Keimpe de Jong én in samenwerking met oud-artiesten die nu als professionele artiesten in diverse
internationale gezelschappen optreden.
Naast de jaarlijkse voorstelling worden er incidentele groepen voor kleinere presentaties of samenwerkingen
gevormd. In 2017 zal er een cross-over project voor jeugdcircussen plaatsvinden op het Circusstad Festival waaraan
Circus Rotjeknor met een geselecteerde groep meedoet. Zo kunnen artiesten ervaring opdoen wat hen nog
enthousiaster maakt om verder te leren.
Samenwerking met Codarts Circus Arts Circus Rotjeknor legt de verbinding tussen getalenteerde jongeren en (nog niet) afgestudeerde circusartiesten. Zij
geven les als gastdocenten of in specialisatielessen in bepaalde technieken. Ook wordt de mogelijkheid geboden
om samen te trainen. Door het directe contact tussen de deelnemers van Circus Rotjeknor en de studenten en
docenten van Codarts wordt er meer bekendheid gegeven aan de mogelijkheid om van circus je beroep te maken
en worden de vereiste vaardigheden voor de opleiding helder.
Leerlijn toegankelijk vanuit verschillende delen van de stad We stimuleren en mede-faciliteren de doorstroom van kinderen en jongeren uit de stad, met name uit
achterstandswijken, naar middelbare en hogere circusopleidingen. We richten ons op de instroom van nieuwe
deelnemers door het opzetten van circusclubs in wijken op Rotterdam Zuid. We stimuleren actief de deelname aan
bijzondere projecten zoals specialisatielessen, het werken als assistent en het optreden op een CircusZondag. Zo
trachten we zoveel mogelijk enthousiaste deelnemers vast te houden zodat zij uiteindelijk kunnen doorstromen.
Werken met assistenten Gemotiveerde deelnemers kunnen ‘assistent’ worden. Door jongeren actief bij de andere lessen of projecten te
betrekken leren ze technisch bij, leren ze didactische vaardigheden en raken ze nauw betrokken bij de organisatie.
Ook draaien zij mee in de bijscholing voor docenten. We ondersteunen activiteiten die de assistenten zelf willen
ondernemen of organiseren.
Uitwisselingen Het in contact brengen van mensen uit diverse culturen en met diverse disciplines levert voor iedereen een breder
wereldbeeld én veel inspiratie. Circus Rotjeknor gaat graag uitwisselingen aan met andere jeugdcircussen en met
groepen met een andere discipline. Samen circus oefenen gaat door alle taalbarrières. Bij Circus Rotjeknor komen
internationale organisaties als Circus Ethiopia uit Ethiopië, Circus Zonder Handen uit België en de acrobaten van
Sarakasi uit Kenia over de vloer. Hier leren de deelnemers van Circus Rotjeknor enorm veel van: op circustechnisch,
emotioneel en sociaal vlak.
Circus Rotjeknor wil gemotiveerde jongeren de mogelijkheid bieden om circus-gerelateerde werkervaring in het
buitenland op te doen. Hierom sluit Circus Rotjeknor zich aan bij de internationale uitwisselingsorganisatie voor
jongeren Erasmus+.
10
De CircusZondagen De CircusZondagen worden georganiseerd door de oudste groep artiesten van Circus Rotjeknor in samenwerking
met Codarts en Circunstruction. Hier tonen professionele artiesten, studenten van Codarts en jonge artiesten van
Circus Rotjeknor hun acts. Er wordt een perspectief getoond aan jonge artiesten en de voorstelling biedt
beginnende professionals de mogelijkheid om hun show te presenteren en te testen. Deze vorm van uitwisseling
zetten we graag voort in de komende jaren.
Podium bieden aan beginnende professionals. Er zijn veel oud-artiesten van Circus Rotjeknor die na hun opleiding bij Codarts Circus Arts een professionele
carrière aan het opbouwen zijn. Circus Rotjeknor biedt waar mogelijk de kans aan jonge professionals om – met
onze achterban en publiek – try-outs te tonen. Ook gaan we de samenwerking aan met deze professionals in het
educatieve aanbod zodat zij hun voorstelling kunnen ontwikkelen en regelmatig kunnen spelen.
1.5.4. Lenige en duurzame organisatie middenin een circusstad
Circus Rotjeknor is opgericht in een tijd dat circus nog heel onbekend was. Ruim 20 jaar later is er een HBO
Circusopleiding, een circusfestival en worden er diverse voorstellingen in de grote theaters geprogrammeerd.
Circus als educatie begint ook een steeds grotere plek in te nemen. Circus Rotjeknor wil hierin een rol kunnen
spelen door goed georganiseerd te zijn en een duidelijke positie in te nemen.
Organisatie: kleine kern met flexibele schil Circus Rotjeknor streeft er ten volste naar om een lenige organisatie te zijn die kan opschalen wanneer dat nodig is
en die duurzaam is door verankering in de stad en een gezond financieel beleid. We streven ernaar een organisatie
te zijn die kan inspelen op nieuwe ontwikkelingen, opleidingen en zakelijke kansen. Dit doen we door de overhead
van de organisatie zo laag mogelijk te houden. Circus Rotjeknor bestaat uit een kleine kern van vaste medewerkers
en vrijwilligers. Er werken externe professionals (zoals docenten, zakelijke- en marketing medewerkers) op
projectbasis mee. Daarnaast werken we aan een netwerk waarin professionals onbezoldigd hun expertise kunnen
leveren. Dit levert een flexibele organisatie op en een breed netwerk. Zo kan maximaal worden ingespeeld op
veranderingen in, en de vraag uit, het veld. We gaan samenwerkingsverbanden aan met andere organisaties op
wijk, stedelijk, nationaal en internationaal niveau omdat we ervan overtuigd zijn dat organisaties samen veel meer
kunnen bereiken, net als de artiesten in het circus.
Positionering Circus beoefenen bestaat uit samenwerken en ook op organisatorisch niveau ziet Circus Rotjeknor meerwaarde in
prettige samenwerkingsverbanden. Circus Rotjeknor heeft diverse samenwerkingsverbanden op verschillende
niveaus en de ambitie is om deze verbanden in de toekomst verder op te bouwen en te verstevigen.
Positionering binnen Rotterdam
Circus Rotjeknor is vooral georiënteerd op Rotterdam. Alle lessen en de meeste circusprojecten vinden plaats
binnen de stad. Op buurtniveau bouwt Circus Rotjeknor mee aan een levendige wijk. Op Katendrecht hebben we
goed contact met diverse organisaties en bedrijven in de buurt en bieden we onze faciliteiten en activiteiten aan bij
diverse evenementen. De wijkclubs dragen bij aan een betere leefomgeving en levendigheid in de wijk.
11
Op stedelijk niveau bouwt Circus Rotjeknor mee aan de zichtbaarheid, kwaliteit en toegankelijkheid van het
Rotterdamse circus. Wij zijn samen met het Luxor Theater, de Rotterdamse Schouwburg en Codarts
samenwerkingspartner van Rotterdam Circusstad en spelen hierin een centrale rol in de participatie.
We werken samen in diverse projecten met Codarts Circus Arts en zullen de komende jaren actief meebouwen aan
de ontwikkeling van de MBO Circusopleiding. Met CircusMiX!, een sociaal buurtcircus in Hillesluis, hebben we een
samenwerking om hen te ondersteunen door gemeenschappelijke projecten en door het ter beschikking stellen
van onze faciliteiten, lessen en bijscholingen. Circus Rotjeknor werkt samen met de Rotterdamse Schouwburg om
hier een reeks optredens mogelijk te maken en is regelmatig te zien op festivals zoals 24 uur cultuur en de
Wereldhavendagen. Jaarlijks vinden er op zo’n 80 Rotterdamse scholen circusprojecten plaats en steeds vaker
weten de scholen de weg naar de circusloods te vinden. Sinds 2016 is Circus Rotjeknor Buurtsportcoach. In deze
regeling werken we samen met sportieve partners om een aandeel te leveren aan het in beweging brengen van
Rotterdammers. We nemen deel aan het netwerk Cultuureducatie en Talentontwikkeling en aan het Platform
Cultuur en Welzijn en bouwen graag mee aan betere kunsteducatie in Rotterdam en een breder aanbod met een
verbinding richting welzijn. Met de SKVR zullen we in de toekomst intensiever gaan samenwerken met als doel het
leggen van verbindingen tussen circus, dans en theater.
In hoofdstuk 4: meerwaarde voor de stad wordt uitgebreider ingegaan op samenwerking met partners in
Rotterdam.
Nationale contacten
In de regio is er een plezierige samenwerking met jeugdcircussen uit onder andere Den Haag, Zoetermeer,
Barendrecht, Delft en Lansingerland. Er vindt uitwisseling van docenten plaats en regelmatig betrekken wij elkaar
bij evenementen. Circomundo maakt gebruik van kantoorfaciliteiten van Circus Rotjeknor. Circomundo is de
koepelorganisatie voor jeugdcircussen, met als doel de circuskunsten in Nederland te ondersteunen. Circus
Rotjeknor vindt het belangrijk om te investeren in samenwerking en is vanaf het begin betrokken bij de inrichting
en uitvoering van de taken van Circomundo. Voor docenten worden er door Circomundo activiteiten georganiseerd
in het kader van kwaliteitsbevordering, hierbij is Circus Rotjeknor projectleider van het tweejarige project Muziek in
de Piste. Circus Rotjeknor nodigt met de bijscholing in de circusloods circusdocenten van andere jeugdcircussen uit
om zo bij te dragen aan de kwaliteitsbevordering van docenten.
Internationale contacten
In de circusloods worden allerlei talen gesproken door de vele internationale studenten die gastlessen geven. Ook
is EYCO, de koepelorganisatie van Europese jeugdcircussen te vinden in de circusloods om te vergaderen. De
internationale circussen die op bezoek komen bieden inspiratie aan de organisatie van Circus Rotjeknor en monden
soms uit in uitnodigingen om te spelen op buitenlandse festivals. Circus Rotjeknor onderhoudt al jaren lang een
relatie met het jeugdcircus in Ethiopië. Daar waar mogelijk proberen we iets voor elkaar te betekenen.
Waar we erg trots op zijn, is dat de groep oudste deelnemers van Circus Rotjeknor het European Juggling Festival
organiseert; het grootste jongleerfestival ter wereld!
12
2. Prestaties: cultuureducatie en voorstellingen
Circus Rotjeknor is als jeugdcircus met een pedagogische doelstelling primair bezig met cultuureducatie. De
artistieke prestaties, zoals de circustheatervoorstellingen die worden gespeeld, zijn een belangrijk product van de
cultuureducatie maar niet het hoofddoel van Circus Rotjeknor.
2.1. Terugblik
Enerverende jaren In de aanvraag van het cultuurplan 2013 -2016 stond nog geschreven dat gezamenlijke huisvesting met de
circusopleiding van Codarts een optie was die we serieus zouden onderzoeken. Daarna ging het snel en maakte
Circus Rotjeknor een zeer spannende stap door samen met Codarts te verhuizen naar Fenixloods 2 op Katendrecht.
Na vele jaren in schoolgymzaal doorgebracht te hebben, hadden we voor het eerst een echte circusoefenruimte in
Rotterdam! Spannend omdat we niet wisten hoe het zou gaan lopen en spannend ook omdat de huisvestingslasten
verdrievoudigd werden. Gelukkig konden we dankzij spaargeld en bijdragen van fondsen de verhuizing financieren.
Het eerste jaar van de cultuurplanperiode was zeer enerverend. 2013 was het jaar waarin we verhuisden naar
Katendrecht, een grootste jubileumvoorstelling uitvoerden in de Rotterdamse Schouwburg, meededen aan het
Circusstadfestival en ook nog eens met alle artiesten, als onderdeel van de Nationale Taptoe, een week lang in
AHOY stonden.
In 2014 werd de ‘circusloods’ officieel geopend. In het kader daarvan kregen we de scholen van Katendrecht op
bezoek, waren we actief op het Deliplein en speelden we voor het eerst een circusvoorstelling op eigen locatie. De
circusloods bleek ook interessant voor een bedrijfsworkshop. We organiseerden een complete teamdag voor het
voltallige personeel van Provimi. 2014 werd heel mooi afgesloten met het meedoen aan de kerstproductie ‘Circus
Randolfi’ in Theater Walhalla. Door al deze gebeurtenissen is Circus Rotjeknor zich zeer snel thuis gaan voelen op
Katendrecht.
In 2015 groeide het aantal activiteiten in de circusloods. Er kwamen circuslessen voor Ouder en Kind en de
CircusZondagen werden geïntroduceerd. Het programma waarbij publiek behalve kijken naar de optredens van
kinderen van Circus Rotjeknor, studenten van Codarts en professionele circusartiesten ook nog eens zelf mag
oefenen, sloeg zo aan dat alle edities snel uitverkocht waren. In de voorjaarsvakantie speelde de optreedgroep een
voorstelling in de tent van Magic Circus op het Deliplein. Later in het voorjaar van 2015 was de circusloods dé
ontmoetingsplek voor alle gezelschappen die deelnamen aan het openingsspektakel van het Circusstad Festival. We
gaven diverse workshops aan bedrijven en organisaties, waaronder de Dienst Kunst en Cultuur. Vanaf 2015 is de
circusloods toegevoegd als locatie van de Wereldhavendagen. Helaas waren de weersomstandigheden tijdens deze
dagen zeer slecht waardoor we ondanks een interessant binnenprogramma maar weinig bezoekers ontvingen.
Gelukkig was het weer beter tijdens ‘De Ronde van Katendrecht’ en het ‘Welkom Thuis Straattheaterfestival’ waar
Circus Rotjeknor kinderen en ouders actief mee liet doen aan de circusspeelplaats.
Aan de activiteiten van de afgelopen jaren is duidelijk te zien dat Circus Rotjeknor in andere omstandigheden
terecht is gekomen. Terwijl het aantal vaste deelnemers aan de circusclubs wat afneemt, neemt de deelname aan
allerlei losse activiteiten juist toe. Aan de activiteiten is ook te zien dat Circus Rotjeknor nog meer Rotterdams is
geworden. Circus Rotjeknor is steeds vaker met een circusactiviteit aanwezig bij Rotterdamse festiviteiten. Het
aantal circusprojecten op scholen is de afgelopen jaren duidelijk minder geworden dan we gewend waren. Dat
13
geldt in het algemeen maar vooral voor scholen buiten Rotterdam. Dit laatste komt omdat Circus Rotjeknor ervoor
kiest om zich juist in Rotterdam te profileren.
Wat ging goed? - De verhuizing naar Katendrecht was spannend maar zeer geslaagd.
- Op Katendrecht kwam er een uitbreiding van activiteiten in en om de ‘circusloods’. Een echte
circusoefenruimte biedt goede mogelijkheden en Katendrecht blijkt een goede voedingsbodem te bieden voor
deze ontwikkeling.
- Activiteiten in de circusloods zijn zeer in trek; niet alleen de CircusZondagen maar ook de Doe-middagen,
Ouder en Kind lessen en de specialisatielessen zijn zeer gewild.
- Op Katendrecht zijn we beter in staat om contact te leggen met Rotterdam Zuid en nieuwe artiesten te
bereiken.
- In pedagogisch opzicht hebben we een professionalisering doorgemaakt door het betrekken van studenten,
docenten en alumni van Codarts als docenten.
Wat waren knelpunten en tegenslagen? - Het hele proces van verhuizen heeft veel tijd, aandacht en geld gekost. Het bericht dat een volgende
verhuizing snel aanstaande is, bezorgt veel onrust en opnieuw tijd en aandacht.
- Voor een aantal circus wijkclubs bleek de huisvesting een groot probleem te zijn. Gymzalen bleken
gereserveerd of in gebruik te zijn voor o.a. Lekker Fit en in buurthuizen was geen goed alternatief beschikbaar.
Zo konden we aan een zeer belangrijke succesfactor voor deze kinderen, nl. ‘continuïteit’ niet goed voldoen.
Dit resulteerde in een wispelturige deelname. Met het wegvallen van de deelgemeente Charlois is ook de
financiering een probleem geworden.
- De laatste jaren is het aantal circusprojectdagen op scholen verminderd. Dit heeft voor een deel te maken met
de crisis, waarbij scholen minder geld te besteden hadden. Circus Rotjeknor heeft via het internet ook duidelijk
concurrentie gekregen van andere aanbieders van circusactiviteiten.
2.2. Vooruitblik 2017 – 2020
Natuurlijk zullen alle huidige activiteiten (circusclubs, circuslessen, circusvoorstellingen en circusprojecten) ook in
de volgende cultuurplanperiode geprogrammeerd worden met het streven zoveel mogelijk kinderen op een zo
goed mogelijke manier actief mee laten doen aan het circusspel. Hieronder zijn drie punten toegelicht die
belangrijke invloed uitoefenen op de programmering van onze activiteiten.
Huisvesting Na de verhuizing naar de tijdelijke circusloods in de Fenixloods II, is ook de wens vanuit de gemeente uitgesproken
om een cultureel cluster in Fenixloods I te creëren waarin o.a. Circus Rotjeknor en Codarts Circus Arts gehuisvest
zullen worden. Circus Rotjeknor staat positief tegenover deze verhuizing. Wel zijn er nog een aantal zaken onzeker.
De grootte van de te huren loods en de huurprijs zullen van grote invloed zijn op een succesvolle en haalbare
overgang voor Circus Rotjeknor.
De toekomstige huisvesting zal een grote invloed hebben op de programmering van de circusactiviteiten. De
huidige (tijdelijke) huisvesting in Fenixloods 2, met voldoende ruimte die in gebruik gedeeld wordt met Codarts, is
een ideale situatie. We kunnen grote groepen mensen ontvangen en komen financieel niet in de problemen. Een
verhuizing naar Fenixloods 1 zal betekenen dat de ruimte krapper zal zijn en duurder. De keuze van Codarts om niet
meer structureel een oefenruimte te delen met Circus Rotjeknor maakt een rendabele exploitatie bijzonder lastig.
14
Een zelfstandige oefenruimte voor Circus Rotjeknor biedt daarentegen ook hele mooie kansen. Het is nodig om de
ruimte goed te benutten om het financiële plaatje rond te krijgen. De binnenschoolse uren zijn hierin de grootste
uitdaging. Het CIOS-Heerenveen heeft al serieuze belangstelling getoond om de circusruimte binnen schooltijden te
huren maar de oprichting van de MBO-circusbegeleiding is nog zeer ongewis. Een andere mogelijkheid is het
ontvangen van groepen schoolkinderen. Inhoudelijk is dit een droomplan want met scholen op bezoek zullen
enorm veel Rotterdamse kinderen een zeer inspirerende ervaring opdoen door actief mee te doen aan een
circusworkshop. Alle ervaringen die we tot nu toe hebben met schoolklassen op bezoek zijn bijzonder positief te
noemen. Regelmatig klinkt de uitspraak van leerkrachten: ‘Dit zou ieder kind een keer mee moeten maken!’
Buurtsportcoach Vanaf eind 2015 doet Circus Rotjeknor voor 1fte mee aan de Buurtsportcoachregeling. Deze regeling zullen we
vooral benutten om de kinderen in de Rotterdamse wijken structureel mee te laten doen aan de circusactiviteiten.
Voor het creëren van goede voorwaarden voor de continuïteit gaat Circus Rotjeknor stabiele
samenwerkingsverbanden aan. Binnen het kader van de wijkclubs wordt een nieuw aanbod ontwikkeld dat meer
op acrobatiek is gericht.
Jubileum, 25 jaar Circus Rotjeknor! In het seizoen 2017-2018 bestaat Circus Rotjeknor vijfentwintig jaar. Nu al wordt er gesproken over een
jubileumvoorstelling die opgevoerd zal worden in het Nieuwe Luxortheater. Het wordt een mooie gelegenheid om
de stad te tonen wat vijfentwintig jaar jeugdcircus heeft voortgebracht. Natuurlijk zullen veel oud-artiesten van
Circus Rotjeknor die nu als professioneel circusartiest over de wereld reizen, meedoen aan deze voorstelling. Ook
wordt er nagedacht over een actie voor scholen zodat zoveel mogelijk kinderen het feest mee kunnen beleven.
Rotterdam Circusstad zal in het Circusstad Festival aandacht besteden aan het jubileum. Zo zijn er plannen om
voorstellingen van oud-artiesten op het festival te programmeren.
15
2.3. Cultuureducatie en prestaties in cijfers
Nagenoeg alle activiteiten van Circus Rotjeknor zijn educatief. Het grootste deel van de tijd wordt besteed aan
circuslessen in allerlei vormen en hoedanigheden. Het maken en spelen van circusvoorstellingen is onderdeel van
het educatieve proces en bij de circusfeestjes en circusspeelplaatsen gaat het om speels leren. Voor het cultuurplan
zijn de voorstellingen genoteerd bij de (artistieke) prestaties. In totaal zullen er 12.670 kinderen en 700 volwassen
actief meedoen aan de circusactiviteiten waarbij er 465 kinderen en jongeren zullen meedoen aan langdurige
activiteiten.
In het prestatieraster zijn al onze activiteiten te vinden. De cultuureducatie is in deelnames en docentenuren
geteld. De prestaties in aantal producties, presentaties en publieksbereik.
Cultuureducatie Onder de eigen activiteiten vallen de circusclubs, zowel in de circusloods als in de wijken. De andere eigen
activiteiten bestaan uit specialisatielessen, DoeMiddagen (proeflessen), ouder en kind-series, oefenavonden,
bijscholing en overige cursussen zoals die voor volwassenen. Deze activiteiten vinden allemaal buiten schooltijd
plaats.
De activiteiten op aanvraag bestaan uit circusprojecten en -workshops. De circusprojecten kunnen zowel in als
buiten de circusloods plaatsvinden. In de circusloods bieden we voor zowel voor scholen, bedrijven als particulieren
circus-activiteiten aan. Er worden workshops gegeven maar ook is er een aanbod voor het Cultuurtraject dat
bestaat uit een combinatie van het bekijken van een voorstelling en zelf circus oefenen. Onder projecten vallen
daarnaast schoolprojecten waarbij alle leerlingen in één dag op school een voorstelling maken en
circusspeelplaatsen waarbij deelnemers verschillende technieken uitproberen.
Prestaties (voorstellingen) Bij de voorstellingen wordt een onderscheid gemaakt in eigen voorstellingen en voorstellingen in opdracht. Eigen
voorstellingen organiseren we zelf, zoals de jaarlijkse voorstelling van de meest talentvolle artiesten en de
CircusZondagen. Hier komt publiek speciaal voor Circus Rotjeknor. In opdracht zijn bijvoorbeeld voorstellingen
tijdens de Sinterklaasintocht of tijdens evenementen.
Voor de prestaties staan in het onderstaande overzicht de gangbare jaarcijfers genoteerd. In het voorjaar van 2018
zal de jubileumvoorstelling gespeeld worden en daarbij zullen de bezoekersaantallen duidelijk hoger zijn.
PRESTATIES
pro
du
ctie
s
pre
sen
tati
es
bez
oek
en/
dee
lna
mes
pro
du
ctie
s
pre
sen
tati
es
bez
oek
en/
dee
lna
mes
Eigen voorstellingen
Voorstellingen optreedgroep 1 5 750 1 3 600
Presentaties Circusclubs 1 13 1.000 1 13 1.000
CircusZondagen 1 5 600 1 5 700
Podium voor jong talent 2 2 150 2 2 200
Voorstellingen in opdracht / op aanvraag
Diverse presentaties en optredens 5 5 1.000 4 4 800
10 30 3.500 9 27 3.300
Totaal In Rotterdam
16
EDUCATIE
dee
lnam
es
do
cen
t co
nta
ct-u
ren
dee
lnam
es
do
cen
t co
nta
ct-u
ren
dee
lnam
es
con
tact
-ure
n
dee
lnam
es
con
tact
-ure
n
Eigen activiteiten
Circusclubs
Circusclubs 240 1.440
Circusclubs bij SKVR 30 240
Wijkclubs 90 180
Andere kernactiviteiten
Specialisatielessen 60 90
OuderKind series (4 lessen) 30 18 30 18
DoeMiddagen 100 8
Oefenavonden 10 60
Scholing van (wijk)circusmedewerkers 40 16
Overig, o.a. volwassencircus 30 16 30 24
Activiteiten in opdracht / op aanvraag van anderen
Circuscursussen / lessenseries
Binnen schooltijd 30 90
Buiten schooltijd 15 45
Circusprojecten
In de circusloods:
Scholen op bezoek! 2.000 335 700 70
Cultuurtraject 400 20
Workshops bedrijven 100 10
Workshops voor PABO studenten 75 10
CircusFeestjes 360 45
Buiten de circusloods:
Circusdagen 3.500 200 500 40 1.000 60
Circusworkshops 250 30 250 30 500 20
Circusspeelplaatsen 2.500 100 500 20
Totaal aantal deelnames 6.180 1.525 4.965 700 13.370
Totaal aantal contact-uren 675 150 2.322 88 3.235
> 25 jaar
Schoolverband Vrije tijd
Primair Onderwijs
Voortgezet
Onderwijs < 25 jaar
17
3. Publieksbereik
3.1. Terugblik
De afgelopen periode zijn jaarlijks ruim 13.000 kinderen en jongeren bereikt met circusprojecten, zaten er
gemiddeld 375 kinderen en jongeren tussen de 5 en 20 jaar op circusles en werden de voorstellingen door circa
2.500 bezoekers bezocht.
Kenmerken van onze deelnemers en ons publiek: - De deelnemers aan de jaarclubs in de circusloods komen vaak uit een gezin met een goede opleiding en uit
een goede buurt. Een groeiend aantal ouders maakt gebruik van het Jeugdcultuurfonds. De deelnemers
aan de wijkclubs komen uit gezinnen die niet snel hun kind naar de circusloods brengen. In 2015 is het
gedeelte deelnemers dat afkomstig is uit Rotterdam-Zuid verdubbeld naar 28% van het totaal, ten
opzichte van 13% in 2012 toen Circus Rotjeknor nog was gevestigd in Kralingen.
- De korte cursussen en eenmalige lessen worden niet alleen door kinderen en jongeren bezocht maar ook
door volwassenen. De ouder-kind lessen worden bezocht door (groot)ouders met hun 3-, 4- of 5-jarige
kinderen. De specialisatielessen worden gevolgd door huidige enthousiaste artiesten en door jongeren die
niet een volledig circusjaar willen volgen. De leeftijd ligt gemiddeld tussen de 11 en 15 jaar. Doe-middagen
(proeflessen) en circusfeestjes worden voornamelijk bezocht door kinderen tussen de 6 en 10 jaar. Deze
activiteiten zorgen vaak voor doorstroming naar de jaarlijkse circusclubs.
- Per editie bezoeken 125 mensen de CircusZondag. Ongeveer de helft van de bezoekers geeft aan de
CircusZondag vaker te bezoeken. De ander helft bestaat telkens uit nieuw publiek. Het publiek is
geattendeerd op de CircusZondag door mond-op-mond reclame (vrienden en kennissen van de artiesten),
via de lessen van Circus Rotjeknor of via internet (facebook, kids-proof, website Rotjeknor). Een deel van
het publiek is al bekend met Circus Rotjeknor, maar het blijkt ook een perfecte eerste kennismaking voor
veel mensen.
- We weten uit gesprekken met publiek van de voorstellingen dat het publiek aan onze voorstellingen
voornamelijk bestaat uit kinderen die op les zitten en hun familie en vrienden. Ook worden de
voorstellingen bezocht door families met kinderen die via de krant of via internet gehoord hebben van het
optreden en verder door professionals uit het circus-veld en jongvolwassenen.
- De scholen waarvoor circusdagen worden aangevraagd liggen in alle hoeken van Rotterdam en in de
omliggende gemeenten.
- Voorstellingen van Circus Rotjeknor zijn zonder uitzondering uitverkocht, of ze nu in de grote zaal van de
Rotterdamse Schouwburg of in de eigen oefenruimte spelen. We kunnen rekenen op een zeer trouw
publiek en artiesten die goed voor zichzelf reclame kunnen maken.
We zien verschuivingen in het bereik - Er zijn na de verhuizing naar Katendrecht meer kinderen op les gekomen van de Zuidoever en minder van
de Noordoever. De verhuizing van Kralingen naar Katendrecht had naast voordelen ook een nadeel. Er zijn
ouders en kinderen afgehaakt voor wie de reis een obstakel is. Het heeft tijd nodig om weer een nieuwe
doelgroep op te bouwen.
- Het verloop van deelnemers is groter dan voorheen. Hierin speelt de verhuizing een rol maar dit heeft
volgens ons ook te maken met de algemene trend van mensen om niet lang lid te blijven van een
organisatie of club. De meesten doen iets voor een korte periode en kiezen daarna weer een andere
hobby. Te zien is dat er minder deelnemers aan de jaarcursussen zijn en juist meer deelnemers bij de
eenmalige lessen of korte cursussen. Er blijft een vaste kern zeer enthousiaste artiesten die vaak hun hele
jeugd op les blijven.
18
- De eenmalige activiteiten en korte cursussen zijn vaak een opstapje naar het lid worden van een
circusclub.
- Er worden minder grote projecten aangevraagd voor scholen aangevraagd maar er worden juist veel meer
buitenschoolse workshops geboekt. Het aantal workshops en circusdagen is gestegen van 113 naar 163.
Deze projecten zijn kleinschaliger dan voorheen en bevinden zich vaker dan voorheen binnen Rotterdam.
- Door het vervallen van het Jeugdvakantieland in oorspronkelijke opzet, hebben we dit project in 2015 niet
kunnen uitvoeren. Hierdoor konden we circa 3000 kinderen minder bereiken. Het totale bereik van Circus
Rotjeknor is mede hierdoor en mede door de kleinschaligere projecten van 16.222 deelnemers in 2013,
gedaald naar 11.465 deelnemers in 2015.
3.2. Vooruitblik 2017 - 2020
Circus Rotjeknor wil een circus zijn waar iedereen die wil, toegang toe heeft. Door een bruisende circusloods te
programmeren maar ook door de wijken in te gaan en door samen te werken met andere partijen willen we de
volgende doelgroepen bereiken:
- Kinderen en jongeren uit Rotterdam en omstreken tussen 5 en 18 jaar
o Met speciale aandacht voor kinderen (6 – 11 jaar) uit wijken met een lage cultuurparticipatie.
o Met speciale aandacht voor jongeren (12 – 15 jaar) uit wijken met een lage cultuurparticipatie. In
de toekomst wellicht op oudere jongeren.
o Met speciale aandacht voor kinderen en jongeren met een beperking
o Met speciale aandacht voor kinderen en jongeren met een GGZ achtergrond
- Rotterdamse scholen
- Actieve families
- (Jong) Volwassenen
Circus Rotjeknor zal vanaf 2017 elke deelnemer niet alleen om de leeftijd vragen maar ook om de postcode. Zo
krijgen we een beter inzicht in de spreiding van de deelnemers over Rotterdam. Voor de periode 2017 – 2020
verwachten we het bereik zoals omschreven in het prestatieraster in Hoofdstuk 2. In totaal zullen er 12.670
kinderen en 700 volwassen actief meedoen aan de circusactiviteiten waarbij er 465 kinderen en jongeren zullen
meedoen aan langdurige activiteiten.
Waarom dit publiek? Sinds de oprichting van Circus Rotjeknor zijn Rotterdamse kinderen de doelgroep. We merken dat er een
verschuiving optreedt en dat ook jongeren en volwassenen steeds meer geïnteresseerd raken in circus.
Wij willen ons primair blijven richten op Rotterdamse kinderen. Voor sommigen is het bijna logisch is om ‘op dans’,
‘op muziek’ of ‘op circus’ te gaan omdat ze van huis uit worden gestimuleerd. We willen ook kinderen bereiken
voor wie het niet vanzelfsprekend is om op een club te gaan of om aan een circusles mee te doen; kinderen uit
minder goede wijken, voornamelijk uit Rotterdam-Zuid, met ouders zonder hoge opleiding. Scholen willen we
bereiken omdat we overtuigd zijn van de bijdrage die circusspel aan vaardigheden kan leveren die leerlingen ook
op school nodig hebben. De scholen nodigen we vooral ook uit om in de circusloods langs te komen.
Door ons deels op volwassenen te gaan richten kunnen we ons aanbod verbreden en daarmee de ontwikkeling van
circus als amateurkunst verder brengen. Aan het succes van CircusZondagen is te merken dat er veel animo is
vanuit ‘actieve families’. Voor deze families – de doelgroep zoals omschreven door Rotterdam Festivals – blijken de
eenmalige activiteiten bij Circus Rotjeknor zeer aantrekkelijk: kinderen kunnen aan de slag en voor volwassenen is
19
circus een toegankelijke en plezierige activiteit. Naast CircusZondagen zullen we ook korte cursussen voor
volwassenen opzetten.
Hoe gaan we deze mensen bereiken? De circuslessen worden onder de aandacht gebracht door flyers, social media, tijdens circusprojecten, door
zichtbaarheid tijdens evenementen en door mond op mondreclame. Vooral in de wijken verzorgen de partners de
werving. Actieve families bereiken we door activiteiten zoals de CircusZondag en de Ouder en Kind lessen. Social-
media, mond-op-mond reclame blijken hier goed voor te werken. Op facebook zijn we actief en regelmatig
verschijnen artikelen in huis-aan-huis bladen en lokale kranten.
Om meer deelnemers te bereiken die naar de circusloods komen is het nodig om onze communicatie te
verbeteren. We merken dat mond-op-mond reclame en flyers, die voorheen zorgde voor wachtlijsten en zeer veel
aanmeldingen, niet meer de juiste strategie is. Voor een betere communicatie is al een start gemaakt door de
nieuwe site die in 2015 de lucht in is gegaan. Op de site worden zowel passieve als actieve deelnemers voorzien van
informatie.
Vanaf 2017 zullen we actief postcodes van deelnemers gaan verzamelen. Op basis van deze gegevens zullen
strategische keuzes gemaakt worden in een nieuw marketingplan. Voor het bereiken van scholen is het ook nodig
om beter zicht te krijgen op effectieve communicatie. We trekken onbezoldigde professionals aan die samen met
ons een nieuw marketingplan speciaal gericht op scholen op zullen stellen en bieden studenten communicatie en
marketing afstudeerplekken aan om onderzoek te doen.
Naast een nieuw plan ontwikkelen we aanbod speciaal gericht op bepaalde doelgroepen. Met korte cursussen en
ludieke activiteiten als ‘extreme apenkooi’, circus-pilates, workshops dans-acrobatie worden (jong) volwassenen
uitgedaagd om zelf circus te gaan beoefenen. Doelgroep zijn volwassen tweeverdieners; die vaak wel
kunstactiviteiten bezoeken als publiek maar niet zo snel als deelnemer en jongvolwassenen tussen de 15 en 25 jaar
die kunstbeoefening met beweging willen combineren. De volwassen tweeverdieners zijn veelal ouders of
grootouders van kinderen op les. Door het aanbieden van een puur acrobatische vorm van circus onderzoeken we
of we jongeren uit de wijken kunnen inspireren.
20
4. Meerwaarde voor de stad Circus Rotjeknor draagt bij aan een krachtige culturele sector door de relatief nieuwe kunstvorm circus mee te
ontwikkelen. Wij bouwen mee aan de toegankelijkheid, zichtbaarheid en kwaliteit van het Rotterdamse circus, in
het bijzonder op het gebied van participatie, educatie en talentontwikkeling. Circus Rotjeknor programmeert
nieuwe circusmakers bij voorstellingen en educatieve trajecten en werkt samen met verschillende partners in
verschillende sectoren zoals onderwijs, welzijn en zorg.
4.1. Meerwaarde voor de culturele sector
We zorgen ervoor dat de discipline circus vaak in de stad te beleven of te zien is. Op scholen, tijdens evenementen
en op festivals kunnen deelnemers proeven van allerlei circustechnieken. De optredens van Circus Rotjeknor zijn te
zien bij Rotterdamse podia als Theater Zuidplein, de Rotterdamse Schouwburg en het Luxor Theater. We dragen bij
aan het vergroten van het publieksbereik voor circus door het publiek in de circusloods op een laagdrempelige
manier kennis te laten maken met acts van artiesten van Circus Rotjeknor, studenten van Codarts Circus Arts en
professioneel talent.
We nemen deel aan initiatieven als het Cultuurtraject, Jeugdvakantieland en acties van de Rotterdampas.
Circusprojecten op scholen zijn vaak een laagdrempelige vorm van cultuureducatie die ook voor groepen uit
bijvoorbeeld het Speciaal Onderwijs erg succesvol blijken. Met lokale welzijnspartners organiseren we structurele
circuslessen in wijken met een lage cultuurparticipatie en vaak een grote beweegarmoede.
4.2. Samenwerkingsrelaties
Circus Rotjeknor heeft binnen de Rotterdamse culturele sector prettige contacten. We werken regelmatig in kort
verband samen met onder andere Theater Walhalla, Theater Zuidplein, MaasTD, Jeugdtheater Hofplein, de
Kunsthal en vele anderen. Op intensieve basis werken we samen met Rotterdam Circusstad, met de SKVR, Tall Tales
Acrobatics, Codarts Circus Arts, CircusMiX! en nemen we deel aan het platform Cultuureducatie en
Talentontwikkeling en het netwerk Cultuur en Welzijn.
Circusstad Circus Rotjeknor is founding father van Rotterdam Circusstad. Sinds 2009 is werken de Rotterdamse Schouwburg,
het Luxor Theater en Codarts Circus Arts samen met Circus Rotjeknor eraan om van Rotterdam dé circusstad van
Nederland te maken. Circus Rotjeknor draagt bij aan het Circusstad Festival en aan de participatieprojecten.
SKVR Vanaf 2017 -2020 gaan de SKVR & Circus Rotjeknor intensiever samenwerken om verbindingen te leggen tussen
circus, dans en theater. Het doel hiervan is om de disciplines circus, dans en theater inhoudelijk te verdiepen en
verbreden, om docenten kennis en kunde te laten delen en om talenten binnen cultuureducatie en
vrijetijdsbesteding kennis te laten maken met andere kunstdisciplines.
Netwerk Cultuureducatie en Talentonwikkeling en het Platform Cultuur en Welzijn Circus Rotjeknor neemt deel aan het platform Cultuur en Welzijn omdat we erin geloven dat cultuur in het
algemeen – en circus in het bijzonder – een bijdrage kan leveren aan maatschappelijke vraagstukken en het welzijn
van kinderen in diverse Rotterdamse wijken. We hebben ons aangesloten bij het netwerk Cultuureducatie en
Talentontwikkeling en het Platform Cultuur en Welzijn om kennis te delen en de handen ineen te slaan om een
21
groter bereik te creëren voor cultuureducatie in het algemeen. We nemen deel aan de werkgroep over het
Cultuurtraject, waarin de doelstelling is om een groter aantal scholen te bereiken via het Cultuurtraject. We kunnen
een bijdrage leveren omdat circus als discipline een verrijking kan zijn in het aanbod, bijvoorbeeld voor Speciaal
Onderwijs of voor scholen met een sportprofiel. De deelname aan de groep over Talentontwikkeling vinden we van
belang omdat we graag zien dat talenten binnen én buiten de discipline circus hun weg kunnen vinden. We zijn een
schakel in de leerlijn vanaf de eerste kennismaking met circus, de ontwikkeling van het talent en de doorstroom
van professionals.
4.3. Samenwerking met nieuwe initiatieven
Jonge generatie circusmakers en -artiesten Elk jaar studeert een nieuwe lichting circusartiesten af aan Codarts. Daardoor zijn er veel nieuwe initiatieven in de
stad aanwezig. Circus Rotjeknor vindt het belangrijk om hen te ondersteunen waar mogelijk. Dit levert mooie
uitwisselingen op: we zorgen dat de professionals de jonge generatie van Circus Rotjeknor kan inspireren of kan
lesgeven. Circus Rotjeknor ondersteunt nieuwe circusmakers door podiumplaatsen te bieden en te ondersteunen in
faciliteiten als opslag, oefenruimte en materiaal. Zo trainen Cirque du Soleil-artiesten Tarek en Kami-Lynn
regelmatig in de circusloods, gebruikt Penguin Productions de opslagruimte, tonen Tall Tales Acrobatics de try-out
van hun nieuwe voorstelling in de loods en spelen veel studenten en professionals hun nieuwe act tijdens de
CircusZondag. Omdat veel kleine theaters niet geschikt zijn voor circusvoorstellingen biedt de circusloods een
mooie speelplek. En natuurlijk ook omdat de publiciteit via Rotjeknor volle zalen met een prettig publiek oplevert.
Tall Tales Acrobatics is een jong Rotterdams circus-collectief. Zij zijn afgestudeerd aan Codarts Circus Arts en willen
zich de komende jaren ontwikkelen als een vaste speler in het Rotterdamse circusveld. Ze speelden hun
voorstellingen onder andere op Oerol, Over het IJ Festival en op diverse (internationale) festivals. Tall Tales
Acrobatics ontwikkelt samen met Circus Rotjeknor een educatief programma waarin zij hun voorstelling regelmatig
kunnen spelen. Circus Rotjeknor verzorgt de boekingen, en biedt aan Tall Tales Acrobatics een vast aantal
speelbeurten, publieksbereik en inkomen. Via dezelfde constructie gaan we de samenwerking aan met
Circunstruction. Circunstruction helpt nieuwe circusmakers met het ontwikkelen en financieren van een
voorstelling. Korte try-outs kunnen worden gespeeld voor een publiek bij Circus Rotjeknor. Voorstellingen die een
hoge kwaliteit hebben en die geschikt zijn voor een jong publiek zal Circus Rotjeknor speelbeurten bieden binnen
het educatieve project.
Er is een aantal kleinere circusprojecten in Rotterdam. Circus Rotjeknor vindt het van belang dat circus als discipline
verder wordt ontwikkeld en wil deze initiatieven graag ondersteunen. Met CircusMiX!, een sociaal circusproject in
Hillesluis, werken we aan een circusproject voor kinderen uit de buurt. Circus Rotjeknor zet hiervoor de
buurtsportcoach in. Ook is de bijscholing voor docenten van Circus Rotjeknor toegankelijk voor begeleiders en
vrijwilligers van alle circusprojecten in en om Rotterdam. We bieden oefenruimte aan de luchtwerklessen voor
volwassenen die gegeven worden door Aerial Circus Arts. Aan deze les kunnen ook onze docenten meedoen.
De lesgevers van Circus Rotjeknor sporen jongeren aan om eigen initiatieven te ontwikkelen zoals het meedoen aan
de Kunstbende of het opzetten van of helpen bij een circusactiviteit. Hiermee bieden we ze de expertise om later
op eigen benen projecten op te zetten. Soms leveren deze nieuwe ideeën nieuw aanbod voor Circus Rotjeknor op.
Zo is er een wekelijkse jongeren-circus-apenkooi in ontwikkeling op initiatief van één van de lesgroepen.
De Paraplu is de groep met oudste deelnemers van Circus Rotjeknor. Zij organiseren de CircusZondagen en het EJC,
het grootste jongleerfestival ter wereld. Circus Rotjeknor ondersteunt en faciliteert deze groep.
22
4.4. Raakvlakken met andere sectoren
Onderwijs Circus Rotjeknor is ontstaan vanuit de PABO aan de Binnenrotte waar circusvaardigheden al een vast onderdeel van
het bewegingsonderwijs waren. Hier maakte Johan Both voor het eerst kennis met circus dat je zelf kunt maken.
Vanuit deze inspiratie en op die plek richtte hij Circus Rotjeknor op. De pedagogische doelstelling van Circus
Rotjeknor is vanuit onderwijsperspectief geformuleerd. Bij de opening van het Rotterdamse schooljaar, in
september 2015 verzorgde Circus Rotjeknor voor alle aanwezige leerkrachten een workshop jongleren. Niet voor
niets want jongleren maakt je slimmer en wat is het mooi als iedere juf en meester in Rotterdam kan jongleren!
Circus Rotjeknor vormt een schakel in de doorlopende leerlijn richting een MBO of HBO circusopleiding. Vaak gaat
een eerste kennismaking met circus via Circus Rotjeknor. Rotterdamse jeugd die circus kiest als vrijetijdsbesteding
bieden we de mogelijkheid om te ontwikkelen. Door het directe contact met zowel de Vooropleiding Circus als de
HBO opleiding Codarts Circus Arts en de toekomstig op te richten MBO opleiding tot circustrainer, kunnen we
gezamenlijk zorg dragen voor een goede aansluiting.
Circus Rotjeknor voert regelmatig circusprojecten uit op Rotterdamse scholen. De vaardigheden die kinderen
binnen de circuslessen opdoen, komen veel overeen met vaardigheden waar binnen het schoolcurriculum aan
wordt gewerkt. Ook de lessen bij Circus in de Wijk worden vrijwel allemaal georganiseerd in samenwerking met
scholen. In het schoolsysteem zijn de zogenaamde 21e eeuwse vaardigheden belangrijke zaken om aan te werken
om zo kinderen goed voor te bereiden op werken in de toekomst. Een aantal van deze vaardigheden is heel
belangrijk in het circusspel: samenwerken, planmatig werken, probleemoplossend denken en creativiteit.
21e eeuwse vaardigheden bij Circus Rotjeknor
Samenwerken: Binnen het circusspel moet je elkaars kennis en vaardigheden kunnen delen en kunnen luisteren naar
ideeën van de ander.
Probleemoplossend denken en creativiteit. Een circustruc bestaat uit veel verschillende componenten. Hoe je die
samenvoegt – of je op een loopbal een dans uitvoert of in de trapeze jongleert – dat is de uitdaging. De aanpak van Circus
Rotjeknor levert geen standaard acrobaten of jongleurs, maar leert de kinderen onderzoeken wat voor mogelijkheden zij
allemaal kunnen vinden, bijvoorbeeld om één bal in de lucht te houden. Door de nadruk op deze creativiteit te leggen en
‘techniek’-oefeningen echt als basis te gebruiken, leren de artiesten om hun creativiteit in te zetten.
Planmatig werken: Niemand kan in één keer met vijf ballen jongleren. Daar moet je kleine stappen voor maken. Doordat
circustrucs zijn opgebouwd uit allemaal kleine stappen (van jongleren met 1 bal, naar 2, naar 3 etc.), behaal je snel
succesmomenten. Oefenkaarten met de verschillende stappen ondersteunen het leerproces. Maar ook het kijken naar
artiesten die al verder zijn (naar andere kinderen, studenten of professionals) werkt aanstekelijk.
Welzijn Circus Rotjeknor werkt in de wijken samen met welzijnspartners zoals Vitaal Pendrecht en Thuis Op Straat. Bij de
lessen in de wijk dient circus zowel doel als middel. Kinderen uit wijken waar straatcultuur de norm is, leren naast
circustechnieken ook sociale vaardigheden binnen de lessen. Door met de sector welzijn samen te werken kunnen
de circusdocenten zich richten op het circusspel, en bieden de begeleiders vanuit de welzijnspartner de kinderen
ondersteuning in gedrag. Elke groep wordt ondersteund door een begeleider vanuit de welzijnsorganisatie, maar
ook door (een) vrijwilliger(s). Deze functie biedt de mogelijkheid om nieuwe vaardigheden te leren aan
bijvoorbeeld jongeren die moeite hebben met het vinden van een arbeidsplek. Alle vrijwilligers en begeleiders
krijgen jaarlijks een circus-bijscholing in het circuscentrum, zodat zij de vaardigheden ontwikkelen om de
circuslessen te begeleiden.
23
Sport Sport heeft veelal een competitief element. Juist kinderen die een motorische achterstand hebben, kunnen zich
door deze competitie sociaal onveilig voelen. Door de sportieve bewegingskwaliteit creatief in te zetten, creëert
Circus Rotjeknor een toegankelijke omgeving. Hierin zoeken we verbindingen met andere sportieve disciplines zoals
freerunning, capoeira en streetbasketball. Juist voor kinderen die moeilijk bewegen, zorgt dit voor een positieve
stimulans. Circus Rotjeknor is per 2016 werkzaam als Buurtsportcoach en heeft zo de taak gekregen om meer
Rotterdammers aan het bewegen te krijgen. Met ondersteuning van het stimuleringsfonds The Art of Impact zal
Circus Rotjeknor een programma ontwikkelen voor de circuslessen in de wijken, waarin circus ingezet wordt om
kinderen aan het bewegen te krijgen. Ook zal Circus Rotjeknor in het nieuwe cultuurplan lessen aanbieden binnen
het programma SchoolSport van de Gemeente Rotterdam.
Zorg Bij projecten in samenwerking met zorginstelling Lucertis en Circustheater Stoffel uit Nijmegen hebben we geleerd
dat circus en zorg prima samengaan. Een circusweek in de circusloods speciaal voor kinderen met een vorm van
autisme was een groot succes. Circus Rotjeknor gaat vanaf 2016 onderzoeken hoe deze samenwerking met een
zorginstelling, specifiek gericht op kinderen en jongeren met een GGZ-achtergrond, een stevigere vorm kan krijgen.
4.5. Verlevendiging Rotterdamse gebieden en binnenstad
Elk jaar is Circus Rotjeknor op diverse evenementen en festivals in de binnenstad te vinden; met speelplaatsen op
bijvoorbeeld het Schouwburgplein of de Grote Markt waarbij jong en oud circus kan spelen, met voorstellingen of
presentaties. Circus om te doen en circus om te kijken! Katendrecht wordt wekelijks door allerlei ouders en ander
publiek bezocht. Circus Rotjeknor fungeert als één van de vliegwielen voor de ontwikkeling van dit gebied.
Activiteiten die wij organiseren trekken nieuw publiek naar Katendrecht, niet alleen via de lessen maar ook door de
voorstellingen.
In de toekomst hopen wij nog vele jaren Rotterdam mooier te maken met vrolijke optochten, voorstellingen, met
mooie acrobatische piramides, gekke en bizarre jongleertrucs, verbazingwekkende capriolen en inspirerende
artiesten.