Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van...

16
Normalisatie: de wereld op één lijn. Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten Mark van Abkoude PRAKTIJKGIDS Voorbeeld Preview Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded.

Transcript of Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van...

Page 1: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

Normalisatie: de wereld op één lijn.

Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimtenMark van Abkoude

PRAKTIJKGIDS

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Dit

do

cum

ent

mag

sle

chts

op

een

sta

nd

-alo

ne

PC

wo

rden

gei

nst

alle

erd

. Geb

ruik

op

een

net

wer

k is

alle

en.

toes

taan

als

een

aan

vulle

nd

e lic

enti

eove

reen

kom

st v

oo

r n

etw

erkg

ebru

ik m

et N

EN

is a

fges

lote

n.

Th

is d

ocu

men

t m

ay o

nly

be

use

d o

n a

sta

nd

-alo

ne

PC

. Use

in a

net

wo

rk is

on

ly p

erm

itte

d w

hen

a su

pp

lem

enta

ry li

cen

se a

gre

emen

t fo

r u

s in

a n

etw

ork

wit

h N

EN

has

bee

n c

on

clu

ded

.

Page 2: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 3: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten

Nederlands Normalisatie-instituut, Delft, 2012

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 4: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

Colofon

Auteur

Mark van Abkoude

Eindredactie

Roelof Haak

Reinout Hensbroek

Fokko Wieringa, tevens initiator en projectleider

Met medewerking van:

Wouter van Beek Hans Licher

Ton van Bemmelen Cock Pastoor

Paul van der Hooft Evelyne Salters

Maurice Janssen Jos van Vroonhoven

Sandy Kalisingh

Vormgeving

Kade 05, Eindhoven

Eerste druk: 2004

Tweede, herziene druk: 2012

ISBN 978 90 5254 154 9

NUR 950

UIT 22

ICS 11.140, 91.140.50

© Nederlands Normalisatie-instituut, Delft, 2012

Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking.

Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht.

Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands

Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven.

Nederlands Normalisatie-instituutVlinderweg 6, Postbus 5059, 2600 GB DelftTelefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190 www.nen.nl

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 5: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

5

Voorwoord

Technologie speelt in de zorgketen een steeds grotere rol. Niet alleen in absolute termen, maar

ook in steeds meer (en vaak vernieuwende) vormen. Dat maakt het belangrijk om door lopend te

kijken naar de invloed hiervan op de veiligheid van de patiënt. Dit komt ook naar voren uit diverse

inspectieonderzoeksrapporten van de afgelopen jaren over medische technologie. Met derge lijke

onderzoeksrapporten beoogt de Inspectie voor de Gezondheidszorg initiatieven op gang te

brengen die de patiënt veiligheid ten goede komen.

Het initiatief om deze geheel herziene praktijkgids uit te brengen verwelkom ik dan ook zeer.

Het is immers duidelijk dat de elektrische veiligheid van installaties en apparatuur belangrijke

aspecten zijn binnen de brede context van het begrip medische technologie.

Deze praktijkgids belicht de samenhang tussen veiligheidsaspecten van elektrische installaties

en van elektromedische apparatuur. Omdat in de zorg installaties en apparatuur nauw met

elkaar en met ICT zijn verbonden, is het daarbij van belang niet alleen te letten op de afzonder-

lijke veiligheid van installaties en apparatuur, maar ook op de combinatie ervan. Bovendien

mag de menselijke factor niet worden vergeten; veilig gebruik van techniek hangt immers

onlosmakelijk samen met de gebruikers en gebruiksvriendelijkheid.

Normtechnische aspecten en oplossingen voor veelvoorkomende knelpunten worden in deze

gids toegelicht aan de hand van praktische voorbeelden, waarbij allerlei factoren die meespelen

binnen de medische praktijk worden meegenomen. Verder komen onderwerpen aan de orde die

van belang zijn voor categorieoverstijgende risico’s. Denk daarbij aan het belang van meldingen,

incidentenonderzoek en de lessen die daarvan kunnen worden geleerd.

Het rapport ‘Medische Technologie at risk?’, dat het ministerie van VWS in april 2011 heeft

gepubliceerd, beveelt zorginstellingen onder meer aan om heldere afspraken te maken met de

leveranciers over de wijze van toepassing van technologie. Het is daarom positief dat een

technologie cluster van vijf Nederlandse medisch technische bedrijven en een postacademische

opleiding voor klinisch fysici en clinical engineers aan dit boek hebben bijgedragen. Dergelijke

technologieclusters – met overheidssteun via het TNO MKB-programma – vormen een

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 6: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

6

interessante mogelijkheid voor brede kennisoverdracht, die ook voor andere knelpunten in de

zorg kan worden ingezet.

Techniekgerelateerde (en categorieoverstijgende) risico’s ontstaan nogal eens uit de ‘verzuiling’

van afdelingen binnen zorginstellingen. Dit boek biedt een brede basis om elkaars taal beter te

leren begrijpen en vormt daarmee een gemeenschappelijk handvat voor diverse doelgroepen.

Binnen de zorginstellingen zijn dit vooral technische en instrumentele diensten en klinisch fysici,

maar ook inkoopafdelingen. Buiten de zorginstellingen zijn dit vooral leveranciers en fabrikanten

van medische apparatuur en installatiebedrijven alsmede adviesbureaus en architecten.

Dit boek draagt bij aan een betere kennisuitwisseling tussen deze doelgroepen en daarmee,

naar ik hoop, aan de veiligheid van de patiënt. Ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft

patiëntveiligheid hoog in het vaandel staan. Het gebruik van deze praktijkgids beveel ik dan ook

van harte aan.

Februari 2012

Josée M.M. Hansen Pharm. D

Hoofdinspecteur Geneesmiddelen en Medische Technologie

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 7: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

7

Inhoud

Overweging bij de tweede druk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

1 Medisch gebruikte ruimten: algemene veiligheidsfactoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

1.1 Verantwoordelijkheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

1.2 Medische apparatuur en installaties: een keten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

1.3 Risicomanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

1.4 Rekenen aan risico’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

1.5 Medisch technische veiligheid: IEC/TR 60513 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

1.6 De norm NEN 1010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

1.7 Europese richtlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

1.8 CE-markering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

2 Elektriciteit en het menselijk lichaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

2.1 Impedantie van het menselijk lichaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

2.1.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

2.1.2 NPR-IEC/TS 60479-1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

2.1.3 Rekenen met de capaciteiten van de mens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

2.1.4 Opzettelijk toegevoegde stroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

2.1.5 Onopzettelijk toegevoegde stroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

2.1.6 Waarschijnlijkheid op ventrikelfibrillatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

2.1.7 Elektrocardiogram (ecg) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40

2.1.8 Bloedsomloop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

2.1.9 De Swan-Ganz katheter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

2.2 Effecten van sinusvormige wisselspanning (15 Hz tot 100 Hz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

2.2.1 Directe effecten van een elektrische schok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

2.2.2 Andere effecten die verband houden met elektrische schokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 8: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

8

2.3 Effecten van gelijkspanning (DC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

2.3.1 Directe effecten van een elektrische schok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

2.3.2 Waarnemings- en reactiedrempel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

3 Installaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

3.1 Definities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

3.2 Classificatie van medisch gebruikte ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

3.2.1 Bepaling van de ruimteclassificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

3.2.2 De ruimteklassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

3.3 Classificatie bij het ontwerp van de elektrische installatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

3.4 Wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

3.4.1 Codering van wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

3.4.2 Eindgroepen met wandcontactdozen van MES-ketens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

3.4.3 Kleurcodering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

3.4.4 Beschermingscontacten van wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

3.4.5 Minimale hoogte van wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

3.4.6 Minimaal aantal wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61

3.4.7 Maximaal aantal wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

3.5 Beschermingsmaatregelen en beveiligingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

3.5.1 Aardlekschakelaars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

3.5.2 MES-ketens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

3.5.3 Isolatiebewaking van een zwevend voedingsnet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

3.5.4 PELV- en SELV-ketens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71

3.5.5 Beveiliging tegen overbelastingsstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

3.5.6 Basisbescherming, foutbescherming en isolatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73

3.5.7 Bescherming tegen elektrisch schok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

3.6 Aarding en vereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

3.6.1 Verschillen tussen aarden en vereffenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

3.6.2 Lengte, doorsnede en overgangsweerstand bepaalt de totale impedantie . . . . . . . . . . . . . . . 81

3.6.3 Gevaar van verschillende aardingssystemen binnen één ruimte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83

3.6.4 Wel of niet vereffenen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86

3.6.5 Toegankelijkheid en bereikbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

3.6.6 Codering van elektrisch materieel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

3.6.7 Samengeslagen kernen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

3.6.8 Praktische kerndoorsnede vereffeningsleidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

3.6.9 Aftakklemmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

3.6.10 Vereffeningspunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98

3.7 Patiëntengebied en uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 9: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

9

3.8 Veelvoorkomende ontwerpvalkuilen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

3.9 Bouwaarde en overige aardlussen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

3.9.1 Geïsoleerd opstellen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

3.9.2 Jaarlijkse controlemeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105

3.9.3 Vloeistoffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106

3.9.4 Internationaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

3.9.5 Kostenaspecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

3.9.6 Aansluitwijze van het centraal aardpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108

3.10 Databekabeling in medisch gebruikte ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

3.10.1 Isolatiekoppelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109

3.10.2 Power over ethernet (PoE) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114

3.11 Power quality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115

4 Medische elektrische apparatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

4.1 De norm NEN-EN-IEC 60601-1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

4.1.1 Moedernorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117

4.1.2 Derde editie: een nieuwe titel en een vernieuwde koers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

4.1.3 Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

4.1.4 Hoofdstukindeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

4.1.5 Essentiële prestatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120

4.1.6 Risicomanagement van apparatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121

4.1.7 Contact met de patiënt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

4.2 Elektrische gevaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

4.2.1 Kastlekstroom en aanrakingsstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125

4.2.2 Aardlekstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

4.2.3 Patiëntlekstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127

4.2.4 Patiënthulpstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

4.3 Mechanische gevaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

4.3.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

4.3.2 Uitvoering van de potentiaalvereffeningsleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

4.3.3 Potentiaalvereffening aansluiten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

4.4 Samengestelde systemen: het koppelen van medische en niet-medische apparatuur . . . . . 129

4.4.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129

4.4.2 Eisen aan systemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130

4.4.3 Scheidingstransformator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132

4.4.4 Data-aansluitingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

4.4.5 Handleiding bij een systeem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

4.4.6 De Richtlijn medische hulpmiddelen over koppelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 10: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

10

4.5 Mobiele systemen: trolleys en karren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

4.5.1 Netverdeelblokken: kwaliteitsaspecten en potentiaalvereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

4.5.2 Stabiliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135

4.5.3 Wielkeuze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

4.5.4 Voorkomen van statische oplading . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136

4.5.5 Gebruikersgemak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

4.5.6 Moeten trolleys met eigen trafo ook een eigen isolatiewachter hebben? . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

4.5.7 Is aarden noodzakelijk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137

4.6 Apparatuurindeling: klasse en type . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

4.6.1 Klasse I en klasse II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138

4.6.2 Type B, BF, CF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139

4.6.3 Foutcondities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

4.7 Levenscyclus van apparatuur en systemen: NPR-IEC/TR 60930 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

4.8 Technisch onderhoud van apparatuur: de norm IEC 62353 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

5 Noodstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

5.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145

5.2 Relatie met NEN 1010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146

5.3 Kwetsbaarheidsparadox . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147

5.4 Waarom noodstroom? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

5.5 De eisen in rubriek 710 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

5.5.1 Wanneer overschakelen op noodstroom? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

5.5.2 Categorieën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149

5.5.3 Wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

5.5.4 Noodverlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

5.5.5 Aansluitpunt voor een externe noodstroomvoorziening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

5.5.6 Periodieke inspectie en beproeving noodstroomvoorziening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151

5.6 Uitvoeringswijze van noodstroomvoorzieningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

5.6.1 NSA’s aangesloten op een railsysteem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

5.6.2 Het noodstroomaggregaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154

5.6.3 Testen en onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157

5.6.4 Ordelijk en deskundig beheer van voorzieningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158

5.6.5 No-break installatie of centrale UPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160

5.6.6 Principewerking van de statische UPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161

5.6.7 Principewerking van de roterende UPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

5.7 Hoofdstuk 56 van NEN 1010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

5.8 Walaansluiting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 11: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

11

6 Speciale aandachtsgebieden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

6.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

6.2 Medische gasinstallaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

6.2.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

6.2.2 Brand- en ontploffingsgevaren medische gassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

6.2.3 De luchtbehandelingsinstallatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170

6.3 Lessen uit de OK-brand in Almelo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

6.3.1 Wat gebeurde er en door welke factoren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

6.3.2 Aanbevelingen naar aanleiding van de brand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173

6.4 Elektrochirurgie: extra aandacht vereist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

6.4.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177

6.4.2 Opbouw circuit: monopolair versus bipolair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

6.4.3 Aanvullende normen voor elektrochirurgie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181

6.4.4 Controle van accessoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182

6.5 Dialysevoorzieningen: bestaande en nieuw te bouwen ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

6.5.1 Hemodialyse (met shunt) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

6.5.2 Continue ambulante peritoneaal dialyse (CAPD) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

6.5.3 Jugulariskatheter (niet-getunnelde katheter) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

6.5.4 Ziekenhuisomgeving versus thuissituatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184

6.5.5 Ontwerpen van dialyseruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

6.5.6 Twee eindgroepen per behandelplaats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185

6.5.7 Eindgroepen niet combineren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

6.5.8 Bestaande dialyseruimten volgens NEN 3134:1992 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

6.6 Vloerbedekking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

6.6.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

6.6.2 Woud aan normen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

6.6.3 Weerstandsondergrens elektrostatisch geleidende vloeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189

6.6.4 Dissipatieve vloeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192

6.7 Netverdeelblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193

6.7.1 Algemene voors en tegens van netverdeelblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

6.7.2 Verlengblokken en het optellen van aardlekstromen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

6.7.3 Gebroken aardleiding van een verlengblok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

6.7.4 Beveiliging verlengblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196

6.7.5 De aardweerstand in verlengblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

6.8 Incidenten met medische apparatuur: hoe te handelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197

6.8.1 Incidenten in de gezondheidszorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

6.8.2 Goed beeld van incidenten noodzaak voor kostenoptimalisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198

6.8.3 Melden en onderzoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 12: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

12

6.8.4 FDA-leidraad voor onderzoek wanneer zich een incident voordoet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200

6.8.5 Discussie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203

7 Praktijkvoorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205

7.1 Isolatiewachters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205

7.1.1 Wat bewaakt een isolatiewachter wel en wat niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205

7.1.2 Wordt een onderbroken vereffeningsleiding gezien door een isolatiewachter? . . . . . . . . . . . . 206

7.1.3 Geen lekstroombewaking voor individuele medische apparatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

7.2 Spanning op een pendel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207

7.3 Aanrakingsspanning in ruimten van klasse 3 > 10 mV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

7.4 Aardlekschakelaars zonder kortsluitbeveiliging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209

7.5 MES-ketens in meer dan één ruimte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209

7.6 Doorverbinding PE- en EQP-leiding in verdeelblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210

7.7 Kernen en schermen niet geaard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212

7.8 Televisie- en servicescherm bij patiënt in ruimten van klasse 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212

7.9 Beperken inschakelpiek in kantoren door verdeelblokken met nulspanningsschakelaars . . 213

7.10 Stekerbaar installeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213

7.10.1 Algemene uitgangspunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

7.10.2 Een buigzame leiding is een kabel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

7.10.3 Extra voorwaarden in medisch gebruikte ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215

7.11 Lekstroomberekening in het kabeltraject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216

8 Inspectie en onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

8.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

8.2 Inspectie voor ingebruikstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220

8.2.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220

8.2.2 Ruimten compleet ingericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220

8.3 Wat moet er worden geïnspecteerd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221

8.4 Periodieke inspectie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

8.4.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

8.4.2 De inspectiefrequentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222

8.4.3 Wat moet er worden geïnspecteerd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223

8.5 Metingen in medisch gebruikte ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

8.5.1 Meetstromen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

8.5.2 Meetstromen in normen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225

8.5.3 Meetstromen van meetapparatuur in de handel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225

8.5.4 Meting met een kunstpatiënt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 13: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

13

8.5.5 Isolatiemeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230

8.5.6 Meting aan SELV-, PELV- of MES-ketens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

8.6 Schema’s, documentatie en bedieningsinstructies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231

8.7 Raad voor Accreditatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

8.8 Conditiescore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233

Bijlagen

A De eisen voor medisch gebruikte ruimten in de loop der jaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

B Bepalingen voor interne accu’s in medische elektrische apparatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240

Literatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243

Deelnemende MKB-bedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 14: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

14

Overweging bij de tweede druk

Het is mij een eer en genoegen enige inleidende woorden voor deze tweede druk te schrijven.

De eerste druk van deze praktijkgids heeft vele goede recensies gekregen qua kwaliteit en

veiligheid en was dan ook zeer toepasbaar in de praktijk.

Veiligheid is tegenwoordig geen punt van discussie meer. Met ruim 25 jaar ervaring in

elektrische veiligheid in de gezondheidszorg en in normcommissies verbaast het mij echter niet

dat het begrijpen en interpreteren van een groeiend aantal normen voor medisch gebruikte

ruimten een grote mate van alertheid vraagt.

Het doet mij groot verdriet dat mijn oud-collega Roel Bakker, met wie ik ruim twintig jaar heb

samengewerkt en die een echte vakman was, deze nieuwe druk niet meer heeft kunnen mee-

maken. Hij overleed, veel te vroeg, in 2010.

Het verschijnen van deze herziene praktijkgids juich ik toe en de auteur is naar mijn mening tot

een geslaagde uitvoering gekomen. Ook de vrij technische gedeelten over de verschillende

normen zijn heel duidelijk van uitleg. Vooral de vele praktijkvoorbeelden van veelvoorkomende

fouten in de elektrische installatie zijn zeer verhelderend en zullen menigeen verbazen en een

uitroep ontlokken: “Dit gebeurt bij ons nooit!”

De behandelde stof is dan ook uitermate geschikt voor een brede groep elektrotechnisch

opgeleiden , niet alleen voor de installateurs, maar ook voor advies- en ingenieursbureaus,

technische en instrumentele diensten van ziekenhuizen en voor diverse technische opleidingen

en beroepsverenigingen. Ook deze herziene uitgave vormt een bruikbaar handvat voor de

praktijk.

Februari 2012

Arthur Leefmans

Overweging bij de tweede druk

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 15: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

15Inleiding

Inleiding

In medisch gebruikte ruimten vormen elektrische installaties een belangrijke schakel in de keten van

het elektriciteitsnet via de installatie en de medische apparatuur naar de patiënt en de gebruiker.

Elektrische installaties voeden de elektrische, medische en andere apparatuur waarmee het

medisch personeel de patiënt behandelt. Uit het oogpunt van kwaliteit en veiligheid is er dus alle

reden om goed voor de elektrische installaties te zorgen. Zonder betrouwbare, goed ontworpen

en goed onderhouden installaties is het niet mogelijk om verantwoorde patiëntenzorg te leveren.

Deze praktijkgids neemt de risico’s van het gebruik van elektrische installaties onder de loep

met het doel de elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten te vergroten. De gids

belicht de elektrische veiligheid in de gezondheidszorg (het voorkomen van elektrocutie, brand

en letsel van patiënten en het veilig werken van personeel) in de ruimste zin van het woord.

Niet alleen wordt aandacht besteed aan elektrische installaties, maar ook aan medische

elektrische apparatuur en gerelateerde onderwerpen als noodstroomvoorzieningen.

Het ontwerpen van elektrische installaties voor medisch gebruikte ruimten is lastig, zeker als

men dit voor de eerste keer doet. Deze gids gaat ook in op dat aspect, wat niet betekent dat

per se de beste, veiligste of goedkoopste manier wordt geschetst. Wel wordt beoogd u kennis

te laten maken met praktische oplossingen of u ideeën aan te reiken voor een gelijkwaardige

oplossing.

Dit boek heeft verder als doel aan te geven waar u bij uw eigen overwegingen rekening mee

moet houden; een best practice met de kanttekening dat het slechts een greep uit vele

mogelijke oplossingen is. Het belangrijkste is dat de deskundigen in een ziekenhuis (zoals

medici, klinisch fysici, medisch instrumentele dienst en technische dienst) elkaar opzoeken

en goed overleg plegen om samen tot een goed werkende en veilige oplossing te komen.

Deze praktijkgids geeft verder uitleg over de belangrijkste normbepalingen, met voorbeelden

van bestaande situaties. De gids is niet bedoeld als vervanger van de relevante normen. Het is

aan te raden om deze normen en de van toepassing zijnde richtlijnen en wetgeving zelf te

raadplegen om zo volledig geïnformeerd te raken over de inhoud. Ook moet niet alleen naar

Voorbeeld

Preview

Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN

Page 16: Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN ... interessante mogelijkheid voor brede

NEN Standards Products & Servicest.a.v. afdeling KlantenserviceAntwoordnummer 102142600 WB Delft

Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop

Gratis e-mailnieuwsbrievenWilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen,

normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze

e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven

Gegevens Bedrijf / Instelling

T.a.v. O M O V

E-mail

Klantnummer NEN

Uw ordernummer BTW nummer

Postbus / Adres

Postcode Plaats

Telefoon Fax

Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres)

Postbus / Adres

Postcode Plaats

Datum Handtekening

NEN Standards Products & Services

Postbus 50592600 GB Delft

Vlinderweg 62623 AX Delft

T (015) 2 690 390F (015) 2 690 271

www.nen.nl/normshop

RetournerenFax: 015 2 690 271

E-mail: [email protected]

Post: NEN Standards Products

& Services,

t.a.v. afdeling Klantenservice

Antwoordnummer 10214,

2600 WB Delft

(geen postzegel nodig).

Voorwaarden• De prijzen zijn geldig

tot 31 december 2018,

tenzij anders aangegeven.

• Alle prijzen zijn excl. btw,

verzend- en handelingskosten

en onder voorbehoud bij

o.m. ISO- en IEC-normen.

• Bestelt u via de normshop een

pdf, dan betaalt u geen

handeling en verzendkosten.

• Meer informatie: telefoon

015 2 690 391, dagelijks

van 8.30 tot 17.00 uur.

• Wijzigingen en typefouten

in teksten en prijsinformatie

voorbehouden.

• U kunt onze algemene

voorwaarden terugvinden op:

www.nen.nl/leveringsvoorwaarden.

preview - 2018

Bestelformulier

LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN

Stuur naar:

Ja, ik bestel

€ 121.00__ ex. UIT 22:2012 nl Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten