Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van...
Transcript of Voorbeeld Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten · Dit document is een voorbeeld van...
Normalisatie: de wereld op één lijn.
Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimtenMark van Abkoude
PRAKTIJKGIDS
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
Dit
do
cum
ent
mag
sle
chts
op
een
sta
nd
-alo
ne
PC
wo
rden
gei
nst
alle
erd
. Geb
ruik
op
een
net
wer
k is
alle
en.
toes
taan
als
een
aan
vulle
nd
e lic
enti
eove
reen
kom
st v
oo
r n
etw
erkg
ebru
ik m
et N
EN
is a
fges
lote
n.
Th
is d
ocu
men
t m
ay o
nly
be
use
d o
n a
sta
nd
-alo
ne
PC
. Use
in a
net
wo
rk is
on
ly p
erm
itte
d w
hen
a su
pp
lem
enta
ry li
cen
se a
gre
emen
t fo
r u
s in
a n
etw
ork
wit
h N
EN
has
bee
n c
on
clu
ded
.
Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten
Nederlands Normalisatie-instituut, Delft, 2012
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
Colofon
Auteur
Mark van Abkoude
Eindredactie
Roelof Haak
Reinout Hensbroek
Fokko Wieringa, tevens initiator en projectleider
Met medewerking van:
Wouter van Beek Hans Licher
Ton van Bemmelen Cock Pastoor
Paul van der Hooft Evelyne Salters
Maurice Janssen Jos van Vroonhoven
Sandy Kalisingh
Vormgeving
Kade 05, Eindhoven
Eerste druk: 2004
Tweede, herziene druk: 2012
ISBN 978 90 5254 154 9
NUR 950
UIT 22
ICS 11.140, 91.140.50
© Nederlands Normalisatie-instituut, Delft, 2012
Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking.
Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht.
Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands
Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven.
Nederlands Normalisatie-instituutVlinderweg 6, Postbus 5059, 2600 GB DelftTelefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190 www.nen.nl
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
5
Voorwoord
Technologie speelt in de zorgketen een steeds grotere rol. Niet alleen in absolute termen, maar
ook in steeds meer (en vaak vernieuwende) vormen. Dat maakt het belangrijk om door lopend te
kijken naar de invloed hiervan op de veiligheid van de patiënt. Dit komt ook naar voren uit diverse
inspectieonderzoeksrapporten van de afgelopen jaren over medische technologie. Met derge lijke
onderzoeksrapporten beoogt de Inspectie voor de Gezondheidszorg initiatieven op gang te
brengen die de patiënt veiligheid ten goede komen.
Het initiatief om deze geheel herziene praktijkgids uit te brengen verwelkom ik dan ook zeer.
Het is immers duidelijk dat de elektrische veiligheid van installaties en apparatuur belangrijke
aspecten zijn binnen de brede context van het begrip medische technologie.
Deze praktijkgids belicht de samenhang tussen veiligheidsaspecten van elektrische installaties
en van elektromedische apparatuur. Omdat in de zorg installaties en apparatuur nauw met
elkaar en met ICT zijn verbonden, is het daarbij van belang niet alleen te letten op de afzonder-
lijke veiligheid van installaties en apparatuur, maar ook op de combinatie ervan. Bovendien
mag de menselijke factor niet worden vergeten; veilig gebruik van techniek hangt immers
onlosmakelijk samen met de gebruikers en gebruiksvriendelijkheid.
Normtechnische aspecten en oplossingen voor veelvoorkomende knelpunten worden in deze
gids toegelicht aan de hand van praktische voorbeelden, waarbij allerlei factoren die meespelen
binnen de medische praktijk worden meegenomen. Verder komen onderwerpen aan de orde die
van belang zijn voor categorieoverstijgende risico’s. Denk daarbij aan het belang van meldingen,
incidentenonderzoek en de lessen die daarvan kunnen worden geleerd.
Het rapport ‘Medische Technologie at risk?’, dat het ministerie van VWS in april 2011 heeft
gepubliceerd, beveelt zorginstellingen onder meer aan om heldere afspraken te maken met de
leveranciers over de wijze van toepassing van technologie. Het is daarom positief dat een
technologie cluster van vijf Nederlandse medisch technische bedrijven en een postacademische
opleiding voor klinisch fysici en clinical engineers aan dit boek hebben bijgedragen. Dergelijke
technologieclusters – met overheidssteun via het TNO MKB-programma – vormen een
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
6
interessante mogelijkheid voor brede kennisoverdracht, die ook voor andere knelpunten in de
zorg kan worden ingezet.
Techniekgerelateerde (en categorieoverstijgende) risico’s ontstaan nogal eens uit de ‘verzuiling’
van afdelingen binnen zorginstellingen. Dit boek biedt een brede basis om elkaars taal beter te
leren begrijpen en vormt daarmee een gemeenschappelijk handvat voor diverse doelgroepen.
Binnen de zorginstellingen zijn dit vooral technische en instrumentele diensten en klinisch fysici,
maar ook inkoopafdelingen. Buiten de zorginstellingen zijn dit vooral leveranciers en fabrikanten
van medische apparatuur en installatiebedrijven alsmede adviesbureaus en architecten.
Dit boek draagt bij aan een betere kennisuitwisseling tussen deze doelgroepen en daarmee,
naar ik hoop, aan de veiligheid van de patiënt. Ook de Inspectie voor de Gezondheidszorg heeft
patiëntveiligheid hoog in het vaandel staan. Het gebruik van deze praktijkgids beveel ik dan ook
van harte aan.
Februari 2012
Josée M.M. Hansen Pharm. D
Hoofdinspecteur Geneesmiddelen en Medische Technologie
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
7
Inhoud
Overweging bij de tweede druk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1 Medisch gebruikte ruimten: algemene veiligheidsfactoren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
1.1 Verantwoordelijkheden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
1.2 Medische apparatuur en installaties: een keten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
1.3 Risicomanagement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19
1.4 Rekenen aan risico’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20
1.5 Medisch technische veiligheid: IEC/TR 60513 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
1.6 De norm NEN 1010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27
1.7 Europese richtlijnen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
1.8 CE-markering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30
2 Elektriciteit en het menselijk lichaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2.1 Impedantie van het menselijk lichaam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2.1.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31
2.1.2 NPR-IEC/TS 60479-1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
2.1.3 Rekenen met de capaciteiten van de mens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35
2.1.4 Opzettelijk toegevoegde stroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2.1.5 Onopzettelijk toegevoegde stroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
2.1.6 Waarschijnlijkheid op ventrikelfibrillatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2.1.7 Elektrocardiogram (ecg) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
2.1.8 Bloedsomloop . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
2.1.9 De Swan-Ganz katheter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42
2.2 Effecten van sinusvormige wisselspanning (15 Hz tot 100 Hz) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
2.2.1 Directe effecten van een elektrische schok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
2.2.2 Andere effecten die verband houden met elektrische schokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
8
2.3 Effecten van gelijkspanning (DC) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
2.3.1 Directe effecten van een elektrische schok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46
2.3.2 Waarnemings- en reactiedrempel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48
3 Installaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
3.1 Definities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
3.2 Classificatie van medisch gebruikte ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
3.2.1 Bepaling van de ruimteclassificatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51
3.2.2 De ruimteklassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53
3.3 Classificatie bij het ontwerp van de elektrische installatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
3.4 Wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
3.4.1 Codering van wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57
3.4.2 Eindgroepen met wandcontactdozen van MES-ketens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
3.4.3 Kleurcodering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58
3.4.4 Beschermingscontacten van wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
3.4.5 Minimale hoogte van wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60
3.4.6 Minimaal aantal wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61
3.4.7 Maximaal aantal wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
3.5 Beschermingsmaatregelen en beveiligingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
3.5.1 Aardlekschakelaars . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62
3.5.2 MES-ketens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64
3.5.3 Isolatiebewaking van een zwevend voedingsnet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
3.5.4 PELV- en SELV-ketens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71
3.5.5 Beveiliging tegen overbelastingsstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72
3.5.6 Basisbescherming, foutbescherming en isolatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
3.5.7 Bescherming tegen elektrisch schok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
3.6 Aarding en vereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
3.6.1 Verschillen tussen aarden en vereffenen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
3.6.2 Lengte, doorsnede en overgangsweerstand bepaalt de totale impedantie . . . . . . . . . . . . . . . 81
3.6.3 Gevaar van verschillende aardingssystemen binnen één ruimte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
3.6.4 Wel of niet vereffenen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
3.6.5 Toegankelijkheid en bereikbaarheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
3.6.6 Codering van elektrisch materieel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
3.6.7 Samengeslagen kernen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95
3.6.8 Praktische kerndoorsnede vereffeningsleidingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
3.6.9 Aftakklemmen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97
3.6.10 Vereffeningspunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 98
3.7 Patiëntengebied en uitzonderingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
9
3.8 Veelvoorkomende ontwerpvalkuilen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101
3.9 Bouwaarde en overige aardlussen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
3.9.1 Geïsoleerd opstellen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103
3.9.2 Jaarlijkse controlemeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 105
3.9.3 Vloeistoffen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106
3.9.4 Internationaal . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
3.9.5 Kostenaspecten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
3.9.6 Aansluitwijze van het centraal aardpunt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
3.10 Databekabeling in medisch gebruikte ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
3.10.1 Isolatiekoppelingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 109
3.10.2 Power over ethernet (PoE) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114
3.11 Power quality . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 115
4 Medische elektrische apparatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
4.1 De norm NEN-EN-IEC 60601-1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
4.1.1 Moedernorm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
4.1.2 Derde editie: een nieuwe titel en een vernieuwde koers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
4.1.3 Toepassingsgebied . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119
4.1.4 Hoofdstukindeling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
4.1.5 Essentiële prestatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 120
4.1.6 Risicomanagement van apparatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121
4.1.7 Contact met de patiënt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123
4.2 Elektrische gevaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
4.2.1 Kastlekstroom en aanrakingsstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
4.2.2 Aardlekstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
4.2.3 Patiëntlekstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127
4.2.4 Patiënthulpstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
4.3 Mechanische gevaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
4.3.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
4.3.2 Uitvoering van de potentiaalvereffeningsleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
4.3.3 Potentiaalvereffening aansluiten? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
4.4 Samengestelde systemen: het koppelen van medische en niet-medische apparatuur . . . . . 129
4.4.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129
4.4.2 Eisen aan systemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
4.4.3 Scheidingstransformator . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132
4.4.4 Data-aansluitingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
4.4.5 Handleiding bij een systeem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133
4.4.6 De Richtlijn medische hulpmiddelen over koppelen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
10
4.5 Mobiele systemen: trolleys en karren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
4.5.1 Netverdeelblokken: kwaliteitsaspecten en potentiaalvereffening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
4.5.2 Stabiliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 135
4.5.3 Wielkeuze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
4.5.4 Voorkomen van statische oplading . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136
4.5.5 Gebruikersgemak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
4.5.6 Moeten trolleys met eigen trafo ook een eigen isolatiewachter hebben? . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
4.5.7 Is aarden noodzakelijk? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 137
4.6 Apparatuurindeling: klasse en type . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
4.6.1 Klasse I en klasse II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
4.6.2 Type B, BF, CF . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
4.6.3 Foutcondities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140
4.7 Levenscyclus van apparatuur en systemen: NPR-IEC/TR 60930 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
4.8 Technisch onderhoud van apparatuur: de norm IEC 62353 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142
5 Noodstroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
5.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 145
5.2 Relatie met NEN 1010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
5.3 Kwetsbaarheidsparadox . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147
5.4 Waarom noodstroom? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
5.5 De eisen in rubriek 710 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
5.5.1 Wanneer overschakelen op noodstroom? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
5.5.2 Categorieën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 149
5.5.3 Wandcontactdozen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
5.5.4 Noodverlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150
5.5.5 Aansluitpunt voor een externe noodstroomvoorziening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
5.5.6 Periodieke inspectie en beproeving noodstroomvoorziening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
5.6 Uitvoeringswijze van noodstroomvoorzieningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
5.6.1 NSA’s aangesloten op een railsysteem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
5.6.2 Het noodstroomaggregaat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
5.6.3 Testen en onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
5.6.4 Ordelijk en deskundig beheer van voorzieningen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 158
5.6.5 No-break installatie of centrale UPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 160
5.6.6 Principewerking van de statische UPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 161
5.6.7 Principewerking van de roterende UPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164
5.7 Hoofdstuk 56 van NEN 1010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
5.8 Walaansluiting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
11
6 Speciale aandachtsgebieden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
6.1 Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
6.2 Medische gasinstallaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
6.2.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
6.2.2 Brand- en ontploffingsgevaren medische gassen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169
6.2.3 De luchtbehandelingsinstallatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 170
6.3 Lessen uit de OK-brand in Almelo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
6.3.1 Wat gebeurde er en door welke factoren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171
6.3.2 Aanbevelingen naar aanleiding van de brand . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
6.4 Elektrochirurgie: extra aandacht vereist . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
6.4.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177
6.4.2 Opbouw circuit: monopolair versus bipolair . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180
6.4.3 Aanvullende normen voor elektrochirurgie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
6.4.4 Controle van accessoires . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
6.5 Dialysevoorzieningen: bestaande en nieuw te bouwen ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
6.5.1 Hemodialyse (met shunt) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183
6.5.2 Continue ambulante peritoneaal dialyse (CAPD) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
6.5.3 Jugulariskatheter (niet-getunnelde katheter) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
6.5.4 Ziekenhuisomgeving versus thuissituatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184
6.5.5 Ontwerpen van dialyseruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
6.5.6 Twee eindgroepen per behandelplaats . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
6.5.7 Eindgroepen niet combineren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
6.5.8 Bestaande dialyseruimten volgens NEN 3134:1992 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
6.6 Vloerbedekking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
6.6.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
6.6.2 Woud aan normen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188
6.6.3 Weerstandsondergrens elektrostatisch geleidende vloeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 189
6.6.4 Dissipatieve vloeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192
6.7 Netverdeelblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
6.7.1 Algemene voors en tegens van netverdeelblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
6.7.2 Verlengblokken en het optellen van aardlekstromen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194
6.7.3 Gebroken aardleiding van een verlengblok . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195
6.7.4 Beveiliging verlengblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
6.7.5 De aardweerstand in verlengblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
6.8 Incidenten met medische apparatuur: hoe te handelen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 197
6.8.1 Incidenten in de gezondheidszorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
6.8.2 Goed beeld van incidenten noodzaak voor kostenoptimalisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
6.8.3 Melden en onderzoeken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
12
6.8.4 FDA-leidraad voor onderzoek wanneer zich een incident voordoet . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 200
6.8.5 Discussie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 203
7 Praktijkvoorbeelden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
7.1 Isolatiewachters . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
7.1.1 Wat bewaakt een isolatiewachter wel en wat niet? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
7.1.2 Wordt een onderbroken vereffeningsleiding gezien door een isolatiewachter? . . . . . . . . . . . . 206
7.1.3 Geen lekstroombewaking voor individuele medische apparatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206
7.2 Spanning op een pendel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207
7.3 Aanrakingsspanning in ruimten van klasse 3 > 10 mV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208
7.4 Aardlekschakelaars zonder kortsluitbeveiliging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
7.5 MES-ketens in meer dan één ruimte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 209
7.6 Doorverbinding PE- en EQP-leiding in verdeelblokken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
7.7 Kernen en schermen niet geaard . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
7.8 Televisie- en servicescherm bij patiënt in ruimten van klasse 3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 212
7.9 Beperken inschakelpiek in kantoren door verdeelblokken met nulspanningsschakelaars . . 213
7.10 Stekerbaar installeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
7.10.1 Algemene uitgangspunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
7.10.2 Een buigzame leiding is een kabel? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214
7.10.3 Extra voorwaarden in medisch gebruikte ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
7.11 Lekstroomberekening in het kabeltraject . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216
8 Inspectie en onderhoud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
8.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219
8.2 Inspectie voor ingebruikstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
8.2.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
8.2.2 Ruimten compleet ingericht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220
8.3 Wat moet er worden geïnspecteerd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221
8.4 Periodieke inspectie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
8.4.1 Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
8.4.2 De inspectiefrequentie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
8.4.3 Wat moet er worden geïnspecteerd? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
8.5 Metingen in medisch gebruikte ruimten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
8.5.1 Meetstromen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224
8.5.2 Meetstromen in normen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
8.5.3 Meetstromen van meetapparatuur in de handel. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
8.5.4 Meting met een kunstpatiënt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 229
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
13
8.5.5 Isolatiemeting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
8.5.6 Meting aan SELV-, PELV- of MES-ketens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
8.6 Schema’s, documentatie en bedieningsinstructies . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 231
8.7 Raad voor Accreditatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
8.8 Conditiescore . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
Bijlagen
A De eisen voor medisch gebruikte ruimten in de loop der jaren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
B Bepalingen voor interne accu’s in medische elektrische apparatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240
Literatuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
Deelnemende MKB-bedrijven . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
14
Overweging bij de tweede druk
Het is mij een eer en genoegen enige inleidende woorden voor deze tweede druk te schrijven.
De eerste druk van deze praktijkgids heeft vele goede recensies gekregen qua kwaliteit en
veiligheid en was dan ook zeer toepasbaar in de praktijk.
Veiligheid is tegenwoordig geen punt van discussie meer. Met ruim 25 jaar ervaring in
elektrische veiligheid in de gezondheidszorg en in normcommissies verbaast het mij echter niet
dat het begrijpen en interpreteren van een groeiend aantal normen voor medisch gebruikte
ruimten een grote mate van alertheid vraagt.
Het doet mij groot verdriet dat mijn oud-collega Roel Bakker, met wie ik ruim twintig jaar heb
samengewerkt en die een echte vakman was, deze nieuwe druk niet meer heeft kunnen mee-
maken. Hij overleed, veel te vroeg, in 2010.
Het verschijnen van deze herziene praktijkgids juich ik toe en de auteur is naar mijn mening tot
een geslaagde uitvoering gekomen. Ook de vrij technische gedeelten over de verschillende
normen zijn heel duidelijk van uitleg. Vooral de vele praktijkvoorbeelden van veelvoorkomende
fouten in de elektrische installatie zijn zeer verhelderend en zullen menigeen verbazen en een
uitroep ontlokken: “Dit gebeurt bij ons nooit!”
De behandelde stof is dan ook uitermate geschikt voor een brede groep elektrotechnisch
opgeleiden , niet alleen voor de installateurs, maar ook voor advies- en ingenieursbureaus,
technische en instrumentele diensten van ziekenhuizen en voor diverse technische opleidingen
en beroepsverenigingen. Ook deze herziene uitgave vormt een bruikbaar handvat voor de
praktijk.
Februari 2012
Arthur Leefmans
Overweging bij de tweede druk
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
15Inleiding
Inleiding
In medisch gebruikte ruimten vormen elektrische installaties een belangrijke schakel in de keten van
het elektriciteitsnet via de installatie en de medische apparatuur naar de patiënt en de gebruiker.
Elektrische installaties voeden de elektrische, medische en andere apparatuur waarmee het
medisch personeel de patiënt behandelt. Uit het oogpunt van kwaliteit en veiligheid is er dus alle
reden om goed voor de elektrische installaties te zorgen. Zonder betrouwbare, goed ontworpen
en goed onderhouden installaties is het niet mogelijk om verantwoorde patiëntenzorg te leveren.
Deze praktijkgids neemt de risico’s van het gebruik van elektrische installaties onder de loep
met het doel de elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten te vergroten. De gids
belicht de elektrische veiligheid in de gezondheidszorg (het voorkomen van elektrocutie, brand
en letsel van patiënten en het veilig werken van personeel) in de ruimste zin van het woord.
Niet alleen wordt aandacht besteed aan elektrische installaties, maar ook aan medische
elektrische apparatuur en gerelateerde onderwerpen als noodstroomvoorzieningen.
Het ontwerpen van elektrische installaties voor medisch gebruikte ruimten is lastig, zeker als
men dit voor de eerste keer doet. Deze gids gaat ook in op dat aspect, wat niet betekent dat
per se de beste, veiligste of goedkoopste manier wordt geschetst. Wel wordt beoogd u kennis
te laten maken met praktische oplossingen of u ideeën aan te reiken voor een gelijkwaardige
oplossing.
Dit boek heeft verder als doel aan te geven waar u bij uw eigen overwegingen rekening mee
moet houden; een best practice met de kanttekening dat het slechts een greep uit vele
mogelijke oplossingen is. Het belangrijkste is dat de deskundigen in een ziekenhuis (zoals
medici, klinisch fysici, medisch instrumentele dienst en technische dienst) elkaar opzoeken
en goed overleg plegen om samen tot een goed werkende en veilige oplossing te komen.
Deze praktijkgids geeft verder uitleg over de belangrijkste normbepalingen, met voorbeelden
van bestaande situaties. De gids is niet bedoeld als vervanger van de relevante normen. Het is
aan te raden om deze normen en de van toepassing zijnde richtlijnen en wetgeving zelf te
raadplegen om zo volledig geïnformeerd te raken over de inhoud. Ook moet niet alleen naar
Voorbeeld
Preview
Dit document is een voorbeeld van NEN / This document is a preview by NEN
NEN Standards Products & Servicest.a.v. afdeling KlantenserviceAntwoordnummer 102142600 WB Delft
Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop
Gratis e-mailnieuwsbrievenWilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen,
normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze
e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven
Gegevens Bedrijf / Instelling
T.a.v. O M O V
Klantnummer NEN
Uw ordernummer BTW nummer
Postbus / Adres
Postcode Plaats
Telefoon Fax
Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres)
Postbus / Adres
Postcode Plaats
Datum Handtekening
NEN Standards Products & Services
Postbus 50592600 GB Delft
Vlinderweg 62623 AX Delft
T (015) 2 690 390F (015) 2 690 271
www.nen.nl/normshop
RetournerenFax: 015 2 690 271
E-mail: [email protected]
Post: NEN Standards Products
& Services,
t.a.v. afdeling Klantenservice
Antwoordnummer 10214,
2600 WB Delft
(geen postzegel nodig).
Voorwaarden• De prijzen zijn geldig
tot 31 december 2018,
tenzij anders aangegeven.
• Alle prijzen zijn excl. btw,
verzend- en handelingskosten
en onder voorbehoud bij
o.m. ISO- en IEC-normen.
• Bestelt u via de normshop een
pdf, dan betaalt u geen
handeling en verzendkosten.
• Meer informatie: telefoon
015 2 690 391, dagelijks
van 8.30 tot 17.00 uur.
• Wijzigingen en typefouten
in teksten en prijsinformatie
voorbehouden.
• U kunt onze algemene
voorwaarden terugvinden op:
www.nen.nl/leveringsvoorwaarden.
preview - 2018
Bestelformulier
LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN
Stuur naar:
Ja, ik bestel
€ 121.00__ ex. UIT 22:2012 nl Elektrische veiligheid in medisch gebruikte ruimten