Voor een duurzame leefomgeving

Cursus Ambassadeur Leefbare Stad

Groen in de genen, verbonden met de omgeving

Zonder netheidscomplex & Klaar voor verandering

Out of the box denken en doen

Kansen zien & oneindige stroom creaties

Storytelling & Mensen verbinden

Beweging starten & Realiseren van ambities

“Wij zijn te gast in het landschap, laten we iedereen die iets ontwikkelt in onze leefomgeving afrekenen op onttrokken en/of toegevoegde waarde.”

Boeken

Nico Wissing

Oprichters NL Greenlabel

Met NL Greenlabel geven wij pioniers in duurzame gebiedsinrichting meetbare houvast.

“De kwaliteit van het leven moet hand in hand gaan met het duurzaam gebruik van natuurlijke hulpbronnen.”

Lodewijk Hoekstra

Nico Wissing & Lodewijk Hoekstra

Problemen in de stad van nu

Problematiek – sociale problemen

Problematiek – smog en luchtvervuiling

Problematiek - verouderde mobiliteit

Problematiek - materiaalgebruik

Vaker ontwrichtende weersverschijnselen

Hittestress

Extreme regenval

Langdurige droogte

Invasieve exoten

Watertekort

Stormen en orkanen

Heftige temperatuurschommelingen

Afname biodiversiteit

Problematiek door klimaatverandering

NL Greenlabel staat voor een meetbaar duurzame leefomgeving

Maak duurzaamheid meetbaar door paspoorten:

Producten/ Materialen

Planten

Gebieden

Terreinen

Tuinen

Groeiend partnernetwerk

NL Greenlabel

1. Meerwaarde voor mens en natuur2. Meaningful profit3. Bij voorkeur lokaal

4. Geen verspreiding toxische stoffen5. Rechtvaardig/Is het waar6. Bij voorkeur bio-based

Producten & materialen1. Transport/afstand2. Samenstelling3. Bedrijfsvoering4. Gebruiksduur5. Onderhoud6. Duurzaamheid

tijdens gebruik7. Eindverwerking

Plant1. Transport/afstand2. Samenstelling3. Afkomst plantensoort4. Bedrijfsvoering5. Geschiktheid standplaats6. Eco Toegevoegde Waarde (ETW)7. Gebruik meststoffen8. Gebruik bestrijdingsmiddelen9. Watergebruik

Gebiedslabel1. Ontwerp, realisatie & beheer2. Materialisatie3. Energie & Klimaatbestendigheid4. Bodem & Water5. Biodiversiteit & bestaande

landschappelijke kwaliteit6. Mens & omgeving7. Borging & beleid

NL Greenlabel - Duurzaamheidspaspoorten

Duurzaamheidsambities vroeg in kaart brengen

Bestaande waardes behouden

Ambities borgen

Vroege duiding van kansen

Tools om duurzaamheid in elke fase te

monitoren en te sturen

Onafhankelijke beoordeling

NL Greenlabel - Gebiedslabel

Hoofd indicatoren Subindicatoren Hoofd indicatoren Subindicatoren

1. Ontwerp, realisatie en beheer 5. Biodiversiteit en landschappelijke waarden

1.1. Ontwerp5.1. Omgaan met aanwezige waarden: natuur, cultuur,

archeologie, etc.

1.2. Realisatie 5.2. Aansluiting met de lokale natuur

1.3. Beheer en onderhoud 5.3. Biodiversiteitsbevordering

2. Producten en materialisatie 6. Relatie mens en omgeving

2.1. Duurzaamheid en circulariteit van producten en

materialen6.1. Betrokkenheid van mensen

2.2. Beplanting 6.2. Bereikbaarheid

2.3. Gebouwen 6.3. Sociale veiligheid

6.4. Gezondheid

3. Energie en Klimaatbestendigheid 7. Borging en beleid

3.1. Energiebalans en -transitie 7.1. Borging kwaliteit van duurzaamheid

3.2. Hittestress 7.2. Borging financierbaarheid

3.3. Hinder

4. Bodem en Water 8. Bonuspunten

4.1. Bodem 8.1. Bonuspunten

4.2. Waterkwaliteit

4.3. Waterhuishouding

NL Greenlabel - Gebiedslabel indicatoren

Meetbaar duurzame leefomgeving.Inzetten als procestool t.b.v. vijf fases:

1. QuickScan

2. Nulmeting (indicatieve beoordeling)

3. Ontwerpfase (voorlopige beoordeling)

4. Realisatiefase (definitieve beoordeling)

5. Officiële overhandiging

Resultaat: auditrapport met beoordeling en aanbeveling in elke beoordelingsfase

NL Greenlabel - Gebiedslabel als Procestool

Gericht op het ontwerp/huidige situatie

Scan op basis van de 7 hoofdindicatoren van het

Gebiedslabel

Geen certificaat, maar rapport met aanbevelingen

“Inzicht in de kansen en mogelijkheden van het ontwerp of de locatie.”

Gebiedslabel - Quickscan

• Eerste onafhankelijke toets van huidige stand van zaken

• Interactieve sessie met een zo veel mogelijk relevante stakeholders

• (laatste) Kansen in integrale duurzaamheid en cross overs boven tafel krijgen

• Formuleren van een gezamenlijke ambitie en taal

• Duurzaamheidspotentieel wordt bepaald

“Inzicht in de kansen in het proces en organisatie en positieve inbreng vanuit stakeholders.”

Gebiedslabel - Nulmeting

• Belangrijke fase, vertaling ontwerp naar realisatie

• Borging in technische uitwerking en bestek

• Aanbestedingsvorm en inkoopbeleid

“Ambitie wordt concreet vertaald naar uitvoering.”

Gebiedslabel - Ontwerpfase

• Alle bewijslast is bekend

• Definitieve beoordeling vindt plaats

• Certificaat met beoordelingsrapportage

• Borging na realisatie fase

“Bewijs van een duurzame gebiedsontwikkeling die op de toekomst is voorbereid.”

Gebiedslabel - Realisatiefase

Gebiedslabel - Overhandiging

19

• Laten zien wat je bereikt hebt

• Certificaat als marketinginstrument

• Onafhankelijke bewijslast duurzaam werken en realiseren

“Zichtbaarheid en exposure op social media”

De Groene Stad Charta – zet de verandering in gang –

integraal duurzaam

De Levende Tuin - mens en natuur – creëer meer

bewustwording

180+ partners

70 gelabelde producten

Raamovereenkomst Heijmans

Vlinderstichting

Verschillende Green Deals (o.a. 1000ha Nieuwe

Stedelijke Natuur)

NL Greenlabel - Verbindingen

Dr.ir. Robbert Snep, DLO Onderzoeker, WUR

Prof.dr. Andy van den Dobbelsteen, Hoogleraar Climate Design & Sustainability, TU Delft

Dr. Jolanda Maas, Senior onderzoeker Sociale Geneeskunde, VU Medisch Centrum

Dr. Maarten Arentsen, Universitair hoofddocent Energie-innovatie, Universiteit Twente

Em.prof.dr.ir. Michiel Haas, Oprichter Nederlands Instituut voor Bouwbiologie en Ecologie

Drs. Kim van der Leest, bioloog, conceptontwikkelaar en belevingsspecialist

Drs.ing. Bob Ursem, Wetenschappelijk directeur Botanische Tuin TU Delft

Dr. André van der Wurff, Lead Green Projects, Groen Agro Control

NL Greenlabel - Wetenschappelijke Raad van Advies

Natuur

Mens

Ecoloog

Ontwikkelaar

Architect

Geld

Keer het proces om!

Project & ontwikkeling van

decoratiegroen naar groen als basis

Creëer kansen met productinnovatie

Verbind producenten, wetenschap,

onderwijs en overheid

NL Greenlabel - Piramide omkeren

Betere gezondheid

Grotere sociale cohesie

Grotere aantrekkingskracht op steden/dorpen

Duurzame energieopwekking

Beter functioneren, wonen, economie en recreëren

Grotere creativiteit, geluk en welbevinden

Minder vandalisme/agressie

Voedsel en vruchten

Meerwaarde van groen en duurzaam ingerichte omgeving

Groen verhoogt waarde van vastgoed van 5-15%

Patiënten liggen gemiddeld dag minder in ziekenhuis als uitzicht

op groen

Onderhoudskosten kunnen 30-50% minder bij duurzaam groen

Scholieren presteren 20% beter als er planten in de klas staan

Een groen dak houdt 50% van het regenwater vast

Een volwassen boom verdampt 500 liter water per dag

Een volwassen boom staat voor 300 soortenrijkdom

Vaste planten borders na 7 jaar goedkoper dan gras

Als aantoonbaar positief voor klimaat en milieu ca. 10%

Mia\Vamil

Meerwaarde van groen – Feiten & Cijfers

Robuustere waterinfiltratie

Betere waterafvoer en –opvang

Rioolstelsel verkleinen

Minder hittestress

Hitte-eilandeffect reductie

Meer verdamping en verkoeling

Hogere beeldkwaliteit

Natuurlijke besparing op uitgaven

Versterken stadsecologie

Meerwaarde van groen - Vergroening stedelijk gebied

Wateropvang

Vertraagde waterafvoer (±40% minder)

Isolatie gebouw (minder hittestress)

Langere levensduur dakbedekking

Versterking biodiversiteit

Ecologische stapsteen

Esthetische meerwaarde

Meerwaarde van groen - Groene daken

Waterplein

Waterdaken

Rainblock

Vijver/ waterpartij

Ondergrondse opslagtank

Flexibele zak

Innovatie

Waterwanden

Richelstenen

Meerwaarde van groen - Hemelwateropslag/ -buffer

Regulatie water in onderstroom

Gemiddelde opvang 30 % neerslag

Stemflow tot wel 60% opvang neerslag

Schuilplek bij hitte en neerslag

Evaporatie van water

Verkoeling (tot wel 8° C)

CO2-opslag

Organische stof houdt water vast

Afvangen fijnstof

Schaduwplek

Meerwaarde van groen - Bomen

Beter aangepast aan lokale weersomstandigheden

Weerbaarder tegen ziektes

Minder onderhoud

Bijdrage aan biodiversiteit

Ingepast in landschap

Aangepast aan lokale grondsoort

Genetisch erfgoed in stand houden

Diversiteit en veerkracht soorten versterken

Landschapsontwikkeling

Lokale producten

Meerwaarde van groen - Inheemse beplanting

Prairiebeplanting

Lage waterbehoefte

Versterking bodemvruchtbaarheid

Jaarrond mooi

Versterking biodiversiteit

Inheemse beplanting

Absorptievermogen bodem (bv. lava/ org.

stof)

Meerwaarde van groen - Droogtebestendige beplanting

Oplossing in dichtbebouwd gebied

(gevelbeplanting, verticale bossen)

Hittereductie

Ecologische stapsteen

Esthetische meerwaarde

Extra m² groen

Wateropvang

Meerwaarde van groen - Verticale natuurverdichting

Door hoogteverschil bekken creëren

Tijdelijke wateropvang

Infiltratie

Voorkomt overlast/ overstroming riool

Versterking biodiversiteit

Dynamiek in het landschap

Meerwaarde van groen – Wadi/bloemenweides

NL Greenlabel Gebiedslabel A

ABN AMRO – Circulaire Tuin

Verschillende wateroplossingen en –toepassingen inzichtelijk maken

Belevingswaarde voor alle gebruikers

Andere manieren van beheer, lagere kosten

Waterschap Rijn IJssel - Doetinchem

Daktuin “Isseldoks” - Doetinchem

Azora Den Es - Varsseveld

De Achterhoekse Urban Oasis – Ulft

Slingeland Ziekenhuis, Doetinchem - te gast in het landschap

Functies stapelen

Solarpark De Kwekerij - Hengelo (Gelderland)

Kapitaliseren van groen

Voordelen van natuur uitdragen

Kansrijke innovaties

Onderzoeken, monitoren en wetenschap

Kennis delen met factsheets

Ecologen vooraan in het proces

Storytelling

Inkoopbeleid en handboeken veranderen

Rijnlands model

To do

3/12/2019 41

www.nlgreenlabel.nl