VOLWASSENENONDERWIJS - GO! Propro.g-o.be/blog/Documents/2003-632L.pdfgroter te maken dan nodig in...

48
VOLWASSENENONDERWIJS Organisatie: Lineaire organisatie Onderwijsvorm: HOKTSP Duur: 1-jarige cyclus Categorie: Technisch Afdeling: REGELTECHNIEK - Specialisatiejaar Vakken: Elektronica 1.5 lt Microprocessoren 2 lt Servomechanismen 2 lt Hydraulische en pneumatische transmissies 1 lt Labo ontwerpen 4 lt Leerplannummer: 2003/632L (nieuw) Nummer Inspectie: 02-03/563/G

Transcript of VOLWASSENENONDERWIJS - GO! Propro.g-o.be/blog/Documents/2003-632L.pdfgroter te maken dan nodig in...

VOLWASSENENONDERWIJS

Organisatie: Lineaire organisatie

Onderwijsvorm: HOKTSP

Duur: 1-jarige cyclus

Categorie: Technisch

Afdeling: REGELTECHNIEK - Specialisatiejaar

Vakken: Elektronica 1.5 lt Microprocessoren 2 lt Servomechanismen 2 lt Hydraulische en pneumatische transmissies 1 lt Labo ontwerpen 4 lt

Leerplannummer: 2003/632L (nieuw) Nummer Inspectie: 02-03/563/G

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 1 Jaar : 1 – Vak : Elektronica (1,5 lestijden/week)

INHOUD

Visie ....................................................................................................................................................... 2 Beginsituatie........................................................................................................................................... 3 Algemene doelstellingen ........................................................................................................................ 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden.................................................................................................... 5 Methodologische wenken....................................................................................................................... 7

Pedagogisch-didactische wenken................................................................................................ 7 Didactische hulpmiddelen ............................................................................................................ 7

Evaluatie ................................................................................................................................................ 8 Bibliografie ............................................................................................................................................. 9

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 2 Jaar : 1 – Vak : Elektronica (1,5 lestijden/week)

VISIE

Algemene visie: Deze gespecialiseerde opleiding richt zich naar cursisten die belangstelling hebben voor automatiseringstechnieken en meer wensen te weten over procesregelkringen. Aan het einde van het academiejaar kan de cursist zelfstandig een proces bestuderen, een aangepast regelsysteem kiezen en dit optimaal instellen. De afgestudeerde kan een bestaande regeltechnische installatie aan gewijzigde voorwaarden of doelstellingen aanpassen. Hierdoor kan de afgestudeerde aan de slag als regeltechnicus in alle takken van de industrie. Dit specialisatiejaar wordt als navorming voor afgestudeerden van de afdelingen elektronica, elektriciteit, elektromechanica en chemie in de bedrijfswereld bijzonder gewaardeerd. De basiscursus regeltechniek, aangevuld met de laboefeningen, zorgt ervoor dat de cursist de nodige kennis verwerft op het gebied van de automatisering. De diverse regelsystemen en soorten regelaars komen uitgebreid aan bod. In het labo wordt gewerkt met simulators en met industriële regelkringen. Ook de hedendaagse pneumatische en hydraulische systemen en transmissies worden bestudeerd. Bij de realisatie en verdediging van hun eindwerk krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen en hun communicatieve vaardigheden, kwaliteitsbewustzijn, economisch bewustzijn en verantwoordelijkheidsgevoel te demonstreren.

Specifieke visie: Dit leervak heeft tot doel om een basiskennis elektronica te garanderen binnen dit specialisatiejaar. Volgens decretaal bepaalde toelatingsvoorwaarden kunnen ook cursisten in het specialisatiejaar terecht die niet over een elementaire kennis elektronica beschikken. De leerinhouden zijn in die mate toepassingsgericht gekozen teneinde een zo breed mogelijk platform te bestrijken binnen het beperkte aantal lestijden dat ter beschikking staat.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 3 Jaar : 1 – Vak : Elektronica (1,5 lestijden/week)

BEGINSITUATIE

De beginsituatie is voor deze doelgroep bijzonder moeilijk. Het is absoluut noodzakelijk om de beginsituatie in functie van de voorkennis van de cursisten telkens opnieuw in te schatten. Er moet voorzichtig met differentiatie worden omgesprongen Om het niveauverschil niet groter te maken dan nodig in een groep die soms een zeer heterogene samenstelling heeft. Eventueel kan op dit vlak het verlenen van vrijstellingen aangewezen zijn.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 4 Jaar : 1 – Vak : Elektronica (1,5 lestijden/week)

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

Dit vak heeft tot doel de belangstelling voor elektronica op niveau hoger onderwijs bij de cursist te laten groeien. De cursisten verwerven inzicht in: - de elementaire netwerktheorie - de diode, zenerdiode, LED als circuitelement - toepassingen met diodes, zenerdiodes - de bouw en de werking van een gestabiliseerde voeding - de eigenschappen en het gebruik van lineaire spanningsregelaars - de operationele versterker

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 5 Jaar : 1 – Vak : Elektronica (1,5 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

1 elementaire netwerkverbanden foutloos toepassen. van geselecteerde netwerken het Théveninequivalent bepalen.

1 Inleidende netwerktheorie

2 de aansluitelektrodes van de diode identificeren. polarisatieschema's voor de diode gebruiken. karakteristieke parameters op de diodegrafiek bepalen. algebraïsche benaderingsmodellen afleiden uit de karakteristiek. grafisch en analytisch het instelpunt van een diode bepalen.

2 De diode als circuitelement

3 diodebegrenzers indelen volgens plaats van de begrenzing. van een gegeven shuntbegrenzer de golfvormen tekenen. van een gegeven shuntbegrenzer de transferkarakteristiek tekenen. met een gegeven transferkarakteristiek de schakeling ontwerpen. oefeningen op shuntbegrenzers oplossen. zenerdiodes aanwenden in shuntbegrenzers.

3 Begrenzerschakelingen

4 het blokschema van een gestabiliseerde voeding tekenen. de opbouw van het volledige schema van een voeding verklaren.

4 Lineaire voedingen

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 6 Jaar : 1 – Vak : Elektronica (1,5 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

5 de datasheets van spanningsregelaars interpreteren. hulpschakelingen met spanningsregelaars ontwerpen.

5 Lineaire spanningsregelaars

6 algemeenheden van de opamp reproduceren. de eigenschappen van de ideale opamp weereven. terminologie eigen aan de opamp foutloos aanwenden. transferkarakteristieken van de opamp in open lus weergeven.

6 De operationele versterker

7 eenvoudige oefeningen m.b.t. gebruik in open lus oplossen. 7 Opamp als comparator

8 het principe van tegengekoppelde versterkers uitleggen. basisversterkerschakelingen met de opamp volledig uitleggen. het regeltechnisch belang van opampschakelingen erkennen.

8 Versterkerschakelingen met de opamp

9 het basisschema van integrator en differentiator volledig bespreken. het basisschema opamp als PI-regelaar volledig bespreken. het basisschema opamp als PD-regelaar volledig bespreken.

9 Tijdsafhankelijke schakelingen met de opamp

10 oefeningen op versterkerschakelingen oplossen. 10 Oefeningen op de operationele versterker

11 de werking van de inverterende Schmitt-trigger uitleggen. drempelniveaus van een inverterende Schmitt-trigger bepalen. hysteresislus van een inverterende Schmitt-trigger weergeven. het belang voor de praktijk van een Schmitt-trigger erkennen.

11 Opamp als Schmitt-trigger

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 7 Jaar : 1 – Vak : Elektronica (1,5 lestijden/week)

METHODOLOGISCHE WENKEN

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

In de mate van het mogelijke wordt de cursist actief bij het leerproces betrokken. Dit kan gebeuren door veel oefeningen op te lossen indien mogelijk. In de cursus is geen ruimte voor langdradige theoretische concepten.

In de mate van het mogelijke zullen ICT-toepassingen geïntegreerd aangeboden worden.

DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1

De docent beschikt over een bord en een overheadprojector

1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften moeten kennen en correct moeten kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 8 Jaar : 1 – Vak : Elektronica (1,5 lestijden/week)

EVALUATIE

De evaluatie gebeurt door middel van een schriftelijk examen op het einde van de cursus.

Er wordt rekening gehouden met het examenreglement van het centrum.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 9 Jaar : 1 – Vak : Elektronica (1,5 lestijden/week)

BIBLIOGRAFIE

Halfgeleider bouwstenen: passieve componenten, diodes en toepassingen (Cuppens J., Saeys H.)

Operationele versterkers in de lineaire IC-elektronica 1B, (Cuppens J., Saeys H.)

Demystificatie van de operationele versterker (Vandenbril)

Operationele versterkers theorie + toepassing (H. Meyer - de muiderkring)

Internetsites

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 1 Jaar : 1 – Vak : Microprocessoren (2 lestijden/week)

INHOUD

Visie ....................................................................................................................................................... 2 Beginsituatie........................................................................................................................................... 3 Algemene doelstellingen ........................................................................................................................ 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden.................................................................................................... 5 Methodologische wenken....................................................................................................................... 7

Pedagogisch-didactische wenken................................................................................................ 7 Didactische hulpmiddelen ............................................................................................................ 7

Evaluatie ................................................................................................................................................ 8 Bibliografie ............................................................................................................................................. 9

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 2 Jaar : 1 – Vak : Microprocessoren (2 lestijden/week)

VISIE

Algemene visie: Deze gespecialiseerde opleiding richt zich naar cursisten die belangstelling hebben voor automatiseringstechnieken en meer wensen te weten over procesregelkringen. Aan het einde van het academiejaar kan de cursist zelfstandig een proces bestuderen, een aangepast regelsysteem kiezen en dit optimaal instellen. De afgestudeerde kan een bestaande regeltechnische installatie aan gewijzigde voorwaarden of doelstellingen aanpassen. Hierdoor kan de afgestudeerde aan de slag als regeltechnicus in alle takken van de industrie. Dit specialisatiejaar wordt als navorming voor afgestudeerden van de afdelingen elektronica, elektriciteit, elektromechanica en chemie in de bedrijfswereld bijzonder gewaardeerd. De basiscursus regeltechniek, aangevuld met de laboefeningen, zorgt ervoor dat de cursist de nodige kennis verwerft op het gebied van de automatisering. De diverse regelsystemen en soorten regelaars komen uitgebreid aan bod. In het labo wordt gewerkt met simulators en met industriële regelkringen. Ook de hedendaagse pneumatische en hydraulische systemen en transmissies worden bestudeerd. Bij de realisatie en verdediging van hun eindwerk krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen en hun communicatieve vaardigheden, kwaliteitsbewustzijn, economisch bewustzijn en verantwoordelijkheidsgevoel te demonstreren. Specifieke visie: Aan de hand van de gedetailleerde studie van één microprocessorfamilie, namelijk de 8051, wordt de cursist wegwijs gemaakt in het domein van de microprocessoren. Deze informatie wordt aangevuld met relevante informatie over andere families en benaderingswijzen om op deze wijze tot een globaal beeld van microprocessoren te komen. De benadering is voldoende op de praktijk gericht opdat de cursisten in staat zijn zelfstandig programmatuur voor de microprocessor te ontwerpen.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 3 Jaar : 1 – Vak : Microprocessoren (2 lestijden/week)

BEGINSITUATIE

Elementaire kennis van digitale elektronica, met de nadruk op logische functies, is vereist. Elementaire kennis van analoge netwerken en elektronica strekt tot aanbeveling, maar is niet strikt noodzakelijk. Specifieke kennis van microprocessoren is niet vereist.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 4 Jaar : 1 – Vak : Microprocessoren (2 lestijden/week)

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

Dit vak heeft tot doel de belangstelling voor microcontrollers op niveau hoger onderwijs bij de cursist te laten groeien. Bij dit vak wordt ernaar gestreefd de cursisten de volgende vaardigheden bij te brengen:

- logisch redeneren en structureren - probleemoplossend denken - de architectuur van de microcontroller en de adresseermodes bespreken - de instructieset kunnen aanwenden om assembleerprogramma’s te verklaren of

te schrijven - elementaire begrippen over perifere schakelingen en hun gebruik toelichten

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 5 Jaar : 1 – Vak : Microprocessoren (2 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

12 het toepassingsgebied van de microcontroller schetsen. 12 Algemene inleiding

13 de architectuur van de microcontroller toelichten. de geheugenkaart bespreken en gebruiken. de betekenis van de special function registers omschrijven. de CPU-timing toelichten. de verschillende adresseermodes opsommen, herkennen en toelichten aan de hand van voorbeelden.

13 Algemene architectuur van de 8051-familie

13.1 Overzicht 13.2 Geheugenindeling met “special function registers” 13.3 Adresseermodes

14 de betekenis uitleggen van elk deel van een instructie. de instructies van de instructieset verklaren en aanwenden bij het ontwerp van programmatuur voor de microcontroller. de spronginstructies correct aanwenden om gestructureerd te programmeren.

14 Instructieset

14.1 Transferinstructies 14.2 Logische instructies 14.3 Bitbewerkingen 14.4 Rekenkundige bewerkingen 14.5 “Program flow”

15 de fysische structuur van de I-O-poorten toelichten. 15 Fysische structuur van poorten

16 het onderscheid tussen een timer en een counter verklaren. de timers in de verschillende modes gebruiken. de mogelijkheden tot seriële communicatie van de 8051 toelichten.

16 Timer-counter sectie en seriële communicatie

16.1 Structuur 16.2 Diverse modes

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 6 Jaar : 1 – Vak : Microprocessoren (2 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

17 de mogelijkheden voor interruptgeneratie bij de 8051 toelichten.toelichten hoe een interrupt afgehandeld wordt door de microcontroller. programmatuur met interrupts ontwerpen.

17 Bespreking interruptsysteem

17.1 Principe 17.2 Werking

18 de “cases” toelichten. 18 Studie van enkele cases

19 de 8051 en de 68000-familie in grote lijnen met elkaar vergelijken.

19 Inleiding 68000-familie

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 7 Jaar : 1 – Vak : Microprocessoren (2 lestijden/week)

METHODOLOGISCHE WENKEN

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN De leerstof wordt voornamelijk overgebracht via doceren en onderwijsleergesprek, gebruik makend van een cursus en bordschema’s. In de mate van het mogelijke zullen ICT-toepassingen geïntegreerd aangeboden worden.

DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 De cursisten beschikken over een cursus. De docent beschikt over een overheadprojector en een bord.

1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften moeten kennen en correct moeten kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 8 Jaar : 1 – Vak : Microprocessoren (2 lestijden/week)

EVALUATIE

De evaluatie gebeurt via zelfevaluatie en oefeningen. De cursisten maken opdrachten die tijdens de les besproken worden. De schriftelijke examens zijn sanctionerend. Er wordt rekening gehouden met het examenreglement van het centrum.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 9 Jaar : 1 – Vak : Microprocessoren (2 lestijden/week)

BIBLIOGRAFIE

Microcontrollers deel1; ing. P. Steelandt en ing. F. Steenhaut; Hogeschool Gent Microcontrollers; A. Beuckelaers en W. Van den Wijngaert; die keure Design with microcontrollers; J. Peatman; Mc Graw Hill Internetsites

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 1 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

INHOUD

Visie ....................................................................................................................................................... 2 Beginsituatie........................................................................................................................................... 3 Algemene doelstellingen ........................................................................................................................ 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden.................................................................................................... 5 Methodologische wenken....................................................................................................................... 7

Pedagogisch-didactische wenken................................................................................................ 7 Didactische hulpmiddelen ............................................................................................................ 7

Evaluatie ................................................................................................................................................ 8 Bibliografie ............................................................................................................................................. 9

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 2 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

VISIE

Algemene visie: Deze gespecialiseerde opleiding richt zich naar cursisten die belangstelling hebben voor automatiseringstechnieken en meer wensen te weten over procesregelkringen. Aan het einde van het academiejaar kan de cursist zelfstandig een proces bestuderen, een aangepast regelsysteem kiezen en dit optimaal instellen. De afgestudeerde kan een bestaande regeltechnische installatie aan gewijzigde voorwaarden of doelstellingen aanpassen. Hierdoor kan de afgestudeerde aan de slag als regeltechnicus in alle takken van de industrie. Dit specialisatiejaar wordt als navorming voor afgestudeerden van de afdelingen elektronica, elektriciteit, elektromechanica en chemie in de bedrijfswereld bijzonder gewaardeerd. De basiscursus regeltechniek, aangevuld met de laboefeningen, zorgt ervoor dat de cursist de nodige kennis verwerft op het gebied van de automatisering. De diverse regelsystemen en soorten regelaars komen uitgebreid aan bod. In het labo wordt gewerkt met simulators en met industriële regelkringen. Ook de hedendaagse pneumatische en hydraulische systemen en transmissies worden bestudeerd. Bij de realisatie en verdediging van hun eindwerk krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen en hun communicatieve vaardigheden, kwaliteitsbewustzijn, economisch bewustzijn en verantwoordelijkheidsgevoel te demonstreren. Specifieke visie: Een goede basis van regeltechniek is een noodzaak in de meeste industrieën. Deze leergang zorgt voor deze basis. De regeltechnicus heeft als belangrijkste taak het onder controle houden van regelkringen. Hij is de belangrijkste adviesverstrekker voor het onderhouden van regelkringen. Een correcte attitude en open geest is dan ook noodzakelijk voor het goed uitoefenen van dit technisch beroep.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 3 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

BEGINSITUATIE

De cursisten bezitten een diploma hoger onderwijs van het korte type, bekomen via dagonderwijs of avondonderwijs. Hierbij is een grondige basiskennis mechanica en elektriciteit sterk aan te bevelen. Een grondige basiskennis scheikunde kan een extra pluspunt zijn.

Voorkennis van regeltechniek is niet nodig. De leergang “Regeltechniek” start bij de beginselen van de regeltechniek. Een degelijke wiskundige basis is zeer wenselijk. Hiervoor volstaat het dat de cursisten tijdens hun studies hoger secundair onderwijs 3 uur wiskunde per week hebben gevolgd of in het hoger onderwijs van het korte type 1 uur wiskunde per week hebben gevolgd.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 4 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

Dit vak heeft tot doel de belangstelling voor regeltechniek op niveau hoger onderwijs bij de cursist te laten groeien.

De cursist raakt vertrouwd met: - regeltechnische begrippen - processen - regelaars en regelstrategieën - regelkringen en de onderdelen ervan - regeltechnische signalen - regeltechnische blokschema’s - processchema’s en de regeltechnische symbolen - transferfuncties - regeltechnieken - stapresponsies - studie op sinusregime - stabiliteit van regelkringen - processchema’s en de symbolen - aanvullende regelmogelijkheden De cursist zal aan de hand van eenvoudige voorbeelden een regelkring correct leren instellen.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 5 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

De verschillende leerinhouden kunnen dieper uitgewerkt worden naargelang de interesse van de cursisten zolang de tijd het toelaat. De leerstof kan zeer uitgebreid gedoceerd worden aan de hand van talrijke praktische regelkringen (b.v. uit de industrie). Niets staat de docent in de weg deze leerinhouden te verwerken tot één groot geheel gebaseerd op slechts één uitgebreide industriële toepassing.

20 de basistransfertfuncties toelichten. 1 Basistransfertfuncties

1.1 Versterker 1.2 Integrator 1.3 Differentiator 1.4 Dode tijd

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 6 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

21 de fysische onderdelen van een regelkring benoemen. de functie(s) van die onderdelen bespreken. de onderdelen herkennen. de signalen benoemen. blokschema’s opstellen. blokschema’s vereenvoudigen. de hoofdeigenschap toepassen op blokschema’s. de verschillende gedragingen kunnen bespreken.

2 De fysische regelkring

2.1 Automatische regelaar 2.2 Corrigerend orgaan 2.3 Proces 2.4 Meetorgaan 2.5 Gewenste waarde 2.6 Foutsignaal 2.7 Regelsignaal 2.8 Proceswaarde en de gemeten proceswaarde 2.9 Terugkoppelsignaal 2.10 Storingen 2.11 Directe keten en terugkoppelketen 2.12 Algemene regeltechnische benaming van de transferfuncties

van de regelkring 2.13 Hoofdeigenschap van de regelkring 2.14 Stoorgedrag voor en na het proces 2.15 Regelgedrag 2.16 Invloed voorinstelling regelaar 2.17 Serie schakelen en parallel schakelen van blokken

22 uitleggen: meekoppeling, tegenkoppeling, regelen en sturen, zelfregelende en niet-zelfregelende processen, standaardiseren van processen.

3 Regeltechnische begrippen

3.1 Studie van statisch en dynamisch gedrag van één of meer eenvoudige regelkringen met betrekking van formules uit de natuurkunde

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 7 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

23 de parameters van processen, stapresponsie, blokschema, transferfunctie, proceskarakteristiek en vergelijking opstellen. de tijdsfunctie van de stapresponsie schetsen. van de eenvoudigste processen de stapresponsie berekenen.

4 Processen

4.1 Processen zonder dode tijd • Nulde orde • Eerste orde • Tweede orde • Integrator • Versterker • Differentiator 4.2 Processen met dode tijd

24 blokschema en transferfunctie van de regelaars weergeven. de stapresponsie berekenen en tekenen. de parameters van de regelaars toelichten. de regelkarakteristiek tekenen.

5 Regelaars (P, PI, PD, PID)

5.1 Blokschema 5.2 Transfertfunctie 5.3 Parameters 5.4 Stapresponsie 5.5 Regelkarakteristiek

25 de juiste regelaar kiezen en de instelling van de parameters bepalen. het blokschema van de regelkring opstellen en bespreken. de invloed van de parameters van de regelaar op de regelkring bespreken.

6 Regelen van processen zonder dode tijd

6.1 P geregeld eerste-orde-proces 6.2 PI geregeld eerste-orde-proces 6.3 P geregeld tweede-orde-proces 6.4 PI geregeld tweede-orde-proces

26 de juiste regelaar kiezen en hem correct instellen. de invloed van de parameters van de regelaar op de regelkring bespreken.

7 Regelen van processen met dode tijd

7.1 Regelkring met integrator en dode tijd in de directe keten

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 8 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

27 polaire diagrammen van de basistansfertfuncties, eerste-orde-proces en tweede-orde-proces schetsen en interpreteren.

8 Studie op sinusregime

8.1 Sinusresponsie van de basistransfertfuncties 8.2 Eerste-orde-proces 8.3 Tweede-orde-proces 8.4 Polaire diagrammen

28 polaire diagrammen interpreteren in functie van de stabiliteit van de regelkring.

9 Stabiliteit

9.1 Polair diagram van de open kring en de regelkring 9.2 De M1,3-cirkel 9.3 Stabiliteitscriteria

29 processchema’s lezen, de speciale regelstrategieën herkennen en combineren.

10 Processchema

10.1 Processchema en symbolen 10.2 Cascaderegelen (master-slave) 10.3 Verhoudingsregelen 10.4 Dubbel-bereik-regelen 10.5 Aan-uit-regelen

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 9 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

METHODOLOGISCHE WENKEN

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

De leerstof wordt voornamelijk overgebracht via doceren en onderwijsleergesprek. In de mate van het mogelijke zullen ICT-toepassingen geïntegreerd aangeboden worden.

DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 De docent beschikt over een overheadprojector en een bord.

1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften moeten kennen en correct moeten kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 10 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

EVALUATIE

De evaluatie gebeurt via zelfevaluatie en oefeningen. De cursisten maken opdrachten die tijdens de les besproken worden. De schriftelijke examens zijn sanctionerend. Er wordt rekening gehouden met het examenreglement van het centrum.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 11 Jaar : 1 – Vak : Servomechanismen (2 lestijden/week)

BIBLIOGRAFIE

Jef Hay – Regeltechniek 1 – Uitgeverij Die Keure Jan Roelants – Regeltechniek 2 – Uitgeverij Die Keure Carlo Clerx – Fundamenten van de regeltechniek – Uitgeverij Plantyn Shaum’s Outline Series – Feedback and Control Systems Regelen met Fuzzy Logic en PID – Uitgeverij Elektuur B.V. Jef Hay, Hugo Dennis, Willy Van den Wijngaert – Regeltechniek-Procestechnieken –

Uitgeverij Die Keure H. T. Martens – Regeltechniek – Uitgeverij Industriële Hogeschool Gent J. Pollefliet - Elektronische vermogencontrole en aandrijftechniek – Uitgeverij Nevelland Internetsites

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 1 Jaar : 1 – Vak : Hydraulische en pneumatische transmissies (1 lestijd/week)

INHOUD

Visie ....................................................................................................................................................... 2 Beginsituatie........................................................................................................................................... 3 Algemene doelstellingen ........................................................................................................................ 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden.................................................................................................... 5 Methodologische wenken....................................................................................................................... 7

Pedagogisch-didactische wenken................................................................................................ 7 Didactische hulpmiddelen ............................................................................................................ 7

Evaluatie ................................................................................................................................................ 8 Bibliografie ............................................................................................................................................. 9

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 2 Jaar : 1 – Vak : Hydraulische en pneumatische transmissies (1 lestijd/week)

VISIE

Algemene visie: Deze gespecialiseerde opleiding richt zich naar cursisten die belangstelling hebben voor automatiseringstechnieken en meer wensen te weten over procesregelkringen. Aan het einde van het academiejaar kan de cursist zelfstandig een proces bestuderen, een aangepast regelsysteem kiezen en dit optimaal instellen. De afgestudeerde kan een bestaande regeltechnische installatie aan gewijzigde voorwaarden of doelstellingen aanpassen. Hierdoor kan de afgestudeerde aan de slag als regeltechnicus in alle takken van de industrie. Dit specialisatiejaar wordt als navorming voor afgestudeerden van de afdelingen elektronica, elektriciteit, elektromechanica en chemie in de bedrijfswereld bijzonder gewaardeerd. De basiscursus regeltechniek, aangevuld met de laboefeningen, zorgt ervoor dat de cursist de nodige kennis verwerft op het gebied van de automatisering. De diverse regelsystemen en soorten regelaars komen uitgebreid aan bod. In het labo wordt gewerkt met simulators en met industriële regelkringen. Ook de hedendaagse pneumatische en hydraulische systemen en transmissies worden bestudeerd. Bij de realisatie en verdediging van hun eindwerk krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen en hun communicatieve vaardigheden, kwaliteitsbewustzijn, economisch bewustzijn en verantwoordelijkheidsgevoel te demonstreren.

Specifieke visie: De cursisten verwerven een totaalbeeld omtrent pneumatische en hydraulische systemen, als ondersteunende technologieën van de automatisering. Ook de implementatie van deze systemen in een industriële omgeving wordt belicht. De basis wat betreft hydraulica en pneumatica wordt opgefrist aan de hand van parameters, symboliek en algoritmen, waarbij een link wordt gelegd met meer geavanceerde aspecten zoals bijvoorbeeld combinatorische schakelingen. Er wordt ook een duidelijk verband gelegd met PLC.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 3 Jaar : 1 – Vak : Hydraulische en pneumatische transmissies (1 lestijd/week)

BEGINSITUATIE

Men dient rekening te houden met het feit dat de cursisten van verschillende richtingen - zowel wat secundaire als wat hogere opleiding betreft - afkomstig zijn. Men kan er wel van uitgaan dat de meerderheid van de cursisten een redelijke basiskennis heeft wat betreft mechanica en in meer beperkte mate wat betreft elektriciteit. De basiskennis in verband met hydraulica en pneumatica is totaal uiteenlopend. Het wiskundeniveau is doorgaans ongeveer datgene wat men mag verwachten van een gegradueerde in het hoger onderwijs en in een minderheid van de gevallen is het wiskundeniveau academisch. De natuurkundige achtergrond van begrippen als debiet, vermogen, energie en druk kan als parate kennis worden gezien, hoewel enige opfrissing omtrent bepaalde parameters soms geen overbodige luxe is.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 4 Jaar : 1 – Vak : Hydraulische en pneumatische transmissies (1 lestijd/week)

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

Dit vak heeft tot doel de belangstelling voor hydraulische en pneumatische transmissies op niveau hoger onderwijs bij de cursist te laten groeien. Na het volgen van dit vak hebben de cursisten inzicht in algemene zaken van pneumatische en hydraulische aard. De cursisten leren onderdelen zoals cilinders, leidingen, weerstanden en stromingsregimes berekenen. Het opstellen van eerder eenvoudige (elektro)pneumatische en (elektro)hydraulische schema’s en het interpreteren en begrijpen van dergelijke schema’s moet uiteindelijk tot de vaardigheden van de cursisten behoren. Tijdvolgorde-schema’s begrijpen en zelf opstellen moet ook tot de vaardigheden behoren evenals het opsporen van dubbelzinnige en/of contradictorische signalisatie. Een hoofdstuk over PLC moet ervoor zorgen dat de cursisten begrijpen wat een PLC is, wat hij kan bewerkstelligen en hoe hij in een proces wordt ingepast. Deze inzichten worden daar waar mogelijk verbonden met praktische zaken uit de industriële omgeving. De besproken pneumatische en hydraulische technieken worden hier en daar ingebed in een ruimere context. Zo worden er bijvoorbeeld links gelegd met Karnaughkaarten, waarheidstabellen en schakelalgebra, zodat de cursisten de opgedane kennis kunnen toepassen en integreren in hun (toekomstige) werkomgeving.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 5 Jaar : 1 – Vak : Hydraulische en pneumatische transmissies (1 lestijd/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

30 symbolen herkennen die vaak voorkomen in dergelijke installaties. in beperkte mate schema’s begrijpen, interpreteren en bedieningswijzen afleiden. chronologische aspecten afleiden in eenvoudige toepassingen. de logische opbouw van een schema doorzien.

11 Symbolen voor hydraulische en pneumatische installaties

11.1 Onderwerp en toepassingsgebied 11.2 Algemeen – basissymbolen en functiesymbolen 11.3 Omzetting van energie 11.4 Stuurapparaten en regelapparaten 11.5 Energietransport en conditionering 11.6 Bedieningsmechanismen 11.7 Hulpapparaten 11.8 Gecombineerde apparaten: enkele voorbeelden

31 inzien wat de voordelen en nadelen van dergelijke installaties zijn en berekeningen maken om de grootte van bepaalde olieparameters te bepalen.

12 Enkele technische algemeenheden bij hydraulische installaties

12.1 Werkingsprincipe van een hydraulische aandrijving 12.2 Voordelen en nadelen van een hydraulische aandrijving 12.3 Hydraulische olieparameters 12.4 Technische gegevens en symboliek

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 6 Jaar : 1 – Vak : Hydraulische en pneumatische transmissies (1 lestijd/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

32 optredende krachten en benodigde vermogens berekenen. het verband leggen tussen de te verrichten actie en de pomp. een leidingdiameter berekenen in functie van debiet en vice versa. Reynoldsgetal berekenen en plaatsen binnen een praktische context. kleppen berekenen. sterkteberekeningen doorvoeren waaruit de wanddikte van de leiding wordt afgeleid en vice versa. toegestane drukken bepalen aan de hand van de treksterke van het betreffende materiaal en de leidingdimensionering.

13 Berekenen van installaties

13.1 Verband tussen vermogen en kracht 13.2 Soorten krachten 13.3 Leidingen 13.4 Reynoldsgetal 13.5 Kleppen 13.6 Oefeningen

33 verschillende wiskundige voorstellingswijzen vormen die het verband leggen tussen ingangen (vb. kleppen) en uitgangen (vb.cilinders). verbanden leggen tussen de toegepaste wiskundige logica en de technische aspecten van installaties. chronologische aspecten afleiden uit schakelschema’s en deze grafisch voorstellen.

14 Combinatorische schakelingen

14.1 Logische elementen 14.2 Combinatorische schakelingen 14.3 Regels van de schakelalgebra 14.4 Karnaughdiagram 14.5 Waarheidstabel 14.6 Volgordeschakelingen

34 in eenvoudige bewoordingen omschrijven wat een PLC is. de erin voorkomende onderdelen opsommen. het verband leggen tussen de mogelijkheden van een PLC en de praktische noden van een geautomatiseerde of te automatiseren elektropneumatische of elektrohydraulische installatie.

15 PLC – sturingen

15.1 Schematische voorstelling 15.2 Bespreking van enkele PLC – componenten 15.3 Bespreking van enkele programmeermethodes

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 7 Jaar : 1 – Vak : Hydraulische en pneumatische transmissies (1 lestijd/week)

METHODOLOGISCHE WENKEN

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Het is aangewezen dat tweerichtingscommunicatie tussen cursisten en leraar veelvuldig aan de orde is (onderwijsleergesprek). Beiden moeten immers dezelfde taal spreken en aan elkaar tegemoet kunnen komen. De voorkennis van de cursisten is namelijk geen gestandaardiseerd gegeven. Zodoende zou men moeten aanvoelen welke onderwerpen een opfrissende inleiding nodig hebben en welke niet. Ook het lestempo moet worden aangepast aan de voorkennis van de cursisten over het betreffende onderwerp. Het is wel zo dat men gerust een hoger tempo mag aannemen dan het geval is in een doorsnee graduaatopleiding om de eenvoudige reden dat de cursisten op zijn minst reeds over een graduaatdiploma beschikken en bovendien omdat er ook dikwijls ingenieurs tot het cursistenpubliek behoren. In de mate van het mogelijke zullen ICT-toepassingen geïntegreerd aangeboden worden.

DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1 De docent beschikt over een bord en een overheadprojector.

1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften moeten kennen en correct moeten kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 8 Jaar : 1 – Vak : Hydraulische en pneumatische transmissies (1 lestijd/week)

EVALUATIE

De evaluatie gebeurt via zelfevaluatie en oefeningen. De cursisten maken opdrachten die tijdens de les besproken worden. De schriftelijke examens zijn sanctionerend. Er wordt rekening gehouden met het examenreglement van het centrum.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 9 Jaar : 1 – Vak : Hydraulische en pneumatische transmissies (1 lestijd/week)

BIBLIOGRAFIE

Mechanica der fluïda (deel 1: gassen; deel 2: vloeistoffen); auteur: Roger Van Melle; uitgeverij: Indus

Technische thermodynamica (deel 1: ideale gassen; deel 2: reële gassen; deel 3: formularium); auteur: Roger Van Melle; uitgeverij: Indus

Formularium voor wiskunde, fysica en chemie; auteur: Pergoot; uitgeverij: de garve in Brugge

Physics For Scientists And Engineers With Modern Physics 5 Th Ed.; auteur: Serway – Beichner; uitgever: Saunders College Publishing, ISBN 0-03-022657-0

Programmeerbare logische sturingen - PLC, auteur: Mariën, uitgever: die keure Internetsites

http://www.hartcollege.com

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 1 Jaar : 1 – Vak : Labo ontwerpen (4 lestijden/week)

INHOUD

Visie ....................................................................................................................................................... 2 Beginsituatie........................................................................................................................................... 3 Algemene doelstellingen ........................................................................................................................ 4 Leerplandoelstellingen / leerinhouden.................................................................................................... 5 Methodologische wenken....................................................................................................................... 7

Pedagogisch-didactische wenken................................................................................................ 7 Didactische hulpmiddelen ............................................................................................................ 7

Evaluatie ................................................................................................................................................ 8 Bibliografie ............................................................................................................................................. 9

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 2 Jaar : 1 – Vak : Labo ontwerpen (4 lestijden/week)

VISIE

Algemene visie: Deze gespecialiseerde opleiding richt zich naar cursisten die belangstelling hebben voor automatiseringstechnieken en meer wensen te weten over procesregelkringen. Aan het einde van het academiejaar kan de cursist zelfstandig een proces bestuderen, een aangepast regelsysteem kiezen en dit optimaal instellen. De afgestudeerde kan een bestaande regeltechnische installatie aan gewijzigde voorwaarden of doelstellingen aanpassen. Hierdoor kan de afgestudeerde aan de slag als regeltechnicus in alle takken van de industrie. Dit specialisatiejaar wordt als navorming voor afgestudeerden van de afdelingen elektronica, elektriciteit, elektromechanica en chemie in de bedrijfswereld bijzonder gewaardeerd. De basiscursus regeltechniek, aangevuld met de laboefeningen, zorgt ervoor dat de cursist de nodige kennis verwerft op het gebied van de automatisering. De diverse regelsystemen en soorten regelaars komen uitgebreid aan bod. In het labo wordt gewerkt met simulators en met industriële regelkringen. Ook de hedendaagse pneumatische en hydraulische systemen en transmissies worden bestudeerd. Bij de realisatie en verdediging van hun eindwerk krijgen de cursisten de kans om de opgedane kennis toe te passen en hun communicatieve vaardigheden, kwaliteitsbewustzijn, economisch bewustzijn en verantwoordelijkheidsgevoel te demonstreren. Specifieke visie: De cursist moet een regeltechnische attitude en een regeltechnisch inzicht krijgen. Hij moet zich bewust worden van wat kan bereikt worden met een regelkring. Hij moet advies kunnen geven bij wijziging van processen, regelstrategieën en regelparameters. Hij moet verantwoorde keuzen kunnen maken wat betreft de regeltechnische toestellen. Hij moet kunnen werken met allerlei fysische grootheden en de daaraan gekoppelde apparatuur. Daartoe is een praktische ervaring in het labo onmisbaar.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 3 Jaar : 1 – Vak : Labo ontwerpen (4 lestijden/week)

BEGINSITUATIE

De cursist heeft minimaal een diploma hoger onderwijs korte type behaald in dagonderwijs of avondonderwijs. Dit impliceert dat hij een voldoende basis wiskunde, mechanica en elektriciteit bezit. Een scheikundige basis is in de regeltechniek ook nuttig.

Er is geen voorkennis van regeltechniek vereist. In de leergang “Regeltechniek” worden de basisprincipes onderwezen. Om het verloop van het vak “Labo ontwerpen” te kunnen starten, kan de docent in samenspraak met de docent van het vak “Regeltechniek” eerst een korte theoretische basis leggen.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 4 Jaar : 1 – Vak : Labo ontwerpen (4 lestijden/week)

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

Dit vak heeft tot doel de belangstelling voor labo regeltechniek op niveau hoger onderwijs bij de cursist te laten groeien. De cursisten leren eenvoudige regelkringen opbouwen. Ze onderzoeken het gedrag van deze regelkringen. Ze nemen besluiten aangaande de instelling van de verschillende onderdelen van de regelkringen. Bij deze studie leren ze allerlei meetapparatuur hanteren en de bijhorende handleidingen raadplegen. De cursisten bepalen aan de hand van praktische instelmethoden de parameters van de regelaars. Ze onderzoeken de invloed van het wijzigen van deze parameters. Ze leren het onderscheid tussen de opstartfase, dynamische fase en evenwichtstoestand van de regelkring. Ze gaan de invloed van storingen na op de regelkring. Ze leren gegevens correct te verwerken en te noteren. De laboefeningen nemen ongeveer 1 semester in beslag. Voor het ontwerp of eindwerk moeten de cursisten op basis van de gemaakte laboefeningen en de voortgang van de theorie uit de leergang “Regeltechniek” zoveel mogelijk zelfstandig een nieuwe regelkring bestuderen. Deze regelkring mag zelfs buiten de instelling gelegen zijn waar zij de leergangen volgen. De docent geeft hierover in samenspraak met de directie van de instelling zijn goedkeuring en bakent de opgave voor het eindwerk af. De cursisten maken een processchema en bestuderen de regelkring. Ze stellen een dossier samen waarin theorie en praktijk samen verwerkt zijn.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 5 Jaar : 1 – Vak : Labo ontwerpen (4 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

35 een proces onderzoeken en bepalen welk proces het is. de parameters van het proces bepalen. een goed testsignaal kiezen. meettoestellen correct hanteren, instellen en aflezen. de transferfunctie van het proces bepalen.

16 Processen

16.1 Versterker 16.2 Integrator 16.3 Differentiator 16.4 Eerste-orde-proces 16.5 Tweede-orde-proces al of niet met dode tijd en/of hysteresis

36 de regelstrategie instellen. de waarde van de parameters instellen. de correcte werking van de regelaar testen. een goed testsignaal kiezen. meettoestellen correct hanteren, instellen en aflezen. de waarde van de parameters van een regelaar door meting bepalen. de transferfunctie van de regelaar bepalen.

17 Regelaars

17.1 P, PI, PD, PID

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 6 Jaar : 1 – Vak : Labo ontwerpen (4 lestijden/week)

LEERPLANDOELSTELLINGEN De cursisten kunnen LEERINHOUDEN

37 een regelkring opbouwen. het gedrag van de regelkring uitmeten. instelmethoden (methode Broïda, Ziegler-Nichols,…) toepassen om de parameters van de regelaar correct in te stellen. het regelgedrag en stoorgedrag onderzoeken. de invloed van dode tijd nagaan op de regelkringen en de parameters van de regelaars. stapresponsies toepassen, alle gegevens correct noteren en in verslagvorm brengen. het blokschema en het processchema opstellen bij didactische regelkringen en regelkringen uit de praktijk (b.v. industrie). de regelkring opsplitsen in zijn verschillende onderdelen en elk onderdeel benoemen. van elk onderdeel de functie bepalen. alle signalen van de regelkring benoemen en meten of aflezen. een regelkring in de stuurmode of regelmode plaatsen. de parameters van de regelkring bepalen en de transferfunctie opstellen. de verschillende fysische grootheden en de waarden waarbinnen deze variëren in de regelkring correct interpreteren.

18 Regelkringen

18.1 P geregeld eerste-orde-proces 18.2 PI geregeld eerste-orde-proces 18.3 P geregeld tweede-orde-proces 18.4 PI geregeld tweede-orde-proces 18.5 PID geregeld tweede-orde-proces 18.6 Enkele regelkringen met dode tijd

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 7 Jaar : 1 – Vak : Labo ontwerpen (4 lestijden/week)

METHODOLOGISCHE WENKEN

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Er wordt nagestreefd de cursisten zoveel mogelijk zelfstandig te laten werken. De leraar treedt op als begeleider en assisteert waar nodig. In de mate van het mogelijke zullen ICT-toepassingen geïntegreerd aangeboden worden.

DIDACTISCHE HULPMIDDELEN1

Een goed uitgerust labo is noodzakelijk. Dit veronderstelt enkele praktische opstellingen welke van didactische aard kunnen zijn. Het is wenselijk dat er een kleine echte regelkring met de verschillende onderdelen aanwezig is. Verder zijn ook ter ondersteuning aan te bevelen: - een elektronische simulator - een computer met bijhorende software voor simulatie van regelkringen - een bibliotheek met handleidingen van allerlei regeltechnische apparaten (catalogi of CD-

ROM van bedrijven, tijdschriften, …) - een computer met internetaansluiting (opzoekwerk apparaten, enz…)

1 Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing:

- Codex - ARAB - AREI - Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.:

- de uitrusting en inrichting van de lokalen; - de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat:

- duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; - alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften moeten kennen en correct moeten kunnen toepassen; - de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; - de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 8 Jaar : 1 – Vak : Labo ontwerpen (4 lestijden/week)

EVALUATIE

De evaluatie van de cursist omvat: - zijn praktisch handelen - zijn vooruitgang in het regeltechnisch denken - zijn inzet en vermogen om een oefening of project correct af te handelen - zijn werkritme - zijn attitude - zijn verslagen van de laboefeningen Met betrekking tot het eindwerk wordt de evaluatie aangevuld met het beoordelen van: - de inhoud - de zorg - de volledigheid - de besluitvorming - de presentatie Als eindproef zal de cursist zijn eindwerk mondeling bespreken en hierop eveneens geëvalueerd worden. Er wordt rekening gehouden met het examenreglement van het centrum.

OSP – HOKT – Afdeling : Regeltechniek 9 Jaar : 1 – Vak : Labo ontwerpen (4 lestijden/week)

BIBLIOGRAFIE

Jef Hay – Regeltechniek 1 – Uitgeverij Die Keure Jan Roelants – Regeltechniek 2 – Uitgeverij Die Keure Carlo Clerx – Fundamenten van de regeltechniek – Uitgeverij Plantyn Shaum’s Outline Series – Feedback and Control Systems Regelen met Fuzzy Logic en PID – Uitgeverij Elektuur B.V. Jef Hay, Hugo Dennis, Willy Van den Wijngaert – Regeltechniek-Procestechnieken –

Uitgeverij Die Keure H. T. Martens – Regeltechniek – Uitgeverij Industriële Hogeschool Gent J. Pollefliet - Elektronische vermogencontrole en aandrijftechniek – Uitgeverij Nevelland Internetsites