FOTOGRAFIEVLUCHTELINGEN-JACKPOT★★★★★

Alleen het gelijknamige boekover het project stelt teleur.

DEN HAAG Wie niet-westerse vluch-telingen de gebiedende wijs wil le-ren, doet er goed aan er meteen eeninhoudelijke boodschap aan vast teplakken. Zo sla je, als die vluchtelin-gen tenminste een beetje willen op-letten tijdens de Nederlandse les,twee vliegen in één klap.‘Eet niet te (veel) vet!’ schreef de juf

ophetwhiteboard. Ennumaar hopendat zowel de grammatica als het ge-bod beklijft. Dit board kun je zien opeen van de foto’s van Karijn Kakebee-ke (1974). Als fotojournalist reist zij aljaren de halve wereld over om ver-slag te doen van onder meer Christe-lijke sektes in Siberië, het dagelijks

leven in Taiwan, een pornovakantiein Boedapest of bodybuilders in Ka-bul.Vorig jaar won zij, vertegenwoor-

digd door een galerie uit Dubai, eenprijs op de jaarlijkse fotobeurs ParisPhoto. Het maakte haar bekend bijhet grote publiek.Haarwerk is nu te zien inGemak in

Den Haag. De Vluchtelingenjackpot

heet haar nieuwste project, waar zesamen met journalist Eefje Blanke-voort anderhalf jaar aan werkte. Hetbestaat uit een boek en een tentoon-stelling, door Gemak georganiseerdin samenwerking met het Utrechtsefotografieplatform Fotodok.De Vluchtelingenjackpot gaat over

mensen uit allerlei landen die doorNederland worden uitgenodigd omhier te komen wonen. Kort gezegdkomt het hierop neer. Aan de enekant probeert Nederland zo veel mo-gelijk vreemdelingen te weigeren,terwijl het al sinds 1984meedoet aan

het hervestigingsbeleid van de Uni-ted Nations High Commissioner forRefugees (UNHCR). Hierdoor komener regelmatig vluchtelingen opSchiphol aan, begeleid door de Im-migratie- en Naturalisatiedienst(IND), die door een apparaat vanoverheid en vrijwilligers worden in-gewijd in wat het betekent om Ne-derlands te zijn.En dus staan die mensen, uit Irak,

uit Ethiopië, uit Rwanda, uit Somalië,een paar maanden later met eenboodschappenlijstje in de Dirk vanden Broek. Leren ze fietsen. Krijgenze taalles: ‘Je moet niet te (veel) veteten!’. Liggen ze ’s avonds opde banknaar RTL Boulevard te kijken.Karijn vanKakebeeke en Eefje Blan-

kevoort stonden er de afgelopen tijdmet hun neus bovenop, de een methaar camera, de ander met een noti-tieblok.Behalve dat dit zo af en toe ontluis-

terende en licht ironische scènes op-

leverde, is De Vluchtelingenjackpot

vooral een mooi en treffend docu-ment dat dicht op de huid van eenkleine groep mensen is gebleven. DeSomalische Hamida; Shewangizahuit Ethiopië; Nameer, Samer enAmel,alle drie afkomstig uit Irak; en Jean-Marie uit Tanzania – ze worden op detentoonstelling in Den Haag en inhet boek voorgesteld met de hulpvan portretten en, als die er nog zijn,oude familiefoto’s.Je volgt deze mensen op hun ont-

dekkingstocht door Nederland. Hungezichten tonen vertwijfeling, angst,wanhoop, blijdschap, vermoeidheiden berusting. Niet gestuurd door deUNHCR, de INDof een vluchtelingen-organisatie die hun politieke stem-pels op het project wilden drukken,kondenKakebeeke enBlankevoort inalle vrijheid te werk gaan. Dat die on-afhankelijkheid loont, blijkt uit hetindrukwekkende resultaat.Met als enige kanttekening: het

boek. Behalve dat de fotografie daar-in nogal flets oogt (‘communicatie-fout met de drukker’, laat Van Kake-beeke weten, wordt aan gewerkt),eindigt het wat fotografie betreft iet-wat clichématig. Een foto van Neder-landse herfstbladeren in een water-plas en een van een vogel op elektri-citeitsdraden moeten wellicht de in-druk wekken dat alles goed komt endat leven in vrijheid een groot goedis - ze waren niet echt nodig.Op de tentoonstelling maakten ze

plaats voordvd-opnamevanNOVAuit1990, een van de belangrijkste bezit-tingen van de Iraaks-NederlandseNameer. Het is een reportage overzijnNederlandsemoeder, wonend inIrak. Het is de omgekeerde wereld.

Merel BemDe Vluchtelingenjackpot Karijn Kake-beeke en Eefje Blankevoort. T/m3 maart in Gemak, Den Haag.Zaterdag meer foto’s in hetVolkskrant magazine

Ironisch tijdsbeeld over inburgerenDe Somalische Hamida staat op een kinderbedje terwijl ze in haar woning in Kollum de gordijnen ophangt. Foto Karijn Kakebeeke