VOEDING & DIEET

Dieetadvies bij jicht

ADVIES

1

Wat is jicht?Jicht ontstaat als er te veel urinezuur in

het bloed zit, en het zich ophoopt in

verschillende weefsels, zoals in de

gewrichten. Urinezuur ontstaat bij de

afbraak van purine. Purine komt op twee

manieren in ons bloed:

• als afbraakproduct van (lichaams)

eiwitten,

• via ons voedsel. Sommige

voedingsmiddelen bevatten veel purine.

In een normale situatie gebeurt het

volgende:

• bij de afbraak van purine ontstaat

urinezuur,

• het urinezuur wordt opgelost in het

bloed,

• het bloed vervoert het naar de nieren,

• de nieren filteren het uit het bloed,

• u plast het met de urine uit.

Bij jicht scheiden de nieren het urinezuur

minder goed uit en/of komt er te veel

urinezuur in het bloed.

Het urinezuurgehalte in het bloed wordt

daardoor te hoog (hyperuricaemie) en het

urinezuur vormt kristallen. Deze kunnen

neerslaan in gewrichten en andere weefsels.

In het gewricht kan een ontsteking

ontstaan. Hopen de kristallen zich op in

andere weefsels, dan vormen zich op den

duur ‘jichtknobbels’ (= tophi).

Jicht ontstaat als urinezuur in het lichaam wordt opgehoopt,

vooral in de gewrichten. De behandeling die u krijgt, heeft

tot doel de hoeveelheid urinezuur in het bloed omlaag te

brengen. Daarbij is het heel belangrijk dat u een gezonde

voeding gebruikt en een aantal leefregels volgt. Daarmee kunt

u eventuele klachten voorkomen of verminderen.

Dieetadvies bij jicht

Jicht behoort tot de grote groep

van reumatische aandoeningen.

Maar in tegenstelling tot

de meeste andere vormen

van reuma, kunnen we

jichtaanvallen goed behandelen.

2

Hoe ontstaat een verhoogd urinezuurgehalte?Bij jicht is de hoeveelheid urinezuur in het

bloed bijna altijd verhoogd. Dat kan twee

oorzaken hebben:

• De nieren kunnen het urinezuur niet

snel genoeg afvoeren. Dit is meestal

de belangrijkste oorzaak.

• Het lichaam maakt te veel urinezuur aan.

Bij jicht is de balans tussen de productie en

de uitscheiding van urinezuur verstoord.

Er wordt meer geproduceerd dan

uitgescheiden. Hieronder ziet u een aantal

factoren die de hoeveelheid urinezuur in

het bloed kunnen verhogen.

Voeding met veel purine en fructoseAls u met uw voeding veel purine binnen‑

krijgt, komt er veel urinezuur in uw bloed.

Hetzelfde geldt voor fructose. Een van de

eindproducten van de fructosestofwisseling

is namelijk urinezuur. Verderop in deze fol‑

der kunt u bij ‘Aanbevelingen’ lezen welke

specifieke voedingsadviezen van belang

zijn om de hoeveelheid purine en fructose

in uw voeding te beperken.

Te snelle vermageringAls u snel vermagert, breekt uw lichaam niet

alleen vet af, maar ook lichaamseiwitten.

Deze bevatten purine, waardoor er meer

urinezuur in uw bloed komt.

Operatie, acute infectie, koortsHet lichaam reageert op ‘stress’, zoals

ziekte, vaak ook met de afbraak van

lichaamseiwitten.

OvergewichtBij overgewicht worden bepaalde

lichaamscellen versneld afgebroken,

waardoor er meer purine vrijkomt.

Te weinig drinkenUw nieren kunnen hun werk het beste doen

als u veel (water) drinkt. Als u te weinig

drinkt, kunnen uw nieren het urinezuur

minder goed uitscheiden.

AlcoholVeel drinken is goed, maar dat geldt zeker

niet voor alcohol. Enerzijds verhoogt het

de hoeveelheid urinezuur en anderzijds

belemmert alcohol de nieren het urinezuur

goed uit te scheiden.

PlastablettenPlastabletten zorgen er wel voor dat u vocht

kwijtraakt, maar belemmeren de nieren om

het urinezuur goed uit te scheiden

Erfelijke aanlegNiet iedereen heeft evenveel kans om jicht

te ontwikkelen. Er is sprake van een zekere

erfelijke aanleg.

Een verhoogd urinezuurgehalte leidt bij

slechts één op de honderd mensen tot

jichtaanvallen.

Behandeling van jichtDe behandeling van jicht heeft tot doel

het urinezuurgehalte in het bloed omlaag

te brengen. Vroeger kregen jichtpatiënten

altijd een streng purinearm dieet, maar nu

gebeurt dat niet meer.

3

Het dieet had te weinig invloed op het

urinezuurgehalte van het bloed.

Het is echter wel belangrijk dat u een

gezonde voeding gebruikt en u aan een

aantal leefregels houdt. Zo kunt u eventuele

klachten voorkomen of verminderen.

AanbevelingenDrinken• Het is belangrijk dat u ruim voldoende

drinkt: minstens 2 tot 3 liter per dag

• Drink vaak en goed verdeeld over de

dag; dus ook ’s avonds laat en ’s mor‑

gens vroeg

• Beperk het gebruik van alcoholische

dranken; alcohol verhoogt het urine‑

zuur‑gehalte van het bloed. Vermijd

vooral bier; dit bevat ook veel purine.

Alcoholvrij bier bevat bijna de helft min‑

der purine dan gewoon bier. Als u alco‑

hol wilt gebruiken, neem dan niet meer

dan 1 glas per dag.

• Suikerhoudende frisdranken bevatten

fructose en dienen daarom beperkt te

worden. Light‑frisdranken kunnen als

alternatief dienen. Twijfelt u of u een

bepaalde frisdrank kunt gebruiken,

vraagt u dan advies aan uw diëtist.

• Beperkt het gebruik van sinaasappelsap

zoveel mogelijk. Sinaasappelsap bevat

fructose.

U kunt de volgende dranken gebruiken:

• Water

• Koffie

• Thee

• Zuiveldranken zonder toegevoegd sui‑

ker

• Light‑frisdranken

Vlees en vis• Vlees vormt een risicofactor voor jicht.

Gebruik daarom niet meer dan 1 portie

vlees per dag, ofwel 100‑125 gram (dit

is inclusief vleeswaren)

• Vis en zeevruchten vormen een sterke

risicofactor voor het optreden van een

jichtaanval. Beperk alle vis en zeevruch‑

ten daarom zo veel mogelijk (eventueel

kunt u in overleg met uw arts of diëtist

een supplement met visolie (EPA en

DHA) gebruiken)

SuikerBeperk het gebruik van suiker en honing.

Producten waaraan suiker of honing is toe‑

gevoegd (zoals snoep, koek en gebak) moe‑

ten ook zoveel mogelijk beperkt te worden,

omdat deze stoffen fructose bevatten.

Zoetstof kan suiker vervangen.

LichaamsgewichtMensen met overgewicht hebben meer

urinezuur in het bloed, dan mensen met een

gezond gewicht. Maar toch moet u uitkijken

met afvallen: als u te snel afvalt, stijgt het

urinezuurgehalte juist weer doordat er li‑

chaamcellen worden afgebroken.

• Beperk de calorieën door minder vet,

minder suiker en minder alcohol te

gebruiken. De diëtist kan u hierover

adviseren.

• Tijdens het afvallen is het nog belangrij‑

ker om voldoende te drinken, omdat het

lichaam meer afvalstoffen moet afvoe‑

ren.

• Meer lichaamsbeweging is goed voor

uw conditie én voor uw gewicht.

• Gebruik 2 keer per dag fruit

4

Wat hebt u dagelijks nodig?Hieronder ziet u wat een gemiddelde mens

moet nemen om alle benodigde voedings‑

stoffen binnen te krijgen. U kunt met de

diëtist bespreken of deze hoeveelheden

voor u voldoende zijn.

Brood 5 ‑ 7 sneetjes

Dieethalvarine dun besmeren

Kaas 1,5 plak (20 gram)

Vleeswaren 1 ‑ 2 plakken

Melk en

melkproducten 3 glazen (450 ml)

Vlees, vis, kip 100 gram (75 gram

gaar)

Dieetmargarine, 15 gram (1 eetlepel)

dieetbak‑ en

braadproduct of

olie voor bereiding

van de warme

maaltijd

Aardappelen 3 ‑ 5 kleine

aardappelen

Rijst of pasta 3 ‑ 5 opscheplepels

Groente 4 opscheplepels

Fruit 2 stuks

Drinkvocht minimaal 2 tot 3 liter

Meer informatieVoedingscentrumBij het Voedingscentrum kunt u terecht

voor meer informatie over gezonde voeding

en diëten.

Het Voedingscentrum geeft een groot

aantal folders uit, waaronder folders voor

diverse diëten, met uitgebreide, praktische

informatie.

I www.voedingscentrum.nl

ReumafondsBij het Reumafonds kunt u terecht voor

folders over jicht en andere reumatische

aandoeningen.

I www.reumafonds.nl

Vragen?Hebt u nog vragen? Aarzel dan niet en

neem gerust contact met ons op. U vindt

de telefoonnummers in het grijze adreska‑

der achterin deze folder.

5

St. Antonius Ziekenhuis T 088 ‑ 320 30 00E patienteninformatie@antoniusziekenhuis.nlwww.antoniusziekenhuis.nl

Notities:

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________________________________________________________

Meer weten?

Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl

Dit is een uitgave van het St. Antonius Ziekenhuis

DIE

39

/06

-’1

3