1IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Vodafone NederlandIoT Trendrapport 2018

The future is exciting.

Ready?

Van omzetstijging tot kostenreductie tot klanttevredenheid: de impact van Internet of Things op bedrijven in Nederland

2IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Voorwoord

Talloze voorbeelden van vandaag de dag, die vertellen wat het Internet of Things werkelijk is: slimme oplossingen voor mensen, die ons dagelijks leven makkelijker, prettiger en waardevoller maken.

Want daar gaat IoT over. Over wat mensen doen en over hoe dat beter kan. Of efficiënter. Sneller. Veiliger.

Denk aan dijkbewaking via slimme sensoren, waardoor we tijdig en relatief eenvoudig zwakke plekken ontdekken.

Of denk aan bagagecontroles op luchthavens. Waarschuwingssystemen voor aardbevingen. Voorbeelden van toepassingen die dankzij IoT mogelijk werden of efficiënter dan ooit zijn geworden.

Bij Vodafone is IoT een rode draad bij alles wat we doen. Weet u dat we ongeveer elke twee weken een miljoen(!) nieuwe verbindingen tussen apparaten tot stand brengen? Daarmee helpen we veel bedrijven in het optimaliseren van hun business.

Des te opvallender is de uitkomst van dit trendonderzoek naar de ‘adoptie’ van IoT als middel om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen: bijna zeven op de tien Nederlandse ondernemers geeft namelijk aan dat ze eigenlijk niet of nauwelijks nadenken over hoe ze IoT voor hun onderneming zouden kunnen gebruiken.

Terwijl óók blijkt dat ondernemers de vruchten plukken van IoT: door een effectiever of efficiënter productieproces, door nieuwe productproposities, door innovatie en nieuwe oplossingen. Nieuwe oplossingen die ons dagelijks leven makkelijker maken.

Er is dus nog een wereld te winnen voor ondernemingen – en daarmee voor hun klanten. In veel (deel)sectoren kun je nog steeds een early adopter zijn. Van de zorg tot de industrie tot de overheid: IoT-oplossingen verslimmen en verbeteren zaken en creëren compleet nieuwe businessmodellen.

In dit trendrapport hebben we diverse best practices hiervan opgenomen. Voorbeelden van waar goede samenwerking toe kan leiden. De wisselwerking tussen mensen geeft me volop vertrouwen in de toekomst. The future is exciting. Ready?

51% van de Nederlandse bedrijven die gebruik maken van IoT zag hun omzet stijgen als gevolg van hun IoT-inspanningen.

John van VianenDirecteur Zakelijke Markt, VodafoneZiggo

“

“

Veilig door de stad dankzij straatlantaarns die reageren op beweging. Een boer en een veearts die precies weten wanneer een koe haar kalfje ter wereld gaat brengen. Je gestolen sportfiets terugvinden via je mobiele telefoon. Een patiënt die op elk gewenst moment virtueel contact kan hebben met een verpleger – en een arts die diezelfde patiënt vierentwintig uur per dag kan monitoren.

3IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Onze sensors monitoren de medicijnen en waarschuwen de apotheker zodra de temperatuur afwijkt. Die kan dan z'n patiënt bellen of nieuwe medicijnen sturen.Mark Roemers, CEO en oprichter van AntTail

“

“

4IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Inhoudsopgave

Voorwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

Managementsamenvatting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

1. Over het onderzoek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

2. Omzetgroei en kostenvermindering dankzij IoT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

3. Leren van elkaar: vooral behoefte aan verhalen over succes én… mislukkingen

4. IoT-investeringen nemen vooral toe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

5. Wie is verantwoordelijk voor privacy en veiligheid?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

6. De toekomst is aan.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

7. Next steps . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

. . . . . . . . . . . 14

5IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Managementsamenvatting

1. Staat van de markt • 13% van de Nederlandse bedrijven maakt al gebruik

van IoT of is van plan het binnen afzienbare tijd te implementeren. Binnen iedere sector zijn er bedrijven die profiteren van de voordelen die IoT te bieden heeft.

• Van de Nederlandse bedrijven die al gebruik maken van IoT zag 51% hun omzet stijgen als gevolg van hun IoT-inspanningen. Meestal hebben bedrijven tot ongeveer 20% van hun totale omzetstijging te danken aan IoT, maar in sommige gevallen is IoT verantwoordelijk voor meer dan de helft van de gerealiseerde omzetstijging.

• 64% van de Nederlandse bedrijven schrijft een deel van de door hen gerealiseerde kostenreductie toe aan hun IoT-projecten. In de meeste gevallen loopt deze reductie op tot zo’n 5 tot 10% van de totale kostenvermindering.

• Van de Nederlandse bedrijven die al gebruik maken van IoT heeft 16% dit inmiddels volledig omarmd en is toe aan de doorontwikkeling van hun IoT-oplossingen. Het grootste gedeelte van de Nederlandse bedrijven (zo’n 66%) is nog bezig met het in kaart brengen van hun problemen waarbij IoT-oplossingen kunnen helpen.

2. Kennisniveau van IoT binnen Nederlandse bedrijven

• Van de medewerkers bij Nederlandse bedrijven die actief zijn met IoT is 57% goed tot uitstekend op de hoogte van de lopende IoT-projecten. Over IoT-kennis in bredere zin binnen de eigen organisatie is men doorgaans iets minder positief.

• 28,5% van alle ondervraagde Nederlandse beleidsbepalers noemt het kennisniveau over IoT binnen hun organisatie ‘beperkt’ of zelfs ‘zeer beperkt’. Gebrek aan kennis en vaardigheden van medewerkers wordt gezien als één van de grootste obstakels om IoT te implementeren.

• Om het kennisniveau binnen de eigen organisatie te verbeteren, heeft 35,5% van de Nederlandse bedrijven behoefte aan voorbeelden waaraan ze zich kunnen spiegelen. Deze bedrijven geven aan het meest te leren van succesverhalen en mislukkingen van de early adopters.

3. De voordelen• Bij bijna 20% van de Nederlandse IoT-gebruikers,

verbetert IoT de kwaliteit van de data-analyses en het beheer van hun (klant)gegevens. Andere toepassingen waarop IoT tot nu toe het meest effect heeft gehad bij Nederlandse bedrijven zijn de technologische infrastructuur en de service en support van hun klanten.

• IoT verbetert de klantervaring. 32,5% van de Nederlandse bedrijven die IoT hebben geïmplementeerd geeft aan dat hun IoT-projecten hebben geleid tot een betere ervaring van hun klanten en gebruikers.

• IoT zorgt voor een verbeterde productiviteit van medewerkers én apparatuur. 30% van de Nederlandse bedrijven geeft aan dat de productiviteit van hun medewerkers is verbeterd sinds dat ze gebruik maken van IoT. 21,5% zag een verbeterde productiviteit van hun apparatuur als gevolg van hun IoT-projecten.

• Eén op de vier Nederlandse bedrijven die gebruik maken van IoT doet dit onder andere voor een verhoogde duurzaamheid. Zo zorgen slimme prullenbakken met dank aan IoT bijvoorbeeld voor minder C02-uitstoot en uiteindelijk schonere lucht en schonere straten.

32%

Verbeterde klant/gebruikers-

ervaring

31%

Betere verzameling van

nauwkeurige gegevens

30%

Verbeterde productiviteit van

medewerkers

24%

Verhoogde duurzaamheid

De meest genoemde voordelen van IoT

6IoT – Trendrapport 2018 September 2018

4. De obstakels• Security en privacy hebben maximale aandacht

nodig. Privacy- en databescherming worden door 39% van de Nederlandse bedrijven gezien als grootste obstakels om IoT (verder) te kunnen implementeren.

• Er lijkt een grote rol weggelegd voor IoT-specialisten. 22% van de Nederlandse bedrijven die actief zijn met IoT schakelt hulp in van IoT-specialisten om hun data te beveiligen en het instellen van een privacybeleid.

• 13% van de Nederlandse bedrijven die gebruik maken van IoT geeft aan geen obstakels te zien. Naast het beschermen van hun privacy en databescherming noemen andere bedrijven een gebrek aan kennis en vaardigheden van hun medewerkers en een gebrek aan financiële middelen als andere obstakels.

5. De toekomst• Bijna één op de vier Nederlandse bedrijven zegt

meer te gaan investeren in IoT. Zodra bedrijven eenmaal actief zijn met IoT, zijn ze niet van plan hun investeringen terug te schroeven; slechts 0,4% van de bedrijven die al gebruik maken van IoT geeft aan dat hun IoT-investeringen in de toekomst zullen dalen.

• 41,7% van de Nederlandse bedrijven schat in dat over vijf jaar minstens een deel van hun bedrijfsprocessen afhankelijk is van IoT. Van de publieke organisaties ligt dit percentage zelfs op 50%.

Toekomstvisie: Afhankelijkheid van IoT bij Nederlandse bedrijven over vijf jaar

55,7%

28,6%

11,9%

3%

0,7%

Geen van mijn bedrijfsprocessen zullen afhankelijk zijn van IoT

0-24% van de bedrijfsprocessen zal afhankelijk zijn van IoT

25-49% van de bedrijfsprocessen zal afhankelijk zijn van IoT

50-74% van de bedrijfsprocessen zal afhankelijk zijn van IoT

75-100% van de bedrijfsprocessen zal afhankelijk zijn van IoT

7IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Over het onderzoek

Jaarlijks brengen wij de IoT Barometer uit. Dit is een periodieke, wereldwijde studie naar hoe bedrijven Internet of Things (IoT) inzetten. Om in kaart te brengen in hoeverre Nederlandse bedrijven IoT toepassen, hebben we een trendonderzoek uitgevoerd en ons ditmaal volledig op Nederlandse bedrijven gericht. Zo ontstaat een voor de Nederlandse markt veel relevanter beeld over het gebruik van IoT.

In samenwerking met het onafhankelijke onderzoeksbureau MultiScope ondervroegen we meer dan duizend gekwalificeerde respondenten. De respondenten waren actief in de volgende sectoren: automotive, productie, grondstofdelving, industrie, retail, vrije tijd en gastvrijheid, bancaire sector, transport en logistiek, energie en nutsbedrijven, gezondheidszorg en welzijn, publieke sector en consumentenelektronica.

We ondervroegen zowel MKB-bedrijven als grote multinationals met meer dan 250 werknemers. Bijna 40% van de respondenten werkt in een bedrijf met meer dan 250 werknemers, maar ook bedrijven tot vier werknemers (30%) zijn meegenomen in het onderzoek.

• IT-uitgaven We ondervroegen respondenten bij bedrijven met verschillende IT-budgetten. De meeste bedrijven die al plannen hebben met IoT (40%) besteedden tussen de 0 en 5% van de totale bedrijfskosten aan IoT, terwijl slechts een klein deel van de bedrijven (2%) meer dan 25% van de totale bedrijfskosten aan IoT besteedde.

• Functies De respondenten representeerden een grote verscheidenheid aan afdelingen en functies. Zo is 10% verantwoordelijk voor sales en marketing, 9% werkt in de consultancy, 8% bij operations en/of productie en 7% heeft een financiële functie.

• Regio’s We ondervroegen respondenten afkomstig uit alle Nederlandse provincies.

Percentage respondenten uitgesplitst in regio

Drenthe

3,1%

Limburg

5,4%Zeeland

4,2%

Flevoland

3,1%

Overijssel

5,4%

Zuid-Holland

23,5%

Friesland

3,7%

Utrecht

10,0%

Gelderland

13,9%

Noord-Brabant

13,9%

Groningen

2,1%Noord - Holland

14,7%

8IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Percentage respondenten uitgesplitst in bedrijfsomvang

Percentage respondenten uitgesplitst in sector

• Omvang We ondervroegen zowel MKB-bedrijven als grote multinationals met meer dan 250 werknemers.

• Sectoren De respondenten waren actief in de volgende sectoren: automotive, productie, grondstoffendelving, industrie, retail, vrije tijd en gastvrijheid, bancaire sector, transport en logistiek, energie en nutsbedrijven, gezondheidszorg en welzijn, publieke sector en consumentenelektronica.

33,6%

16,7%13,8%

35,9%

1-4 werknemers

5-49 werknemers

50-249 werknemers

250 of meer werknemers

Gezondheidszorg en welzijn

18%

Publieke sector

15,8%

Retail, vrije tijd en gastvrijheid

7,8%

Transport en logistiek

4,8%

Industriesector

4,1%

Productie

3,1%

Bancaire sector

2,7%

Automotive

1,6%

Consumenten elektronica

1,2%

Energie en nutsbedrijven

1,2%

Grondstoffendelving

0,3%

9IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Dankzij IoT van Vodafone kunnen mensen overal een fiets vinden, meenemen en achterlaten.Florian Bohnert, Head ofGlobal Partnerships, Mobike

“

“

10IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Talloze IoT-toepassingen kunnen het rendement van bedrijven verbeteren. Het aantal ondernemingen dat gebruik maakt van IoT-toepassingen verdubbelde niet voor niets in de afgelopen vijf jaar. Toen we onze eerste internationale IoT Barometer in 2013 publiceerden, was 12% van alle ondervraagde wereldwijde organisaties bezig met IoT-projecten. Uit onze IoT Barometer 2017/2018 blijkt dat dit percentage is opgelopen naar 29%, maar uit ons Nederlandse IoT trendonderzoek blijkt dat veel Nederlandse organisaties nog niet goed weten hoe ze met IoT aan de slag kunnen.

Van de Nederlandse bedrijven maakt 13% al gebruik van IoT, of is van plan het binnen afzienbare tijd te implementeren. Daarmee lijken Nederlandse bedrijven kansen te missen ten opzichte van internationale organisaties; de Nederlandse bedrijven die IoT reeds hebben omarmd, melden namelijk stijgende omzetten, dalende kosten, tevredenere klanten of een efficiënter bedrijfsproces.

Onbekend maakt onbemind?

Van de belofte dat Internet of Things sterk bijdraagt aan efficiëntere productieprocessen loopt menig bedrijf warm. Des te opvallender is het hoge aantal bedrijven dat zegt nog niet of nauwelijks bezig te zijn met het nadenken over hoe IoT voor hen verschil zou kunnen maken. Als we de vraag voorleggen in welke uitspraak een organisatie zich het meeste herkent, kiest een meerderheid voor de uitspraak ‘wij hebben nog niet over de mogelijkheid van IoT nagedacht’.

Ook opvallend: vrijwel iedereen onderkent dat IoT steeds vaker en steeds betere oplossingen kan bieden voor problemen rondom energie en milieu, criminaliteit, gezondheidszorg en onderwijs. Maar het aantal organisaties dat bewust (nog) niet kiest werk te maken van IoT is relatief groot: ruim 10%.

Omzetgroei en kostenvermindering dankzij IoT

van de Nederlandse bedrijven maakt al gebruik van IoT, of is van plan het binnen afzienbare tijd te implementeren.13%

2017 20182016201520142013

5%

10%

15%

20%

25%

30%

NL

Percentage van internationale bedrijven die gebruik maken van IoT

Percentage van Nederlandse bedrijven die gebruik maken van IoT

In vergelijking met internationale bedrijven, profiteert nog maar een klein deel van de Nederlandse bedrijven van oplossingen die IoT voor bedrijven kan bieden.

Nederlandse bedrijven met IoT-projecten, afgezet tegen IoT-gebruik bij internationale bedrijven

11IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Percentage van de omzetstijging en de kostenreductie die Nederlandse bedrijven kunnen toeschrijven aan IoT-oplossingen

Bijna twee op de drie ondernemingen schrijven een deel van de door hen gerealiseerde kostenreductie toe aan het feit dat ze IoT-oplossingen gebruiken.

64%van de Nederlandse bedrijven die gebruik maken van IoT zag hun omzet stijgen als gevolg van hun IoT-inspanningen.51%

Iets meer dan de helft van de Nederlandse bedrijven die IoT-toepassingen gebruiken, zegt een deel van hun omzetstijging hieraan te danken te hebben. Meestal tot ongeveer 20% van de totale omzetstijging, maar in sommige gevallen is IoT verantwoordelijk voor meer dan de helft van de gerealiseerde omzetstijging.

Stijgende omzet Kostenvermindering

χ

41-50%

1-5%

6-10%

11-20%

21-30%

31-40%

> 50%

31%

17%

25%

11%

8%

4%

1%

2%3%

3%

8%

6%

% met χ kostenreductie dankzij IoT % met χ omzetstijging dankzij IoT

Iets meer dan de helft van bedrijven die IoT-toepassingen gebruiken, zegt een deel van hun omzetstijging hieraan te danken te hebben en één op de tien bedrijven die al actief is met IoT kan meer dan 20% van hun kostenvermindering toeschrijven aan IoT-oplossingen

Dit percentage komt sterk overeen met de uitkomsten uit de internationale IoT Barometer; ook van de internationale bedrijven gaf 51% aan dat het gebruik van IoT heeft geleid tot een bepaalde omzetstijging of dat ze door IoT nieuwe inkomstenstromen hebben kunnen openen.

‘We geloven in IoT, maar weten nog niet goed hoe we het gaan toepassen’

Zo’n 16% van de ondernemingen die IoT gebruiken, heeft dit inmiddels volledig omarmd en is toe aan de doorontwikkeling van hun oplossingen.

Een nog groter deel beschikt over werkende prototypen van toepassingen. Bijna twee op de drie bedrijven die zeggen met IoT aan de slag te willen, zijn nog bezig met het goed in kaart brengen van problemen waarvoor zij een oplossing kunnen ontwikkelen.

Niveau van volwassenheid

De grote verscheidenheid aan IoT-oplossingen zorgt ervoor dat er ook enorm veel verschillende mogelijkheden zijn voor bedrijven om IoT toe te passen. We hebben een eenvoudig overzicht gemaakt van de vijf niveaus van ‘volwassenheid’ die we onderscheiden in het toepassen van IoT. Dit begint met het slimmer maken van een handmatig proces en gaat verder tot het vierde en vijfde niveau, waarbij middels grootschalige bedrijfstransformatie ecosystemen tussen bedrijven en hele industrieën worden gecreëerd.

• Niveau 1: Het verzamelen van data.

• Niveau 2: Het acteren op deze data, oftewel het automatiseren van

bestaande bedrijfsprocessen.

• Niveau 3: Nieuwe producten, diensten of processen mogelijk maken.

• Niveau 4: Het ondersteunen van grootschalige bedrijfstransformatie.

• Niveau 5: Het verbinden van meerdere organisaties of industrieën.

12IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Stadia waarbij IoT-gebruikers hulp nodig hadden van IoT-specialisten

Bij een fabrikant van landbouwwerktuigen kunnen deze niveaus er als volgt uitzien:

• Niveau 1 en 2: De fabrikant zou de landbouwwerktuigen kunnen

voorzien van sensoren, zodat er kan worden uitgelezen hoeveel

kilo een bepaald werktuig heeft geoogst. Wellicht kan er bij

een vastgesteld aantal kilo oogst van bepaalde groenten, zoals

bijvoorbeeld tomaten, automatisch een seintje worden gegeven

aan de conservenfabriek, zodat ze daar alvast rekening kunnen

houden dat ze de tomaten binnen 24 uur kunnen inblikken.

• Niveau 3: De fabrikant zou kunnen kijken of hij de sensoren ook op

een andere manier kan gebruiken voor zijn landbouwwerktuigen,

bijvoorbeeld bij het uitlezen van technische parameters. De

temperatuur van de hydraulische olie bijvoorbeeld. Dankzij die

data kan de leverancier klanten beter helpen bij de service van de

machines.

• Niveau 4 en 5: De mogelijkheden zijn nu nog groter. De

fabrikant kan zijn slimme landbouwwerktuigen inzetten als

informatievoorziening voor boeren, transporteurs en medewerkers

van verwerkingsbedrijven. Door middel van de data die de

werktuigen bieden, kan het meerdere partijen vooruit helpen en

met elkaar in verbinding brengen.

Bijna de helft van de Nederlandse bedrijven die IoT inzet, doet dit om handmatige processen te optimaliseren en/of om nieuwe producten, diensten of businessmodellen mogelijk te maken.

De meeste Nederlandse bedrijven gebruiken IoT om nieuwe producten en diensten te ontwikkelen en (deels) handmatige processen te optimaliseren. Dat betekent dat Nederlandse bedrijven vooral opereren in niveau 1 t/m 3. Minder vaak worden IoT-oplossingen toegepast om grootschalige veranderingen te ondersteunen of verbinding met andere organisaties of sectoren tot stand te brengen.

49%

Niveau 3nieuwe producten en diensten mogelijk maken

15%

Niveau 5het verbinden van meerdere organisaties of industrieën

15,5%

Niveau 4ondersteunen van bedrijfstransformatie

47,5%

Niveau 1&2het optimaliseren van bestaande processen

0%

10%

20%

30%

40%

50%

IoT-niveau bij Nederlandse bedrijven

Naast de verschillende niveaus van volwassenheid onderscheiden we ook diverse ‘fases’ in het ontwikkelen van een goede IoT-strategie. Van het ontwikkelen van een oplossing voor een bestaand probleem in de markt tot het uitwerken van een businesscase, van databeveiliging tot het instellen van een privacybeleid. Voor veel van deze fases schakelen bedrijven gespecialiseerde IoT-professionals in. Het stadium waarin het vaakst een beroep wordt gedaan op IoT-expertise, is dat waarin onderzocht wordt welke oplossing het bedrijf zou kunnen ontwikkelen. Bijna een op de drie organisaties schakelt hiervoor hulp in. Dit geldt ook voor internationale bedrijven. Uit onze IoT Barometer 2017/2018 blijkt dat bedrijven wereldwijd de meeste hulp nodig hebben bij het in kaart brengen van IoT-oplossingen, gevolgd door het beveiligen van data en het opstellen van een businesscase.

Bedrijven hebben vooral hulp nodig gehad van IoT-specialisten tijdens het in kaart brengen van oplossingen waarbij IoT aan te pas komt.

30%

17%

22%

11%

4% 5%0%

10%

20%

30%

40%

Het opstellen van een business case

Het in kaart brengen van een IoT-oplossing

Het beveiligen van data/het opstellen van een privacybeleid

De implementatie

Management - en onderhoudsprocessen

Het meten van de ROI

13IoT – Trendrapport 2018 September 2018

IoT in de praktijk #1 De prepaid autoverzekering

Verzekeren per kilometerWaarom zou je als af-en-toe-rijder net zo veel betalen als iemand die 20.000 kilometer in een jaar rijdt? We zouden ook de kilometers kunnen registreren die een auto aflegt, zodat je alleen daarvoor hoeft te betalen. Gebruikers kopen een bundel voor een aantal kilometers en krijgen een bericht als ze de limiet bereiken. Kilometers die ze niet rijden, krijgen ze vergoed.

De mede door Vodafone ontwikkelde app Bundelz is een voorbeeld van een prepaid autoverzekering, waarbij gebruikers steeds ‘bundels’ van duizend verzekerde kilometers kopen. De eerste gebruikers – vooral zij, die slechts af en toe hun auto gebruiken – ervaren deze manier van verzekeren als eerlijker én zijn goedkoper uit.

De app is met meerdere partijen ontwikkeld. Vodafone brengt niet alleen IoT-expertise in, maar ook zijn lange ervaring met prepaid. Na een succesvolle pilot, werd Bundelz deze zomer als proef gelanceerd door verzekeraar Nationale Nederlanden.

Het loont wanneer bedrijven samenwerken met partners bij het uitrollen van hun IoT-projecten. Eén op de vier Nederlandse bedrijven die gebruik maken van IoT, werkt samen met gespecialiseerde partners om hun kennisniveau van IoT verder te verbeteren.

van de Nederlandse bedrijven werkt samen met gespecialiseerde IoT-partners of derden om hun kennisniveau ten aanzien van IoT te verbeteren.

26%

Bij de meeste bedrijven zijn de uit IoT verkregen data soms leidend en soms ondersteunend bij het nemen van dagelijkse beslissingen

22%

27,8%

41,5%

8,8%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45%

Vertrouwen in de – uit IoT verkregen – data bij Nederlandse bedrijven

Wat doen we met de data uit IoT?De meeste bedrijven durven niet blindelings te vertrouwen op de ‘uit IoT verkregen’ data: 9% van de bedrijven die gebruik maken van IoT zegt dat data hieruit altijd leidend is voor het maken van dagelijkse beslissingen. Een vrij groot deel geeft aan dat deze data wellicht niet altijd leidend is, maar vaak wel voor een belangrijk deel ondersteunend is. Ongeveer één op de vijf bedrijven doet (nog) weinig met de data. Het speelt voor het dagelijks beleid hooguit een beperkte rol.

De data hebben een beperkte rol

De data zijn altijd ondersteunend

De data zijn soms leidend, soms ondersteunend

De data zijn altijd leidend

14IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Retailsector lijkt voorop te lopen qua kennis over IoTAls we per sector inzoomen, valt op dat retailorganisaties (veel) vaker vinden dat ze goed op de hoogte zijn van IoT-toepassingen. Meer dan de helft van de ondervraagde bedrijven in deze sector zegt dat het eigen kennisniveau bovengemiddeld of uitstekend is, gevolgd door ‘industrie’ en ‘transport en logistiek’, waar deze percentages iets boven de 40% liggen. In de publieke sector en in de zorg is men een stuk negatiever (of voorzichtiger): ruim de helft van de ondervraagden in de publieke sector stelt dat de kennis onder gemiddeld tot zeer beperkt is.

In het algemeen zeggen betrokkenen binnen bedrijven die actief met IoT bezig zijn dat zij en hun collega’s goed op de hoogte zijn van de eigen IoT-projecten. Over IoT-kennis in bredere zin binnen de eigen organisatie is men doorgaans iets minder positief. Er is veel behoefte aan extra kennis en voorbeelden.

Kennisniveau over IoT binnen Nederlandse bedrijven

Voornaamste manieren om het kennisniveau over IoT binnen Nederlandse bedrijven te verbeteren

Een flinke meerderheid van medewerkers bij bedrijven die actief zijn met IoT is goed tot uitstekend op de hoogte van de lopende IoT-projecten.

57%

0%

10%

20%

30%

40%

5%

15%

25%

35%

Zeer beperkt Beperkt Gemiddeld Goed Uitstekend

6%

22,5%

37%

28%

6,5%

Hoe leren we?Om het kennisniveau in de eigen organisatie hoger te krijgen, hebben bedrijven vooral behoefte aan voorbeelden waaraan ze zich kunnen spiegelen. Hoe doen anderen het? Wat waren doorslaggevende factoren voor succes? Waarom mislukte iets juist? Het leren van verhalen van early adopters wordt als belangrijkste bron genoemd om het eigen kennisniveau te verbeteren.

Ook noemen organisaties cursussen, zowel in house als extern, een belangrijk middel voor kennisontwikkeling. En zo’n 26% van de ondervraagden ziet samenwerkingen met anderen of met gespecialiseerde IoT-partners als waardevol voor de eigen groei in kennis.

Gebrek aan kennis en vaardigheden van medewerkers is één van de grootste obstakels om IoT te implementeren. Toch vinden de meeste ondervraagden dat het kennisniveau binnen hun organisatie ‘gemiddeld’ is.

Kennisiveau

15,5%

27%

29%

24,5%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%

35,5%

(Nieuw) talent op IoT-gebied inhuren/aannemen

Samenwerken met gespecialiseerde IoT-partners/derden

Externe cursussen/workshops/opleidingen

Interne cursussen/workshops/opledingen

Leren van succesverhalen en/of mislukkingen van early adopters

Bedrijven gebruiken verschillende manieren om hun kennisniveau op IoT-gebied te verbeteren.

Leren van elkaar: vooral behoefte aan verhalen over succes én… mislukkingen

Op de hoogteVan alle ondervraagde beleidsbepalers zegt bijna 60% uitstekend of goed op de hoogte te zijn van hun IoT-projecten. Eén op de twintig ondervraagden erkent zeer beperkt op de hoogte te zijn.

Als het gaat om de eigen (algemene) IoT-kennis, beoordeelt ongeveer een derde dit als ‘gemiddeld’. Nog eens een derde vindt het kennisniveau in de eigen organisatie bovengemiddeld of zelfs uitstekend.

15IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Tevreden klanten, betere productiviteit: de voordelen van IoT

De toepassingen van IoT-oplossingen zijn legio, dat geldt ook voor de voordelen die bedrijven ermee zeggen te behalen of na te streven. Uit het onderzoek voor onze IoT Barometer 2017/2018 blijkt dat 95% van de respondenten die gebruik maakten van IoT, aanwijsbare voordelen ondervonden. In Nederland blijken de aloude ondernemersdoelstellingen ook in het IoT-tijdperk prioriteit te hebben: de klant staat centraal en we streven naar een zo efficiënt mogelijk productieproces.

Drijfveren voor IoT

De voordelen van IoT-gebruik gaan verder dan alleen omzetgroei en kostenbesparing. Een verbeterde klant- of gebruikerservaring is de meest genoemde reden voor Nederlandse bedrijven om gebruik te maken van IoT.

Ook een verbeterde gegevensverzameling (31%), een verbeterde productiviteit van medewerkers (30%) en verhoogde duurzaamheid (24%) zijn veel genoemde drijfveren om IoT-oplossingen te implementeren.

Verder worden een verhoogde omzet, een verbeterde consistentie van service/levering, een verbeterde productiviteit van apparatuur en het genereren van nieuwe inkomstenbronnen genoemd als drijfveren voor IoT-gebruik bij Nederlandse bedrijven. Andere genoemde drijfveren zijn een verhoogd vermogen om te voldoen aan wet- en regelgeving, meer concurrentie op de markt en een verbeterde merkdifferentiatie.

Ook de internationale bedrijven die we hebben ondervraagd in onze IoT Barometer 2017/2018 noemden een groot aantal verschillende voordelen van het gebruik van IoT. Daarbij valt op dat de internationale bedrijven positiever gestemd zijn over IoT, dan in Nederland. De percentages voor bepaalde benefits lagen daar namelijk net iets hoger; zo gaf 47% van de internationale bedrijven aan dat ze dankzij IoT een beter inzicht hadden gekregen op hun dataverzameling of bedrijfsinzichten, rapporteerde hetzelfde percentage een kostenreductie dankzij IoT en gaf 45% aan dat de productiviteit van medewerkers dankzij IoT-oplossingen was gestegen.

Ongeveer één op de drie ondernemingen die actief zijn met IoT noemt een betere klant- of gebruikservaring als belangrijkste drijfveer.

32,5%

32,5% 41%

31% 47%

30% 45%

24% 38%

23% 34%

21,5% 38%

20,5% 32%

14,5% 32%

10,5% 41%

9% 34%

7,5% 32%Verbeterde merkdifferentiatie

Meer concurrentie op de markt

Verhoogde omzet

Verhoogd vermogen op te voldoen aan wet- en regelgeving

Genereren van nieuwe inkomstenstromen

Verbeterde productiviteit van (productie-)apparatuur

Verbeterde consistentie van service/levering op alle markten

Verhoogde duurzaamheid

Verbeterde productiviteit van medewerkers

Betere verzameling van nauwkeurige gegevens / zakelijke inzichten

Verbeterde klant/gebruikerservaring

Bedrijven maken gebruik van IoT om sterk uiteenlopende redenen. Nederlandse bedrijven gebruiken IoT vooral voor een verbeterde klantervaring, verbeterde gegevensverzameling en een verbeterde productiviteit, terwijl internationale bedrijven IoT - naast een verbeterde gegevensverzameling, een verbeterde productiviteit en een verbeterde klantervaring - ook een verhoogde omzet vaak noemden als grootste drijfveer.

Grootste drijfveren voor bedrijven om gebruik te maken van IoT

Nederlandse bedrijven

Internationale bedrijven

16IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Gebieden en toepassingen waarop IoT binnen Nederlandse bedrijven het meeste effect heeft gehad

Nederlandse bedrijven zien tot nu toe dat IoT-oplossingen het meeste effect hebben gehad op hun gegevensbeheer en/of hun analyses.

IoT in de praktijk #2Smart waste managementDe prullenbak vertelt dat hij vol isOpenbare prullenbakken die worden geleegd, zitten vaak maar halfvol. Andere zijn juist veel te volgepropt en overlopen. Dat kan slimmer. Bijvoorbeeld met een sensor die in de gaten houdt hoe vol de bak is. En via sensoren geven ze dan een seintje wanneer ze vol raken. Zo kan de ophaaldienst veel gerichter werken. Meer efficiency, minder CO2- uitstoot, lagere transportkosten en minder brandstofverbruik. En uiteindelijk: een schonere straat en schonere lucht.

Dankzij Mic-O-Data, een technologiebedrijf dat draadloze oplossingen biedt voor het op afstand uitlezen van sensoren, maken tientallen Nederlandse gemeentes gebruik van communicerende afvalcontainers. In Groningen maken vuilnismannen gebruik van de laatste technologische ontwikkeling; daar zijn de vuilniswagens namelijk uitgerust met een navigatiesysteem dat rechtstreeks in contact staat met de slimme afvalcontainers. Met behulp van een algoritme kunnen vuilnismannen de meest efficiënte route uitstippelen langs de containers die moeten worden geleegd.

Het effect van IoT in de organisatieBedrijven zien tot nu toe dat het gebruik van IoT het meeste effect heeft gehad op hun gegevensbeheer en/of hun analyses. Daarnaast blijkt IoT een relatief groot effect te hebben op de technologische infrastructuur, de productiviteit van medewerkers en op de klantenservice en support.

0%

10%

20%

5%

15%

25%

19,5%

5,5% 5%

11,5%

5%

11%

8,5%

12%

Gegevensbeheer / Analyses

Fabricage

Energiebeheer

Klantenservice en support

Marketing & Sales

Productiviteit van medewekers

Supply chain management / Logistiek

(Beheer van) technologische infrastuctuur

De vier grootste voordelen van slimme afvalcontainers op een rij1. Een schonere straatTijdens een landelijk onderzoek van het CBS werd in grote steden als Amsterdam en Rotterdam ‘rommel op straat’ het vaakst genoemd als het gaat om welke vorm van buurtoverlast het eerst zou moeten worden aangepakt. Volgens Mic-O-Data zal het niet lang meer duren voordat ook de stedelijke prullenbakken worden voorzien van sensoren. Gemeentes zouden de data dan ook kunnen gebruiken om zwerfafval aan te pakken.

2. Een schonere luchtHet Nederlandse vuilniswagenpark draait grotendeels op fossiele brandstoffen. Dat is zowel slecht voor het klimaat als de volksgezondheid. Met behulp van de slimme afvalcontainers kunnen de CO2-uitstoot en de hoeveelheid uitlaatgassen worden beperkt. Daar gaan vuilnismannen namelijk alleen nog op pad als het echt nodig is. Ophaaldiensten in die gemeentes hebben daardoor een kleiner wagenpark nodig en dat is niet alleen goed voor het milieu, maar dat levert ook nog eens een mooie kostenbesparing op.

3. Mogelijkheid om recycling aan te moedigenDe overheid wil dat Nederlanders in 2020 ten minste 75% van hun huishoudelijke afval scheiden. Slimme afvalcontainers kunnen hierbij helpen. Dankzij de sensoren van de afvalcontainers hebben buurtbewoners met bewonerspasjes toegang tot de afvalbakken bij hun in de buurt en is het mogelijk om bewoners te belonen zodra ze recyclebaar materiaal in de daarvoor bestemde containers gooien. In de toekomst verwacht Mic-O-Data de sensoren van prullenbakken nog gevoeliger te maken zodat ze kunnen checken wat bewoners precies in de containers gooien.

4. Experimenten in andere branchesHet principe van de slimme afvalcontainer test Mic-O-Data inmiddels ook in andere branches. In de bouwwereld worden betonwagens bijvoorbeeld voorzien van precies dezelfde sensoren. Zo kunnen ze ervoor zorgen dat de betonmortel precies op het juiste moment op de bouwplaats arriveert.

Meer weten? Lees hier verder

www.vodafone.nl/midden-groot-bedrijf/oplossingen/internet-of-things/artikel/smart-waste-management/

van de bedrijven die gebruik maken van IoT doet dit onder andere voor een verhoogde duurzaamheid. 24%

17IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Succes met IoT is geen vanzelfsprekendheid Wie aan de slag is of gaat met IoT, doet dit doorgaans vanuit de rotsvaste overtuiging dat dit de organisatie helpt vindingrijker, efficiënter of winstgevender te maken. Daarbij zien de meeste actieve organisaties op dit gebied ook de nodige obstakels, die het succes met IoT kunnen drukken, of een goede doorontwikkeling in de weg staan.

Van geldgebrek tot weerstandPrivacy- en databescherming wordt door 39% van de Nederlandse bedrijven gezien als grootste obstakel om IoT (verder) te kunnen implementeren.

39%

39% 18%

5,5% 6%

15,5% 9%

13,5% 9%

28% 10%

22,5% 6%

14% 8%

14%27%

Privacy en databescherming

Gebrek aan geschikte IoT-fabrikanten

Gebrek aan technologische standaarden op verschillende apparaten

Interne weerstand tegen IoT

Gebrek aan kennis en vaardigheden van medewerkers

Onbekende return on investment (ROI)

Gebrek aan een goede businesscase

Gebrek aan financiele middelen

Internationale bedrijven Nederlandse bedrijven Voor zowel Nederlandse als internationale bedrijven zijn de zorgen om privacy en databescherming de meest genoemde obstakels om IoT (verder) te implementeren.

Gevraagd naar wat obstakels kunnen zijn om (meer) gebruik te kunnen maken van IoT, noemen veel ondervraagden gebrek aan kennis. Zorgen om privacy en databescherming worden verreweg het vaakst genoemd als obstakel om IoT te implementeren binnen Nederlandse bedrijven.

Maar ook praktische zaken kunnen een obstakel zijn. Van cultuuraspecten als ‘interne weerstand’, gebrek aan middelen (in de meeste gevallen: geld), het ontbreken van duidelijke technologische standaarden of een tekort aan voldoende goed gekwalificeerde leveranciers – van bijvoorbeeld software of sensoren. Ook onduidelijkheid over de opbrengst van IoT-inspanningen wordt vaak genoemd als oorzaak van het onvoldoende van de grond komen van een succesvolle IoT-aanpak. Van de ondervraagden zegt 13% geen obstakels te zien!

Obstakels bij internationale bedrijvenDe constateringen over obstakels voor verdere ontwikkeling van IoT binnen Nederlandse bedrijven liggen goed in lijn met eerdere uitkomsten uit de IoT Barometer 2016 en de Barometer 2017/2018, afgenomen onder bedrijven wereldwijd. In 2016 werden de meeste zorgen gemaakt over het gebrek aan kennis omtrent IoT security, terwijl een jaar later de zorgen om het beveiligen van gegevens het meest werd genoemd als grootste obstakel om IoT te implementeren.

Obstakels die doorslaggevend blijkenWe hebben ook in kaart gebracht wat voor de bedrijven die hebben besloten (voorlopig) niet serieus werk te maken van IoT, de doorslaggevende reden is. De uitkomsten hiervan vertonen duidelijk overeenkomsten met de bevindingen van organisaties die wél actief met IoT zijn. Zo zijn zorgen over privacy en over de complexiteit en omvang van het beveiligingsvraagstuk de meest genoemde reden om IoT (nog) niet te implementeren.

Bovendien zeggen veel bedrijven die ervoor kiezen nog niet ermee aan de slag te gaan, dat ze nog geen duidelijke en overtuigende businesscase hebben geformuleerd. Tot slot geeft 20% van de respondenten aan niet precies te weten waarom ze geen gebruik maken van IoT

Grootste obstakels voor bedrijven om IoT (verder) te implementeren

18IoT – Trendrapport 2018 September 2018

IoT in de praktijk #3Asset tracking

Weten waar alles isHoe houden we overzicht over alle losse goederen? Of het nu gaat om het beheer van pallets, apparaten, containers of bijvoorbeeld elektrische deelfietsen. IoT is de technologie die uitkomst biedt. Daarmee kunnen we effectief kosten verlagen en zorgen voor meer efficiency. En de zekerheid dat we op elk moment exact weten waar alles is geeft veel rust.

Een luchthaven als Schiphol – met ongeveer 70 miljoen passagiers per jaar en anderhalf miljoen ton vracht – heeft meer dan tienduizend losse bagagekarren, wielblokken en vliegtuigtrappen. Onmisbaar voor het soepel functioneren van de luchthaven, maar: los en verplaatsbaar. Dankzij het Internet of Things en het Nederlandse Undagrid kan Schiphol inmiddels wat het enkele jaren geleden nog niet kon: realtime bijhouden waar al deze losse objecten zijn.

Een voordeel hiervan? Voor de veiligheid van monteurs, mag pas onderhoud aan een vliegtuig gepleegd worden als dit vaststaat met wielblokken. Vertragingen – en verspilde uren van wachtende monteurs – als gevolg van onvindbare wielblokken kunnen dankzij de IoT-oplossing worden voorkomen. Inmiddels draait deze oplossing op twaalf internationale luchthavens.

Meer weten? Lees hier verder

www.vodafone.nl/midden-groot-bedrijf/oplossingen/internet-of-things/artikel/undagrid/

19IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Een aardige graadmeter voor de overtuiging dat IoT waarde toevoegt voor organisaties, is de investeringsbereidheid erin. Hoewel veel Nederlandse bedrijven aangeven nog niet te weten of hun investeringen in IoT zullen veranderen, zegt slechts een klein deel zeker te weten dat ze níet zullen investeren. Vrijwel geen enkel bedrijf dat nu investeert in IoT verwacht dat deze investeringen zullen afnemen.

Wel of niet extra investeren?

Bedrijven die reeds actief zijn met IoT, geven aan dat hun investeringen daarin het vorige jaar minimaal stabiel zijn of toenemen: bijna 35% van hen zegt dat de investering is gestegen. Bij één op de twintig Nederlandse bedrijven is de investering gedaald.

Bijna één op de vier bedrijven in Nederland zegt meer te gaan investeren in IoT.23%

van de Nederlandse bedrijven die actief zijn met IoT heeft het afgelopen jaar meer geïnvesteerd in hun IoT-projecten. 35%

van de bedrijven die investeren in IoT geeft aan niet te weten in hoeverre dit zal bijdragen aan het stijgen van de omzet.66%

Verwachten bedrijven meer, minder of hetzelfde te blijven investeren in IoT-toepassingen? Slechts 16% van de Nederlandse bedrijven weet zeker dat ze níet zullen investeren, het overgrote deel heeft op dit moment nog geen flauw idee. Wat vooral opvalt, is dat bedrijven die eenmaal actief zijn met IoT, niet van plan zijn hun investeringen terug te schroeven. Welgeteld vier van de duizend ondervraagden die deze vraag beantwoordden, zeggen dat hun investeringen zullen dalen.

Early adopters breiden verder uit

IoT gaat niet alleen over het automatiseren van processen. Uit onze IoT Barometer 2017/2018 blijkt dat early adopters steeds meer in IoT zijn gaan investeren en dat het aantal aangesloten apparaten bij veel van deze bedrijven is gegroeid. Zo proberen de bedrijven die al gebruik maken van IoT nieuwe diensten te creëren en hun bedrijfsprocessen te transformeren. 81% van de internationale bedrijven die al IoT-projecten hadden lopen, gaf aan dat ze het afgelopen jaar meer hebben uitgegeven aan IoT en 78% zag het aantal IoT-projecten binnen hun bedrijf uitbreiden.

Investeringen bij Nederlandse bedrijven nemen al toe

Meer dan één op de drie Nederlandse bedrijven die al actief zijn met IoT zag hun IoT-investeringen het afgelopen jaar toenemen.

IoT-investeringen nog beperkte kostenpostSlechts bij een klein aantal Nederlandse bedrijven drukken de IoT-investeringen zwaar op de totale bedrijfskosten: 2% geeft aan dat meer dan een kwart van de bedrijfskosten IoT-gerelateerd zijn. Bij 43% van de bedrijven is dit minder dan 5% van de totale bedrijfskosten.

Return on Investment?

Interessanter dan alleen naar de investeringen op zichzelf te kijken, is om de investering af te zetten tegen het verwachte rendement. Daaruit ontstaat een wisselend beeld. Ongeveer één op de vijf Nederlandse ondernemingen verwacht dat de omzet zal stijgen dankzij IoT, maar de verwachte stijging is bescheiden. Wat vooral opvalt is de grote onzekerheid: bijna twee derde van de Nederlandse organisaties die investeren in IoT geeft aan niet te weten in hoeverre dit zal bijdragen aan het stijgen van de omzet. Het lijkt erop dat veel organisaties nog niet goed weten hoe IoT maximaal te benutten.

0%

10%

20%

30%

40%

5%

15%

25%

35%

34,5%

42%

4,5%

19%

Veranderingen in IoT-investeringen van bedrijven die reeds actief zijn met IoT

IoT-investeringen nemen vooral toe

IoT-Investeringen zijn gestegen

IoT-investeringen zijn gedaald

IoT-investeringen zijn gelijk gebleven

Weet ik niet

20IoT – Trendrapport 2018 September 2018

IoT in de praktijk #4Smart lightningSlimme lamp, goed ideeBusinessmodellen gebaseerd op het Internet of Things zijn in opkomst in de publieke sector. Denk bijvoorbeeld aan de opkomst van smart cities. Of oplossingen op het gebied van ‘slimme straatverlichting’.

Lampen verbruiken energie. Maar straatlantaarns hoeven niet continu te branden. Als we straatverlichting voorzien van IoT-technologie zijn ze individueel te bedienen. Ook kun je ze dan monitoren op gebreken. Zo kun je lantaarns die met een lichtsensor zijn uitgerust bijvoorbeeld laten weten dat ze minder fel hoeven te branden. En in geval van een calamiteit kunnen we ze juist feller laten schijnen.

Philips en Vodafone werken samen op het gebied van slimme straatverlichting. Dit draagt bij aan een soepeler verkeersstroom, of aan een efficiëntere inzet van beschikbare parkeerplaatsen. Behalve dat dit aanzienlijke energiebesparingen oplevert, zorgt het ook voor efficiënter en makkelijker onderhoud – en daarmee voor minder kosten.

De publieke sector ziet duidelijk toekomst in IoT. De helft van de Nederlandse organisaties in de publieke sector denkt dat bedrijfsprocessen binnen vijf jaar deels afhankelijk zullen zijn van IoT.

van de Nederlandse publieke organisaties denkt dat hun bedrijfsprocessen binnen vijf jaar deels afhankelijk zullen zijn van IoT.

50%

21IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Meten is weten

Manieren waarop Nederlandse bedrijven hun ROI van IoT-implementaties meten

van ondernemingen weet niet wat de ROI van hun IoT-investering is.37%

Nederlandse bedrijven die hun return on investment meten, doen dit op verschillende manieren. Een groot deel houdt de resultaten bij door in bestaande onderzoeken specifiek aandacht te besteden aan IoT-investeringen. Ongeveer 15% stelt nadrukkelijk eigen ’KPI’s vast voor IoT-investeringen, die vervolgens gemonitord worden. Een vergelijkbare groep (13%) schakelt een externe consultant in om de resultaten te meten. Het overgrote deel geeft echter aan dat ze de return on investment nog niet (kunnen) bijhouden. Niet voor niets noemt 22% van de ondervraagden het niet goed kunnen meten van de ROI als belangrijkste obstakel voor het verder implementeren van IoT in hun bedrijfsproces of businessmodel.

Om te bepalen of een IoT-project succesvol is, adviseren wij onze zakelijke klanten altijd om vooruit te denken. Bedrijven die IoT initiatieven uitrollen, moeten heldere parameters vaststellen en goed in kaart brengen wat ze precies willen bereiken. Als bedrijven test-projecten opzetten, raden we ze daarom aan om parameters vast te stellen om het succes van hun case te kunnen meten en op voorhand beslissingen te maken wat de gevolgstappen zijn van mogelijke uitkomsten. Onze IoT-experts helpen uw bedrijf om de verschillende elementen van het project bij elkaar te brengen (apparatuur, connectiviteit, data-analyse en slim gebruik van de toepassing), maar ook om bedrijven te ondersteunen op andere gebieden, zoals bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid, privacy en datamanagement.

De best presterende bedrijven laten de resultaten meten door externe leveranciersIn de IoT Barometer van 2016 vroegen we internationale bedrijven ook hoe ze de resultaten van hun IoT-projecten meten. De antwoorden verschilden destijds ook sterk van elkaar. Wat opviel, was dat de meest succesvolle bedrijven die gebruik maken van IoT de resultaten van hun IoT-projecten lieten meten door gebruik te maken van externe leveranciers. 41% van de organisaties die de behaalde ROI als ‘significant’ omschreven, besteedde het meten van de resultaten uit aan de IoT-leverancier. Daarmee was deze optie de meest populaire onder bedrijven die een significante ROI konden zien. Van de bedrijven die slechts ‘een beetje’ of ‘weinig’ ROI wisten te realiseren, gaf slechts 2% aan dat ze bij het meten van hun resultaten hulp inschakelden van hun IoT-leverancier.

De meerderheid van de Nederlandse bedrijven (37%) die al gebruik maken van IoT, geeft aan dat ze de ROI van hun IoT-oplossingen (nog) niet meten.

9,5%

6%13,5%

21%

36,5%

15,5%

7,5%

7%

Onze IoT-leverancier

Een externe consultant / audit

Anekdotisch onderzoek onder gebruikers/klanten

Een eenmalige benchmarking

Het meten van resultaten als onderdeel van een Business Process Outsourcing (BPO)

Het bijhouden van resultaten in bestaande onderzoeken

KPI’s vast te stellen en controles uit te voeren

We kunnen de ROI van onze IoT-implementaties (nog) niet meten

22IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Maak kennis met Smart Parking. Smart Parking is de meest toonaangevende dienstverlener ter wereld op het gebied van parkeeroplossingen. Inmiddels maken automobilisten in Europa, Azië en Australië gebruik van de slimme parkeerdienst en werkt het bedrijf ook voor lokale autoriteiten, organisaties in de gezondheidszorg, universiteiten, retailbedrijven en vastgoedontwikkelaars. Met de technologie die ze gebruiken, wil het bedrijf een positieve invloed hebben op de ervaringen van automobilisten die willen parkeren in de stad.

Vodafone heeft Smart Parking bij het uitrollen van hun IoT-oplossingen geholpen bij het verzenden van relevante data. Zo zenden de draadloze apparaten die geïnstalleerd zijn op parkeerplaatsen data via Vodafone M2M SIMs naar een centrale beheerapplicatie. Zo kan het bedrijf gemakkelijk uitlezen hoe lang en wanneer bepaalde parkeerplaatsen bezet zijn. Ook helpt Vodafone Smart Parking bij het verzamelen van real-time data; bijvoorbeeld over welke parkeerplaatsen beschikbaar zijn. Daarnaast kan het bedrijf via de zogenaamde SmartRep software data verzenden tussen de parkeerplaatsen, parkeerwachters en het parkeersysteem.

Het systeem is al in gebruik genomen op verschillende plaatsen over de hele wereld, waaronder in het centrum van Londen. In de Westminster City Council dragen de tienduizend parkeerplaatsen met geïnstalleerde sensoren van Smart Parking bij aan de vermindering van filevorming, CO2-uitstoot en handhavingskosten.

IoT in de praktijk #5Smart parkingNooit meer zoeken naar een parkeerplekEindeloos rondrijden op zoek naar een parkeerplek… We weten allemaal hoe vervelend dat is. Terwijl de oplossing met IoT heel simpel is. Sensoren in het wegdek signaleren wanneer een parkeerplek vrijkomt. Ze communiceren automatisch met een systeem voor verkeersmanagement. En dit systeem leidt zoekende automobilisten naar de dichtstbijzijnde vrije parkeerplaats.

van de Nederlandse organisaties die actief zijn in de publieke sector heeft tussen de 1 tot 30 IoT-projecten lopen.

47%Vodafone helpt steden om toekomstbestendig, digitaal goed toegerust, beter verbonden en intelligenter te worden. Al meer dan twintig jaar helpen we publieke en private organisatie bij de inzet van nieuwe technologieën, waaronder de nieuwste mogelijkheden van IoT. We helpen overheidsinstellingen hun dienstverlening voor burgers te verbeteren en hen te betrekken met slimme technologie, zodat ze snel kunnen inspelen op verandering. Wij noemen dat een Ready City. Wilt u meer weten over de doelen voor het bereiken van een Ready City? Download dan onze Ready City Guide via www.vodafone.nl/overheid

De manieren waarop internationale bedrijven hun ROI van IoT-implementaties meten

Meten van resultaten uitbesteed

aan IoT leverancier

Meten van resultaten door externe

consultant of laten uitvoeren van een audit

Anekdotisch onderzoek onder

gebruikers / klanten

Eenmalige benchmarking

Meten van resultaten als onderdeel van een

Business Process Outsourcing (BPO)

Reultaten werden bijgehouden

in bestaande onderzoeken

Stel KPI’s vast en voer controles uit

specifiek voor dit project

‘een beetje’ of

‘weinig’ ROI

‘significante’

ROI

24% 41%

21% 38%

21% 35%

24% 35%

23% 31%

41% 37%

45% 34%34%

-11

-4

+11

+14

+17

+17

De best presterende IoT-gebruikers doen beroep op hun IoT-leverancier om hun resultaten van hun IoT-projecten te meten.

Het in Nederland gevestigde elektronicabedrijf Signify, voorheen Philips Lighting, ziet – als leverancier van oplossingen in slimme verlichting – deze trend ook. Het bedrijf ziet het meten van resultaten als cruciaal om IoT waardevol te maken. Hun klanten geven de voorkeur aan een samenwerking met een betrouwbare leverancier die een end-to-end systeem levert, in plaats van zelf de verschillende onderdelen te kopen en ontstane problemen binnen de organisatie op te lossen.

23IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Wie is verantwoordelijk voor privacy en veiligheid?

Ongeveer één op de drie bedrijven vindt dat zijzelf, als aanbieder, eindverantwoordelijk zijn voor gegevensbescherming.

31,7%

Bovendien geeft 21% van de Nederlandse bedrijven die nog géén gebruik maken van IoT aan, dat zorgen over privacy en beveiliging de belangrijkste oorzaak zijn. Het is veruit de meest genoemde reden voor het niet bezig zijn met IoT, op flinke afstand gevolgd door het ontbreken van een businesscase (15%) en het ontbreken van financiële middelen (6%).

Wie is verantwoordelijk

Op twee manieren vroegen we deelnemers aan dit onderzoek wie in hun ogen verantwoordelijk is bij IoT-projecten als het om privacy-aspecten gaat, en wie er uiteindelijk verantwoordelijk is voor data die met IoT-activiteiten verkregen worden.

In alle gevallen vindt ruim twee derde dat hun eigen bedrijf niet de grootste, laat staan de eindverantwoordelijkheid draagt. Ruim een kwart van de bedrijven die actief is met IoT vindt dat de overheid de grootste verantwoordelijkheid zou moeten dragen.

Bijna één op de drie Nederlandse bedrijven die actief zijn met IoT, vindt dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor de bescherming van hun gegevens.

Als het gaat om eindverantwoordelijkheid, zegt bijna 33% dat zij dat zelf zijn, als aanbieder. Een kwart vindt dat de door hen ingeschakelde IoT-dienstverlener eindverantwoordelijk is. En 27% zegt dat de eindgebruiker eindverantwoordelijk is.

Veel organisaties trappen in de val door te denken dat het beveiligen van gegevens afhankelijk is van waar de gegevens zich bevinden. In de praktijk moet de beveiliging van data verkregen uit IoT-projecten ‘end-to-end’ zijn. Dat betekent dat databeveiliging alle aspecten omvat van de manier waarop bedrijven omgaan met de verzamelde data. Uw datacenter, gegevens in de cloud, uw hosting omgeving, gebruikersgegevens; alle verzamelde

5%

4%

17%

22%

30%

11%

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%

Meer dan één op de vijf bedrijven die actief zijn met IoT, schakelt hulp in van een IoT-specialist om hun data te beveiligen of hun privacygegevens in te stellen. Nederlandse bedrijven zijn het meest gebaat bij hulp van een IoT-specialist bij het in kaart brengen van een oplossing waar IoT aan te pas komt.

Stadia waarin bedrijven hulp inschakelen van een IoT-specialist

Consumenten Cloudaanbieders Bedrijven zelfDe overheidFabrikanten van IoT-apparaten

5,5% 7% 23,5% 26,5% 32%

Zeg ‘Internet of Things’, en het gaat over thema’s als privacy en gegevensbescherming. Voor sommige bedrijven is het nog niet kunnen beantwoorden van de vraag hóe privacy en veiligheid geborgd kunnen worden, een belangrijke rem op de ontwikkeling van IoT-toepassingen.

Belemmering voor nieuwe inspanning

Dat privacy en gegevensbescherming ‘hot issues’ zijn kan ook worden afgeleid uit de vragen over obstakels voor verdere IoT-inspanningen en over de hulpvraag van veel bedrijven. Bijna 40% van de ondervraagde bedrijven zegt dat het vraagstuk van privacy en gegevensbescherming het grootste obstakel is om IoT (verder) te implementeren.

Dit is onveranderd ten opzichte van eerdere bevindingen: ook in de vorige IoT Barometer 2017/2018 noemden internationale bedrijven het beschermen van gegevens en het privacyvraagstuk het vaakst als barrières.

Ook uit het feit dat meer dan 20% van de Nederlandse organisaties die gebruik maken van IoT, externe expertise inschakelt voor het beveiligingsvraagstuk, geeft aan dat dit een belangrijk thema is.

Het meten van de ROI

Management-en onderhoudsprocessen

De implementatie

Het beveiligen van data / het instellen van een privacy beleid

Het ontwikkelen en in kaart brengen van een oplossing waar IoT aan te pas komt

Het opstellen van een businesscase

Verantwoordelijkheid voor gegevensbescherming bij IoT volgens Nederlandse bedrijven

24IoT – Trendrapport 2018 September 2018

IoT in de praktijk #6Predictive maintenanceApparaten nodigen zelf de monteur uit

Onderhoudsmonteurs zijn gewend om regelmatig hun rondes te maken. Apparatuur moet gecheckt worden om te zien of er onderhoud nodig is. Maar wat nu als machines dat zelf aangeven? Met IoT van Vodafone kan het. Industriefabrieken hoeven hun productie dan niet meer onnodig te onderbreken en onderhoudsmonteurs kunnen tijdig actie ondernemen zodra de apparatuur afwijkende waarden meet. De toepassing van smart devices in fabrieken zorgt voor meer betrouwbaarheid in de apparatuur, een verhoogde beschikbaarheid en een verbeterde ondersteuning van de maximale werkbelasting, zonder de extra kosten van nieuwe meettechnologieën.

De industriesector is één van de meest vooroplopende sectoren in Nederland als het gaat om IoT-gebruik. Binnen de Nederlandse industriesector maakt 20% van de bedrijven gebruik van IoT. Dat is drie keer meer dan het gemiddelde van de Nederlandse bedrijven over alle sectoren. De grootste drijfveren voor industriebedrijven om IoT in te zetten zijn het verbeteren van de productiviteit van (productie)apparatuur (16%) en het verbeteren van hun gegevensverzameling (16%).

Het is daarom goed om te zien dat beveiliging en dataprivacy met de dag belangrijker worden voor bedrijven die aan de slag gaan met IoT. Uit de IoT Barometer 2017/2018 blijkt dat deze obstakels namelijk geen reden zijn voor bedrijven om IoT op de lange baan te schuiven. Sterker nog, 72% van de bedrijven verwacht dat de zorg om privacy en veiligheid binnen vijf jaar is afgenomen en bijna 80% denkt dat de technologische ontwikkeling voor het verbeteren van de IT-beveiliging, juist kansen biedt om als bedrijf meer resultaat te boeken met IoT. En dus wordt er bij bijna de helft van alle bedrijven die gebruik maken van IoT, onder andere meer geïnvesteerd in het trainen van personeel of in de samenwerking met securityspecialisten of andere partijen die gespecialiseerd zijn in IoT.

De rol van de overheid

Er is geen eenduidig beeld over de rol die de overheid zou moeten spelen bij IoT. Vrijwel alle ondernemingen beamen dat de rol op het gebied van duidelijke wet- en regelgeving ligt, maar over welk gebied het belangrijkst is (veiligheid, eigendom of privacy) verschillen de opvattingen. Aan stimulering door subsidies lijkt weinig behoefte te zijn.

20,5%

23,5%

12%

23%

0% 5% 10% 15% 20% 25%

17,5%

Over de rol die de overheid zou moeten spelen bij IoT, hebben Nederlandse bedrijven geen eenduidig beeld.

De belangrijkste rol van de Nederlandse overheid bij IoT volgens Nederlandse bedrijven

gegevens moeten veilig zijn. Dat betekent dat bedrijven duidelijk zicht moeten hebben op het hele IoT-systeem en zo vroeg mogelijk in het project erop aan moeten dringen dat er rekening wordt gehouden met gegevensbescherming.

Maar niet alleen in de industriesector is het handig dat machines met behulp van IoT kunnen aangeven dat ze toe zijn aan onderhoud, ook voor bijvoorbeeld een pretpark als de Efteling is dit cruciaal. Het park wil lange wachtrijen, vanwege onverwachte onderhoudswerkzaamheden, voor grote attracties voorkomen. “Wij willen onderhoud kunnen voorspellen en weten wanneer welk onderdeel vervangen moet worden. Op die manier kunnen we onderhoud van te voren inplannen aan de hand van die voorspellingen. Zo weten we precies wanneer wieltje 4 van de Python het nog maar drie dagen volhoudt”, aldus Jonas Rietbergen, strateeg van de Efteling. Hier lijkt een rol weggelegd voor sensoren en IoT. Zo’n slim en betrouwbaar bewakingssysteem ontwikkelen en invoeren, daar komt heel wat bij kijken.

Narigheid voorkomen: het Internet of Things kan hierbij goed van pas komen. Via de Vodafone TNW IoT Challenge worden inzetbare oplossingen gezocht in de kunst van het anticiperen. Lees hier voor welke organisaties IoT kan helpen bij het voorkomen van problemen. www.vodafone.nl/midden-groot-bedrijf/oplossingen/internet-of-things/preventie/

van de Nederlandse industriebedrijven is al actief bezig met IoT.20%

Het stimuleren van internationale afspraken op het gebied van IoT-beveiliging

Zorgen voor wet/regelgeving over privacy van consumenten bij het

gebruik van IoT-apparaten

Zorgen voor wet/regelgeving over beveiligingseisen van IoT-apparaten

Zorgen voor wet/regelgeving rondom het eigendom van door IoT-apparaten

verzamelde data

Het ondersteunen/stimuleren van IoT-innovaties van bedrijven door

middel van subsidies

25IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Bedrijven die actief zijn op het gebied van Internet of Things, zijn hier in grote meerderheid positief over en verwachten hun investeringen en inspanningen op peil te houden of te laten groeien, blijkt uit dit Nederlandse trendonderzoek. Bij Nederlandse bedrijven die nog niet actief met IoT bezig zijn, is de terughoudendheid vrij groot. Het lijkt erop dat onbekend, onbemind maakt.

Als, dan

Aan de Nederlandse ondernemingen die nog niet bezig zijn met IoT in hun bedrijf, vroegen we bij welke scenario’s ze wél serieus aan de slag zouden gaan. Een ruime meerderheid (62,7%) zegt dat er geen enkel scenario is waarbij ze gemotiveerd zouden worden zich op dit gebied te gaan inspannen. Van de groep die wel aan de slag zou willen, is het onderwerp privacy en beveiliging het belangrijkste thema: 12,7% zegt dat als er meer zekerheid op dit gebied zou zijn, ze gebruik gaan maken van IoT-oplossingen. 7,1% overweegt IoT-oplossingen te implementeren zodra er meer vraag is van eindgebruikers.

Toekomstvisie: afhankelijkheid van IoT bij Nederlandse bedrijven over vijf jaar

van de Nederlandse bedrijven die (nog) geen gebruik maken van IoT overweegt toch aan de slag te gaan met IoT zodra er meer zekerheid is over beveiliging- en privacyproblemen.

12,7%

Iets meer dan vier op de tien Nederlandse ondernemingen denken dat over vijf jaar minstens een deel van hun bedrijfsprocessen afhankelijk is van IoT

41,7%

IoT cruciaal voor succes?Ongeveer 60% van de Nederlandse bedrijven vindt IoT op een of andere manier belangrijk voor de toekomst, al verschilt de mate waarin: één op de vijf ondervraagden vindt dat IoT cruciaal is voor toekomstig succes van elke organisatie in hun sector. En ongeveer een kwart zegt dat verdere digitale transformatie niet mogelijk is zonder IoT.

Vijf jaar later…

Als we Nederlandse ondernemingen vragen een blik in de toekomst te werpen, dan verklaren ze relatief vaak te verwachten dat IoT een rol zal spelen in een of meerdere bedrijfsprocessen. De mate waarin, is nog relatief beperkt: meer dan een kwart van de ondervraagden denkt dat maximaal een kwart van hun processen (mede) afhankelijk is van IoT. Slechts iets meer dan 3% verwacht dat meer dan de helft van hun bedrijfsprocessen IoT-afhankelijk zijn.

De toekomst is aan…

3%

0,7%

Geen van mijn bedrijfsprocessen zullen afhankelijk zijn van IoT

0-24% van de bedrijfsprocessen zal afhankelijk zijn van IoT

25-49% van de bedrijfsprocessen zal afhankelijk zijn van IoT

50-74% van de bedrijfsprocessen zal afhankelijk zijn van IoT

75-100% van de bedrijfsprocessen zal afhankelijk zijn van IoT

Iets meer dan vier op de tien Nederlandse bedrijven verwachten dat hun bedrijfsprocessen over vijf jaar voor een bepaald gedeelte afhankelijk zijn van IoT.

55,7%

28,6%

11,9%

26IoT – Trendrapport 2018 September 2018

IoT in de praktijk #7Zorg op afstandAandacht voor de patiënt

We willen iedereen de zorg geven die ze nodig hebben, maar het toch prettig en betaalbaar houden. Met IoT-toepassingen kan dat. Artsen kunnen de gezondheid van hun patiënten op afstand in de gaten houden. Daarbij kunnen zij vertrouwen op de nieuwste generatie wearables en op draadloze infraroodsensoren in kamers en bij deuren. Zo hoeven zorgverleners minder vaak ‘hun rondje te maken’ en kunnen zij alle aandacht geven aan de patiënten die het nodig hebben. Bovendien bedacht het Noorse No Isolation een oplossing om te voorkomen dat langdurig zieke kinderen in een isolement raakten. En dat met hulp van onze innovatieve IoT-technologie.

Zieke leerlingen die erbij horenNo Isolation bedacht een slimme oplossing voor zieke kinderen met psychische klachten als gevolg van een langdurige ziekte. Het Noorse bedrijf ontwikkelde de AV1 robot. Deze robot fungeert als een avatar voor het zieke kind. In de klas, op schoolkamp, bij de sportclubs, partijtjes of in geheime boshutten: dankzij de AV1 robot kunnen zieke kindertjes er tóch bij zijn!

De AV1 is uitgerust met een camera, microfoon en speaker en fungeert daardoor als de ogen en oren van het zieke kind. Sterker nog: de AV1 kan zelfs fluisteren met klasgenoten, zijn vinger opsteken en is met iedere smartphone of tablet 360 graden in het rond te draaien. Dankzij de IoT-technologie van Vodafone heeft de robot altijd en overal verbinding (zowel over wifi als over 4G), zodat het kind geen moment de gezelligheid van zijn klasgenoten – of de wiskundeles – hoeft te missen.

Meer weten over No Isolation en de AV1 robot? Bekijk onze video en lees de Case Study op: www.vodafone.nl/midden-groot-bedrijf/oplossingen/internet-of-things/artikel/no-isolation/

IoT in de gezondheidssector

Nederlandse bedrijven binnen de gezondheidssector zijn – naast bedrijven uit de industriesector – van alle bedrijfssectoren het meest positief gestemd over IoT. Slechts 8,6% van de Nederlandse bedrijven die actief zijn in de gezondheidssector heeft besloten om geen gebruik te maken van IoT, tegenover een gemiddelde van 11,5% van alle Nederlandse bedrijven uit andere sectoren.

van Nederlandse bedrijven in de gezondheidssector staat onwelwillend tegenover het implementeren van IoT-oplossingen.

8,6%Slechts 8,6% van Nederlandse bedrijven in de gezondheidssector staat onwelwillend tegenover het implementeren van IoT-oplossingen. De rest van de bedrijven heeft ofwel al IoT-projecten lopen, of is van plan om die binnen afzienbare tijd in gang te zetten. Een kleiner percentage wacht nog op de implementatie of heeft nog geen beslissing genomen of ze gebruik gaan maken van IoT, terwijl een groter deel van de bedrijven die actief zijn in de gezondheidssector nog niet over de mogelijkheden van IoT heeft nagedacht. Zoals u in dit rapport heeft kunnen lezen, zijn er voor die laatste groep genoeg redenen om eens over de rol van IoT in de gezondheidszorg na te denken. Nog niet overtuigd? Bezoek dan eens www.vodafone.nl/zorg en lees meer over wat wij voor u kunnen betekenen.

27IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Door landbouwmachines met sensoren uit te rusten, kun je veel nuttige informatie verzamelen. Hoeveel kilo je oogst bijvoorbeeld.Niels Havermans directeur sales en marketing bij Ploeger

““

28IoT – Trendrapport 2018 September 2018

Next steps

We hebben gelezen dat het implementeren van IoT binnen uw bedrijf kan leiden tot veel voordelen. De data die uit IoT worden verkregen, bieden de mogelijkheid om u binnen uw branche te onderscheiden en voordeel te halen op uw concurrentie. Nu de kosten van sensoren steeds verder afnemen en IoT-apparaten steeds geavanceerder worden, is starten met IoT toegankelijker dan ooit.

Heeft uw organisatie al IoT-projecten lopen? Niet gek, gezien alle voordelen van IoT. Meer dan de helft van de Nederlandse bedrijven die al gebruik maken van IoT zag hun omzet namelijk stijgen als gevolg van hun IoT-inspanningen. Bovendien zagen twee van de drie bedrijven hun kosten dalen doordat ze gebruik maken van IoT en denken vier op de tien Nederlandse bedrijven dat hun bedrijfsprocessen over vijf jaar deels afhankelijk zullen zijn van IoT.

Mocht u nog niet gestart zijn met het implementeren van IoT, maar heeft u wel plannen om er gebruik van te maken, zorg er dan eerst voor dat u een duidelijk doel voor ogen heeft over wat u met behulp van IoT wilt bereiken. Bedenk hoe IoT zo goed mogelijk binnen uw organisatie kan worden ingezet en van welke voordelen van IoT u optimaal wilt profiteren. Of u IoT in wil zetten voor een verbeterde klantervaring, kostenbesparing, meer efficiency of het signaleren van nieuwe businessmodellen; zorg ervoor dat u de successen van uw IoT-projecten goed kunt meten. Schakel hiervoor eventueel onze hulp in of werk samen met gespecialiseerde IoT-partners. Door een goede samenwerking kunnen we IoT succesvol inzetten voor ondernemingen zoals de uwe.

Ontdek hoe ons Internet of Things voor u kan werken. Klaar om aan de slag te gaan met IoT? We staan voor u klaar! Voor meer informatie, kijk op vodafone.nl/iot

Meer IoT-onderzoeken bekijken?

IoT Barometer

• 2017/2018 IoT Barometer: www.vodafone.com/business/news-and-insights/white-paper/iotbarometer

• 2016 IoT Barometer: www.vodafone.com/business/iot/the-iot-barometer-2016

29IoT – Trendrapport 2018 September 2018Vodafone.nl/iot