VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… ·...

13
VMG Tekenvaardigheid PERSPEC- TIEF diepte zien en tekeken

Transcript of VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… ·...

Page 1: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

VMGTekenvaardigheid

PERSPEC-TIEF

diepte zienen tekeken

Page 2: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 2 }

Voor het tekenen van een ‘goede tekening’ is meer no-dig dan een stuk techniek hoe je een potlood hanteerd.

Om een tekening dát extra mee tegeven moet je veel weten en kunnen. Met het in perspectief tekenen van een object creëer je diepte. Deze diepte in je tekening

zal er voor zorgen dat jou tekening al een flink stuk interesanter wordt!

Er zijn een hoop mogelijkheden om diepte in je teke-ning te kunnen stoppen!

1] Door de vormen goed drie dimentio-naal te tekenen (lineair perspectief) zal je tekening stukken profesioneler overkomen.

2] Behalve de vormen zijn ook de kleu-ren van belang voor het creëeren van diepte.

3] Schaduwwerking zegt bv. iets over de richting waar het licht vandaan komt.

4] Ook kun je diepte creëeren door gebruik te maken van toon(licht en donker),

Een tekening die goed in perspectief is getekend zal veel echter lijken.

De belangrijkste methoden om diepte te tekenen zijn de vol-gende vormen van perspectief

LijnperspectiefLijnperspectief is een methode om de diepte zoals die wordt gezien in wer-kelijkheid weer te geven op het platte vlak, in een schilderij bijvoorbeeld. Op een foto is lijnperspectief echter ook te herkennen.

Atmosferisch perspectiefDoor de dichtheid van de atmosfeer lijken lijnen verder van ons vandaan onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager.

KleurperspectiefKleurperspectief is het verschijnsel dat met kleuren een dieptewerking in een kunstwerk kan worden verkregen. We noemen dit ook wel kleurcontrast.Het volgende blok gaan we hier verder op in.

ScherpteVeel fotografen doen het ook, om meer diepte in je afbeelding te krijgen kun je spelen met scherpte. Bijvoorbeeld het onderwerp scherp voor in beeld en de achtergrond wazig er achter.

Diepte zien3D voor tekenaars

Page 3: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 3 }

Evenwijdige horizontale lijnen in een landschap komen, als ze tot in de verste verte worden doorgetrokken, bij elkaar

in een verdwijnpunt op de horizon.

Lijnperspectief is een methode om de diepte zoals die wordt gezien in werkelijkheid weer te geven op

het platte vlak, in een tekening. Ook op foto’s is het lijnperspectief vaak goed zichtbaar.

HorizonOp de horizon liggen de verdwijnpun-ten (ook vluchtpunten genoemd) van horizontale lijnen. Je kunt dus stellen dat bij lijnperspectief de horizon een grote rol speeld. Dit is altijd de basis van je tekening.

Evenwijdige lijnenIn de tekening met de weg zie je de lijnen, als ze evenwijdig met de weg lopen, samenkomen in hetzelfde punt. De afstanden tussen de bomen en tus-sen de lantarenpalen lijken ook steeds kleiner te worden.. Worden hierlangs denkbeeldige lijnen getrokken, dan ko-men deze samen in een ‘verdwijnpunt’ op de horizon. Om zo te kunnen tekenen

moeten we dit begrijpen en oefenen.

KeuzesHet gebruik maken van verdwijnpunten en hulpijnen noemen we ‘lijnperspec-tief’. Er zijn grofweg drie verschillende keuzes te maken in het gebruik van lijnperspectief. Dit alles heeft te maken hoeveel perspectief je toe wilt passen en uit welke hoek je het onderwerp wilt tekenen.

Eén-punts-perspectief

Twee-punts-perspectief

Drie-punts-perspectief

LijnperspectiefHulpmiddel naar een goed resultaat

Page 4: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 4 }

Om te beginnen is het éénpuntsperspectief het beste voorbeeld. Iedereen kent de karakerestieke friese wei-

landen. Allemaal rechthoekige velden afgewisseld door rechte sloten en wegen.Je fietst over de weg en je beseft

dat je er nog lang niet bent! De weg verdwijnt nog op de horizon! Alles lijkt getrokken te worden naar dat

ene punt op de horizon...

In een éénpuntsperspectief blijven alle horizontale lijnen horizontaal. Het zijn alleen de lijnen die van de kijker weg, of naar de kijker toe lopen die naar of van het vluchtpunt weg lopen. De vlakken die je wil tekenen moeten loodrecht of evenwijdig t.o.v. van de kijkrichting staan.

De horizonDe horizon is altijd op ooghoogte te vinden. Er kunnen zich objecten bevin-den boven of onder de horizon. Afhan-kelijk of ik er bovenop kijk of dat ik er tegenop moet kijken.

1] Objecten onder de horizon De objecten die onder de horizon lig-gen worden van bovenaan bekeken, en het topvlak is zichtbaar.

2] Objecten boven de horizon De objecten die boven de horizon lig-gen worden van onderaan bekeken en het grondvlak is dan ook zichtbaar.

Het vluchtpuntDit is het punt waarnaar alle lijnen lopen die parallel liggen met de richting waar-naar de kijker kijkt.Beeld je in dat je op een recht stuk weg staat. De randen van de weg lijken onder een bepaalde hoek naar boven te lopen, en komen samen in een vluchtpunt die op de horizon ligt. De verlichtingspalen lijken onder een bepaalde hoek naar beneden te lopen en eindigen eveneens in het vluchtpunt.

bovenaanzicht van een perspectief opgebouwd vanuit één verdijnpunt.

LijnperspectiefEén-punts-perspectief

Page 5: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 5 }

Bij het tekenen van een vorm is het belangrijk dat het perspectief goed is.Hier zijn twee verdwijnpunten voor nodig.

OpzettenOm een tweepuntsperspectief op te zetten moet je eerst een horizon teke-nen. De horizon zit altijd op ooghoogte. Vervolgens teken je op de horizon twee vluchtpunten. In elk vluchtpunt komen alle verticale lijnen die parallel lopen bij elkaar samen. Het makkelijkst is te beginnen bij de voorste lijn. Teken dan de hulplijnen naar de hoeken.

UitgeballanceerdOm mooi perspectief in de tekening (in dit geval een kubus) te krijgen willen we dat de kubus 4 tot 6 maal tussen de verdwijnpunten past afhankelijk van de hoeveelheid perspectief. Hierbij geldt dat hoe dichter de verdwijnpunten bij elkaar liggen, des te meer perspectief er gebruikt wordt.

Verdwijnpunten verdwijnenUiteindelijk willen we liever de ver-dwijnpunten niet tekenen op het papier omdat dit veel ruimte in beslag neemt, de tekening zelf kleiner wordt en het na-tuurlijk tijdkost. Toch is het goed om te zien hoe deze verdwijnpunten bepalend zijn voor het perspectief in een tekening. oefen dit zo vaak mogelijk totdat je het zonder gebruik van hulplijnen goed op kan zetten.

Vaak zijn er in een afbeelding meerdere evenwijdige lijnen in verschillende richtingen. Dan zijn er dus meer

verdwijnpunten. De meest toegepaste vorm van per-spectief is het ‘twee-punts-perspectief’

Hierbij gaan we uit van twee verdwijnpunten waar-door de tekening een veel realistischer beeld krijgt.

bovenaanzicht van een perspectief opgebouwd uit twee verdijnpunten.

LijnperspectiefTwee-punts-perspectief

Page 6: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 6 }

LijnperspectiefRijen en middelpunt bepalen

In een perspectivische tekening ligt het midden van bijvoorbeeld een gebouw niet in het midden tussen de

twee muren, maar visueel gezien meer naar achter. Dit komt doordat wat verder naar voren ligt, groter lijkt.

Zo lijkt de dichtstbijzijnde helft van een gebouw groter dan de achterste helft.

Het midden kun je maken door de twee diagonalen te tekenen, zoals in de figuur hiernaast.

Door deze constructie telkens te herha-len kan een rijtje woningen, of een weg met lantaarnpalen of bomen getekend worden. Teken dan eerst de voorste en de achterste lantaarnpaal, en bepaal dan de palen ertussenin.

In het hier getoonde éénpunts perspec-tief, net als in het tweepuntsperspectief zullen de verticale lijnen altijd exact vertikaal moeten blijven.

Page 7: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 7 }

LijnperspectiefDrie-punts-perspectief

In de praktijk is het zo dat er nog een extra verdwijnpunt is.

Dit komt vooral tot uiting bij bijvoorbeeld grote ge-bouwen of zoals bij de tekening hiernaast. Dit wordt

3-punts perspectief genoemd.

Je bedenkt zelf waar dan het vluchtpunt, hoog in de lucht, zou liggen. Ook kun je dit omdraaien als je een standpunt boven het gebouw neemt.

Twee plus één De rest van de vormen komen precies het zelfde tot stand als bij het twee punts perspectief. Voor de meesten zal het even puzzelen zijn. Maar het resultaat is er wel!

In de Marvel Comics wordt vaak gekozen voor vreemde camera standpunten waardoor er veel actie in de tekeningen komt. Hierbij speeld het perspectief een grote rol.

Dit voorbeeld laat tevens het gevaar zien van te dicht bij elkaar gelegen verdwijnpunten. Dan wordt de perspectivische vertekening overdreven, zodat de afbeelding onwerkelijk aandoet, tenzij je het oog, ter hoogte van de horizon, op zeer korte afstand van de tekening brengt.

Page 8: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 8 }

Een circel wordt in een perspectivisch vlak een ellips. Dit kan getekend worden door het vierkant in perspec-

tief te tekenen met vervolgens daarin de ellips.Als je dit princiepe twee maal boven elkaar toepast heb

je zo een cylinder.

Van circel naar ellipsEen circel wordt in een perspectivisch vlak een ellips. Dit kan getekend wor-den door het vierkant in perspectief te tekenen met vervolgens daarin de ellips.

De snelle manier is echter om twee assen te tekenen:De lange as] Deze is nodig voor de

breedte van de ellips.De korte as] Deze bepaald de dikte van

de ellipsDe combinatie zorgt voor bolle ellipsen en minder bolle ellipsen.

Bolheid van ellipsenDe verhouding tussen de lange en de korte as bepaald hoe schuin je op de circel kijkt. De hogere ellipsen zullen dichter bij de horizon zijn en daarom platter worden.

Het opzetten van een cilinder1] Begin met het tekenen van een kubus

met het de hoogte van de cilinder die je wilt krijgen. (Houd de breedte van de kubus ruim omdat meestal de cylinder smaller uitvalt.)

2] Teken in de vlakken waar de ellipsen moeten komen een kruis door de hoekpunten aan elkaar te verbinden.

3] Teken van uit het verkregen midden-punt de rechte hulplijnen in het vlak. Gebruik hiervoor de verdwijnpunten van de ellips.

4] Teken vervolgens de ronde lijnen binnen het vlak met behulp van de hulpijnen. Houd er eventueel een voorbeeld naast (als het voorbeeld helemaal links op de pagina).

5] Herhaal dit op het andere vlak van de cylinder.

6] verbind vervolgens de beide ellipsen met elkaar.

LijnperspectiefCircels en Cylinders

Page 9: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 9 }

RobotsHierbij als voorbeeld twee robots naast elkaar. Door de inkijkhoek te veran-deren krijg je twee heel verschillende beelden. Dit is dus een belangrijk aspect waarmee bij het tekenen van een pro-duct rekening gehouden moeten worden.

Grote inkijkhoekBij een grote inkijkhoek zie je het object vooral van voren. Handig als de voorkant van het product belangrijk is en meer aandacht nodig heeft.

Kleine inkijkhoekBij een kleine inkijkhoek staat het object verder van de horizon en kijkt je er meer bovenop. Bij producten waarbij het van belang is de bovenkant duidelijk te zien, is dit een goed perspectief.

Door het kiezen van een bepaalde afstand tussen de verdwijnpunten heb je invloed op het resultaat van de

perspectief tekening. Kies je voor de lijnen dicht bij el-kaar krijg je een ‘kleine inkijkhoek’, kies je vervolgens om verdwijnpunten verder uit elkaar te zetten krijg je

een ‘grote inkijkhoek’.Soms is het mooi om een kleinere inkijkhoek te gebrui-

ken waardoor je het perspectief lichtelijk overdrijft. Soms is het realistischer om een grotere kijkhoek te

gebruiken.

LijnperspectiefInkijkhoek

Page 10: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 1 0 }

Bij lamplicht komt het licht vanuit 1 punt. Daardoor kan de schaduw uitwaai-eren en groter worden ondanks perspec-tivische verkorting.

Bij zonlicht lopen de lichtstralen wel evenwijdig. We tekenen daarom de lichtrichting in tekeningen evenwijding. De grondrichting zal perspectivisch evenwijdig lopen en gaat naar een ver-dwijnpunt. Zie de opbouw hiernaast in stappen weergegeven.

Schaduwen ontstaan doordat een lichtbron in com-binatie met een onderwerp zorgt voor een oppervlak

waar geen / minder licht komt.

Hierbij zijn belangrijk de grondrichting en de licht-richting die in de voorbeelden verder duidelijk zullen

worden.

LijnperspectiefSchaduw

[1] [4]

[2] [5]

[3] [6]

Page 11: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

xx

{ 1 1 }

In de hele game- of film-industrie draait het om de term 3D. Dit zijn alle dimensies die wij kennen. Door

het gebruik van deze dimensies ontstaan er hele nieuwe werelden. Onze tekeningen daarintegen komen niet

verder dan twee dimensies. Wat kunnen we doen om toch de derde dimensie ‘diepte’ mee te kunnen nemen.

DiepteMaak je afbeelding interessant

Om deze diepte in je tekeningen te brengen kun je een aantal effecten gebruiken.

CompositieZorg voor een levendige compositie waarbij je gebruik maakt van diverse onderwerpen op verschillende afstan-den.Neem bij voorbeeld bij een foto op het platte land een weggetje op in je compositie. Doordat het weggetje lijkt te verdwijnen op de horizon geeft dit ex-tra diepte. Voeg je hier op de voorgrond nog een paar boompjes of bosjes toe dan

krijg je als het ware een doorkijkje wat het beeld heel interessant maakt.

CamerastandpuntGekoppeld aan de compositie is het camerastandpunt. Van waar bekijk je het tafereel? Je kunt hiermee heel veel va-rieren en je beeld zo vele malen ‘span-nender maken’ als je dit goed toepast. Neem als voorbeeld een gesprek met twee mensen. Je camerastandpunt kan overal in 360 graden hier omheen zijn. Het maakt nogal uit of je het tweetal van de zijkant ziet of dat je over de schouder de ander in het gezicht kijkt.

DimensiesDe wereld zoals wij hem zien is een

drie-dimensionale-wereld. De eerste di-mensie is een enkele lijn, de lengte. De tweede dimensie geeft naast lengte ook breedte, een lijn in een nieuwe richting.

De derde dimensie geeft ons diepte, weer een nieuwe richting. Dit zijn de

voor ons zichtbare dimensies waarin wij leven.

Page 12: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 1 2 }

Bekijk ik het onderwerp van ver af of van dichtbij? Van een laag standpunt of van een hoog standpunt. We gaan hier dieper op in.

VogelvluchtEen camerastandpunt is bijvoorbeeld vogelvlucht wat betekent dat er van bovenaf gefilmd wordt. Dit kan zijn vanuit een helikopter, bijvoorbeeld in een natuurfilm, of iets gewoner vanuit een stellage. Het effect hiervan is dat iemand kleiner en nietiger lijkt.

KikvorsperspectiefKikvorsperspectief is ook een camera-standpunt, dit betekent dat de camera iets of iemand van onderaf filmt. Foto-modellen en zangeressen worden vaak in kikvors gefilmd, het effect hiervan is dat ze langer en slanker lijken en dat bovendien hun benen langer lijken. Een camerastandpunt recht van voren kan natuurlijk ook.

Close-upShot waarbij iemand van boven het hoofd tot boven aan de borst in beeld is. Vaak wordt dit standpunt gebruikt om de gezichtsuitdrukking te benadrukken. Maar je kunt ook een close-up shot of foto maken van een voorwerp. Je kunt daarmee details laten zien.

Medium shotshot of foto van net boven het hoofd tot aan de taille.

Totaalshotshot waarbij het hele lichaam in beeld komt. Een long take zal eerder worden gebruikt om te laten zien hoe iemand eruit ziet, dan om iemands gezichtsuit-drukking te laten zien. Soms gebruik je een totaalshot om te laten zien, waar het verhaal zich afspeelt.

Camerastandpuntdrie dimensies in het platte vlak

In een poster of een opmaak hebben we vaak maar één beeld waarmee we het moeten doen...

Dan is het van belang om die afbeelding zo veel mogelijk te laten ‘vertellen’.

De afbeeldingen moeten dan ‘overtuigend’ zijn!

Om kracht in je afbeelding te krijgen is de keuze van het camerastandpunt heel belangrijk.

Eenvoudig uitgelegd is het camerastandpunt de positie van de ‘camera’ ten opzichte van het onderwerp.

Page 13: VMG - dtp-sign.weebly.comdtp-sign.weebly.com/uploads/1/2/8/0/12800795/reader_perspectief_n… · onduidelijker te worden, het contrast neemt af of het wordt zelfs vager. Kleurperspectief

{ 1 3 }

Door te spelen met diverse contrasten kun je eenvou-dig zorgen voor veel meer diepte in je werkstukken!

Hierbij maken we gebruik van het atmosferisch per-spectief waarbij we de filterende werking van de at-

mosfeer, die toeneemt met de afstand, imiteren.

Atmosferisch perspectiefContrasten gebruiken

Atmosferische perspectief wordt meest-al toegepast bij landschaptekeningen.

Versterken/verzwakkenBij atmosferisch-perspectief wordt het contrast op de voorgrond versterkt en op de achtergrond verzwakt.

ContrastenSoorten van contrasten waarvan je ge-bruik kunt maken :

1] Warm-koudcontrast Warmere kleuren worden op de voor-grond geplaatst en koelere kleuren verder op de achtergrond.

2] Scherptecontrast Hoe verder een voorwerp op de ach-tergrond hoe minder details.

3] Kleurcontrast Kleur verandert als de afstand toe-neemt. Voorwerpen worden waziger en donkerder.

4] Tooncontrast Voorwerpen op de achtergrond zijn waziger en hebben minder variatie in tonen.

5] Structuurcontrast Als je gras van dichtbij bekijkt kun je afzonderlijke sprietjes onderscheiden maar gras in de verte is alleen nog maar een groen vlak.