VLUCHTELINGEN IN GETALLEN 2015

VluchtelingenWerk Nederland brengt jaarlijks de publicatie ‘Vluchtelingen in getallen’ uit. De publicatie geeft een actueel overzicht van de belangrijkste cijfers over vluchtelingen en asielzoekers in Nederland, Europa en wereldwijd.

Opvallende cijfers uit deze Vluchtelingen in getallen:

• 60 miljoen mensen op de vluchtNooit eerder waren er zo veel mensen op de vlucht voor oorlog en geweld: eind 2014 bijna 60 miljoen mensen, 8,3 miljoen meer dan vorig jaar.

• 4 miljoen Syriërs zijn hun land ontvluchtRuim 4 miljoen Syriërs zijn hun land ontvlucht, nog eens 7,6 miljoen zijn ontheemd. 90% van de Syrische vluchtelingen wordt opgevangen in Turkije, Libanon of Jordanië.

• Drama’s op de Middellandse ZeeVanuit Noord-Afrika wagen veel vluchtelingen uit Syrië, Eritrea en Afghanistan de levensgevaarlijke oversteek naar Europa. 137.000 mensen in de eerste helft van dit jaar. Bijna 2.000 mensen overleven de overtocht niet.

• Veel Eritreeërs in korte tijd In 2014 is er in april en mei een kortstondige piek van Eritrese vluchtelingen die asiel aanvragen in Nederland. Ook in mei en juni van dit jaar zijn er opvallend veel Eritrese asielzoekers: 1.076 en 1.248 personen.

• Veel Kosovaren vragen asiel in EU in eerste maanden 2015In de eerste drie maanden van 2015 ontvluchten bijna 50.00 Kosovaren de armoede en werkloosheid in hun land. Dat is een kwart van het totaal aantal asielaanvragen in die periode.

Cijfers zijn mensen!Bedenk bij de cijfers in deze publicatie dat elk getal gaat over een persoon, elk met zijn eigen verhaal: vluchtelingen in getallen.

Voor deze publicatie geldt de disclaimer van de website van VluchtelingenWerk Nederland (www.vluchtelingenwerk.nl). De cijfers zijn voor de website verwerkt tot drie interactieve infographics: Nederland, Europa, wereldwijd.

Vragen en opmerkingen over deze publicatie kunnen worden gemaild naar documentatie@vluchtelingenwerk.nl. Journalisten kunnen contact opnemen met persvoorlichting@vluchtelingenwerk.nl.

© VluchtelingenWerk Nederland, 2 september 2015

Inhoudsopgave

A. VLUCHTELINGEN IN NEDERLAND Vluchtelingen in Nederland: l anden van herkomst 3Asielaanvragen 5Beslissingen 10Alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama’s) 12Uitgenodigde vluchtelingen 14Opvang 15Huisvesting 17Terugkeer 18

B. VLUCHTELINGEN IN EUROPAAsielaanvragen in Europa 20Asielaanvragen naar landen van herkomst 22Beslissingen 24Uitgenodigde vluchtelingen 30

C. VLUCHTELINGEN WERELDWIJDAsielzoekers en vluchtelingen 31Vluchtelingen naar belangrijkste landen van herkomst 33Vluchtelingen naar belangrijkste landen van opvang 34Uitgenodigde vluchtelingen 35

A. VLUCHTELINGEN IN NEDERLAND Vluchtelingen in Nederland: landen van herkomst

Hoeveel vluchtelingen zijn er in Nederland? Die vraag is niet eenvoudig te beantwoorden. Wie je meetelt hangt af van de gebruikte definitie.

UNHCR gaat uit van 82.494 vluchtelingen en 6.940 asielzoekers (december 2014)Eind 2013 waren dat 74.707 vluchtelingen en 10.042 asielzoekers.

De VN Vluchtelingenorganisatie UNHCR gaat daarbij uit van de volgende definities:

- Vluchtelingen (82.494)Personen met een vluchtelingenstatus (a-grond) en personen die aanvullende vormen van bescherming krijgen (b-, c- en d-grond; zie uitleg onder Beschermingsgronden Vreemdelingenwet 2000, p. 10). Personen die asiel hebben aangevraagd en een andere verblijfsvergunning hebben gekregen (bijvoorbeeld pardon of medisch) en alleenstaande minderjarigen tellen niet mee.

- Asielzoekers (6.940)Personen die een asielaanvraag hebben gedaan en in afwachting zijn van een beslissing op hun asielverzoek.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) gaat uit van 200.000-250.000 vluchtelingen Deze schatting is gebaseerd op personen die zijn geboren in landen waar veel vluchtelingen vandaan komen. Het gaat daarbij deels om personen die om een andere reden dan asiel naar Nederland zijn gekomen. Ook de tweede generatie en gezinsherenigers worden meegeteld. De grootste groepen vluchtelingen zijn afkomstig uit Irak, Afghanistan, Iran en Somalië. In totaal gaat het om ruim 170.000 personen.

Figuur A.1: Vreemdelingen in Nederland (eerste en tweede generatie) naar land van herkomst (stand 1 januari 2013 en 2014)

2013 2014

Totaal Eerste generatie

Tweede generatie Totaal Eerste

generatieTweede

generatieAfghanistan 42.348 32.820 9.528 43.183 33.085 10.098Angola 8.575 5.355 3.220 8.495 5.171 3.324Armenië 810 798 12 854 832 22Azerbeidzjan 680 676 4 718 713 5Burundi 3.281 2.335 946 3.275 2.261 1.014China 61.890 43.487 18.403 64.097 44.915 19.182Colombia 14.069 8.392 5.677 14.759 8.724 6.035DR Congo 8.134 4.665 3.469 8.297 4.734 3.563Egypte 21.783 12.209 9.574 22.205 12.481 9.724Eritrea 2.133 1.705 428 2.595 2.103 492Ethiopië 12.270 7.897 4.373 12.596 8.013 4.583Guinee 3.948 2.534 1.414 4.111 2.549 1.562Irak 53.731 40.509 13.222 54.159 40.408 13.751Iran 35.395 27.754 7.641 36.561 28.513 8.048Ivoorkust 1.848 1.216 632 1.832 1.174 658Myanmar 1.220 1.026 194 1.282 1.076 206Nepal 1.708 1.409 299 1.794 1.452 342Nigeria 11.466 6.153 5.313 11.766 6.214 5.552Rwanda 1.525 1.050 475 1.547 1.045 502Sierra Leone 6.008 4.217 1.791 5.977 4.133 1.844Soedan 6.268 4.302 1.966 6.317 4.306 2.011Somalië 34.631 24.597 10.034 37.432 26.502 10.930Sri Lanka 11.389 6.877 4.512 11.703 6.925 4.778Syrië 11.665 7.642 4.023 13.744 9.465 4.279Togo 1.835 1.164 671 1.847 1.144 703Turkije 395.302 196.203 199.099 396.414 194.759 201.655Vietnam 20.295 12.335 7.960 20.603 12.415 8.188Vml. Joegoslavië 81.498 52.375 29.123 82.290 52.371 29.919Vml. Sovjet-Unie 69.182 51.725 17.457 72.203 53.663 18.540Bron: Centraal Bureau voor Statistiek (CBS), Statline

4

Figuur A.1 toont het aantal vreemdelingen in Nederland naar land van herkomst. Alleen landen waarvan bekend is dat asiel (bescherming) een belangrijk migratiemotief is, zijn opgenomen. Uit Afghanistan, Somalië en Irak komen vrijwel uitsluitend vluchtelingen en hun gezinsleden, uit andere landen (Turkije, China) komen veel migranten met andere ‘migratiemotieven’ zoals arbeid of studie. Hoewel het bij vluchtelingen niet logisch is om te spreken van een tweede generatie, zijn in figuur A.1 - analoog aan andere groepen vreemdelingen - ook de cijfers voor die groep opgenomen.

Asielaanvragen

elaanvragen

Figuur A.2: Asielaanvragen (eerste en vervolg) in Nederland (1993 t/m 2014)

52.576

22.857

34.443

43.895

32.579

13.4029.731

13.17016.72414.631

15.148

16.16315.27514.465

9.782

42.729

45.217

29.89135.399

29.258

12.347

18.667

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Bron: IND Asylum TrendsOm een langere reeks te kunnen maken is voor alle jaren het totaal aantal asielaanvragen genomen (vóór 2006 werd geen onderscheid gemaakt tussen eerste en vervolgaanvragen). Voor 2013 en 2014 zijn ook de nareizigers (gezinsherenigers) meegeteld; zij werden in eerdere jaren meegeteld bij de eerste asielaanvragen (zie uitleg volgende pagina).

5

Ontwikkeling van de asielaanvragen: verklaringen voor pieken en dalenIn de afgelopen decennia liep het aantal asielaanvragen per jaar sterk uiteen. In 1994 werden ruim 50.000 asielaanvragen gedaan en tot 2001 lag het aantal asielaanvragen voortdurend boven de 20.000. In de jaren daarna schommelt het aantal tussen de 10.000 en 15.000 per jaar.- 1992: door de oorlog in voormalig Joegoslavië slaan veel mensen op de vlucht.- 1994: De aanscherping van het asielbeleid in Duitsland leidt daar tot een sterke afname van

het aantal asielaanvragen en een toename in de omliggende landen. - Vanaf 1997: Toename van het aantal asielaanvragen door onrust in Afghanistan, Irak en de

oorlog in Kosovo. - 2001: Invoering Nieuwe Vreemdelingenwet (Vw2000). - Het aantal asielaanvragen neemt af doordat minder mensen uit Afghanistan, voormalige

Sovjetrepublieken en voormalig Joegoslavië in Nederland bescherming zoeken. - 2008: Oplaaiend geweld in Somalië en met name Irak leidt tot stijging van het aantal

asielaanvragen. - Het categoriaal beleid voor Zuid- en Centraal-Irak is per 22 november 2008 afgeschaft.

Asielzoekers uit deze regio’s krijgen dus niet meer automatisch een vergunning. - 2009: Per 19 mei 2009 is het categoriaal beleid voor Centraal- en Zuid-Somalië afgeschaft.

Het aantal asielverzoeken van Somaliërs daalt in de daaropvolgende jaren sterk: van 5.889 in 2009 naar 877 in 2012.

- 2013-2015: Door de aanhoudende chaos en burgeroorlog zoeken meer Syriërs bescherming in Nederland. Het aantal asielaanvragen stijgt van 2.232 in 2013 tot 8.748 in 2014.

- In april en mei van 2014 komen er opvallend veel Eritreeërs naar Nederland: bijna 3.000, drie kwart van het totaal aantal Eritreeërs dat in 2014 asiel aanvraagt (3.833). Ook in mei en juni 2015 vragen opvallend veel Eritreërs asiel aan (1.076 en 1.284 asielaanvragen). Een eenduidige verklaring voor deze plotse pieken is niet te geven.

Bronnen: Rechtspleging en civiel bestuur, WODC, Par. 8.3 Asiel, Sprangers en Nicolaas (2010) en Migratie naar en vanuit Nederland, WODC (2009), IND Asylum Trends.

Nieuwe telwijze bij IND: nareis telt niet langer mee als eerste asielverzoek

De Immigratie- & Naturalisatiedienst (IND) gebruikt vanaf januari 2015 het nieuwe datawarehouse METIS. Wat zijn de veranderingen voor de cijfers over asielaanvragen en beslissingen?

Nareis (gezinshereniging) telt niet meer mee bij asielaanvragenIn METIS wordt onderscheid gemaakt tussen

• eerste asielaanvragen• herhaalde asielaanvragen (vervolgaanvragen)

Wanneer de eerste asielaanvraag wordt afgewezen kunnen asielzoekers in sommige gevallen een nieuwe aanvraag indienen. Bijvoorbeeld wanneer er nieuwe feiten naar voren zijn gekomen die relevant zijn voor de beoordeling van de asielaanvraag of wanneer de situatie in het land van herkomst is veranderd.

• nareis/gezinshereniging gezinsleden die binnen de nareistermijn van drie maanden zijn herenigd met de houder van een asielvergunning.

Voorheen werden de nareizigers meegeteld bij de eerste asielaanvragen. De nieuwe cijfers laten zien dat in 2013 en 2014 een aanzienlijk deel van de asielaanvragen volgens de oude telling nareis betrof (rond de 20%). Ook in de beslissingen werden nareizigers meegeteld. Omdat nareizigers standaard een positieve beslissing krijgen, leidt dit tot een hoger toekenningspercentage (het aandeel positieve beslissingen op asielverzoeken). In het verslag van het Algemeen Overleg van 7 augustus 2013 (Kamerstuk 19637, nr. 1874) zegt Staatssecretaris Teeven dat van de 61% positieve beslissingen 31% bestaat uit gezinshereniging.

Omdat andere EU-landen de nareizigers niet meetelden was het niet goed mogelijk om de asielaanvragen en beslissingen van Nederland met andere EU-landen te vergelijken. Met de nieuwe cijfers kan dat wel.

Oude en nieuwe cijfers zijn niet meer vergelijkbaarDe nieuwe manier van tellen is met terugwerkende kracht ook voor 2013 en 2014 doorgevoerd in IND Asylum Trends en Eurostat (zowel voor asielaanvragen als beslissingen). Voor eerdere jaren moet dit nog gebeuren, zodat kloppende lange reeksen te maken zijn met goed vergelijkbare cijfers. Vóór 2006 kan overigens geen onderscheid worden gemaakt tussen eerste asielaanvragen en vervolgaanvragen, omdat dat niet geregistreerd werd.

Los van het nieuwe onderscheid tussen asielaanvragen en nareis zijn de cijfers opgeschoond en zijn er correcties doorgevoerd. Hierdoor zijn de oude cijfers niet meer te vergelijken met de nieuwe. De som van eerste aanvragen, vervolgaanvragen en nareizigers volgens de nieuwe telling komt niet overeen met de som van de eerste aanvragen (inclusief nareizigers) en vervolgaanvragen volgens de oude telling.

Om in deze Vluchtelingen in Getallen toch langere reeksen te kunnen maken, worden in sommige figuren oude én nieuwe cijfers gebruikt. Dat staat per figuur aangegeven. Hoewel de cijfers niet exact vergelijkbaar zijn, geven ze wel een redelijke indicatie van de ontwikkelingen.

6

Figuur A.3: Asielaanvragen in Nederland: eerste aanvragen, vervolgaanvragen en nareis2013 Eerste Vervolg Nareis Totaal Aandeel

totaal Eerste Vervolg Nareis

Syrië 2232 33 356 2.621 16% 85% 1% 14%Somalië 965 248 1.971 3.184 19% 30% 8% 62%Eritrea 851 69 134 1.054 6% 81% 7% 13%Iran 596 422 62 1.080 6% 55% 39% 6%Irak 534 420 456 1.410 8% 38% 30% 32%Afghanistan 453 912 155 1.520 9% 30% 60% 10%Staatloos 273 17 20 310 2% 88% 5% 6%Mongolië 102 15 0 117 1% 87% 13% 0%Oekraïne 33 0 5 37 0% 89% 0% 14%Overig 3.799 1.121 470 5.391 32% 70% 21% 9%Totaal 9.838 3.257 3.629 16.724 100% 59% 19% 22%

2014 Eerste Vervolg Nareis Totaal Aandeel totaal Eerste Vervolg Nareis

Syrië 8.748 41 2.806 11.595 39% 75% 0% 24%Eritrea 3.833 75 192 4.100 14% 93% 2% 5%Staatloos 2.704 17 324 3.045 10% 89% 1% 11%Irak 616 706 248 1.570 5% 39% 45% 16%Iran 505 162 79 746 2% 68% 22% 11%Afghanistan 452 427 98 977 3% 46% 44% 10%Mongolië 445 0 0 445 1% 100% 0% 0%Somalië 349 247 931 1.527 5% 23% 16% 61%Oekraïne 249 15 7 271 1% 92% 6% 3%Overig 3.910 1.033 672 5.615 19% 70% 18% 12%Totaal 21.811 2.723 5.357 29.891 100% 73% 9% 18%Jan-jun 2015 Eerste Vervolg Nareis Totaal Aandeel

totaal Eerste Vervolg Nareis

Eritrea 2.817 23 229 3.069 21% 92% 1% 7%Syrië 2.123 28 3.126 5.277 36% 40% 1% 59%Staatloos 362 15 685 1062 7% 34% 1% 65%Oekraïne 268 10 5 288 2% 93% 3% 2%Irak 240 136 69 445 3% 54% 31% 16%Afghanistan 236 195 51 482 3% 49% 40% 11%Mongolië 235 - - 236 2% 100% 0% 0%Iran 184 73 24 281 2% 65% 26% 9%Somalië 97 100 239 436 3% 22% 23% 55%Overig 2.180 455 259 2.888 20% 75% 16% 9%Totaal 8.742 1035 4.687 14.464 100% 60% 7% 32%

Bron: IND Asylum Trends, aangevuld met Eurostat (Oekraïne 2015). De ‘top 9’ van eerste aanvragen naar herkomst is alleen voor januari-juni 2015 de daadwerkelijke top 9; voor 2013 en 2014 zijn ook de landen uit de top 9 van 2015 gebruikt omdat alleen voor die landen de complete gegevens beschikbaar zijn. Het kan dus zijn dat in 2013 en 2014 uit een ander land meer aanvragen en nareizigers afkomstig zijn dan een van de landen in het overzicht.

7

Figuur A.4: Eerste asielaanvragen in Nederland (2007 t/m 2014)

7.102

13.46713.399

14.90513.333

11.5909.714

26.168

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Bron: IND Asylum Trends - NB: Om tot een logische reeks te komen is voor 2013 en 2014 het aantal asielaanvragen plus nareizigers opgenomen (nieuwe telwijze). In de jaren vóór 2013 (oude telwijze) zijn de nareizigers meegeteld bij de eerste asielaanvragen.

Figuur A.5: Eerste asielaanvragen per maand, zes herkomstlanden (januari 2014-juni 2015)

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600

1.800

2.000

jan-

14

feb-

14

mrt-

14

apr-

14

mei

-14

jun-

14

jul-1

4

aug-

14

sep-

14

okt-1

4

nov-

14

dec-

14

jan-

15

feb-

15

mrt-

15

apr-

15

mei

-15

jun-

15

Syrië

Eritrea

Staatloos

Irak

Overig

Bron: IND Asylum Trends - nieuwe telling, excl. nareis/gezinshereniging

8

Figuur A.6: Ontwikkeling in aandeel eerste en vervolgaanvragen per maand

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

jan-

07

jul-0

7

jan-

08

jul-0

8

jan-

09

jul-0

9

jan-

10

jul-1

0

jan-

11

jul-1

1

jan-

12

jul-1

2

jan-

13

jul-1

3

jan-

14

jul-1

4

jan-

15

Eerste

Vervolg

Bron: IND Asylum Trends - Vanaf 2014 zijn nareizigers niet meer meegeteld bij eerste asielaanvragen.

Er zijn grote verschillen in het aandeel vervolgaanvragen naar nationaliteit. In 2014 bestaat 44% van alle aanvragen van Afghanen en bijna 45% van die van Irakezen uit vervolgaanvragen. Van de Syriërs is dat 0%.

9

Beslissingen

Figuur A.7: Verleende asielstatussen naar toewijzingsgrond, en afwijzingen

48,0%

53,1%

54,5%

56,8%

59,7%

51,1%

33,3%

0% 20% 40% 60% 80% 100%

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

a-grond

b-grond

c/d-grond

Afw ijzingen

Bron: Eurostat – 2013-14: nieuwe telling, excl. nareizigers/gezinshereniging

10

Beschermingsgronden Vreemdelingenwet 2000In de Vreemdelingenwet 2000 (Vw2000) worden verschillende beschermingsgronden onderscheiden: - a-grond: vluchtelingschap

Iemand voldoet aan de voorwaarden van het Vluchtelingenverdrag.- b-grond: subsidiaire bescherming

Iemand loopt bij uitzetting risico op foltering, onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing.

- c-grond: humanitaire grondenEr zijn klemmende redenen van humanitaire aard, die verband houden met de redenen van vertrek uit eigen land (met name trauma’s vanwege eerdere vervolging).

- d-grond: humanitaire grondenDe algehele situatie in het land van herkomst is te slecht (conflict of grootschalige mensenrechtenschendingen).

Alleen a- en b-grond vanaf medio 2014Per medio 2014 zijn de humanitaire gronden (c en d) geschrapt uit de wet; alleen bescherming op a- of b-grond is nog mogelijk. Er is in 2014 nog wel bescherming verleend op humanitaire gronden, maar dat gaat om zaken die vóór medio 2014 zijn aangevraagd.

Asielaanvragen vs. beslissingenNiet op elke aanvraag wordt in het jaar van aanvraag beslist. Daarom komt het aantal asielaanvragen in een jaar niet overeen met het aantal beslissingen. De statussen die zijn verleend op reguliere gronden (bijvoorbeeld pardonregeling of medische behandeling) en beslissingen op beroepszaken zijn hier niet in meegenomen.

Figuur A.8: Beslissingen in eerste aanleg naar nationaliteit (Nederland 2014)Aantal beslissingen

Aandeel beslissingen Toegewezen Afgewezen Toegewezen Afgewezen

Syrië 5.955 31,7% 5.440 515 91% 9%Eritrea 3.845 20,4% 3.490 355 91% 9%Staatloos 1.605 8,5% 1.365 240 85% 15%Afghanistan 830 4,4% 415 415 50% 50%Irak 775 4,1% 325 450 42% 58%Iran 580 3,1% 260 320 45% 55%Somalië 570 3,0% 335 235 59% 41%Onbekend 410 2,2% 185 225 45% 55%Mongolië 305 1,6% 10 295 3% 97%Georgië 285 1,5% 5 280 2% 98%Armenië 245 1,3% 10 235 4% 96%Nigeria 200 1,1% 45 155 23% 78%Rusland 175 0,9% 30 145 17% 83%Oeganda 165 0,9% 80 85 49% 52%Oekraïne 160 0,9% 5 155 3% 97%Libië 160 0,9% 15 145 9% 91%Pakistan 155 0,8% 40 115 26% 74%Soedan 145 0,8% 40 105 28% 72%Egypte 140 0,7% 25 115 18% 82%Servië 135 0,7% 0 135 0% 100%Guinee 130 0,7% 55 75 42% 58%China 120 0,6% 55 65 46% 54%Sri Lanka 120 0,6% 30 90 25% 75%Ethiopië 115 0,6% 35 80 30% 70%Sierra Leone 115 0,6% 35 80 30% 70%Congo 105 0,6% 20 85 19% 81%Macedonië 100 0,5% 0 100 0% 100%Bosnië-H. 95 0,5% 0 95 0% 100%Overig 1.070 5,7% 200 870 19% 81%Totaal 18.810 100,0% 12.550 6.260 67% 33%

Bron: Eurostat – nieuwe telling, excl. nareis/gezinshereniging

11

Alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama’s)

Figuur A.9: Asielaanvragen van ama’s per jaar (absoluut en als percentage van het totale aantal aanvragen)

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

Absoluut

Percentage

Bron: IND Asylum Trends

Figuur A.10: Asielaanvragen van ama’s naar nationaliteit

Nationaliteit 2011 2012 2013 2014T/m juni

2015Afghaans 260 145 60 30 36Chinees 10 - 5 5 -Eritrees 10 10 35 530 457Guinees 10 40 30 10 -Iraaks 25 15 10 15 8Somalisch 40 40 10 35 13Syrisch 5 10 25 155 78Zonder / onbekend 15 5 - 60 7Overig 110 115 135 120 105Totaal 485 380 310 960 704Bron: CBS Statline en IND Asylum Trends voor 2015

12

Veel veranderingen in asielaanvragen van alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama’s)In de afgelopen achttien jaar schommelde het aantal en het aandeel van de asielaanvragen van ama’s sterk. Van 1996 tot 2000 is er sprake van een sterke groei. In 2000 is het aantal asielaanvragen van ama’s het hoogst: 6.705. Dat is 15,4% van het totale aantal asielaanvragen. In 2001 is 18,2% van alle aanvragen van een ama.

De verbetering van de situatie in landen waar veel ama’s vandaan komen - de beëindiging van burgeroorlogen in Angola, Guinee en Sierra Leone - leidt vanaf 2003 tot een sterke daling. De daling van het aantal asielaanvragen van ama’s loopt door tot 2006. In dat jaar is nog geen 3% van de asielaanvragen van ama’s. In 2008 en 2009 is er een stijging doordat vooral veel Afghaanse ama’s in Nederland bescherming zoeken.

In 2013 is het aantal ama’s dat bescherming zoekt met 310 op zijn laagste punt. In 2014 zoeken opvallend veel Eritrese minderjarigen bescherming in Nederland: 55% van het totaal aantal ama’s. Ook het aantal minderjarige Syriërs neemt toe. Deze trend zet door in de eerste maanden van 2015. In de eerste helft van 2015 is bijna de helft van de aanvragen van Eritrese en bijna 20% van Syrische minderjarigen.

Figuur A.11: Ontwikkeling van de instroom van ama’s in de centrale opvang

3.654

2.361

998

464 424 321

658 7391.031 869

717407 471

1.186

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Bron: COA

Figuur A.12: Ama’s in de centrale opvang naar nationaliteit (8 juni 2015)

706280

63

19

17 157

Eritrea

Syrië

Afghanistan

Somalië

Ethiopië

Overig

Bron: COA - alleenstaande minderjarigen wonen in aparte opvanglocaties

13

Uitgenodigde vluchtelingen

Figuur A.13: Uitgenodigde vluchtelingen / hervestiging in Nederland naar nationaliteit2012 2013 2014

Congolees (Republiek Congo) 20 85 15Congolees (DR Congo) 25 - 25Eritrees 40 65 190Ethiopisch 45 5 65Iraaks 100 40 45Myanmarees 95 30 -Pakistaans 30 35 35Sri Lankaans 25 15 15Syrisch - 15 245Zonder / onbekend 5 - 80Overig 45 20 75Totaal 430 310 790Bron: CBS Statline

14

Uitgenodigde vluchtelingenDe wereldvluchtelingenorganisatie UNHCR heeft een programma om vluchtelingen in andere landen te hervestigen. De vluchtelingen verblijven meestal langdurig in vluchtelingenkampen, vaak in een buurland van het land waar ze vandaan komen. In deze kampen is de situatie vaak erbarmelijk en ronduit onveilig. De UNHCR selecteert de 'uitgenodigde' vluchtelingen tijdens speciale selectiemissies. De kwetsbaarste groepen krijgen daarbij de voorrang. De UNHCR draagt ze voor hervestiging voor aan landen die deelnemen aan het zogenaamde ‘resettlement program’.

De meeste uitgenodigde vluchtelingen worden opgevangen door Verenigde Staten, Canada, Australië, Zweden, Noorwegen, Finland, Nieuw Zeeland, Denemarken en Nederland. Zie voor de internationale cijfers figuur C.9.

Nederland heeft sinds 1986 een quotum van 500 uitgenodigde vluchtelingen per jaar. Dat betekent dat Nederland heeft toegezegd jaarlijks 500 vluchtelingen op te nemen voor hervestiging.

Opvang

Figuur A.14: Bezetting van, instroom in en uitstroom uit de centrale opvang (absoluut)

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.00019

98

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Bezetting

Instroom

Uitstroom

Bron: COA – cijfers exclusief ama’s

Figuur A.15: Bezetting centrale opvang naar nationaliteit (15 juni 2015)

8.948

3.109

1.283

1.092

1.083

8.307 Syrië

Eritrea

Irak

Afghanistan

Ethiopië

Overig

Bron: COA – cijfers exclusief ama’s

Figuur A.16: Bezetting centrale opvang naar leeftijd (15 juni 2015)

6936

13.066

3.324

1384

0-17

18-39

40-59

>59

Bron: COA – cijfers exclusief ama’s

15

Figuur A.17: Bezetting centrale opvang naar geslacht (15 juni 2015)

Mannelijk65%

Vrouw elijk35%

Bron: COA – cijfers exclusief ama’s

16

Huisvesting

Figuur A.18: Taakstelling huisvesting vergunninghouders per gemeente 2e helft 2015

ProvincieTe huisvesten

personen Fryslân 577Groningen 521Drenthe 434Overijssel 1.009Gelderland 1.769Flevoland 353Noord-Holland 2.424Zuid-Holland 3.165Utrecht 1.111Brabant 2.205Zeeland 338Limburg 994Totaal 14.900

Bron: www.rijksoverheid.nl, ‘Taakstelling huisvesting vergunninghouders per gemeente 2e helft 2015’

17

Huisvesting vergunninghoudersElke gemeente in Nederland heeft de verplichting vergunninghouders te huisvesten. Deze zogenaamde ‘taakstelling’ is afhankelijk van het aantal inwoners in die gemeente. Vergunninghouders zijn asielzoekers die een asielvergunning of een andere reguliere vergunning hebben gekregen. Op het moment dat zij te horen krijgen dat ze in Nederland mogen blijven, wonen ze meestal in de centrale opvang, vaak in asielzoekerscentra (AZC’s). Van daaruit verhuizen ze dus naar een gemeente die hun een huis aanbiedt. Op 6 juli 2015 woonden 11.896 statushouders in de centrale opvang op een totaal van 25.299 mensen.

Terugkeer

Figuur A.19: Terugkeer vreemdelingen naar soort vertrek2012 2013 2014

Aantoonbaar vertrek 10.130 8.530 8.510 - Waarvan gedwongen 5.970 3.660 4.110 - Waarvan zelfstandig 4.130 4.870 4.400Niet-aantoonbaar vertrek 10.710 7.240 7.440Totaal 20.810 15.770 15.950

Bron: Rapportage Vreemdelingenketen Deze cijfers gaan over alle vreemdelingen die terugkeren, dus niet alleen over terugkerende asielzoekers.

Figuur A.20: Vrijwillige en zelfstandige terugkeer met hulp van IOM Nederland per jaar (absolute aantallen)

3.579

1.998

1.389

2.068

2.912

3.7143.463

2.849

1.5591.767

2.583

3.064

3.473

2.905

2.4892.269

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Bron: www.iom-nederland.nl

Deze cijfers geven geen compleet beeld; het betreft hier alleen de terugkeer die gefaciliteerd wordt door IOM Nederland. In 2013 heeft 59% van de 2.489 terugkeerders een asielachtergrond. 8% heeft een reguliere, 33% een illegale verblijfsachtergrond (Rapportage Vreemdelingenketen 2013). In 2012 heeft 69% een asielachtergrond.

18

Er zijn verschillende vormen van vertrek:

• Zelfstandig vertrek zonder toezicht (niet-aantoonbaar vertrek)Bij controle is geconstateerd dat een vreemdeling niet meer aanwezig is op het laatste bekende adres, maar vertrek is niet aangetoond is. De vreemdeling is met onbekende bestemming vertrokken (MOB). Ruim een kwart van deze groep bestaat uit Irakezen, Somaliërs, Afghanen, Syriërs en Iraniërs

• Zelfstandig vertrek onder toezicht (aantoonbaar vertrek)Zelfstandig georganiseerd vertrek van een vreemdeling (bijvoorbeeld met hulp van IOM)

• Gedwongen vertrek (aantoonbaar vertrek)Het vertrek van een niet meer rechtmatig in Nederland verblijvende vreemdeling door de Vreemdelingenpolitie. Onder aantoonbaar vertrek vallen vaker reguliere migranten (Chinezen, Surinamers, Turken)

Figuur A.21: Aantal terugkeerders met hulp van IOM, geselecteerde nationaliteiten 2011 2012 2013 2014Mongoolse 200 150 119 301Servische 61 52 194 147Chinese 175 223 112 120Iraakse 825 515 250 109Armeense 60 113 134 84Bosnisch 17 24 76 84Egyptische 32 31 46 75Macedonische 316 40 48 70Georgië 51 50 44 70Libië 3 18 62 62Iraanse 41 63 58 50Russische 186 466 104 36Afghaanse 65 93 65 36Witrussische 195 52 22 34Angolese 53 21 19 23Nigeriaanse 52 39 44 20Overig 1.115 1.217 1.092 948Totaal 3.473 2.905 2.489 2.269Bron: www.iom-nederland.nlAlleen die nationaliteiten zijn opgenomen waarvan bekend is dat asiel een veelvoorkomend migratiemotief is.

19

B. VLUCHTELINGEN IN EUROPA Drama’s op de Middellandse ZeeVeel vluchtelingen proberen Europa te bereiken door vanuit Noord-Afrika de Middellandse Zee over te steken. Een levensgevaarlijke reis. Van januari tot maart 2015 overleefden 479 mensen de oversteek niet. In april kwam een schokkend aantal van 1.308 mensen om het leven. Europese leiders kwamen hierop bijeen om plannen te maken om nieuwe tragedies te voorkomen. De plannen sorteerden effect: in mei en juni daalde het aantal slachtoffers tot 80.

Het eerste half jaar van 2015 waagden 137.000 vluchtelingen de oversteek naar Europa, bijna allemaal naar Griekenland of Italië. Een derde is afkomstig uit Syrië, 12% uit Eritrea en 12% uit Afghanistan. De EU probeert overeenstemming te krijgen om deze vluchtelingen gelijkmatiger over Europa te verdelen volgens een verdeelsleutel. Bron: UNHCR – The sea route to Europe

Veel Kosovaren vragen asiel in EUIn de eerste drie maanden van 2015 vormen Kosovaren de grootste groep asielzoekers in Europa: bijna 50.000 mensen ontvluchtten de werkloosheid en armoede van Kosovo, een kwart van het totaal aantal asielaanvragen in die periode. Via Servië komen ze Hongarije - en dus de EU - binnen om daar of elders in Europa asiel aan te vragen. In dezelfde periode zochten bijna 30.000 Syriërs bescherming. In 2014 werd 94% van de asielverzoeken van Kosovaren afgewezen, voor Syriërs is dat 5%.

Figuur B.1: Eerste asielaanvragen in Europa (absoluut en als deel van het aantal aanvragen in de EU28)

2013 2014 1ste kwartaal 2015België 21.215 4,9% 14.130 2,5% 3.455 1,9%Bulgarije 7.145 1,6% 10.805 1,9% 3.190 1,7%Cyprus 1.255 0,3% 1.480 0,3% 430 0,2%Denemarken 7.230 1,7% 14.565 2,6% 1.515 0,8%Duitsland 126.995 29,2% 173.070 30,8% 73.135 39,5%Estland 95 0,0% 145 0,0% 50 0,0%Finland 3.220 0,7% 3.495 0,6% 960 0,5%Frankrijk 66.265 15,2% 58.845 10,5% 14.770 8,0%Griekenland 8.225 1,9% 7.590 1,3% 2.610 1,4%Hongarije 18.900 4,3% 41.215 7,3% 32.810 17,7%Ierland 920 0,2% 1.440 0,3% 625 0,3%Italië 26.620 6,1% 63.655 11,3% 15.245 8,2%Kroatië* 1.080 0,2% 380 0,1% 40 0,0%Letland 195 0,0% 365 0,1% 45 0,0%Litouwen 400 0,1% 385 0,1% 45 0,0%Luxemburg 1.070 0,2% 1.030 0,2% 265 0,1%Malta 2.245 0,5% 1.275 0,2% 345 0,2%Nederland 17.160 3,9% 21.810 3,9% 2.425 1,3%Oostenrijk 17.520 4,0% 25.700 4,6% 9.710 5,3%Polen 15.245 3,5% 5.610 1,0% 1.440 0,8%Portugal 505 0,1% 445 0,1% 180 0,1%Roemenië 1.495 0,3% 1.500 0,3% 335 0,2%Slovenië 270 0,1% 355 0,1% 45 0,0%Slowakije 440 0,1% 230 0,0% 50 0,0%Spanje 4.495 1,0% 5.460 1,0% 2.035 1,1%Tsjechië 710 0,2% 915 0,2% 360 0,2%Verenigd Koninkrijk 30.110 6,9% 31.265 5,6% 7.395 4,0%Zweden 54.365 12,5% 75.090 13,4% 11.435 6,2%Noorwegen* 11.980 10.970 1.540Zwitserland* 21.460 22.130 4.140EU28 435.385 562.265 100,0% 184.950 100%

Bron: Eurostat * geen lid van EU27/28, Kroatië vanaf 1 juli 2013 lid van EU (EU28)NB: De cijfers worden jaarlijks met terugwerkende kracht bijgesteld. Voor Nederland is de nieuwe telwijze toegepast, dus - net als bij andere EU-landen - exclusief nareis/gezinshereniging.

Figuur B.2: Aandeel eerste asielaanvragen in EU28 naar belangrijkste ontvangende landen (2014 en 1ste kwart 2015)

7%

11% 11%

13%

5%6%

4%

13%

40%

18%

31%

8% 8%

5%4%

10%

6%

1%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

Dui

tsla

nd

Hon

garij

e

Italië

Fran

krijk

Zwed

en

Oos

tenr

ijk

Ver

enig

d K

onin

krijk

Ned

erla

nd

Ove

rig

2014

1ste kw art 2015

Bron: Eurostat – Nederland nieuwe telwijze (excl. nareis/gezinshereniging)

21

Asielaanvragen naar landen van herkomst

Figuur B.3: Nieuwe asielaanvragen in Europa (EU28) naar belangrijkste landen van herkomst (absoluut en procentueel)2013 2014 1ste kwartaal 2015Syrië 46.450 12,4% Syrië 119.050 21,2% Kosovo 48.870 26,4%Rusland 35.120 9,4% Afghanistan 37.810 6,7% Syrië 29.095 15,7%Afghanistan 21.030 5,6% Eritrea 36.230 6,4% Afghanistan 12.910 7,0%Pakistan 19.125 5,1% Kosovo 34.120 6,1% Albanië 8.140 4,4%Kosovo 16.905 4,5% Pakistan 20.455 3,6% Irak 7.295 3,9%Somalië 15.525 4,2% Servië 20.095 3,6% Servië 6.335 3,4%Servië 15.060 4,0% Nigeria 18.800 3,3% Pakistan 5.315 2,9%Eritrea 14.235 3,8% Albanië 16.025 2,9% Oekraïne 4.710 2,5%Iran 10.885 2,9% Staatloos 15.120 2,7% Nigeria 4.220 2,3%Albanië 10.555 2,8% Irak 14.800 2,6% Somalië 3.415 1,8%Nigeria 10.220 2,7% Somalië 14.790 2,6% Rusland 3.175 1,7%Staatloos 9.275 2,5% Rusland 14.030 2,5% Eritrea 3.155 1,7%Irak 8.775 2,3% Oekraïne 13.540 2,4% Gambia 3.085 1,7%Georgië 7.995 2,1% Mali 12.790 2,3% Bangladesh 2.365 1,3%DR Congo 7.515 2,0% Gambia 11.300 2,0% Senegal 2.275 1,2%Macedonië 7380 2,0% Bangladesh 9.985 1,8% Iran 2.260 1,2%Bangladesh 7.275 1,9% Iran 9.650 1,7% Macedonië 2.165 1,2%Mali 6.435 1,7% Bosnië-H. 7.775 1,4% Mali 1.965 1,1%Algerije 5.855 1,6% Georgië 7.440 1,3% Staatloos 1.795 1,0%Sri Lanka 5.620 1,5% DR Congo 6.775 1,2% Algerije 1.575 0,9%Guinee 5.570 1,5% Macedonië 6.730 1,2% Bosnië-H. 1.550 0,8%Bosnië-H. 5.295 1,4% Senegal 6.260 1,1% Georgië 1.530 0,8%Egypte 5.060 1,4% Soedan 5.990 1,1% DR Congo 1.290 0,7%Turkije 4.640 1,2% China 4.845 0,9% China 1.250 0,7%China 4.595 1,2% Armenië 4.795 0,9% Soedan 1.190 0,6%Overig 67.225 18,0% Overig 93.065 16,6% Overig 24.020 13,0%Totaal 373.620 100,0% Totaal 562.265 100,0% Totaal 184.950 100,0%Bron: Eurostat

22

Figuur B.4: Aandeel asielaanvragen in Europa (EU28) naar herkomst (2014 en eerste kwartaal 2015)

21%

7% 6% 6%

4% 4% 3%3% 3% 3% 3% 3%

16%

7%

2%

26%

3%3%

2%

4%

1%

4%

2% 2%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%S

yrië

Afg

hani

stan

Erit

rea

Kos

ovo

Pak

ista

n

Ser

vië

Nig

eria

Alb

anië

Sta

atlo

os Irak

Som

alië

Rus

land

2014

1st kw art 2015

Bron: Eurostat – 75% van de asielaanvragen in het eerste kwart van 2015 is van een van deze landen

23

Beslissingen

Figuur B.5: Beslissingen in eerste aanleg naar uitkomst, absoluut (2014) Total a-grond b-grond c/d-grond afwijzingenEU28 358.010 89.720 54.845 15.515 197.930België 20.410 6.470 1.585 - 12.355Bulgarije 7.435 5.165 1.840 - 430Cyprus 1.305 55 940 0 310Denemarken 8.090 3.765 1.625 90 2.610Duitsland 97.415 33.310 5.175 2.075 56.855Estland 55 20 0 0 35Finland 2.345 490 475 300 1.080Frankrijk 68.500 11.980 2.835 - 53.685Griekenland 13.310 1.270 590 115 11.335Hongarije 5.445 240 250 20 4.935Ierland 1.060 130 270 - 660Italië 35.180 3.640 7.625 9.315 14.600Kroatië 235 15 10 - 210Letland 95 5 20 - 70Litouwen 185 15 55 0 110Luxemburg 885 105 15 - 765Malta 1.735 190 900 165 475Nederland 18.810 2.485 9.290 775 6.260Polen 2.700 260 165 295 1.980Portugal 155 20 20 - 115Roemenië 1.585 370 370 0 845Slovenië 95 30 10 - 50Slowakije 280 0 95 75 110Spanje 3.620 385 1.200 0 2.035Tsjechië 1.005 75 285 15 630Verenigd Koninkrijk 26.055 8.990 110 955 16.000Zweden 40.015 10.245 19.095 1.310 9.365Noorwegen* 7.680 3.590 1.140 180 2.770Zwitserland* 21.860 6.140 2.640 6.630 6.450Totaal 387.680 99.470 58.635 22.325 207.250

Bron: Eurostat – Landen met * zijn geen lid van EU28Nederland nieuwe telwijze (excl. nareis/gezinshereniging)

24

Figuur B.6: Beslissingen in eerste aanleg naar uitkomst, procentueel (2014)

Aandeel

EU28 a-grond b-grond c/d-grond Positief afwijzingenEU28 100% 25% 15% 4% 45% 55%België 6% 32% 8% 39% 61%Bulgarije 2% 69% 25% - 94% 6%Cyprus 0% 4% 72% 0% 76% 24%Denemarken 2% 47% 20% 1% 68% 32%Duitsland 27% 34% 5% 2% 42% 58%Estland 0% 36% 0% 0% 36% 64%Finland 1% 21% 20% 13% 54% 46%Frankrijk 19% 17% 4% - 22% 78%Griekenland 4% 10% 4% 1% 15% 85%Hongarije 2% 4% 5% 0% 9% 91%Ierland 0% 12% 25% - 38% 62%Italië 10% 10% 22% 26% 58% 42%Kroatië 0% 6% 4% - 11% 89%Letland 0% 5% 21% - 26% 74%Litouwen 0% 8% 30% 0% 41% 59%Luxemburg 0% 12% 2% - 14% 86%Malta 0% 11% 52% 10% 73% 27%Nederland 5% 13% 49% 4% 67% 33%Polen 1% 10% 6% 11% 27% 73%Portugal 0% 13% 13% - 26% 74%Roemenië 0% 23% 23% 0% 47% 53%Slovenië 0% 32% 11% - 47% 53%Slowakije 0% 0% 34% 27% 61% 39%Spanje 1% 11% 33% 0% 44% 56%Tsjechië 0% 7% 28% 1% 37% 63%Verenigd Koninkrijk 7% 35% 0% 4% 39% 61%Zweden 11% 26% 48% 3% 77% 23%Noorwegen* 47% 15% 2% 64% 36%Zwitserland* 28% 12% 30% 70% 30%Totaal 26% 15% 6% 47% 53%

Bron: Eurostat – Landen met * zijn geen lid van EU28Nederland nieuwe telwijze (excl. nareis/gezinshereniging)

25

Figuur B.7: Beslissingen in eerste aanleg naar uitkomst (afwijzing of toekenning met grond van verlening) op eerste en vervolgaanvragen asiel (2014)

55%

23%

61%

36%

33%

42%

91%

85%

78%

58%

32%

6%

61%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

EU28

Zw eden

Verenigd Koninkrijk

Noorw egen

Nederland

Italië

Hongarije

Griekenland

Frankrijk

Duitsland

Denemarken

Bulgarije

België

a-grond

b-grond

c/d-grond

afw ijzingen

Bron: Eurostat- 95% van de beslissingen in de EU28 valt in een van de EU-landen uit de figuurNederland nieuwe telwijze (excl. nareis/gezinshereniging)

Opmerkingen bij figuur B.6:- Het gaat om de beslissingen die zijn genomen, niet over de asielaanvragen in dat jaar.- Het gaat alleen om beslissingen in eerste aanleg, beslissingen in beroep zijn evenals statussen

die zijn verleend op reguliere gronden (medische behandeling, pardon) niet meegenomen.- Gronden van verlening:a-grond: vluchtelingschap b-grond: subsidiaire beschermingc/d-grond: humanitaire grondenEen uitgebreidere uitleg van de verleningsgronden staat in figuur A.7.

26

Figuur B.8: Beslissingen in eerste aanleg naar uitkomst (afwijzing of toekenning met grond van verlening) op eerste en vervolgaanvragen asiel, absoluut (2014)

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000 120.000

Zw itserland

Zw eden

Verenigd Koninkrijk

Noorw egen

Nederland

Italië

Hongarije

Griekenland

Frankrijk

Duitsland

Denemarken

Bulgarije

België

a-grond

b-grond

c/d-grond

afw ijzingen

Bron: Eurostat - 95% van de beslissingen in de EU28 valt in een van de EU-landen uit de figuurNederland nieuwe telwijze (excl. nareis/gezinshereniging)

27

Figuur B.9: Beslissingen in eerste aanleg naar uitkomst per nationaliteit (2014)

95%

88%

66%

2%

25%

27%

29%

38%

1%

6%

59%

70%

35%

5%

89%

21%

23%

5%

10%

8%

62%

28%

45%

5%

12%

34%

98%

75%

73%

71%

62%

99%

94%

41%

30%

65%

95%

11%

79%

77%

95%

90%

92%

38%

72%

55%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Syrië

Staatloos

Somalië

Servië

Rusland

Pakistan

Nigeria

Mali

Macedonië

Kosovo

Iran

Irak

Guinee

Georgië

Eritrea

DR Congo

China

Bosnië-Herzegovina

Bangladesh

Albanië

Afghanistan

Overig

Totaal

Positief

Negatief

Bron: Eurostat

28

Figuur B.10: Beslissingen in eerste aanleg naar uitkomst naar nationaliteit (2014)

Positief Negatief TotaalAandeel in beslissingen Positief Negatief

Afghanistan 11.170 6.725 17.895 5,0% 62,4% 37,6%Albanië 1.040 12.310 13.350 3,7% 7,8% 92,2%Algerije 215 2.720 2.935 0,8% 7,3% 92,7%Bangladesh 755 6.600 7.355 2,1% 10,3% 89,7%Bosnië-H. 330 6.880 7.210 2,0% 4,6% 95,4%China 1.185 3.905 5.090 1,4% 23,3% 76,7%DR Congo 1.520 5.880 7.400 2,1% 20,5% 79,5%Egypte 1.070 1.820 2.890 0,8% 37,0% 63,0%Eritrea 14.150 1.730 15.880 4,4% 89,1% 10,9%Gambia 1.525 2.810 4.335 1,2% 35,2% 64,8%Georgië 335 5.800 6.135 1,7% 5,5% 94,5%Guinee 1.770 3.265 5.035 1,4% 35,2% 64,8%Irak 7.280 3.170 10.450 2,9% 69,7% 30,3%Iran 5.145 3.510 8.655 2,4% 59,4% 40,6%Kosovo 830 12.315 13.145 3,7% 6,3% 93,7%Macedonië 70 8.115 8.185 2,3% 0,9% 99,1%Mali 2.405 3.975 6.380 1,8% 37,7% 62,3%Nigeria 2.815 6.900 9.715 2,7% 29,0% 71,0%Oekraïne 510 2.335 2.845 0,8% 17,9% 82,1%Pakistan 4.235 11.580 15.815 4,4% 26,8% 73,2%Rusland 3.065 9.290 12.355 3,5% 24,8% 75,2%Senegal 1.050 2.010 3.060 0,9% 34,3% 65,7%Servië 400 21.670 22.070 6,2% 1,8% 98,2%Soedan 1.760 1.980 3.740 1,0% 47,1% 52,9%Somalië 5.850 3.055 8.905 2,5% 65,7% 34,3%Staatloos 7.805 1.065 8.870 2,5% 88,0% 12,0%Syrië 65.450 3.560 69.010 19,3% 94,8% 5,2%Turkije 970 3.580 4.550 1,3% 21,3% 78,7%Overig 15.375 39.375 54.750 15,3% 28,1% 71,9%Totaal 160.080 197.930 358.010 100,0% 44,7% 55,3%

Bron: Eurostat – landen in de tabel zijn goed voor 85% van de beslissingen in 2014

29

Uitgenodigde vluchtelingen

Figuur B.11: Uitgenodigde vluchtelingen in Europa

2012 2013 2014Zweden 1.680 1.820 2.045Noorwegen * 1.230 955 1.285Finland 730 675 1.090Nederland 430 310 790Verenigd Koninkrijk 1.040 965 645Frankrijk 100 90 450Oostenrijk 0 0 390Denemarken 470 515 345Duitsland 305 280 280Spanje 80 0 125Ierland 50 85 95België 0 100 35Overig 55 0 105EU28 4.930 4.840 6.380Totaal 6.170 5.795 7.680

Bron: Eurostat

Figuur B.12: Uitgenodigde vluchtelingen in EU28 naar belangrijkste nationaliteiten (2014)Syrië 2.240Afghanistan 835DR Congo 695Somalië 535Eritrea 505Irak 345Ethiopië 210Soedan 165Staatloos 125Colombia 110Iran 110Overig 505Totaal 6.380

Bron: Eurostat

30

C. VLUCHTELINGEN WERELDWIJD

Asielzoekers en vluchtelingen

Nooit eerder waren er wereldwijd zo veel mensen op de vlucht voor oorlog en geweld: eind 2014 bijna 60 miljoen mensen op de vlucht, 8,3 miljoen meer dan vorig jaar.

Die 60 miljoen bestaat uit (bron: UNHCR ):Global trends 2014• 19,5 miljoen mensen die hun land zijn ontvlucht. Ook de 5,1 miljoen Palestijnse

vluchtelingen die onder het mandaat van UNRWA vallen zijn hierin opgenomen. In de UNHCR-cijfers die verder in deze publicatie zijn gebruikt is dat niet het geval.

• 38,2 miljoen mensen zijn ontheemd: op de vlucht in eigen land.• 1,8 miljoen mensen wachten op een beslissing op hun asielverzoek.

Meer dan 4 miljoen Syriërs zijn hun land ontvluchtInmiddels zijn meer dan 4 miljoen Syriërs hun land ontvlucht (stand 9 juli 2015). 90% daarvan (3,6 miljoen) wordt opgevangen in Turkije, Libanon of Jordanië. Nog 7,6 miljoen mensen zijn op de vlucht in eigen land. Ruim 65.000 Syriërs werd in 2014 asiel verleend in de EU.

Figuur C.1: Vluchtelingen naar werelddeel van herkomst en opvang (absoluut en relatief, eind 2014)

Vluchtelingen

naar werelddeel

van herkomst

Vluchtelingen

naar werelddeel

van herkomst%

Vluchtelingen

naar werelddeel

van opvang

Vluchtelingen

naar werelddeel

van opvang %

Afrika 4.623.181 32,1% 4.126.779 28,7%Azië 8.711.972 60,6% 7.942.132 55,2%Europa 447.097 3,1% 1.495.283 10,4%Latijns-Amerika 462.802 3,2% 352.668 2,5%Noord-Amerika 8.081 0,1% 416.385 2,9%Oceanië 1.377 0,0% 46.847 0,3%Overig/staatlozen 128.584 0,9% Totaal 14.383.094 100,0% 14.380.094 100,0%

Bron: Global trends 2014, UNHCR (incl. 694.487 ‘people in refugee-like situations’, excl. ontheemden)

Figuur C.2: Vluchtelingen naar werelddeel van herkomst en opvang

32,1% 28,7%

60,6%55,2%

10,4%

3,1%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Herkomst Opvang

Overig/staatlozen

Oceanië

Noord-Amerika

Latijns-Amerika

Europa

Azië

Afrika

Bron: Global trends 2014, UNHCR (incl. 694.487 ‘people in refugee-like situations’, excl. ontheemden)

31

Opvang vluchtelingen vooral in ontwikkelingslanden 80% van de vluchtelingen wereldwijd wordt in de eigen regio opgevangen, meestal een buurland. 88% wordt opgevangen in een ontwikkelingsland. Tien jaar geleden was dat 70%. Het gaat om 8,5 miljoen vluchtelingen. Bron: Global trends 2014, UNHCR

Figuur C.3: Asielzoekers naar werelddeel van herkomst en opvang (absoluut en relatief, eind 2014)

Asielzoekers

naar werelddeel

van herkomst

Asielzoekers

naar werelddeel

van herkomst %

Asielzoekers

naar werelddeel

van opvang

Asielzoekers

naar werelddeel

van opvang %Afrika 533.775 29,7% 698.702 38,9%Azië 568.913 31,7% 257.930 14,4%Europa 121.208 6,7% 579.636 32,3%Latijns-Amerika 104.578 5,8% 32.572 1,8%Noord-Amerika 255 0,0% 204.537 11,4%Oceanië 1.166 0,1% 22.933 1,3%Overig/statelozen 466.415 26,0% Totaal 1.796.310 100,0% 1.796.310 100,0%

Bron: Global trends 2014, UNHCR

Figuur C.4: Asielzoekers naar werelddeel van herkomst en opvang (eind 2014)

29,7%38,9%

31,7% 14,4%

6,7%32,3%5,8%

11,4%26,0%

1,8%0,0%0,0%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Herkomst Opvang

Overig/staatlozen

Oceanië

Noord-Amerika

Latijns-Amerika

Europa

Azië

Afrika

Bron: Global trends 2014, UNHCR

32

Asielzoekers Bij grote vluchtelingenstromen is het in de praktijk vrijwel onmogelijk om iedereen individueel te beoordelen. Het is dan meestal duidelijk dat er goede redenen waren om te vluchten. Zoals nu het geval is in Syrië. Deze vluchtelingen worden prima facie vluchtelingen genoemd. Niet alle landen hebben een asielsysteem om te beoordelen of iemand wel of niet een vluchteling is. In Europa wordt wel elke aanvraag in een asielprocedure beoordeeld. Daarom is het percentage asielzoekers naar werelddeel van ‘opvang’ voor Europa relatief hoog.

UNHCR De VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR is wereldwijd de belangrijkste organisatie die zich bezighoudt met de bescherming van vluchtelingen. Het hoofddoel van de UNHCR is het waarborgen van de rechten en het welzijn van vluchtelingen.

Groepen waarvoor UNHCR zich inzet zijn vluchtelingen, asielzoekers, ontheemden, personen die zijn teruggekeerd en statelozen. Zie voor de exacte definities van deze groepen www.UNHCR.org.

Vluchtelingen naar belangrijkste landen van herkomst

Figuur C.5: Aantal vluchtelingen wereldwijd, top 10 herkomstlanden per jaar (2012-2014) Eind 2012 Eind 2013 Eind 2014

1 Afghanistan 2.585.605 1 Afghanistan 2.556.556 1 Syrië 3.883.5852 Somalië 1.136.143 2 Syrië 2.468.369 2 Afghanistan 2.593.3683 Irak 746.440 3 Somalië 1.121.738 3 Somalië 1.106.0684 Syrië 728.542 4 Soedan 649.331 4 Soedan 665.9545 Soedan 569.212 5 DR Congo 499.541 5 Zuid-Soedan 616.2106 DR Congo 509.396 6 Myanmar 479.608 6 DR Congo 516.7707 Myanmar 415.343 7 Irak 401.417 7 Myanmar 479.0018 Colombia 394.122 8 Colombia 396.635 8 CAR* 412.0419 Vietnam 336.945 9 Vietnam 314.105 9 Irak 369.904

10 Eritrea 285.142 10 Eritrea 308.022 10 Eritrea 363.077Overig 2.793.351 Overig 2.507.857 Overig 3.374.116Totaal 10.500.241 Totaal 11.703.179 Totaal 14.380.094

Bron: Global trends 2014, UNHCR (incl. 694.487 ‘people in refugee-like situations’, excl. ontheemden)

* CAR = Centraal Afrikaanse Republiek

Figuur C.6: Aantal vluchtelingen wereldwijd naar belangrijkste landen van herkomst (eind 2014)

363.077

369.904

412.041

479.001

516.770

616.210

665.954

1.106.068

2.593.368

3.883.585

- 500.000 1.000.000 1.500.000 2.000.000 2.500.000 3.000.000 3.500.000 4.000.000 4.500.000

Eritrea

Irak

CAR

Myanmar

DR Congo

Zuid-Soedan

Soedan

Somalië

Afghanistan

Syrië

Bron: Global trends 2014, UNHCR (incl. 694.487 ‘people in refugee-like situations’, excl. ontheemden) * CAR = Centraal Afrikaanse Republiek

33

Vluchtelingen naar belangrijkste landen van opvang

Figuur C.7: Aantal vluchtelingen wereldwijd, top 10 opvanglanden en Nederland (2012-2014) Eind 2012 Eind 2013 Eind 2014

1 Pakistan 1.638.456 1 Pakistan 1.616.507 1 Turkije 1.587.3742 Iran 868.242 2 Iran 857.354 2 Pakistan 1.505.5253 Duitsland 589.737 3 Jordanië 641.915 3 Libanon 1.154.0404 Kenia 564.933 4 Turkije 609.938 4 Iran 982.0275 Syrië 476.506 5 Kenia 534.938 5 Ethiopië 659.5246 Ethiopië 376.393 6 Tsjaad 434.479 6 Jordanië 654.1417 Tsjaad 373.695 7 Ethiopië 433.936 7 Kenia 551.3528 Jordanië 302.707 8 China 301.047 8 Tsjaad 452.8979 China 301.037 9 VS 263.662 9 Oeganda 385.513

10 Turkije 267.063 10 Duitsland 187.567 10 China 301.052Nederland 74.598 Nederland 74.707 Nederland 82.494Overig 4.666.874 Overig 5.747.129 Overig 6.064.155Totaal 10.500.241 Totaal 11.703.179 Totaal 14.380.094

Bron: Global trends 2014, UNHCR (incl. 694.487 ‘people in refugee-like situations’, excl. onheemden)De sterke afname van het aantal vluchtelingen in Duitsland komt doordat de Duitse overheid sinds 2013 een striktere definitie hanteert van wie vluchteling is.

Figuur C.8: Landen met de grootste groepen vluchtelingen binnen de grenzen, en Nederland (eind 2014)

82.494

301.052

385.513

452.897

551.352

654.141

659.524

982.027

1.154.040

1.505.525

1.587.374

0 200.000 400.000 600.000 800.000 1.000.000 1.200.000 1.400.000 1.600.000 1.800.000

Nederland

China

Oeganda

Tsjaad

Kenia

Jordanië

Ethiopië

Iran

Libanon

Pakistan

Turkije

Bron: Global trends 2014, UNHCR (incl. 694.487 ‘people in refugee-like situations’, excl. onheemden)

34

Uitgenodigde vluchtelingen

Figuur C9: Uitgenodigde vluchtelingen naar belangrijkste landen van herkomst, asiel en opvang (2013)Herkomst Asiel OpvangMyanmar 23.481 Maleisië 15.142 Verenigde Staten 59.548Irak 13.225 Turkije 10.256 Australië 10.691DR Congo 12.157 Thailand 9.429 Canada 9.160Somalië 8.964 Kenia 7.413 Duitsland 4.775Bhutan 7.070 Nepal 7.274 Zweden 2.456Syrië 5.277 Libanon 6.047 Noorwegen 1.202Afghanistan 5.175 Ethiopië 4.145 Nederland 1.029Eritrea 3.738 Oeganda 3.504 Finland 929Soedan 3.022 Syrië 2.643 Nieuw Zeeland 894Iran 2.826 Rwanda 2.606 Verenigd Koninkrijk 710Overig 8.291 Overig 24.767 Overig 1.832Totaal 93.226 Totaal 93.226 Totaal 93.226

Met herkomst wordt het oorspronkelijke land bedoeld dat iemand is ontvlucht. Vanuit het land van asiel wordt iemand hervestigd naar een van de landen van opvang. Nederland hervestigt bijvoorbeeld Syrische vluchtelingen die in vluchtelingenkampen in Turkije verblijven. Bron: UNHCR

35