VLINDERTJE HAAGSCHE ROMAN DOOR

HENRI BOREL TWEEDE DRUK

PRIJS INGENAAID f 250 I GEBONDEN f 350

Deze ,,Haagscbe Roman" welke spoedig na bet verscbijnen was uitverkocbt wordt door velen a1s een der beste werken van Henri Borel bescbouwd. Ter gelegenbeid van de op­voeringen door bet Hofstad Tooneel van bettooneelspel naar dczcn roman bewerkt verschijnt deze tweede druk; bet eerste oorspookelijk Nederlandscbe werk in "Dc Gouden Serie"

VITIIYE J .• ml. BUSIMH I 's-GRlYEIBAGE

PERSBEOORDEELINGEN OVER VROEGER IN "DE GOUDEN SERlE"

VERSCHENEN WERKEN

a DEEL III HEf'Rl BARBUSSE

WIJ MENSCHEN ,Wij Menschen" is kunst, de afspiegeling van Eene .•. De Waarheid.

BERNARD HATTINK in ,Javabode".

tlet zou bladzijden eischen om op de verschillende . ranches de vie" in te gaan. Tot bet allerbeste van dit ongewoon mooie boek be ort wei "De

eder" •.• De vertaling is verzorgd en goed. JAN J. ZELDENTHUIS in "De Gnlden Winekel"

D .,EL IV KARL GJELLERUP

INDS IK VOOR 'T EERST HAAR ZA.G

Een eenvoudige, Iieflijke idylle temidden eener eerlijke natnur; ja bet is "een lente van liefde",

die jong en oud zm boeien. De uitgever is met de keuze van dit werk stellig zeer gelukkig geweest. ELISE SOER in "De Tijdspiege1" .

• ,1eesterlijk heeft G j e 11 e r u p in eenvoudige woorden geteekend den invloed van toevallige suggestie op een oorspronkelijk zuiver karakter.

"De Gulden WinckeI."

en boek dat ge wei kunt geven in ieders band, maar dat toch zeker alleen maar kan genoten worden, I or menscben die den tijd hebben en naar psycbo­

It scbe en andere problemen Diet allereerst vragen. I1Zondagsbode ...

DEEL V ARNOLD BENNETT

WAr GOD VEREENIGD HEEFT

•• Indten ik meer ruimte had dan in eeD dag­lad dan zon ik nog beel wat kunnen zeggen over ie ontleding zijner daarin betrokken personen en

ti] diepe kclUlis van het menschelijk hart. HENRI BOREL in "Het VaderlaDd"

~o================================o

DE GOUDEN SERlE DEEL x

VLINDERTJE

0===============================10

DIE®e ;M.~SERIL

t EEN • B I BLI OTHEEK -VAN !A'NEDENDAAC35CHE • 2OMAN5

-~

In de ,Gouden Serie" zijn versdhenen : _ ~I.

HENRI BARBUSSE dw-204=2LICHT. Ci

H.

HENRI BARBUSSEWIJ MENSCHEN . . . . G.~

III . AUGUSTE SUPPER LDE ZOON VAN DEN DORPSHEER. '~C=~~t

_IV. KARL GJELLERUPSINDS IK VOOR 'T EERST HAAR sAG.

V. ARNOLD BENNETT

r

r t~

mar-e

~r

,,WAT GOD VEREENIGD HEEFT" .

VI. JOHN GALSWORTHYBROEDERSCHAP.

VII. KARL GJELLERUP,,DE HOOGE MOLEN".

VIII. VICENTE BLASCO IBANEZDE VIER RUITERS LILT DE APOCALYPSIS

IX.

HENRI BARBUSSEDE SMEEKELINGEN .

Prijs per deel in Japanscben band met gouddruk-titel f 4 .25. `~

De banden VII en VIII alleen kosten f 4 .90.Band IX kost f 3 .50. r

C.-IM

UITOEC3EVEN •DOORJ•P t-IILIP •KRU5EMAN •DEN HAAC-1

440 am-

4+

1

-44

DEEL X

VLINDERTJEEEN HAAGSCHE ROMAN

door

HENRI BOREL

UITC5EC5EVEN •DOOR.ILIP•KRUSEMAN •DEN HAACJ

in PLlcnTn PA(nT

HENRI BOREL.

F0t0 Berssenbrugge, den Haag .

... . . . . .. . . . . . ... .. . . . ... . . . ..... . . . ... . . . . . ... . . . ... . . . ... .. . . . ... . . . . . ... . . . ... . . . . .. .. . . . ... . . . . . .... . . . . .. . . . . ... . . .

VOORWOORDBIJ DEN TWEEDEN DRUK .

Het is nu ruim twintig jaar geleden, sinds Het Min .dertje de romanliteratuur kwam binnenfladderen, enspeciaal in den Haag heel wat gemoederen in bewegingbracht. Eenige jonge dames en freuletjes meenden, datzij en niemand anders ,Het Vlindertje" geinspireerd had=den, men wees een nauwelijks boven den maat gegroeidhuzarenofficiertje als Pim aan, men meende, dat ik metden ouden heer van Taats een hooggeplaatst persoon hadbedoeld, die zich kort to voren, gecompromitteerd in eenzedeesdiandaal, naar het buitenland ,verwijderd" had, enz.enz. Van dit alles was niets waar, alle in den roman voor=komende personen - behalve eenige bekende Haagschetypen in het Kurhaus - waren fictie. Ik was tot hetschrijven van „Vlindertje" gekomen na lezing van Edmondde Goncourt's Cherie, maar de uitwerking van het ideebleek tenslotte een geheel andere to worden .

Nu twintig jaar later, zou Elly van Taats' milieu eengeheel ander zijn . Toen ,Het Vlindertje" het leven doorfladderde bestond er nog geen Palace Hotel en geen Pier,en kwam het mondaine publiek nog op het Kurhaus, dat

5

toen een ernstige muziek=tempel was, zonder bioscoop enVariete. Er raasden nog geen auto's door den Haag ener werd nog niet gestept en gefoxtrott, evenmin als ervliegtuigen boven Sdieveningen cirkelden . De meestewinkels en etablissementen en amusements-gelegenhedenvan ,Vlindertje's" tijd zijn nu reeds verdwenen of vermanderd .

Ook de sdirijver van het „Vlindertje" is sinds heel watouder geworden en zou nu zulk een roman niet meerkunnen sdirijven, evenmin als een anderen roman trouwens .

Ja, het „Vlindertje" behoort tot mijn „Jugendsunden",maar zijn van alle zonden niet altijd de zoetste en lief=lijkste geweest die der jeugd? Ik laat het „Vlindertje"daarom gerust nog eens uitfladderen en kijk haar daarbijeven, verwonderd na als ik lets van mijzelf er in terugvindvan ruim twintig jaar geleden .

HENRI BORELScheveningen, 7 October 1921 .

6

HOOFDSTUK I .

iezoo Pim, dat is dus uitgemaakt, wit serge zalhet zijn, en natuurlijk tailor-made, dat waxenwe allebei eens. Maar nu de voering, dat isaltijd een heel ding, zie je, wat denk je daar

van, gele zij of wit satijn? . . .",,- Je weet wet dat je ze allebei kunt dragen, Ellie,

wit en geel sta an je allebei goed . . . 't Is eigenlijk eenlastig geval . . . . Maar als je 't mij vraagt vind ik witje toch nog 't beste staan . . . . 't Is of dat geel eigenlijkaltijd een beetje minder goed doet tegen je blonde haar . . . .Maar je moet het natuurlijk zelf weten . . . ."„- boo, vin je? . . . Ja, daar is ook wet iets van

aan. . . . Ik had het anders al zoo heelemaal met dat geelbedacht. Als ik het costuumpje met gele zij had latenvoeren, had ik er ook een gee! zijden blouse bij ge=nomen, gegarneerd weet je, met entre-deux van wittekant bijvoorbeeld . . . . En dan een groote hoed van witstroo er bij, ook met iets geels, gele rozen bijvoorbeeld,gele handschoenen, en een geelgevoerde parasol . . . . Datzou wet aardig kunnen worden . . . je weet, die tailor=made costuumpjes staan me zoo goed . . . maar als je nudenkt dat al dat geel niet goed doet tegen mijn haar . . . ."I Vtndertje.

1

,,- Ik ben geen orakel Ellie," -- zei Pim -- „en ikheb er ook eigenlijk geen verstand van, at beweer je aldtijd van wet . . . maar als je nu met alle geweld mijnopinie er over wilt hebben, moet ik je ook eerlijk zeggenwat ik vind, he? . . . Nu, leelijk vind ik dat geel niet,dat zeg ik niet . . . 't doet zelfs meestal juist heel goedbij blonden, dat weet ik we1 . . . maar jouw blond iszoo heel apart, dat weft je heel goed, Ellietje, en "t isniet om je eens een complimentje to maken . . . er iszooiets van de echte zonnestralen in, iets dat bijna brandt,zou ik zeggen . . . ik vind dat het beter doet bij joumet wit . . . .

Nu, wat zou je dan willen, wijsneus?"„- Wit serge, net als je zegt, en tailor-made ook,

maar ik zou het voeren met wit, met wit satijn, en geenzijde . . . . En nu de blouse . . . laat eens kijken . . . diezou ik blauw nemen, kindje lief, een blauw-zijden blouse,zoo van dat licht=turquoise blauw . . . dat vind ik ietsvoor jou, en je zult eens zien hoe je dat staat . . . hetmooiste strandfiguurtje wordt je er mee, wat ik je zeg. . . je garneering vind ik goed, met witte entre-deux, uit-stekend zelfs, en dan moet je de sluiting maken met vandie knoopjes van kristal, die vind ik zoo aardig . . . . Zouje dat bevallen? . . ."

Ze dacht eens even na, met haar fijne handje onderhaar kin, in heel ernstig peinzen over zooiets gewichtigs .En toen ineens, ernstig vragend :

En wat voor hoed dan? . ",,Wel, de hoed zooals je wou, van wit stroo, maar

dan zonder die gele rozen natuurlijk . . . . Weet je watik doen zou? Ik zou er een nemen met van die groote2

witte wieken . . . en dan een zwart fluweel lint er aan,door zoo'n gesp van strass, je weet wel . . . dan natuur=lijk wit suede=leeren moliere<schoentjes er bij, over witzijden kousen en wit glace handschoenen . . . en, dat iswaar ook, ik zou je immers een nieuw parasolletje cadeaudoen . . . nu, die neem ik dan met een rand van het.rzelfde turquoise=blauw als je blouse . . . en zoo zal jeer wat chic uitzien hoor! . . . mijn woord er op! . . .Bevalt het nu zoo de freule? . . .

.

Het beviel Ellie wet, en zij nam zich ernstig voor, deraadgevingen to volgen van het kleine huzarenofficiertje,dat op een pouf in haar blauwe boudoir als een volleerdemodiste zat to spreken .

Eduard van Wedell had nu eenmaal een renommee onderde dames van een kenner to zijn van vrouwentoiletten en,al plaagden ze hem er dikwijls om, in 't geheim werd hijdoor menig meisje van zijn kennisjes geraadpleegd overdat allergewichtigste vraagstuk in het Haagsche jonge •dames leven, het kiezen van een nieuw costuum . En hetwas bekend, dat de mooie en toch zoo eenvoudige toimletjes van Ellie van Taats, waar ze altijd zoo 'n enormsucces mede had, meestal door haar stiefbroer Eduard vanWedell, den kleinen huzaren-luitenant, waren uitgedacht .

Het liep nu tegen den zomer, en het nieuwe Kurhaus'seizoen was begonnen . Het was tijd, dat Ellie met watnieuws voor den dag kwam, en zij hield eene conferentiemet Eduard, even serieus of ze met eene prima modisteuit Parijs in besprek was.Blond meisje als ze was, van bet goudblond, dat gloeit

van zonnestralen op rijp koren, had ze haar boudoir,1 .

3

haar ,toren" zooals ze het noemde, van cen exquis Pea=cockablauw gemaakt. Het was een boudoirtje als vanzooveel fijne, teere dame=meisjes, met allemaal broze,zachte, breekbare dingen, met etageretjes vol porseleinenminiatuur-poppetjes, en satijnen poufs, en crapauds, enluchtige, lichte stoeltjes met blauwe zijde bekleed . Eenoud, italiaansch schrijfbureautje, veel to fijn om ooit bij't schrijven op to leunen, een paar lage, turksche tafeltjes,ingelegd met ivoor en paarlemoer, en een groote stan=daardlamp van onyx, met een rond blad vol kleine Rozen-burgvaasjes en fotografietjes, en een groote, blauwe kap .Een rand van bout met blauw peluche Tangs een wand,met japansche pulletjes, en bier en daar mandjes metgroote strikken, en vooral ook foto's naar heel bekendeschoonheden van Mora en Reutlinger .Aan de wanden nog van die erg mooie, groote gra=

vures in dofbruine lijsten, ,Das MV hrchen", en ,Le Ba=lancoir" en „Paul en Virginie in den storm" en „Deschoone Melusine bij het witte paard", die dame=meisjesnu eenmal o! zoo beeldig en snoezig vinden . Op dengrond, over een donkerder vilten kleed, een Amersfoortschtapijt van Colenbrander, van een superbe pauwen-blauw,met dofgele ornamenten, voornaam en erg zacht.

Op een ezel, rijk met draperie behangen, natuurlijk eengroot portret van de jonge koningin, door Kameke, hetnieuwste dat van Hare Majesteit was verschenen, vande vorstin, die immers het allereerste en koninklijke dame=meisje was van den Haag!

En dan al die vage kleinigheden, die 't hem juist doen,petit riens, een boeketje bier, een fijn strikje daar, en bierweer een bizonder mooi boekbandje toevallig op een4

kleurig satijnen kleedje, al die broze teederheidjes waarzoo'n onbewust meisjeszieltje intuitief haar behoefte, omgracieus lief en zacht to doen in uit .

Zelf leek ze, met haar fjn, goud haar, haar lichtblauwedroom=oogen en haar rank, teer figuurtje, veel meer eenexquis, broos kunstvoorwerp dan een vrouw voor hetgroote Leven. Als een vreemde, exotische orchidee, gemkweekt uit voorzichtige mengeling van allergevoeligsteessences, zoo scheen zij opgebloeid, in haar milieu vanlichte, zachte couleuren, omgeven van zijde en satijn, envan dingen, die alleen de aanraking verdragen van heeleerbiedige vingeren en heel Iuchtigen stap van voeten .

Het keurige, kleine huzaren-luitenantje dat bij haar zat,correct in zijn nauwsluitende uniform, met zijn baarde=loos, blank melk=en=bloed gezicht, zijn kort, witachtig=blond haar, en even zachte blauwe oogen als zij, leekook niet zoo reeel en serieus als een off cier moet zijn .Er was iets van travesti, en iets van bijna miniatuur aanhem, dat ook den indruk gaf van een heel teer, aller'subtielst bloeisel, als een allerlaatst exemplaar van eenbizonder, fijn ras, dat juist door die tot het uiterste door=gekweekte, van alle andere verscheidenheden zuiver gemhouden verfjning, ten einde liep, van to zwakke vitaliteitdoor de al to groote teerheid van essences . JonkheerEduard van Wedell was dan ook de laatste van eenoveroud geslacht, verzwakt door eene serie van huwe=lijken in de familie, uit overgroote vrees voor vreemdbloed.

In het lichtblauwe boudoir, to midden van al die brozedames-dingen, die zijden en satijnen poufs en kussens,die teere, breekbare stoeltjes, dat zachte tapijt, en die

5

bij al to harden voetstap trillende etageretjes vol minia-tuur-poppetjes en pullen, leken die twee echt Haagsche,mondaine wezens wel absoluut thuis, veilig en vertrouwdtusschen al de luxe en het comfort, die hun eigen teederenatuur completeerden .

Maar er was iets in hun beider distinctie en al toranke gratie ats van kasplanten, of heel vreemde, uit verresferen overgevoerde vogels, die to teer zijn voor wreede,koude winden buiten, en maar alti ;d binnen de veiligemuren moesten blijven van hun goede, warme huis. Wantbuiten is het groote, harde Leven, genadeloos, en zonderpieteit voor wat apart is en bizonder, dat groote, hardeLeven waarin alleen het sterke, grof_gezonde kan gedijen,maar at wat teer en broos is droeviglijk moet breken. . . .

,,Als je nu heel dankbaar bent voor zooveel eer,"zeide Ellie, ,mag je zelf mee naar de stad, waar ik destofjes moet gaan uitzoeken. Je dogcart staat toch towachten, dus dat is meteen een uitstekende gelegenheid .Ik ga even bij Haefely en bij Emmerechts . Je zet medaar dan heel netjes af, rijdt maar een kwartiertje in hetrond, en komt me daarna behoorlijk weer halen . En ikbeloof je plechtig, dat ik niet langer zal noodig hebben .Natuurlijk neem ik de stalen mee naar huis, want jijmoet ze 66k zien, en zoo kom je er niet of . . . . Hetis nu drie uur . . . dan kunnen we net tegen half vijfnog even bij Monchen inwippen . . . . Welk paardje heb jevandaag? De bruine Rosa? . . . 0 ja, ik zie haar al . . . ."Ze schoof even de gordijn wat op zijde van het balcon=

venster, en zag beneden op straat de dogcart van Eduardvoor de deur staan .6

Een klein, broos wagentje, op heel Iuchtige veeren,glimmend in vroolijke kleur van lichtgeel vernis . Het mooiepaardje stond, den kop trotsch, recht voor zich uit, on=bewegelijk op de fijne voorbeenen to wachten . De keurigepalfrenier, serieus, correct op den bok, starend voor zichuit met een indrukwekkende ernst, als in diepe meditatiede oogen naar een punt gericht .

,,Zoo echt gezellig ziet dat bakje er toch uit, Pim .Laten we nu gauw gaan," zei ze .

Ze verdween door een zijdeur in haar slaapkamer, enkwam gauw weer terug, met haar witte matelotje op,en haar manteltje over den arm . En blij neuriend trippeldeze met Pim de trap af, onhoorbaar, luchtig zwevend overden zwaren looper .Het wagentje veerde maar even onder den druk van

het ranke dame=meisje, dat met een vluggen zwaai vande tree op het voorbankje sprong . Eduard nam de teugels,en de palfrenier klom op het achterbankje, waar hij roerloos zitten bleef, de armen gekruist, met groote waardig>heid. Toen een klein rukje aan de teugels, een zacht,vleiend woordje, en de bruine draafde met elegante, kortestapjes hoefkletterend over de straat.Zoo gingen ze, Iuchtige, vluchtige, mondaine leventjes

van bevalligheid en elegante gratie, en reden in het broze,vaag=veerende wagentje lachend de lichte stad in vanschoonen schijn en illuzie, die den Haag is . . . .

7

HOOFDSTLIK II.

im was Ellie's broertje . Hij was wet twee entwintig jaar, en luitenant bij de huzaren, maartoch zeide ze altijd haar broertje, en nooit haarbroer. Ook was hij eigenlijk in 't geheel geen

broer van haar, maar dat deed er niet toe, zei ze .De oude beer van Taats was kort na den dood van

zijn eerste vrouw, Ellie s moeder, hertrouwd met deweduwe van Jhr. van Wedell, die haar zoontje Eduard,toen pas veertien jaar, medebracht. En zoo kwam hetdat Eduard met Ellie samen was opgevoed als broermet zuster. Maar hij was Jhr. van Wedell en zij Ellievan Taats. Ze was heel gauw familjaar geworden methaar nieuwen broer, en was de baas over hem gaanspelen zoodra ze voelde, dat hij dot van haar hield .Zij was toen pas twaalf jaar, en drie jaar jonger, maartoch was hij ,broertje,'en Eduard was een veel toserieuze naam voor hem . Pim, dat was goed voor zoo'nventje. En dus heette hij voortaan Pim, zijn leven lang .Hij had nooit een zusje gehad, en was heel blij geweest,er een to krijgen . Het was zoo heel nieuw voor hem,al dat broze, luchtige, reine en frjne aan haar, waar hijzoo voorzichtig mede moest wezen, en waar je zoo heel

P

8

anders tegen doen moest dan tegen een jongen . Hij hadeen stillen eerbied voor haar, omdat ze altijd zoo netjeswas, nooit eens vuile handen had, en zoo'n heel schoon,wit, sprookjesachtig prinsessen-slaapkamertje bezat, waarallemaal broze en vreeinde dingen stonden, al was ze paseen klein nufje van twaalf. En zij, echt Haagsch dametjedat ze was, had het dadelijk erg chic van hem gevondendat hij een jonkheertje was . En nogwel jonkheer vanWedell, een van de beste namen uit den Haag, dieiedereen kende!

Toen Pim op de Militaire Academie was, stierf zijnmoeder, en was van Taats voor de tweede maal weduw-naar, maar toch bleef hij zijn stiefzoon als zijn eigenzoon behandelen, en als Ellie's broertje . Hij vond hetwenschelijk, altijd door Eduard een band to blijven houdenmet de aristocratie . Wet was het hem tegengevallen dathij na zijn huwelijk met een douairiere van Wedell zooweinig toenadering van de beau monde had ontvangen,maar toeh vond hij het wet deftig staan, een van Wedellals zoon to beschouwen . Eduard zelf hield niet veel vanzijn stiefvader, wien hij niet meer dan den verplichteneerbied betuigde, maar om zijn zusje vooral niet to ver-liezen, bleef hij als kind bij van Taats aan huis komen .Hij was nu eenmaal het broertje van Ellie, al was hij dezoon niet van van Taats .

Pim was de kleinste huzaren-offieier van het leger .Daarom kon Ellie ook nooit ,broer" zeggen, maar altijd,,broertje ." Hij vond het onuitstaanbaar dat hij zoo kleinwas, maar deed net of het hem niet schelen kon. Sommigeofficieren fluisterden wet eens, dat de heeren van dekeuring zich vergist moesten hebben, want dat van Wedell

9

eigenlijk onder de maat was . En Ellie praatte maaraltijd over ,broertje" alsof hij nog een kleine schooljongenwas, in plaats van een officier . Hij had dan ook eenheel zacht, fijn jongensgezicht gehouden, zonder een spoorvan baard of knevel, al was hij al twee en twintig jaaren ook zijn licht, zilverig blond haar, op wit af, dunzijde-achtig en glanzend als het was, gaf hem het niter=lijk van een grooten knaap. Hij had een mooi, clankfiguur, en zijn uniform stond hem keurig, maar tochhad hij altijd veel meer van een grooten jongen,die officiertje speelde in travesti, dan van een heuschenkrijgsman .

„Je hadt eigenlijk een meisje moeten worden ;' zei Elliealtijd, ,het is heusch een vergissing geweest dat je eenjongen bent geworden . -- Maar weet je waar je ookgoed voor zou zijn? Voor een blonde page van eenprinses. Als ik de koningin was benoemde ik je totpage .,

Dan lachte hij, of hij het heel aardig vond, maar inzijn hart vond hij het beroerd, en het deed hem pijn .Ellie deed hem heel dikwijls pijn, zonder dat ze het be=doelde, en daarom hield hij misschien juist zooveel vanhaar .

Pim werd onder zijn kameraden een excentrieke ventgevonden. Als hij niet Jhr. van Wedell ware geweestniet over zooveel geld had beschikt, en niet zoo 'n prettigetrouwhartige vriendelijkheid over zich had gehad, zouhij al lang onaangenaamheden hebben gekregen in zijncorps. Het was bijna ongeloofelijk, zeiden ze, voor eenofficier, die bovendien van adel was, maar Pim was in't geheel niet militairistisch gezind, en had zelfs socia=

10

listische neigingen . Hij las allerlei „rare" boeken, nietalleen gewoon socialistische maar zelfs anarchistische,van Jean Graves en Kropotkine, en hij durfde to ver=kondigen, dat hij in veel dingen met die schrijverssympathiseerde . Ook was hij een soort orakel onder dekameraden voor literatuur, en als ergens aan een derofficieren van het eskadron naar zijn oordeel over eenboek werd gevraagd, zeide hij altijd maar wat Pim erover dacht. Dan was hij zeker dat het ook wel zoo zijnzou. Het was wel eens gebeurd, dat Pim in een ge=sprek in vuur raakte en stellingen verkondigde, die ge=vaarlijk konden worden voor zijn carriere, maar nooithad een van de kameraden hem verraden, en wat ze vangeen ander verdragen zouden, vergaven ze hem gaarne .Ook namen ze hem eigenlijk niet heelemaal au serieux .Hij was zoo klein, zoo jongensachtig met zijn blanke,baardelooze gezicht, en die heel Iicht-blauwe, zachtemeisjes=oogen, en daar leek hij zoo weinig gevaarlijkmede. En hij was zoo goedhartig in alle dingen, zooridderlijk en zoo altijd bereid een kameraad to helpen .,,Die goeie Pim," zei iedereen van hem die hem kende,en vijanden had hij nooit gehad, al zei hij somtijds zulkegevaarlijke dingen . Eens waren ze bang geweest dat hetmis zou loopen . Hij was met een peloton naar Rotter.dam gecommandeerd, waar een oproertje was van werk=stakers, en ze wisten, dat hij zich had uitgelaten, dat diekerels in den grond recht hadden. Toch was hij moetengaan, gehoorzaam aan 't consigne . En 't was heel andersgeloopen dan ze dachten. Op een critiek moment, toener een catastrophe dreigde, had kleine Pim de oproermakersgechargeerd, en er geducht op los laten slaan . Ze hadden

1 1

hem zelfs in de kranten gesignaleerd, en de „Sociaal.Democraat" had hem een waren afstammeling genoemdvan de roofridders en tyrannen uit de middeneeuwen .Toen hij terugkwam wilden ze hem alien feliciteeren metzijn kranig gedrag, maar hij had hun in vertrouwen ge=zegd, dat hij zich schaamde . Hij was driftig geworden,zeide hij, woedend om hun scheldwoorden, hun beest.achtige door hartstocht verwrongen tronies -- God!wat waren die lui Ieelijk! En wat vuil! en wat stonkenze! -- en toen ze zijn huzaren met steenen gooiden hadhij ruim baan laten maken, en er zelf ook op ingeslagen .Maar nu schaamde hij zich eigenlijk, bekende hij . Wantdie kerels hadden gelijk, en dat ze zoo beestachtig waren,kwam omdat ze in de misere waren opgegroeid vanuitbuiting en ontbering . Maar toen een intimus hem eensserieus vroeg, waarom hij dan officier was geworden, enn6g officier bleef, antwoordde hij, dat hij dat zeif nietwist. Maar hij wist het heel goed . Hij was officier gemworden omdat Ellie het zoo gewild had . Ellie had hemaltijd gezegd, dat ze alleen trotsch op haar broer zoublijven als hij officier bij de cavalerie werd. Dat hadze zich nu eenmaal in haar hoofd gezet . Haar broer,Jhr . Eduard van Wedeli, luitenant van de huzaren,dat stond nu eenmaal! En natuurlijk was het dan ookgebeurd.

Pim was veel liever in de letteren gaan studeeren . Vankinds of aan was hij dot op literatuur geweest . Maartoen hij pas zijn zusje had gekregen en ze hem gezegdhad, dat hij cadet moest worden, had hij het heel ge-hoorzaam gedaan . Toen was er in de drukke studiejarenweinig van lezen gekomen, maar sedert hij tweede luite-1 2

nant was geworden, was hij weer veel aan literatuurgaan doen. Zonder leiding las hij maar alles, wat hemonder de handen kwam, en in 't begin was zijn smaaknog al onzeker, maar langzamerhand begon er zich tocheen idee in hem to vormen, wat voor hem het mooi was,dat aanpaste aan het innigste en liefste van zijn ziel .Toen was hij ook zoo goed en zoo kwaad als het gingaan filosofie gaan doen, en hij was Spinoza, Kant enSchopenhauer gaan lezen, en had zich zelfs verdiept inbrahmanisme en boeddhisme . Maar Pim was niet sterkgenoeg om er zelfbewust uit to komen . Hij had niemandin zijn omgeving, die hem kon helpen en was to veel inbeslag genomen door zijn officiersbaantje, om uit dieomgeving weg to gaan. Er was geen denken aan, omontslag to nemen uit den dienst en to gaan studeeren .Dat wilde Ellie niet .

En Ellie was het eenige houvast in zijn leven .Zijn zwakke natuur, to zwak om door den schijn

van decepties en leelijkheden heen de hoogste schoon-heid to vinden in de literatuur en de filosofie, en to sterk,om het gewone leventje van de menschen om hem heenzoo maar als gewoon en goed aan to nemen, had zichheelemaal, willoos, zonder denken, in zalige onbewustheidovergegeven aan dat gene gevoel : de liefde voor zijnzuster. Dat was eigenlijk het eenige, waar hij een steunaan had, waar hij van Ieefde . Zonder Ellie zou zijngeheele leven geen raison d'etre meer gehad hebben, enalles om hem been zou in elkaar gevallen zijn, als bijeen catastrophe. Hij leefde nu eenmaal heelemaal alleenvan Ellie. Van het oogenblik of aan dat hij, als eenkleine jongen van veertien jaar, ineens voor het f jne

13

blonde meisje had gestaan, in haar mooi wit=enrblauwkamertje vol broze, teedere dingen, en ze hem gezegdhadden : ,dit is nu je zusje", was hij met zijn heele zielvan haar gaan houden en had hij haar eene aanbiddinggewijd of ze een godin was . Ze had hem dadelijk bijde hand genomen, en de baas over hem gespeeld, of zeveel ouder was dan hij . Hij was dan ook niets grooterdan zij geweest, want ze was vroeg gegroeid, en toenhij vijftien was leek hij veel jonger.

Intuitief had bet kleine meisje gevoeld, dat ze eenmacht over hem had, en dat ze hem regeeren kon pre=cies zoo als ze wilde . En altijd had ze die macht overhem gehouden. Ze had gewild dat hij cadet werd, enlater luitenant bij de huzaren . En daarom was hij datnu ook; hij had wel gemoeten .

Door zijn vele lezen van alles door elkaar en zijnzwakke, aI to droomerig bespiegelende natuur had Pimeigenlijk nergens een houvast in zijn leven . Het was hemnog alles zoo onzeker en vaag, waar hij dacht van tohouden, en dikwijls verloor hij heel veel moois, waar hijenthoesiast mede gedweept had, weer een paar dagendaarna, als hij onder andere indrukken was gekomen .Zelfs van de dingen, waar hij in de literatuur en de kunstbet meeste van hield, was hij nooit heelemaal zeker, datze hem op een gegeven dag weer niet afgenomen zoudenworden. Hij was ook to veel passief dilettant en toweinig scheppend artiest om iets groots welbewust inzich op to nemen en vast to houden als een deel vaneigen onsterfelijk en onafneembaar wezen . Ook menschenkende hij evenmin als dingen, en er was eigenlijk nie=mand op de wereld, ook onder zijn beste kameraden14

niet, die onverbrekelijk met zijn eigen bestaan samenaging.

En zijn geheele zelf liet hij nu, zonder to weten waar.om, op dat broze, fragiele, liefelijke wezentje rusten vanmooiheid en teerheid, dat Ellie was .

Ellie was voor hem nu eenmaal het centrum van zijngeheele leven, dat alleen met haar bestond . Van haarleefde hij, en alles wat om en bij haar gebeurde, en watmaar eenigszins met haar in verband stond, maakte deheel gewichtige gebeurtenissen van zijn leven . At deandere dingen, de dienst in het escadron, en wat erin den Haag alzoo voorviel en de wereldgeschiedenisvan het buitenland en zoo, zij waren er 66k wet, maarvoor hem was het hoogste, van direct belang zijnde,en voor alles gaande : het leven van zijn zuster, Ellievan Taats .

Een heel enkelen keer was hij wet eens aan 't be-spiegelen gegaan, en had hij zich afgevraagd : ,Wat zieik nu eigenlijk in Ellie? Wat voor bizonders is er aanhaar? En is ze nu zoo'n apart superieur wezen?" maardaar was hij al gauw mede uitgescheden, omdat hij hetto dot vond om daarover to redeneeren . ---Want hij zagniets in Ellie, dat wist hij heel goed . En er was ookniets bijzonders aan haar, gelukkig niet . En ze was ookvolstrekt niet buitengewoon knap of geleerd -- o jee!dat heelemaal niet, het leek er niet naar! -- en eensuperieur wezen, zooals waarvan je in boeken leest, wasze ook al niet .

Maar hij hield van Ellie eenvoudig omdat ze Elliewas. Dat leek nu wet heel nonsensachtig, omdat hetnatuurlijk geen reden was, maar toch was het zoo klaar

15

als een klontje, vond hij . Omdat ze Ellie was. En Elliewas nu eenmaal Ellie .

Dat bestond weer wet heel apart.Er was niets op de heele wereld dat nu eenmaal zoo

was als Ellie. Als hij niet bij haar was waren alle din=gen net of er eigenlijk nog iets aan mankeerde. Bijvoor.~beeld een mooie dag, en een mooie natuur buiten, datwas toch niet je dat, als hij niet met Ellie samen lie-p .1Aaar als ze bij hem was kwam alles pas weer in orde .Dan was hij een andere kerel van binnen en voelde hijeen harmonie in zich, of alles in de wereld wel in ordewas. Zoo bijvoorbeeld ook als hij alleen in een kamerzat, en ze kwam binnen. Dan werd bet er immers veelintiemer, of er een licht was binnen gekomen en alleswerd ineens zooveel klaarder en helderder. En dan voeldehij zich zoo lekker van binnen, of nu eigenlijk alles pasin hem was zooals het hoorde .

En dan, wat mooi aangaat vond hij, zelfs in de grootstekunst, of de beste Iiteratuur, is er toch nooit iets zoomoois, dat zoo leeft, en zoo heelemaal echt en waar is,als het mooi van een mooi meisje . Dat is toch altijdhet prachtigste wat er is . Hij had wet eens hoorenzeggen: ,wat is dat nu, een mooi meisje, dat is tochgeen verdienste!" Maar hij vond dat wel degelijk eenheel groote verdienste. Zelfs als zoo'n meisje niet bijzon=der fijn voelde of niet veel wist, of niet erg ontwikkeldwas . - Een mooi meisje is toch nog mooier dan eenmooie bloem. En denkt een bloem? Is een mooie bloemontwikkeld?

Ellie was veel mooier dan de mooiste bloem, dan deschitterendste ster aan den hemel, vond hij . En dat was16

het vooral, het gevoel dat niets in het leven, of de liter,ratuur, of de kunst hem kon geven, het gevoel van nuheelemaal tevreden en voldaan to zijn van rustig, zeker,veilig geluk, dat altijd zal blijven, en nooit minder wordden, dat gaf hem alleen het mooi van Ellie's meisje=zijn,Ben lijn van haar hals, een ronding van haar arm, deom=van=to=weenen teedere lelie-witheid van haar borst,de fijne omtrek van haar enkel, een eenvoudig handge=baartje, een vriendelijk knikje, alles, a11es van haar wasmooi, en het was meer dan mooi, het was lief, en in.tiem, en vertrouwd, ja, het was goed. Goed, dat voeldehij zoo, dat als je bijvoorbeeld heel ellendige dingen dacht,van misere, en onrecht, en wreedheid en zoo, en jetwijfelde aan alles, dat je dan ineens, enkel door een liefgebaartje van haar hand, of door het voelen van devriendelijkheid van haar lachje, gist, dat alles toch inorde, dat alles malgre tout toch goed was. Nu leek betwel, of er in 't geheel geen verband kon bestaan tusschenhaar en al de wereld=dingen buiten haar, maar toch voeldehij het zoo voor zich . - En zij was zelfs bet centrumvan al die dingen, dat, waarom ze eerst waarde voorhem kregen. De mooiste: een mooie schilderij, een mooivers, en mooie muziek, ze gaven hem een heel grootgeluk, maar toch wist hij, dat wat hij voor Ellie voelde,veil inniger nog was dan het gevoel voor die schoonheid .

Zijn teere, een beetje meisjesachtige ziel was eigenlijkwat schuchter en bang in het leven dat hij om zich beenzag. Het kwam misschien door zijn lichtelijk anemiekgestel, door het wat zwakke, fijne, edele bloed van eento oud geworden, to weinig vermengd aristocratenras,maar hij was niet erg hartstochtelijk van temperament,2 Vlindertje.

17

en de harde ruwheden van passie, die hij om zich wist,irriteerden hem met een afkeer van vage walging . Hijwist dat het kinderachtig werd gevonden, en hij er meteen soort medelijdende verachting om werd aangekeken,maar hij had in 't geheel geen neiging voor wat zijnkameraden „de vrouwen" noemden . Wel moest hij enkelekeeren meedoen aan jongeluis=fuifjes, en kwam hij bijdie gelegenheden met Haagsche vrouwen van minder=allooi in aanraking, maar hun platheid en hun ongracieuze,ruwe manieren hadden hem altijd gechoqueerd, en nooitwas hij met eene van haar intiem geworden . Hij voeldeheel goed het lieve en aantrekkelijke van enkelen, dienog een mooi figuurtje en een prettig, lachend gezichtjehadden, maar zoodra hij een grof woord hoorde of eenlichtelijk obsceen gebaar zag, was zijn afkeer grooter danzijn zinnelijke opwelling kon zijn . Hij werd dan ook eenunicum in het corps gevonden, omdat hij nog ,maagd"was, zooals ze dat noemden. Je bent 66k „Le Vierge",had van den Bergh van de grenadiers, een van zijn goedekennissen, tegen hem gezegd, toen zij samen in de stadhet boek van Valette met then voor hem zoo vreemdentitel eens voor een boekwinkel zagen liggen . -- En datwas Pim ook altijd gebleven. Dat hij daarom niet slapof verwijfd was, had hij bewezen bij de laatste Clingen .daal=wedstrijden, toen hij den grooten hurdle-race hadgewonnen, en hij werd dan ook algemeen voor den bestenruiter van het regiment gehouden . Maar zijn ziel neegnu eenmaal naar het zachte, fijne, teedere, meer dan naarhet harde, bruyante, en hevige .

En Ellie was het zachtste, fijnste, teederste wat ervoor hem bestond. De droomerige schijn in haar diepe,

1 8

blauwe oogen, de rozige blos op haar wangen, het lelieeblanke van haar huid, haar vriendelijk, zacht sopraanastemmetje, haar gracieuze bewegingen en gebaren, en alde broze, ijle, blanke, fluweelig aanvoelende dingen, diebij haar behoorden, alles van en bm haar was aan<gepast aan zijn ziel, en gaf hem behagelijke, weldadigerust. Er was een atmosfeer van maagdelijkheid omhaar heen, waarin hij zijn ziel voelde als een lelie inheilige Iueht. Z66 was het goed, in haar sfeer, z66met dat blanke, en zachte, en kuische, en zoo was hijtevreden, niets meer verlangend, in rustig evenwicht vangeluk . . . .

En het was haar kinderlijke blijheid, haar onwetende,onbezorgde vroolijkheid, die hem zelf 66k er bovenophielden. Het enkele feit dat zij bestond, en hier op deaarde liep to lachen en plezier to hebben, maakte dathij zich eigenlijk 66k altijd gelukkig voelde, al zag hijvlak in de droefste waarheden, die hem somtijds ineensaankeken vanuit den anderen kant van zijn bestaan, daar,waar Ellie niet was. Die konden hem toch nooit onge=lukkig maken, en hem- z66 aanpakken, dat hij de veiligeoverzijde er voor altijd voor overliet, waar hij in devreugdesfeer van Ellie leefde . Hij kon niet ongelukkigzijn en ook niet zijn leven besteden aan het helpen vanongeluk en het strijden voor wat hij waarheid en rechtwist, zoolang Ellie er was om zich aan to wijden . Omdatzij er was, voelde hij zijn leven, zooals hij het nu leefde,als goed en welbesteed . Zij vulde zijn geheele bestaan,dat Been Ieegte kende zoolang zij er was, en ook Beenbehoefte had aan meer dan haar . Intieme vrienden hadhij dan ook weinig behalve een, die eigenlijk to groot

Z'

19

voor hem was om intiem to durven zijn, wet goedekameraden en kennissen, die aan de oppervlakte van zijnleven veel bij hem waren . Hij ging erg joviaal met henom, en dacht zelf ook wet, dat zij beste, intieme vrien=den van hem waren, maar als hij hen alien eens ver~ :loren had zou hij toch niet ongelukkig of eenzaam zijngeweest, als Ellie maar overbleef . Ook hield hij veelmeer van zijn paarden en honden . Die waren zoo heele-maal waar en eenvoudig, vond hij, en zoo gemakkelijkom to begrijpen. Je kon er zoo op aan, en ze warenzoo oprecht in hun simpele natuur . Balder en Isolde,zijn lievelingspaarden, waren hem lief als de beste vrien.den, en hij werd zelden gezien zonder een van zijnmooie honden, Hector, een pracht van een pointer, Karl,een groote koningspoedel en Jim, een f jne foxterrier vanhet edelste ras . Jim was de favoriet omdat Ellie hemzoo vertroetelde en zoo dikwijls kuste .

Pim was bij de Haagsche uitgaande jongemeisjes erggezien, en had overal vriendinnetjes, in de meest ver=schillende kringen, maar zij behandelden hem eigenlijkalien meer of min als een soort prettigen broer, wien zealles konden vertellen, en met wien ze vrij en intiemkonden omgaan, zonder een mogelijke ,partij" in hemto zien. Hij was haar to veel verwant, door het zacht

evrouwelijke in zijn natuur, en het was somtijds of hijeigenlijk 66k to veel meisje was, en het haar daardooronmogelijk zou zijn, op zoo iemand to verlieven . Ookwas hij voor een man to klein, en to weinig forsch .Hij was wel een mooie jongen, erg blank, erg aristo=cratisch, maar een beetje to mooi, to veet naar hetvrouwelijke toe, met dat sours nog zoo kinderachtig20

lijkende, baardelooze gezicht, en die zachte, onschuldig=blauwe oogen, als van een maagd .

„Je bent niet flunk genoeg tegenover vrouwen," zeizijn vriend de Sandt wel eens, „ik zou bijna zeggenje bent niet bruut genoeg . Zoo'n heel klein beetje bruut,dat heb je eigenlijk noodig tegenover vrouwen . Je bentaltijd zoo poeslief, kerel, en daar houden ze niet van,geloof me!"En Pim voelde het ook wel, dat hij eigenlijk geen

kerel genoeg was, en dat hij door de meeste meisjeszoo'n beetje als een soort broer werd behandeld die nietgevaarlijk kon warden. Zelfs in een stad als den Haag,waar zooveel besproken wordt en de kleinste incorrectiestof tot laster geeft, was nooit gekheid gemaakt op zijnintiemen omgang met Ellie, die toch eigenlijk geen zustervan hem was, en met wie hij zich elken dag in 't publiekvertoonde. Van een ander in zijn plaats zou misschiengesproken zijn, maar niet van hem . Hij was immersmaar „de kleine Pim", „het kleine huzaartje", dat geenkwaad zou doen! Maar hij was nu eenmaal zoo, hijkon er niets aan doen, en hij verlangde ook niet anders .Zijn weinig onstuimige natuur, waarin nog geen harts=tocht was uitgebarsten, had volstrekt geen behoefte aanhevige sentimenten, en gloeiende kussen, en hoog=gaandeliefde=scenes, die het bijna religieus mooie van rust envrede, dat hij in meisjes zag, voor hem zouden bederven .Hij had genoeg aan de gratie van bun wezen, en als ermaar een mooi meisje bij hem was, met fijne lijnen engevoelige gebaren, was het of een Iiefelijke harmonievan muziek zacht door de stille onbewustheden vanzijn maagdelijke ziel klonk . Hij was haar dankbaar,

21

alsof zij hem aldoor groote weldaden bewezen, alleenals ze maar mooi waren; en gracieus, en gevoelig,en een rank figuurtje, een nobel=gewelfde buste, eenpaar fijne, blanke handen waren de groote vreugdenvan zijn leven, dat nu eenmaal bestond van wat be=vallig, lief en aangenaam van rythme, en kleur, engebaar was,

Dat Iuchtige wezentje van niets dan uiterlijkheid enschijn, dat teedere en „frele objet d'art", dat het echteHaagsche dame=meisje is, had Pim bestudeerd zooalseen kunstkenner schilderijen . Hij wilt de vage geheimenen nuances van haar toiletten als een ingewijde, konvoor dit of dat meisje een costuum teekenen, als eenartiest van het vak, en zag als bij intuitie welke fijnenuance van kleur alleen paste bij welken toon van haar,en welken teint van gelaat . Goede, intieme kennisjesraadpleegden hem zelfs bij het inkoopen van dasjes enlinten, en vroegen zijn oordeel bij het kiezen van eenkleur zijde of satijn voor een toilet, En het was bij hemzonder een zweem van poenerigheid of pedanterie, dathij zoo 'n specialiteit was op dat gebied, waar hij als manniet behoorde, het was enkel de artiest in hem, die genootvan de kleuren en Iijnen van mooie vrouwen, even op=recht en innig als een andere zijn vreugde vindt in demooie natuur van luchten en landschappen en horizonnenbuiten .Een mooi meisje kon bij hem geen kwaad doen, en

hij dacht er nooit diep over door, dat de schoonheid,waar hij zoo van genoot, toch maar schijn van buitenwas, en daarom nog geen afspiegeling van ziele=mooivan binnen. Het ephemere, vluchtige, onbeduidende van22

al die ladder=leventjes viel hem niet op, in zijn ver=rukking over bet liefelijk rythme hunner verschijning.,,A thing of beauty is a joy for ever", dat was zijnantwoord, als iemand hem verweet, dat hij to veel naar't uiterlijke mooie van vrouwen keek . Dat die vageschoonheid als die van vlinders en bloemen is, die dravergaat, hij wilde er liever niet over denken . Hij durfdeook niet, hij was er to zwak voor, en hij was veel toblij, dat het goed ging met zijn leven, zooals het n(i was .Met die meisjes1, en vrouwen=veneering, en als innigsteuiting daarvan zijn reverentie voor Ellie, die bijna eengodsdienst was, zoo onvoorwaardelijk en blindelings vangeloof, stond of viel zijn geheele bestaan .

Hij voelde absoluut niet als ,verliefd" op Ellie, enhij had ook nooit gedacht dat zijn innige houden vanhaar iets anders zou kunnen zijn dan de groote vriend-schaps=gehechtheid van een broer . Natuurlijk hield jetoch veel meer van je zuster dan van anderen, vondhij, dat sprak van zelf. Het feit, dat ze in 't geheel nietzijn zuster was, dat ze eigenlijk precies voor hem wasals ieder ander meisje, zag hij absoluut niet, juist omdathet zoo vlak voor de hand lag . Als hij intiem met haarin haar boudoir zat, en hij haar, bijvoorbeeld als zij jarigwas, weleens kuste en door haar gekust werd, zooalshij dat gewoon was to doen, sedert then dag, dat hijvoor 't eerst in haar kamer had gestaan, dan was datniets bizonders voor hem . Hij was toch haar broer!Ook was hij er nooit onrustig of zenuwachtig van ge=worden, en had hij zich nog nooit verlegen tegenoverhaar gevoeld. Het gaf hem juist zoo'n weldadige, be=hagelijke rust, bij haar to zijn . Heelemaal niets van

23

geagiteerdheid of zoo . Zoo als het nu was tusschen hemen Ellie, was het goed, en dat was juist het heerlijkevoor hem, dat voldane, tevredene, veilig=weldadige, datals een zachte harmonie in hem vloeide als hij bij haarwas. Als hij niet voor haar voelde of ze zijn zusterwas, als hij haar anders Iiefhad dan als een goede ka .meraad, die tevens artiest was, en met vreugde hetmooie genoot van haar uiterlijke verschijning, dan moestdat gevoel in de verre onbewustheden van zijn diepstewezen slapende zijn, als een kind in moeders schoot, datnog niet bewogen heeft .

24

HOOFDSTUK III .

oen Ellie van Taats zestien jaar was, had haarvader haar op een kostschool gedaan van deHernhutters, in Neuwied .

Daar was ze bizonder streng opgevoed, metorthodox-christelijke principes, en het geheele onderwijswas van godsdienstige bespiegelingen doortrokken, alsvan een essence. De groote evenementen in het jonge=meisjesleven daar bestonden uit de predikingen vaneen' geliefden, jongen domine . Alle meisjes dweeptenmet hem, en aanbaden hem als een heilige, die JezusChristus naderbijkwam in vroomheid en geloof. Erwaren er, die zwoeren, afstand to doen van alleaardsche dingen, en hun geheele leven aan den gods=dienst to wijden . Een geest van fanatisme ging over depensionaires .

Ellie s jong, ontvankelijk gemoed kwam al heel gauwonder den indruk van haar omgeving, en zij schreef op=gewonden brieven naar huis over den godsdienst, diehaar vader verbaasden . Langzamerhand werd het alerger . Zij verweet zich, dat zij eene zondares was,jammerde over de kleinste tekortkomingen, als eenjokkentje of een klein koketterietje, en verheerlijkte den

25

geliefden domine in vurige, pathetische bewoordingen, alseen nieuwen Heiland .

Ten Iaatste hinderden haar geexalteerde brieven haarvader zoo, dat hij, toen zij pas een jaar op het pensionnaat was geweest, besloot, haar maar weer thuis tonemen, voor het to laat was. En zoo kwam Ellie ophaar zeventiende jaar van de kostschool in den Haagterug .

In 't begin nog onder den indruk van den geest vanvroomheid en ,Entsagung", die haar een jaar overheerscht had, wilde zij niets van het mondaine levenweten, en weigerde zij beslist om uit to gaan . Maarbinnen een paar maanden had het Haagsche leventjehaar ineens ingepakt en was het dwepende bakvischjevan de kostschool een echt Haagsch „dame-meisje"geworden .

De oude heer van Taats, die een afkeer had van gods=dienstdwepen en fanatisme, had alles gedaan om Ellievan haar religieuze droomerijen of to brengen .

Hij had zijn ongetrouwde nicht Josephine in huis gennomen, en haar opgedragen, voor Ellie een slaapkameren een boudoirtje zoo in to richten dat zij niets meerzou kunnen verlangen . Hij bewoonde een groot, nieuwgebouwd huis op de Koninginnegracht even voorbij debrug van de Javastraat. Zooals de gewoonte was genworden bij den bouw van de Haagsche nieuwe huizen,was aan eene zijde een soort toren uitgebouwd, inimitatie van oude kasteelen, En in then toren was Elliesboudoir, zoodat ze zich wel eens verbeeldde, een prin=sesje to zijn, en het altijd met zekeren trots haar ,toren"noemde. Nicht Josephine moest met Ellie de nieuwste26

en beste toiletjes gaan bestellen, die bij de voornaamstemodistes waren to krijgen, en kreeg carte blanche, omalles aan to schaffen, wat een deftig dame=meisje uit denHaag maar noodig kan hebben .

Daar was Ellie al gauw voor bezweken, en de gods=dienstige dogma's en strenge leefregels waren uit haarzieltje verdwenen voor de charmes van elegante toiletjesen wereldsche amusementen . Binnen korten tijd was zeaan bevriende families en kennissen gepresenteerd, en washet bekend, dat Ellie van Taats ,uitging" .

Zij werd lid van een tennisclubje, van een fietsclubje,en van een dansclub, ging naar het Kurhaus, naar deopera, en naar concerten, en van het dwepende, vromekostschoolmeisje was eindelijk niets meer over dan eenvage herinnering in haar, dat ze eens zoo'n vreeselijknuchter, dom gansje was geweest, dat nog niets afwistvan de wereld.

Ze had nu wel wat anders to doen dan bijbellezen ende aanteekeningen uitwerken, die zij maakte onder depreeken van den geliefden domine .

Ellie's leven werd het geheele jaar door gevuld doorde verschillende Haagsche amusementen, en nooit voeldezij haar bestaantje leeg van verveling .

"s Winters, als het mooi weer was, maar vooral in delente, nam de tennis=club haar in beslag. Dat werd daneen tijdje een „rage" bij haar, en ze ging er heelemaalin op. Ze werd dan een echt ,tennismeisje", zooals Pimdat plagend noemde, en den geheelen dag praatte zij overrackets, en scores, en games, of het de gewichtigste dingenvan het leven waren . Ze was bekend als een goede,ijverige speelster, zoolang het Kurhaus haar nog niet van

27

het spel aftrok . 's Ochtends vroeg fietste ze naar de ter=reinen van Leimonias, kwam om een uur even terug omkoffie to drinken, en peddelde om twee haastig weer wegnaar de lawn. Ze had een echt gezellig clubje van dame-meisjes en jonge heeren, en was zelfs als Presidente ge=kozen in de commissie, waar haar voornaamste bemoei=ingen bestonden in het arrangeeren van fuifjes en hetzorgen voor fijne schoteltjes . En ze was er zoo populair,dat ze van drie heeren tegelijk de sleutels had van dedelicatessen=kistjes, waaruit ze somtijds de dames fijnesweets presenteerden, een eerepostje van vertrouwen,waarop alle tennis-meisjes trotsch zijn . Zij was dan ookeen echte favorite in het clubje . In die tennis=periodewas het groote evenement in haar leven als zij op descore=tafel mocht zitten, om het koord to houden . Ophet bat in de Theater=zaal van het Kurhaus, na eengroote match, had zij haar balboekje een week to vorenal vol, en de beste spelers vroegen haar altijd om in deheeren en dames=double met haar uit to mogen komen .Er was iets in dat tennissen, dat precies aanpaste aan

haar luchtige, bewegelijke natuur. Zoo voelde ze zichheelemaal zooals ze wezen moest, als ze met vluggestapjes over het tennis=veld vloog, en met sierlijk gebaarserveerde, of met een bevallig zwaaitje de racket omhoogwierp bij het tossen . Ze had dan iets eigenaardig lichtsin haar rythmisch bewegen, als een vogeltje, dat de vlerkenuitspreidt en straks vliegen gaat . Ze tenniste meestal inheel eenvoudige, witte costuumpjes, waaraan ze doorsmaakvol aangebrachte strooken en kanten en volants ietswuivends, heel luchtig transparants wist to geven, datbizonder mooi deed in 't loopen .28

Eens, jaren geleden toen ze nog een bakvischje wasen ze wijde pofmouwen droeg, die in een sterken windheen en weer wapperden, had Pim lachend, zonderbedoeling, gezegd, dat ze wet een vlindertje daarmee leek.Later had hij dat, bij het tennissen, nog eens herhaalden ineens, zooals het met bijnamen Pat, was het tennis=clubje haar „Vlindertje" gaan noemen. Kennissen haddenhet gehoord, en wear aan anderen overgebriefd, en zoowas Ellie ineens in den Haag ,het Vlindertje" geworden,dat bijna iedereen van aanzien kende .

Pim vond het in 't begin erg jammer, dat hij haar zooeen bijnaam had bezorgd, maar later, toen hij wist, datze het eigenlijk wet aardig vond, had hij het juist uit-stekend gevonden. Want was ze niet echt een vlindertje,zijn zuster? Fladderde ze niet net zoo, onbewust, opgracieuze rythmen, blank en blij door het leven, en zochtze niet geluk in alles wat lief en Iicht was van kleur?Was ze niet even broos en teeder als een vlindertje, omeven voorzichtig mee om to gaan, en enkel to beroerenmet fijne, eerbiedige vingeren? Was er iets mooiers tobedenken om met Ellie to vergelijken, dan zoo'n trans=parant, gevoelig wezentje van rythme en teare kleur,zacht=wiegelend in Iicht en blijden zonneschijn?

Ook als zij op haar fiets zat, met het luchtig wappe=rende rokje om de fijn gelijnde beenen, en de broos-geenkelde voetjes Aug rondvliedend op de pedalen, leekze wet zoo'n rythmisch Iucht=wezentje, voortfladderendin zwierigen zwaai van bevallig gebaren .

En als Hagenaars over haar spraken was het zeldenover Ellie van Taats, maar bijna altijd over ,het Vlin=dertje ."

29

Als nicht Josephine of pa haar wet eens beknorden,dat zij zoo weinig thuis was, en altijd maar uitging, zeideze zelf lachende : „Maar ik ben toch immers het Vlin=dertje? Die zit immers nooit stil? Die fladdert toch altijduit, van 't eene op 't andere!"

Ook 's winters was er genoeg to doen voor een dame=meisje als zij . Daar had je ten eerste „de stad" 's mid=dags. „De stad," dat is de Hoogstraat, de Veenestraat,de Spuistraat, de Passage, de Lange Pooten, de ,stad"zooals je nergens in Holland, ook niet in de Kalverstraatin Amsterdam, iets zoo gezelligs terugvindt. In „de stad"gaat zoo'n dame=meisje met een oude dame of met eenevriendin „boodschappen doen,' of als ze 't heel deftigzegt „shopping", ontzachelijk gewichtige wereld=dingen,als stalen zien bij Emmerechts of Haefely, handschoenenkoopen bij Laimbock, schoenen aanpassen bij Berenbak,lintjes en dasjes uitzoeken bij Michel, onmisbare nietsjesbij Manusje van Alles, snoeperijen bij Krul of Sprecher,fijne broodjes bij Lensvelt Nicola, en o! zooveel prettigecomissies meer . Vooral tegen St. Nicolaas wordt dat echtgezellig, als het overal zoo druk is, en de winkels ophun mooist zijn . Dan trippelt zoo'n dame=meisje heelgeaffaireerd over het trottoir, verbazend ingespannen metkleine pakjes aan touwtjes, of at haar gedachten gewijdzijn aan het lastige, moeilijke shoppen . IVIaar het is nietsdan lieve schijn, then ze om zich doet, want ze gaat in,,de stad" zooals ze 's zomers naar het Kurhaus gaat,alleen om van haar liefelijkheid aan de menschen to latenzien, en bewonderd to worden, en zich begeerlijk tomaken. Ze weet ook wet, hoe charmant die gewichtigheidvan „boodschappen doen" haar staat, en ze weet op

30

welk uur ze die en die kan tegenkomen, en eerbiediggegroet worden door dezen en genen . Daar heeft zoo'nwezentje van glans en gratie nu eenmaal behoefte aan,en ze ziet ook in „de stad" alleen bet prettige en aan_gename, dat haar streelt en huldigt, en ze gelooft in denschoonen schijn. Je ontmoet er al de kennissen, en blijfteven wat staan praten op bet trottoir, of in een winkel,je loopt eerst heelemaal naar bet Plein om iets to bestellen,gaat dan in 't Noordeinde iets halen, en bedenkt danineens dat je in de Pooten iets ,vergeten" hebt, omnogeens door „de stad" to kunnen teruggaan, en omdatje dan toch bij Sprecher of Monchen bent heb je ineensdollen lust in gebakjes of een plombiere en een likeurtje .En als je naar Monchen gaat moet je langs „de Witte,"dan moet je heel zedig voor je kijken, want daar zittenheeren die je kent, en je ziet ze toch allemaal, ofschoonje niet dien kant op moogt kijken . Want een Haagschdame=meisje ziet altijd iemand eerst recht als ze in 'tgeheel niet naar hem kijkt. Ook voelt ze, bij intuitie, datiemand naar haar ziet en haar bewondert, al loopt dieiemand achter haar, zoodat haar oogen hem niet be .merken. En zonder die intuitie zou „de stad" niet zooaantrekkelijk voor haar zijn .

Ook voor Ellie was dit de eigenlijke charme van „destad," al was ze bet zich niet zoo precies bewust : be=wonderd to worden door heeren . Maar ook alleen betbewonderd worden, en bet gegroet worden, en bet terug=groeten, en niets meer. Ze vond bet aangenaam die endie tegen to komen, ze vond bet van den een prettigerdan van den ander, en knikte dien dan ook vriendelijkertoe; ook zou ze de hulde van al de heeren, die zij kende,

3 1

niet graag gemist hebben, maar naar meer dan dat ver=Iangde ze niet . Zoo was het nu juist gezellig, zoo washet goed, en het moest ook maar altijd zoo blijven. Enofschoon ze het met haar vriendinnen altijd heel druk hadover engagementen, en of die wet die zou vragen, en ofhet waar was, dat het of was tusschen Klaasje en Pietje;ofschoon ze ook doordrongen was van de onvermijdelijk=heid dat ten slotte haar dame=meisjetijd ook eens zoumoeten uitloopen op een verloving, en dat daar ookeigenlijk al dat „uitgaan" op gericht was, en op nietsanders, toch had ze nog absoluut geen lust om zelf atzoover to wezen, en kon ze zich niet voorstellen, dat zeooit zooiets doen zou. En er was juist zooiets pikantsin het idee, dat er onder al die duizenden menschen ergenseen rondliep die eens haar man zou warden, en dat zegeen flauw idee had hoe hij er wet uit zou zien, evenminals hij van haar . Maar dat het niemand was van de heerendie ze nu kende, daar was ze zeker van . In dat uitgaan, uit=gaan en aldoor maar uitgaan van zoo'n dame=meisje alsEllie ligt onbewust een altijd zoeken, zoeken naar den Eene,die ergens wezen moet, en wien ze haar geheele charme vanongerept maagd=meisje dan ineens genadiglijk zal geven . . . .

Ze wist wet, dat heel veel van haar kennissen zichniet verloofden uit enkel liefde, en ze hoorde dikwijls dematerieelste dingen uit den mond van meisjes, die eruitzagen als liefde=godinnetjes, en toch niets dan berekeningover geld en positie in haar denken brachten over eenaanstaanden man, maar zIj was vasthesloten, alleen totrouwen met iemand „waar ze van hield," al was dat,,houden" een vaag en verward begrip voor haar, omdatze het nooit diep in zich gevoeld had .

32

Er was nd nog maar alleen het genot van het zichmooi aankleeden in elegante toiletjes, van zich daarmedeonder andere menschen to bewegen en dan bewonderdto worden, en er was de pret die je hadt op partijtjes,en de conquetes die je deed op heeren, zoodat ze je hethof maakten en allerlei aangename, vleiende dingen zeiden,waar je wel eens om bloosde, en er was vooral devroolijkheid en het lachen, het heerlijke, uitgeschaterde,weldadige lachen, dat zoo goed doet aan een onbezorgd,levenslustig jongmeisje. Er was „de stad," en de franscheopera of de hollandsche komedie zoo nu en dan, tennis=club met de matches, en in de Theaterzaal van het Kur=haus het bat daarna, en er was de dansclub in het Hoteldes Indes, eens in de 14 dagen, met tusschenbeide eengroot bal in serieus decollete=toilet met souper . Die beer .lijke dansclubavondjes, zoo gezellig, allemaal jongeluionder elkaar, met twee mama's er bij, voor de convenance,met Gaillard of Bino als dansmeester, en zoo tusschen=beide muziek van de Polackjes! En dan de fietsclub, alshet mooi weer was, en de dinertjes, en de soireetjes ende sauterietjes bij haar zelf aan huffs, die ze zoo amusantwist to arrangeeren!

Een bal was nog het verrukkelijkste van alles, vooralals er een goede cotillon bij was. Daar kwam ze gloeiendevan opgewondenheid van thuis, de handen vol bloemenen eereteekenen, die ze behaald had van de heeren,sterretjes, en decoraties en broches en allerlei kleinigheidjesvan den cotillon, die ze fang bewaarde . Ze had haarheele balboekje vol gehad, en al de extra dansen, ze wasden geheelen cotillon door in de weer geweest en hadgeen rust gehad, en verbeeld je, ze had een orals en de3 V(indertje.

33

quadrille gehad met den spaanschen attache, den graafde Testas, die er ook was, en haar door Pim was voorsgesteld . Dat kreeg de oude beer van Taats dan denvolgenden morgen in een vloed van opgewonden woordento hooren en hij vond het heel natuurlijk, dat zijn Ellie,die het mooiste meisje van den Haag was, zoo werdgefeteerd .

Haar vreugde over de dansen met den adellijken di=plomaat kwam alleen daarvan, dat ze, als elk Haagschdame=meisje, idolaat was van de hooge aristocratie, nietomdat zij den graaf zelf zoo bizonder aantrekkelijk vond,en al haar genot op zoo'n bat was alleen om de hulde,en het dansen en het geluk en a1 den rijkdom van betbat. Maar de diepste, heiligste onbewustheden van betmaagd=zijn, waar eens de liefde uit oprijst als zij er nieteeuwig slapen blijft, waren ongerept gebleven in al dieglorie van feestende vreugde.Zoo ging Ellie den winter door in eene aaneen=

schakeling van pretjes, waar er maar gelegenheid toewas. In de lente, als de winteramusementen ophielden,ging ze op in tennissen en fietsen . Maar al het plezier,dat zij 's winters had genoten en a1 de dolle pret dieze soms op de clubjes had, was voor haar toch nogniets bij wat de zomer haar zou brengen . Want als dePhilharmonische Kapel in 't land kwam, en het bad -seizoen begon, verflauwde haar ijver voor de tennis-- ende fietsclub, en het Kurhaus werd nu een ware rage .Het tennis=meisje was dan ineens Kurhaus=meisje ge-worden .

Hoe blij was Ellie geweest, toen het eindelijk Juni wasen het Kurhaus open voor het eerste concert! Dat werd

34

nu haar tweede huis, voor vier maanden Lang, een huis,waar ze met een heeleboel net gekleede, mondaine men=schen samen in woonde, en waar ze haar vaste plekjein had, haar fauteuil in vak A, de vierde rij van achteren,dicht bij de diplomatic. En je moet echt Haagsch dame=meisje zijn als Ellie, om de voile heerlijkheid van zoo'ngroot en toch gezellig huis to beseffen. Daar komen alde nieuwe toiletjes van 't seizoen, van uit alle steden vanEuropa, russische, hongaarsche, duitsche, engelsche, daarkomen al de intieme kennissen uit den Haag, en al demenschen, die je 's winters tusschen twee en vijf in „destad" ziet, en daar komt de hooge aristocratic, en al dechic uit de diplomaten=loge in de opera . Dat is juistzoo gezellig, dat die daar nu allemaal zoo door elkaarin een zelfde zaal zitten, voor dezelfde prijzen, huiselijken gelijk . Den Haag is net genoeg een kleine stad omzoowat alle uitgaande menschen van aanzien met elkaarbekend to maken, en zoo had Ellie in haar tweede huis,het Kurhaus, een massa kennissen die ze, al had zij dieook nog nooit gesproken, toch niet graag zou gemisthebben, omdat ze in zekeren zin eigenlijk tot haar familie,de Kurhaus=famiiie, behoorden. Dat was juist het in .gezellige en knusse van het Kurhaus-leventje, zoo n grootefamilie to hebben in dat zelfde, eene, groote huis, dieallemaal hetzelfde genot hadden en, ofschoon onbekend,toch allemaal elkaars trouwe opkomst noodig hadden omhet er eerst recht aangenaam en mondain to maken .

Ook was nergens zoo 'n verrukkelijke pantoffelparadeals in de pauze op het terras . Daar haalde nu eenmaalniets bij . Je ontmoette er nu letterlijk iedereen . En doordaar stelselmatig iederen dag en avond met trouwe ge=

3 s

35

regeldheid to komen, ontstond er een soort stifle, zwijgendeverstandhouding tusschen de verschillende wandelaars .Onwillekeurig gaven ze elkaar blikjes van herkennen,bijna als iets van aanmoediging en dankbaarheid, dat zeer alweer waren, dat ze de prettige, gezellige boel gaandehielden, waar ze zoo van genoten .

Dat heerlijke zitten voor Ellie in haar fauteuil, bij't begin van 't concert, en ook even bijtijds voor 't beginvan 't tweede gedeelte! Dan kon je zoo op je gemakiedereen zien binnenkomen, en al de toiletjes een vooreen opnemen, en er met degene waar je mee was, overpraten. Wat lief zag Annetje Wesman er weer uit, enwat een keurig costuumpje had freule Herthe aan! Watdurfde Lize van Elsmeet een breeden, grooten hoeddragen! Dat ze niet bang was voor opspraak! En watwaren die pikzwarte nonnatjes van resident Lachmanntoch dom om zulke gloeiende, vuurroode blouses altijdto dragen! Kijk, daar hadt je ,het hoedje" weer, net alsverleden jaar, nog altijd even snoezig en popperig! ,Hethoedje" was een van de bekendste Haagsche Kurhaus=typen, een eigenlijk niet jong meer zijnde dame, eenweduwe van Beloo, uit de deftigste kringen, die al grootekinderen had. Maar, als wilde ze verstoppertje spelen metden ouderdom, schuilde ze zich weg in de luchtigste,keurigste jongemeisjes=toiletjes, licht creme of licht roze,en tooide zich met in heel Scheveningen beroemd ge=worden hoedjes, broos en teer als bloemenbundeltjes ophaar mooie, zwarte krullen, en kinderlijk=lief onder dekin vastgehouden met zijden keel=bandjes, van een werkelijkallercharmantst effect. En met haar exquis figuurtje, haaraltijd schitterende, donkere oogjes, en haar altijd liefelijk36

glimlachenden mond, was ze werkelijk een zonnestraaltjein het Kurhaus, dat menig jong dame-meisje jaloerschmaakte. Zonder Jet hoedje", zooals men haar noemde,zou het Kurhaus niet meer compleet zijn geweest . Enaltijd, zonder ooit een keer over to slaan, keek Ellie naarde voorste fauteuils in vak C, of ze er wel was . Zehad een geheime sympathie voor het deftige weduw=vrouwtje, omdat ze in haar de verwantschap voelde omook, als zij, er zoo lief en prettig mogelijk uit to zien,en vroolijk to lachten tegen de lieve, gezellige, aange=name, mondaine wereld .Heel gewichtig was voor Ellie 'ook de hoek van

de diplomatie, waar ze vlak bij zat, waar ze heimelijkexpres een plaats dicht bij had genomen, om er vooralgoed naar to kunnen zien . Als alle echte Haagsche dame=meisjes had ze een stille, eerbiedige vereering voor dehooge aristocratie, de diplomaten en de hof=clique . Wetwerd ze door een paar van de heeren er uit gegroet,en knikte ze ook wel eens tegen enkele dames, wet ont=moette ze ook hier en daar van die zoo bevoorrechtewezens, maar, dat wilt ze heel goed, het eigenlijke, in=tieme, exclusieve chic=kringetje van den Haag was voorhaar gesloten. Het was heel moeielijk om daar vastenvoet to krijgen, als je niet zelf van heel ouden adel was .Ze had het wet eens zoo wat geprobeerd, en als elkdame-meisje zou ze er alles voor over hebben gehad,maar het was niet gelukt, en nu had ze er zich bijneergelegd . Ze was nu al heel blij, als de spaanscheattache, de graaf de Testas, - een grof, dikbuikigkereltje met een rood slagersgezicht, -- met wien zecens gedanst had, haar groette, of de markiezin de

37

Beauregard, de vrouw van den franschen gezant, haareen genadig knikje gaf. Het was een genot voor haar,de toiletten van al die vreemde, adellijke dames to be=kijken, en to zien, hoe ze onder elkaar deden, in dienheerlijken, ontoegankelijken kring van uitverkorenen . ---Het pikantste in die menschen vond Ellie, dat zij kondendoen, wat andere menschen niet konden, en dat dan tochnog bizonder chic van hen werd gevonden . Bijvoorbeelddat vrouwtje van dien poolschen graaf en haar russischevriendin, die kakelden en babbelden hardop onder eenvioolsolo of een heel zacht adagio, zoodat andere men=schen wien het hinderde, omkeken, en toch stoorden zeer zich volstrekt niet aan, en gichelden maar hardopdoor. Heel chic was ook, om midden onder muziekbinnen to komen, en dan met veel Iawaai fauteuils opento kleppen, en nog even een praatje to maken, hardop,zonder om de stoornis to denken . --

Wat Ellie 66k heerlijk amusant vond, was een vriendvan Eduard, een schrijver, Frederik van Klaerbeke, dieeen echte melomaan was, en een fauteuil voor haar had .Die zat altijd in een soort stomme extaze, met zijn hoofddiep gebogen, naar de muziek to luisteren, en als er inde buurt wat leven werd gemaakt, werd hij eerst zenuw=achtig onrustig, en keek dan met vernietigende blikkenwoedend om zich heen, of hij van plan was een moordto begaan aan de rustverstoorders . -

Z6o waren er nog meer types in haar fauteuil=omgeving,die er nu eenmaal bij hoorden . De twee half doove oudejuffrouwen, die allebei een knevel hadden, en de drienonnatjes, met van die intelligente aapjes=gezichtjes, diezoo met de r rolden, en de mama met het blauwe meisje,

38

dat er zoo lief uitzag, en maar een japonnetje scheen tohebben. En dan nog zooveel anderen, die je geregeldavond aan avond terugziet, en die daardoor altijd heeleventjes een beetje in je leven komen, net als de dingenuit de omgeving van je huis dat nu eenmaal doen. Jehoort van dezen of genen hun namen, je weet waar zevandaan komen, en zoo had Ellie heel veel van dieKurhaus=bekenden, die ze nooit gesproken had, maar diehaar toch een beetje intiem waren, van wie ze zoolangzamerhand al de toiletjes wist, zoo, dat het haaropviel als ze wat nieuws aan hadden, en die ze altijdmet prettige herkenning iederen dag terug=zag in hetgroote, lichte Kurhaus, waar al die menschen het samenzoo echt Haagsch gezellig voor haar maakten .

Ze hield natuurlijk ook dol van muziek, want iederKurhaus=meisje houdt daar nu eenmaal van, en ze ver=beeldde zich ook, dat het heel serieus was, wat ze vanmuziek voelde . Ze kende van de programmes eenheeleboel moderne composities, en sprak mede overGlazounow, en Tschaikowsky, en Borodin en RichardStrauss . En ze verheugde zich op een vrijdagschensymphonie=avond, met een symphonie van Brahms, eneen Beethovensch viool=concert door Witek . Ook kendeze zoo wat het geheele orchest, en wist, als ze er eenpaar musici buiten van tegenkwam, precies to zeggen ofhet een violist was, of een clarinettist, of een bazuinblazer .Voor Rebicek, met zijn eeuwig vriendelijk, mondain glim=lachje, die toch zoo heerlijk en vol feu sacre dirigeerenkon, had ze een soort stille vereering en ook een zekeredankbaarheid, dat hij haar elken avond zooveel genotgaf, alsof hij dat ook persoonlijk aan haar had bedoeld .

39

Maar nooit imponeerde de muziek haar zoo, of zoodrahet stuk uit was, had ze toch haar gewoon vroolijk, lachendlief=doend gezichtje van dame-meisje, dat in de eersteplaats in het Kurhaus komt om gezien to worden en zelf tozien. En het prettigste er van was toch eigenlijk het wan=delen op het terras in de pauze, langzaam, met Haagschepantoffel=paradestapjes het vierkant om, tusschen allemaalnet gekleede,wel=verzorgde, uitzijnde, mondaine menschen .

Zij zag a1 die chic gekleede, deftige Haagsche wereld,meneeren en mevrouwen, nu eenmaal als allemaal be-schaafde, deugdzame, fatsoenlijke menschen, menschen uitde beste kringen, die weten hoe 't behoort, en die smaakhebben, en amusant zijn . Zij twijfelde er ook niet aan,of de meesten van die menschen waren goede menschen,die goede dingen deden, de elite, zoowel zedelijk als vanstand. En het was nu eenmaal prettig om als mooi,deftig jong meisje daar onder to loopen, een gracieuscostuumpje aan to hebben, en bewonderd to worden .Het streelde haar ook, anderen mooi to zien, omdat zegelukkig was met mooie kleuren, en vormen, en lijnen .At die drukte en die bevallige beweging maakte haarvroolijk, en daarom lachte ze tegen het teven, en wasblij dat ze er bij was, dat ze 66k haar deel mocht hebbenin die algemeene blijdschap en at dat plezier, en dat zeook jong en lief was om to zien, zoodat ze allemaal naarhaar keken, en er zooveel eerbied en reverentie was inden blik van de heeren, die haar groetten . Zij vond hetnu eenmaal heerlijk, in dat lichte, luchtige Haagscheleven lief to doen en lief gedaan to wezen .Maar in at den gloed van de hartstochten om en vlak

bij haar, die ze niet zag, was haar maagdelijke ziel on=

40

gerept gebleven, en achter den schijn van bijna verliefdecoquetterie en flirtspelletjes, die als dame=meisje nu een=maal om haar was, had nog Been passie gebrand, en lagnog onontroerd de kalme rust van her maagdelijke, invredig evenwicht bewaard .En in al haar pogen om er toch maar aantrekkelijk

en adorabel uit to zien, waarin ze haar teer maagde=lijfje op het voordeeligste liet uitkomen, was niet deminste berekening om met andere invloeden to werkendan die van liefheid en vriendelijkheid van bevalligeronding en kleur.

Dat onschuldige, bijna kinderlijke mooi willen zijn envan mooi houden uitte zich het karakteristiekste in dietwee woordjes, waar zoo'n dame=meisje her voor haarhoogste schoon in uitdrukt : „beeldig" en „snoezig" . Eenschilderij, een boek, een fotografietje waren „beeldig",een hoedje, een kindje, een hondje waren „snoezig", endat waren de sterkste uitingen van haar mooivinden .Beeldig en snoezig zijn, dat was het innige, lieve doelvan haar leven, waarnaar zij streefde in al haar doenvan alledag, en dat zij ook heelemaal bereikte. Ze wasniet een regelmatige beaute, daar was ze niet forsch, niet„fesch" genoeg voor, en er was nog eigenlijk to veel vanhet kind in haar, met to weifelende, vage vormen, omeen mooie vrouw to zijn, maar er ging een Iieve, warmevriendelijkheid van haar uit, die onweerstaanbaar was .Zoo als zij Iachte geen ander meisje, met zoo'n zonnige,oprechte vroolijkheid, en er was in haar geheele aan=komen, op haar Iuchtige pasje, met het fijne, ranke ge-baren van haar stank, virginaal lijfje iets als het bewegenvan een lieve melodie . En haar grootste charme was

41

het maagdelijk reine van haar blik, het onschuldige aanzienvan haar lichtblauwe oogen, waarin haar ongerepte zielin vertrouwelijke overgave, vreezeloos en zonder erg, lagto glanzen .

Wet was het Ieelijke heel dikwijls voor de oppervlaktevan haar leven gekomen, en, Haagsch meisje als zij was,had ze dikwijls gepraat over schandaaltjes met haar vrien=dinnen, en had ze ook wel eens in haar omgeving ge=waagde dingen hooren zeggen, maar toch was het wezener van nooit diep in haar doorgedrongen. Zij dacht, alsnegentienjarige jonge dame, wet goed op de hoogte tozijn, en heusch geen kind meer, maar achter de vage,verwarde voorstellingen, die zij van de levensdingen had,lag een absolute onwetendheid van hun ware wezen,omdat nog geen vlam van hartstocht was opgeslagenuit de onbewustheden van haar maagd-zijn. En zondererg liep ze met haar meisjesliehaam lief en verleidelijk todoen, zonder eigenlijk to weten, hoe ver de charme ging,die zij er mede verspreidde . Alleen vond ze het prettig,dat ze mooi gevonden werd, en men haar fijne eompli=mentjes zeide, en de heeren haar het hof maakten, zooalszij dacht vol eerbied .

Haar parade=loopen op het Kurhaus-terras was danook niets anders dan een onbewust weggeven van haarvriendelijken, mooien schijn aan al de menschen, en hetterug genieten van den lieven schijn der anderen . Daarhad ze nooit genoeg van, dat was haar een behoefte ge=worden, even vertrouwd als die van het licht en de lueht,en dag aan dag, avond aan avond begon zij het blijdespel op nieuw, dat altijd belangrijk en verrukkelijk was,en nooit verveelde. Zij had bet a1 een paar jaren gedaan,42

en zou zich kunnen voorstellen, dat het alle jaren zooduurde .

En dit seizoen was het nog heerlijker geworden danvroeger. De winkelgalerij en het nieuwe rotonde=cafe,,de la Plage" waren geopend . Dat was weer een heelnieuw, apart genot geworden . Dat gezellige zitje onderdie rotonde, buiten, op een ,snoezig" groen rieten stoeltje,aan een tafeltje en dan onder het snoepen aan een Plom=Mere of een Melange a1 de menschen to zien voorbij=gaan! Na half vijf vooral, als het middagconcert uit was,dan met Wies en Pim, en nog een paar kennissen tozitten, als de drukte op zijn ergst was, en at de heerenna vieren uit den Haag even kwamen overwippen omdaar een bittertje to nemen . Op zoo'n mooien, open dagmet blauwe lucht, met voor haar de groote, glanzendezee, en al die vroolijke, lachende menschen, waaronderze zelf mooi en voornaam, was, zoo echt intiem metvertrouwde kennissen, en met overal de zonneschijn overde dingen, voelde ze zich dot gelukkig als een vogeltje,blij met het Iicht en het leven .

Dan naar huis gaan, in 't karretje van Pim, of in deelectrische tram, gauw even kleeden, dan eten, even koffieinschenken, en dan weer dadelijk terug naar het Kur=haus, voor het avondconcert. En later, als 't kon, nogniet dadelijk naar huis als het uit was, maar nog evennaar Berenbak, of nog liever naar de Kurhausbar, waarde Zigeuners speelden . Daar kon het zoo gezellig zijn,zoo echt sans=gene, soms wet eens een beetje to rumoerig,ordinair, maar daar lag juist weer een beetje pikants in .

Eindelijk weer naar huffs, even in de courant kijken,en naar bed, om den volgenden morgen hetzelfde leventje

43

weer to beginnen, en even naar het strand to fietsen,voor de koffie van tien tot twaalf, in een luchtig morgencjaponnetje, heel eenvoudigjes .

Naar andere gelegenheden ging ze nooit . De Dieren-tuin was to bourgeois geworden, en het Bosch vond zevervelend. Hoe was het mogelijk, dacht ze, dat er vroegerniets anders was dan dat!

Want er was niets dat haalde bij Scheveningen, bijhaar Kurhaus vol mooie muziek en licht en prettigemenschen, haar tweede huis, waar ze zich zoo dot amuoseerde in al de gezelligheid van het verrukkelijke, monadaine leven .

44

HOOFDSTUK IV.

iet enkel de zachte droomerige ziel van Eduardvan Wedel leefde van Ellies luchtig, liefe=Iijk Iicht vlinder=wezentje, want ook voorhaar vader was zij het groote, eenig reeele

houvast van zijn bestaan .Mr. van Taats was een typische Haagsche figuur,

bekend bij iedereen, die het Haagsche leven goed mede=maakte. Hij was een van die karakteristieke oude heeren,die eeuwig 's middags tusschen vieren en vijven in „destad" flaneeren, in den bedriegelijken schijn van eerwaardigeheid en deftigheid van mannen op jaren, die hun yolken hun vorst trouw en ijverig hebben gediend, maar danook nu van een welverdiende rust mogen genieten . Zezijn nog erg licht en jong gekleed, en loopen nog metvrij elastischen stap, alsof de fut er nog Lang niet uit is,en ze nog best van het leven kunnen genieten . En dedemi=mondainetjes kennen hen alien, weten dat ze goedberalen, en maken hen gelukkig met knipoogjes en lonkendeblikjes van verstandhouding, als ze stiekem blijven staanvoor een winkel, quasi bekijkend de etalage . Daar makenzij de oudjes lekker mede, die zich dan nog zoo echt„jong" voelen . De oude van Taats vooral was een goede

N

45

bekende van de dametjes tit de buurt van het Bezuidenahout en de Fluweelen Burgwal en het Hollandsche Spoor,De meeste vrouwen, die iets beteekenden in de galantewereld, had hij gehad, en ieder ingewijde wist dat hijhet was, die het beruchte blonde Antje in de kleerenhielp, dat er altijd zoo copurchic uitzag, en haar vrien~dinnen de oogen uitstak met de nieuwste Parijsche toi=letten van Hirsch .

De vrouwen waren altijd de groote, alles overheerschendehartstocht geweest van van Taats . Zijn eerste vrouw,Ellies moeder, was ziek geworden van jaloezie, toen zehem aldoor betrapte op overspel van het ordinairste soort.Toen was ze een jaar later gestorven . Naaistertjes, kinderjuffrouwen, dienstmeisjes, die bij hem in betrekking waren,geen vrouwelijk wezen was voor hem veilig . Het waseen rage, een obsessie, maar alle vrouwen, die er maareen beetje aantrekkelijk uitzagen en onder zijn bereikkwamen, wekten zijn wilden hartstocht op . In een krank-zinnigen roes van passie had hij zijn geheele leven ver=gooid aan de vrouwen, niets ontziende, zelfs de vrouwenvan zijn vrienden niet, als hij maar ergens gelegenheidzag om wat hij noemde van een buitenkansje, een ,bonnefortune", to genieten .

Naar buiten was hij altijd even respectabel en fatsoen=lijk gebleven en wie hem niet kenden zouden in hetordinaire, ietwat dikbuikige mannetje, met dat stereotiepvoorkomen van algemeen geacht, notabel ingezetene, nietmeer dan een gegoed, alledaagsch, welgedaan bourgeoishebben vermoed .

AIs kamerlid had hij zich een goeden naam gemaakt .Maar in eene vreemde, nooit tot klaarheid gekomen zaak,

46

waar niemand het fijne van wilt, maar waar veel overgefluisterd werd in den Haag, en waarin eenige hoofd=ambtenaren en notabelen betrokken waren, was ook zijnnaam genoemd, en men gaf dit algemeen als reden opdat hij dit jaar niet herkozen was . Niemand wist er echteriets bepaalds over to zeggen en daarom deed de zaakgeen nadeel aan zijn positie van algemeen geacht, fat=soenlijk man. Door zijn tweede huwelijk met een douairierevan Wedell was hij geparenteerd geworden aan de bestebeau monde van het land, en, al was hij er nooit ingeslaagd, erg intiem to zijn met die aangetrouwde aristo=cratische betrekkingen, toch werd hij er geregeld ont=vangen, en brachten zij hem beleefdheidsbezoeken. Endaar hij zich verder uiterlijk aan al de conventies hieldvan de burgerlijke maatschappij, op zijn tijd visites maakte,kaartjes pousseerde, op de societeit kwam, en een groot,deftig ingericht huis op de Koninginnegracht hield, be-kommerde men er zich weinig om, hoe hij verder achterde schermen zijn prive leventje doorging . Wel werd erwet eens, gefluisterd dat de oude van Taats, van wienje 't zoo niet zou zeggen, een stille ,pierewaaier" was,maar hij was immers weduwnaar, en nog kras genoeg omop zijn twee en vijftigste jaar niet als een monnik to leven!

Van Taats wist wet voor zich, dat zijn leven eigenlijkeen mislukt, pieterig klein ding was met zijn eeuwigegeloop achter de vrouwen, maar hij voelde ook, dat hijer niets meer aan doen kon. Hij moest, en kon nietanders, of hij wilde of niet . En die hartstocht, die eerstnog iets moois had gehad van onstuimige, opbruisende,onbreidelbare levenskracht, was naarmate van Taatsheviger leefde en ouder werd, ontaard. Hij had to veel

47

van zijn vitaliteit gevergd en zijne uitspattingen warenten laatste meer cerebraal dan reeel geworden .

Toen was hij langzamerhand afgedaald tot mindere,onwaardiger dingen dan gewone debauches met eenenkele vrouw, en hij was in de „basse misere" aan=geland, proevend van de verfijnde, savante geheime=nissen der allerlaatste voldoeningen . Hij scharrelde metentremetteuses van verdachte rendez-vous, en kreeg toe=gang tot strenge, allerexclusiefste gelegenheden, waar zelfsde meest ingewijde in de Haagsche chronique=scandaleusenog niet van had gehoord . In die verre, ongure duister=nissen van ontaarden hartstocht liep zijn leven Iangzaam,Iangzaam leeg, en hij had er zich bij neergelegd, wetenddat hij geen kracht had, er iets tegen to doen, en hetbeschouwend als een soort noodlot, waarmede niet tovechten valt, en dat toch in elk geval aangenamer eninniger sensaties geeft dan alcohol of zooiets . Dat hijzich van buiten zoo voordeed als een fatsoenlijk, notabelburger was ook niet zoozeer huichelarij en valschheidvan hem, als wet heimelijke, onbewuste schaamte, als vaneen oude, respectabele dame, die het niet weten wit, enstiekem achter het gordijn voor het venster een fleschportwijn heeft staan . Hij wilde ook zijne familie en zijnekennissen er geen aanstoot door geven, en deed dan ookal zijne uitspattingen strikt alleen . Nooit nam hij eenander er over in confidentie, niemand was ooit getuigegeweest van zijn buitensporigheden .

De lage wellusten waren hem nu eenmal de baas,maar niemand gunde hij ooit to zien dat hij hun slaaf,hun nieteling was . Zoo lag er nog eerder trots danschijnheiligheid achter zijn bedriegelijken schijn van fat=48

soenlijk, conventioneel bourgeois . En diep in de onbe=wustheden van zijn ziel verscholen lag een schaamteover zich zelf, dat hij zoo 'n zwakkeling was, zoo'n laffekerel eigenlijk, die maar met zich sollen liet wat zijnnoodlot wilde en nu in het duister, achter de coulissenvan het Ieven, als een sluiperige dief moest nemen, watzijn lage wellustjes begeerden .

Maar buiten dat donkere, louche leven, op een geheelander plan, in een geheel andere steer, als het beste inhem, dat er in geslaagd was, zich of to zonderen van at't lagere, bloeide, rein als een blanke waterlelie, die zichuit duisteren poet verheft, zijn liefde voor Ellie . Dat washet eenige, wat hij van zijn leven had rein gehouden . Hetwas to ver boven al dat donkey, dat er nooit bij kon,het eenige edele en heelemaal zuivere, dat ooit uit zijnontaarde ziel was opgerezen tot het licht . En hij koes.terde die liefde met iets van het gevoel van den ter doodveroordeelden moordenaar, die in zijn gevangenis eenzacht, blank duifje liefheeft, als eenigen, laatsten troost .

Juist alles wat hij negeerde, wat hij besmette en ontowijdde, en waar hij onmeedoogenlijk laffen, lagen moordaan deed, hij aanbad het in zijn dochter, met een soortsombere, wanhopige vereering, die iets diep tragisch inzich had van onverbiddelijke tegenstrijdigheid met zijneigen bestaan .

Hij verafgoodde Ellie met een liefde, die in haar grooteinnigheid bijna de boete was voor al het Ieelijke in zijnduister leven .Het was, alsof hij aan haar goed moest maken, wat

hij aan de Vrouw zijn geheele Ieven misdaan had, enhoe lager hij die had neergehaald in zijn uitspattingen,4 Vlindertie.

49

des to hooger zag hij haar ideale beeld in zijn dochter .Het was misschien veel onbewust ego?sme, want uitde behoefte voortgekomen om toch iets moois en reinsin zijn leven to hebben, maar de liefde, die hij Elliewijdde, was het eenige ware en oprechte in zijn geheelebestaan . Gewoon om naar buiten den fatsoenlijken,eenvoudigen heer to spelen, terwijl hij inwendig wet moist,hoe die geheele houding leugen en bedrog was, voeldehij zich somtijds als een tooneelspeler in het leven staan,die steeds op zijn tellen moet passen, dat hij niet uit derol valt, en zoo was er in zijn omgang met familie enkennissen iets doorloopend onechts gekomen, dat heminwendig hinderde . Maar hij wilt vast en zeker, dat,waar hij ook in veinsde, zijn liefde voor Ellie absoluutwaar en zuiver was . Tegenover haar voelde hij ookniet, alsof hij iets voor haar verborg . Want voor hairbestond het leelijke eenvoudig niet, vond hij. Haar levenwas in een geheel andere sfeer, waar het leelijke nietaan grensde, en vanwaar je het ook nooit kon zien . Zijleefde nu eenmaal in de sfeer van het licht, waar al demooie en goede dingen woonden, die in het duister vanzijn verborgen leven niet konden tieren. En de gedachteaan den dood van zijn eerste vrouw, die door zijn schuldzenuwziek was geworden en gestorven was, deed hemeen groote schuld voelen tegenover Ellie, alsof hij haarmoeder van haar had afgenomen, en persoonlijk tegen=over hair misdadig was geweest. Hij feed somtijds wetdegelijk onder het noodlot van zijn leven, en zou ermisschien al reeds lang met een kogel een einde aanhebben gemaakt, als Ellie niet bestaan had, die de eenigereine vreugd gaf aan zijn bestaan . En zoolang hij haar maar50

had, en hij maar wist dat zij van hem hield, voelde hijde misere niet zoo diep van zijn ignobel gedoe in het duister .

Hij had haar dan ook van jongs afaan bedorven alseen echt troetelkindje. Het mooiste was niet mooi ge=noeg voor haar, en alles wat ze maar wenschte, wisthij voor haar to krijgen . Toen ze nog kind was sjouwdehij zelf dikwijls met allerlei speelgoed onder zijn armdoor de stad, en speelde er met haar mede of hij haarkameraadje was . Na den dood van haar moeder hadhij een ongetrouwde nicht in huis genomen, een oudevrijster, die al haar opgekropte hartegevoel aan het kindwijdde, nu zij wel wist, er nooit een to zullen krijgen,en aan Ellie alle zorgen besteedde, die een moeder maarhad kunnen hebben. Zoo was Ellie als een echt lieve .lingetje van alien opgegroeid, verafgood en vertroetelddoor haar vader, door Pim, en nicht Josephine, over wieze danig de baas speelde . Toch hield Ellie nooit zooveelvan haar nicht, als zij misschien van een moeder zougehouden hebben . Nicht Josephine was weinig in haarleven, en werd nooit intiem met haar . Ellie beschouwdehaar meer als een dame, die het huishouden deed, entegen wie ze wel vriendelijk en beleefd, doch daaromnog niet vertrouwelijk moest zijn . In haar altijd druk inde weer zijn met het huishouden, het eeuwige nazienvan linnenkasten en haar naloopen van de dienstboden,vond Ellie iets burgerlijks, dat haar hinderde . Nicht Jo-sephine bemerkte wel, dat zij Ellie's hart niet kon vinden,maar dit verminderde haar liefde niet voor het meisje,dat Been moeder had . Dat ze zoo geen onuitstaanbaarmeisje was geworden, was alleen to danken aan dekarakteristieke, aangeboren zachtheid en vriendelijkheid,

+'

51

die haar eigen waren . Er was nu eenmaal een neigingin haar, om tegen iedereen lief en aangenaam to wezen,en ook liefheid in anderen op to wekken door haar altijdblij en vroolijk zijn, vol onbezorgden pret . Er was noggeen enkel diep, groot gevoel in haar, maar de natuur=lijke vreugde=glans van haar wezen deed iedereen prettigaan, met wie ze in aanraking kwam, zooals ook eenzonnestraal doet, en een lachende bloem .

Van Taats Ieefde eigenlijk twee levens, die als meteen lijn van elkaar afgescheiden waren, dat, waar Elliebij was, het samenzijn met haar thuis en met haar uit=gaan, en dat, waarin hij alleen was . Door een merk=waardige psychologische eenvoudigheid in hem, warendie twee levens bijna geworden als het wakker zijn enbet in den slaap handelen van een slaapwandelaar, atwas er altijd iets van beider bewustheden gemengd . Alshij thuis was, gezellig in de salon, met zijn maagdelijk,gracieus dochtertje in haar zuiveren onschulds=schijn, konhij zich somtijds niet voorstellen, hoe hij in donkerekrochten van verborgen zonde=misere als een dief hadrondgeslopen om wat wellust to stelen, die zijn ontaardelusten heimelijk begeerden . Het was alles zoo aangenaamen rustig=rijk om hem been, en zijn huis had zoo'n def=tigen schijn van welgesteld fatsoen, dat zijn louche los=bandigheden van buiten eigenlijk een Broom leken . Enhij praatte met Ellie op zoo 'n vriendelijkmvaderlijken toonover voorname, prettige, lief-gewone dingen, zooals eenwel=beschaafd, goed vader doet, dat hij wel niet anderskon dan zelf in zijn rol gelooven . Dikwijls bleef hij dagen,somtijds wet weken, vast in die overtuiging, en Ieefde hijzooals een rustig, algemeen geacht Hagenaar dat doet,52

zich koesterend in de gezelligheid van zijn huis, liefdoendtegen EIIie, en van haar ook aldoor liefgedaan . Hij lasdan 's ochtends zijn couranten en tijdschriften, dronkmet Ellie koffie, scharrelde nog wat op zijn kamer enging dan een beetje wandelen in het Bosch of op denScheveningschen weg, met nicht Josephine, als een deftigoud beer, die van de buitenlucht geniet . Dan een bittertjein de Besognekamer, en thuis op tijd dineeren. Na deneten de koffie en de sigaar, nog een beetje lezen enbrieven schrijven, en vroeg, om tien uur, half elf, naarbed. Maar het duurde nooit lang, dat hij zoo kalm indie rot van bezadigd, fatsoenlijk heer kon leven . AIs eenoude kater, wien het op den duur niet in het schoone,warme mandje bevalt, sloop hij weer uit, naar de duisterewijken, waar het vuile woont . Dan ging hij theedrinkenbij blonde Antje, die gewoonlijk een paar vriendinnenbij zich had, of amuseerde zich met haar in een taaltjevan obsceniteiten en studentikoos jargon, waar hij thuisnooit, ook niet bij vergissing, een enkel woord van zougebruikt hebben. Als hij daar weer eenmaal goed enwel zat, in zijn andere rot van ouden viveur, kwam hijer ook weer zoo heelemaal in, dat het tweede leven, hetreine, van thuis, wear droom scheen . En niet eens bleefhet enkel maar bij Antje, die hem op den duur tochverveelde. 's Avonds, om negen uur in de Spuistraatof de lange Pooten, was er altijd wel wat op to visschen,of, heel enkele keeren, hij was o zoo bang om eindelijkeens gesnapt to worden, sloop hij, Tangs omwegen ensteegjes en binnengrachtjes, naar een straat achter hetBezuidenhout, waar een geheimzinnig rendez=vous was,alleen bekend bij adepten . . . .

53

Maar het was op de teruggangen naar huis, dat hijzich dikwijls diep ellendig voelde, als hij tusschen de tweerollen van zijn leven inliep, en hij van de eene in deandere moest trachten to komen . Als hij bijvoorbeeldvoorgewend had dat hij naar een late vergadering moest,of cen intiem heerendiner, en hij sloop in 't donkerals een dief in een steeg een zijdeurtje uit, omalleen door de eenzame nachtastraten naar huis togaan, dan brak een ellendige gang voor hem aan . 'tIdee dat hij daar met zijn vuile lijf en zijn vuile zieluit het duister plotseling weer in 't licht moest komen,en dat morgenochtend Ellie in een blank morgenjaponnetjeweer voor hem zou staan, en hem goeien dag kussenop beide wangen! Dan waschte hij zich 's avonds metfijne zeepen voor hij naar bed ging, bang, dat er eenverdacht luchtje van inferieure parfumerietjes aan hemwas blijven hangen .

Na zoo n uitspatting bleef hij dan weer altijd een paardagen kalm, als de poes, die in de goten heeft rond=gezwalkt, en nu weer thuis is . Hij was dan erg blij, alshet slecht weer was en regende, zoodat Ellie niet naarhet Kurhaus ging, en eens thuis bleef. Dan was hetthee.uurtje om half negen 's avonds zoo gezellig . - Elliezat dan voor het theeblad, met de blinkende bouilloirnaast zich, waarin het water neuriend begon to zingen,en hij had er een stil, zuiver pleizier in, to zien hoe zemet haar gracieuze gebaartjes van fijne vingeren de in-tieme dingen deed van het thee-schenken . Hoe lief zedan naar hem toekwam, waar hij op de canape zat meteen boek, en hem zoo vriendelijk vleide : ,Diar, liefvadertje! Een lekker kopje boor? Ik heb er wat fijne

54

chineesche bij gedaan, waar u zoo van houdt!" Hoemooi haar lichte japonnetje deed in het vallende duister,en hoe innig haar zachte stem klonk van jonge maagd,nog met naieve intonaties van een kind! De veranda•deuren stonden dan open, en buiten was het droomeriggetik van de vallende regendroppelen op de bladeren .Dan was het hem wel eens of hij smeeken wou, dat

het altijd zoo mocht duren, dat hij altijd hier mochtblijven, in die intieme stilte van zijn huis, met zijn kind,zijn mooie, lichte lieveling, het eenige wat in zijn duister,ignobel leven voor reins was overgebleven, zijn Ellie, diehij liefhad met een zuivere groote, eerlijke leefde, wit erook gebeurd was, liefhad als een goed vader . . . .

Zoo was het dat twee menschenlevens, zelf niet sterkgenoeg om mooi to bestaan, ganschelijk steunden op hetbroze, teere wezen van gratie, dat Ellie was, en dat zelfnog maar zoo heel vaag leefde, van den bedriegelijkenschijn der glanzende, oppervlakkige Haagsche amusementen. Ze leek zelf nog zoo hulpbehoevend, zoo on-beduidend en liefelijk zwak in haar speelsch en weinigreeel gedoe van uitgaand, fladderend dame=meisje, entoch droeg zij ganschelijk het leven van den ouden vanTaats en van Pim, voor wien zij de eenige vreugde enhet eenige geluk was, die hun het leven dierbaar maakten .Zonder haar zouden die beide levens breken, en doe1=loos leegloopen in het niet . En juist met haar schijn=baar nietige kleinigheden van alledag, het lachen en vleienvan haar jonge stem, het ruischen van haar rok, hetgracieus gebaren van haar kleine, blanke handen, en hetbevallig bewegen van haar maagdelijk lijf, verrukte zijdie twee mannenzielen met een geluk, dat al de misere

55

van hun ander leven buiten haar deed vergeten, en allesvergoedde, wat daarin was verloren gegaan .

Zij was eigenlijk voor hen, al waren zij het zich zooniet bewust, een wezen buiten de werkelijkheid om, diezij duister om zich heen wisten en vol verschrikking . Zijwas iets heel beters dan al het andere bestaande, waarhet leelijke ver van bleef, en voor wie de wereld ookniets anders was dan licht en warme blijde zonneschijn,waarin zij voortwiegelde als een blank vlindertje, zijnwiekjes blij uitslaande van genot in de algemeene vreugde.om-te-leven, die het om zich ziet glanzen .

56

HOOFDSTUK V .

oor het etensuur zat Pim dikwijls zijn borreltje todrinken in Ellie's boudoirtje. Dat was dan echtgezellig, zoo voor bet diner to zitten babbelenonder een glaasje port . Nicht Josephine mocht

het niet weten, maar Ellie hield dol van een likeurtje's mididags, en had heimelijk in een kristallen stelletje wat Kissme quick en Marasquin, heel fijne, uit de Kurhausbar, envoor Pim witte port van Aguilar . Ze had bij Barake in deGaleries twee keurige likeurglaasjes er bij gekocht, opzilveren, geciseleerde voetjes, en daar zat ze dan, echtstiekem=gezelligjes, zoo tusschenbeide met ,broertje" uit topimpelen. Zij noemde dat haar ,peche mignon" . AIIeenkwam ze er zoo niet toe, al had ze er altijd trek in, wantdat was toch je ware niet, en er moest altijd iemand bij zijn .Pim kwam geregeld tweemaal in de week eten . Hij deedhet alleen om Ellie, want van zijn stiefvader hield hij niet .Hij wist to veel van van Taats om respect voor hem tovoelen. Maar toch behandelde hij hem altijd met een eersbiedige correctheid, omdat hij nu eenmaal de vader vanEllie was, en zou hij niet geduld hebben dat in zijn tegen-woordigheid iets ten nadeele van hem gezegd werd. Elliehield van hem, dat was genoeg, en daarom hield hij hem

57

hoog. Op de dagen dat hij dineerde, kwam hij altijd eenuurtje vroeger bij Ellie zitten praten . Hij zorgde danbehoorlijk, een zakje „sweets" mee to brengen van Mon=chen of Nieuwerkerk, want dat hoorde er nu eenmaal zoobij, en anders had Jimmy, de terrier, er niets aan . ZZoo

was er altijd een vast snoep=complotje van drieen, Ellie,Pim en Jimmy, Woensdags en Zaterdags in het blauweboudoirtje van den „toren" . --

Hij zat dezen keer op haar to wachten om half zes,en verwonderde zich, dat ze nog niet thuis was . Ge .woonlijk was ze er at om vijf uur .

Daar hoorde hij haar vlugge stapjes luchtigjes op detrap, en ze stoof binnen, haastig, met den hoed nog op .

Zoo Iicht en vriendelijk als zoo'n boudoirtje ineenswordt, als een jong, lachend kind er binnenkomt, metlief frou-frou van rokken, en goud=schijn van blond haar!

,,Dag Jimmy, dag engelachtig beestje . . . mijn heer=lijke, lieve dot! . . . is de vrouw daar dan weer, snoesje?. . . heb je op haar zitten wachten . . . daar heb je eenzoentje, boor! . . . nog eentje . . . en nog eentje . . . maar nietmijn rok vuilmaken, hoor! . . . koest nu! . . . zoet zijn! . . ."

En bet witte terriertje, fijn=zacht als glace, wrong zijnlijfje in allerlei bochten, zenuwachtig kwispelend met korteschokjes van zijn stomp=staartje, en de spitse, puntige bekbeen en weer wrijvend in haar hand .

,,En jij Pim? . . . zit je op je borreltje to wachten? . . .je krijgt het dadelijk, hoor! . . . even geduld maar, datik hiernaast mijn goed uitdoe . . . en wat zeg je wel vanme, zie ik er nu niet dood eenvoudigjes uit? . . . dat isnu mijn costuumpje voor als ik eens heel gewoontjes witzijn, eigenlijk meer voor 's morgens misschien . . ."58

Haar gezichtje bloosde als een gezonde, frissche bloemonder uit den blankwit strooien sailor-hat hem tegen .Hoe lief-eenvoudig was ze in haar beige tailor-made co=stuumpje, met het fijn batisten blousetje van heel teeder=roze rozenkleur! Wat sloot het hooge linnen boordjevoorzichtigjes om haar hals, en hoe parmantig zwierdehet zelf gestrikte dasje daaronder! Wat een wondertjewas ze toch van lichtheid en blijde kleur, zooals ze daar methaar rank maagde-lichaampje in het blauwe boudoir stond!„- Zie ik niet een beetje rood?" vroeg ze weer, ,ver .

beeld je, we hebben terug heelemaal geloopen . . . en ikwou je niet to fang laten wachten, toen hebben we vande Witte Brug of zoo gehold ."

,,Neen, niet bizonder," zei Pim geruststellend, „- jehebt je gewone mooie kleurtje van altijd, hoor zus, endat eenvoudige kleedje staat je wk lief . . . je hebt gelijkdat je altijd tailor-made neemt, daar komt je figuurtjezoo goed in uit . . . weet je wel dat je hoe langer hoeslanker wordt, en je het f jnste middeltje van den Haagkrijgt? . . : '

,,- Nu, het fijnste is wel een beetje sterk, Pim, maarik weet toch wet, dat ik er mee voor den dag kan komen .Wies is er een beetje jaloersch op, die dikt zoo aan, enhet rijgen helpt haar maar niet . . . ze wil maar niet ge.looven dat ik me heelemaai niet behoef to rijgen . . . Nueven geduld nog . . ."

En ze verdween in haar slaapkamer door de zijdeur,om dadelijk weer terug to komen . Toen wipte ze gauwnaar een etagereakastje, haalde er het likeur-stelletje uit,en zette bet klaar op een laag turksch tafeltje vbor depouf, waar Pim op zat .

59

„-- Asjeblieft meneer! . . . je portje is ingeschonken. . . en wat heb je daar meegebracht voor lekkers? . . .marrons glaces en wafeltjes . . . delicieus, goed uitge=kozen, hoor! . . ."„- En vertel me nu eens, hoe je er zoo toe gekomen

bent om heelemaal van het strand to loopen . . . was jemet Wies? . . ."

,,- Ja, met Wies . . . en toen zijn we de Sandt tegen=gekomen . . . hij was per frets, maar hij had een schroefjeergens er uit verloren en toen zei hij dat hij terug moestloopen met zijn machien . . . toen zijn we meegegaanom hem gezelschap to houden, den armen jongen . . . isdat nu niet lief van ons?"

,,- Zoo? alweer met de de Sandt . . . dat is aan tegen=woordig! Hij schijnt jullie in den laatsten tijd nogal hethof to maken . . . maar voor wie is het nu eigenlijk be=doeld, voor jou of voor Wies? . . ."

,,- Dat weet ik niet, boor, en 't kan me ook nietsschelen! . . . misschien voor Wies, misschien voor mij

ik hoop niet voor mij . . ."f En waarom niet? . "

Wel, omdat ik hem dan niet meer zoo aardig zouvinden . . . je weet toch wel l Pim, als mannen verliefdzijn beginnen ze altijd zoo raar to doen, zoo gek . . . ikkan het heusch niet helpen, maar ik vind dat altijd eenbeetje ridicuul . . . dan kijken ze bijvoorbeeld zoo . . .smachtend, of zoo . . . net of ze slaap krijgen . . ."

En ze trok een gezichtje, dat kostbaar was van uiterstekomiekheid .

,,- Ik geloof dat jij met alles den gek steekt," zeiPim verwijtend. ,Verliefd zijn is heel ernstig, en niets60

om to lachen. Maar je weet niet wat bet is, daar komtbet van ."

•

Weet jij 't dan wet, broertje?"

•Niet bij ondervinding gelukkig, maar ik zie bet

toch zoo wet van anderen, dat bet om den dood geengekheid is, boor! . . . Wacht maar tot je bet zelf eensto pakken krijgt! . . ."

•

Nu, dat zal vooreerst we1 niet gebeuren, rekendaar maar gerust op!"„r En toch maken jullie dameameisjes je allemaal zoo

mooi mogelijk, en steek je je in de fijnste veertjes om dejongelui bet hoofd op hot to brengen . . . je zoudt witongelukkig zijn als er niemand was, die naar je keek, enje aardig vond . . . zeg bet nu eens eerlijk, zou je betprettig vinden als ze geen notitie van je namen?"„-- Nu ja, dat natuurlijk 66k niet . . . je moet ook

niet denken dat ik bet niet aardig vind ais ze me eenbeetje bet hof maken. Je zusje is nu eenmaal een beetjekoket, dat wil ze wel bekennen, en als er geen heerenwaren zouden we ons natuurlijk vervelen . . . . Maar ikvind bet juist aardig zooals bet n6 is . . , . En waaromzou ik dan willen dat bet finders werd? . . . Ik vind mijnleventje van n6 wk aardig . Mijn tennisclubje, mijn fiets,mijn strand, mijn Kurhaus vooral, en mijn partijtjes . Zooleuk allemaal onder elkaar, met de luitjes die je kent,samen pretmaken, en een beetje flirten desnoods, dat doeje nu eenmaal van zeif. . . . Maar bet moet niet to serieusworden, want dan wordt bet vervelend, en dan is juistbet aardige er af. . . . Verbeeld je, verliefd worden, engeengageerd zijn, en dan niet meer mee mogen doen, enniet meer pret mogen maken met anderen, omdat meneer

61

je fiance jaloersch zou zijn! Ik zou je danken, hoor! . . .Het is veel to leuk zooals het is . . . . En nu net met hetnieuwe seizoen en het Kurhaus! . . . Zaterdag is het batin de theaterzaal, en den volgenden Zaterdag in de Kurszaal. Het is wet een beetje mele altijd, maar je kunt ertoch best dansen . . . de Sandt heeft beloofd to komen,en hij heeft al een wals van me . En jij zorgt dat je erook bent, begrepen? . . ."

Pim had haar lachend zitten aanhooren . Z66 was zetoch maar de echte, eenige Ellie! En z66 had hij haarook het liefste, zoo luchtigjes, zorgeloos fladderend doorde pleziertjes van het Haagsche leven, ongerept en on-bewust, als een vroolijk, fijn vlindertje . . . .

Maar is er nu niemand onder al de jongelui waarif -

je dan later misschien eens op zou kunnen verlieven?"vroeg hij nog eens . „Is de Sandt dan geen aardige kerel?En van den Bergh, en Waalen?"

,,- Zeker, heel aardig, Pim, en ik zou ze niet graagmissen, maar toch heelemaal niet om verliefd op to zijn,vind ik. Heelemaal niets bizonders voor jouw Ellie ."

Dus dan zul je wet nooit trouwen, denk je? --"Dat zeg ik niet . je weet nooit wat er later nog

eens kan gebeuren . . . . Maar nu op het moment denkik er in alle geval nog niet aan . Het is veel to leuk zoo.als het nu is, Pim. Ik ben veel to gelukkig met at mijnpretjes en mijn lieve huisje, met pa en jou . Laat het numaar zoo blijven . Het is goed zooals het is . En ik bennog pas negentien . Ik voel me zoo jong en zoo prettig .Dacht je nu dat ik me daar maar zoo eens even doorden eerste den beste uit zou laten halen? Ik zou jedanken. Weet je wet dat ik het niets erg zou vinden als62

het maar altijd zoo hetzelfde bleef, en er nooit iets ver=anderde?"Hij voelde een groote blijdschap over hem komen .

Dat was nu immers precies wat hij zelf altijd had ge.zegd! Waarom zou het niet altijd zoo blijven? Washet niet goed zoo? Was zijn leven niet veilig bewaardin zijn vriendschap voor Ellie, en was alles niet rustigen wel-vertrouwd tusschen hen?,,- Dus dan ben je nu toch wat je noemt gelukkig,"

zeide hij, „en weet je wel, dat de meeste menschen vol=houden, dat het geluk niet bestaat? De Boeddhisten zeggenzelfs dat at het leven niets dan ellende is ."

,,- Nu ja, nu kom je wear met at die geleerdhedenaan. Daar weet ik niets van. Ik weet alleen, dat ik meniets ellendig voel, hoor!"

,,- Maar je begint ook nog eigenlijk pas to leven .Je bent nog maar even over het bakvischje heen . En jebent nog niet eens flink verliefd geweest!"

Nu alweer dat verliefd zijn! Moet een meisjedan per se maar altijd verliefd zijn?"„- Ja, daar begint haar innigste leven toch eigenlijk

pas mee."„- Nu, Pim, dan leef ik voorloopig zeker nog maar

niet. Want ik geloof niet, dat ik ooit op iemand van alde mannen, die ik nu alzoo ken, verliefd zou kunnen zijn ."

,,- Zoo?" plaagde Pim, „zijn die dan allemaal nietgoed genoeg voor mijn kokette zusje?"„- Nu, eerlijk gezegd, neen!" antwoordde ze oprecht,

en onbewust een beetje ernstig wordend. ,Om je dewaarheid to zeggen ben ik wel wat erg op mijn eigenpersoontje gesteld . Ik And me zelf nog zoo kwaad niet .

63

Het is toch heusch wet aardig zoo'n meisje als ik ben,al zeg ik het zelf. En dat nu maar zoo heelemaal wegto geven aan een of ander, ik denk er niet aan . Ik zouhet zonde vinden. Denk nu zelf eens de Sandt, of denBergh, of Waalen, die je daar noemde. Vindt je dat nuluitjes om je heele bestaan zoo maar aan over to gevenen je prettige, leuke meisjesleventje voor weg to doen?"

Nu, Pim vond het, eigenlijk gezegd, ook niet . Entoen hij het haar bekende, zeide hij niet eens, waaromen wat hij alzoo van hen wilt .

,,- Neen Pim, als jouw Ellie ooit verliefd raakt,dan zal het op heel iemand anders moeten zijn!" zei zenog, trotsch .„- Zoo zoo, en wat moet dat dan wel voor een

wonder wezen?" vroeg hij nieuwsgierig .„~ Wel, Pim, hij zou heel anders moeten zijn dan

de anderen, o! zoo anders . Lets bizonders, weet je . letsgroots en heel sterks . lets, waar ik, geloof ik, eigenlijkbang van zou zijn. lets waar je kleine zusje zichzelfzoo heelemaal niets bij zou vinden. Zoo n heel groote,mooie held, als uit een bock van OuTda bijvoorbeeld,die iets vreeselijk moeilijks en edels zou gedaan hebben,waarom alle menschen tegen hem opzagen . Natuurlijkheel groot, zooals alle helden, en donker, met zwart haar,en mooie, sprekende oogen. Heelemaal niet als al diemalle kereltjes die op het Kurhaus rondloopen . Je zultzeggen dat ik die toch wel aardig vind en er lief tegenben, maar heusch, in den grond van mijn hart vind ikze toch niet zoo bizonder . Nu heb ik ook geen behoefteaan iets bizonders, Pim . Ik heb nu juist pret in al hetheel gewone, dat weet je wel. Maar als je spreekt van64

verliefd zijn en trouwen en zoo, waar ik juist mijn ge=wone leventje van nu voor zou moeten weggeven,dan . . . ja, dan zou het toch, geloof ik, wit iets heelbizonders moeten zijn . . . Want ik ben veel to gelukkig,hoor! met wat ik nu heb . . ."

Ze zeide dit ernstiger dan ze gewoonlijk sprak . Pimhad nog nooit met haar over dat onderwerp gesproken,en toevallig was ze er nu zoo diep in doorgegaan . Hijschrikte van den ernst in haar stem, die hij niet gewoonwas. En ineens kwam ze hem een beetje vreemd vooren was het hem, of er ergens, heel vaag en ver, eenEllie in haar was, die hij nog niet kende en die ook zijnzuster niet kon zijn . Was er dan ergens ver achter datvlinderleventje van haar iets, dat onbewust naar nieuwen heviger leven verlangde, waren er in zijn Ellie, diehij zoo goed kende, dan onbewustheden, die verderreikten dan naar wat in hun vertrouwd samenbroer=en=zuster leven lag? Maar neen, dat kon toch niet, dat wastoch immers onmogelijk! Leek ze, daar nu gezelligjes,in haar keurig costuumpje, haar Iikeurtje zittend genieten,zoo gracieus en zoo teeder, zoo heelemaal niet iemandom iets hoogs of hevigs van het groote, harde Leven tovoelen, enkel lieflijkheid en broze bevalligheid, om metvoorzichtige bewondering ontroerd naar to zien! Zeleek nog zoo veel meer een kind dan een vrouweigenlijk!

En in een hoopvolle opwelling om het gelukkige vannii dan toch vooral goed vast to houden, zeide hij maargeruststellend :,,Dan zullen we then bizonderen held van jou nog

maar wat laten wachten, hoor, en ondertusschen maar5 Vlindertje . 65

doorleven zooals we nu doen. Je hebt groot gelijk datje je to goed vindt om je zoo maar door iemand to lateninpalmen. En ik doe met je mee, om ons leventje doorto zetten zooals het is . We hebben nu eenmaal pret,he? . . .' .

Hij voelde, dat het niet heelemaal waar was, wat hijzeide. Hij wist to goed, dat er to veel was, wat hemhinderde, to veel van het leelijke en duistere in het leven,dat Ellie niet wist, en dat hij alleen kon vergeten omdatzij er was om het bestaan voor hem blij to maken .Maar zij stond dan ook zoo ver, zoo onbereikbaar vervan at het donkere en slechte!

„-- Zeker, hebben we pret," antwoordde zij lachend,,,en Iaat die vervelende verliefdheden het nu niet gaanbederven! Verliefde menschen zijn altijd vervelend, jemoet maar eens opletten! Je zoudt denken dat ze juistaltijd pret moesten hebben en gelukkig zijn . Maar demeesten doen toch eigenlijk net of er ik weet niet watmet hen gebeurt en worden ineens zoo heel anders . Enik wit niet anders worden als ik ben . Ik wil altijd de=zelfde pret in mijn leven hebben als nu, en altijd evenopgeruimd zijn. Zoo ben ik nu eenmaal, dat weft jewel."

,,- Ja maar, Ellie, je zult toch ook wet eens narig'heid krijgen, en verdriet hebben . Dat hebben nu eenmaalalle menschen . At kan ik me jou niet voorstellen meterg veel verdriet. En jij?"

„-- Ik ook niet," antwoordde ze luchtig .Maar ineens, peinzend, alsof ze luisterde naar een vage

intuitie, die heel ver uit de onbewustheden van haar zielkwam opdroomen :

66

Ik zou Been verdriet kunnen hebben, Pim . Daarben ik heelemaal geen meisje voor. Neen, dat voel ikwel. Ik ben niet gemaakt voor verdriet . Ik zou lieverdood zijn . . . ."

Die ongewone ernst, die andere, dieper stem, die hijniet van haar kende . . . .

Wat was het ineens? Wie was bet, die daar zoo vreemduit zijn Ellie sprak, die toch nog net eender, broos, fijnvlindertje, daar bij hem zat?

En ineens voelde hij eene vreemde siddering, alsof,in het luchtige, vluchtige leventje van alledag, een vaagmysterie van Noodlot, nooit vermoed, voor den eerstenkeer plotseling tusschen Ellie en hem oprees, en tusschenhun beider zielen even beefde . . . .Ivlaar dadelijk daarna was het weer weg . Zij was

aan 't stoeien gegaan met Jimmy, die haar mooi batistenzakdoekje wilde grijpen, en Iachte luidkeels haar hoog,helder sopraanlachje van lief, vroolijk jong meisje . . . .

5. 67

HOOFDSTUK VI.

flies meest intieme vriendin, met wie ze altijduitging, was freule Louise Mombreuil .

Wies was een erg opgewonden, romantischmeisje, die het leven evenmin kende als Ellie .

Zij was sterk impulsief, zich dadelijk overgevend aan eenemotie, en handelend naar den eersten aandrang, zonderto denken. Heelemaal een gevoelswezentje, en bedorvendoor to veel lectuur van romans, was ze zelfs al eens ophet punt geweest, to doen wat men in den Haag een „folie"noemt. Pas zeventien jaar oud, was ze doodelijk verliefdgeworden op een tenor van de fransche opera, Lamarty,die de afgod was van de Haagsche dames . Toen zijhem een paar keer als Faust en als Romeo gezien had,was zij hem gaan aanbidden met heel haar romantische,overgevoelige zieltje, en had ze hem in haar extaze zoomaar gloeiende brieven geschreven, met ,Mon cherRomeo" en zelfs „1MIon Romeo bien aime" er boven .Lamarty was gelukkig alleen maar een romantische

held op de planken, maar in 't gewone leven een „bonbourgeois" en een „bon pere de famille, ' die waarlijkwel wat anders to doen had dan brieven van bakvischjesto lezen .68

Hij woonde met een sukkelende vrouw en een ziekkind in bij eene oude dame, in de Pieter Bothstraat,altijd tobbende met een keelaandoening, die zijn stemdreigde aan to tasten, en voortdurend in geldzorgen enallerlei drukten . lederen dag kwamen er brieven enbloemen en caudeautjes voor hem, die hij niet eens be=keek. De caudeautjes en de bloemen gaf hij aan zijnvrouw en kind, en de oude mevrouw Wester, bij wiehij inwoonde, mocht de brieven voor hem lezen. Som=tijds las ze er een voor aan tafel, maar hield spoedig op,als Lamarty zeide, dat het hem embeteerde .

Wies, die maar geen antwoord kreeg, en dacht dathaar brieven wegraakten, durfde eindelijk zelf bij mevrouwWester aanschellen om to vragen, of zij eigenhandig eenbrief voor haar wilde geven aan Monsieur Lamarty .Toen had mevrouw Wester haar medegenomen naar

de achterkamer, en haar een Iesje gegeven, waaraanzij nog lang daarna dacht. Eindelijk had zij Wies dooreen kiertje van de suite=deur laten zien . - Romeo zatin een chambre=cloak en met groote, geborduurde pan=toffels aan, heel niet romantisch, in een luierstoel, metzijn ziek kindje van vier jaar op zijn schoot . Enmama Lamarty, erg dik en erg bleek, was bezig, nattedoeken to leggen om zijn keel .Met een hoogen blos van schaamte, en tranen van

teleurstelling in de oogen was Wies, die niet eens wistdat Lamarty getrouwd was, het huffs uitgeloopen, geheelgenezen van haar adoratie voor Faust en Romeo .

Ellie had het uitgeschaterd van 't lachen, toen Wieshaar die tragische Iiefdesgeschiedenis had opgebiecht . Zijkon zich absoluut niet begrijpen, hoe haar vriendin zoo

69

dol had kunnen zijn. En zij begreep ook niet, dat hetWies veel meer verdriet had gedaan, dan ze wel liet be=merken, en dat er jets heel fijns en tears in haar doordie ontgoocheling was gebroken, dat niet zoo gauw weerin orde zou komen. En nooit had Wies daarna meer zoointens gevoeld en hartstochtelijk met iets gedweept alsvroeger. Zij vertrouwde haar eigen gevoel niet meer, enkon nooit meer zoo heelemaal zalig in lets opgaan als eens .

Maar een ideaal was toch altijd rechtop blijven staan,misschien omdat het zoo ver weg was, en ze het dusniet van dichtbij kon zien . Dat was haar broer Maurice .Er was geen man op de geheele wereld als haar broerMaurice Mombreuil . Hij was officier in Atjeh, en vochtdaar als een held . En altijd door kreeg Ellie het vanhaar to hooren hoe mooi, hoe edel, hoe groot, hoe dapperhij was, de heerlijkste van alien, de ridder sans peur etsans reproche. Toen zij ook later in de couranten werkelijkzijn naam las, hoe hij zich onderscheiden had in dit endat gevecht, hoe hij zijn commandant van den dood hadgered, met eigen Ievensgevaar, en hoe hij een gevaarlijkAtjehsch hoofd, then men voor onkwetsbaar hield, ge=wond en gevangen genomen had, was ze eindelijk zelfook met Wies mede gaan dwepen, en aan hem gaandenken als aan een mysterieuzen held, ergens in vreemdelanden vol doodsgevaren, ver, ver over de zee, zooalszij zich vroeger helden had gedacht uit romans vanAimard en Cooper, echte jongensboeken, die Pim haarstilletjes leende, en waar ze dol op was geweest . Heteenige onderscheid was dat hij tegen Atjehers vocht inplaats van tegen Roodhuiden, zei Wies, maar anders washet toch hetzelfde, en Maurice was een even groot held

70

als Edelhart of Valentin Guillois, met wien ze vroegerzoo gedweept had, en die, zooals ze later had geleerd,nooit konden bestaan dan alleen in romans .En doordat Wies elken dag over haar broer sprak,

en dat hij zoo mooi, en dat hij zoo groot, en dat hijzoo edel was, werd hij langzamerhand, ofschoon zoo verin Indie, een vertrouwde van hun beider vriendschap,alsof hij er nu eenmaal bij behoorde, in haar intimiteit .Omdat ze wist, hoe'n plezier het haar deed, vroeg Elliealtijd aan Wies, of ze geen tijding van haar broer had,en hoe hij het maakte, en wat hij had geschreven . Endoor zijn ver zijn, en toch altijd besproken worden metenthoesiaste, bewonderende woorden, was hij voor Ellieals een droombeeld, buiten de werkelijkheid, en dat daaromheel mooi en heel vaag tegelijk was, als de held van eenroman, to groot en to edel eigenlijk om to bestaan, alleenmaar om aan to denken met eerbiedige bewondering .

Totdat op zekeren dag Wies zenuwachtig haar bou-doirtje binnenstoof, haar snikkend en lachend tegelijk omden hals viel, en het uitschreeuwde van vreugde :

,,Ellie! Ellie! Hij komt terug . . . er is een telegramgekomen . . . hij komt terug, heusch, heusch . . . hij kanal heel gauw hier zijn . . . o Ellie! Ellie! Ik hen zooblij, zoo blij! . . ."

En Ellie wist dadelijk dat het Maurice was, then zijbedoelde, haar helden-broer, die zoo groot was, en zoodapper, en zoo sterk, en die nu ineens aankwam, daarvan zoo heel verre, uit den Broom....

71

HOOFDSTUK VII.

Jhr. Maurice Mombreuil was vroeger een van de be=ruchtste „lions" van den Haag geweest . Tien jarengeleden, toen Ellie nog een kleine kleuter was,

~_ studeerde Louise s groote broer to Leiden in derechten. Hij was toen een van de meest getapte studenten,lid van de grootste aristocratenclub, en maakte zich be=roemd onder de uitgaande jongelui door zijn maitresses enzijn hoog spel. Aan studeeren deed hij niets, en toen Lei .den hem begon to vervelen, ging hij in den Haag op kamerswonen. In drie jaren tijd had hij het kleine vermogenvan zijn moeder er doorgebracht, en zich bovendienzwaar in de schulden gestoken . Toen zijn crediteurenongeduldig werden, en met een groot schandaal dreigden,sprong zijn oom, de oude minister Mombreuil bij, omden naam van de familie to redden . Hij stelde echterals voorwaarde, dat Maurice tot straf als gewoon kolo=niaal naar Indie zou gaan. De oude mevrouw Mom=breuil en zijn zusje Louise, die hem aanbaden en veraf=goodden als een jongen god, deden alles om den ministerto vermurwen, maar er hielp niets aan, en den gevierdenstudent bleef niets over dan zich to vernederen en alskoloniaal to teekenen .72

Algemeen was men verontwaardigd over de hardheidvan den ouden Mombreuil . Want Maurice, welke ver=halen er ook over hem rondgingen in den Haag, wasnu eenmaal „I'enfant eheri des dames", die alles kondoen . Hij was ,le beau Maurice", then nu eenmaaliedereen cherisseerde . 0! Zijn mooie, diepe, donker=zwarte oogen, geen meisje was er tegen bestand . Enzijn fijne, blanke aristoeraten=handen, en zijn zwart,coquet opgestreken kneveltje, en zijn mooie blosje! Maarvooral zijn kersroode mond, met de witte, parelblanketanden de mooiste tanden van den Haag, zeide mendie mond, zoo Lief=zinnelijk tot kussen geplooid, zoozacht=uitdagend wellustig! Welk meisje was niet verliefdop den mooien mond van Maurice!

En nu moest die mooie, populaire jongen als een ge=woon koloniaal naar Indie . Er werd schande over ge=sproken. De oude minister, schatrijk als hij was, hadMaurice toch best kunnen helpen om door to studeeren .Hij was weduwnaar, zonder kinderen, en het zou hemtoch gemakkelijk zijn gevallen, zijn neef er weder boven=op to helpen. Die arme, mooie Maurice, verbeeldt je,jonkheer Maurice Mombreuil, van den oudsten adel inNederland, als gewoon koloniaal naar Harderwijk. Washet geen crime?

Wat de wereld niet wist, omdat de minister het uitpieteit voor zijn schoonzuster verborgen hield, was, datMaurice in een zaakje betrokken was dat uiterst louchebleek to zijn, een geschiedenis van een valsche promesse,niet dan met de grootste moeite uit de handen van denOfficier van Justitie gekregen, die nog van de familiewas. En hij liet zich met een hooghartig stilzwijgen de

73

verwijten welgevallen, die zijn schoonzuster hem overzijne hardheid tegenover Maurice deed . Hij en Mauricealleen wisten, welke smet, zooals zij dat zouden ge=noemd hebben, het blasoen van de Mombreuils bijna be.zoedeld had .

Maurice had hem met tranen in de oogen bedanktvoor zijn grootmoedigheid, toen hij afscheid kwamnemen, maar de minister had hem de hand geweigerd .

,,Ik geef je niet eerder de hand voor ik zeker weetdat je weer een gentleman bent geworden," had hij ge-zegd .

Toen Maurice, diep vernederd, zijn huis was uitgegaan,had hij bij zichzelf een duren eed gezworen, dat hij ernooit weer binnen zou komen, voor de minister hem erzelf bij de hand zou binnenleiden als een geeerden gast,op wien hij trotsch zou zijn .

En toen was het gegaan als in een roman van Ouida,to mooi om to gelooven .

Uit Atjeh waren in den loop der jaren fabelachtigeverhalen over Maurice gekomen. Hij had zich onder-scheiden, had een eervolle vermelding gekregen, was korrporaal, daarna spoedig sergeant geworden, en had ein-delijk zulk een heldenfeit bedreven bij het bestormen vaneen benteng, dat hij niet alleen de Militaire Willemsordehad verdiend, maar tevens - een unieke gebeurtenis --bij uitzondering tot officier, tot tweeden luitenant wasbevorderd. Wel fluisterden afgunstigen, dat dit nooitzou kunnen gebeurd zijn, als hij niet Jhr . Mombreuil gerweest was, en de oudminister niet al zijn invloed bij zijnvriend den minister van Oorlog had aangewend, maar

74

toch was hij door deze onderscheiding in geheel Ne=derland populair geworden . En de generaal had hemdirect getelegrafeerd: „Ik ben blij je de hand to kunnenreiken."Maar toen eenige jaren later de tijding kwam van

zijn roemrijke daad bij de kampong Meurodoh, waar hijin een hardnekkig treffen eerst een der voornaamstevijandelijke panglimas met eigen hand gevangen genomenhad, en later, bij een nachtelijken overal, zijn bataljons=commandant het leven had gered en daarbij zijn eigenleven in de waagschaal had gesteld, was zijn populariteitnog grooter geworden . Hij was tot ridder derde Massebevorderd, en begiftigd met den eeresabel. Toen wasechter tegelijkertijd zijn carriere gebroken, want eenklewanghouw over den linkerarm had hem verder on=bruikbaar gemaakt voor den dienst .

De oude minister Mombreuil was nu enthoesiast overzijn neef. Hij liep met de verhalen over zijn heldendadendoor den Haag rond, of het zijn eigen zoon was ge-weest, die ze bedreven had. Dat was nu pas een ver-loren zoon, die zich schitterend gerehabiliteerd had!Trouwens, van een Mombreuil had hij ook niet anderskunnen verwachten ! Bon sang ne peut mentir . Riddervan de Militaire Willemsorde derde klasse, door H. M.de Koningin begiftigd met de eeresabel, dat was tochveel nobeler en kraniger dan wat hij ooit had kunnenworden als hij gepromoveerd was . Zeker, hij was eenoogenblikje afgeweken, in zijn jeugd, maar als cen echtechevalier had hij dat uitgewischt in het bloed van devijanden zijner vorstin, en het blazoen van de Mom=breuils had hij verheerlijkt met zijn schitterende krijgs-

75

mansdaden . Nu was bet geheele verleden dan ook wegen er zou niet meer over gesproken worden .

Ook zijn moeder en zijn zuster Louise waren in dewolken . Die Maurice! Die heerlijke, beste, groote,nobele jongen! Ze hadden bet altijd wel gezegd! Ennu zag je bet zelf! Hij was ridder geworden, net alsvroeger in de oude tijden, ridder door de kracht vanzijn zwaard! Ze waren trotsch op hem, en hij had degeheele familie er door opgeheven . Het oude bloed vande kruisvaarders - een Mombreuil was aan de zijde vanGodfried van Bouillon gesneuveld -- had zich in hemweer geopenbaard. En in de verblinding van hun adel=lijke ideeen, nog opgezweept door den militairistischenwaanzin van den minister, zagen zij nu in den geridder=den luitenant ook alle menschelijke deugden, die met zijndapperheid van vechtssoldaat niets hadden uit to staan .Hij was edel, hij was rechtvaardig, hij was wijs . Hijwas bet toonbeeld van grootheid en ridderlijkheid . Zijngeheele karakter was nu vergloried door den glans vanbet ridderkruis en den gouden sabel, en er was geenmenschelijke grootheid of zij straalde van hem uit.

Louise, die pas veertien jaar was toen hij uit bet landwas gegaan, had den ,grooten broer" in haar verbeeldingal heerlijker en heerlijker zien worden en zij verteldeopgewonden aan al haar vriendinnen van zijn helden=daden. Zij liet hun zijn portret zien, in vol uniform,met de gouden tressen, en de Militaire Willemsordeop de borst. En zoo was Maurice bij de Haagschemeisjes een soort held geworden uit een sprookje, eenridder uit een oude legende van grootheid en dappereheldendaden .76

,,Wat een mooie jongen!" riepen ze als Louise hetportret liet zien, ,wat een flinke, mannelijke houding, wateen sprekende oogen! En dien knevel! En dien mond!je mag blij zijn met zoo n broer, hoor!"En dan was Louise dol=gelukkig. Allemaal moesten

ze van Maurice houden . Allemaal moesten ze verliefdop hem worden. Was hij niet de mooiste, en de dap=perste, en de knapste jongen van de wereld?

Nu hij terug zou komen in Holland, telde zij de dagentot hij bij haar zou wezen . Wat heerlijk, zoo'n grootenbroer to hebben, mooi, beroemd, gedecoreerd, die voortaanhaar chaperon zou zijn, en overal met haar meegaan!Al werd hij nu gepensionneerd, toch mocht hij de uni.form blijven dragen, zei corn, en zij zou wel zorgen, dathij die altijd aandeed . Wat kranig zou dat staan, diegouden tressen, die ze bij 't Indische leger hebben, endan die N4ilitaire Willemsorde en, bij gala, die eeresabel,met dat blinkende, vergulde gevest! Nu zou ze ook veelmeer uit kunnen gaan dan vroeger, want als mama geenlust had, of to moe was, om ergens naar toe to gaan,kon ze natuurlijk op Maurice rekenen . Altijd zoo tomoeten vragen om met anderen mee to gaan was tochop den duur vervelend .

Wat zouden de vriendinnetjes haar benijden met dienkranigen, geridderden broer!

Natuurlijk zou Maurice nu ook wel trouwen . Oomhad al zooiets losgelaten, van dat hij nu bet beste zoudoen met een goede vrouw to zoeken . Maar ze moesthem eerst een flinken tijd voor haar houden ; met hemzoo maar dadelijk door een ander laten wegnemen, datging niet aan. Eerst moest ze eens goed van hem pro=

77

fiteeren . Dan zou ze later wet eens voor hem uitzien .En als een echt dameameisje, wier gedachten ganschelijkom dat eene punt heendraaien van geengageerd raken enhuwelijken, besloot ze, dat zij dat zaakje wel zou op .knappen, en een uitstekende partij voor Ivlaurice zouuitkiezen. Maar Later, als ze eerst heelemaal goed vanhaar mooien chaperon had genoten . Anders had ze erniets aan.

78

HOOFDSTUK VIII.

Een van Pims eigenaardigheden was, dat hij metallerlei Iui omging, die je ; zooals men dat inden Haag noemt ,niet ziet " en die niet ingezelschappen komen die nu eenmaal tot de

uitgaande fashionabele wereld behooren .Onder die „rare" vrienden en kennissen, die Pim er

op nahield, behoorde Frederik van Klaerbeke, een jongauteur, die in de laatste jaren veel opgang had gemaakt .Hij was van wat men in den Haag noemt,,goede familie,"en zijn vader was een hooggeplaatst hoofdambtenaar vanalgemeene bekendheid . Frederik had alien omgang metzijne familie afgebroken en was met een meisje „benedenzijn stand" getrouwd. Hij leefde met zijn vrouw geheelafgezonderd, en vermeed alle Haagsche kennissen, metwie hij zijn jeugd had doorgemaakt . En daar hij, ofschoonvrijwillig, nergens „kwam" en niet meedeed aan de con=venties en gebruikelijkheden der Haagsche wereld, wasmen hem van zelf zoowat als een uitgestootene gaanbeschouwen, bij wien het niet heelemaal pluis was . Fabehachtige verhalen omtrent zijn leven, dat juist heel gewoonen eenvoudig was, deden de rondte in de Haagschekringen, en hij en zijn vrouw werden beschouwd als twee

79

gevaarlijke wezens, die met God en wetten gebrokenhadden, en in een soort wilden natuurstaat een levenleidden zooals hunne hartstochten en grillen dat wilden,zonder egards voor maatschappij en conventie . Maar zijnewerken werden door het groote publiek erg mooi gevondenen hadden zulk een debiet, dat hij van zijne verdienstenals literator financieel goed kon bestaan . Maar je moestheelemaal niet denken dat hij was als zijn boeken, zeidemen. Boeken schrijven was heel gemakkelijk, maar ernaar leven was een andere zaak. En de Haagsche wereld,die zoo fatsoenlijk was, en zoo deftig, dweepte metFrederiks boeken, en belasterde hem tegelijk, in eenemoeite door, van de infaamste dingen .

Pim wist wel beter dan zijn Haagsche vrienden, wieFrederik van Klaerbeke eigenlijk was . Hij had met hemkennis gemaakt toen hij, in een spontane opwelling vanbewondering en dankbaarheid, aan den schrijver van„Eenzame Zielen" een langen brief had geschreven,waarin hij hem opbiechtte, hoe dit boek hem had aangedaan. Van Klaerbeke, getroffen door den warmen, op=rechten toon van zijn schrijven, had hem geantwoordmet eene uitnoodiging, om eens bij hem to komen, enzoo waren die twee geheel verschillende levens met elkaarin aanraking gebracht .

Frederik, die zich al zoo Lang had teruggetrokken uitde kringen, waar Pim in leefde, was verrast, in denjongen huzarenofficier, die toch uit het milieu kwam dathij was gaan verfoeien, een zoo f jne en gevoelige zielto vinden, die zoo verwant was aan de zijne, en tochin het Haagsche wereldje van waan en schijn wasblijven gedijen . - En Pim, die onder zijn eigen kennissen80

nooit een nauw verwant hart had gevonden, had metden eenvoud en de oprechtheid van een groot kind alheel gauw alles van zijn innigste wezen aan zijn nieuwenvriend verteld, als aan een biechtvader . Hoe hij zicheigenlijk zoo klein en zoo zwak voelde in het grooteLeven, hoe dikwijls de grofheden van zijne kameradenhem pijn deden, hoe hij zich goedhield en niets lietblijken, maar eigenlijk altijd schuw en angstig was, datze iets in hem breken zouden, en hoe hij wel eens dacht,dat bet misschien wat ziekelijk en ongezond was, en ofhet niet beter zou zijn, een man to wezen, en met sterkehanden over het broze en teedere heen to gaan en todoen als de anderen, koud, en wreed, en onverschillig .Eindelijk vertelde hij hem van Ellie en van haar aparten bizonder mooi zijn, en hoe hij bij haar altijd rust envrede vond, en hoe door haar over al het andere voorhem een glans van mooiheid en goedheid ging, die allesvergoedde. Hoe zij de steun was van zijn geheele leven,en hij zich niet denken kon, wat ooit met hem gebeurenzou, als niet haar teere maagdelijke schoonheid bestond,die hij vereerde met een zoo rustige en vredige veneratie .Toen had Frederik hem een groot kind genoemd, en eenechten „jongen" nog, al was hij nu twee en twintig jaren,maar heimelijk had hij groote sympathie voor hem ge .voeld, omdat hij eens 66k zoo was geweest, en hij ietsvan zijn oude-zelf van vroeger nu in het kleine luitenantjeterugzag. Toch had hij hem er voor gewaarschuwd, datzoo'n leven in niets dan schijn en waan eens brekenmoest, en nog maar heel kort zou kunnen duren . Wantden schijn en den waan van het leven was hij gaanhaten met groote innigheid, sinds de Waarheid, die wreed6 Vlindenje.

81

was, maar oprecht, eens het fijne droomen-weefsel vanzijn ziel had verscheurd .

„je weet heel goed, Pim, hoe'n leugen dat mondaineHaagsche Ieven is," had hij hem gezegd . ,Hoe'n be=driegelijke schijn, al dat lichte, glanzende, kleurige, quasi=gedistingeerde van die Kurhausemenschen waar je elkendag onder leeft. Je weet wel dat het meestal niets danmensch..beesten zijn, die zich met dien schoonen schijnomhangen, maar niettemin mensch-beesten blijven . Je weetook heel goed, wie die fijngekleede, nette jongelui zijn,die zoo galant doen tegen de dames, en complimentjesmaken, en zoo eerbiedig zijn . Den eerbied, dien ze aande vrouw moesten wijden, hebben ze al Lang verlorenbij de veile deernen, die ze geregeld bezoeken, voor geld,en die in hun misere van slachtoffers onzer verdorvenmaatschappij toch nog niet zoo laag zijn als die kerels,die er van profiteeren . Hun diepe hoedegroet vol respectvoor een dame, hun eerbiedige buigingen, ze zijn leugen,want ze hebben het idee vrouw al to veel bezoedeld inhun gemakkelijke debauches om er iets serieus van overto hebben. En als zoo'n jongmensch van de ,wereld"eindelijk uit is gesjouwd, en er genoeg van heeft en nuaan trouwen moet gaan denken, dan is zoo'n ongerept,maagdelijk dame-meisje altijd voor hem klaar om derestjes aan to nemen, die Antje of Nelly of Jo hebbenovergelaten . Ik zeg het een beetje cru, Pim, maar zoois het.'"

Pim wist het wei, maar hij wilde het liever niet weten .Als hij altijd zoo de dingen zag, zou hij zijn leven zooniet door kunnen leven .

En Frederik ging onmeedoogend door .

82

,,Ik zal niet eens praten van bet gruwelijke onrecht,dat al die menschen at maar pret maken en om nietsdenken dan hun pieterige amusementjes, waar bet be .wezen is dat onze geheele maatschappij op onrecht, opdiefstal, op bet brute recht van den sterkste is gebaseerd .Dat zestien menschen --- destatistiek heeft bet uitgemaakt -misere moeten lijden en in hun zweet moeten zwoegen,om een zoo'n bourgeois heertje of dametje zoon prettig,mondain Ieventje to laten doorlummelen . Dat dus at diemenschen, zoodra ze deze dingen weten -- en ze kunnenhet weten, want de groote sociaal=democraten hebbenhet wiskunstig duidelijk aangetoond - evengoed bewustedieven zijn en roovers van anderer geluk en eigendom,als de dief, die iets van je steelt. Daarover wit ik hetniet eens hebben. Maar wat ik verfoei en veracht, datis de leugen, die zoo 'n mondaine wereld om zich beenheeft, als die van bet traditioneele, uitgaande publiek vaneen stad als den Haag . Zoo heelemaal in orde lijkt het,he, zoo'n pantoffel=parade op bet strand, of op bet terras,at die menschen zoo netjes aangedaan, zoo fatsoenlijk,met zoo 'n air van rechtschapenheid en comme=it=faut-heiden distinctie. Maar kijk naar de beest-menschen achterthen schoonen schijn, bet gelonk en geloer naar duistere,leelijke dingen, de verlaging van de vrouw=idee in deblikken van at die kerels, het ignobele to koop loopenmet dochters, dat deftige, beschaafde mama's doen, enlet dan eens op, waar alles eigenlijk om draait . En dandie onverstoorbare schijnheiligheid van zooveel geposeerdeperes-de-famille, dat air van ernstige eerwaardigheid,waarmede ze er bijloopen! Ik ken er een heeleboel vanvroeger, en ik weet hun gesprekken, als de dames er

6'

83

niet bij zijn ; en ik weet, naar wie ze, heimelijk als laffedieven, heensluipen, nog met den kus van vrouw endochter op de wangen . AIs alle publieke vrouwen uitden Haag eens gingen vertellen wat zij wisten, ik geloofdat er weinig van die eerwaardigheid zou overblijven .Trouwens, die dingen vindt niemand eigenlijk schandelijk .Als ze maar stiekum gebeuren, geniepig, Iafhartig, in't duister. Als de leugen=schijn van naar buiten fatsoenlijken eerbiedwaardig en comme=il=faut maar wordt bewaard .En daarom haat en veracht ik dat wereldje waar jijin leeft, en waar jij at je genoegen in schijnt to zoe=ken . . . ."

Als Frederik over dit penibele onderwerp begon, konhij zich onmatig opwinden, en zeide hij Pim ongenadigwaar het op stond, zonder medelijden . Maar Pim hadzijn antwoord klaar.

,,Dat is zooals jij het ziet, Frederik . . . en ik weetook wet dat het zoo is . . . daarvoor zie ik to veel omme gebeuren, en hoor ik to veel, en ik ben heusch nietblind of doof. Maar neem nu eens zoo'n meisje als mijnzuster Ellie, zoo'n , ;dame=meisje" zooals jij het met eenzeker dedain noemt . Die ziet dat toch allemaal heel anders .Wat weet die van wat de sociaal-democratie is, en hetonrecht, en het verkeerde van het privaat=eigendom? Watweet die van al het leelijke en het slechte af? Hoe kunnenzulke meisjes beseffen, hoe die galante, tegenover haireerbiedige en buigende jongelui leven en achter de schermenscharrelen en knoeien? Ze zijn daar immers heelemaalniet voor opgevoed . Ze weten immers niet beter of allesis echt om haar heen, en ze hebben pret in at het mooie,en verrukken ons door haar eigen gratie en liefelijken84

schijn! Ellie ziet dat alles zoo heel, heel anders dan jijdat doet, Frederik . En voor mij is nu juist het heerlijkedat ik al het leelijke vergeet, en zelf weer als zoo n arge-loos kind voel, dat alleen het mooie ziet . . . als ik maarbij haar ben . . . . Kun je je dat niet voorstellen, hoe beer .lijk dat voor me moet zijn?"

Maar Frederik was ongeloovig, en had niet bet simpelenaieve meer van Pim .

,,Als het zoo is als jij 't voorstelt," zeide hij, ,is 'taltijd nog heel treurig, om de onwaarheid er van, maarlief is 't zeker ook. Ik kan me heel goed voorstellen eenonschuldig meisje, dat zoo, argeloos, enkel maar het mooievan bet leven ziet. Maar hoe tragisch wordt dan tegelijkcen leven als van zoo!n argeloos, niets vermoedend meisje,die alle menschen en dingen om zich been mooi en goedziet! Want die leeft dan toch eigenlijk maar in een schijn,die niet bestaat! Wat een verschrikkelijke catastrophemoet er dan later niet gebeuren in haar ziel, als ze eensdie wereld om zich been gaat doorzien, in 't Iicht vande plotseling voor haar opdoemende waarheid . Als zecens to weten komt, hoe haar vader, haar broeders, haareigen man misschien hebben geleefd of nog leven! Danmoet zoo n wezentje wel alles, waar ze op steunde, omzich voelen wegvallen, en den geheelen droom van haarjeugd als een ruine voor haar zien liggen . Want altijdzoo argeloos en onwetend blijven kin ze niet . Daar zorgthet groote, harde Leven wel voor. . . . Maar in den Haaglijkt me dat toch een exceptie, beste Pim, en de Haagschedame=meisjes zijn over 't algemeen alles behalve nalef .Jij hebt nu eenmaal de groote four, kerel, dat je in iedermeisje een of ander hemelsch wezen wil zien . En het

85

prouveert voor je, dat zeg ik je er bij . Ik wil je wetbekennen dat ik 66k zoo geweest ben, heel fang geleden,en dat ik me toen erg gelukkig voelde . Maar je moetnu maar eens eindelijk leeren dat die fijne, zoo apart enbizonder lijkende schepseltjes 66k menschen zijn, bestejongen, menschen net als jij en ik, hoor, van vleesch enbloed, en met net dezelfde menschelijke dingen . Ik zegniet dat ze er daarom minder om zijn . Misschien zijnze er juist meer om. Ik zeg alleen dat ze anders zijn danjouw droom van dweperig dichtertje . En met dat versgoden doe je haar onrecht, want als ze later blijken nietgoddelijk maar menschelijk to zijn, vat je haar er dubbelhard om. Nu ken ik je Ellie nog niet, zal je zeggen .Maar daarom ben ik toch overtuigd, dat ze heusch ookeen wezentje van vleesch en bloed is, en dat je haarwaarschijnlijk ook veel to aetherisch en onreeel ziet inje gedweep met haar."

Toen was Pim opgestoven. Ellie was niets mooier danwat hij van haar dacht, had hij gezegd . Zij mocht atniet aetherisch en onreeel wezen, maar zeker moist hij,dat haar ziel niets dan reins en moois zag van de wereld,en dat er niet een onzuiver ding was in haar lief enmooi-doen tegen at de menschen om haar heen, van wiezij ook niets dan goeds zag . Hij beschreef haar luchtigleventje van uitgaand meisje, en hoe zij altijd gratie enschoonheid van zich of deed stralen, en hoe haar zielnog altijd ongerept was ' gebleven in haar omgeving, alsvan een onschuldig, rustig kind .

En hij had absoluut gewild, dat Frederik met Elliekennis maakte. Hij had hem overgehaald, eens aan hetstrand in Scheveningen to komen en had hem toen aan

86

haar voorgesteld . Zij had hem dadelijk geinviteerd, eenkopje thee mee to blijven drinken in haar tentje . Elliehad het erg interessant gevonden, zoo'n bekend schrijverto ontmoeten ; zij had 66k zijn boek ,Eenzame Zielen"gelezen, dat zij erg „snoezig" en ,beeldig" vond, en waarze zelfs bij gehuild had, aan het slot . Hij was haar ookerg meegevallen. Zij had altijd hooren zeggen, dat hijeen socialist was, die geen egards had voor dames, enzedeloos leefde, en niet aan God geloofde . Maar hijwas juist heel aardig, en zelfs galant geweest, en zijvond hem niets minder dan de anderen . Alleen erg jammer,dat hij niet met een dame=meisje was getrouwd, hij, dietoch van goede familie was, en daarbij zoo knap . . . .Dat vond ze bepaald leelijk van hem, en zij voelde zichvijandig tegen zijn vrouw, die zij geen recht op hem vondhebben. Want Ellie zat nog heelemaal onder bekrompenideeen van rang en stand . Ze had nooit anders geleerd .Het was een heele concessie van Frederik geweest, dathij zich zoo aan een dametje als Ellie had laten voor-stellen, en als een echt Haagsch heertje had zitten after=noonen in haar tentje. Maar hij had het ook alleen ge=daan om Pim plezier to doen, en had niet eens gelachen,toen Ellie hem zeide, hoe „snoezig" zij het boek hadgevonden, waarin hij zijn geheele ziel had gegeven .

En zij had een groote impressie op hem gemaakt.Toen zij in haar witte kleedje met haar lief, vriendelijkmaagd-geziehtje zoo ongedwongen met hem zat to praten,nu en dan een sierlijk gebaartje makend met haar blank=en=roze handje, en hij haar helder sopraanstemmetje zachtin hem voelde door-zingen, was het hem ineens of,midden in zijn stille leven, even een licht visioen van

87

lang, heel tang geleden was teruggekomen . Dit luchtige,vluchtige, en zoo heel lichte, dit om.van-te=weenen blankeen teedere, dit allerfijnst reine en kinderlijke van aristo?cratisch maagd=meisje, o! hoe had hij het gekend, hoewas het eens de geheele wereld van droom en ideaalvoor hem geweest, toen hij nog een jong, niets ver<moedend kereltje was, dat heelemaal leefde van denschoonen schijn der dingen . . . .

En toen hij afscheid nam had hij, die het fierehoofd voor weinig menschen meer wilde neigen, metden hoed in de hand, diep voor haar gebogen, om-dat hij in haar groette een verloren ideaal, dat eensheilig was geweest, en hem in haar weer tegen hadgeschenen .Na het diner was Pim nog gauw even bij hem aan-

geloopen, om toch dadelijk to hooren, welken indrukEllie op zijn vriend had gemaakt.,,- NO Hoe vindt je haar nu? --"En Frederik had heel ernstig gezegd :„Ik ben erg blij, dat ik haar eens ontmoet heb, Pim .

Het heeft me goed gedaan . Het is verwonderlijk, hoezoo'n lief meisje door haar enkele verschijning een mankan gelukkig maken . Je weet niet wat het is . Het is ietsheel tears en mysterieus, dat van zoo'n meisje in je komten je ineens goed maakt. Er zijn, geloof ik, maar weinigmannen die het voelen, maar die het voelen, weten ookwat het is, al kunnen ze hat niet uitdrukken . Je zusterEllie heeft het heel erg . Ze is niet bepaald wat ze zoudennoemen een mooi meisje . Daar is ze ook to klein voor,en niet statig genoeg van lijn . IVlaar ze heeft dat lieve, datvriendelijk .inpalmende, dat allercharmantste ik-enrweet-88

niet-wat, dat je direct zoo vleiend en warmhartelijk uithaar tegemoet komt . Zoo 'n echt zonnestraaltje is ze . Enwat een gratie, wat een gratie in al haar beweginkjesen gebaartjes! En haar stemmetje! Net een vogeltje, he?Die lieve, vroolijke intonatie, die moet uit een nog heeljong, argeloos kinderzieltje komen, zou je zeggen . NuPim, ben je nu tevreden? Als ik een tien jaren jongerwas, en een beetje minder wist, en niet zoo'n eenvoudige,goede vrouw had als Marie, dan was ik zeker verliefdop haar geworden, hoor!"Pims gezicht straalde van vreugde. Hij had altijd alles

wat Frederik zeide voor orakeltaal gehouden . Frederikwas zijn groote vriend, voor wien hij maar zoo heelweinig kon zijn, en then hij zoo sterk en alleen wilt tostaan in het harde, groote Leven, waar hij zoo bang voorwas. En dat Frederik zoo enthoesiast over Ellie sprak,maakte dat hij haar nog mooier zag dan vroeger .

,,Vin je het geen mooi naampje dat ze heeft?" vroeghij . ,Ze noemen haar hier het Vlindertje . Is ze niet netzoo'n mooi, blank kapelletje, dat met van die heel fijne,transparante vleugeltjes door de lucht zweeft, zoo glanzendin den zonneschijn, en dat alle dingen zoo mooi enschitterend vindt, en zoo heel gelukkig al maar voort=wiegelt? . . ."

Frederik zat op de canape, met zijn hand onder hethoofd, zooals hij altijd deed, als hij ergens over peinsde .Hij zweeg een tijdje, en zei toen ineens, met then vagenzacht-droeven klank, die zijn stem dikwijls zoo vreemdmelancholiek maakte :

,,Hoe mooi toch, he Pim, zoo'n meisje, als ze nogzoo jong is . . . dat ze dat niet allemaal zien ! . . . de

89

wereld zou misschien anders worden . . . maar heelweinigen voelen het. Daar hadt je Heine, de grootstedichter van het Meisje, voor mij blijft hij altijd degrootste . . . dat vers van „Du bist wie eine Blume" . . .daar ligt her in, wat ik bedoel . . . . Maar dan to denken,dat zoo'n arm kind zoo heelemaal leeft in den schijn, inde leugen om haar been . . . to denken dat zoo n broos,transparent vlinder=zieltje eens plotseling in dat groote,wreede vuur zal vliegen van het felle leven . . . en meestalgebeurt dat zoo bruut aan haar, zoo genadeloos hard!. . . wat weten de meeste kerels, die met zulke meisjestrouwen en God weet wat voor leven achter den rughebben, van zoo'n teer meisjes=zieltje af? . . . En dan ishet dikwijls ineens uit . . . je moet eens zien, hoe demeeste vrouwen kort na hun trouwen een heel ander ge=zicht krijgen . . . er komt dan zooiets hards op, en datrustig maagdelijke is ineens heelemaal weg . . . ze lijkennog wel op het oude Meisje . . . maar het mysterie isheen, en komt nooit meer terug . . . o ! Ik weet het Pim,ik weet het zoo heel, heel goed, en heb het zelf gezienbij een meisje, waar ik zoo van hield . . ."

Pim zat eerbiedig naar hem to luisteren, en het wasof Frederik's woorden uit zijn eigen ziel kwamen, zoovoelde hij ze als de uitdrukking van zijn eigen diepstegedachten .,,- ja, als je zoo bij zoo'n meisje zit als jouw Ellie,

dan voel je ineens weer het verschrikkelijke van de maat=schappij, waarin zoo'n wezentje leeft," ging Frederik door,nadat hij even had zitten peinzen . „Je zoudt het dankunnen uitschreeuwen van angst, dat zoo'n kind het opeen' goeden dag ineens zien zal, al die leugens en dat

90

vuile om haar heen . . . al dat onrecht, die wreedheid,dat genadelooze egoIsme op de wereld, waaraan, bewustof onbewust, maar meestal toch bewust, haar vader,haar moeder, haar broers meedoen . . . als ze eens plot.seling to weten kwamen, maar goed to weten, in at deontzachelijke horreur van vuilheid en zonde, de misdaden,die aan haar zusteren worden begaan, die door de ver-dorven maatschappij toevallig tot slachtoffers zijn ge•maakt . . . niemand van die ongelukkige wezens, die hunvrouwezijn prostitueeren, doet het uit touter bestialiteit. . . het zijn allemaal eens slachtoffers geworden, dat weetiedereen . . . verbeeld je, Pim, dat zoo'n kind ineens devreeselijke waarheid zag, van wat haar eigen vader, haareigen broeders hebben gedaan of nog doen aan harezusteren, van wie de doming haar in de kerk voorpreekt,dat ze haar moet liefhebben als zichzelve . . . Is het nietverschrikkelijk? . . . en to denken, dat daar eigenlijk degeheele wereld om draait, met zijn schandelijke politiekvan roofzucht en wreedaardig kapitalisme . . . de drijfveeris toch altijd maar geld, en geld, en geld . . . . En waaris dat geld voor? . . . Voor Liefde niet, die is voor geldniet to koopen, dat is het eenige, en Liefde is goddankvoor den armste to krijgen . . . maar het geld is dan ookalieen om to knoeien en to zwelgen in wat de Liefde ont.heiligt, en voor dat lage doel staat weldra de wereld invlammen.

,,In Afrika is het al in vollen gang, om het geld, enin China gaan de roof en de diefstal beginnen, om hetgeld, waar toch nooit Liefde van kan gekocht worden . . . .Verbeeld je, dit to weten, en dan toch nog kalm tokunnen blijven, en als een rustig bourgeoistje in dat Kur=

91

haul to flaneeren, met een hoogen boord en een fantasie .hoedje . . . . Je zult zeggen, dat ik zelf er 66k zooveelkom, maar je weet wel, dat het alleen voor de muziekis en het groote meerendeel van 't publiek komt daar nietom . . . ik vind dat die Berlijners heerlijk spelen, en ikzit daar soms to genieten als een zalige . . . zoo'n Sym=fonie van Beethoven, of de D-dur Suite van Bach, ofde Ouverture Leonore III, of die Variationen uit hetA .dur quartet . . . dat boor je nergens zoo verrukkelijkmooi, en het is eenvoudig de opperste volmaaktheid dieje je van muziek maar denken kunt . . . . Dan vergeet ikde heele bende om me heen, en weet alleen dat ik ge=meenschap heb met zoo'n goden=ziel als van Beethovenof Bach . . . . IVIaar in de pauze moet je wel naar buitenom frissche lucht to krijgen na die bedompte atmosfeerin de zaal, en dan komt de werkelijkheid ook weder omje heen . . . al die menschen daar rond to zien paradeerenmet een air van christelijke rechtschapenheid en deftigedistinctie, of er verder niets aan de hand was, en er nietsbeters to doen valt dan geuren en affecteeren ! . . . Hoehoud je dat leventje toch uit, Pim? Voel je je nooiteens angstig als je met Ellie onder al die menschenloopt? . . . ben je nooit eens bang voor die blikken,waarmee ze haar aanzien, die gedachten, waarmee ze haarkunnen besmetten? . . . Vin je het dan niet wreed, datde wereld zoo heel anders is, dan zoo'n argeloos, jongmeisje wet denkt, die alleen den schitter en den glansziet van den schijn? . . ."Dat was de zooveelste maal, dat Frederik hem wees

op het inferieure van zijn mondain leventje in den Haag,en zijn meedoen aan al de futiele amusementen. Het92

ergste was, dat hij het heel goed voelde, dat hij wel wisthoe al het plezier van zulk een leven toch a1 vergaldwas, zoolang het niet onbewust meet kon genoten worden,en hij het leege er van besefte . Maar wat to doen, alshij er van of moest zien, en hij die dingen eens niet meethad? Waar din van to leven? Hij was niet sterk ge=noeg om alleen to staan, als Frederik, hij, zwak, kleinmannetje, in het groote, hoog over hem, nietigheidje,heen slaande Leven. Hij kon hoogstens wat mokken instilte, en wat pijn hebben, en wat verachten, maar meerook niet. Hij was nu eenmaal in het leven gezet alsJhr. Eduard van Wedell, luitenant van de nederlandschecavalerie, zoo en zoo in de wereld=dingen geplaatst, indit bepaald milieutje van die en die menschen . En heteenige, wat hem, klein, zwak mannetje was geraden, washet niet om mede to gaan met den stroom, waarin hijnu eenmaal stond, daar hij niet groot en sterk genoegwas, om zich uit de wiemelende menigte om hem heenweg to wringen, en een eigen, eenzamen weg to gaan,waar Ellie niet meer zijn zou, het liefste goed van zijnziel?

93

D

HOOFDSTUK IX .

ien verderen avond bleef Pim bij Frederik thee.drinken . Hij bladerde wat in de nieuweboeken, die bij hem op de schrijftafel lagen,keek hier en daar een bladzijde in, las even

een klein gedicht. Hij had in den Iaatsten tijd weiniggelezen . Al die mooie dingen, waarvan hij las, maaktenhem toch altijd droef. Hij voelde ze zoo onver-eenigbaar met het leven dat hij leidde, in zijn mondainHaagsch milieutje . Hij wist, dat al dat mooie tochto groot voor hem was en dat, als hij er zich heelermaal aan overgaf, er een revolutie in zijn leven vannu moest komen, die het voor goed zou doen uiteen-vallen .

Hoe zou hij dan ook nog ooit officier kunnen blijven,als hij doorging to beseffen, dat het leger eer het onrechtdan het recht moest beschermen, en dat het militairismede ontwikkeling van den waarachtigen mensch in denweg stond? Hij was toch to zwak en to Iafhartig omooit een groote daad to doen, die zijn leven ganschelijkzou veranderen .

Maar de enkele keeren, dat hij bij Frederik kwam,snoepte hij van het verboden mooi, als een kind dat94

heimelijk aan 't smullen is . Hij liet zich door hem verytellen van de groote beweging, die op handen was, vande ontzachelijke wereld=dingen, die to gebeuren stonden,en waardoor de oude, verdorven maatschappij - diemaatschappij waarin hij thuis hoorde, door zijne opvoe=ding - zou uit elkaar splijten als een wrak, vermolmdgebouw. En Frederik wilde wel eens een paar verzenvoorlezen, van Willem Kloos, van van Eeden, die hemaandeden met een wondere, vreemde ontroering, of erin de verre onbewustheden van zijn ziel opeens een on-gekend licht van groote goedheid was opgeschenen. Alseen kind zat hij dan to luisteren, en hij, zwakke, hulpe=looze, die nog zoo heelemaal vast zat aan zijn leventjevan schijn en waan, bewonderde dien sterken, energiekenvriend, die zich van alles had losgemaakt, wat hemvroeger eens zeer lief moest zijn geweest, en nu zooheerlijk=vrij en eenzaam-trotsch boven conventie en traditiestond, levende zooals hij goed vond, vreezeloos en wel-bewust.

Toen Pim dien avond naar bed ging was hij moe vaninspanning, en lag hij onrustig to denken aan veil, watFrederik hem gezegd had. Hij had hoofdpijn en voeldeeen angstige, zware beklemming. Eindelijk viel hij in eendoffen slaap .

Maar toen hij den volgenden ochtend opstond, washij weer geheel de oude van vroeger. Zijn oppasserbracht Balder gezadeld voor, en hij maakte een rit doorhet Bosch .

Toen moest hij in de kazerne wezen, waar hij een uurmanegerijden had.

95

Toen hij door de poort reed en de schildwacht hemeerbiedig salueerde, voelde hij zich weer de echte officier,die dienst heeft . Hij hield even een praatje, met vanden Bergh en Waalen, en reed toen naar zijn mansschappen. Het was een prachtige zomerdag vol licht enzonneschijn en vreugde . Om twaalf uur was hij klaar,en reed even tangs Ellie's ,toren ." Ze zat voor het raamen wenkte hem vriendelijk toe, dat ze beneden zoukomen, vol blijdschap dat hij er zoo onverwacht was .Even kwam ze voor de deur, zijn paard streelend fangsden fijnen kop .

Dat Iuchte, ranke figuurtje ineens in den lichten morgen,dat vroolijke, weldadige lachje om den dag mee to be .ginnen! Wat een zuiver geluk in zoo 'n lief wezentje,dat in een licht japonnetje daar ineens voor je staat, volvriendelijke, zachte gratie! Waar was nu het donker vangisteren, en al de duistere gedachten? . . .

„O Pim, dat treft," riep ze blij, ,verbeeld je, nichtJosephine is uit dejeuneeren, en pa moest ineens op reisgisterenavond, en komt morgen pas terug . . . en Wiesis waarachtig ook at niet thuis. Nu zit ik me heel alleento vervelen . . . . Zeg, als we nu eens naar Scheveningengingen lunchen, onder het Kurhaus, in 't nieuwe cafe?, . ,ze hebben daar zulke lekkere plats du jour . . . . Het isnu juist zoo'n goeie gelegenheid . Of kan je weer niet?Als je nu maar geen theorie hebt vanmiddag, of zoolets . . . ."

Neen, hij had gelukkig niets to doen. En hij vondhet een uitstekend idee. Liet ze maar gauw haar hoed op.zetten. Dan bracht hij zijn paard even terug naar de kazerne,en liet zich wat afstoffen . En voort galoppeerde hij, met

96

hoefgekletter op de steenen, en gerinkel van zijn sabel .Een paar menschen bleven staan en keken naar hetknappe, kleine officiertje op het groote, zwarte paard .

Een half uur daarna stonden ze op de electrische tramnaar Scheveningen, cen keurig, Haagsch paartje, hij inzijn nette huzaren-uniform, met de glimmende hoogerijlaarzen, zij een exquis dametje, in haar fijn wit=sergepakje met blauw satijn, zoo heel licht en luchtig staandeop haar witte schoentjes, als een wezentje zonder materie,van louter liefelijkheid en glans . Vreemdelingen in detram dachten dat zij verloofden waren, zoo intiem babbel=den zij samen, en lachten wat tegen elkander over hetelegante, Haagsche paartje .

Scheveningen lag in al de glorie van een lichten zomer=dag. De zee was roerloos-rustig, van een groote, heiligekalmte overtogen, en blonk van een zacht=transparantparelmoer, in liefdevolle mengeling van harmonieerende,zalig ineenvloeiende kleuren . Glanzend lagen de blondeduinen in het licht, en over alle dingen lag geluk envreugde=om=te leven . Menschen in Iichte pakken wan=delden vroolijk been en weer, en helder lachen vankinderen klonk in de lucht.

Nu even met Ellie door al dat blijde, prettige gewoelloopen, en dan een plaatsje zoeken in het gezellige cafe!Wat een drukte! Overal zaten wel=gekleede, vroolijk=kijkende menschen aan tafeltjes gezellig to eten, en lachten,en dronken bier en wijn . Daar was een goed plaatsje,net een klein tafeltje voor tweeen . Nu de spijskaartkijken, wat er alzoo was. Wat wou Ellie hebben? Eenhalve kip met sla, die was hier nog al goed . Daarnawat druiven en een perzik . Heel eenvoudig maar. En

vlindertje .

97

een fleschje Haut-Sauternes, met hun beidjes. Ziezoo,zaten ze nu niet knus?

Ellie vond het er heerlijk gezellig, in dat Cafe de laPlage. Dat was nu net iets voor haar, al die drukte,en zooveel vreemde menschen . En dat typische rondemiddenzaaltje . Hoe leuk vond ze in 't midden then bruin=en-wit marmeren pilarenbundel, met die kaboutertjes erboven. En wat aardig zitten aan die tafeltjes en stoeltjesvan bruin eikenhout! Zoo voelde ze zich echt in haarelement, met veel leven, en veel vroolijk geluid van stemmenom zich been .

Nu na de vruchten buiten een kopje mokka drinkenin de mooie, groenrieten stoeltjes . En vooral de menschengoed bekijken . Tegen half drie werd het tijd om evennaar het strand to gaan, in het tentje. Er waren eenboel kennissen . Wies kwam met Jo van Herencate, bijwie ze geluncht had, en Waalen was er, en Hegge, enAnnetje van Westen . En wat was het vol ! Alle bad=stoelen waren bezet.Toen Pim met haar in het tentje zat, waar ze zoo

vroolijk babbelde met al de kennissen, en hij zag al dieprettige, lachende menschen daar, in vroolijke, Iichtepakken, en het zonlicht blonk zoo heerlijk over de stifle,parele zee, en alles glansde van geluk in de algemeenevreugde=om-to=leven van den volschoonen zomerdag,toen voelde hij ineens een groot geluk terugkomen in zijnziel. Neen! neen! neen! Het leven was niet leelijk enduister, het kon niet, het kon niet zijn! Het was eendroeve, booze droom geweest, wat Frederik hem gisterengezegd had, en wat hij zelf zoo dikwijls dacht. Hij wildeniets weten, hij wilde niet, niet weten meer en niet denken!98

0! de warme zon, het glorierijke licht, en die heerlijke,zoele zeelucht rondom! Het was zoo zalig, gelukkig tozijn, en to lachen, en niet to weten . En hij was nog zoojong, hij was blij met het leven, en het was goed zooalshet was, en hij wilde genieten, genieten van al het blijdeen lichte rondom . . . .

Ellie troonde hem mede naar huis om vijf uur . Evenging hij naar zijn kamer om zich to verkleeden. Hij dronkzijn glaasje port in haar boudoirtje en dineerde met haaren met nicht Josephine. En na het eten chaperonneerdehij de dames weer naar het Kurhaus .

Ellie had een nieuw costuum aangedaan, voor denmooien avond. Zij had een japon van mauve chine zijde,opgemaakt met punten van witte kant, op den rug, opden rok en op de mouwen . Hoe lief kwam haar gezichtjeuitkijken boven uit den hoogen, nauwsluitenden kraag!Het corsage was hoogsluitend om den hals, onder deooren met punten verhoogd, en daardoor scheen haarblonde hoofdje daaruit op to rijzen als een bloem op denrechten stengel . Haar rok was erg nauwsluitend om deheupen, naar beneden toe verwijdend, gracieus van lijnals de klok van een campanula .

En wat een zwierige golf in haar grooten hoed, witmet mauve, waarop een witte aigrette soms even veerendtrilde

Pim maakte haar een compliment over haar toilet, enze was er erg blij mede, omdat hij voor een kenner door=ging. En hij mocht haar wit veeren boa dragen, heelvoorzichtig, dat er niets aan al die als materielooze,vluchtige veeren kwam, die geen zwaarte hadden, en zoozouden wegwaaien in den wind .

7.

99

Het Kurhaus was stampvol, en de Berlijners speeldeneen prachtig programma . De geheele zaal was vol blijde,luchtige zomerkleuren, en gelukkige, vriendelijke, lachendegezichten. Witek speelde de aria uit de D-dur Suite vanBach. Zacht zweefden de aetherische violentonen alsstemmen van lichte engelen droomend boven de menschen=scharen, en hier en daar bewoog een licht meisjeshoofd,onbewust medewiegend op den adem van het langzaamop=ruischend rythme. Onder die zachte zweving vantonen, als het biddend oprijzen en weer nederknielen vanzalige zielen in eeuwig licht, sloot Pim even de oogendroomend van geluk. En door then droom voelde hij defijne parfum gaan van Ellies zakdoek, vage essence vanViolettes de Parme, die zij altijd bij zich droeg, subtiel ofhet de geur was van haar maagdelijke ziel van meisje . . . .

In de pauze liet hij zich gewillig door Ellie medenemen,waar ze maar wilde. Ze wou absoluut even in de speel=zaal gaan, en een coup probeeren . En ze won, haar batbleef liggen in het vakje van haar kleur, lichtblauw, waar=door ze drie gulden kreeg . En ze schaterde het uit vanpleizier of ze een grooten schat had gewonnen . Nu evennaar de leeszaal, even maar, de nieuwe Fliegende Blatterkijken. Zoo serieus daar binnenkomen, heel stil, want jemoogt er niet praten, met je voeten zacht over het dikkeroodbruine kleed. En dan even aan de eerste leestafelgaan zitten, dicht bij een electrisch lampje, met denwijden groenen kap . Dat flatteert wet een beetje, zoo'nbeetje zitten lezen, in den schijn van dat uitstralendeIicht . . . .Daarna even naar de danszaal, even maar . Zoo'n

goddelijke wals, die Donauwellen, bijna onmogelijk om100

er stil bij to blijven staan . Toch wilde Ellie niet zelfdansen, want er waren to veel menschen . Daarvoormoet je in een stil kwartiertje even komen, zoo na depauze, als ze een erg klassiek stuk spelen, en iedereenbinnen is, in de concertzaal, Dan zoo met een paarintiemen naar de conversatiezaal gaan, en Bino om eenwals vragen, dat is je ware . . . .

Natuurlijk tot slot nog een paar vierkantjes op hetterras.

En Pim verwonderde zich dat hij absoluut niets voeldevan den afkeer, waarmede hij den avond to voren nogover zijn leven gesproken had . Het leek alles zoo ver>trouwd en reeel om hem heen! Het was zoo echt deomgeving, waarin hij zich thuisvoelde, waarin hij nueenmaal behoorde, en waarin alles goed scheen, geheelin de natuurlijke orde der dingen, en onvermijdelijk .

101

HOOFDSTUK X.

EIlie was juist op 't punt om uit to gaan met nichtJosephine, toen Wies haar boudoir binnenstoof .

„O Ellie!" riep ze. „Hij is gekomen! Hij isgekomen! Gisteren avond om elf uur, met den

laatsten trein uit Parijs . . . en hij is zoo heelemaal veranderd!Zoo donker is hij geworden, van de zon, en zoo groot enbreed, en hij heeft zoo'n grooten zwarten knevel . . . hijis de mooiste man van de wereld . . . en ik ben zootrotsch op hem! . .

Haar gezichtje straalde van blijdschap, en haar oogenschitterden, of ze niet van een broer sprak, maar vaneen minnaar. En zij danste een paar maal van vreugdedoor de kamer .

„Ik ben toch zoo blij met hem, Ellie! . . . zoo 'n knappen,grooten, dapperen broer! . . . alle anderen Iijken daar nuzoo klein en onoogelijk tegen! . . . neem nu eens de Sandtof Waalen! Dat zijn toch eigenlijk maar van die salon=officiertjes. Maar hij heeft gevochten in den slag, als eenheld! En de koningin heeft hem een eeresabel gegeven,ik heb hem a1 gezien, met een groot, verguld gevest, zooprachtig, en op de kling staat met gouden letters ,voorbetoonde dapperheid"! . . . En dat is nu mijn broer,1 02

Ellie, mijn eigen, groote broer! . . . En hij is zoo lief,hij heeft dadelijk beloofd om met me to wandelen van-middag. Ik ga met hem naar het strand, dan kunnen zehem allemaal zien . . . . Ik geef hem een arm, ze zullendenken dat ik geengageerd ben . . . wat zullen ze kijken! . . .en hij komt dadelijk bier . . . . Hij moest eerst even ophet ministerie van Kolonien zijn, en ik heb hem gezegd,dat hij me hier moest komen halen . Natuurlijk komt hijheel gauw een visite bij jullie maken, maar ik wou nietdat hij je zoo 't eerste pas zag. Daar kennen we elkaarveel to goed voor, en dat is altijd zoo stijf, he . . .daarom vond ik dat hij maar eerst al even moest komenom me to halen . . . dan laat je hem natuurlijk evenboven . . . zulke intiemen als wij, he, die moeten nietmet stijve visites beginnen . . . en ik heb hem al zooveelvan je geschreven, dat hij je eigenlijk toch al kent. . . .Nu, wat kijk je raar, je vindt bet toch wet goed? . . ."

„Zeker, Wiesje, zeker," zei Ellie, ,het is wet niet heele=maal in de puntjes, maar omdat het jouw broer is . . . .En dan zoo'n heel bizondere broer, zoo'n held . . . ."Maar eigenlijk had het Ellie in verwarring gebracht,

dat plotselinge aankomen van then verren, vagen broer,van wien ze altijd zulke groote, mooie dingen had ge=hoord. Zoolang hij daar zoo ver over de zee was, hadze hem bewonderd, zooals ze een held bewonderde uiteen boek. Maar nu hij daar ineens in de werkelijkheidkwam, en misschen straks plotseling in de kamer zou staan,vond ze het to groot, to overweldigend ineens, en zevoelde een vagen angst, als voor een onbestemd gevaar .En dan zoo maar ineens in haar boudoir! Haar zachte,

teedere, blauwe meisjes=kamer met al die brooze, breek-103

bare dingen, waar nooit een vreemde man was binnensgekomen. Dat boudoirtje was een stuk van haar zelf,dat nooit een andere man dan haar vader of Pim hadgezien, en er was iets angstigs voor haar in, dat daarnu straks die groote donkere man zoo maar binnen zoukomen, in haar intimiteit van meisje . Zij voelde een lichtehuivering, of hij pijn zou doen aan haar en aan dezwakke, fijn gelede dingen om haar, of er misschien ietsbreken zou onder zijn hevigen, zwaren stap van man,hier waar alles was gemaakt voor vrouwenbeweeg, zachten voorzichtig . . . .

Maar zij wilde haar vriendin niet teleurstellen, en vooralniet verlegen of preutsch schijnen, nu Wies alles zoo echtvertrouwelijk en hartelijk had voorbe reid .

Ze zei nog eens dat ze het heel prettig vond omMaurice daar zoo zonder stijfheid als broer van haarliefste vriendin to ontmoeten, en zoo'n beroemden held uitAtjeh in haar eigen boudoir to krijgen .

„Jammer dat Pim er niet is," zeide ze alleen . „Hijhad er nu juist bijbehoord, en zou Maurice 66k zekerheel graag het eerste hebben begroet . Maar hij is naarde tentoonstelling in Parijs, en zal daar nog een weekof vier blijve n ."

,,Dat zou dan net de dwerg zijn geweest en de reus,"antwoordde Wies . „Pim, het kleinste officiertje van hetleger, en Maurice een van de grootste . Hij is wel zes voethoog, geloof ik . Wat een verschil, he, Pim of Maurice!"

Maar Ellie dacht onwillekeurig, dat Pim zooveel beteraanpaste aan haar interieur, en hoe vertrouwd hij altijddeed, als hij bij haar zat in een van die broze stoeltjes,die hij niet zou breken . Zij wenschte in stilte, dat hij1 04

nu bij haar was, Want het onrustige gevoel in haar werdal grooter en grooter . Zij voelde dat het niet zoo erg zouzijn als Pim er nu maar bij was, en zij wist dat hij haarhelpen zou, als er iets gebeurde . Zij probeerde to lachen omhaar kinderachtigheid, maar toch kon zij het vreemde,bekiemmende gevoel niet van zich afzetten, dat haar be=ving nu ze wist dat aanstonds die donkere, mooie manzou komen, van zoo heel verre, uit den Broom....

Daar werd gescheld .,,Zou hij het at zijn?" riep Wies .En Ellie antwoordde kalm : „Ik denk het niet, het is

nog Been half drie. En ik ken dat belletje, het is geloofik van den kruidenier. Die belt altijd zoo zacht, net ofhij niet durft."

Hij was het niet . En zij bleven nog wat praten . Overhet engagement van Anna Wesman die at acht en dertigwas, en toch nog een jongen man had gekregen vannegenentwintig, die doodelijk van haar was, over EmmaKoch, die op bet volgende Symphonieconcert zou spelen,over een nieuw hoedje van mevrouw van Beloo, dat zoo deaandacht trok op bet Kurhaus, en over een paard vanPim, dat voor het eerst mee zou starten in de volgendeClingendaatraces .

Maar beiden dachten zij onder het schijnbaar kalm ge=babbel aan Maurice, die ieder oogenblik kon komen .

Weer ging de bet over, met een kort, bruusk geluid .Ellie schrikte op, alsof zij voor de eerste maal then klankzoo hoorde, en zeide ineens tegen Wies

,,Daar is hij!"Wat vaag gedruisch beneden in de vestibule, het

dichtslaan van de deur, en zware stappen in de marmeren105

gang . Toen kwamen krakende taarzen de trap op, ennader, en naderbij . . . .De deur ging open .En daar stond hij .Groot, donker, en zwaar.Ben groote donkere, zware man, in de teere intimiteit

van het lichte, luchtige boudoirtje vol broze, breekbaredingen van heel zachte kleur .

Het was voor Ellie of een hooge, donkere schaduwop haar afkwam, zwart in het lichte van haar sfeer, maaronafwendbaar en ontzachelijk .

Toen voelde zij dat heel groote opeens vlak bij haarstaan. Zij zag zijn breeden, zwarten knevel, zijn zware,dikke wenkbrauwen, zijn donkere, warm-fluweelen, fel=schitterende oogen, als sombere, magnetische sterren, diehaar tegenstraalden .

En als een droppel zoet, donker gif, dat plotseling valtin rein water, en wijder, wijder wolkt het uit, tot hetheel de heldere vloeistof wemelt door, zoo zonk de zoete,donkere blik van Mombreuils oogen in den kalmen vijvervan Ellie s ziel, en bleef er zachtkens, zachtkens drijven,ver uit=droomend door de blanke onbewustheden vanhaar maagdelijk mysterie, innig als een essence, voor altijdin haar . . . .

106

HOOFDSTUK XI.

oen Mombreuil weg was, bleef Ellie achterals in een Broom .

Z15 bleef Lang zwijgend zitten, met eenloom, mat gevoel over al haar leden, alsof zij

heel, heel moe was .Zij moist nog maar zoowat even, wat er eigenlijk ge=

beurd was. Hij was door Wies aan haar voorgesteld,en hij had zijn hooge gestalte eerbiedig voor haar ge=bogen. Toen had hij wat gepraat, en vriendelijk gelachen,en zij had ook geantwoord. Heel kort had het maargeduurd. Toen was hij weer opgestaan van een stoeltje,waar hij op zat, en groot had zijn figuur in de kamergedaan. Zij had zijn handdruk gevoeld, heel warm ensterk in haar angstig, koud handje, en toen was ze alleengeweest .

Erg moe was ze en erg loom,Zij voelde, of hij nog niet heelemaal weg was, of hij

ook nooit, nooit meer weg zou kunnen zijn . Heel vanbinnen was het haar, of ze lets van hem in zich had,lets wat daar zacht was blijven branden en gloeien inhaar lijf. Ze had het van zijn oogen in zich voelen

107

komen, en toen hij haar een hand gaf was het in haardoorgetrild, ver en ver in haar .

Ook haar lief, vertrouwd boudoir leek haar niet meerhetzelfde van vroeger, sinds zijn hooge, groote schaduwer zoo donker in gestaan had . Het was of er nog ietsvan zijn zware man-zijn in was gebleven, iets vreemd .hevigs, dat het intieme er van verstoorde .

Als een vogeltje, dat bang is, zat ze zoo een poos opeen pouf, met het hoofd moe neergebogen op een grootkussen, dat er naast lag .

Het was of iets zwaars over haar was gekomen, waarze niets tegen vermocht, en dat ze half-bang, halffblij,onderging, in een vreemde charme van loome betoo.vering .

Totdat nicht Josephine binnenkwam, en haar vroeg,waar ze toch bleef.

O ja, ze zou uitgaan . Met nicht Josephine . Bood=schappen doen, in de stad .

- ,Sch6elt je wat, kind?" vroeg nicht . „Je gloeit zoo .Je hebt toch geen koorts ?"

,,- Neen, heusch niet, nicht . Maar ik ben wat moe,ik weet niet waarvan, maar ik ben moe ."

En moe was ze, heel moe, van then zoeten, donkerendroom die uit zijn oogen in haar ziel van maagd wasgevloeid . . . .

Den volgenden dag sprak zij hem weer . Zij was metWies in haar tentje aan het strand, en hij kwam evenbij haar zitten . Zij was erg stil, en kon niet veel zeggen .Hij praatte veel, met een diepe, zware stem, en nu endan een breed gebaar . Ook zijn stem deed haar hevigaan. Alles was zoo groot en sterk aan hem . Hij was

108

zoo heel anders dan de anderen, om wie ze altijd konlachen. Maar hij was absoluut niet om to lachen . Zewas een beetje bang voor hem, en toch vond ze hetprettig om hem to hooren praten . En hij had zulke mooieoogen. Als ze hem aankeek was het of ze niet meer eenanderen kant op kon kijken, zoo hielden die oogen haarvast. Het was angstig, en tegelijk streelend, met eenvreemde charme . Ze voelde dat hij veel sterker was danalien die zij kende, dat zij niet tegen hem op zou kunnen,en hem bijvoorbeeld nooit een beetje voor den gek zoukunnen houden, zooals ze het de Sandt of Waalen weteens deed, als ze een dolle bui had .

Hij deed ook zoo heel anders tegen haar dan ze gewoonwas. Erg eerbiedig en erg vriendelijk tegelijk, maar zondercomplimentjes to maken, of iets onbeduidends to zeggenover haar toilet, at zijn woorden meer genadiglijk naarhaar neder van uit zijn groote, mannelijke hoogte, danvleiend tot haar op zooals die van anderen . En ze vondzich dan ook nog maar zoo'n nietig kind bij hem, densterke .

Den dag daarna kwam hij eene visite maken bij denouden van Taats, met zijne moeder de douairiere en zijnzuster. En wee"r was het Ellie, of zij een schok voeldein haar hart toen hij aanschelde, met dat hevig, bruuskgeluid. Toen zij het hoorde, liep zij haastig naar beneden,als werd zij door een vreemd magnetisme tot then mangetrokken, die buiten stond .

En nu ontmoette ze hem geregeld, aan het strand, inhet Kurhaus, en bij Wies aan huis, als zij haar kwamafhaten. Zonder het zich nog goed bewust to zijn, werdnu eigenlijk Mombreuils tegenwoordigheid de groote

109

aantrekking van haar amusementen . Vroeger ging ze eralleen heen, om lief en gracieus to doen met haar mooilichaampje voor alien, en van de gratie van anderen togenieten. Maar nu dacht ze altijd of Mombreuil er wetwezen zou, en of hij haar ook misschien aardig zouvinden in dit of dat toiletje, en of hij haar zou aan=spreken of niet. Als ze hem zag was ze een beetjebang, en hoopte ze dat hij het niet doen zou, maarals hij dan naar haar toe kwam en ze zag in zijnoogen, voelde ze zich weer verwonderlijk blij . Als hijer eenige dagen niet was voelde zij of het groote,voile Kurhaus, waar ze vroeger zooveel genoot, tocheigenlijk leeg was, en keek ze onrustig overal rond waarhij wezen zou .

Van Wies hoorde zij elken dag allerlei nieuws vanhem, kleine intieme dingen, waardoor zij het waagde,een beetje in zijn leven door to dringen . Wies vertelde,hoe taat hij opstond, waarmee hij ontbeet, waar hij ge9voelig voor was. Ze zeide Ellie, dat oom de ministerwet een betrekking voor hem zou vinden, misschien wetiets aan het hof, en hoe de koningin zelfs eens naar hemgeinformeerd had, toen oom in het paleis had gegeten .Ook van zijn heldenfeiten in Indie, die hij haar tot inde kleinste bizonderheden had moeten beschrijven, ver-telde zij Ellie in opgewonden, gloeiende woorden .Zoo kwam hij altijd grooter en grooter in Ellie's leven,

en zij voelde zich tot hem heengetrokken met een on=weerstaanbare macht, waaraan zij niet eens trachtte toontkomen .

Zij was zich obk in 't geheel niet bewust, wat haarzoo naar hem toedreef, en liet zich, gewillig kind als ze1 10

was, zonder denken heengaan, waar haar neigingen haarstuwden. En ze werd nu eenmaal door die vreemdemacht, die zij niet kende en ook niet begrijpen kon, ge=drongen naar then grooten, donkeren man, die daar ineenszoo hevig in haar leven was komen staan . Het was on=rustig, en het was beklemmend, en het was bang. Alszij hem niet zag, was zij zenuwachtig en gejaagd, alstrok haar iets van verre onweerstaanbaar aan, wig vanwaar ze was. Somtijds was ze er verdrietig over, enhuilde ze wel eens, zonder to weten waarom eigenlijk .Zelfs in haar boudoir, to midden van al haar intiemedingen, in haar kalme atmosfeer van meisje, vond ze nietmeer de rust van vroeger. Zij voelde er zich onbevredigd,incompleet, hunkerend naar meer, maar wist niet naarwat. En een vaag verlangen voer door haar ziel vanmaagd=meisje, een verlangen om to zien zijn donkere,wonderdoende oogen, en to ademen in zijn sfeer vangrooten, sterken man . . . .

Zij trachtte niet eens, het van zich wig to willen, ener tegen to vechten met al haar energie, want zij voelde,diep en zeker, dat zij er to zwak voor was, en dat hettoch to lief en to zalig was om het weer to verliezen .Zij kon alleen maar somtijds stil wegkruipen in een hoekjevan haar boudoir, en wat weenen om die zoete onrust,die haar rustige ziel van meisje had bevangen . Dikwijlsverlangde zij naar Pim, om hem alles to vertellen, omhulp bij hem to zoeken, en hem to vragen, of hij er nietsaan doen kon, dat haar onbezorgd, lustig leventje vanvroeger weer terugkwam. Hij was de eenige van wienzij wist dat hij haar begrijpen zou. Aan haar vaderhad ze het niet eens durven zeggen. Maar Pim was

1 1 1

in Parijs. Eens probeerde zij hem een brief to schrij=ven, maar toen zij hem alles precies wilde uitleggen,bemerkte zij, dat zij het zelf niet eens wist, en hetniet kon zeggen, wat haar zoo onrustig en zenuwachtigmaakte .

Ze had ook wel oogenblikken, dat zij Mombreuil bijnahaatte . Het was, of hij haar iets had afgenomen, of hijhaar pijn had gedaan, als vijandig . Als een groote reushad hij opeens in haar kuische rust van meisje gestaan,en de stifle, witte bloemen van haar ziel wreedelijk ver=treden . Het was of hij een brand had ontstoken in haarkalm, heilig huis. Zij voelde vage, langzaam opgloeiendeemoties in zich, die zij nooit gekend had, en die zacht=kens opvlamden door haar lichaam, met onrustige rifling,als van koorts .Voor haar vader en voor nicht Josephine probeerde

zij het to verbergen, beschaamd voor haar zoo lief enbang geheim .

Maar Wies was niet zoo gemakkelijk to misleiden .Zij begon aan allerlei kleine dingen to zien, dat Ellieniet meer het onbezorgde, vroolijke kind was van vroeger,en dat zij onder den indruk was gekommen van haarmooien, grooten broer.

„Ik geloof heusch, Ellie, dat je een beetje verliefd bentop Maurice," had ze haar eens, plagend, gezegd .

En Ellie was doodsbleek geworden, en had van angstniet geantwoord. Ze had het zelf niet geweten . Ze zouhet zichzelf, in haar groote onschuld, niet bewust zijngeworden, als haar vriendin het haar niet gezegd had .

Nu keek ze Wies alleen maar ontzet aan, met groote,angstig starende oogen, zonder to ontkennen wat haar1 12

nu eindelijk zelf geopenbaard was als een zoo groot geluken een zoo groote smart .

Als een arm, wit vlindertje, dat een fel licht heeftgezien en blindelings, in wonderfzalige betoovering vanzijn teer lijfje, zenuwachtig wiektrillend rondbeeft om deverzengende vlam, zoo voelde Ellie haar maagdelijke zielheenduizelen om het sombere vuur, dat blonk in deoogen van then grooten, donkeren man . . . .

8 Vlindertje . 113

HOOFDSTUK XII .

oen Mombreuil uit Indie terugkwam, was hijnog dezelfde van zes jaren geleden. Hij wasuiterlijk wet veranderd, en zijn gezicht wasgebruind door de zon, maar zijn innerlijk leven

was nog attijd dat van vroeger .Zijn heldendaden in Atjeh waren daden van wanhoop

geweest, omdat bet Ieven hem zonder de genietingen,waaraan hij behoefte had, niets meer waard was, en hijer weinig om gaf, of hij bet behield of niet. Toen hij,zonder fortuin meer, als gewoon koloniaal naar Indieging, was bet hem verder om 't even geweest wat ergebeurde. In een soort stompzinnige verdooving had hijbet misere=Ieven van troepensoldaat medegemaakt, telkensbij een gevecht met den vijand hopende dat er een eindaan zou komen, en in 't hevigste gevaar loopende meeruit lafheid om zoo voort to blijven bestaan, dan uitdapperheid. Toen was bet hem verbazend medegeloopen,zoodat hij er zelf verwonderd over was, en zonder dathij er ooit op had gerekend, was hij officier geworden .Van dat oogenblik of was de hoop om nog eens vanbet leven to genieten weer in hem teruggekomen . Ge.nieten, dat was zijn eenige aspiratie. Hij had er nog lang1 14

niet genoeg van gehad, toen hij zoo bruusk uit zijnheerlijk jongelui's Ieventje was weggerukt, en een on-dragelijke, alles overweldigende honger naar genot hadin hem gebrand, al die jaren in Atjeh, en had hem vooralle andere dingen verstompt en ongevoelig gemaakt .Hij wist heel goed, dat het niet waar was, wat zijn oom,en zijne moeder, en zijne zuster van hem dachten, dathet niet uit vaderlandsliefde, noch uit liefde voor de konin=gin was, dat hij er in den oorlog zoo op los had geslagen .

Hij had volstrekt niets gevoeld van vaderlandsliefde,en de gedachte om to strijden voor de koningin was nietin hem opgekomen. Hij voelde veel to goed dat deAtjehers, die hij moest bevechten, geen vijanden van dekoningin konden zijn, die haar kwaad zouden willen ofhaar haten, en dat zij maar een vage voorstelling kondenhebben van die blanke vorstin, ver over de zeeen. Ookhad hij nooit het overtuigend gevoel in zich voelengloeien, dat hij voor het Recht vocht, en dat die dapperekerels, die zoo prachtig volhielden en toch hun eigenland verdedigden, werkelijk de natuurlijke vijanden vanhet Hollandsche yolk waren .

Hij had gevochten uit wanhoop, uit pure vertwijfelingover zijn eigen, gebroken bestaan, zooals hij tegen iederenanderen zoogenaamden vijand zou gevochten hebben, bijwien hij kans had, een kogel to krijgen die aan zijnmisere een einde maakte . En hij was eerlijk genoeg omzichzelf in 't geheel niet den held to voelen, then ze vanhem maakten. Het hinderde hem zelfs, in de courantenzulke dolle dingen over hem to lezen na zijne buiten-gewone benoeming tot officier. Toen hij tweede luitenantwas geworden, voelde hij zich genoegzaam gerehabiliteerd

s'

115

van de vroegere vernederingen, maar toch vond hij, dathij er niet zoo veel verder mede was .

Het leven op Atjeh vond hij verschrikkelijk, en betidee van eene plaatsing later ergens in Indie maakte hemde toekomst niet Iiehter. Hij miste er de dingen, die inHolland zijn natuurlijke omgeving waren, zijn amuse=menten van uitgaand jongmensch, zijn cafe's, zijn boemel=vrienden, zijn fijne restauraties, de chantants, en vooralde vrouwen. Van inlandsche vrouwen had hij instinct=matig een vreesaehtigen afkeer gehad, zoo sterk, dat bethem onmogelijk was, er intiem mede to worden . Welhad hij zoo nu en dan een kortstondige liaison met eenof andere kampong=nonna gehad, omdat zijne hevige,van brute Ievenskraeht overvloeiende natuur nu eenmaalniet lang kuiseh kon blijven, maar bet ware genot vanvroeger vond hij er niet in terug, en hij deed bet omdater niets beters to krijgen was, zonder bet intenze, erheelemaal in opgaan van vroeger, toen bet grandioze,volmaakt=zalig in vreugde wegzwijmelen met vrouwenhem zich bijna als een God deed voelen .

Hij bekende bet dan ook eerlijk, niet de meerderebeschaving, de omgang met de elite van kunst en in=tellect, en ook niet bet klimaat deden hem zoo naarHolland terugverlangen, maar alleen de vrouwen, de fijne,blanke, zachthuidige vrouwen, waar zijn warm, onstuimigbloed van jong, krachtig man=dier beet naar verlangde,even smartelijk-fel als een dorstende naar water in dedorre woestijn .

En dat schrijnend, weeArandend verlangen was in hemblijven gloeien, al de lange jaren door zonder hem ooitrust to laten. Het idee van weer een mooie blanke vrouw1 16

to hebben werd een soort van obsessie in hem, en maaktehem wet eens of hij dronken was . Het leven was hemniets meer waard zonder (fat groote, zalige genot waarzijn sensueele natuur zoo'n onleschbare begeerte naarvoelde, en in de wanhoop over zijn gemis, daar in datland, waar blanke vrouwen onbereikbaar voor hem waren,deed hij in het gevecht als een krankzinnige, die dendood zoekt. Op en paar kleine schrammen na, kwam hijer altijd ongedeerd af, totdat eindelijk een klewanghouwvan den vijand hem trof in den arm . Hij werd geeva=cueerd en twee maanden in het hospitaal to Padangverpleegd. Toen de commissie hem afgekeurd had voorden dienst en hem voorschreef, direct naar Holland terugto gaan, was het voor hem als een droom . Hij kon hetbijna niet gelooven. AIIes, alles van vroeger weer terug!Weer terug in het heerlijke drukke leven van Holland,weer loopen in voile, helderverlichte straten, weer Iekkereten in goede restaurants, weer vrouwen zien, echte,blanke, europeesche vrouwen krijgen in je verlangendearmen, en gezellig stiekem uitgaan in Amsterdam, meteen mooi, blond wezentje aan je arm! Weer genieten, weergelukkig zijn, weer meedoen aan het heerlijke, hoog adem=ende leven van een groote stad, waar al genot to krijgen is!Hij had brieven van oom Mombreuil gekregen, vol

geestdrift over zijn gedrag, en enthoesiast over de konink=lijke onderscheidingen, die hij had verdiend. Het huffsvan den oud=minister stond voor hem open, zijn rijtuigeiien paarden waren tot zijne beschikking, en als hij geldnoodig had, zou hij 't maar to zeggen hebben . Alles wasvergeven, Hij had den naam van de Mombreuils hooggehouden, en in het geheele land doen wee"rklinken, en

117

hij kon verzekerd zijn, dat oom het nooit vergeten zou .De oude man bedankte hem zelfs voor zijne toewijdingaan de zaak van het vaderland, en de dappere wijzewaarop hij zijn leven had veil gehad voor zijne koningin .

Er was iets in die brieven van den ouden Mombreuil,dat hem hinderde. Zijn oprechte natuur was to loyaalom niet het onware in zijn positie to voelen . Want hijwist zich volstrekt niet den geestdriftigen held van vader=land en vorstin, then men met alle geweld in hem wildezien . Die motieven, die iedereen hem toeschreef, had hijnooit zoo gevoeld . Maar in de groote vreugde over zijnnieuw, heerlijk leven vergat hij die teleurstelling . Dehoofdzaak was, dat zijn oom, van wien hij trouwenstoch eenmaal moest erven, hem genoeg financieel zousteunen om eens recht feestelijk de schade in to halenvan zijn verloren jaren in Indie .

En wat zou Wies blij zijn, die goeie beste zus, diehem altijd zoo trouw geschreven had en van alles opde hoogte gehouden van wat er in den Haag gebeurde !

En die beste oude moeder, die zoo had geleden onder devernedering toen hij koloniaal was, nu zou ze wel weertevreden zijn, nu hij er weer heelemaal bovenop was .

Wat heerlijk vond hij het, toen hij den eersten dag,als vrij, jong man, in zijn oude positie van Haagscharistocraat, correct gekleed, met een goed gevulde porte>feuille, weer in „de stad" liep. Dat was dan nu eindelijkweer eens het Leven .En zijn geheele zware, kommervolle, avontuurlijke

bestaan van zes jaren in Indie leek her : als een korte,booze Broom .1 18

Hij herinnerde zich nog zoo goed, of het gisteren was,dat hij hier liep, in dezelfde straten, Tangs dezelfde winkels,en met bijna at dezelfde menschen . Hoe goed kende hijze nog, en hoe weinig waren ze veranderd. Preciesdezelfde typen nog van vroeger. En het was, of datmisere=bestaan in Indie, onder al die vreemde, bruinemenschen, maar een kleine interruptie was geweest, enhij zijn leven weer op dezelfde plaats begon, waar hijhet hoogstens een paar dagen geleden had afgebroken .

Omdat hij zich in Indie, in zijn vreemde omgevingeigenlijk nooit thuis had gevoeld, was die geheele seriejaren daar, eenmaal voorbij, ook voor goed vergeten,maar hier, waar zijn eigen, oude, intieme thuis was,kwam ineens alles van vroeger terug, en hij had het wetkunnen uitschreeuwen van plezier, dat alles toch weerzoo keurig op zijn pootjes was terecht gekomen, en hijer weer heelemaal bovenop was, en nu weer terug inhet leven, dat genieten was .

Het duurde niet tang of hij had in „de stad" gevondenwat hij zocht. Johtje van den Berg was nu net eenmeisje voor hem. Van ,6ffentliche" vrouwen hield hijniet, dat was hem to gemeen, en niet pikant genoeg .Maar zoo'n echt Haagsch, verleidelijk wezentje, zoo 'nvroolijk burgermeisje, dat van een pretje houdt en voorhaar eigen plezier met je mee gaat, omdat ze jong is enprofiteeren wil, dat was voor hem je ware . Hij had betvroeger 66k altijd gezegd, geen snolletjes, daar hadt jeniets aan, maar een scharreltje, daar moet je 't van hebben .

En Johtje van den Berg was zeker wel 't aardigste„scharreltje", dat Maurice ooit was tegengekomen . Zeging nog maar pas een half jaar ,uit", en was verleden

1 1 9

maand pas negentien geworden. Ben frisch, vol, blozendgezicht had ze, dikke, roode lippen, altijd een beetje half=open geplooid, als voor een kus, een mooie buste enflinke, stevige armen, een meld van melk en bloed, zwellendvan jong, gezond, warm, naar genot langend leven . Datwas, waar Mombreuil behoefte aan had, aan een vol,welig, blank meisje, met veel dik, blond haar, en eenprettig, jolig gezicht, dat gut en guitig lachte . Dat lachenvooral deed hem zoo goed, dat lachen van zoo'n mooien,roodlippigen, volbloedigen meisjesmond .

Ze had hem, dadelijk toen ze hem in de Veenestraatzag Ioopen, een erg aardigen, mooien man gevonden, entoen hij haar met zijn donkere, fluweelige oogen eenbeetje lief aanzag, had zij moeten lachen, of zij wilde ofniet. Zoo was ze hem een paar dagen tegengekomen,had tegen hem gelachen nu en dan, en eindelijk was't het gewone gangetje gegaan : zij nu en dan blijvenstaan voor een winkel, hij ook, even wat gekeken, watgefluisterd, en toen samen in de Wagenstraat een zij=straatje in . Of ze eens mee uit ging een avondje? Zekon zoo moeilijk, want ze was tot negen uur op hetatelier, ze leerde voor modiste . Maar ze zou probeeren vanavond. Om acht uur, op het Plein, bij het wachthuisje .Ze was gekomen, en nog denzelfden avond was ze

zbo onder den indruk van zijn mooie, donkere oogenvan charmeur, dat ze den eersten keer al dadelijk methem mee was gegaan naar een kamer, op den FluweelenBurgwal. En ze vonden hier allebei niets in . Ze vondenelkaar aardig. Ze waren verliefd op elkaar. Ze warenallebei jong en levenslustig. Waarom zouden ze dan nietvan elkaar genieten?1 20

Mombreuil voelde dit absoluut niet als jets slechts .Het lag in de strooming van de natuur, vond hij . Hijvoelde zich er juist heelemaal harmonisch van, en hetdeed hem goed, en bracht hem in weldadig evenwicht .

Er was geen kwestie van leugen, of bedrog, of ver=leiding. Zij wist heel goed, dat zij een burgermeisje was,een ,scharreltje" maar, met wie hij niet zou trouwen,maar zij vond het nu eenmaal prettig met nette ,heertjes"uit to gaan, en pret to hebben. Thuis, waar ze met haarmoeder armoedig leefde, in eene nauwe, muffe kamermet een alkoof, en slecht eten kreeg, was het heuschzoo amusant niet. En nu had ze besloten, to genietenwat er to genieten viel, en had wet geweten war ze deed .Maurice van zijn kant wist 66k waar het op stond, endat het maar een liaison van hoogstens enkele maandenzou zijn . Maar voor het oogenblik vond hij haar lief,en begeerlijk, en was hij gecharmeerd van haar . En zijvan hem ook. Daarom namen zij elkaar, vrijwillig, omdatze er trek in hadden en allebei van genot hielden . Heeleenvoudig . --

En dit was eigenlijk de eenige vorm van liefde thenMombreuil begreep, en waarin hij zich eerlijk, met alleintensiteit, kon geven . Hij hield niet van roerende, senti=menteele bespiegelingen en meditaties, daar was zijnenatuur nu eenmaal niet op ingericht . Hij hield alleen van't genot van 't oogenblik, zonder al to veel omhaal encombinaties, maar dan ook echt, alles eerlijk, franchementgegeven, en ook zoo teruggekregen . En in zekere matewerd hij dan ook aan een meisje gehecht, waarmede hijuit was, omdat ze hem genot gaf, uit eigen, vrijen wil,en hij haar daarvoor dankbaar was . Ook zou hij nooit

121

ontrouw kunnen zijn aan een meisje, zoolang hij het methaar hield .En zoo was hij al heel gauw gehecht aan Joh, die

zich zoo dadelijk aan hem had gegeven, en hem zooveelgenot gaf, dat genot, voor hem nu eenmaal het alter=hoogste levensgeluk dat hij kende, en waarin hij de vol=komen bevrediging vond van zijn innigste en sterksteverlangens en aspiraties .

Om geen aanstoot to geven aan familie en kennissenen het vooral niet aan oom Mombreuil to laten be=merken, ging hij bij voorkeur met haar uit in Amsterdam .Hoe in=gezellig was dat voor hem, die jaren lang liefde=honger had geleden, om met zoo 'n frisch, jong ding inAmsterdam uit to gaan . Eerst ergens eten, en dan naareen operette, of een chantant, om eindeljk bij Kras nogwat to soupeeren . Het guitig=stiekeme, van daar in zoo'nvreemde stad, onder menschen, die je niet kennen, metzoo'n lief kind to zitten smullen, onder de witte gloei=Iichtballons van zoo'n restaurant. Al die drukte omhen heen, dat geroep, en geloop, al dat brouhaha, endaarin, tusschen al die vreemde, woelende menschen,het heel stille elkaar aankijken, met zacht=aangloeiendlijfsverlangen, van twee paar verliefde oogen! En dandat idee van straks stilletjes naar een hotel to gaan, zoo'necht rendez-vous-tie voor ingewijden, op den Nieuwe=Zijds-Voorburgwal, en elkaar to omhelzen met liefver=langende lijven . . . .

Dat was het hoogste moment van Mombreuils leven,dat nu eenmaal geen ander zoo genotvol kende. Watwas hij gelukkig, dat hij dit weer terug had, dit eenegenot, waarnaar zijn lijf verlangen had geleden, zoo vele122

jaren fang . Het beving hem met een geluk, of hij er vansterven zou .

En eens op een morgen, om elf uur, toen hij pas vanJoh kwam, die nog wat was blijven slapen in het Hotel,had hij het kunnen uitjubelen van geluk . Hij was deKalverstraat doorgeloopen, die vol was van menschenen kwam opeens op het Sophiaplein bij de Munt . Hoedaar opeens alles openging, die zijstraten, naar 't Rokin,naar de Doelenstraat, naar den Singel, naar de Reguliers=breestraat en de Vijzelstraat, hoe wijd en ruim werdalles opeens! En de zon die uit wolken to voorschijnkwam, scheen hem met voile glorie in het gelaat .

At dat licht, at dat geluid, al die drukte van het groote,heerlijke, ruischende Leven bedwelmden hem met eenoverweldigende verrukking .

Toen was het hem, of in hem ook iets openging, ofhet warme, gloeiende, gezonde Leven, waarvan hij zooboordevol was, al grooter en grooter in hem werd, en hijzijn eigen wezen wijd voelde uitdeinen, in goddelijken groei .

0! De heerlijkheid voor hem, om ook een stuk vandat groote, om hem been ruischende Leven to zijn, waarinhet geluk zoo maar to krijgen was, voor wie maargrijpen dorst, om van to drinken met vele, voile teugenvan genot! . . .

Maar den Haag, en ook Amsterdam, zijn eigenlijk tochkleine steden, waar het heel moeielijk is, uit to gaanzonder door kennissen gezien to worden .

Het duurde dan ook niet tang, of de oude heer Mom=breuil kwam er achter, welke prouesses Maurice weerbegon to maken . Hij was er al bang voor geweest, en

123

was er eigenlijk al zoowat op voorbereid . lemand, diezoolang ontbering had moeten lijden in Indie, en dan metzoo'n hevig temperament als Maurice ! . . .

Maar de minister wist er wel wat op. Het moest numaar eens voor goed uit zijn, met die buiten=sporighedenvan het jonge bloed. Het jonge mensch moest nu maareens een geregeld leven gaan leiden; en als hij niet buiteneen vrouw kon, welnu, dan moest er maar een vastevrouw voor hem gezocht worden . Er was niets andersop. Het was de eenige redding voor hem . Maurice moesttrouwen . --- Hij moest een lief, jong, eenvoudig meisjetrouwen, waar hij zich van zelf wet aan zou hechten,en die hem door haar goeden invloed wet in bet rechtespoor zou houden . -

Geen oogenblik dacht de oude aristocraat, versteendin de fossiele ideeen van een door en door bedorvenmaatschappelijke conventie, aan het sehandelijke, in=ge=meene, om een onschuldig, eenvoudig, ongerept meisjezoo maar samen to koppelen met een ervaren, savantviveur als Maurice, die al door zooveel dingen van hetlagere leven was gegaan .

Integendeel, hij dacht, dat hij nu precies in de natuurvlijke orde der deftige, beschaafde, christelijke samenlevinghandelde, door Maurice to bewegen, een huwelijk aanto gaan met een meisje van stand, en daardoor als eenfatsoenlijk, geposeerd man to gaan leven .

1 24

HOOFDSTUK XIII,

De oude Mombreuil verklaarde, in een ernstiggesprek, aan Maurice's moeder, waar het opstond.

Hij wilde het jonge mensch met at zijn in=vloed en met zijne financien steunen, maar hij was niet vanplan, zijn geld to laten verspillen aan de vrouwen . Mauricewas nu acht en twintig jaar, en waarlijk oud genoeg omeens eindelijk een geregeld leven to beginnen . Er wasdoor bemiddeling van invloedrijke vrienden eene betrekkingvoor hem open, als hij maar als een geposeerd, fatsoen=lijk man wilde leven. Het tractement was nog wet niethoog, maar daar behoefde Maurice zich niet ongerustover to maken. Din oude oom, van wien hij toch een=maal moest erven, zou hem wel steunen en zorgen, dathij goed voor den dag kon komen . Maar dat gepierewaaimoest voor goed uit zijn, dat was de eerste en eenigevoorwaarde. Maurice moest trouwen, en indien hij ditniet verkoos, trok oom, zooals hij dat noemde, de handersvan hem af.

Mevrouw Mombreuil had er weinig tegen in to brengenen, als een verstandige vrouw van de conventie, was zijhet natuurlijk volkomen met den oudminister eens, dat

1 25

haar zoon zijn leven moest regelen door een fatsoenlijkhuwelijk .

Zij praatte er denzelfden avond nog over met Wies,en vertelde haar, hoe oom zijn huwelijk als voorwaardehad gesteld om hem financieel to helpen . Dat was eengroote deceptie voor Wies . Het was nu net zoo beer=lijk, een broer to hebben als chaperon, en nu, nadat zenog geen zes weken van hem genoten had, wilden zehem alweer van haar afnemen ! Maar zij wist to goed,hoe Maurice van ooms genade afhing, om niet in tozien, dat er geen kwestie was van verzet . Maurice moesttrouwen, dat stond vast, en het kwam er nu alleen maarop aan, een goed meisje voor hem to vinden . En toenmama haar vroeg, met wie van haar vriendinnetjesMaurice zich alzoo geoccupeerd had, viel het haar ineenshelder in, wie dat meisje zou kunnen wezen .

,,Maar mamaatje!" riep ze uit, in de handen klappendover haar mooie trouvaille, ,dat is al heel gemakkelijk .Weet u wet dat Ellie bepaald gecharmeerd is vanMaurice?"

Ellie van Taats! Dat was al een heel geschikte op.tossing, vond de oude mevrouw. Was het mogelijk! Diekleine Ellie, dat vlindertje, verliefd op Maurice! Wiehad dat kunnen denken! Het was net een goed vrouwtjeom een wildzang tot rust to brengen . Lief, elegant,gedistingueerd, en toch eenvoudig, en zelfs nalef. Er wasnu Ietterlijk geen kwaad aan haar, vond mevrouw Momsbreuil. En ze had nog al wat geld ook, van haar gedstorven moeder, en later nog to wachten van haar vader,die van zijn tweede vrouw flunk had geerfd . Ze was wetniet van adel, maar dat was nu zoo heel erg niet, en de126

van Taatsen waren toch van goede familie . Er wasgeen liever en aardiger meisje voor Maurice to bedenkendan Ellie, en dat ze bovendien zelf al van hem gechar=meerd was, trof nu at buitengewoon .Den volgenden dag was de oude mevrouw Mombreuil

al bij den minister om hem het groote nieuws to ver-tellen, dat ze een geschikt meisje voor Maurice had ge=vonden. Hij was er dadelijk erg mede ingenomen, enschreef een briefje aan zijn neef met verzoek, then middagbij hem to komen, om over gewichtige zaken to spreken .

Toen Maurice bij hem was, verklaarde de oudministerhem met groote autoriteit, waar het op stond . Hij rele=veerde nog eens zijn heldhaftig gedrag op Atjeh, en brachthem onder het cog dat het niet aanging, na die Konink-lijke onderscheidingen, nu weer als een boemelend stu .dent to gaan leven . Alleen door een huwelijk was zijnleven to regelen . Op strengen, vaderlijken toon las hijhem de les, en verklaarde uitdrukkelijk, dat hij zijn beursvoor goed gesloten zou houden, als Maurice niet preciesdeed wat hij verlangde . Hij wilde hem voor het huwe=lijk geen meisje opdringen, dat vond hij onzedelijk, maarvroeg hem alleen ronduit, of hij Ellie van Taats eengoede vrow voor hem zou vinden .

Maurice zag wel in, dat het nergens toe dienen zou,zich to willen verzetten . Oom had nu eenmaal het geld, endaar hield alles mee op . Alleen vroeg hij een paar dagenbedenktijd, om het eerst degelijk to overwegen .

Hij praatte er thuis nog eens over met Wies, die hemvertelde hoe zij gezien had, dat Ellie van 't eerste oogenoblik of op hem verliefd was, en hoe vol bewondering zijover hem sprak .

127

En hij zag dat er hem niets anders overbleef, dan aanoom to gehoorzamen. Hij had Ellie altijd een heel liefmeisje gevonden, al was ze een vreemd teven voor hem,ver buiten zijn sfeer. Hij kon zich ook absoluut niet meerindenken in zoo'n meisje als Ellie . Wet vermoedde hij,dat het iets veel hoogers en beters was, dan hij ooit hadkunnen droomen, iets dat voor hem misschien veel togoed en to rein was, maar hij besefte niet, hoe broos enbreekbaar zoo'n meisjeszieltje was van essentie . Hij dacht,dat het wet terecht zou komen, als hij maar eerbiedigen galant tegen haar was, en dat hij, als ze maar een=maal zijn vrouw was, haar wel nader zou komen, envertrouwelijker met haar zou kunnen omgaan . Nu hadhij nog maar een vage teederheid voor haar, met eenbeetje medelijden vermengd, omdat ze nog zoo'n kindbleek to zijn. Dat ze zoo dadelijk verliefd op hem wasgeworden, verwonderde hem niet, en streelde hem nieteens zoo bizonder. Het was iets heel natuurlijks voorhem. Hij was nu eenmaal een mooie man, en van zijnvroegste jeugd of aan had men hem ,le beau Maurice"genoemd. Zonder er bepaald trotsch op to zijn, of ermede to affecteeren, had hij vroeger, in zijn goeden tijd,als een pacha altijd de hulde van meisjes en vrouwenaangenomen, als iets dat van zelf sprak . En dat Ellie nuop hem verliefd was, vond hij volstrekt niet zoo'n grooteconquete. Physiek was zij zijn „genre" niet eens . Hij hieldniet van die kind=meisjes, die nog zoo onnoozel zijn, ennog zoo vaag van vormen, en waar je den eersten tijdmaar zoo weinig aan hebt . Hij kon er ook nog zoo slechtmede omgaan, en je moest altijd zoo voorzichtig zijn, datje haar niet verschrikte met een verkeerd woord, of gebaar .

128

Maar er was nu eenmaal niets aan to doen geweest .Hij moest trouwen, had zijn oom gezegd, daar stond hijop. En oom had het geld . Daar viet weinig tegen toredeneeren . Oom vond Ellie nu eenmaal een geschiktmeisje voor hem. Wet is waar was ze niet van adel,maar dat was joist wet goed, want om haar in de aril-tocratie to doen komen, zou papa van Taats eerder overeen minder glansrijke periode in Maurice's leven heen-zien. Ze was een lief, onschuldig jong meisje, had oomgezegd, die juist een verzachtenden, veredelenden invloedop hem zou uitoefenen . En ze had ook wet wat geldook. Dus het moest Ellie zijn, Ellie en geen ander . EnMaurice had er verder niets tegen ingebracht. Als hijtoch moest trouwen, was het hem vrijwel om het even,of het met Ellie van Taats was of met een andere . Enhij vond haar gedistingueerd en aristocratisch genoeg omeene mevrouw Mombreuil to worden .Maurice was zoo ingeroest in de heerschende Haag=

sche begrippen, dat hij er volstrekt niets slechts en ig=nobels in zag, met een meisje geengageerd to zijn, waarhij eigenlijk niet van hield . Zelfs vond hij, dat het wetdegelijk een eer voor haar was, zijn verloofde to zijn, eneene Mombreuil to worden, al was hij to veel gentleman,om dat ooit to laten bemerken .

Hij had haar altijd met een hartelijke, welwillendevrindelijkheid behandeld, meer als een goed, argeloos kinddan als een vrouw, met iets medelijdends, omdat ze nogzoo nalef was, en nog zoo weinig van het leven wist .Hij verwonderde er zich dikwijls over, dat ze in sommigeopzichten nog zoo onnoozel was . Van een Haagschmeisje had hij dat niet verwacht . En eigenlijk hinderde9 Viindertje .

129

het hem een beetje. Hij hield niet van ingenues . Datwerd later altijd zoo lastig . En hij kon zich zoo verybazend moeilijk in zoo'n wezentje verplaatsen, hij, diezooveel ervaring had, en zoo goed wist, wat nu eenmaalhet leven was!Het speet hem erg voor Joh. Die goeie, beste meid,

waar hij zoo n innigen lot mee had gehad! Die zou hijnu natuurlijk er aan moeten geven . Oom, die nu eenymaal van zijn liaison met haar afwist, zou hem den eerstentijd natuurlijk wel in de gaten houden . En er viel nietmet hem to spotten . Het was een kwestie van to be ornot to be.

Hij ging naar oom Mombreuil, en zeide hem, dat hij,na rijp nadenken, alles zou doen wat hij van hem verylangde, en voortaan een geregeld leven zou trachten toleiden. En hij vroeg zijn oom tevens, den ouden heervan Taats eens to gaan polsen over het plan .

Wies was den volgenden morgen al heel vroeg bijEllie, om haar voor to bereiden op het groote nieuws .Het was nog vroeg, en Ellie was juist uit haar slaap.kamer in haar boudoir gekomen, waar zij altijd 's morngens vroeg haar kop chocolade dronk .

,,- Alweer groot nieuws, Ellie!" riep Wies, ,nu raadtje nooit wat ik je to vertellen heb!"

NO Wat dan? Is het heel gewichtig?"Heel, heel erg, hoor! . . . Maar je kunt het toch

niet raden . . , . Het is iets van Maurice! . . ."„-- Van Maurice! . . ."En Wies zag, dat Ellie erg schrikte, en bleek

werd .

130

,,- ja, van Maurice!" zei ze, een beetje plagend . . .,,nou kijk maar niet zoo verschrikt . . . er is geen on-geluk met hem gebeurd, boor! . . . heelemaal niet . . .maar je raadt nooit wat hij doen wil . . ."„- Nu, wat dan? . . ."„- Hij wil gaan trouwen!"Ellie keek haar aan, met groote, starende oogen . Ze

vroeg niet eens met wie . Het was haar zoo ineens over=vallen, dat ze niet spreken kon .En Wies vertelde door .,,Ja, hij gaat trouwen . . . met een heel lief meisje . . .

het liefste meisje van den Haag . . . lichtblond haar heeftze, en erg zachte, blauwe oogen, die niet zoo verschriktmogen kijken, want daar zijn ze veel to mooi voor . . .ben je nu niet nieuwsgierig? . . . weet je nu nog nietwie het is? . . . Maar hij heeft het zelf nog niet durvenzeggen . . . dat is niets voor hem, zulke dingen . . . hijkan beter vechten en heldendaden doen . . . maar van=daag of morgen komt corn Mombreuil er al over sprekenmet den papa van het meisje . . . weet je 't nog altijdniet, wie het is? . . . ze zit toch zoo heel dicht bij me,bier, in dit mooie boudoirtje . . ."

,,- Wies!"Ellie stond op, en knielde bij Wies neer op een pouf,

met de handen smeekend opgeheven . Haar oogen kekenheel bang, als van een verschrikt vogeltje .

,,- Wies! . . . het is toch niet waar, he? . . . je maaktmaar een grapje, he? . . . het is toch niet voor mij, he,dat Maurice komt . . . dat kan immers niet . . . wat zouhij aan mij kunnen vinden . . . ik, zoo'n arm, klein vlin=dertje maar! . . ."

9• 131

Wies kuste haar op de wangen, en nogeens, ennogeens.,,- Het is voor jou, hood . . . jij wordt het vrouwtje

van Maurice, heusch, en dan wordt je mijn lief mooizustertje meteen! . , . maar waarom kijk je nu zoo ver=schrikt? . . ."

Toen legde Ellie het hoofd in haar schoot, en zei heelzacht, of ze meer in zichzelve sprak dan tot Wies :

„Ik kan het bijna niet gelooven dat het waar is . . .en toch heb ik het al voelen aankomen . . . ik ben zoogelukkig, zoo heel gelukkig . . . maar ook zoo bang,zoo bang . . . ik ben somtijds zoo heel bang voor hetgeluk . . . ."

1 32

HOOFDSTUK XIV,

oen Pim vier dagen daarna van Parijs was te=ruggekomen, met den Iaatsten avondtrein, vondhij op zijn kamer een briefje van Ellie . Hoekende hij de kleine, roze envelopjes, waar haar

lievelingsparfum hem uit tegemoet geurde, een zachte,vage geur van violettes de Parme! Haastig deed hij hetopen. Zeker weer over een leuk plannetje voor morgen .

Beste Pim !

Ik ben zoo gelukkig. Ik heb willen wachten tot je thuiswas om het publiek to maken. Ik ben geengageerd metMaurice Mombreuil. Je zult het niet kunnen gelooven .Hij, de held van Atjeh, de groote, sterke held, en ik hetarme, kleine vlindertje maar! En toch is het heuschwaar, Pim, en ik ben zoo gelukkig. Jij zult ook zekergelukkig zijn met het geluk van je zusje. Overmorgen,den 150", is er een klein dinertje, voor de heel intiemen,

en dan maken we het publiek. Kom je me heel gauwfeliciteeren, zoodra je thuis bent?

Je liefhebbende zusje

Ellie.

Pim besefte eerst niet goed wat hij gelezen had . Hijzag wet de letters, en wist wel de volgorde van dezinnen, maar het idee kon nog niet heelemaal in hem

1 33

doordringen . Nog eens goed overlezen . . . . Nu nogeens . . . hard op, heel duidelijk . . .Maar dat kan toch niet . . . welneen, verbeeld je nu

eens, dat is toch immers onmogelijk . . . het is to dol .. . . Ellie geengageerd . . . . Ellie, zijn zusje, zijn kleine,ranke, teere lieveling, zijn fijne, broze, blanke vlindertje. . . geengageerd . . . trouwen . . . trouwen met een man. . . hoor je, met een man . . . met een man trouwen . . .met een man . . . een man haar meenemen, haar heele<maal meenemen, voor zich alleen, heel haar leliewitte,mysterieus reine maagde=lijfje . . . een man . . .

En ineens, van uit de verre, nooit vermoede dieptenvan zijn ziel, uit de innigste, heiligste onbewustheid, diehem nog nooit geopenbaard was, stuipte het in hem op,en uitte zich in een hoogen gil van angst en vreugde :

Dat kan niet, dat kan niet, mijn God, . . . want zijis van mij, van mij, en niemand anders . . . ze is allesvan me, alles wat mij lief is op heel die groote, grootewereld . . . en zonder haar is er niets meer . . .

En ineens hoorde hij het zich hardop zeggen, duidelijkals was het de stem van een ander naast zich, en evenverwonderd over die vreemde, verschrikkelijke tijding :

,,Maar ik heb haar zelf lief! . . . Ik heb haar lief,mijn God! . . ."

En hij duizelde onder dat ontzachelijk droeve, ontwzachelijk blijde nieuws, dat uit die nooit vermoede on.bewustheden van zijn wezen zoo plotseling omhoog wasgerezen, hel en onverwacht, als een opgebliksemde vuurrpijl in den nacht.1 34

Hij had het nooit geweten, en hij zou het ook mis=schien nooit geweten hebben, als daar niet ineens diegroote, zwarte, donkere man was gekomen, en gegrepenhad naar het allerlichtste en liefste van zijn ziel .Ellie was altijd van hem geweest, maar zoo natuurlijk,

zoo van=zelf=sprekend, zoo altijd=bij=hem en altijd=door=bereid, dat hij er het eindelooze en zeer bizondere gelukniet eens geheel van beseft had. Ze was zoo heelemaaleen met hem, en onverbrekelijk met zijn gansche levenverbonden, dat zij was als een ziel in zijn eigen ziel, diezich zonder haar niet bewust werd . Zij was zoo on=ontbeerlijk aan zijn ziel als de lucht aan zijn longen, diehij ademde, het licht aan zijne oogen, dat hij opnam,zonder to weten, van-zelve, in de onbewustheid van zijnnatuur. Hij had er evenmin aan gedacht, dat zij ooit uitzijn leven kon weggenomen worden, als dat hij op eensblind zou kunnen zijn, en het daglicht niet meer zien .

Wel had hij dikwijls met haar geschertst, en gesprokenover verliefd zijn, en geengageerd raken, en trouwenlater, maar eigenlijk zonder het zelf to gelooven, en nooiter ernstig over denkende, dat het nog eens werkelijk zoukunnen gebeuren .

En nu stond het verschrikkelijke feit ineens vreemd enonheilspellend voor zijn verbaasde oogen . Hier stond het,in sombere, zwarte letters, door haar eigen hand ge=schreven, in een onmiskenbare realiteit, plotseling, meteen groote, zwarte schaduw dreigend boven zijn leven .En hij hoorde als een stem, door zijn ooren heen, vetweerklinkend in zijn ziel :„Ze gaat van je weg . . . Ellie gaat van je weg, naar

een ander . . ."135

Hij kreunde van de pijn, die daar opschrijnde, wreeddoor zijn hart.

„Maar ze is toch van mij," dacht hij smartelijk, „zeis toch altijd van mij geweest . Haar lief, vriendelijkmeisjesgezichtje, haar heele rijke, gouden, blonde haar,en haar wangen zoo roze, en haar blauwe, reine kinderoogen, en haar zachte lipjes, maar ze zijn toch van mij,van mij alleen . . . ze zijn zoo heelemaal een met me,ik heb er toch altijd mee geleefd samen en van gehouden,en ze aangebeden met mijn heele ziel . . . hoe zou datnu zoo maar ineens van een ander kunnen worden . . .het is toch een deel van mijn eigen weten . . . neen, hetkan niet, het kin niet . . . dat gaat toch maar zooniet . . ."En tegelijk die vreemde verwondering in hem, die

opperste verbazing over de allergewichtigste ontdekking,die nu eerst geopenbaard :

,,Maar dan houd ik ook van haar als een Liefste . . .maar dan is ze ook niet alleen maar mijn zuster ge=weest . . . en dat kon ook niet . . . want als ik maareventjes nadenk is ze eigenlijk ook in 't geheel geen zustervan me . . . ze had een inderen vader, een anderemoeder . . . o God! dan heb ik haar altijd liefgehad alsmijn Lief, en nu 66k heb ik haar lief, heb ik haar lief,heb ik haar lief! . . ."

Hij peinsde even na, in dat wonder verbazen . En inzijn gruwbaren angst, dat hij haar verliezen zou, mengdezich een weldadige vreugde, toen hij opeens den rijkdomzag van zijn ziel .

Had hij haar dan al die lange, lange jaren liefgehadzonder het to weten? Had hij dan zijn geheele leven

1 36

fang die heerlijke Iiefde voor Ellie met zich rondgedragenals een kostbaren schat, then niemand, ook hij zelf nietkende? Maar wat was hij dan rijk geweest, wat washij dan vol beladen geweest met liefelijk geluk, en watgroot en volheerlijk van glorierijken zegen was zijn levengeweest, dat hij zoo dikwijls klein en nietig dacht! . . .

Maar vreemd, al had hij haar Iiefgehad, met de uiterstespanning van zijn ziel, toch had hij nooit voor haar ge=voeld den hevigen hartstocht, waarvan hij zooveel inboeken las, toch had hij nooit gebeefd en zijn hart wildhooren kloppen als hij haar somtijds kuste, en had hijnooit de begeerte in zich gevoeld naar haar lijf . . . Enin het even denken hieraan voelde hij zelfs iets als eenverwijt, of hij haar had besmet met een profane gedachte .

Had hij haar dan toch niet lief? Vergiste hij zich dantoch nog op het Iaatst?Was hij dan to slap, to zwak van temperament om

dat hevige voor een vrouw to voelen, was hij niet mangenoeg om op to durven gaan in den fellen gloed, waarinpassie uitslaat, en was zijn ziel to schuchter en to broosvoor dat wild en lief oproer, dat hartstocht is?

Of was zijn liefde voor haar er zooveel to heiligerom, dat zij was opgebloeid uit Iouter rust en vrede,dat zij was als een stille weide aan hare voeten, vankuische witte bloemen, waar geen windeaadem zucht?Had niet juist de wijding van zijn eerbiedvolle aanbiddinghet opwellen van zijn menschelijke passie tot nu toeonderdrukt?

Nooit, nooit had hij er zelfs maar over gedacht, dathij nog ooit lets anders voor Ellie zou kunnen voelendan vereering en intieme vriendschap .

1 37

Maar nu, nu daar opeens een ander was gekomen,een donker, krachtig man, en het denkbeeld flitste in hemop, dat deze zijn Ellie kon begeeren en de zware handenleggen op haar lief, blank lijf van meisje, nu voelde hijopeens een warrelende duizeling in zijn hoofd, en eenfelle, brandende gloed schroeide opeens over al zijn leden .

Hij zag haar plotseling voor zich zooals hij haar nognooit to voren gezien had, hij dacht opeens haar roode,lief=geplooide lippenn half-open, als vragend om een kus,en alles van haar, de vage welving van haar borst, hetblanke, zachte vleesch van haar hats, het Iichtte opeensvoor hem op, in een heel nieuw, heel vreemd licht.

„Maar dat is van mij, van mij . . . van mij,' riep hijangstig in de stilte van de kamer. Hevige snikkenstuipten in hem op, de tranen stroomden hem Tangs dewangen, en zijn geheele lichaam rilde, als van koorts .In een plotseling, geweldig ontwaken van zijn uit eenlangen sluimer eindelijk gewekte mannelijkheid, voelde hijopeens in een duizeling van at zijn bloed het grootmenschen-verlangen in hem opstaan . Het wemelde voorzijn oogen, hij wankelde, en alles om hem heen scheenin wilde warreling to draaien, terwijl hij wijd de Ieegearmen uitstrekte, met krampachtigen greep van handen,als om het Iiefelijk, eindelijk begeerlijk geworden beeldto omvatten van zijn Ellie, zijn beveling, die opeens alsvrouw hem was geopenbaard . . . .

1 38

HOOFDSTUK XV.

och had Pim zich heel goed gehouden, na diefelle uitbarsting in zijn ziel .

Hij was den volgenden ochtend naar Elliegegaan, en had haar, met zoo vroolijk moge=

lijke stem, hartelijk gefeliciteerd .Maar met die fijne intuitie, die een meisje heeft, had

ze gevoeld dat er iets haperde, en heel bezorgd gevraagd :„Je vindt het toch ook wet heerlijk, Pim? Je voelt je

toch ook wet gelukkig?Hij had geen ja geantwoord, dat kon hij niet ; maar

om zijn pijn to verbergen, had hij een quasipruilendentoon aangenomen, en gezegd, dat hij nu verwaarloosd zouworden, dat hij zijn gezellige halfuurtjes niet meer hebbenzou in haar boudoirtje, en hij nooit meer mede zou mogenom boodschappen to doen, of samen met haar to lunchenin Scheveningen .

Toen had ze hem uitgelachen, en een bedorven kindjegenoemd, en hem gezegd, dat hij altijd de oude Pimzou blijven, altijd en altijd, en niets to kort zou wornden gedaan, Hij bleef toch immers haar broer? Daarwerd toch nooit iets aan veranderd, al was ze nu geen .gageerd?

139

Ze had hem nu juist heel erg noodig, want er kwamnu van alles to doen . En hij moest helpen adressenschrijven op verlovingskaarten .

,,Overmorgen is er een diner, voor heel intiemen, 'zei ze, „en dan kom je op den gewonen tijd om vijfuur in mijn boudoir, hoor, net als vroeger, om meto laten zien dat er niets veranderd is . Ik heb eennieuw costuum aan, dat je 't eerst zien moet . . .dat zou Maurice nog niet eens mogen, zoo heel intiemalleen in mijn boudoirtje komen . . . ik reken erop, hoor!

Hij had niet durven weigeren en had beloofd to komen .Hij voelde dat hij zijn pas aan hem bewust gewordengeheim van liefde altijd voor haar moest verbergen, omtoch vooral hair geluk niet to storen.En den volgenden dag om vijf uur kwam hij in

't boudoir, als vroeger, of er niets gebeurd was .Even keek hij rond. Niets was veranderd, alles stond

nog als vroeger, even teer, even intiem .Daar ging de deur open .Een Iicht frou=frou van rokken, en ze stond voor hem,

opeens, als een verschijning van droom .Zoo teer zoo heel blank en bloode, in haar costuum

van witte chineesche zijde, dat zachtjes tintelde vanzuiveren glans!Heel eenvoudig was ze, als een kalm kind, met de

lage, afzakkende mouwtjes, en over beide schouders eenparelsnoertje, alsof de japon daaraan hing. Dat gaflets heel broos en luchtigs, alsof die witte zijde zonderzwaarte was, en al dat glanzende en lichte los om haardroomde, als een wade van Iicht .140

Hoe kinderlijk was ook nog haar hoofdje, al was hetfijne, blonde haar deftig gekapt, met een wit struisveerenkopje. En in welke zaligheden van onschuldige onbe=wustheden Iachten haar blauwe oogen, glanzende vanhaar ziel!

,,Ziezoo, bier ben ik, ' zeide ze vroolijk. „Ben ik nuniet mooi, Pim? Draagt mijn toiletje je hooge goedkeuringweg? Vin je't goed zoo, die kanten berthe om't decollete,en diezelfde kant geIncrusteerd op mijn rok! Mooie kant,he, en allemaal echt, uit Brussel! Ik had eerst het cor=sage ruimer willen nemen an dan schuin gesloten, met eenchou van wit satijn lint, en dan dikke, witte bloemen gebor=duurd op den rok . Maar zoo vond ik het toch nog beter ."

Pim zeide niets. Hij had haar maar stil aangezien, enhad opeens een vreemde droefheid gevoeld .

Zoo blank, zoo blank, zoo blank . . . .Haar blanke hats, haar kuische borst van maagd=meisje,

weifelend en vaag als een Broom, in een even=opwelving,een ronding van broze teederheid, het deed hem aan meteen droevige ontroering .

Er was in die blankheid lets dat hem sloeg met eenstille ontzetting, een angst, dat deze teederheid zich zootoonde in weerlooze naaktheid van onschuld, en dat eenadem die reinheid zou besmetten .

Neen, dit is to fijn, dacht hij, to zwak, to broos, ditkin niet zoo maar in bet Leven gaan, het zou breken .En toch . . . .

,,Nu, Pim? Zeg je niets?" vroeg ze ongeduldig .Toen zag ze ineens dat hij heel bleek zag . Zoo bleek,

en zoo vreemd, en zoo oud ineens . . . .„Wat is er Pim . . . . Ben je ziek? . . ."

141

En bezorgd boog ze zich over hem been, waar hijgedoken zat in een fauteuil, of hij van iets erg moewas, en legde haar wit geganteerde hand op zijn voor-hoofd .

,,Niets, Ellie, niets," zeide hij zacht, ,ik weet zelf nietwat bet is . En ik vind je costuumpje prachtig, hoor!Ik ben alleen een beetje zenuwachtig, van de emotie,weet je, dat je nu straks aan de menschen zult vertellendat je geengageerd bent. Dat komt me nog zoo vreemdvoor. En ik kan bet nog bijna niet goed gelooven!"

,;- Malle jongen, is bet daarvan? Nu, daar behoefje niet zenuwachtig om to zijn . Het is toch niets dangeluk? Is bet Been geluk voor me dat Maurice me heeftwillen hebben? Hij, zoo'n groote, mooie held, zoo 'n ridder,en ik, zoo'n heel gewoon, fladderend vlindertje?"

Hoe enthoesiast zei ze dat weer, ,zoo'n groote, mooieheld!" Wat moest ze van hem houden!„- Heeft willen hebben!" antwoordde hij, zachtvery

wijtend. „Hij mag blij zijn . Het liefste, mooiste meisjevan den Haag! Wie zou to goed zijn voor mijn Ellie?Kijk eens in den spiegel en zeg dan eens of het waar isof niet!"

Lachend keek ze. En heimelijk vond ze dat hij gelijkhad. Ze zag er lief uit, allerliefst, dat moest ze toegeven .

,,- Ja Ellie," schertste ze koket tegen het beeld inden spiegel . ,Het is waar, je mag gezien worden, al zegik bet zelf. En die groote held zal zijn kleine vrouwtjenog niet zoo heel kwaad vinden, hoop ik . Denk jij ookniet, Pim?"

,,- Ik denk dat hij al een heel erge held zal moetenzijn om mijn Ellie waard to wezen ."

142

,,- Maar waarom kijk je nu zoo ernstig? En je bentzoo bleek. Is er wat, Pim? Waarom zeg je het dan niet?"

Toen kon hij zich niet meer inhouden en barstte Los .,,- Fr is eigenlijk niets, Ellie, dan iets heel vreemds.

Maar ik zal het je zeggen . Ik kan nu eenmaal niets voorje verbergen, dat weet je wel . Het is misschien heelgek, maar je moogt er niet boos om zijn. Ik ben be=droefd, dat je de oude Ellie niet meer bent . Dat je veryliefd bent op iemand. Niet omdat het Mombreuil is. Alshet een ander was zou het net eender zijn . Ik wou datje nog net zoo was als vroeger. Als ik je zoo voorme zie, zooals nu, zoo heelemaal blank en wit, zoo metal de vriendelijkheid van je oogen, en den glans van jehaar, dan vind ik je toch zoo 'n heel apart, bizonderwezentje, al weet ik dat je maar heel gewoon bent, zooapart en bizonder voor mij alleen dan ook . Ik vind jedan veel to goed voor wien ook, veel to goed voor hetLeven. Ik wou dan, dat je maar altijd een meisje konblijven, en nooit trouwen, en nooit ouder worden, altijdblijven zooals je nu bent, en nooit, nooit veranderen . Ikvond het zoo heerlijk en zoo goed, zooals het was, Endat zal nu allemaal weggaan . . . ."

,,- Arme Pim,' zeide ze medelijdend. „Trek je jedat zoo aan? Maar ik vind juist, dat ik nu pas beginto leven, nu ik van Maurice ben gaan houden . Ik voelme nu juist of ik eigenlijk pas geboren ben, en eigenlijknooit bestaan heb voor then tijd . Je weet dat zoo niet,Pim, omdat je het nog niet kent ."

Hij was op het punt om het uit to gillen, dat hij hetkende, o! dat hij het zoo heel, heel goed kende, al washet hem pas geopenbaard. Maar hij hield zich goed .

143

,,- Ik ben nu zoo gelukkig, Pim," ging ze voort.,,Veel gelukkiger nog dan vroeger . Ik zou altijd kunnenzingen van geluk. En nu moet je niet bedroefd zijn ommijn geluk. Ik ben toch je zuster . Jij moet toch ookblij zijn als ik gelukkig ben . - Straks aan tafel zal paaan al de kennissen zeggen, dat ik het aanstaande vrouwtjeben van Maurice . Ik ben eigenlijk een beetje verlegen,dat ze dat dan allemaal zullen weten . Maar toch ookzoo blij, zoo blij! Kom, laten we nu maar vast naarbeneden gaan. Ze zullen nu wet gauw komen . Wit jemijn langen mantel even naar beneden dragen? We gaanmisschien nog wat in den tuin na het dessert. En hoevindt je mijn nieuwen witten waaier? Een cadeautje vanhem . . . ."

En ze wuifde zich even wat koelte toe met den ivoren,beschilderden waaier . Zachtjes bewogen wat losse goudenharen uit haar kapsel, en het struisveeren kopje trilde entrilde . . . .En in zijn hart beefde het van ingehouden smart.

Hoe ze daar stond in haar witte blankheid, zoo tear alseen bloem met haar lucht, rank kinderfiguurtje, zooheelemaal niet iets voor het Leven, want veal, veal tobroos . . . .,,- Ellie,' zeide hij ernstig, „je kent toch wet dat

mooie vers van Heine,,Du bist wie eine BlumeSo schon and hold and rein,Ich schau dich an and WehmuthSchleicht mir ins Herz hinein?"

Ze begreep hem niet .,,- 0 ja, een mooi vers . Waarom?"

144

,,- Omdat ik het nu ineens zoo heel erg voel, datvers, nu ik jou daar zoo zie staan, Ellie .

,,Mir ist als ob ich die HandeAufs Haupt dir legen solit,Betend, dass Gott dich erhalteSo schon and rein and hold."

De tranen stonden hem in de oogen, en zijn stembeefde .

Maar ze was to veel het Vlindertje om het allerftjnstmooie van het vers to begrijpen . Ze voelde alleen, datMaurice straks komen zou, en dat ze naar hem vet .langde, verlangde, verlangde .

Maar waarom beefde Pim nu zoo? En kijk, er roldeeen traan over zijn wang, then hij gauw afveegde . . . .

,,- Dat vers doet me zoo aan,` zeide hij. „Je weet,hoe gevoelig ik ben voor verzen . En nu ik op het puntben om mijn zuster to verliezen . . . ."

„-- Maar ik zal toch altijd je zuster blijven," troostteze . ,Wat dacht je nu? Al ben ik nu honderdmaal geaengageerd, daarom blijf jij toch Pim voor me. Hoe komje daar nu aan. Dacht je, dat ik ooit zonder Pim zoukunnen leven, jongen, en dat ik hem ooit zou vergeten? . . ."

,,- Je moet denken, Ellie, ik heb niet veel, behalvejou. Jij bent alles, wat ik heb op de wereld, dat weetje wel. En als jij ooit van me werd afgenomen . . . ."

Hij kon niet doorgaan . Hij kon zich absoluut nietvoorstellen wat zijn leven ooit zijn zou zonder haar .

,,- Malle jongen! Wie wil je nu iets afnemen? Toe,geef me een arm, dan gaan we heel deftig naar papabeneden. Nu ben jij nog mijn cavalier, hoor, en alsMaurice er niet is, neem ik je dadelijk in beslag ."10 Vlindertje.

145

Gewillig nam Pim den langen, wit=bonten avondman=tel over zijn linkerarm, en gaf den rechter aan Ellie, alszooveel keeren vroeger . Maar ineens bedacht hij zich,hoe heerlijk het zou zijn als zij als zijn verloofde eenszoo naast hem Rep, en straks de gasten het nieuws eenshoorden, dat hij de bruidegom zou worden van het ranke,blanke meisje aan zijne zijde .Beneden hoorde hij al stemmen roezemoezen in de

gang. Er waren zeker al menschen gekomen . De feest.vreugde zou zoo' beginnen .

En het was hem opeens bij het langzaam afdalen vande trap, of hij haar nu van de sfeer, waarin ze altijdvoor hem geleefd had, naar de ruwe werkelijkheid ge=leidde, naar het harde, meedoogenlooze leven, waar dedroom niet was, waar heel gewoon een man een maagd=meisje wachtte, om haar, fijn, broos, melkblank kind, tonemen in zijn ruwe, sterke armen, zonder medelijden,zonder vrees voor het heilig mysterie, dat haar omhult,om haar to maken tot zijn vrouw, zooals zooveel anderemeisjes de vrouwen worden van anderen, heel gewoonen natuurlijk . . . .Daar stond Mombreuil al beneden in de gang. Hij

hoorde zijn diepe stem, hij zag zijn groote, forschegestalte van sterken man, en zijn dikke, zwarte wenkybrauwen, en zijn grooten, zwarten knevel . . . .De man van Ellie . . . de man . . . voor dit ranke

kind-meisje de groote, zware, donkere man . . . .

146

HOOFDSTUK XVI.

eel bet uitgaande den Haag praatte een paardagen over de verloving van Ellie van Taatsmet Jhr. Maurice Mombreuil . Voor demeesten was het eene verrassing . ,Het

Vlindertje" geengageerd, wie had dat ooit gedacht! Ennog wel met Mombreuil, den romantischen held vanAtjeh!

Zij vertoonden zich nu overal samen, in de stad, inhet Bosch, en op 't Kurhaus, en werden in den eerstentijd erg nagekeken, waar zij kwamen . Er was dan ookiets bizonder romantisch in, hen zoo gearmd to zienloopen, hij zoo forsch en breed gebouwd, met die rechte,militaire houding, dat donker gebronsde gezicht en thenzwaren, zwarten knevel, en zij zooveel kleiner, zoo ranken teer nog, in zoo kinderlijke zachtheid, met de vriende .lijke, blauwe meisjes=oogen, als heel lichte viooltjes, enhet glanzend goudblonde haar. Er was iets aandoenlijksin het zich toeneigen van het teedere, zachte en lichtevan kind=meisje naar het forsche, sterke en donkere vanman. En als iemand hen zoo samen, vlak bij elkaar zag,hij zoo hoog en genadiglijk op haar neerziend, zij zoo

10'

147

klein, en als smeekend tegen hem opkijkend, voelde hij,hoe gemakkelijk het hem zou zijn, dat lichte wicht inzijn armen to breken, als een ranke bloem, met een hard •heid to knakken voor goed . . . .

In 't begin vond Ellie het erg amusant, met hem toloopen waar veel menschen waren, om aan iedereen haargroot geluk to toonen . At de menschen moesten zien,hoe zij was uitverkoren, en hoe die groote, mooie man,die held, haar, klein, broos vlindertje als ze was, uit alienhad gekozen . En ze genoot van de bewonderende blikken,waarmede men hen aanzag en van de eerbiedige groeten,die bun tegenwuifden van vrienden en kennissen .

Maar later begon haar dit juist to vervelen, en verylangde zij meer met hem alleen to zijn .

Zij wandelde nu meer met hem in de Boschjes, en inhet Haagsche Bosch.

Vroeger had zij er nooit zoo bizonder op gelet, maarnu begon zij er hoe langer hoe meer van to houdenom buiten to zijn. Zij had zich langzamerhand meerverwant gevoeld aan de natuur, sedert de liefde in haarwas opgebloeid . Zij hield van de wolken, die aanden hemel voorbijdreven, voelde zich gelukkig met deboomen en de bloemen, en keek 's nachts naar desterren als naar nieuwe, lichte vrienden, die zij nooithad gekend en nu opeens had gevonden . En in hetgroote Bosch voelde zij zich nu veel meer thuis danvroeger aan het strand, in al die drukte van menschen,of in het Kurhaus.

Het was nu ook zoo heel eenzaam en toch zoo heelvertrouwd, met hem samen in dat groote, groote BoschDe zomer begon at zacht to verdroomen in den herfst,148

en de laatste, lage zonnestralen maakten de boomen goud .En het was haar, of ze met hem Iiep in een nieuw,heerlijk land, waar zijn hand haar voortleidde door eendroom van geluk, die altijd zou duren .

,,Het is net of ik hier in het Bosch meer van je houddan in de stad,"' had ze eens tegen hem gezegd .

Toen had hij haar bedankt, en eerbiedig op het voor=hoofd gekust.

Hij was altijd tegen haar van een groote reverentie,eerbiedig en hoffelijk als een ridder uit oude tijden . Alshij haar kuste was het heel voorzichtig, zonder hartstocht,als was hij bang, haar to verschrikken. Hij luisterde aan=dachtig naar haar vroolijk gebabbel, en als zij het hemvroeg, vertelde hij haar erg bescheiden, en zonder zijneigen daden to releveeren, van zijn avonturen in denoorlog op Atjeh. Dan werd ze dikwijls heel bang, alshij van 't groote gevaar vertelde, waarin hij gestaan had,en hield angstig stijf zijn arm vast, als om to voelen dathij er heusch nog was .

Maurice was werkelijk, ernstig en innig in zijn hart,een grooten eerbied voor haar gaan voelen, toen hij haarvat beter had leeren kennen dan na de eerste, nog zoovluchtige ontmoetingen. En naarmate die eerbied dieperwerd, voelde hij de verantwoordelijkheid grooter worden,die hij op zich genomen had, toen hij oom Mombreuilhad verzocht, om de hand van Ellie to gaan vragen .Hij besefte er pas goed de geheele portee van toen hijzag, hoe innig zij van hem hield, en hoe weinig hij haarvoor haar Iiefde kon teruggeven .

Hij had weinig werkelijk onschuldige, blank=maagdelijkemeisjes gekend, en wat hij van de liefde meende to weten,

149

was niet meer, dan wat de vrouwen uit zijn studenten=tijd hem konden geven, en wat hij nu pas weer met Johhad doorgemaakt .

Maar intuitief voelde hij, dat in Ellie een groot, heiligmysterie woonde, dat to rein voor hem was, niet voorzijn handen om to durven aanraken, en waar hij ver vanbehoorde to blijven, als hij geen misdaad wilde begaan .Wat het was, wist hij niet, maar er was iets aan Ellie,en haar naieve, zich zoo gansch gevende, vertrouwendeliefde voor hem, dat hem wel eens bang maakte . Somatijds, als zij hem zoo liefdevol met haar blauwe kinderoogen aankeek, voelde hij een vage ongerustheid, wetend,al wist hij niet waarom, dat er iets gebeurde dat nietwas zooals 't behoorde, en hem iets gegeven werd, dathem niet toekwam en dat hij niet mocht aannemen, alshij een eerlijk man was.

Mombreuil was door veel lage, inferieure dingen vanhet leven gegaan, zijn aanleg en de omstandighedenhadden hem niet voor hooger en reiner emoties vatbaargemaakt dan die, waar zijn zinnelijke natuur nu eenmaalniet buiten kon, maar een gemeene kerel was hij niet .Hij had, absoluut niet wetend wat zoo'n meisje eigenlijkwas, ook niet beseft, wat hij doen ging door zich metEllie to verloven, maar naarmate hij sterker voorgevoelde,welk maagdelijk mysterie in haar Ieefde, dat hij nietwaard was to beroeren, begon een vaag berouw in hemop to wellen, dat langzamerhand al klaarder en klaarderuitnevelde, tot helderder bewustzijn .

Hij begon to begrijpen, dat hij eigenlijk niet mochtaannemen, wat dit meisje hem in zoo groot vertrouwenwilde geven, niet wetend wie hij was, en wie hij geweest1 50

was. Hij wist dat hij door veel to veel dingen was gegaan,om nu nog de reine, maagdelijke Liefde to kunnen voelen,die hij in Ellie vaag vermoedde als een mysterie, toheilig voor zijn begrip. Hij voelde ook, dat, als hij zichniet bij tijds beheerschte, hij eindelijk Ellie nog eens zougaan zien, zooals hij zoo veel vrouwen gezien had, dathij misschien eens in denzelfden, ruwen hartstocht alstoen met de anderen, zijn groote, ruwe handen zou slaanom haar teer, maagdelijk lijfje, en haar reinen mond be=zoedelen met dezelfde kussen, die hij zooveel anderevrouwen in wilden wellust had gegeven . En hij voeldemet een al klaarder en klaarder wordende bewustheid,dat dit een misdaad zou zijn .

Voor dat andere, dat wage, onbestemde, voor hemonbegrijpelijke, dat hij enkel maar vermoedde, maar datheel heilig moest zijn, ver buiten zijn sfeer, daar washij toch geen man meer voor, dat moist hij zeker . Daarwas hij al to ervaren voor, en had hij to veel mee>gemaakt.

Hij wist ook, dat hij Joh niet geheel kon vergeten, endikwijls vurig naar haar verlangde, naar haar, en andersnaar een andere vrouw, en dat hij het toch op den duurniet zou uithouden, die onthouding, die hij zich had op>gelegd sedert zijne verloving . Hij had zich goedgehouden,en zou er ook tegen vechten zooveel hij kon, maar eenszou hij toch bezwijken, als het beest in hem sterker werddan zijn wil . En hoe zou het dan voor hem wezen, alshij bij Ellie moest komen, en haar moest kussen, na eennacht van wilden hartstocht met eene andere?

Wat Blue van hem dacht, was hij niet, en wat zijdus in hem zag en in hem lief had, was maar een illuzie .

15 1

Hem, zooals hij werkelijk was, en met al de dingen vanzijn verleden, kon ze zich natuurlijk niet eens voorstellen,en kon ze natuurlijk ook niet hefhebben . En hij begonzich to voelen, alsof hij een leugen was, dien hij haarop=drong, en die haar verblindde. Dikwijls was hij erheel stil van, en liep naast haar zonder iets to zeggen,met het groote berouw opwellend in zijn hart, en bangvoor den aandrang, dien hij voelde, om haar eerlijk allesto zeggen en zijn toekomst voor goed to vergooien . Wantnu hij eenmaal Ellie had genomen, zou oom Mombreuilhet hem nooit vergeven als hij het engagement verbrak,en onverbiddelijk zijn . En hij werd bang voor diemooie reine liefde, die Ellie hem wijdde, en die hij a1grooter en grooter zag worden . Als hij haar een armgaf, deed hij het licht en voorzichtig, alsof hij ietsaanraakte, dat to heilig voor hem was, en als hij haarkuste was het met grooten eerbied, angstig van binnen,dat zijn onzalige hartstocht opeens in hem uit zoubreken, als een wild beest, en bang, haar blank voor•hoofd to bezoedelen met zijn onreine lippen . En ookin hem trilde een bevende ongerustheid, een onbestemdevrees, hoe dit eens zou moeten afloopen, en waar ditbeen zou moeten op den duur, als niets tusschenbeidekwam. En toch was iets als geluk, van een nooitgekende zachtheid en goedheid, in zijn ziel gekomenmet die groote teederheid voor Ellie, die hij nog voorniemand had gevoeld. Voor 't eerst in zijn leven ver-moedde hij het heilig mysterie van het Meisje en voeldehij met een vaag berouw, dat hij in zijn wilde levenvan hartstocht had bezoedeld wat rein en goddelijk wasvan wezen .1 52

Wat oom Mombreuil gedacht had, was gebeurd, enEllie had door haar reinen invloed werkelijk veel aanMaurice gedaan. Maar daardoor was juist het bewustzijnin hem gekomen, dat hij niet mocht aannemen, waar hijgeen recht meer op had, en zijn beter ik plaagde hemelken dag met grooter berouw, om haar blanke, maagde.lijke onschuld van hemzelf to redden, die niet waard wasin haar reine sfeer to leven .Ellie begreep niet, wat in hem omging, en zag zijn

teruggetrokkenheid en zwijgen aan voor eerbied en ontzag .Zij was hem er dankbaar voor, dat hij zoo heel voorzichtig met haar deed, want, al verlangde zij er heimelijknaar, toch was zij eigenlijk altijd wat bang, als hij dichtbij haar kwam, en zij voelde zijn handen en zijn warmelippen op haar zachte huid . Als zij maar even die aan=raking voelde, ging er een gloeiing, bevend en rillend,door haar lijf, zalig en toch verschrikkelijk, en zij hadkunnen lachen van geluk en tegelijk weenen van verdrieter over. Er was iets in haar, dat met onweerstaanbarenaandrang naar hem toe wilde, om hem heelemaal inzich op to nemen, en weg met hem to vergaan, entegelijk iets dat heel bang was, en huiverend wegkroopals het den gloed voelde van zijn schitterende, donkereoogen .

Terwijl zij, zoo schijnbaar een, gearmd naast elkaarvoortliepen was er in beiden een onrust, een zenuwachtigeonzekerheid, die zij voor elkaar verborgen, hij bang vooreigen doen, wetend dat hij haar niet waard was, enangstig dat hij ooit voor haar zou durven voelen als voorandere vrouwen, zij verlangend om heel dicht bij hemto zijn, om meer kussen van zijn warme lippen to krijgen

153

en zoete streeling van zijn handen, en toch zoo bang,zoo doodsbang dat hij het doen zou, en iets, wat heelteer en broos was, in haar zou breken .

En om hen been treurde de herfst al zachtjes-droevigdoor het stille bosch, bladeren vielen ritselend in lanpzamen val, en overal was de vage en vreemde wee=moed van het mooie, dat de verre nadering voelt vanden dood . . . .

154

HOOFDSTUK XVII .

rederik van Klaerbeke had hem er zoo dikwijlsvoor gewaarschuwd, hoe verkeerd het was,Ellie altijd zoo apart, buiten het groote levenom to zien, als in een bizondere sfeer . Zij

een meisje als alle anderen, had hij zoo dikwijlsgezegd, een wezen van vleesch en bloed, heelemaalmenschelijk, en daarom volstrekt niet minder mooi. Eneens zou ze ook doen als alle andere meisjes, verliefdworden op een man, en met hem trouwen en kinderenkrijgen .

Maar Pim had het in den grond van zijn hart nooitwillen gelooven. Voor hem was Ellie wet degelijk buitenhet groote leven, dat hij om zich heen zag, en veel toteeder, in een veel to reine sfeer, om to doen de voorhem grove, harde dingen die des levens zijn.

Ellie was het meisje bij uitnemendheid, zooals zijneerste jongensdroomen het droomden, met altijd iets vande engel in zich, die is neergedaald uit den hemel, omto troosten en to zegenen, en wier wezen enkel teeder'heid en liefde is. Je ziet dat zoo in alles van haar : eenenkele beweging en een enkel gebaar, je hoort het in hetgeluid van haar stem, en uit haar oogen vlocit het zoo

Fwas

155

zachtjes in je . Zoo heel gevoelig is alles aan haar,als aan een bloem. Raak dit niet aan, en ontwijd hetniet met ruwe handen, want het is heilig tot in eeuwigdheld . . . .En met een dwaze, maar sublieme negatie van de

werkelijkheid vlak bij hem, was hij in ieder meisje ietsvan die engel blijven zien . Hij wilt het, dat het onge.zond was, dat het was uit den tijd, dat het was nietmodern, en romantiek, maar hij kon er niets aan doen .De grond van zijne vereering voor mooie vrouwen waseene aanbidding van een onmenschelijk, onsterfelijk ideaalin haar, buiten het ruwe leven om, en ver boven harts=tocht uit, van eene onsterfelijke engel Gods, van wezenongenaakbaar en hoog=heilig, die zich in haar openbaarde .

En alle dingen aan en om haar waren met lets vandie heiligheid overtogen. Wat werd een bloem andersals zij in de handen was geweest van een lieve vrouw!Wat klonken heel gewone woorden anders uit den mondvan een lief meisje! Wat was er iets heel bizonders ge-komen aan een lintje, aan een kantje, aan een handschoen, die door een vrouw waren gedragen!

Het was een bijna religieuze liefde voor die teeder#heden en zachtheden, die Pim altijd van omgang metveile vrouwen had afgehouden en hem kuisch had doenblijven. Een ruw woord, een ongracieus gebaar van eenvrouw deden hem pijn en maakten hem ongelukkig. Enhij, die heelemaal van het lieve mooie van vrouwen leefde,begreep niet, hoe zijn vrienden zich konden inlaten metwezens, die datzelfde mooi besmetten en veil hielden,omdat zijn weinig hartstochtelijke natuur nog niet denimpuls in al zijn hevigheid kende, die hen er toe dreef .156

Heimelijk dweepte hij ook nog altijd met de oude ridderrverhalen, waarin ridders jonkvrouwen van roovers endraken bevrijdden, en met onmenschelijk nobele en edel-aardige heldinnen als Wanda van Ouida, en helden alsCorreze uit „Moths" en Bertie Cecil uit „Under twoFlags."

Het leven, zooals het was, kende hij niet, en van hetleven was hij bang . Hij voelde intuitief, dat het to grooten to sterk voor hem was, dat hij, klein mannetje, metzijn lief>zacht gedroom daar niet tegen op kon, en er opden duur in onder zou gaan .

Frederik had hem al zoo dikwijls gewaarschuwd, enaangeraden, wat to durven en het leven to leeren zooalshet waar en mooi was, hoewel anders dan hij droomde .Maar hij had niet gedurfd . Hij was maar stil en veiligverscholen gebleven in zijne vereering voor Ellie en voorbet lieve van meisjes en vrouwen, in zijn zacht gedroomover verzen en muziek, en zijn genieten van mooie kleurenen Iijnen, en alles wat maar teeder en fluweelig was omaan to voelen .

En nu was het als een groote catastrophe in hem,toen hij zag, hoe Ellie ineens was veranderd . Die ge.•jaagdheid, die onrust in haar, die zenuwachtigheid, diehet angeliek kalme van haar kindagezicht verstoorden!Er was lets in haar gezicht gekomen, dat hij niet kende,en dat hem bijna onsympathiek was. Zoo heel, heelvreemd was het voor hem, wat in haar aan 't gebeurenwas. Het was of zich ineens in haar een andere Elliehad geopenbaard, dat verre, mysterieuze wezen in haar,dat hij somtijds at eens vaag vermoed had, en waarvoorhij al eens was bang geweest, toen hij met haar in het

1 57

boudoir had gesproken over verdriet hebben en ongelukkigzijn. Dat vreemde wezen, dat hem niet verwant was,keek wet eens uit haar oogen, die somtijds een nieuwen,ongekenden glans hadden, als zij sprak over Maurice,of als zij met hem samen was . Het deed hem aan,met een zacht medelijden, en tegelijk een vagen schrik,alsof er een ziekte in haar was opgekomen, die haarrustige schoonheid zou verwoesten .

Waren er dan in haar altijd onbewustheden geweest,die hij niet kende, ver buiten de lieve, broeder-en-zuster=intimiteit, die hem met haar verbond? Was het dan niethaar innigste, zuiverste wezen geweest, die kalmte enengelachtige rust van reinheid, waarom hij haar zoo lief had,en had er achter dat blank~maagdelijke, leliee=sneeuwenvan haar meisje=zijn altijd dat hevige, sombere vuur ge=smeuld, dat nu wet eens blonk in haar oogen, en dathij met een angst, die bijna afkeer was, zag gloeien overhaar gezicht, als Maurice haar kuste?

En met de intuitie van aan haar verwante ziel, diebijna alles van de tweetingsziel kan vermoeden, raaddehij, hoe het gevoel, dat Ellie naar Mombreuil toedrong,meer verliefdheid was dan welbewuste, zuivere liefde,dat het niet langzaam rustig kon opgebloeid zijn uit dewitte lelie-weiden van haar maagdelijke ziel, maar plot-seling was uitgebarsten uit lager gelegen onbewustheden,die hij noch zij zelve in haar vermoedden .

Want hij voelde, dat die onweerstaanbare verliefdheid,die haar geheele natuur zoo bruusk had veranderd, toplotseling was uitgebarsten om een blijvend deel van haarbeste, innigste wezen to zijn . Wat had er dan toch voorgeheimzinnigs in haar kunnen gebeuren, dat zij ineens,

158

in een paar dagen, zoo maar haar geheele, vroolijke, geegelukkige meisjesleventje aan dien grooten donkeren man

had gegeven, dat haar vlinderachtig wezentje, altijd maarzorgeloos heen=en-weer fladderend van 't eene pretje naarhet andere, opeens naar dien eenen, en naar niets andersdan dien eenen kant was blijven neigen, waar zijn vroegerhaar geheel vreemde leven was?

Was hij dan als een brandend, en toch donker Iicht,waar het vlindertje opeens in dolle blindheid op of wasgevlogen, met zenuwachtig wiekjesgeklep, en waar zijstraks jammerlijk in zou vergaan?Her zoo'n groote, zware, donkere man, met zulke

zwarte oogen, zulke dikke wenkbrauwen en zoo'n zwarenknevel! En dan die diepe stem, zoo heel niet lief ofvriendelijk, en zijn zware gang! Hij was als een groote,donkere, dreigende schaduw. . . .

En daar dat ranke, slanke kind-meisje, zoo luchtigen vluchtig, in zoo fijn en blank gewaad, met het glan9zend, goudblond haar, en de blauwe onschuld-oogen,en het klare sopraanstemmetje, als een veeren vogeltjezoo teer! . . .

Hoe kon dit zijn, hoe kon dit zijn, het lichte samenmet het donkere, het blanke met het zwarte, het blijdevan een blonden morgen en het sombere van den duisterennacht . . . .

Zij zal breken, zij zal verwelken, zij moet als eenbroze bloem geknakt worden als zijne groote, sterkehanden haar omvatten, dacht hij angstig, o! droeviglijkzal zij gehavend worden in het harde, groote Leven,mijn Iichte, lieve wicht van teederheid en vrede, ats eenarm vlindertje, verknetterd in het laaiende vuur. . . .

159

Hij zag haar weinig in den laatsten tijd . De gezelligeboudoir.middagjes werden niet meer gehouden, wantmeestal kwam Ellie pas laat thuis, juist op tijd voor hetdiner. Ook wandelde hij weinig meer met haar, omdatze altijd uitging met Mombreuil, en hij zich niet als derdewilde opdringen .

Na de zenuwachtige uitbarsting in hem op den avond,dat hij uit Parijs terugkwam, was er een zachtdroeveberusting over hem gekomen, zonder schokken . Hij wistzich nu eenmaal klein en zwak in het leven, en hij wiltdat het geluk was voor de sterken en grooten. Hij voelde,wat Mombreuil op hem voorhad, en wat hij hem nieteens benijdde . En de hoofdzaak was toch, dat Elliegelukkig was . Wat was hij, nietig mannetje, met zijnkleine smart, bij het heel groote, dat Ellie gelukkig was?En als Mombreuil haar geluk was, dan zou hij hem re .specteeren, en zonder rancune beschouwen als zijn bestenvriend. Hijzelf zou dan wel heel graag in stilte lijdenen treuren, als Ellie maar gelukkig bleef.

Toch verlangde hij dikwijls naar haar met een brandendverlangen. Zij was het eenige liefs voor hem op degroote wereld, waarin hij zich zoo klein en eenzaamvoelde .

Dan ging hij op de dagen dat hij bij zijn stiefvaderat, maar naar haar boudoir en ging daar stil wat zittenlezen. Het was of er daar toch nog iets van haar bijhem was. Er was iets van haar teere ziel in al die broze,fijne, zachte meisjesdingen om hem heen . Jim, zijn terrier,liep onrustig heen en weer, overal zoekend, en keek nuen dan vragend naar hem op, waar de vrouw toch bleef .En in dat onrustige zoeken van het hondje was iets1 60

treurigs, waar hij wel eens de tranen van in de oogenkreeg .

Als zij dan om half zes nog niet thuis was, ging hijmaar naar beneden, met een gevoel van gelatenheid, alsofhij in 't geheel niet meer bij haar behoorde, en hij nietsmeer in haar huis to maken had .

Zoo zat hij vele middagen op haar to wachten, wetendedat het toch voor niets was .

En altijd grooter werd zijn hunkerend verlangen, dater toch eindelijk weer eens een vertrouwelijk uurtje voorhem mocht komen van intiem met haar samenzijn . . . .

Totdat het op een avond van=zelf weer kwam .Het was tegen half zes, en hij zat in haar boudoir

to bladeren in Helene Swarth's gedichten, die hij voorhaar had meegebracht. Jimmy zat aan zijne voeten .

Buiten was de eerste droefenis van den herfst al overde dingen neergedaald . De hooge boomen aan den overskant van de Koninginnegracht, over het weiland, gloeidenal van donker stervensgoud, en er was ik weet niet watvoor treurig gepeinzen droomende door die stifle boomen,die waren in zacht wachten van droefs, dat komen gaat.De koeien in de weide stonden vaag in het waas vanmist, dat Iangzaam opsteeg boven het Bras. En uit deiepen fangs het Kanaal vielen nu en dan dorre bladeren,in treurig langzamen val .

Pim zag het aan, en nog nimmer had hij zoo diep dedroefheid gevoeld van mooi dat gedaan is, en nu zachtkensin het niet zal vergaan, om nooit weer terug to komen,Zijn eigen ziel, die 't liefste mooi verliezen ging, voeldenu eerst de ziel van de natuur, en het was of hij in zichI Vflndertje.

161

zelf zag, toen hij in het Iandschap staarde, waaruit dezomer been ging sterven .

Opeens stond Ellie voor hem . Hij had haar niet binnenhooren komen. Wat een troost ineens, haar vertrouwdgezichtje, zoo vriendelijk naar hem genegen!

Maar ze lachte niet, als anders . Ze was een beetjebleek, en keek heel niet blij .

,,Wat prettig dat je er bent," zeide zij. „Zoo trouwzit je toch to wachten, at kom ik weinig meer . Ik hebnu juist zoo'n behoefte om mijn hart eens aan je toluchten."

Ze zette alleen haar hoed af, maar deed niet eens haarmanteltje uit en kwam vlak naast zijn fanteuil zitten opeen pouf.

,,Ik voel me een beetje verdrietig, Pim . Het komtmisschien van den herfst, die at in het bosch is, en diede boomen zoo vreemd maakt . Maar ik voel me nietsprettig vandaag, en zoo alleen . Ja, zoo alleen, Pim, ennu heb ik behoefte om bij je to zijn en met je to praten .Je kent me zoo goed en ik weet dat je me begrijpt."

,,Maar Ellie,' antwoordde hij troostend, „je was tochmet Maurice . Dat is toch niet alleen . . . ."

,,- Dat is bet juist, Pim . . . dat is het vreeselijkevoor me, ik voel me bij hem wet eens alleen . Hij isaltijd heel lief tegen me, en houdt ook van me, dat weetik wel. Maar soms, -- ik kan het zoo niet uitleggen,maar ik voel bet -- is het of ik heel alleen ben alsik tegen hem praat, of hij niet weet wat ik voor hemvoel, en hoe ik aan hem denk, het is zoo vreemd,maar dan is het net of bet heel ver is, of hij eigenlijkeen vreemde is . . . . En toch houd ik dot van hem, Pim,162

ik kan niet meer zonder hem . . . maar . . . sours is betof hij bet toch niet is, of hij niet dezelfde is, waar ikzoo naar verlang . . . . Zoo vreemd, Pim, zoo vreemd . . .En bet doet zoo'n pijn van binnen. Het is zoo onrustig .Ik ben altijd onrustig als hij er niet is . . . Pim, bet isnet of ik de oude Ellie niet meer ben . . . ." En ineens,als een vogeltje dat bang en heel moe is, leunde zij haarhoofd tegen Pim's schouder.

Hij zag dat haar blauwe kinder=oogen van ingehoudentranen blonken . Zoo heelemaal een kind nog met dieoogen, die zoo verschrikt hem aanzagen, niet begrijpend,en hulpeloos .

,,Maar Ellie," zeide hij verwijtend, „maar Ellie . . .niet huilen . . . een flinke meid zijn, boor, en niet zootoegeven . . . . Kom jij maar bij je ouden, trouwen Pim,hoor, die je wel zal helpen . . . en vertel me nu maareens alles, maar kalm hoor . . ."

En in zijn borst een groote blijdschap, ondanks aI betdroeve, dat ze eindelijk, eindelijk weer bij haar broertroost zocht, als vroeger .

,,- Het is zoo moeielijk our to zeggen, Pim, en ikbegrijp bet zelf niet heelemaal . . . ik heb bet je ook nietwillen zeggen, en bet is ook in den laatsten tijd pas gemkomen . . . . Maar ik ben zoo onrustig . . . . Als hij er nietis, zie je. Dat verlangen naar hem, dat verlangen . . . .Het is of er iets in me is, dat me vooruit wil duwen,vooruit, altijd maar vooruit, naar hem toe . . . . Somsboor ik mijn hart bonzen . . . . En toch ben ik bang voorhem, echt bang. . . . Zijn oogen zijn zoo donker, en zijnzware, zwarte wenkbrauwen, en zijn zwarte knevel . . . .AIs hij zijn arm our me been slaat, en mij zoent, dan

ii•

163

beef ik, Pim . . . en toch ben ik blij ook, en vind ik hetprettig . . . . Als hij weg is, voel ik of hij lets van mijmeegenomen heeft . . . . ja, dat is het eigenlijk, Pim, hijheeft lets van me weggenomen . . . . En . . . het is zoomoeielijk om to zeggen, zoo heel vreemd . . . tegelijk ishet, of er lets van hem in mij is gekomen . . . lets, water vroeger niet was, Pim, lets heel vreemds in me, datniet meer weg wil . . . en me zoo onrustig maakt . . .en van mijzelf is wel lets weg, lets wat nooit terug zalkomen . . . ik ben de oude Ellie niet meer . . . er is ietsweg in me, lets weg . . . en daarom heb ik nu geen rustmeer, en voel ik me zoo vreemd, zoo heelemaal nietmeer als anders . . . ."

Hij durfde niets to zeggen, en liet haar maar praten,nu en dan haar troostend op haar zachte schoudertjeskloppend, als een groote broer .

,,Zeg, Pim," ging ze voort, ,weet je hoe ik nooit methem zijn kan? Zooals met jou . Zoo heel rustig, zooalsmet jou, en hem zoo heelemaal alles vertellen, zoo alsechte kameraden samen op deelen alles, zoo kan ik maarniet met hem zijn . Het is altijd onrustig, en ik ben al=tijd een beetje bang. Hij is heel lief en hartelijk, en heeftnog nooit lets gezegd, wat me bedroefde, maar, Pim, ikgeloof toch niet dat hij me alles zegt wat hij alzoo voelten denkt. Ik ken hem nog heelemaal niet . Hij is ookeigenlijk veel to groot en to sterk voor zoo 'n zwak, dommeisje als ik. Wat zou hij aan me vinden? Want alzeggen ze dat ik er wel lief uitzie, bizonder interessantben ik niet, dat weet ik wel . . . Weet je wat ik weleens denk, Pim? . . . waarom houd ik toch eigenlijk vanhem? waarom? . . . soms is her zoo heel akelig en164

vreemd, Pim, net of er nog een andere Ellie in me is,die zoo van hem houdt, en die dot op hem is, dot . . .maar of de oude Ellie van vroeger doodgaat, heel lang r

zaam doodgaat, en of die niet zoo van hem houdt, ofhij die heeft doodgemaakt eigenlijk . . . en die oude Ellie,Pim, die is heelemaal niet verliefd, die zou eigenlijk netals vroeger willen zijn, en die houdt van haar oude, lievethuisje, van haar boudoirtje en at haar intieme dingetjes,die houdt alleen van pa, en van jou, goeie, beste Pim,. . . maar dan komt die andere, en die heeft geen rustmeer, die wit at maar vooruit, naar hem toe, naar hem . . .en daar ben ik zoo moe van, Pim, en ik ben de laatstedagen zoo bang, zoo bang, ik weet niet waarvoor . . ."

Ze lag nu tegen zijn arm to snikken . Haar geheelelijd trilde, en haar hoofdje schokte zenuwachtig op zijnschouder.

Pim wist niet wat to doen om haar to bedaren. Hijvoelde, dat troostwoordjes niets helpen zouden, en dathet nog het beste was, als ze maar eens een beetje uit=huilde. Het zou van zelf wel weer overgaan, dacht hij .Maar hij voelde intultief wat het Teed was, dat zijn Elliezoo heftig beroerde.

Het was het Meisje in haar, dat instinctmatig voelt,dat het sterven moet, zoodra een man haar kuische my-sterie heeft beroerd van rust en vrede . De ziet van hetMeisje schreide in haar uit, die ziel van niets dan teeder=heid en lichten droom, die bang was voor het grooteLeven buiten, bang voor het harde en onrustige vanhartstocht, waarin zij branden moet, eer zij op kan gaantot het grooter mysterie van moeder=zijn, waartoe zij isgewijd .

165

En hij bedacht zich met schrik, of haar blanke, vluch=tige vlindernatuurtje wel sterk genoeg was voor het grootevuur, of het niet veel to teer en to ijl was en of zij nietangstig, met droef gehavende wiekjes zou terneervallen bijde minste aanraking met lets dat harder was dan haarluchte, vage meisjesdroom van het leven . . . .

Hoe kinderlijk klein leek ze nag, waar ze met haarrank figuurtje tegen hem aanleunde, en steun bij hemzocht als een hulpeloos wicht .

Hoe pasten al die fijne, teere dingen van haar bou.doirtje bij haar! Dat zachte tapijt, die porseleinen vaasjesen pullen, al die satijnen strikken en linten, die zijdenkussens, die lichtkleurige bloemen, hoe behoorden zij pre?cies bij het liefelijke en broze van haar verschijning. Hoeabsoluut weerloos en ongeschikt leek zoo'n voorzichtig, alseen exquis „objet d'art" opgekweekt dame=meisje tochvoor het koude, harde Leven, dat haar buiten wacht, enwaar ze opeens, genadeloos en bruusk, words ingestootenbij haar huwelijk!

Zij snikte wat uit, en stamelde toen langzaam door :,,Het kan niet meer Pim . . . maar soms ben ik bijna

boos op Maurice, dat hij me dit heeft aangedaan . . .soms wou ik dat ik maar weer het oude vlindertje was,dat in alles zoo'n pret had en toch altijd rustig was,zonder dat angstige voortjagen van binnen . . . zou dataltijd zoo blijven? . . . En vanmiddag was het ineens zoovreemd in het bosch . . . de Wren waren al zoo geel,en er vielen er ook a1 of van de boomen, voor onzevoeten . . . die waren dood . . . vroeger zag ik dat zooniet, maar nu dacht ik er ineens om, hoe nu die heele,mooie zomer doodging, waar ik mijn nieuw geluk in heb166

gekregen . . . en toen was het ineens of er lets wegging,Pim, lets dat ook van mij was, en dat nooit meer terugzou komen . . . . IVIijn leventje was nu eenmaal zooprettig en zoo knusjes . . . het had altijd zoo moetenblijven . . . ."

Ze veegde haar tranen of met haar fijn, batisten zak=doekje, en probeerde zich weer goed to houden .

,,Maar nu heeft die arme Pim niet eens zijn glaasjegehad . . . die wordt nu verwaarloosd voor then boozen,lieven man, die zoo ineens in ons vroolijke leventje isgekomen. . . . En Jimmy, arme lieveling, die wacht opzijn koekje . . . gauw boor, hier is het karafje, ziezoo. . . en nu de glaasjes . . . alstjeblieft meneer . . . weesmaar niet boos dat je dwaze, verliefde Ellie zulke raredingen zegt; ze is een beetje zenuwachtig . . . . Maar zemeent het goed, en, wat er ook gebeurt, Pim zal altijdPim blijven, en als ik eens lekker wit uithuilen mag iktoch altijd weer bij je komen, he? . . ."

Toen voelde hij op eens een vreemde, groote vreugde,en het was hem, of hij toch eigenlijk niets verloren had,of het beste en innigste van Ellie toch nog altijd vanhem was gebleven, en er lets in haar voor hem was, dathaar man misschien nooit krijgen zou .

lets was er dan toch in haar voor hem alleen, lets vanhet Meisje, van het reinste in haar, dat nooit weg zougaan at was ze eens vrouw en moeder, en dat niemandhem ooit of kon nemen . . .

,,Dat weet je wet, Ellie," zeide hij ernstig . ,Ik zal at .tijd de oude Pim blijven, aan mij zal nooit lets veranrderen, en je blijft mij houden net als vroeger .",,- Heusch, Pim, Husch altijd?"

1 67

„- Altijd, Ellie, geloof me" .Dan zal ik ook zoo bang niet meer zijn . . . want

ik ben weleens bang, zei ik je daarnet al . . . ik benweleens bang voor iets, en voor wat weet ik niet. Enik kin nu eenmaal niet tegen verdriet, Pim, dat weet je,ik ben er nu eenmaal niet voor gemaakt . . . . Ik benimmers het Vlindertje maar, jij hebt het zelf het eerstegezegd, ik ben maar het Vlindertje . . ."

168

HOOFDSTLIK XVIII.

Het was een zware slag geweest voor van Taats,toen de oude Mombreuil om Ellie's hand waskomen vragen voor zijn neef.

Hij was er in 't geheel niet op voorbereid,en nooit had hij ernstig gedacht om de mogelijkheid, dathij ooit Ellie zou kunnen verliezen . Zij was het eenige,dat nog heilig voor hem was in het leven, het eenige klare,reine licht in zijn duister. Als zij van hem wegging waser niets meer voor hem dan de misere, zonder er ooitweer uit weg to kunnen, en dan moe uit to rusten in eengoed, warm thuis. Zonder haar zou hij zich ook thuisniet meer veilig voelen, en er zou niets meer voor hemover zijn dan zijn eigen ellende .

En toch had hij niet allereerst om zich zelf gedacht,maar alleen om haar . Hij dacht er geen oogenblik aan,haar aan zijn eigen geluk op to offeren, of met unfairemiddelen haar liefde in den weg to staan . En hij hadden ouden Mombreuil geantwoord, dat hij alles aan Elliezou overlaten. Hield zij van Maurice, dan vond hij hethuwelijk goed, hield zij niet van hem, dan kon er ookgeen sprake van zijn . Toen hij dit zeide, had hij nietvermoed, dat Ellie werkelijk van Mombreuil kon houden.

169

Hij beschouwde haar nog altijd meer als een kind danals een vrouw, nog zoo ver buiten het eigenlijke Leven,iets aparts en bizonders in haar ranke teederheid, waar-bij het denkbeeld van trouwen immers veel to hard ento reeel leek. En hij was erg tevreden over de diploma-tieke manier, waarop hij den ouden Mombreuil weer hadweggekregen .

Groot was dan ook zijn verwondering, en pijnlijk zijnschrik, toen Ellie hem dadelijk bekende, dat zij vanMaurice hield, en hem snikkend om den hals was ge=vallen en hem smeekte, haar lief, goed, oud vadertje, omhaar toch gelukkig to maken, want dat ze anders zekerzou sterven van verdriet. Maar hij had zich goed geshouden en dapper zijn noodlot aanvaard . Tegenover hair,zijn eenige liefs op aarde, wilde hij onbaatzuchtig eneerlijk blijven . Hij moist dat het een genadeslag voor hemwas, maar Ellie's geluk ging voor, en hij gaf zijn toe.stemming tot de verloving . Hij had ook met veel respectMaurice's loopbaan in Indie gevolgd, en dacht nietanders, of hij was als een serieus, degelijk man terug=gekeerd, die zijn vroeger leven door edele daden voorgoed had uitgewischt. Met de betrekking, die voor hemopen was en het groote fortuin, dat hij later van denminister zou erven, was hij in alle opzichten een uit=stekende partij voor Ellie, die als de vrouw van eenMombreuil in de hoogste kringen van den Haag zouworden ontvangen .

En zoo had van Taats zidi gewillig overgegeven aanzijn naderend noodlot, bereid tot alles, als Ellie maargelukkig werd. Hij voelde, dat hij, als hij haar niet meerhad, nu ook al dieper en dieper zou zinken in zijne ont-170

aarding, en zich voor altijd zou overgeven aan de miserevan zijn verloren leven .

Hij probeerde het zoo goed mogelijk to verbergen, omEllie todi vooral geen pijn to doen, en was altijd har-telijk en vriendelijk tegen Maurice, tegen wien hij in zijnhart vijandig voelde, omdat die hem zou afnemen zijnkind, het eenige licht in zijn leven van donkere zonden .Zoo weinig kende hij van het ware wezen der liefde,dat hij ook huiverde bij het idee, dat Ellie was gaanhouden van een man, en het hem was, of zij er minderom was geworden, en alsof zij iets verloren had vanhaar maagdelijkheid, die nu niet meer zoo rein voorhem sdieen als vroeger . Hij had, onbewust, eigenlijkaltijd gehoopt dat zij altijd hetzelfde, onbezorgde meisjezou blijven, veilig buiten het groote Leven, in een apartesfeer van blanke reinheid, ver boven hartstocbt, als eenblij, kalm kind van God, in wit gewaad van onsdiuld .Maar nu zij lief had, en hij haar de oogen had ziensluiten van geluk onder den kus van een man, was hethem, of zij uit die teere sfeer was neergedaald in deharde realiteit van het Leven, en zij niet meer dat voorhem zijn kon, wat zij eens geweest was . Dat het vanhaar lets absoluut reins en heiligs zijn kon, was to verboven zijn begrip van cynischen viveur, die nooit deware liefde had vermoed, maar enkel het gemeene kendevan den hartstodit in het menscbelijke beest. En elkenkeer, dat hij haar met Mombreuil samen zag, was hethem, of er lets van zijn kind wegging, of het mooie inhaar van hem werd afgenomen, en zij langzamerhanddichter en dichter daalde naar de laagten van de realiteit,waarin hij leefde. Het deed hem pijn, alsof hij haar zag

171

naderen tot een gevaar, zonder dat hij ook maar eenwoord kon zeggen, om haar to waarschuwen voor wathaar wachtte.In de ziekelijke degeneratie van zijn verbeelding, die

hem geen vrouw kon doen zien zonder perverse bijgeadaditen, had hij, in een ander uiterste, zijn kind in eenonbestaanbare sfeer van bovenmenschelijke heiligheidgedacht, maar wat tussdien die twee uitersten van Iaagsteverdorvenheid en opperste goddelijkheid lag, kende hijniet. En door Ellie elken dag samen to zien met eenman, een man, die haar weg zou nemen uit zijn huisen tot zijn vrouw zou maken, als zooveel mannen doenmet meisjes, werd het engelachtige beeld, dat hij vanhaar had, al meer en meer verduisterd, en verloor hijbet eenige in zijn leven, waar hij met reine oogen naarkon zien, en waarvoor zijn vuile, duistere gedaditenangstig wegscholen, als wilde dieren voor een heilig vuur .Toen zocht hij het verdriet hierover to vergeten in eerilaatsten roes van ontaard zingenot . Hij was juist ergmoe geweest de laatste maanden, en was veel thuisgebleven, of uitgegaan met Ellie mede, als een goedvader, respectabel en fatsoenlijk . Ivlaar nu barstte hetbeest in hem weer los, en hij brak weer uit, in een serievan duistere gangen, heimelijk als een dief. Het kwamer nu niet meer zoo erg op aan, vond hij . Hij zou nutodi heel gauw alleen zijn, en niets anders meer hebben .Het eenige lidit van reine goedheid in zijn leven wasniet meer voor hem . En ook zij, dadit hij, zijn blankekind van onsdiuld, zij zou uit de sfeer van rustige ziele=vrede vallen in het vuur van hartstodit, dat hem verteerdhad, zijn geheele, onzalige leven lang .

1 72

En het blonde Antje, die hem heelemaal kende, enprecies wilt, wat hij van haar wilde, zag hem weeravonden achtereen bij haar .

Totdat het fatale gebeurde, onverbiddelijk en onvernwacht.

Van Taats, een bezoek voorwendende aan een oomin Utrecht, was een nadit bij Antje gebleven. Hij waslaat opgestaan, en had het zidi gemakkelijk gemaakt,had fijn bij haar geluncht, met champagne, en was eensigaar blijven rooken, tot drie uur . Daarna voelde hijzidi weer behagelijk genoeg om in zijn pose van aditens-waardig, bezadigd oud beer wat to flaneeren door destad. Toen hij de trap afging hoorde hij sdiellen . Ergonaangenaam, als ze je op zoo'n bekend adres uit dedeur zagen komen, op den Fluweelen Burgwal . Maaraan den anderen kant, wie zou hier loopen, die hemkende ? Misschien was het een slager of een bakker, ofzoo iets. En hij liep gerust door, en deed de deur openom haastig naar den anderen kant van de straat to gaan .

Voor den drempel stond Mombreuil .Beiden schrikten. Zij zagen elkander even met be-

vreemding, ietwat droevig, aan . Zij begrepen onmiddellijkde ontzettende portee van wat gebeuren zou als zij el=kaar herkenden. De vader van Ellie, de verloofde vanEllie, beiden de gunsten betalend van eene veile deerne . . .Ze daditen allebei, tegelijk en alleen om hair. Het konniet, het mocht niet, wat bier nu voorviel . Het lag nietin de natuurlijke orde der dingen . Het zou haar doodzijn. Dit gruwzame feit moest genegeerd worden, wiguit de realiteit, het was eenvoudig nooit gebeurd, en konook nooit gebeurd zijn . . . .

173

En beiden beseften zij dat er maar een weg was . Zijzwegen en kenden elkaar niet, evenmin als vreemden .Mombreuil week even wat ter zijde om van Taats doorto laten, die hem niet aanzag en kalm voortstapte,sdhijnbaar in gepeinzen .

Zij hadden elkaar begrepen .Zij hadden elkaar niet gezien . . . .

174

HOOFDSTUK XIX

et werd nu een treurige tijd voor Pim . Hij hadgeen plezier meer in het strand, en zelfs 's avondsin het Kurhaus kon het mooie van de muziekhem niet meer troosten . Hij had behoefte aan iets,

waar zijn verdriet in weerklonk, en zijn eigen zielsstemmingin weende. En de muziek van de Berlijners vond hij nuineens to beschaafd, to geacheveerd, alsof de uiterste vol=maaktheid de smart zelfs in het droevigste Adagio hadverweekt.

Toen vond hij het eindelijk bij de Zigeuners, wat hij zocht .Het vorig jaar had hij een Hongaarschen huzarenlui=

tenant ontmoet, Zichy, die hem met enthoesiasme hadgesproken van de muziek der Zigeuners . Hij was toenmet hem naar de Kurhaus=bar geweest en naar hetSeinpost=paviljoen, waar Zichy had gevraagd, om Hon=gaarsche wijzen to spelen . Maar Pim had het niet zoobizonder mooi gevonden, en dat ook eerlijk bekend . -

,,Dan heb je zeker nog nooit een groot verdriet ge=had," had Zidiy gezegd. ,,En zonder groot verdriet kanje de Hongaarsche muziek niet begrijpen ."Pim was het al lang vergeten, maar op een avond,

toen hij fangs de Kurhaus-bar liep, dacht hij er ineens

H

175

aan, en ging binnen . En hij vroeg den kapelmeester ofhij eens wat Hongaarsch wilde spelen . De Zigeuner,altijd even beleefd, liet dadelijk het bordje ophangenmet ,Hongaarsche Wijze ."Er waren weinig menschen, want het was nog vroeg .

Pim ging zitten in een stil hoekje .En ineens barstte het los. Hoog uitgeschrei van een

viool, als een klagende ziel, wilde vat van cimbaalklan=ken als een neerstroomen van sombere tranen, en hetdonker mineur uithuilen van een doodsbedroefde cel, alsde laatste wanhoopsjammer van een van Iiefde stervendhart. Hoor, daar smeekte het hoog=weenend uit, hetliefde=leed van de biddende viool, daar vielen de donker-zilveren tranen brandend in de ziel, uit den zondvloedvan 't ruischende cimbaal, en donkerder en donkerdergromde de wanhoop door de lang uitgehaalde kladitender sombere violoncel !

Hoe eindeloos droevig treurde het zielsverdriet in delangzame opneurieIng van het ,Lassen", met het tranen-droppelen van cimbalen=klanken, hoe staat bet trotsch,op fieren cadans, weer op in het ,Czardas" om danineens in wilden triomf woest=dansend uit to barsten inde hoog-opslaande golfrythmen van den onstuimigen,,Frisko" !

Dan is de ziel aan de smart ontstegen, triomfeerendopgerezen boven de vlammen van hartstocht uit, en ineen wild opdeinenden roes van vrijheid danst zij op detrotsche cadanzen van het glorierijk geluk, dat niets haarmeer kan nemen . . . .Toen voelde Pim ineens wat het eigenlijk was, de

Hongaarsche muziek. En met gloeiend hoofd en tranen176

bevend in zijn oogen bet hij zich met a1 zijn verdrietwegduizelen in die stormen van trots en geluk, die uit-juichten na zoo eindelooze smart .

En een groote bewondering kwam in hem op voordie Zigeuners . Zeker, bet waren heel ordinaire kerels inbet gewone leven. Zichy had bet hem verteld, hoeonbetrouwbaar ze meestal waren, en hoe lui, en hoeweinig ze wisten. Maar hun ziel was een en al muziek.Als ze maar even speelden waren ze tot de reinstehoogten van de ziel gestegen, waar al 't weten nooitkan reiken, en alleen 't intultieve voelen komt . En zekenden geen noot muziek, omdat dat ook niet noodigwas, omdat ze zelve al muziek waren, onbewust. -

Het spel van die vreemde Zigeuners werd een lievetroost voor Pim, en bet eenige, waar hij groot belang instelde. Hij praatte veel met den kapelmeester, die hemalles van hun muziek vertelde . Hij liet zich door hunvoorspelen van de mooiste liederen, ,Repiifj fieskim",van bet meisje, dat bedroefd is en een zwaluw ziet vlie-gen, ,Kek ne felet", van bet blauwe vergeet-mij=nietje,dat groeit op een berg, en bet maagdelijn dat vraagt,of ook zoo 'n bloempje moge groeien op haar graf,,,Sarga cserebogar", van den minnaar die een gelen keverziet, en met hem spreekt over zijn beminde, en zooveelandere heerlijke volkswijzen, waar de ziel in lacht enweent. Elken avond zat Pim daar zijn eigen verdriet tovergeten in bet majestueuze teed dier ruischende melo-dieen, maar toch kwam bet altijd wear grooter en grooterterug. En toen begon hij to begrijpen, wat Zid y hemeens verteld had, hoe Hongaren zelfmoord plegen inHongarije. Als zij alles hebben verloren wat hun lief is,iz Vlindettje .

177

en de wanhoop is in hun hart, gaan zij todh nog een-maal naar de Zigeuners . Dan laten zij zidh nog eens deheerlijk-droeve wijzen voorspelen, die zingen wat in huneigen ziel is, tracteeren de geliefde spelers op champagne,en loopen welbewust naar den blauwen Donau, naarden dood, - then zij niet vreezen en die altijd als een vriendmet hen praatte, in de muziek -, to trotsdt om nog langerdoor zichzelf en het leven to lijden, dat zij verad'iten . -

Hoe misplaatst en ver=verloren leken hem nu ineensdie Zigeuners in dat leelijke, wanstalrige hok dat deKurhaus=bar was, spelend voor dat ongevoelige, koudepubliek, dat hen niet begrijpen kon, wilde natuurmenschenals ze waren . Mopjes, walsjes en polkatjes moesten zespelen, nu en dan in het luide lawaai zelfs iets Hon=gaarsdi, waar niemand wat van voelde, en waar weteens idioot om werd gelachen . - Hij trachtte den ka-pelmeester wat op to vroolijken door hem attenties tobewijzen als in Hongarije, tracteerde hem op champagne,en stuurde met een kellner, netjes op een blaadje, zooalshet behoorde, nu en dan een Hongaarsdi bankbiljet, dathij had gekodit in een wisselkantoor. - Als tegenattentiespeelden zij dan een extra=nummer, iets echt=Hongaarsch,expres voor hem, tusschen de andere nummers in . -En die heel gewone, slordig uitziende kerels, die daarzaten to werken voor hun brood als armzalige muzikanten,zij vermoedden heel goed, zoodra zij maar speelden enhun ziel muziek was, dat daar iemand zat to luisteren,die een groot leed had in het leven, om liefde's wil, -Zij kenden dat maar al to goed, uit Hongarije . -Pim kwam nu heel weinig meet in 't Kurhaus, waar

hij Been troost kon vinden, en zat als een trouw bewon .1 78

deraar om den anderen avond in de Kurhaus-bar of hetSeinpost-paviljoen, om naar de Zigeuners to luisteren .Hoe maakten zij alles ineens heel anders, wat zij speel-den ! Een gewoon mopje, een bekende polka, of eenorals, kregen een hoog=zwaaiend rythme, dat hij ervroeger nooit in gevoeld had. En in de vroolijkste wijzenkwam ineens lets vreemds, lets bijna mineurs, of dooral de blijheid heen toch nog even vage tranen weendenvan liefde<leed .

En daar, juist in zijn veilig toevluchtsoord, waar hijzijn Iaatsten troost vond, gebeurde het vreeselijke, dathem een nieuwe pijn aandeed, die het oude lijden nogwreeder maakte .

Het was laat, bij eenen, en de kellners begonnen alop to ruimen in het paviljoen van de Seinpost, waar hij,dicht bij het orchest, tot het laatste to luisteren zat .

Toen zag hij in de half leege zaal een welbekende,hooge gestalte binnenkomen .

Hij schrikte op .Het was Mombreuil. zijn donkere gezicht was een

beetje rood, alsof hij opgewonden was van wat veeldrinken, en zijn gang was onzeker, met een Iichten zwaai .Hij had een cocotte aan zijn arm, in een opzichtige,vuurroode blouse, en met een brutalen, breedgerandenhoed op .

Zij bleven even staan, als besluiteloos wat to doen,en zagen de zaal rond .Mombreuil keek op zijn horloge, zag dat het laat

was, en zei lets tegen de vrouw aan zijn arm, die harden lachend antwoordde.

Toen gingen ze beiden de zaal weer uit .

179

Pim voelde het bloed naar zijn hoofd stijgen vansdirik en verontwaardiging, en hoorde het zich ineenshardop zeggen :

,,De ellendeling ! . . . . Hoe durft-ie . . . . de laffeellendeling ! . . . ."

Den volgenden middag om twee uur gaf hij zijnkaartje of bij Mombreuil en werd dadelijk binnengelaten .

Het was een ongezellige huurkamer, met laag plafond,waar Maurice's hooge gestalte nog grooter in deed dananders .Toen Pim binnenkwam, ging Maurice hem vriend-

schappelijk tegemoet.,,- Zoo, ben je daar eens, kerel, dat vind ik een

aardig idee van je, om me eens op to zoeken . Gazitten . . . . ga zitten . . . . "

Maar Pim nam de hand niet aan, die hij hem toestak,,,- Ik kom bier niet om je zoo maar eens op to

zoeken," zeide hij . ,Ik kom met je spreken, over letsernstigs, in 't belang van Ellie . . . . anders was ik hiernooit gekomen."

Maurice kon het niet helpen, dat hij glimladite . Hetklonk zoo raar, Pim op then toon to hooren spreken,en over lets ernstigs nog wet . Met dat minaditende, entodi welwillende medelijden, dat groote, sterke mensdlenaltijd voor kleinen en zwakken hebben, had hij vanWedell altijd meer beschouwd als een arm stumperdje,tegen wien je maar lief en hartelijk moet zijn, dan alseen man. Hij savoureerde zijn elegante dandy-ad tigheid,1 80

zijn koketterie met meisjes, en zijn zachte vrouwelijkheid,en had hem nooit erg au serieux genomen . Alleen om-dat ze elkaar zoo veel zagen bij van Taats, waren zeelkaar gaan tutoyeeren, zonder daarom intiem to worden .,,- Zoo zoo," zei Maurice, met een lichten spot, dien

hij niet geheel kon verbergen, „lets ernstigs? Daar benik benieuwd naar . Ik zal er bij gaan zitten en ik luister,hoor !"Pim was niet gaan zitten. Het was hem, of hij dan

nog kleiner zou schijnen . En hij had weer dat hinderlijke,nerveuze gevoel van kleinheid, tegenover dien zooveelgrooteren, zwaren man . Maar zijne verontwaardiginghielp hem over zijn zenuwachtige verlegenheid heen .

,,- Mombreuil," begon hij resoluut. „Ik kom je zeggen,dat ik je gisteren avond in het Seinpost>paviljoen gezienheb. Je was met een meld . Met een gemeene meld wasje. En je bent de verloofde van Ellie . Ik zeg je er bij,dat ik dit een gemeenen streek van je vind . Je hebt daarhet recht niet toe, zoolang je met haar geengageerd bent .En ik kom het je verbieden."

Mombreuil kon een oogenblik niet spreken van ver-bazing. Was dat Pim? Was dat kleine Pim, het meisjesachtige kereltje, het miniatuur-huzaartje? Hoe uitdagendkeek hij hem, den groote, aan 1 En hij wilde hem blijk-baar de les lezen ook. Dat werd toch wel een beetje alto bar ! Hij kon nog niet eens dadelijk boos worden .Het was al to dol!

,,- Zoo," spotte hij terug. ,Heb je me gezien? Enmet een meld nogwel ! Nu, dat gaat jou dan toch nietaan, he? En ik behoef jou toch in elk geval geen reken-schap to geven van mijn daden !"

181

,,- Wat je doet gaat me ook niet aan . Dat weet ikheel goed. Maar door met een meid to loopen beleedigje Ellie. En dan gaat het me wet aan. Ik verzoek jeniet zoo spottend to kijken . Je moet goed begrijpen watik hier doen kom . Ik kom je verbieden Ellie to beleedigen .En als je niet naar mij luisteren wilt zal ik genoodzaaktzijn om je to dwingen . Wij staan hier tegenover elkaarals mannen van eer, als officieren zoo je wilt, ofschoondat er hier weinig toe doet . Ik vind dat je een gemeenenstreek hebt gedaan tegenover Ellie . Ja, een lafheid zelfs,een laffe, gemeene daad."

Nu begon Maurice to begrijpen. Hij voelde zijn driftopkomen, en kreeg een opwelling, dat nietige, kleineventje daar voor hem neer to slaan, met een slag vanzijn groote hand . Maar hij hield zich nog in, bang voorde gevolgen, en de ruditbaarheid, waardoor zijn oomhet zou hooren .

,,- Dus je komt mij beleedigen?" vroeg hij, onge=duldig. „Je komt mij dwingen om met je to vechtenmisschien ?"

,,- Neen, daar kom ik niet voor. Maar als het erop uitloopt kan ik het niet helpen . Ik kom alleen opvoor Ellie."„- En met welk recht, alstublieft?"„- Met het recht van een broer !"„- Van een broer ! Puuh ! je weet heel goed, dat

je in 't geheel niets van haar bentje hebt eenanderen vader en een andere moeder. . . wat wil je danpraten van broer?"

,,Broer of geen broer, dat doet er niet toe . In elk ge=val is zij mij dierbaar, en kan ik het niet aanzien, dat1 82

zij wordt beleedigd . Je ontkent het niet. Je bent met eenmeid uitgeweest, een gemeene meid van de straat, dieiedereen kan hebben, als hij maar geld heeft . En dat iseen lage, gemeene streek . Vat het op zooals je wilt, hetkan mij niet sdielen. Maar ik zal het niet langer dulden .Dat verzeker ik je. De man worden van Ellie ! . . . entegelijk uitgaan met zoo'n meid! Hoe kon je ooit zoolets doen !"

Hij kon zich niet meer inhouden, en de tranen vanleed en verontwaardiging sprongen in zijn oogen .

,,Hoe kon je het doen, Maurice! Heb je dan heele-maal geen gevoel? . . . voel je er dan de laagheid nietvan? Ben meisje als Ellie! . . . Een lief, goed kind vanonschuld, dat nooit anders heeft gezien dan het mooievan 't leven . . . . ik ken haar langer dan jij . . . ik kenhaar heele hart . . . en het is niets dan reinheid, danblanke, engelachtige reinheid . . . elke gedachte van vuil-heid moet daar ver van blijven . . . . hoe heb je ooit bijhaar kunnen zijn met een slechte gedadne in je ziel? . . .ben je dan nooit geschrokken van haar witte kleed? . . .heb je dan nooit gehuiverd als je haar aanraakte, enben je dan nooit bang geweest, dat je iets besmettenzou? . . . heb je dan nooit God op je bloote knieen ge-dankt, dat zoo'n kind van je is gaan houden? . . . hoedurfde je, hoe durfde je . . . nooit, nooit heeft ze hetslechte gekend, ik weet het van lange jaren, altijd is zever gebleven van wat duister en gemeen was . . . ik benaltijd zoo bang geweest, zoo heel, heel bang, dat ze heteens zien zou, zoo ongenadig, ineens al het vuile vande wereld voor haar reine, blauwe kinderoogen . . . enze heeft het nooit gezien, Goddank, ofschoon het vlak

183

bij haar was . . . je weet, Mombreuil, haar vader . . .ik heb er niet over willen spreken, maar natuurlijk weetje het, iedereen weet het in den Haag, al zal niemandhet hardop zeggen . . . nooit heeft ze het geweten . . .altijd heeft ze, als een blank, onschuldig wezentje vlaknaast het vuile en slechte geleefd, en is zelf rein gebleven,en heeft niets geweten . . . somtijds, als ik met haar inde stad liep, en ik zag al het gemeene overal, dat haarbijna raakte, dan was ik zoo bang, zoo bang . . . en nuzou jij het vuile in haar leven brengen, Maurice, jij, dieze liefheeft, jij, die ze gekust heeft met haar reine lippen,waarvoor je God eeuwig dankbaar zou moeten zijn! . . .hoe kun je dat doen, hoe kun je dat doen ? . . ."Maurice was opgestaan . Hij was heel breek, Hij

beefde, en bradht de hand aan zijn hoofd, of hij pijnhad. Hij voelde de drift in hem weg deinzen voor eengroot verdriet. Wat Pim daar zeide had hij zelf al heeldikwijls in zich hooren spreken, in bange uren, als hijalleen was. En het was of zijn eigen geweten het hemtoeschreeuwde uit Pims woorden

,,Ze zeggen dat je een held bent, Mombreuil . Ik hebhet 66k altijd geloofd, en ik heb je bewonderd telkensals ik van je hoorde, hoe je hebt gevodnen in den ooralog. Maar als je nu werkelijk een held wilt blijven, doedan niet laf tegen een arm, zwak meisje, dat van jehoudt. Trap dan geen zielig, broos vogeltje dood, sdieurdan geen teer, fijn vlindertje nit elkaar. Jij, die zoo'ngroote, sterke kerel bent, breek niet dat kleine, weerloozezusje van me dood in je ruwe vuisten . Ik wil met jevechten om alles wat ik je nu zeg . En ik hoop dat jeme dood zult steken, want van jou houdt ze, en ik wil

1 84

niet iemand dooden dien zij liefheeft. Ik ben toch nergensgoed voor in de wereld, en niemand verliest wat als ikdood ga. Als je duelleeren wilt stuur me dan morgenmaar dadelijk je getuigen . lvlaar denk om wat ik je geazegd heb. Je bent een lafaard als je zoo langer doorgaat .Als je niet zonder die meiden kunt, blijf dan weg vanEllie, en geef haar direct haar woord terug, al zou zeer misschien van sterven . Liever dan haar to besmettenmet het vuil van de vuile wereld. Of geef me je woordvan eer, dat het nooit meer gebeuren zal en wordtwaard de uitverkorene to wezen, die bij haar onschuldmag leven . . . ."

Pim hield zich at gereed, om den slag of to werendien hij nu van Mombreuil in drift verwachtte .

Maar Maurice was in zijn fauteuil blijven zitten, meteen hand onder het hoofd, en staarde in gedaditen voorzich uit. En zonder zijn tegenstander aan to zien zei hijheel zacht, als kwam het uit verre onbewustheden vanzijn ziel, die nu voor 't eerst durfden spreken„- Eigenlijk heb je gelijk, Pim, Er kan hier geen

kwestie zijn van vechten, want je komt op voor wat rechtis. Ik weet heel goed, dat ik geen kerel ben voor eenmeisje als Ellie. Toch was het niet zoo gemeen van meals je wel denkt, om met die meid uit to gaan . Ik kannu eenmaal niet anders, Pim, ik ben nu eenmaal zoo .Je praat daar van reinheid, en onschuld, en maagdelijkrheid, en al die dingen, maar eigenlijk weet ik todh nietwat je daar mee bedoelt. Ik weet alleen dat het dingenzijn waar ik niet bij kan . Je vraagt me of ik nooit banggeweest ben als ik bij Ellie was. Welnu ja, ik benbang geweest. Er is iets aan haar, wat weet ik niet,

185

waar ik mij niet op mijn gemak bij voel. Het is of ikweet, dat ik daarvan of moet blijven, of ik het nietwaard ben. Dat zal dan zeker zijn wat jij bedoelt . Enik ben al to oud en to ver heen om het nog waard toworden, dat weet ik 66k wel . Al die dingen die jij dalarzegt, Pim, heb ik al zoo dikwijls in mezelf hooren zeggen,maar ik heb er niet naar willen luisteren . En nu hetzoo ineens van een ander naar me toekomt, moet ikwel. Als dat niet zoo was, ik zou op je aangevlogenzijn, ik zou niet gerust hebben voor ik je vernietigd had,als een bond . Maar nil kan ik dat niet meer, want ikvoel dat je gelijk hebt. Ik ben geen vent voor Ellie. Ikzou haar ongelukkig maken . Ik zou het t6di niet kunnenlaten, om naar andere vrouwen to loopen, en ik kant6ch niet genoeg hebben aan gene . Zoo ben ik nu eenmaal ."

,,- Maar waarom ben je 't dan begonnen?" vroegPim ongenadig, ,dat wist je toth van to voren 66k!"

,,- Omdat ik wel moist, Pim, Oom Mombreuil wildedat ik trouwde. Je weet wel dat hij het geld hee$ enik heelemaal van hem afhang. Toen heeft mijn zusjeWies Ellie uitgekozen. En het kon me eigenlijk weinigsd,elen wie het was, als ik toch moest trouwen Ik dacht datEllie was als zooveel Haagsche meisjes, die blij zijn als zeeen man krijgen met een titel, en fortuin to wachten . Ik wistniet dat ze zoo'n teer poppetje was, zoo 'n kind nog ."

Pim schrikte van de opreditheid, zonder schaamte,waarmee Mombreuil die dingen opbiechtte als doodge .woon, die voor hem zoo laag en gemeen waren .„- Dus je houdt niet van Ellie?" vroeg hij .„- Niet wat jij, geloof ik, houden noemt, op je

poetische manier. Ik vind haar een lief, goed kind, en

186

als zoodanig houd ik van haar . Maar ik heb haar nietlief, zooals in een boek, als je dat bedoelt . Ik zou hetzonder haar ook wel uithouden."

Mombreuil verwonderde zidi, dat hij alles zoo eerlijkaan then kleinen Pim vertelde, die toch geen recht had,hem regenschap to vragen . Maar hij voelde tegelijk dathij eigenlijk niet eens tegen Pim sprak, en veel meertegen een stem in zichzelf, die hetzelfde tegen hem zeideals Pim. Het was eigenlijk eene afrekening, die hij hieldmet zichzelf. Zoolang hij Ellie's verloofde was, had diestem al in hem gesproken, eerst even fluisterend, toenal luider en luider tot hij haar eindelijk aldoor in zidhhoorde, geheele dagen lang . Het was zijn beter ik, nogniet heelemaal verdoofd in een wild leven van hardedingen, dat hem had gewaarschuwd, geen daad vanlaagheid to doen .

En hij kon niet driftig meer op hem worden, veelto goed wetend, dat hij gelijk had, toen Pim uitriep :

,,- Dan moet er ook een eind aan komen, Mombreuil .Als je niet van haar houdt mag je haar niet trouwen .Je moogt een meisje als Ellie niet opofferen aan geld,dat zou een groote laagheid zijn. 0 ! Als je werkelijkeen held bent, toon het dan ! Zeg eerlijk aan je oom,waar het op staat, al zou hij je geen cent meer geven!Je bent toch groot en sterk, en kunt toch nog werken !Een man van eer vermoordt toch zoo maar geen meisjes-ziel uit grof egoisme, om dat vuile geld."

Hij zag aan Mombreuils somber gezicht, dat het eenharde strijd in hem was van cergevoel en egoisme .,,- Maar als ik nu Ellie bedank," vroeg Maurice .

,,Wat dan? Zal ik haar dan geen pijn doen? Zal ze daar1 87

geen erg verdriet van hebben ? Want van mij houdt ze,dat weet ik zeker . Mag ik haar die pijn aandoen?"

„En dacht je dan, dat je haar niet veel meer pijnzou doen als je haar trouwde?" antwoordde Pim waar=schuwend. „Dan zou je haar voor haar geheele leventang pijn doen, en van je huwelijk eene lange grootemisere voor haar maken. Dan is het toch in elk gevalbeter als ze nu eens wat lijdt . - Ik laat het nu aanjezelf over, wat je doen zult . Maar ik heb gezegd waarhet op staat. Het liefste wou ik dat je jezelf beloven koneen goede man voor haar to worden, en haar nooit meerto bedriegen, en dat je van haar kon houden zooals zijvan jou. O ! Mombreuil ik wou dat je dat kon, wantdan zou zij gelukkig zijn. En het is toch zoo gemakkelijk,dunkt me . . . ."

Ineens ging Mombreuil een licit op . Dat hij daar nietaan had gedacit !

Hoe weet je dat?" vroeg hij ineens, bruusk .,,En waarom maak je eigenlijk zoo'n drukte over diezaak ! Ze is toch in 't geheel niet je zuster. Zeg, zoujij soms zelf . . . ."

Pim raadde wat hij dada. Het lag niet in zijn aard omto liegen. Hij keek Mombreuil recit in 't gezicht .,,- Ja, Mombreuil . Ik durf het wel to zeggen . Ik

houd van haar, al zal ze het nooit weten .",,- En je raadt me daar aan, van haar to houden

en een goeden man voor haar to worden !",,- Juist omdat ik van haar houd," zei Pim, heel

eenvoudig . ,Omdat ik haar gelukkig wil zien, en ikweet, dat ze nu eenmaal van jou houdt, en niet van mij ."188

Een warm gevoel van sympathie welde in Mombreuilop voor den kleinen, zwakken, die daar voor hem stond,en maar even tot zijn schouder reikte. En eerlijk zei hijhet, zooals hij het ook voelde .,,- Ik geloof dat jij de held bent van ons tweeen,

Rim, niet ik . Want ik heb maar zoowat bruut gevodinten tegen lui, die toch eigenlijk hun eigen land verdedig-den, maar jij zoudt jezelf heelemaal willen opofferen, omeen ander gelukkig to maken."En ineens, voelende wat de laatste weken voor Pim

moesten geweest zijn, stak hij hem de hand toe en zeimet oprecht medegevoel :,,- Wat moet jij den laatsten tijd geleden hebben,

kerel. Het spijt mij zoo, geloof me . Ik heb niet beseftwat ik deed. Maar ik zal het goed maken, ik beloofhet je, ik zal het goed maken."Pim was geen karakter om zoo loyaal aangeboden

excuses of to wijzen . Hij legde zijn blanke, gesoigneerdehand in den grooten, gebruinden knuist van Mombreuil .

Ik dank je, Mombreuil," antwoordde hij . „Ikvertrouw er op dat je doen zult wat recht is . Je zulter ernstig over denken, en dan weten, of je voor jezelfEllie durft behouden en haar waardig kunt blijven, ofhaar eerlijk zult zeggen, dat je van haar moet afzien . Jeziet wel in, dat het zoo niet langer kan duren ."En Maurice voelde de sympathie, die in hem was

opgekomen at grooter en grooter worden, hoe meerhij Pim in het eerlijke, open gezicht zag .,,- Hoe jammer, Pim," zeide hij treurig . „Hoe jammer,

dat alles altijd verkeerd loopt in de wereld . Waaromhoudt ze niet van jou? Waarom nu juist van mij, die

189

het niet waard ben ? Jij bent toch zoo heelemaal aangeapast aan haar. Weet je wel, dat jullie allebei nog ietsvan kinderen hebt? Ik bedoel bier geen aardigheid mee,begrijp me wel . Ik bedoel dat jullie allebei nog zooheelemaal onbesmet bent van alles wat vuil is, maar ik,zoo'n oude, grove troupier ! . . . . Ik hoor daar niet bij .Waarom moest ik nu ineens zoo bruut in jullie mooie,kalme leven komen staan ? Misschien zou ze anders nogwel eens van jou zijn gaan houden . Geloof me, hetspijt me kerel, het spijt me zoo . . . ."

Pim drukte hem nog eens warm de hand .„Ik dank je, Mombreuil. Je kon het niet helpen. Ik

ga nu zonder rancune. Ik dank je."En zwijgend ging hij been, om de tranen to verbergen,

die in zijne oogen stonden .

190

HOOFDSTUK XX.

an then noodlottigen middag of dat van Taats enMombreuil elkaar hadden betrapt, ontweken zijelkaar zoo veel zij konden . Van Taats trachtte zidiazelf wijs to maken, dat bet toch zoo erg niet was van

Mombreuil, dat bet een noodzakelijke escapade van hemwas, die wel niet meer herhaald zou worden, als hij maareenmaal getrouwd was. Mombreuil van zijn kant had allang geweten van de ,Iouche" avonturen van zijn schoon-vader, die hij trouwens ook niet eens zoo bizonderordinair vond, vooral omdat hij niet meer getrouwd, endus vrij man was. Als echte Hagenaars, en mannen vande wereld, namen zij die dingen niet zoo serieus op . Zoowas nu eenmaal bet leven . De kwestie was maar alleendat je zorg droeg, bet stiekem to doen, en naar buitencorrect bet fatsoen to bewaren . Dan was iedereen inden Haag tevreden .

En toll kwam er een zekere, hinderlijke gene tusschendie beide mannen, zoodra zij samen met Ellie waren .Het was of zij dan allebei voelden, dat zij niet waardwaren, in dezelfde sfeer als zij to ademen, en of zij bangwaren van elkaar dat zij met hun vuil de reinheid vanhaar maagdelijke onschuld zouden besmetten . En bet

v

191

geheim, dat zij van elkaar bewaarden, werd dan als eenbenauwing, die hen beklemde, en die ook Ellie op zichvoelde drukken, als een vaag gevaar, dat zij niet kende,maar toch voorgevoelde, zonder to weten. Het was haar,of er iets om haar was, dat haar bedreigde, iets, watieder oogenblik op haar of kon komen, onverwacht, uiteen hock, en dat rondwaarde in het geheele huis.

Eens was het rakelings vlak bij haar geweest, en tochnog weggegaan, zonder dat het haar bewust werd .

Mombreuil zat bij haar in de serre een kop thee todrinken, waar de oude beer ,het Vaderland" las .Maurice had haar een paar nieuwe glace handschoenen

mede gebratht, waar zij om verlegen was .,,Vin je deze niet erg mooi?" vroeg hij . ,Ze zijn uit dat

nieuwe magazijn van Madame Berthier op den Vijverberg ."Sedert een halfjaar was er in cen van de groote

huizen op den Vijverberg een zaak opgericht in deallerfijnste soorten handschoenen, die bizonder in trekwas bij de hooge aristocratic en de patricische beau-monde .Zij was met veel chic ingericht, in een gesloten huis,veel to deftig om een gewonen winkel to sdiijnen, eneen eenvoudig burgerman zou het niet in zijn hart hebbengekregen, daar binnen to gaan .

Van Taats keek plotseling op van de courant .,,- Zijn die handschoenen van Madame Berthier?"

vroeg hij, als bang .,,- Ja, papa, kijk eens hoe mooi!" riep Ellie . ,Zijn

ze niet beeldig? Maurice heeft ze voor mij meegebradit .Ik ga voortaan daar alleen mijn handschoenen koopen ."

Haar vader was bleek geworden van schrik. En opeenszeide hij heftig192

,,- Dat moet je niet doen, Ellie. Ik wil niet dat jijdaar in dat huis komt . Doe me een plezier, en beloofme dat je daar nooit zult komen ."

Ellie begreep er niets van . En weer voelde zij datvage gevaar, dat om haar heen hing, de laatste dagen,„- Waarom niet, papa?"Van Taats zag Mombreuil aan . Maar ook Maurice

keek verwonderd. Hij scheen dus nog van niets to weten .Toch vermoedde hij iets, met de fijne „flair," die hivan zulke dingen had . . . .,,- Dat kan ik je zoo niet zeggen, kind," zei van

Taats, op een zacht=autoritairen, vaderlijken toon . ,Datzijn geen dingen voor jonge meisjes. Laat het genoegzijn dat ik niet wil, dat je daar komt."

En zij, gedwee, als een gehoorzame dodhter,,- 0 ! Dat is natuurlijk genoeg . Ik beloof u, ik zal

er heusch niet komen, als u 't liever niet hebt ."Maar toch vroeg zij zidi onrustig af, wat het dan toch

wel zijn kon, wat papa bedoelde, en waarom soms alleszoo vreemd werd, zoo vreemd en zoo bang in huis, ofer iets verschrikkelijks zou gebeuren . . . .

Totdat het haar ineens geopenbaard werd, genadeloos,met een zwaren, onbehouwen slag in haar teeder, maag,delijk leven .Het was denzelfden dag, dat Pim op Mombreuil's

kamer kwam, om hem rekenschap to vragen .Ellie zat even wat to lezen, voor de lunch, toen opeens

haar vader, bleek en zenuwaditig, in zijn reispak, metzijn groot valies in de hand binnenliep . Het was maar,i Vlindertje.

193

heel zelden, dat hij in haar boudoir kwam, waar hij zichniet op zijn gemak voelde .

,,Ellie!" zeide hij, met een lichtelijk bevende stem, ,ikkreeg daar net een telegram, waardoor ik op reis moet.Het zijn heel dringende zaken . Ik moet even naar Lon-den, misschien zelfs wet naar Amerika . Dat zal ik jewet nader schrijven. Maar nu moet ik direct weg . Ikheb Been tijd to verliezen, kind . En nu kom ik je gauweven goeden dag zeggen . Geef me een zoen als jewilt . . . ."

En weer voelde Ellie het heel dicht bij, het vage, on-zichtbare dat in het huffs hing den laatsten tijd . Wat deedpapa vreemd . . . . Wat zag hij er bleek uit . . . .

Ze kuste hem liefdevol op zijn voorhoofd, en zijn beidewangen . En liefdevol vroeg ze„- Er is toch niets, papaatje? . . . . Het is toch niet

erg, dat telegram? . . . . Bent u er erg ongerust over? . . . .'°,,- Welneen, kind, het is niets, hoor! . . . . alleen maar

geldzaken . . . . kwesties met effecten . . . ."En hij liep naar de deur.Maar ineens kwam hij weer terug .Hij nam haar hoofd in zijn handen en keek haar

innig aan .,,- Zeg, Ellie, als er nu eens lets gebeurde, met den

trein of zoo . . . . je kan nooit weten . . . . en ik kreegeens een ongeluk . . . . het is natuurlijk maar gekheid,maar stel 't je nu eens voor . . . . en ik was eens dood,zie je, en er kwamen eens menschen, die allemaal kwaadvan me vertelden . . . . wat zou je dan wet van medenken ? . . . ."

Zij keek hem verbaasd aan .1 94

,,- Wat een vraag, papa . . . . wat zou ik ooit andersdenken, dan dat u mijn lief, goed vadertje bent, die zoomveel van mij houdt? . . . ."

Hij kuste haar, en nog eens, en nog eens .,,Als je dat maar altijd gelooft, Ellie, dat ik heel veel

van je gehouden heb altijd . . . . al 't andere moeten zemaar van me vergeten . . . . maar dat ik v661 van jehoud, lieve, dat is alleen waar,. . . ."

Toen knikte hij haar nog eens vriendelijk toe, en liephaastig het boudoirtje uit .

En Ellie bleef achter, verwonderd, met een vreemdeongerustheid .

Wat had papa raar gedaan . . . . wat zou hij eigenlijkhebben bedoeld . . . . hoe bleek was hij . . . . zou het eenerg nare tijding voor hem geweest zijn in dat telegram?

Daar hoorde zij de voordeur hard dichtslaan .En zij schrikte op, angstig, of die slag op haar hart

was gevallen, zwaar en onheilspellend .En weer diduer, al kon ze 't altijd nog niet begrijpen,

voelde zij het op zich of komen, dat, ze wist niet wat,dat al zoolang dreigde, van overal, van nergens, en dattoch maar niet wou komen . . . .Wat kon papa toch wet bedoelen? . . . . Wat een

vraag ! of zij geloofde, dat hij van haar hield . . . . Datze al 't andere maar van hem moeten vergeten . . . .vergeten? . . . . wat vergeten dan toth? . . . . en welkandere? . . .

Het dienstmeisje kwam haar roepen, voor de lunch .Toen ze in de kamer kwam, zag ze nitht Josephinevragend aan .

, 3 . 195

Maar de oude dame keek voor zich, en het was Ellie,of zij haar liever niet wilde aanzien .

,,- Nicht! " vroeg ze angstig, ,weet u niet wat erstond in dat telegram? Er is toh niets met pa? . . . . hijwas zoo bleek . . . . o ! als er iets is, zeg het me dantoch . . . ."

Maar nicht Josephine bleef heel bedaard, en probeerdehaar to kalmeeren met verstandige woordjes .

,,- Zeker Ellie, er zal wel iets zijn, natuurlijk . . . .je vader zit in veel engelsche en amerikaansche onder=nemingen . . . . zijn fortuin is bijna heelemaal in 'tbuitenland belegd . . . . mar dat zijn zaken, waar vrouwenzich heusch niet mede moeten bemoeien . . . ."

En Ellie liet zich overreden, zeide dat ze het begreep,dat het waar was dat zij er niets mede to maken had,natuurlijk niet, dat sprak van zelf . . . .

Maar toch voelde ze, dat nicht niet alles wilde zeggenen dat er meer moest zijn, meer . . . .

Ze had geen lust om uit to gaan . 's Avonds, na hetdiner, zou Mombreuil komen . Ze kon nu Wies welhalen, om to wandelen, of even een briefje sturen aanPim, maar het kon haar nu toch niet meer schelen, naar't strand gaan, of naar 't Kurhaus, zonder Maurice .

En ze bleef wat lezen, wat borduren, wat knutselenmet een kant, die ze aan 't maken was .Om vier uur werd er gebeld, en ze hoorde, dat er

iemand werd binnengelaten, in de vestibule . Nieuwsgierigkeek ze even boven aan de trap . Het was een vreemdebeer. In 't zwart was hij, met een hoogen hoed op .Hij vroeg haar vader to spreken . Verder kon ze 't niet196

meer hooren wat hij tegen Marietje zeide . Maar hij werdbinnengelaten, bij nidit . Wie kon het zijn? Na een kwaratier ging hij weer weg.

En ineens voelde ze 't weer, dien angst, dien vreese-lijken angst voor wat ze niet wist . . . .

Ze belde Marietje .En Marietje vertelde het weinigje wat ze wist . De

vreemde had meneer willen spreken . Toen had zij gemzegd, dat meneer uit de stad was . Wie of er dan nogmeer in huis was, had hij gevraagd. Juffrouw Josephinehad ze gezegd, maar die ontving vandaag niet. Maardat moest dan maar, had de vreemde meneer gezegd .En ze had hem moeten aandienen, of ze wilde of niet. Opzijn kaartje stond Meester van Henke, of zoo iets enhij was de Off cier van Justitie .

Ellie hield zid' kalm .,,Zoo, de Officier van Justitie," zei ze bedaard, alsof

het niets bizonders was .Maar daar was het weer, daar was het weer nader

bij, veel nader bij gehuiverd . . . . het was als een kringvan ontzetting, die om haar dichttrok . . . . zou het nueindelijk, eindelijk komen . . . . ?

En ze verlangde, ze verlangde, dat het er nu maar zijnzou, dat verschrikkelijke, opdat ze het tenminste wist, enniet langer zou voelen die ontzettende ongerustheid, dieerger was dan het allerergste wat ooit kon komen . . . .

Totdat het kwam, afsdiuwelijker dan wat ze ooit hadkunnen denken .

Het was vijf uur, en Ellie was even naar den salongegaan, om in de serre naar de bloemen to kijken .

1 97

Toen ze terug wilde gaan, naar boven, zag ze eencourant liggen in de bus . Het was het groote socialismtisd'e dagblad „De Zon", dat haar vader nu en danlas, voor de curiositeit, juist omdat hij zoo'n hevig anti-socialist was. En ineens kreeg ze een voorgevoel, datze die courant moest lezen, waarom wist ze niet, maarer was lets aan dat witte ding daar in de bus, dat haaronweerstaanbaar aantrok .

Ze had het blad wel eens meer gelezen, uit verveling,zonder er belang in to stellen . En toch kreeg ze opeenseen behoefte, om het even in to zien, als voelde ze in-tultief, dat er lets instond, wat haar aanging .

Voor dat ze zidi bewust was, waarom ze het eigenlijkdeed, had ze de courant meegenomen naar haar boudoir .

Niets bizonders . . . . lets over een werkstaking . . . . overde ongevallenwet . . . . over een kamerzitting . . . . wat kondat haar nu sdielen . . . . nu maar het tweede blad eveninkijken . . . .

En daar stond het .,,Een Haagsch schandaal", met groote letters .Ze las . . . . ze las . . . . en nogeens . . . .Ze begreep het eerst niet heel goed. Als een, die van

de eerste ontzetting to verstomd is, om dadelijk to be-seffen, dan, langzaam, langzaam doemt het op . . . .

Maar, groote God, dat kon toth niet, dat kon todiimmers niet zijn . . . .Het groote huis van Madame Berthier . . . . op den

Vijverberg . . . . zoogenaamd handschoenen-magazijn . . . .maar schandelijk rendez=vous van een zedelooze club . . . .sdiaamtelooze veilheid van getrouwde vrouwen, voorgeld, om rekeningen to betalen . . . . en nog erger . . . .

198

afsdiuwelijke misdrijven tegen de zeden . . . . minderjarigemeisjes . . . . daar gelokt met bonbons en andere ca-deautjes . . . . de doditertjes van fatsoenlijke ouders op straatniet meer veilig . . . . personen uit de aanzienlijkste standenbetrokken, tot zelfs in de hoogste kringen van het Hof . . . .klassenjustitie . . . . maar nu al to duidelijk, bijna niet meerto sussen . . . . eenige personen nu al zeker gevlucht . . . .expres gelegenheid gegeven . . . . een gewezen staatsraad,een gewezen kamerlid, welbekend, Koninginnegracht . . . .Officier van Justitie zal onderzoek beginnen . . . . maarnatuurlijk to laat . . . . vogels gevlogen . . . . en later tochwel weer gesust, het schandaal . . . . ellendelingen . . . ."

Ellie gaf een schreeuw van walging . Het was, of zeineens met lets afschuwelijk vuils was overgoten . . . ofhet vieze overal langs haar heen droop, over haar hoofd,door haar kleeren heen, op haar lijf. Zij voelde hetzwaar op zich drukken, of ze er van zou stikken, envoelde den adem stokken in haar keel .

Neen, dat kon niet, dat was to vreeselijk . . . . entoch, het stond er . . . . dat moest haar vader zijn, hetkon niet anders, het kwam allemaal zoo uit . . . . ineenswas hij weggegaan, als op een vlucht . . . . en dan zoostraks, de Officier van Justitie . . . .

Wk het precies was, wist ze niet eens, kon ze ookniet weten . . . . maar lets heel verschrikkelijks, afsdiuwe-lijks, diep verachtelijks, dat voelde ze, uit maagdelijkinstinct . . . .

Maar haar eigen vadertje, haar lief, goed, oud vadertje,neen, het kon niet, het kon niet . . . . het moest lagelaster zijn . . . .Ze moest, ze zou weten . . . .

199

En dadelijk liep ze de trap at, naar nicht Josephine, inden salon .

,,Nicht ! . . . lees u . . . . gauw . . . . is het waar nicht,kan dat waar zijn? . . . ."

Zij zag het oude mensch schrikken en heel bleek wornden. Nicht Josephine wist niet wat ze zeggen zou . . . .ze mompelde iets, maar zij begon to stamelen, en koner niet uitkomen . . . . En met angstige oogen keek zeEllie aan . . . .

Toen stotterde ze nog iets, van geen lectuur vooreen meisje . . . . kan zij niet begrijpen . . . . zich er nietmede bemoeien . . . . niet alles altijd willen weten . . . .en later wel weer terecht komen . . . . niet ongerustmaken . . . . vuil courantengeschrijf . . . .

Maar Ellie voelde het, met de fijne voelhorens vanhaar ziel . . . . ze voelde den leugen in al die onbedui-dende, huid'ielachtige woorden, die zoo bedriegelijk heendraaiden om de waarheid .

En met de handen van schaamte voor haar oogen,om nicht niet meer aan to zien, liep zij snikkend dekamer uit, naar haar boudoir,

Zij viel op een canape, en verborg haar gezicht ineen kussen, bijtend in het zachte satijn, om het niet uitto gillen van pijn, de oogen stijf dichtgeknepen, om niets,niets meer to zien .

0 ! Kon het toch zoo maar blijven, altijd donker, datzij niemand meer behoefde aan to kijken, en dat niemandhaar zag! Want zij was besmet . . . . zij voelde het vuilop zich . . . . en het kon nooit, nooit meer van haarof . . . . iedereen zou het dadelijk zien . . . . het kleefdeaan haar vast, het was ook in haar lief boudoir gekomen,

200

en het was in 't gehe.ele huis . . . . hoe kon ze zich nogooit vertoonen aan de menschen . . . . het was toch vanhaar vader op haar overgegaan . . . . zij was er meebesmet natuurlijk, het kwam nu ook op hair veer . . . .En het ergste, zij voelde het in haar ziel, nu zij hetvoor 't eerst gezien had, het vuil van de wereld . . . .al waschte ze zich heelemaal schoon, met de fijnste zeepen,in haar ziel voelde ze het toch, en daar kon het nooitmeer worden als vroeger . . . .

En ze rilde van zichzelve, uit walging dat ze dit vuilein zich voelde, of ze vergi$igd was met vies, stinkendvocht .

Stil, daar kwam de meld boven . Er werd geklopt ophaar deur .

De meid. Met een brief.,,Alstublieft, juffrouw . Ik moest den brief eigenhandig

aan u geven." -En zij, zoo kalm mogelijk : ,Het is goed, Marietje .

Dank je wel. Geen antwoord . Zeg aan nicht, dat ikniet kom eten, dat ik niet wet ben geworden ."

ten blik op het handsdhrift.,,Van Maurice !"En ze wist het al. Ze behoefde dien brief niet eens

meer to lezen. Het was van de schande ! Alweer vande sdiande ! Nu kon Maurice haar natuurlijk niet meertrouwen. Hij kon niet tot vrouw nemen de dochter vaneen vluchteling, van een misdadiger, dien de politie zocht .Hij kon zijn naam niet schandvlekken met een naam alsdien van haar. En nu was het voor altijd uit met hetgeluk. En al wou hij nog, zij zou het niet meer van

201

hem aannemen . Zij mocht hem niet ongelukkig makenmet haar schande .

Toch brak zij den brief nog even open .

,,Lieve Ellie!

Wil mij vergeven, als ik je iets beken, wat ik je alzoo Lang had willen zeggen . Ik houd niet genoeg van jeom je ooit gelukkig to kunnen maken . En dat komt omdatik je niet waard ben, omdat ik niet meer rein en goedkan liejhebben zooals een meisje als iii verdient . Daaromis het maar beter, dat je mij mi jn woord teruggee f t . Mor-gen zal Wies bi j je komen, en je alles vertellen, wat ikhier niet schri jven kan . Denk niet to slecht over me, engeloo f, dat je het beste en lie fste bent wat ik ooit in mi jnleven heb gekend. Maar daarom juist voel ik, dat ik jeniet mag maken tot mi jn vrouw .

Maurice Mombreuil."

En ze glimlachte over zijn goedheid. Hij had haarwillen sparen. Hij wilde het laten voorkomen, of hijniet goed genoeg voor hair was, of hij niet waard wasvan haar to houden, maar natuurlijk was het juist om-gekeerd, dat sprak van zelf. Hij had het gehoord, vande schande, zooals natuurlijk heel den Haag het gehoordhad, en nu kon hij haar niet meer kennen . Dat gingniet. Hij, een Mombreuil, en zij, de dochter van eenvluchtenden misdadiger, gezocht door de politie ! - Enhij had het nu afgemaakt, loyaal en ridderlijk, zooalshij altijd was .202

Hij, de groote, de sterke, hij, de held, hij zou nietwaard zijn haar lief to hebben !En de tranen kwamen haar in de oogen, om de

ridderlijkheid, waarmede hij de schuld op zidizelf hadgenomen, en haar de eer had gelaten, hem zijn woordterug to geven .

Zij kuste den brief, zenuwachtig, keer op keer, metdankbare, gloeiende kussen .

,,Mijn lieveling, mijn groote, mooie lieveling, ik hadhet moeten weten, je was niet voor mij, het Icon immersniet, ik zoo'n arm, klein vlindertje maar, en jij zoo grooten zoo mooi . . . ."Maar wat nu to doen? . . . . Hoe nu verder voort to

leven zonder hem? . . . . Wat was nu nog het levenzonder hem? . . . . Vroeger had ze nog haar Kurhaus,haar strand, haar tennisclub, en at het plezier . . . . maardat was nu weg, voor goed, daar kon ze nu niet meerkomen . . . . ze wezen haar nu allemaal na . . . . kijk,daar gaat ze, de dochter van . . . . je weet wel . . . . zenoemden haar vroeger het Vlindertje . . . . een mooiVlindertje ! . . . .

Ze keek rond in haar boudoir . . . . alles zoo netjes,zoo keurig, zoo rein . . . . at die zijde en dat satijn . . . .dat was toch allemaal het oude nog, allemaal vanhaar . . . . en ze was toch dezelfde nog van vroeger . . .er was aan haar toch niets veranderd . . . . Ja, toch, erwas wit lets aan haar veranderd . . . . at heel fang . . . .en nu, ineens, zonder waarschuwing, bruut en grof, washet vuile van de wereld gekomen over haar blanke,argelooze ziel . . . . Haar eigen vader . . . . hoe was 'tmogelijk ! . . . . haar eigen lief, goed, oud vadertje, midden

203

in 't vuil . . . . hij, vies en gemeen gedaan, met onsdhul-dige kinderen . . . . meisjes als zij . . . . ze wist niet wathet was, en todi wist ze 't, uit voorgevoel . . . . hetmoest iets heel, heel verschrikkelijks zijn . . . . een schande,die nooit, nooit meer is uit to wissdhen, en die ze ookzullen neer laten komen op haar, onverbiddelijk . . . .

En het was haar, of dat vuil ook haar besmet had,of er iets over haar was gekomen als een vunze, giftigepestwalm, of het zat op haar hoofd, haar haren, haarschouders, dat iedereen het zien kon, dadelijk . . . .

Waarom was er nu niemand om haar to troosten? . . . .het klopte zoo in haar hoofd, en overal beefde het zooaan haar van walging en ontzetting . . . . maar iedereenzou van haar wegloopen, niemand zou haar willen ken=nen . . . . nu zou ze heel alleen staan, . . . . vadertje wasweg . , . het was erger dan of hij dood was en hij konnu nooit meer vadertje zijn van vroeger . . . . o ! ze zouvan hem schrikken, ze zou hem geen hand meer durvengevenen Maurice was nu ook weggegaan, die konook niet meer bij haar blijven, na wat gebeurd was . . . .Kwam er dan niemand om haar to helpen . . . .

En ineens riep zij hem, intuitief, wetend, dat hij altijdtrouw zou zijn, tot aan den dood„Pim !"Pim ! Dat was de eenige, waar ze nog naar toe kon

gaan, de eenige, die haar nooit, nooit zou verlaten, alwas de schande bergenhoog over haar hoofd.

En zij zag zijn trouwe, blauwe oogen en zijn nog zookinderlijk, open jongensgezicht, en voelde een groote,onweerstaanbare behoefte om bij hem to zijn, en hemalles, alles to vertellen . Voor 't eerst in haar leven

204

voelde ze eigenlijk hoe lief hij haar was, hoe hij betlaatste toevluchtsoord was, dat altijd zou blijven staanzonder wankeling, standvastig en oprecht, waar alles omhaar been nu zou wegvallen, in de groote catastrophevan haar leven .

Als zij bier alleen bleef zitten zou ze nog gek worden,dat voelde ze zeker, in haar angst . Zij kon bet zoo nietuithouden. Ze moest het zeggen, aan iemand zeggen,die haar begrijpen zou, die haar kon troosten, en haarniet verlaten zou in dezen uitersten, uitersten nood .

Ze ging zooals ze was, in haar wit serge japonnetje,en zette een hoed op, zonder zorg, zoo maar, heel gauw,om maar wat op to hebben . Ze wist het, bet stondniet, maar daar was ze nu overheen . Ze wilde naarPim. Ze zou hem opzoeken, in zijn kamer, en ze zouhem smeeken, om haar to helpen. Hij was altijd zoogoed, zoo goed, zoo goed . Hij zou haar nooit verlaten .

En ze ging zachtjes de trap af, dat nidit Josephinehet niet zou hooren, Nu stilletjes de voordeur open enze was op straat. Het was half zeven, Zou hij thuiszijn? of zou hij al naar 't Kurhaus zijn gegaan?

Daar was zijn pension, Javastraat N° . iz, Nu maarfunk gebeld. Johan, zijn oppasser, deed open . Neen, deluitenant is niet thuis. Hij is om half zes naar Scheve 'ningen gegaan met luitenant de Sandt, en eet zeker inbet Kurhaus .Daar zou ze hem wet vinden . Hoe zou ze gaan?

Met de trem? Neen! In zoo'n trem zat ze zoo alleentusschen zooveel menschen . Die zouden haar allemaal zooaankijken. Want iedereen wist bet nu natuurlijk . Iedereenhad het nu al gelezen . Neen, dat kon ze niet. Dan

205

maar loopen . De Javastraat uit, en dan bij den Oudenweg, door de Boschjes. Daar waren nu niet zooveelmenschen .

Maar 66k at in de Javastraat verbeeldde ze zich, datde menschen naar haar keken . Ja, ze v6elde het, al zagze zelf naar den grond, ze v6elde bet. En ze dachtenallemaal „daar gaat ze, Ellie van Taats, je weet wet, dedoditer van . . . ." Ze voelde haar wangen gloeien vanschaamte en verontwaardiging. Een straatjongen bleefeven staan, en trok een leelijk gezidit tegen haar . Alshij haar nu maar niet nariep ! Neen, Goddank, hij liethaar met rust.

Zoo liep ze, angstig en verschrikt, met kloppend hart,zoo hard ze maar kon, om toch maar gauw bij Pim tozijn. Ze keek aldoor maar voor zich, als zocht ze ietsop den grond en zag ze niets van wat om haar ge=beurde. Maar toch was het haar altijd of ze door eencordon van menschen ging, die het allemaal wisten, diehaar uitlachten, en die verachtelijk op haar neerzagen .Ook in de boschjes kon ze het niet kwijtraken. Het ver>volgde haar in de leege laantjes, het keek van op zijuit de struiken, en hoog uit de boomen. Ze was eenschande, die rondliep, voor iedereen ten spot .

Eindelijk was ze, door het van Stolkpark, in Sdheve-ningen gekomen, op de Haringkade, op de brug bij deBadhuisstraat. Liet ze nu vooral niet rechtuit gaan, metat die trems en rijtuigen, op den Gevers Deynootweg .Neen, liever hier de brug over, en dan die nieuwebuurten door, dan kwam ze vanzelf wet weeeer bij 'tKurhaus uit. Ze kende die straten nog niet. Renbaan=straat stond hier, op een bordje .206

Het begon donker to worden, in die laatste dagen vanSeptember. Hier en daar werden de lampen opgestokenin een cafe . En ineens begon een piano to spelen, eenwoeste uitgelaten wals. Ellie schrikte er van, of ook diemuziek het uitschaterde over haar .

Eindelijk, daar was ze op het Gevers Deynootplein,voor het Kurhaus .

Overal liepen menschen in vroolijke, lidite pakken,zacht'kleurend in de schemering, die naar de muziekgingen. Er kwamen er uit de electrische tarem, uit depaardetrem, en zij zag een grooten drom aankomen uithet station van de stoomtrem . Hier en daar begonnenal de lichtjes to flikkeren van lantarens, weifelend enonzeker, in de bleeke schemering . En het groote massaleKurhaus stond vreemd, met een mystiek-rossigen glansin het late lidit van den vallenden avond . Al die men=schen, die daar van alle kanten aanstroomden, schenenop to gaan tot een bovenaardsch, wonderbaarlijk genot,dat hen daar waditte in dat groote, vreemd-glanzendegebouw.

Ellie bleef even stilstaan .En ineens voelde zij, voor 't eerst in haar bestaan,

hoe genadeloos wreed en koud dat groote, Haagscheleven was, waar ze zoo met haar geheele hart in wasopgegaan. Want alles ging nog precies zoo door, en zouook altijd even onverstoorbaar doorgaan, nu zij er nooitmeer aan kon meedoen. Ze had altijd gedacht, dat ze erzoo heelemaal bijbehoorde, dat ze er zoo innig ehmede was, in een warme, vriendelijke verstandhoudingmet al die uitgaande, mooi gekleede menschen, Maarplotseling, hoe ver het buiten haar om was, en hoe het

207

niets, absoluut niets om haar gaf, en het er niet eenslets van bemerken zou, als het Vlindertje er niet meerin rondfladderde! Dat zij het nooit vroeger had ge-weten! Al die menschen, die zoo schijnbaar=gezelligsamen meededen aan de mondaine wereld, zij warenheel aparte levens, alleen op eigen genot bedacht, enzonder warm verband van vriendelijke broederschap . Enniemand, niemand zou omkijken en er om stilstaan, alseen uit de groote bende verongelukt was, en jammerlijkuitgeworpen langs den weg . . . .

Ja, erger nog. At diezelfde menschen, die haar vroegerzoo aardig hadden gevonden, die haar bij het lieve bijenaampje hadden genoemd, en haar zoo gech risseerdhadden als een precieus, lief poppetje, tot hun vermaak,zij zouden haar nu nawijzen met den vinger, en eenanderen kant opzien, als zij naar hen toekwam, zij, dedochter van den man, wien de politie zocht voor eenschandelijke, vuile misdaad . . . .

Ze wist, dat ze het niet verdragen kon . z e zou eronder bezwijken. Ze kon niet, neen, ze kon dat nietdragen, ze was er nu eenmaal niet voor aangelegd, ompijn to hebben en verdriet. Ze moist, dat ze niet denmoed zou hebben, dat Kurhaus in to gaan, en door aldie menschen to loopen, die het natuurlijk wisten, en diebang zouden zijn, dat zij hen aansprak .

En ineens voelde zij dat groote huis daar voor zichals iets onbestemd vijandigs, waar haar wachtte een vaaggevaar, wit wist ze niet, maar lets om van to stervenvan angst . . . .

En toch was daar Pim, then ze zodit, Pim, de eenigedie haar kon helpen . Waarom was hij daar in dat208

groote, vijandige gebouw, onder at die kwaadwillendemenschen, nu zij hem zocht, om zich aan hem vast toklemmen als een laatste toevlucht, nu alles, alles omhaar wegviel, waar ze eens van leefde? Waarom wisthij nu niet, dat zij daar stond, waarom voelde hij hetniet, en vloog hij haar niet to pulp, nu zij zelf zoo bang,zoo heel bang was, en niet durfde binnen to gaan, waarzooveel menschen waren, die haar bespotten zouden?

Neen, hij kwam niet .Hij niet, en niemand kwam. Niemand kon bet iets schelen

of zij daar at to wachten stond, en feed, en bang was . Hetgroote Leven daar ging onbewogen door, en moist niet, enzag niet naar eene, die het niet bij had kunnen houden,

En opeens werd bet besef in haar klaar van haargroote absolute verlatenheid in het Leven, dat zij eenszoo vertrouwd dacht, en vol van warme eenheid, die demenschen aan elkaar verbond. Nooit had ze het geweten,maar eigenlijk had ze daar altijd rondgefladderd als eenvogeltje in een woestijn, heel eenzaam en heel apart,gelukkig met dingen, die niet waren dan schijn, als eenFata Morgana, dat dra in niets verdwijnt. Ze voeldezich totaal onnoodig voor al die menschen, een arm,zwak wezentje, dat evengoed gemist kon worden, enwaar niemand om zou treuren .

Zoo peinzende liep zij door, zonder redit to wetenwaarheen zij ging, bet Kurhaus voorbij, even haastigdoor de menschen op den Boulevard, en dan de eerstesteenen trapjes af, naar het strand .

Hier was bet goed, bier waren nu geen menschen, enbier zou niemand haar zien, haar, waardeloos, nietigding, dat toch niemand miste .14 Vlindertje .

209

De avond begon nu al dichter neder to vallen, metdonkerder en donkerder schaduwen . 0 ! Kon ze zich numaar voor altijd verstoppen in dat donker, dat niemandhaar meer zag, en dat zij zelf de oogen niet meer be-hoefde dicht to doen om niets meer to zien van al datleven, dat zoo wreed was, en haar niet meer wilde kennenl

0 ! Niet meer to weten, niet meer to herinneren, enin vergetelheid zachtjes wegdroomend to vergaan!

In wanhoop staarde zij voor zich uit, als wilde zijlets vinden, dat haar genadiglijk zou opnemen, waar zijzich uitgestooten voelde van de menschen, voor goed .

En opeens voelde haar ziel de zee . . . .Donker en eindeloos was het voor haar, het reine

wereld=water, op eeuwigen adem deinende, ver en ver . . .Het was een oneindigheid, in het vallende duister, die

.zij meer voelde dan zag, en die zij sidderend hoorde,in de ruischende muziek van haar majestueus rythme .

Daar riep haar iets, van uit die verre verten, ietsdat haar ziel herkende, of ze bet meer gehoord had, ofze er eenmaal een mee was geweest . . . .

En het werd haar op eenmaal licht en vreemd tomoede, of zij wonderlijk droomde.

Ze zag even om, naar het Kurhaus terug, waar zijde werkelijkheid dacht to zijn .

Maar alles vervaagde, en zonk er zachtjes weg, alsvoor het Iaatst. Een ijle avond=nevel was over alledingen gegleden, die er Iucht in vervluchtigden, als wigin het niet. Vreemd schenen daarin lantaren=lichtjes hoogboven op het terras, in flauwe verdooving . Het leekalles herinnering en ver verleden, om eens geweest tozijn, maar niet meer terug to komen . Het Kurhaus was210

een zachte schaduwing van donkere vormen, onzeker enonreeel als een paleis uit een nevelig sprookje, in defantasie van een kind . En Ellie voelde het aan, of hetwas van jaren her, en niet meer van haar leven .

Dat leek opeens nu alles ver, zoo heel vaag en ver,nu haar ziel zoo sidderend gevoeld had de eindeloosheidvan het wereld=wezen, in het mathtig ruischen van dezee! . . .

0 ! Hier was het goed, hier was het goed, in datgenadevolle duister, dat zij om zich voelde vallen alseen veiligen, alle schande bedekkenden mantel, zoo luid=loos, zoo liefderijk voorzichtig, zonder zwaarte om haarbeen . . . .

Hoe zacht verging het daar alles om haar, hoe gledende dingen onhoorbaar weg, zonder pijn, in dien rustigendroom van den avond, kalm en vreezeloos, als kinderen,die slapen gaan !Ze was nu moe, heel moe . Ze wilde nu ook wet

heel graag slapen en niet meer weten .Eigenlijk was ze at heel fang zoo moe geweest, en

had ze nooit meer de reine, onbewogen rust gekend, alsdie ze nu zag droomen over de wereld, in dezen teeder=ademenden avondnacht .

Sedert haar maagde-ziel gebeefd had onder den don=keren blik van een man, had daar een wed, bangeonrust in haar gewoeld, die niet haar innige wezen was .Die Iiefde had haar ziel toch eigenlijk maar droeviglijkberoerd, met vreemde huivering van pijnigend verlangen .En eigenlijk was ze altijd bang geweest, heel bang,voor iets dat breken zou, het teerste in haar, door dat ver=langen naar dien lieven, en toch altijd vaag=vijandigen man .

=4'

211

Maar nu was ze to moe, to moe, o, veel to moe .Te moe was ze van lieven, en to moe van bang zijn,en to moe van schreien, en van alles . . . . En niets zounu meer helpen, bet was to Iaat . . . . Ook niet Mauricemeer, al kwam hij biddend terug, om haar weer op tonemen in zijn armen . . . . En ook niet Pim, haar lieve,trouwe broer, haar jongen, met zijn vriendelijk, blondpagegezicht, en zijn trouwe blauwe oogen . . . .

Het was gedaan, en ver verleden, en bet zonk allesvoor haar weg, zooals de werelddingen om haar, ver=droomend in nevelig duister . . . .En ook zij moest nu maar weg, ze voelde bet, ze

hoorde er niet meer en had er nets meer over . Ze wasnu leeg, van alles los, en moest nu ook maar sill veradwijnen in bet niet, in die eindelijk weergevonden rust,die bet veilig thuis was van haar ziel, weg van al datlieve en toch zoo bange, dat zoo droef beroerde watvroeger vrede in haar was . . . .

Zij voelde zich loopen, een wandelpier op, langsgroote, glibberige steenen, aangetrokken door de zee, diehaar vanzelf deed voortgaan .Nu was zij op bet uiterste eind gekomen, ze kon

niet verder .Wat nu? . . . . wat ging ze doen? . . . . droomde

zij? . . . . hoe stond ze daar nu zoo ineens, zonderiemand, heel alleen, een arm, klein schepseltje, daar bijdie groote, groote zee? . . . .O ja . . . . o ja . . . . de schande, de schande . . . .

bet vuil, bet vreeselijke, vieze vuil van de wereld . . . .bet was op haar hoofd, op haar hals, op haar lijf, bet212

was heel binnen in haar gekropen, en het sijpelde inhaar door, vir door haar ziel . . . .De zee, de zee kan het afwasschen . . . . de zee is

groot, en goed, en eeuwig rein . . . . Het moet wel heelzalig zijn, daar zoo heel diep onder de zee to liggen,van alles wig, en overal is water om je, en alles wordtweer rein, wordt weer heerlijk schoon, en niets kan nuooit meer smetten . . . . Boven gaan de golven nog ruste-loos, maar wat moet het daar onder rustig zijn . . . . zoorustig, en zoo vredig, en zoo stil . . . .

Een vreemde aantrekking, zacht en bedwelmend, deedhaar overbuigen naar het water . . . . haar voet gleeduit op een glibberigen steen, en ze viel voorover, dehanden uitslaande naar een steunpunt in het leege, inde machtig'ebbende zee . . . .

En als een arm, nietig vlindertje, dat verongelukt inwijden, wijden plas, en trilt nog wat spartelend met denatte wiekjes, en zinkt dan, droef<gehavend, zoo dreefhet broze figuurtje van het maagd-meisje nog even boven,een wit, bevend vlekje op de donkere golven, en gleedtoen weg, klaaglijk en hulpeloos, in de diepten van dezee

September-November igoo .SCHEVENINGEN-AMSTERDAM .

213

20081 4_020

bore002vlin01

Vlindertje