Tot stand gekomen in interactie met inwoners van Sterksel.

Visie op Sterksel 2030

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

Beste Sterkselnaren,

Anno 2018 leven we in een wereld die steeds sneller lijkt te draaien. Vooral

technologische ontwikkelingen volgen elkaar steeds sneller op. Robots, Internet of

things, virtual reality zijn maar een paar termen waar de meeste van ons zo heel lang

geleden nog niet van hadden gehoord. Die steeds snellere wereld vraagt enorm veel

aandacht en energie. Denk bijvoorbeeld aan de enorme hoeveelheid tijd die we met

onze smartphone en sociale media doorbrengen. Deze hectiek van alle dag maakt het

lastig om, ook voor een langere termijn, een helder toekomstbeeld te hebben.

“Waar worden wij Sterkselsnaren uiteindelijk echt ‘duurzaam’ gelukkig van”.

Bij het nemen van beslissingen in het ‘hier en nu’ vormt bovenstaande vraag het

uitgangspunt. Ook in Sterksel kunnen wij ons niet onttrekken aan de steeds

veranderende wereld om ons heen. Ook in de toekomst willen we een dorp zijn waar

het fijn wonen en werken is. Daarom is het verstandig zo nu en dan ons kompas te

herijken en gezamenlijk de stip aan de horizon van onze toekomst te bepalen.

Gelukkig zijn de inwoners van Sterksel heel goed instaat gebleken zelf haar toekomst

richting te geven. Op basis van workshops die we het afgelopen jaar met een aantal

van onze inwoners hebben uitgevoerd is de ‘Visie op Sterksel 2030’ bepaald. En in dit

document bieden wij deze met trots aan. Een ‘droom’ over een fraai dorp zo’n 15 jaar

na nu. Een droom? Inderdaad. Niet alles lijkt eenvoudig te bereiken of haalbaar te zijn.

Ambitieus, zeker! Maar de ervaring (zeker met de gedachte aan IDOPi) leert ons dat

we in gezamenlijkheid enorm veel kunnen bereiken. Voor de Dorpsraad zullen deze

uitgangspunten de komende jaren richting geven aan onze koers en acties!

We bedanken alle inwoners die hun bijdrage aan de totstandkoming hebben geleverd!

Graag tot ziens op een van onze vergaderingen.

Namens Dorpsraad De Heerlijkheid Sterksel,

Geurt Leestemaker, Bas Huysmans,

Coördinator Sterksel 2030 Voorzitter Dorpsraad

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

1

INHOUD INLEIDING ................................................................................................................... 2

STERKSEL NU .............................................................................................................. 2

STERKSEL IN HET VERLEDEN ...................................................................................... 2

Sterksel in het jaar 2030 ............................................................................................ 3

Landelijk, groen, schoon, en gezellig om in te wonen ........................................... 3

Een gezonde en sociale leefomgeving ................................................................... 3

Een dorp waar je veilig over straat kunt ................................................................ 3

Een hoog niveau van voorzieningen en goed verbonden met haar omgeving ...... 4

Interessant voor jonge gezinnen om zich te vestigen en voor toerisme ................ 4

Waar je zelfstandig oud kunt worden .................................................................... 4

Richting 2030 ............................................................................................................. 5

Wonen .................................................................................................................... 5

Verbinding tussen wijken ....................................................................................... 5

Lokale winkels en horeca ....................................................................................... 5

bedrijven ................................................................................................................ 5

verkeer ................................................................................................................... 5

Openbaar vervoer .................................................................................................. 6

Sociaal leefklimaat, voorzieningen en zorg ........................................................... 6

Voorzieningen voor de Jeugd ................................................................................. 6

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

2

INLEIDING De Dorpsraad Sterksel heeft behoefte geuit aan een visie op de toekomst van Sterksel. Dit om richting te geven aan haar activiteiten voor de komende jaren. Om te komen tot een gedragen visie heeft de dorpsraad interactie gezocht met de inwoners. Inbreng van de inwoners moest de bron vormen voor de te vormen tekst en daaruit volgende activiteiten. De inbreng van inwoners werd gefaciliteerd door het organiseren van twee dorpsavonden in dorpshuis Valentijn. De eerste avond stond in het teken van de inhoud van de visie op 2030. In groepen werden de belangrijkste aspecten op flipovers gezet. Op basis van de opbrengst van deze avond is een voorsteltekst opgesteld en gedistribueerd onder de inwoners voor feedback. Tijdens de tweede avond stond de uitgewerkte tekst centraal. Op basis hiervan is in groepen vastgesteld welke onderdelen inwoners het belangrijkste vinden. De opbrengst heeft geleid tot dit document. Het document maakt zichtbaar wat er leeft onder de inwoners van Sterksel en hoe zij het dorp voor zich zien in 2030. Het ondersteunt de Dorpsraad in de communicatie met belanghebbenden en bij het maken van keuzes in de planning en prioritering van activiteiten. Het document start met een kort overzicht van het huidige Sterksel en haar geschiedenis. Daarna leest u de visie op Sterksel 2030 en de weg er naar toe. Veel leesplezier!

STERKSEL NU

Sterksel ligt in de provincie Noord-Brabant en vormt één van de kernen van de gemeente Heeze-Leende. Het dorp bestrijkt een gebied van 1.762 hectare en er wonen gemiddeld 85 personen per vierkante kilometer. Het dorp heeft circa 1.480 inwoners met ongeveer net zoveel vrouwen als mannen. Eén op de tien inwoners heeft een migratieachtergrond. Ongeveer een derde van de inwoners is 45 t/m 64 jaar. Sterksel telt 555 huishoudens met een gemiddelde gezinsgrootte van 2,4. Er wonen 195 gezinnen met kinderen en er zijn 160 éénpersoonshuishoudens waarvan 4,1% is verweduwd.

STERKSEL IN HET VERLEDEN Er is in de omgeving van Sterksel bewijs gevonden van prehistorische menselijke activiteit. Naast een uitgestrekt urnenveld is er een grafheuvel met een zwaard uit de Hallstattcultuur en een geldschat uit de Romeinse tijd gevonden. In 1172 kwam de vrijheid Sterksel in het bezit van de Abdij van Averbode en in 1653 bestond het dorp

uit het kasteel ‘Huize Sterksel’, een kapel en vijf boerderijen. In 1892 wordt het kasteel vervangen door het huidige Huize Sterksel. Van 1798 tot 1914 was de vrijheid Sterksel familiebezit. In 1914 werd de ontginnings-maatschappij N.V. ´De Heerlijkheid Sterksel´ opgericht die van Sterksel een tuinstad wilde maken. Het Sterksels Kanaal werd gegraven ten behoeve van de drooglegging van het Peelven en

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

3

het Turfven. Ook werd een smalspoorbaan met een eigen station aangelegd. In deze periode werden villa´s gebouwd en ontstond het hotel 'Grand Hotel Sterksel'. Nadat in 1924 de ontginningsmaatschappij financieel ten onder ging werden de boerderijen verkocht aan pioniers uit Limburg, Gelderland, Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland.

Sterksel in het jaar 2030 Sterksel bestaat uit een kern en diverse wijken. De wijk Kloostervelden vormt een bijzondere woonomgeving voor zorgbewoners en de overige bewoners. De grote verbondenheid tussen kern en wijken staat voor een sterk geïntegreerd dorp. Er is interactie en integratie tussen jong en oud en het verenigingsleven levert een belangrijke bijdrage aan het samenleven. Buitenstaanders (toeristen) bezoeken het dorp graag. Er is aandacht voor individuen en groepen.

LANDELIJK, GROEN, SCHOON, EN GEZELLIG OM IN TE WONEN Sterksel is nog steeds landelijk en groen en behoudt haar dorpskarakter/uitstraling. De kerk, pastorie en het plein bepalen het aangezicht van het centrum. Het buurthuis

en kerkplein bieden plaats aan belangrijke sociale activiteiten zoals de kerstmarkt, kermis en muziekvoorstellingen. Dit zorgt voor gezelligheid en samenzijn. Sterksel vormt een schone leefomgeving met veel openbaar groen. Rioolwater wordt gescheiden van regenwater dat terugstroomt in de natuur. Het dorp is energieneutraal. Om het dorp te voorzien van elektriciteit

worden er (collectieve) groene energievormen gebruikt.

EEN GEZONDE EN SOCIALE LEEFOMGEVING Bedrijven en particulieren delen voor een belangrijke mate de verantwoordelijkheid voor welzijn en welvaart. Naast wonen is er op verantwoorde wijze plaats voor intensieve veehouderij en de verwerking van mest. Lusten en lasten worden gedeeld, zo leveren plaatselijke bedrijven met hun producten ook een bijdrage aan de leefbaarheid in het dorp. Er wordt in en om het dorp scherp toezicht gehouden op bodem- en luchtkwaliteit. Een dorpsraad, verenigingen, maar ook de kerk zorgen voor betrokkenheid en vormen een aanspreekpunt voor ambtelijke bestuur. Burgerinitiatieven en vragen worden op deze wijze geadresseerd. Belangrijke informatie wordt gestructureerd gedeeld onder de bewoners en andere belanghebbenden.

EEN DORP WAAR JE VEILIG OVER STRAAT KUNT In en om het dorp is aandacht voor een veilige leefomgeving. Sterksel is verkeersarm en je kunt er overdag en ‘s avonds veilig over straat. Doorgaand verkeer en vrachtwagens worden buiten de kern gehouden en moeten voldoen aan de strengste milieueisen. Er is extra aandacht voor het veilig naar school gaan van kinderen en jeugd. Via wandel- en fietsverbindingen en zebrapaden kunnen ouders met buggy’s, rolstoelgebruikers en kinderen uit de verschillende wijken veilig naar de kern en de

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

4

school. Goed verlichte en onderhouden fietspaden verbinden het dorp met de omliggende dorpen waar de jeugd naar middelbare scholen gaat. Vanuit gemeente en politie is er specifieke aandacht voor zaken als drugsoverlast, overlast van hondenpoep, sluipverkeer en snelheids- en milieuovertredingen. Er wordt gehandhaafd en overtredingen worden bestraft. Voor dorpsbewoners is het duidelijk waar meldpunten zijn voor overlast. De wijkagent is betrokken en een aanspreekpunt voor inwoners van het dorp.

EEN HOOG NIVEAU VAN VOORZIENINGEN EN GOED VERBONDEN MET HAAR OMGEVING Het behoorlijke niveau van voorzieningen in Sterksel zorgt voor een hoge mate van welbevinden bij bewoners. De winkel vormt de belangrijkste centrale voorziening van het dorp. Om haar voorzieningsniveau minimaal op peil te houden is er een postagentschap, een pinautomaat en voldoende parkeergelegenheid. In het dorp is diverse horeca en is er de mogelijkheid om te ontspannen op een terras. Er is een goede verbinding met omliggende dorpen en steden. Openbaar vervoer sluit de hele week en in het weekend aan bij de behoefte van Sterkselnaren. Met dit vervoer zijn zij in staat zich te verplaatsen naar werk, school en vrijetijdsactiviteiten. Er loopt een busverbinding naar treinstations van Heeze en Maarheeze en naar interlokale busstations.

INTERESSANT VOOR JONGE GEZINNEN OM ZICH TE VESTIGEN EN VOOR TOERISME Sterksel is interessant voor jonge gezinnen om in te wonen. Binnen het dorp worden nieuwe inwoners uitgenodigd om mee te doen. Jaarlijks wordt voor hen een kennismakingsdag georganiseerd ter bevordering van een snelle integratie. Voor kinderen en jeugd is in Sterksel genoeg aanbod om te spelen, sporten en zich op andere manieren te vermaken. Jong en oud maakt gebruik van technologie. Sterksel biedt hiervoor alle mogelijkheden. Glasvezel maakt heel snel internet en televisie mogelijk en er zijn diverse soorten digitale media. Toeristen vinden in Sterksel, naast een aanbod aan horeca en slaapmogelijkheden, een breed aanbod aan fiets- en wandelroutes. Op deze routes zijn rustpunten met picknicktafels en bankjes ingericht.

WAAR JE ZELFSTANDIG OUD KUNT WORDEN Naast landelijk en groen is Sterksel modern en biedt het een divers woningaanbod en woonvormen op maat. Dit aanbod is afgestemd op de verschillende leeftijdsfasen en haar specifieke behoeften. Hulpbehoevende Sterkselnaren kunnen rekenen op een breed assortiment aan ondersteuning en begeleiding. Hierbij spelen zowel professionele als vrijwillige hulpverleners op locatie een belangrijke rol. Er is 24-uurs verzorging ingericht voor inwoners die uit het ziekenhuis zijn ontslagen en niet direct naar huis kunnen. Buurtcontactpersonen en een dependance met hulpverleners vervullen een centrale rol bij het in kaart brengen van behoefte binnen het dorp en voor zaken als bloedprikken. Menselijke zorg wordt ondersteund met technologieontwikkelingen, waarbij de menselijke waardigheid streng wordt bewaakt.

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

5

Richting 2030

WONEN Inwoners vinden het van belang dat het kerkgebouw en de pastorie behouden blijft voor Sterksel. Indien nodig wordt hiervoor een nieuwe duurzame functie bedacht. Inwoners wensen een aanbod aan starterswoningen en seniorenwoningen en het moet gemakkelijker worden om vergunningen te krijgen voor het bouwen/aanpassen van levensbestendige woningen. Om de winkel gemakkelijk bereikbaar te maken voor de minder valide senioren moeten seniorenwoningen vooral worden gesitueerd in de kern van het dorp. Een belangrijk verbeterpunt vindt men de mogelijkheid tot ontspanning in de natuur rondom Sterksel. Men spreekt zich hierbij uit over het aanleggen van wandelroutes in en om de kern en Kloostervelden. Als

laatste wensen inwoners dat er naast fysieke verbindingen in de buitengebieden ook goede communicatieverbindingen komen zoals glasvezel.

VERBINDING TUSSEN WIJKEN Inwoners van Sterksel willen op korte termijn verbetering in de bereikbaarheid van Kloostervelden. Het belangrijkste hierbij vormt een betere ontsluiting voor fietsers en wandelaars van het Kerkplein naar Kloostervelden1.

LOKALE WINKELS EN HORECA Inwoners willen dat wijken elkaar op het gebied van voorzieningen aanvullen en niet beconcurreren. Men vindt de dorpswinkel en bijbehorende voorzieningen erg belangrijk voor het dorp en dat inwoners via vrijwilligerswerk blijven bijdragen aan de levensvatbaarheid ervan. Inwoners vinden goede bereikbaarheid en voldoende parkeermogelijkheden belangrijk zodat zij boodschappen kunnen doen en lokale cafetaria en restaurants kunnen bezoeken.

BEDRIJVEN Omdat bedrijven garant staan voor levendigheid in en rond het dorp vinden inwoners dat zij zich welkom (blijven) voelen en dat (economische) bedrijvigheid gefaciliteerd blijft.

VERKEER Inwoners vinden het gemis aan fietspaden en voetpaden in en rondom Sterksel een belangrijk gevaar voor vooral zwakke verkeersdeelnemers. Zij vinden dat deze veiligheidsbevorderende voorzieningen snel op een aanvaardbaar peil moeten worden gebracht. Dit geldt zowel binnen het dorp als in het buitengebied, maar vooral rondom school en dorpswinkel. Inwoners willen dat de Kloosterlaan snel wordt verhard ten behoeve van ontlasting van de kern en benoemen de huidige situaties aan de Averbodeweg en de Beukenlaan ook als aandachtgebieden. Ter verhoging van de

1 Inwoners noemen hierbij een optie via het Turfven.

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

6

verkeersveiligheid is het van belang dat de autoriteiten handhaven en dat relevante burgerinitiatieven worden ondersteund.

OPENBAAR VERVOER Inwoners hechten belang aan de aansluiting op het openbaar vervoer naar stations Heeze en Maarheeze (via de centra van beide dorpen). De frequentie van het busvervoer moet het voor een brede groep inwoners mogelijk maken om hun reisbestemming op tijd te bereiken. Bijdragen als vrijwilliger op de buurtbus moet blijvend worden gestimuleerd.

SOCIAAL LEEFKLIMAAT, VOORZIENINGEN EN ZORG Inwoners vinden dat er blijvend aandacht hoort te zijn voor verbetering en ondersteuning van het sociale leefklimaat, de kwaliteit van leven en de zorg voor elkaar. Bovenal moeten inwoners elkaar ondersteunen en helpen. Specifiek wordt het ondersteunen bij het schoonmaken of bij het bijhouden van de tuin van een oudere benoemd. Inwoners onderstrepen het belang van de buurtcontactpersonen (liberale sociale controle). Men ziet aanvullend behoefte aan een woonvorm-constructie met beschikbare zorg en ondersteuning. Daarnaast ziet men een sociale volkswerkplaats (zorgboederij) als een prima aanvulling op het huidige aanbod. Er is behoefte aan het gezamenlijk gebruik van ‘deelbare’ voorzieningen en goederen. Deze zouden kunnen worden aangeboden via een centrale/digitale ruilplek. Als voorbeeld benoemt men het delen van vervoer (greenwheels) en van bijvoorbeeld een partytent 2 . Inwoners zien een belangrijke rol weggelegd voor het VirtueelPlein Sterksel (Sterksel.nu) als digitale informatie- en ontmoetingsplaats voor jong en oud. Ook vindt men het van belang dat zorg voor iedereen goed bereikbaar is. Inwoners zien een ‘zorgwinkel’ als een mogelijke oplossing voor het bereikbaar houden van zorg. Deze winkel zou gerund kunnen worden door vrijwilligers voor eenvoudige ondersteuning en betaalde krachten voor complexere zorg. De organisatievorm van de zorgwinkel kan worden gebaseerd op die van de stichting dorpswinkel of de structuur van de buurtcontactpersonen.

VOORZIENINGEN VOOR DE JEUGD Jonge gezinnen vestigen zich gemakkelijk in het dorp. Het dorp biedt voor de allerkleinsten voldoende faciliteiten zoals speeltuinen en kinderopvang. De inwoners vinden echter dat Sterksel ook meer moet bieden voor de leeftijdsgroep tussen 12-25 jaar. Bestaande sportfaciliteiten worden volgens inwoners niet optimaal gebruikt (velden/faciliteiten liggen er vaak ongebruikt bij). Inwoners moeten worden gestimuleerd om hun kinderen meer gebruik te laten maken van de aanwezige sportmogelijkheden in en rond het dorp. Ook vindt men dat deze faciliteiten voor andere activiteiten benut moeten kunnen worden.

2 Deze partytent wordt door een inwoner aangeboden zodat anderen hem kunnen lenen.

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

7

Bronnen:

https://www.oozo.nl/cijfers/heeze-leende/sterksel

https://nl.wikipedia.org/wiki/Sterksel

https://www.sterksel.nu/

Foto’s door Paul Rulkens

(http://paulrulkens.wixsite.com/fotografie/contact)

i IDOP – (Integraal Dorps Ontwikkeling Plan) Een door de Provincie ondersteunde

aanpak voor de langere termijn uit 2010, die de leefbaarheid en levensloopbestendigheid in kleine kernen moest bevorderen. De Dorpsraad Sterksel had, met steun van de gemeente als één van de eerste een dergelijk plan uitgewerkt. De wijze van aanpak was voor de Provincie aanleiding geweest om via een subsidie van €1.000.000,- de maatschappelijke paragrafen als pilot voor Brabant aan te merken.

Visie op Sterksel 2030 Dorpsraad Sterksel

8

Februari 2018