UNIVERSITEIT GENT

Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen

Academiejaar 2012-2013

Eerste examenperiode

Visie op relatie transgressies:

link met voorgaande relatiebreuken

Masterproef neergelegd tot het behalen van de graad van Master in

de Psychologie, afstudeerrichting Klinische Psychologie

door

Stephanie Willockx

Promotor: Prof. dr. Lesley Verhofstadt

Ondergetekende, Stephanie Willockx, geeft toelating

tot het raadplegen van de scriptie door derden.

i

Dankwoord Graag wil ik van deze gelegenheid gebruik maken een aantal mensen te bedanken wiens

steun hebben bijgedragen tot de verwezenlijking van deze scriptie. Ik wens allereerst Dr. L.

Verhofstadt, mijn scriptiebegeleidster en promotor, te bedanken voor het geven van

constructieve feedback en zinvolle tips. Dankzij haar kon deze scriptie tot een volmaakt einde

worden gebracht. Ook wil ik een woord van dank richten aan de respondenten die hebben

deelgenomen aan het onderzoek. Zonder hen was het onderzoek niet mogelijk geweest.

Tenslotte wil ik mijn vriend, familieleden en vrienden bedanken die steeds klaar stonden met

bemoedigende woorden wanneer ik het moeilijk had.

ii

Inhoudstafel

Dankwoord i

Inhoudstafel ii

Lijst met Tabellen iv

Abstract v Verwachtingen 1 Relationele Verwachtingen 2 Soorten Relatie Transgressies 3

Ongepaste interactie. 5 Gebrek aan gevoeligheid. 5 Buitenrelationele betrokkenheid. 5 Relationele bedreiging verbergen door middel van bedrog. 6 Verwaarlozing van de relatie. 6 Abrupte beëindiging. 6 Verbroken beloften en plannen en geschonden verwachtingen. 6 Bedrog, geheimen en privacy. 7 Misbruik. 7

Effect van Relatie Transgressies op de Relatie 7 Omgaan met Relatie Transgressies 9

Vormen van interpretaties. 9 Vergeven. 10 Relatie beëindigen of in stand houden. 12

De Invloed van een Relatiebreuk op Visie van Relatie Transgressies 13 Huidig Onderzoek 14

Methode 15 Steekproef 15 Procedure 17 Meetinstrumenten 17

Relationele overtredingen. 18 Redenen voor vorige relatiebreuken. 20

Resultaten 21 Beschrijvende statistiek 21

Relatie transgressies. 21

iii

Redenen voor vorige relatiebreuken. 27 Verklarende statistiek 30

Onderzoeksvraag 1 30 Onderzoeksvraag 2 30 Onderzoeksvraag 3 31

Bespreking en conclusie 34 Bespreking van de Resultaten 34

Visie op relatie transgressies. 34 Redenen voor vorige relatiebreuken. 36 Samenhang: vorige langetermijnrelaties en visie op relatie transgressies. 37

Onderzoeksvraag 1 37 Onderzoeksvraag 2 38 Onderzoeksvraag 3 38

Beperkingen en Sterktes van het Huidig Onderzoek 40 Conclusie 41

Referenties 43

iv

Lijst met Tabellen

Tabel 1

Steekproefkarakteristieken

Tabel 2

Visie op de schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie voor

de volledige steekproef

Tabel 3

Visie op de schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie voor

mannen en vrouwen

Tabel 4

Pearson correlaties tussen demografische variabelen en visie op de schadelijkheid van milde en

ernstige relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie voor de volledige steekproef

en mannen en vrouwen afzonderlijk

Tabel 5

Redenen voor beëindiging vorige relaties voor de volledige steekproef

Tabel 6

Redenen voor beëindiging vorige relaties voor mannen en vrouwen

Tabel 7

Pearson correlaties tussen redenen voor de relatiebreuk en visie op de schadelijkheid van milde

en ernstige relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie voor de volledige

steekproef van individuen die een vorige relatie hadden gehad en mannen en vrouwen

afzonderlijk

v

Abstract

Ondanks de positieve gevoelens die we ervaren, behandelen we onze partner niet altijd op

een liefdevolle manier en durft onze partner ons wel eens te kwetsen door gedrag te stellen dat

indruist tegen onze verwachtingen.

Het huidig onderzoek had als algemene doelstelling de schadelijkheid van relationele

overtredingen of relatie transgressies in kaart te brengen. Meer specifiek wensten we de invloed

van eerdere romantische relaties na te gaan op de opvattingen betreffende de schadelijkheid van

relatie transgressies op de huidige of toekomstige relatie.

De dataverzameling gebeurde aan de hand van zelfrapportage vragenlijsten in een

steekproef van 345 participanten, waarvan 198 participanten geen vorige langetermijnrelatie

hadden gekend en 147 participanten één of meerdere langetermijnrelaties achter de rug hadden.

Resultaten duidden aan dat het ervaren van een relatiebreuk de opvattingen omtrent de

schadelijkheid van relatie transgressies op de huidige of toekomstige relatie niet verhogen.

Daarnaast bleek voornamelijk de ervaring met milde relatie transgressies in vorige romantische

relaties samen te gaan met een ernstigere inschatting van meer ernstige relatie transgressies

binnen de huidige of toekomstige relatie. Bovendien konden we concluderen dat vrouwen die

meer redenen aangeven voor de relatiebreuk, veronderstellen dat ernstige relatie transgressies

een schadelijkere invloed zullen uitoefenen op de huidige of toekomstige relatie.

1

Verwachtingen Over verschillende leeftijdsfasen heen zien we dat interpersoonlijke relaties een centraal

thema zijn. Mensen treden voortdurend met elkaar in interactie en dit met onderliggende

aanwezige scripts en schema’s. Op basis van eerdere ervaringen en terugkerende patronen in

interpersoonlijke relaties ontwikkelen mensen cognitieve structuren omtrent zichzelf en anderen

(Baldwin, 1992). Ook persoonlijkheidskenmerken, demografische variabelen zoals leeftijd,

geslacht en etniciteit, interpersoonlijke ervaringen in het verleden (Miller & Turnbull, 1986) en

geobserveerde relaties tussen anderen (Planalp & Rivers, 1996) spelen hierbij een rol. Op basis

van deze scripts en schema’s ontwikkelen er bij het individu een aantal verwachtingen of

voorspellingen omtrent het gedrag van anderen in een bepaalde context (Honeycutt, 1993).

Deze verwachtingen fungeren als een bril waardoor de wereld wordt bekeken.

Persoonlijke schema’s zullen namelijk de opname van informatie gaan beïnvloeden, doordat er

voorkeur wordt gegeven aan informatie die consistent is met het schema. Daarnaast zal ambigue

informatie op een dusdanige manier geïnterpreteerd worden dat verwachtingen worden

bevestigd en gaten in informatie conform met de getriggerde schema’s worden opgevuld

(Baldwin, 1992). Dit proces wordt in literatuur de self-fulfilling prophecy of de zelfbevestigende

voorspelling genoemd (Miller & Turnbull, 1986).

Een vaak voorkomend voorbeeld in literatuur met betrekking tot schema’s zijn

stereotypen. Dit zijn wijdverspreide en algemeen onjuiste verwachtingen die ontstaan op basis

van demografische kenmerken, bijvoorbeeld het geslacht of de etniciteit van een persoon

(Ashmore & Del Boca, 1981; Baldwin, 1992). Steunend op deze schema’s zal informatie op een

vertekende manier geïnterpreteerd worden. Dit werd ondersteund in empirisch onderzoek. Sagar

en Schofield (1980) toonden bijvoorbeeld aan dat wanneer ambigu agressief gedrag uigevoerd

wordt door zwarte kinderen, dit als meer agressief wordt bestempeld dan bij blanke kinderen.

Daarnaast stelden Snyder, Tanke en Berscheid (1977) vast dat mannen het gedrag van de vrouw

aan de telefoon beoordeelden aan de hand van hun verwachtingen. Wanneer mannen dachten

dat het om een aantrekkelijke vrouw ging, beoordeelden ze haar als vriendelijker, aardiger en

sociaalvaardiger.

Het is duidelijk dat verwachtingen die men koestert omtrent het gedrag van anderen een

belangrijke rol spelen. Verwachtingen zijn van belang in alle soorten interpersoonlijke relaties.

In het onderzoek van Rosenthal en Jacobson (1968) stellen we bijvoorbeeld vast dat de

verwachtingen die een leerkracht koestert tegenover een bepaalde leerling de prestaties van deze

leerling gaat beïnvloeden. Ook de verwachtingen die een onderzoeker bezit tegenover het

onderzoekssubject zal een bedreiging vormen voor de experimentele validiteit (Rosenthal,

1966). Verwachtingen kunnen naast de schoolse context of experimentele setting, onder andere

2

ook voorkomen in de ouder-kind relaties, werkcontext, vriendschappelijke relaties en

romantische relaties. Binnen deze scriptie wordt er nader ingaan op de verwachtingen binnen

een romantische relatie.

Relationele Verwachtingen Elk individu stapt met de nodige verwachtingen en overtuigingen in een romantische

relatie (Sprecher & Metts, 1999). Mensen hebben een aantal opvattingen over wat hen gelukkig

maakt in een relatie, welke eigenschappen ze belangrijk vinden bij een partner, welke regels

gelden in verband met het gedrag van de partner etc.

In de literatuur stellen we vast dat opvattingen betreffende het huwelijk en romantische

relaties grotendeels verklaard kunnen worden door individuele en contextuele factoren.

Culturele opvattingen en sociale overtuigingen beïnvloeden sterk onze verwachtingen en

opvattingen bij het aangaan van nieuwe relaties. Daarnaast zullen ook ervaringen binnen vorige

romantische relaties dit mee construeren (Knobloch-Fedders & Knudson, 2009). Wanneer de

relatie verder evolueert gaan kennis over de huidige partner en ervaringen binnen de huidige

romantische relatie een belangrijkere rol spelen. Op grond hiervan zal men de opvattingen en

verwachtingen ten aanzien van de partner en de relatie gaan bijstellen (Burgoon & Hale, 1988;

Flechter & Thomas, 1996; Planalp & Rivers, 1996).

Doordat verschillende elementen de verwachtingen binnen romantische relaties

construeren, is het vanzelfsprekend dat we niet bij alle koppels gelijkaardige verwachtingen

waarnemen. Bovendien merken we in literatuur op dat de verwachtingen binnen een koppel niet

noodzakelijk gelijk zijn (Afifi & Metts, 1998).

Wanneer we de literatuur rond verwachtingen en idealen nader beschouwen, stellen we

vast dat veel onderzoek verricht is naar idealen. Idealen en verwachtingen zijn niet noodzakelijk

identiek. In de eerste maanden van het huwelijk wordt er vaak verwacht dat de partner aan het

ideale beeld kan voldoen. Wanneer de relatie echter verder evolueert, ontstaat er een

discrepantie tussen de gekoesterde verwachtingen en het ideale beeld ten aanzien van de partner

en de relatie. Desondanks de verschillen tussen verwachtingen en idealen veroorzaken

overtredingen hiervan gelijkaardige effecten (Ruvolo & Veroff, 1997).

Wanneer we deze idealen van naderbij gaan bekijken, constateren we dat ze bestaan uit

drie componenten, namelijk het zelfbeeld, het ideaal beeld van de partner en een beeld van de

ideale relatie (Fletcher & Simpson, 2000). Volgens Murray, Holmes en Griffin (1996) is het

zelfbeeld van het individu onlosmakelijk verbonden met de perceptie die ze hebben ten aanzien

van hun partner en hun relatie. Wanneer individuen zichzelf hoger beoordelen op een bepaalde

dimensie, worden er ook hogere verwachtingen omtrent de partner en de relatie gecreëerd op

3

deze specifieke dimensie (Simpson, Fletcher, & Campell, 2001). Daarnaast kunnen idealen ten

aanzien van de partner en de relatie overlappen (Fletcher, Simpson, Thomas, & Giles, 1999).

Idealen oefenen binnen romantische relaties ook een functie uit, namelijk evaluatie,

verklaring en regulatie. Ten eerste kan men op grond van de discrepantie tussen het actuele en

ideale beeld de kwaliteit van de relatie gaan beoordelen. Ten tweede kunnen aan de hand van

deze afwijkingen bepaalde gebeurtenissen, zoals conflicten, binnen de relatie verklaard worden.

Als laatste maakt dit het ook mogelijk de relatie te reguleren, controleren en eventueel aan te

passen (Fletcher & Simpson, 2000).

De manier waarop iemand zijn of haar relatie en partner zal evalueren, verklaren of

reguleren wordt mede bepaald door de aanwezige flexibiliteit. Enerzijds kan men flexibel zijn

en een aanwezige discrepantie tussen het werkelijke en ideale beeld toelaten, anderzijds kan

men strenger en minder flexibel zijn en geen (grote) afwijkingen aanvaarden (Campbell,

Simpson, Kashy, & Fletcher, 2001). Ervaringen binnen de huidige romantische relatie alsook

vorige relationele ervaringen beïnvloeden niet alleen de idealen op zich, maar gaan ook de mate

van flexibiliteit mee bepalen. Wanneer men bijvoorbeeld meerdere keren is afgewezen door een

romantische partner zal men een grotere flexibiliteit vertonen (Simpson et al. 2001). Daarnaast

zal men in serieuze relaties verwachten dat het ideale beeld zo goed mogelijk benaderd wordt,

waardoor men strenger zal zijn in tegenstelling tot minder serieuze relaties (Campbell et al.,

2001)

Op basis van deze bevindingen kunnen we besluiten dat ervaringen binnen de huidige

relatie alsook vorige romantische ervaringen een rol spelen bij het ontstaan van relationele

verwachtingen. Tevens zal dit mee bepalen hoe men de partner en de relatie zal evalueren,

verklaren of reguleren. Doordat er een belangrijke invloed is van persoonlijke kenmerken zullen

verwachtingen binnen en tussen koppels logischerwijze verschillen.

Soorten Relatie Transgressies In romantische relaties behandelen we onze partner niet altijd op de goede manier. We

durven onze geliefden wel eens te kwetsen door onder andere belangrijke gebeurtenissen te

vergeten, beloftes te verbreken of door ons te gedragen zonder rekening te houden met de

gevoelens van onze partner. Er is niet noodzakelijk een positieve samenhang tussen positieve

gevoelens die we ervaren ten opzichte van onze partner, zoals liefde, en het stellen van positief

gedrag (Kammrath & Peetz, 2011).

Binnen de huidige studie focussen we ons op onverwacht gedrag dat niet overeenstemt

met het gedrag dat door de andere romantische partner verwacht of voorspeld wordt. In

literatuur spreekt men van geschonden verwachtingen (Afifi & Burgoon, 2000). Gedrag dat aan

de verwachtingen voldoet is niet noodzakelijk exact hetzelfde gedrag, maar is gelijkaardig

4

gedrag (Kelley, 1967). Volgens Kelley (1967) kan er een onderscheid gemaakt worden tussen

congruente en incongruente gedragingen. Gedrag dat gelijkaardig, maar in intensiteit

verschillend is, wordt gecategoriseerd als congruente gedrag. Daartegenover heb je gedrag dat

strijdig is met het verwachte gedrag, wat we als incongruent gedrag beschouwen. Vervolgens is

het belangrijk te vermelden dat een volledig bewustzijn van de schending niet noodzakelijk is

om een effect ervan te ervaren (Nisbett & Wilson, 1977). Men kan ervaren dat het gedrag van

de partner anders is, zonder exact te weten welk aspect van het gedrag verschillend is in

vergelijking met de verwachtingen waarvan men uitgaat (Bond et al., 1992).

Verder wordt er binnen de huidige studie specifiek gekeken naar relatie transgressies.

Wanneer het gedrag van de partner niet overeenstemt met de impliciete en expliciete regels

binnen de relatie is er sprake van een relatie transgressie. Impliciete regels zijn regels die

voortkomen uit culturele opvattingen en die door beide partners als vanzelfsprekend worden

beschouwd. Vaak worden deze regels pas waargenomen wanneer ze geschonden worden.

Daarnaast kunnen er binnen de relatie nog verschillende andere regels gehanteerd worden die

het koppel zelf heeft opgesteld en bijgevolg relatiespecifiek zijn. Deze expliciete regels kunnen

bijvoorbeeld gaan over slechte gewoonten van de partner (Metts, 1994).

Relatie transgressies kunnen plaatsvinden in verschillende soorten relaties, maar vinden

het meest plaats in intieme relaties, zoals vriendschappelijke, familiale en romantische relaties.

In de studie van Leary, Springer, Negel, Ansell en Evans (1998) waarin gevraagd werd aan

participanten om een pijnlijke gebeurtenis te beschrijven, werd vastgesteld dat 91% van de

participanten een transgressie beschreef, gepleegd door een nabije relationele partner zoals een

romantische partner, familielid of goede vriend(in). Bovendien zullen relatie transgressies meer

pijn veroorzaken wanneer ze gepleegd worden door een romantische partner, omdat men

verwacht door deze personen juist goed behandeld te worden (Feeney, 2004; Leary et al., 1998).

Binnen deze scriptie focussen we ons uitsluitend op relatie transgressies in romantische relaties.

Bij relatie transgressies wordt er vaak spontaan gedacht aan emotionele of seksuele

ontrouw. Metts (1991) toont aan dat wanneer men aan studenten vraagt een voorbeeld te geven

van een relatie transgressie, ontrouw de meest genoemde overtreding is. Ook in literatuur is

ontrouw de meest onderzochte relatie transgressie. Relatie transgressies beperken zich echter

niet uitsluitend tot deze categorie.

Binnen dit onderzoeksgebied zijn verschillende categorieën voor handen om het

complex fenomeen van relatie transgressies en pijnlijke gebeurtenissen binnen romantische

relaties op een overzichtelijke manier voor te stellen. Binnen de huidige studie willen we de

opvattingen betreffende het regelovertredend gedrag van de partner in kaart brengen. Hierdoor

wordt er niet gebruik gemaakt van de zes categorieën ontworpen door Leary et al. (1998) die

5

pijnlijke gevoelens, die ontstaan bij het slachtoffer als reactie op een relatie transgressie, in kaart

brengen (bv. het gevoel hebben niet geapprecieerd te worden door de partner). Cameron, Ross

en Holmes (2002) en Metts en Cupach (2007) hebben respectievelijk tien en negen categorieën

ontwikkeld die het regelovertredend gedrag van de partner op een overzichtelijke manier

weergeven. Tussen beide classificatiesystemen is er een sterke overlap. De categorieën van

Metts en Cupach (2007) omvatten echter een ruimer spectrum van relationele overtredingen. Bij

Cameron et al. (2002) worden relatie transgressies met betrekking tot bedrog, geheimen, privacy

en het abrupt beëindigen van een relatie niet in kaart gebracht. Daarnaast zijn een aantal

categorieën bij Cameron et al. (2002), zoals het slachtoffer negeren, beperkter geformuleerd

vergeleken met de respectievelijke categorie van Metts en Cupach (2007), namelijk

verwaarlozing van de relatie. Op basis van deze vaststellingen baseren we ons binnen de

huidige studie op het classificatiesysteem van Metts en Cupach (2007). Bovendien is dit het

meest gehanteerde en voorkomende classificatiesysteem binnen het onderzoeksgebied van

relatie transgressies.

In wat volgt bespreken we deze negen categorieën van relationele overtredingen. Deze

respectievelijke categorieën zijn ontworpen door Metts en Cupach (2007) op basis van studies

waarin aan studenten gevraagd werd gebeurtenissen te beschrijven waarin een romantische

partner of vriend(in) een overtreding had gepleegd.

Ongepaste interactie. De partner reageert op een onbeleefde, overdreven, onredelijke of ongepaste manier

tijdens een interactie, dit meestal gedurende een periode van conflict. De partner kan

bijvoorbeeld tijdens een interactie beginnen roepen en ongepaste, onaangename of kwetsende

uitspraken doen.

Gebrek aan gevoeligheid. De partner stelt onbezonnen, onattent of respectloos gedrag tegenover de ander. Er

wordt te weinig interesse of emotionele betrokkenheid getoond wanneer dit verwacht wordt. De

partner kan respectloos gedrag stellen door onder andere niet te vragen hoe het met de ander

gesteld is wanneer die ziek is. Ook de situatie waarin de partner weigert voor de ander te

zorgen, hoewel dit aan hem gevraagd werd, behoort tot deze categorie.

Buitenrelationele betrokkenheid. De partner heeft emotionele of seksuele betrekkingen met iemand anders dan de eigen

partner. Een voorbeeld dat in deze categorie van toepassing is, is dat je partner je bedrogen heeft

en het je nadien vertelt. Soms wordt deze categorie opgesplitst in buitenrelationele emotionele

betrokkenheid en buitenrelationele seksuele betrokkenheid.

6

Het is echter interessant deze opsplitsing te maken aangezien literatuur aantoont dat

seksuele en emotionele ontrouw een verschillende reactie bij het slachtoffer veroorzaken (Metts

& Cupach, 2007). Bovendien zijn geslachtverschillen tussen beide vormen van ontrouw ruim

onderzocht. Vertrekkend vanuit een evolutionair perspectief veronderstelt men dat mannen

seksuele ontrouw en vrouwen emotionele ontrouw als schadelijker bestempelen voor de relatie.

De bevindingen van Shackelford, Buss en Bennet (2002) zijn conform met deze hypothese.

Anderzijds werd aangetoond dat geslachtsverschillen volledig verdwijnen wanneer beide

vormen van ontrouw afzonderlijk dienen te beoordeeld worden en enkel aanwezig zijn wanneer

men een keuze dient te maken tussen seksuele of emotionele ontrouw. Zowel mannen als

vrouwen beoordelen seksuele ontrouw dan als bedreigender dan emotionele ontrouw (DeSteno,

Bartlett, Salovey, & Braverman, 2002; Harris, 2003; Parker, 1997). Omwille van deze

bevindingen werd besloten seksuele en emotionele ontrouw op itemniveau op te splitsen.

Relationele bedreiging verbergen door middel van bedrog. Net zoals in de vorige categorie heeft de partner emotionele of seksuele betrekkingen

met andere personen. Het verschil hier is dat de partner zijn ontrouw zal gaan verbergen. De

partner kan onder andere zeggen dat hij of zij moest overwerken, maar in werkelijkheid had de

partner een afspraak met een andere man of vrouw. Ook deze categorie kunnen we

overeenkomstig met de vorige categorie opsplitsen.

Binnen deze categorie vindt er namelijk een combinatie plaats tussen twee relatie

transgressies, namelijk ontrouw en bedrog. We veronderstellen dat deze relatie transgressie als

ernstiger wordt beschouwd in tegenstelling tot buitenrelationele betrokkenheid.

Verwaarlozing van de relatie. De partner geeft geen voorkeur aan de relatie. Andere personen zullen boven de eigen

partner worden verkozen. Daarnaast genieten ook andere activiteiten de voorkeur waardoor

plannen steeds worden gewijzigd. De partner kan bijvoorbeeld steeds activiteiten met vrienden

verkiezen boven tijd spenderen met de romantische partner.

Abrupte beëindiging. De relatie wordt plots beëindigd zonder enige waarschuwing of verklaring. Een

voorbeeld dat in deze categorie thuis hoort, is dat de partner de romantische relatie verbreekt

zonder enige reden. Ook een vriend(in) die plots niet meer tegen je spreekt zonder te weten

waarom, behoort hiertoe.

Verbroken beloften en plannen en geschonden verwachtingen. De partner slaagt er niet in om zich aan beloften of gemaakte afspraken te houden,

wijzigt plannen zonder waarschuwing of verklaring of schendt een verwachting die de ander

7

koestert. Binnen het koppel kan bijvoorbeeld afgesproken zijn dat de partner niet zou drinken

wanneer hij met vrienden uitging, maar achteraf bleek hij toch dronken te zijn geweest.

Bedrog, geheimen en privacy.

Onder deze categorie verstaan we enerzijds dat de partner liegt of informatie

achterwege houdt ten aanzien van de ander. Daarnaast kan de partner ook belangrijke informatie

die privé is meedelen aan anderen, zoals informatie omtrent de seksuele betrekkingen binnen

het koppel. Verder kan hij of zij de privacy van de ander schenden door bijvoorbeeld de e-mails

van de partner te lezen.

Misbruik. Hieronder verstaan we fysiek misbruik of verbale bedreiging. De overtreder kan

agressief gedrag stellen of seksueel misbruik plegen. De partner kan bijvoorbeeld tijdens een

conflict de ander slagen of men kan op seks blijven aandringen ondanks het feit dat de ander dit

niet wil.

Doordat er individuele verschillen waar te nemen zijn in de verwachtingen die men

koestert omtrent het gedrag van anderen kan de redenering worden opgebouwd dat ook de

gedragingen die men onder de noemer relatie transgressies zal rekenen grondig kunnen

verschillen tussen individuen. We veronderstellen dat het verschil in opvattingen tussen beide

partners wel eens moeilijkheden kan veroorzaken binnen de romantische relatie. Metts (1994)

stelde vast dat het verschil in opvattingen inderdaad kan leiden tot verwarring of conflicten

binnen de relatie, voornamelijk wanneer de regels waar het individu van uitgaat niet expliciet

vermeld zijn. Dit fenomeen lijkt op te treden tussen mannen en vrouwen, omdat vrouwen

meerdere gedragingen rekenen onder de noemer relatie transgressies, zoals regels met

betrekking tot geheimhouding en privacy.

Op basis van deze bevindingen kunnen we concluderen dat relatie transgressies een

ruim spectrum van gedrag omvatten. Binnen de huidige studie wensen we relatie transgressies

binnen partnerrelaties te bestuderen gebruik makend van de negen categorieën van Metts en

Cupach (2007).

Effect van Relatie Transgressies op de Relatie Binnen de huidige studie wensen we de opvattingen betreffende de schadelijkheid van

relatie transgressies na te gaan op de huidige of toekomstige romantische relatie. Binnen dit

studiegebied is het effect van relatie transgressies op verschillende soorten interpersoonlijke

relaties onderzocht.

8

Relatie transgressies kunnen we beschouwen als negatieve incongruente gedragingen,

omdat ze de verwachtingen van de partner op een negatieve manier gaan schenden. Door dit

negatieve incongruente gedrag zal er een toename van onzekerheid binnen de relatie

plaatsvinden, wat vaak ervaren wordt als een angstige en onzekere periode (Afifi & Burgoon,

2000; Berger, 1987). Onzekerheid is de onmogelijkheid om het gedrag van de ander te

voorspellen en verklaren. Door het ervaren van een relatie transgressie voelt men zich niet meer

in staat voorspellingen te maken rond het gedrag van de partner in de toekomst, omdat dit

onverwachte gedrag zorgt voor een toename aan mogelijke alternatieve gedragspatronen die de

partner in de toekomst kan stellen (Berger, 1987, 1993). Relatie transgressies zullen, omwille

van de toegenomen onzekerheid, een daling in de relatie tevredenheid, kwaliteit en stabiliteit

veroorzaken (Bachman & Guerrero, 2006a; Berger, 1987).

In de literatuur stellen we vast dat de negen categorieën van relatie transgressies (Metts

& Cupach, 2007) opgedeeld kunnen worden volgens hun schadelijkheid voor de relatie,

namelijk in ernstige en milde relatie transgressies. Ten eerste vertrekt men in literatuur vanuit de

algemene opvatting dat misbruik een ernstige relatie transgressie is. Misbruik (seksueel

misbruik, verbaal misbruik, fysiek misbruik etc.) veroorzaakt zowel ernstige fysieke en

psychische schade bij de partner als ernstige schade aan de relatie (Linder, Crick, & Collins,

2002; Warnaar & Wegelin, 2003). Ten tweede wordt er in verschillende studies aangetoond dat

ontrouw en de relatie verbreken veel pijnlijke gevoelens veroorzaken en grote schade

berokkenen aan de relatie (Feeney, 2004; Leary et al., 1998). Consistent met deze bevindingen

vonden Bachman en Guerrero (2006b) dat seksuele ontrouw en de relatie verbreken de

moeilijkste transgressies zijn om te vergeven binnen een romantische relatie. Op basis van deze

informatie categoriseren we buitenrelationele betrokkenheid, relationele bedreiging verbergen

door middel van bedrog, abrupte beëindiging en misbruik als ernstige relatie transgressies. De

overige categorieën worden beschouwd als milde relatie transgressies. Binnen de huidige studie

maken we een onderscheid tussen ernstige en milde relatie transgressies.

Zoals eerder werd aangegeven, nemen we individuele verschillen waar tussen de regels

die partners voorop stellen binnen hun romantische relatie. Daarnaast kunnen we ervan uitgaan

dat individuen de schadelijkheid van relatie transgressies op hun relatie op een verschillende

manier zullen beoordelen. In literatuur stellen we bijvoorbeeld vast dat de visie van daders en

slachtoffers omtrent de gepleegde relatie transgressie sterk kan verschillen. Er is aangetoond dat

daders het negatieve effect van hun transgressies minimaliseren (Kowalski, Walker, Wilkinson,

Queen, & Sharpe, 2003).

Bovendien is ook de gradatie en de context waarin relatie transgressies plaatsvinden

belangrijk. Leugens kunnen bijvoorbeeld een positieve functie vervullen en ervoor zorgen dat

9

de relatie verder zal ontwikkelen en standhouden (Guerrero, Anderson, & Afifi, 2007).

Anderzijds geven partners, die vaak leugens gebruiken, frequent aan dat ze minder intimiteit,

verbondenheid en nabijheid ervaren in hun relatie. Ook partners die ervaren dat de ander liegt,

rapporteren minder relationele tevredenheid en verbondenheid (Cole, 2001). Het is belangrijk

om de ambiguïteit van de gedragingen niet uit het oog te verliezen en omwille hiervan altijd de

context mee in rekening te brengen (Burgoon, 1978).

Op basis van deze bevindingen kunnen we concluderen dat relatie transgressies

schadelijk zijn voor romantische relaties. Relatie transgressies kunnen worden opgedeeld in

milde en ernstige overtredingen, ondanks de aanwezig individuele verschillen in de opvattingen

omtrent de schadelijkheid die ze uitoefenen op de relatie.

Omgaan met Relatie Transgressies Relatie transgressies veroorzaken in romantische relaties in de eerste plaats pijnlijke

gevoelens. Daarnaast heeft de partner zich niet conform met de verwachtingen gedragen,

waardoor men begint te twijfelen aan de eigen capaciteiten om het gedrag van de ander te gaan

voorspellen en verklaren. Men zal trachten een interpretatie toe te kennen aan het onverwachte

gedrag van de partner. Hierbij bespreken we kort de Expectancy violations theory, een vaak

voorkomende theorie omtrent geschonden verwachtingen. Daarnaast zullen relatie transgressies

romantische relaties op verschillende manieren beïnvloeden. Ondanks het schadelijke effect van

relatie transgressies zijn sommigen in staat de partner te vergeven. Verder besluiten sommige

partners de relatie te beëindigen en anderen de relatie in stand te houden. Verschillende studies

tonen aan dat de impact van een relatie transgressie een ingewikkeld fenomeen is. Niet alleen

het gedrag van de overtreder zal de uitkomst van de relatie bepalen, ook gedachten, gevoelens

en reacties van het slachtoffer zullen dit beïnvloeden (Feeney, 2004).

Vormen van interpretaties. De Expectancy Violations Theory (EVT) gaat uit van de veronderstelling dat mensen

verwachtingen ontwikkelen omtrent het eigen gedrag en het gedrag van anderen. Confrontaties

met onverwacht gedrag of meer specifiek relatie transgressies zullen bij de partner een gevoel

van opwinding teweegbrengen, alsook een bepaalde reactie uitlokken, namelijk interpretatie.

Door het gedrag te proberen begrijpen en verklaren kan men omgaan met deze onverwachte

uitkomst (Burgoon, 1978). Niet enkel het gedrag wordt geïnterpreteerd, maar ook de overtreder.

De interpretatie en evaluatie van het onverwachte gedrag zal zowel de reactie van het individu

beïnvloeden, alsook de visie op de partner en de relatie (Bachman & Guerrero, 2006a).

Naast de relatie transgressie, speelt ook de waarde en intentionaliteit van de overtreder

een belangrijke rol bij het vormen van interpretaties. De waarde en kwaliteit van de partner lijkt

een buffer te vormen tegen pijnlijke interpretaties van relatie transgressies (Bachman &

10

Guerrero, 2006a). Onder waarde verstaan we onder andere aanzien, fysieke en sociale

attractiviteit, de mogelijkheid tot het verschaffen van geld en affectie. Waardevolle partners

kunnen zich meer veroorloven vergeleken met partners die minder te bieden hebben, omdat ze

eenvoudiger de kosten, die gepaard gaan met relatie transgressies, kunnen compenseren om

terug te keren naar hun initiële status (Burgoon, Stern, & Dillman, 1995). Met andere woorden,

waardevolle partners hebben een grotere speling wat relatie transgressies betreft (Le Poire &

Burgoon, 1996).

Bovendien zullen de gevormde interpretaties negatiever zijn wanneer men het gevoel

heeft dat de dader de relatie transgressie doelbewust heeft gepleegd (Feeney, 2004). Enerzijds

schuiven ze de overtreder meer verantwoordelijkheid toe, anderzijds brengen ze meer

afkeurende evaluaties over de partner en de gebeurtenis voort (Fincham & Bradbury, 1987). De

relationele kwaliteit en tevredenheid dient echter wel in rekening te worden gebracht. Tevreden

partners zullen niet accepteren dat relatie transgressies een afstand creëren tussen hen, ook al

heeft men de indruk dat de partner de relatie transgressie intentioneel had uitgevoerd. Tevreden

partners zullen eerder externaliserende attributies vormen, in tegenstelling tot ontevreden

partners die meer internaliserende attributies vormen omtrent de relatie transgressies (Fincham

& Beach, 2006; Vangelisti & Young, 2000).

Verschillende componenten bepalen mee de gevormde interpretaties bij het slachtoffer

omtrent relatie transgressies. Niet enkel de waarde van de relatie transgressie is belangrijk, ook

de intentionaliteit, die sterk beïnvloed wordt door de relationele kwaliteit, en waarde van de

partner spelen een belangrijke rol.

Vergeven. Ondanks de schadelijke invloed van relatie transgressies op de relatie zijn partners soms

in staat de ander te vergeven. Vergeven speelt een belangrijke rol in het herstellen en verder

zetten van de relatie na een relatie transgressie (Fincham, 2000; Kelley, 1998). Een groot deel

van de huidige literatuur omtrent relatie transgressies is geworteld in onderzoek naar vergeving

(Dillow, Malachowski, Brann, & Weber, 2011).

Wanneer partners relatie transgressies meemaken ervaren ze verschillende

onaangename en complexe emoties zoals woede, teleurstelling, pijn, schaamte en wrok (Metts

& Cupach, 2007). Ondanks deze pijnlijke gevoelens zijn partners soms in staat de ander te

vergeven. Vergeven betekent niet vergeten, vermijden of verontschuldigen (Enright & Coyle,

1998), maar volgens McCullough, Worthington en Rachal (1997) is vergeven:

Set of motivational changes whereby one becomes (a) decreasingly motivated to

retaliate against an offending relationship partner, (b) decreasingly motivated to

11

maintain estrangement from the offender, and (c) increasingly motivated by conciliation

and goodwill for the offender, despite the offender’s hurtful actions. (p. 321-322)

Zeven verschillende factoren bepalen of het slachtoffer de overtreder zal vergeven voor de

gepleegde relatie transgressie:

Ten eerste beïnvloedt de ernst van de relatie transgressie het proces van vergeven. Hoe

schadelijker de relatie transgressie, hoe moeilijker voor het slachtoffer de partner te vergeven

(Waldron & Kelley, 2005).

Ten tweede zal men meer geneigd zijn de partner te vergeven wanneer men waarneemt

dat de partner oprecht zijn excuses aanbiedt (McCullough et al., 1997). Binnen de studie van

Kelley (1998) was 31% van de participanten in staat de ander te vergeven wanneer die spijt

toonde omtrent de relatie transgressie en/of de verantwoordelijkheid voor deze relatie

transgressie op zich nam.

Ten derde is de kwaliteit van de relatie positief gerelateerd aan vergeven (McCullough

et al., 1998). Binnen de studie van Sidelinger, Frisby en McMullen (2009) was de relationele

tevredenheid de belangrijkste voorspeller voor het vergeven van de partner. Mogelijks wordt dit

effect gemedieerd door de cognitieve interpretatie van de relatie transgressie (Finkel, Rusbult,

Kumashiro, & Hannon, 2002). Daarnaast is de lengte van de relatie negatief geassocieerd aan

vergeving. Impliciete en expliciete regels worden in langdurige relaties als vanzelfsprekend

beschouwd, waardoor men sensitiever wordt voor de pijn veroorzaakt door de relatie

transgressie (Morse & Metts, 2011).

Ten vierde stellen we vast dat partners die enerzijds veel geïnvesteerd hebben in de

relatie en anderzijds veel bevrediging ervaren uit hun relatie meer geneigd zijn de andere

partner te vergeven (McCullough et al., 1998). Het verlies is te groot wanneer men de partner

niet vergeeft.

Ten vijfde is men minder in staat de partner voor een relatie transgressie te vergeven

wanneer hij of zij gelijkaardige relatie transgressies heeft gesteld in het verleden (Morse &

Metts, 2011).

Ten zesde zal men meer de partner gaan vergeven voor de gepleegde relatie transgressie

wanneer men zelf in het verleden een gelijkaardige relatie transgressie heeft gepleegd of

wanneer men zichzelf in staat ziet een gelijkaardige transgressie te plegen (Morse & Metts,

2011).

Ten laatste speelt ook de ontdekkingswijze van de relatie transgressie een belangrijke

rol in het proces van vergeven (Morse & Metts, 2011). Individuen die hun ontrouw hadden

opgebiecht aan hun partner werden meer vergeven, in tegenstelling tot wanneer men hun

ontrouw had verborgen gehouden. Ondanks dat diegenen die hun ontrouw hadden opgebiecht,

12

konden rekenen op meer vergeving bleven slechts 56% van de koppels bij elkaar (Afifi, Falato,

& Weiner, 2001). Ontrouw is een ernstige relatie transgressie ongeacht de ontdekkingswijze.

We vermoeden dat de ernst van de relatie transgressie een belangrijkere rol uitoefende op het al

dan niet in stand houden van de relatie.

We kunnen concluderen dat vergeving een ingewikkeld proces is dat door verschillende

factoren wordt bepaald. Vergeven verhoogt de kans dat de relatie zal standhouden, maar

vergeven zal niet noodzakelijk het uit elkaar gaan van de partners voorkomen (Worthington &

Drinkard, 2000).

Relatie beëindigen of in stand houden. Na het vergeven van de partner voor een relatie transgressie, zei ongeveer 25% van de

partners dat hun relatie terug normaal was geworden, ongeveer 36% gaf aan dat hun relatie was

verslechterd en ongeveer 32% vond dat hun relatie sterker was geworden (Kelley, 1998).

Vergeven zorgt niet altijd voor verzoening en herstel van de relatie. Wel geeft het slachtoffers

de kans om de overtreder in een positief daglicht te zien en nieuwe relaties te ontwikkelen

(Metts & Cupach, 2007).

Het belangrijkste verschil tussen koppels die de relatie in stand houden en koppels die

de relatie beëindigen is de gehanteerde communicatiestijl. Door het vergeven van eerdere

gepleegde relatie transgressies, ontwikkelden intacte koppels een meer open en constructieve

communicatiestijl. Bovendien zal deze communicatiestijl opnieuw zorgen voor meer vergeving,

verhoging van de relationele tevredenheid en verbondenheid. Bij koppels die besloten de relatie

te beëindigen was er minder sprake van relationele tevredenheid en verbondenheid. Bovendien

werd er door hen meer gebruik gemaakt van een destructieve communicatiestijl (Bachman &

Guerrero, 2006a; Morse & Metts, 201l).

Het is belangrijk op te merken dat het beëindigen van een relatie zelden een

gemeenschappelijke besluit is. Bovendien toont onderzoek aan dat vrouwen meer geneigd zijn

de relatie te beëindigen dan mannen. Daarnaast hebben beide partners vaak een andere visie op

de beëindiging van de relatie. Vrouwen duiden gemiddeld meer probleemgebieden aan in de

relatie dan mannen. Er wordt verondersteld dat vrouwen een grotere sensitiviteit voor

problemen vertonen binnen de relatie (Hill, Rubin, & Peplau, 1976).

Op basis van deze informatie kunnen we besluiten dat voornamelijk de relationele

tevredenheid en kwaliteit een belangrijke factor is die mee zal bepalen of de relatie in stand

wordt gehouden. Wanneer er toch besloten wordt de relatie te beëindigen, vertonen beide

partners vaak een verschillende visie op de probleemgebieden.

13

De Invloed van een Relatiebreuk op Visie van Relatie Transgressies In het onderzoeksveld van relatie transgressies is er nauwelijks onderzoek verricht naar

de invloed van relatiebreuken op de opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie

transgressies voor de huidige of toekomstige relatie.

Tashiro en Frazier (2003) geven aan dat het beëindigen van een hechte relatie één van

de moeilijkste gebeurtenissen is waarmee we in ons leven geconfronteerd kunnen worden.

Moeilijke en belangrijke gebeurtenissen binnen interpersoonlijke relaties kunnen onze

verwachtingen en opvattingen aangaande anderen en nieuwe relaties grondig beïnvloeden

(Bowlby, 1980; Knobloch-Fedders & Knudson, 2009).

In de studie van Ruvolo, Fabin en Ruvolo (2001) vertrekt men vanuit het idee dat een

relatiebreuk het moeilijker maakt om anderen te vertrouwen en een nieuwe relatie aan te gaan,

kortom dat men zich minder veilig voelt in romantische relaties. Bijgevolg gaan ze ervan uit dat

diegene die zich minder veilig voelen na het ervaren van een relatiebreuk een grotere

kwetsbaarheid vertonen en ook meer sensitief zijn voor positieve of negatieve relationele

ervaringen. Deze redenering ligt in de lijn met de opvatting dat vorige relationele ervaringen,

alsook een relatiebreuk, een impact kunnen uitoefenen door hun invloed op de overtuiging dat

men aanvaard zal worden en niet zal worden afgewezen (Downey, Bonica, & Rincon, 1999;

Downey & Feldman, 1996). Een individu dat in voorgaande interpersoonlijke ervaringen de

verwachting heeft opgebouwd dat afwijzing zal volgen, zal een grotere sensitiviteit vertonen

voor gedragingen die afwijzing weerspiegelen in toekomstige relaties (Downey et al., 1999).

De hypothese van Ruvolo et al. (2001) werd bevestigd bij vrouwen en mannen, die

oorspronkelijk laag scoorden op veiligheid. Een mogelijke verklaring volgens Ruvolo et al.

(2001) was dat vrouwen romantische relaties als belangrijker waarnemen en deze relaties gaan

leiden, waardoor ze gevoeliger zijn voor gebeurtenissen in interpersoonlijk contact. Daarnaast

werden mannen, die oorspronkelijk een hoog veiligheidsgevoel hadden, niet beïnvloed door het

meemaken van een relatiebreuk, omdat zij vermoedelijk voldoende succesvolle relationele

ervaringen achter de rug hadden waarop zij konden steunen.

In literatuur vinden we echter geen consistente resultaten terug met betrekking tot dit

verband. Scharfe en Bartholomew (1994) stelden geen invloed vast van interpersoonlijke

gebeurtenissen op de gehechtheid. Ruvolo et al. (2001) geven twee mogelijke verklaringen aan

die deze inconsistentie kan verklaren. Ten eerst werd er in de studie van Ruvolo et al. (2001)

gebruik gemaakt wordt van relatief jonge participanten, die mogelijks gevoeliger zijn voor

verandering. Ten tweede werd specifiek de nadruk gelegd op een relatiebreuk, wat een ernstige

relatie transgressie is, waardoor dit vermoedelijk een grotere invloed zal uitoefenen.

14

Op basis van deze bevindingen kan de redenering worden opgebouwd dat een

relatiebreuk ervoor zal zorgen dat men anderen moeilijker zal vertrouwen en zich minder

comfortabel zal voelen in toekomstige romantische relaties. Bijgevolg zal men ook een grotere

sensitiviteit vertonen voor relationele ervaringen, alsook relatie transgressies. We

veronderstellen dat een relatiebreuk de opvattingen omtrent de schadelijkheid van relatie

transgressies op de relatie grondig zal wijzigen, omwille van de grotere kwetsbaarheid en

vatbaarheid die men vertoont. We vermoeden dat men relatie transgressies als schadelijker zal

bestempelen voor de huidige of toekomstige relatie na een relatiebreuk.

Huidig Onderzoek Het studiegebied van relatie transgressies binnen romantische relaties is niet zeer

uitgebreid. In de literatuur vinden we voornamelijk onderzoek omtrent seksuele of emotionele

ontrouw. Informatie betreffende de overige relatie transgressies is beperkt. Het effect van

onverwacht gedrag op de relatie werd ruim bestudeerd, alsook het proces van vergeven. Waar

we echter veel minder rond vinden is de invloed van relationele ervaringen binnen vorige

romantische relaties op de opvattingen en verwachtingen binnen de huidige of toekomstige

relatie. Het is echter onduidelijk of relatie transgressies, die schadelijk waren binnen vorige

romantische relaties, een invloed uitoefenen op de opvattingen aangaande de schadelijkheid van

relatie transgressies op de huidige of toekomstige relatie. Alsook de invloed van het ervaren van

een relatiebreuk, een ernstige relatie transgressie, is slechts in beperkte mate onderzocht.

Met de huidige studie willen we de opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie

transgressies op de relatie in beeld brengen. Meer specifiek wensen we in te gaan op het

verband tussen relatie transgressies in vorige romantische relaties en relatiebreuken enerzijds en

de opvattingen omtrent de schadelijkheid van relatie transgressies binnen de huidige of

toekomstige relatie anderzijds. Er werd getracht zo’n ruim mogelijk steekproef te bekomen om

dit mogelijke verband te exploreren.

Op basis van bovenstaande literatuurstudie formuleren we volgende onderzoeksvragen:

1. Onderzoeksvraag 1: Is er een verband tussen het ervaren van een relatiebreuk en de

visie op de schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of toekomstige

relatie? We veronderstellen dat diegenen die een relatiebreuk hebben ervaren ervan

zullen uitgaan dat relatie transgressies een schadelijkere invloed uitoefenen op de

huidige of toekomstige relatie dan diegenen die nog geen relatiebreuk hebben ervaren.

2. Onderzoeksvraag 2: Verschilt de visie op de schadelijkheid van relatie transgressies

voor de relatie naargelang het aantal redenen men aangeeft waardoor vorige relaties

werden beëindigd?

15

3. Onderzoeksvraag 3: Is er een samenhang tussen relatie transgressies die een belangrijke

rol speelden bij de beëindiging van vorige langetermijnrelaties en de opvattingen

betreffende de schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of toekomstige

relatie? We vermoeden dat er een samenhang aanwezig zal zijn, omdat voorgaande

relationele ervaringen volgens Knobloch-Fedders & Knudson (2009) mee de

opvattingen gaan bepalen.

Methode

Steekproef De totale onderzoeksgroep (N = 345) bestond uit 249 vrouwen (72.20%) en 96 mannen

(27.80%) . De gemiddelde leeftijd van de participanten bedroeg 28.53 jaar, met een bereik van

18 jaar tot 74 jaar (SD = 12.30). De steekproef kenmerkt zich door een overwicht aan

heteroseksuelen (94.80%).

72.3% van de onderzoeksgroep had op het moment van de afname een relatie. 35.1% was

in een relatie maar niet samenwonend of getrouwd met een gemiddelde duur van 3.02 jaar (SD

= 3.80, Range = 0.16-32 jaar). De duur van de huidige relationele status van samenwonende of

getrouwde participanten zonder kinderen (15.30%) en samenwonende of getrouwde

participanten met kinderen (21.90%) waren respectievelijk gemiddeld 5.57 jaar (SD = 5.77,

Range = 0.50-27 jaar) en 18.75 jaar (SD = 12.46, Range = 0.50-52 jaar).

Daarnaast had 42.60% van de onderzoeksgroep al één of meerdere langetermijnrelaties

gehad. De gemiddelde leeftijd van participanten die één of meerdere langetermijnrelaties

hadden gehad, was 28.35 jaar (SD =11.80, range = 18-70jaar). Participanten die nog geen vorige

langetermijnrelatie hadden gehad, waren gemiddeld 28.66 jaar oud (SD = 12.68, Range =18-74).

Voor gedetailleerde steekproefkarakteristieken kan u terecht in tabel 1.

16

Tabel 1. Steekproefkarakteristieken

Totale onderzoeksopzet

(N=345)

%

Vorige langetermijnrelatie

(N=147)

%

Geen vorige langetermijnrelatie

(N=198)

%

Geslacht

Vrouw 72.20 74.80 70.20

Man 27.80 25.20 29.80

Huidige relationele status

Geen relatie 27.60 38.60 19.70

In een relatie 35.10 29.30 39.40

Samenwonend of getrouwd

(zonder kinderen)

15.30 15.70 15.00

Samenwonend of getrouwd

(met kinderen)

21.90 16.40 25.90

Diploma

Secundair onderwijs of lager 44.10 49.00 40.40

Hoger dan secundair onderwijs 55.90 51.00 59.60

Beroep

Student 55.90 55.80 56.10

Niet werkend 6.10 4.80 7.10

Werkend (geen leidinggevende functie) 29.90 31.30 28.80

Werkend (leidinggevende functie) 8.10 8.20 8.10

17

Procedure

Dit onderzoek ging van start van zodra het goedgekeurd werd door het ethische comité

van de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. Participanten werden online

gerekruteerd door middel van e-mail, sociale netwerksites en fora van verscheidene hoge

scholen en universiteiten. Daarnaast werd aan participanten gevraagd of zij zelf nog potentiële

kandidaten kenden die bereid zouden zijn deel te nemen aan het onderzoek. Hierbij werd slechts

één inclusiecriterium gehanteerd, met name een minimum leeftijd van achttien jaar. Verder

werden er geen voorwaarden vooropgesteld waaraan de participanten dienden te voldoen.

Tijdens het eerste contact met de participant werd de studie steeds kort toegelicht en werd

de anonimiteit verzekerd. De online vragenlijst bevatte bovendien ook een schriftelijke

geïnformeerde toestemming die de participanten eerst dienden te ondertekenen vooraleer ze

konden deelnemen aan het onderzoek. Er werden voorts nergens identificatiegegevens bevraagd

om een anonieme en confidentiële verwerking van de onderzoeksdata te verzekeren. Het online

onderzoek diende ook in één keer te worden ingevuld, anders werd dit stopgezet. De deelnemers

konden contact opnemen met Dr. L. Verhofstadt, indien ze vragen hadden of bijkomende

informatie wensten.

Meetinstrumenten

Bij de start van het onderzoek werden een aantal demografische veriabelen bevraagd,

namelijk leeftijd, geboortegeslacht, seksuele geaardheid, huidige beroepssituatie en hoogst

behaalde diploma. Daarnaast werd ook de huidige relationele status en de duur hiervan in kaart

gebracht.

Verder vulden de deelnemers, in ons onderzoek, een reeks vragenlijsten in die peilden

naar relationele overtuigingen en relatie transgressies. Deze twee onderzoeksdomeinen werden

samen gebracht in één studie, met als doel een grotere steekproef te bekomen. Binnen deze

scriptie werd er enkel gerapporteerd met betrekking tot relatie transgressies1.

Vervolgens werd er gevraagd naar eerdere langetermijnrelaties. Hieronder verstonden

we relaties die gedurende langer dan één jaar stand hielden. Indien er sprake was van één of

meerdere langetermijnrelaties, werd er gepeild naar de reden(en) van deze relatiebreuk(en).

Wanneer de participant echter in geen eerdere langetermijnrelatie betrokken was, werd het

onderzoek hier beëindigd.

1 Relationele overtuigingen werd opgenomen door Annelies Peeters (2013) in 'Relationele opvattingen anno 2013: intimiteit, individualiteit, passie en contextuele factoren'

18

Relationele overtredingen.

Relationele overtredingen of relatie transgressies werden in kaart gebracht doormiddel

een zelf geconstrueerde vragenlijst gebaseerd op de negen categorieën van relatie transgressies

(Metts & Cupach, 2007), aangezien hiervoor nog geen vragenlijst ter beschikking was.

Deze negen categorieën werden ontwikkeld doordat ze voortdurend verschenen

wanneer aan studenten, in verschillende studies, gevraagd werd een situatie te beschrijven

waarin een partner of vriend(in) een impliciete of expliciete regel had overtreden. Op basis van

deze negen categorieën kunnen we een verscheidenheid aan onverwacht, ongepast of

vernietigend gedrag onderzoeken dat verschijnt in verschillende soorten relaties. Zoals eerder

aangehaald werd er binnen het huidig onderzoek enkel gefocust op relatie transgressies binnen

romantische relaties Op basis van de negen categorieën van relatie transgressies (Metts &

Cupach, 2007) werden 19 items geconstrueerd:

1. Ongepaste interactie: dit vindt plaats wanneer een partner, meestal gedurende

een periode van conflict, op een overdreven, onredelijke of ongepaste manier

zal reageren. (Bv. ‘De ene partner reageert op een onbeleefde, onredelijke,

overdreven of ongepaste manier tegen de andere tijdens gesprekken, conflicten,

discussies, ruzies…’)

2. Gebrek aan gevoeligheid: dit houdt in dat de partner weinig interesse of

emotionele betrokkenheid toont of respectloos en onattent gedrag stelt. (Bv. ‘De

ene partner is te weinig bekommerd om de andere partner.’)

3. Buitenrelationele betrokkenheid: hieronder verstaan we seksuele en emotionele

betrekkingen met anderen dan de eigen partner. Binnen deze studie werd er een

onderscheid tussen deze twee vormen van ontrouw op itemniveau gemaakt.

(Bv. ‘De ene partner is/was emotioneel ontrouw en heeft dit zelf opgebiecht aan

de andere partner’)

4. Relationele bedreiging verbergen door bedrog: dit vindt plaats wanneer de

partner zijn ontrouw zal proberen verbergen. Opnieuw werd er op itemniveau

een onderscheid gemaakt tussen seksuele en emotionele ontrouw. (Bv. ‘De ene

partner is/was seksueel!ontrouw en heeft dit verborgen gehouden of verzwegen

voor de andere partner’).

5. Verwaarlozing van de relatie: dit houdt in dat de partner geen voorkeur geeft

aan de relatie. (Bv. ‘De ene partner geeft geen prioriteit aan de relatie’)

6. Abrupte beëindiging: Hieronder verstaan we dat de relatie plots beëindigd werd

zonder enige verklaring of aanwijzing. Binnen de huidige studie werd dit

19

geherformuleerd naar ‘De ene partner geeft aan dat hij/zij erover nadenkt de

relatie te beëindigen’.

7. Verbroken beloften en plannen en geschonden verwachtingen: dit vindt plaats

wanneer de partner er niet in slaagt zijn beloftes, plannen en verwachtingen in

te vullen. (Bv. ‘De ene partner komt zijn/haar beloftes niet na tegenover de

andere partner’)

8. Bedrog, geheimen en privacy: Hieronder verstaan we het achterhouden van

informatie, belangrijke informatie gaan meedelen aan anderen of het schenden

van de privacy. (Bv. ‘De ene partner heeft de privacy van de andere partner niet

gerespecteerd (bv. e-mails lezen)’)

9. Misbruik: Binnen deze studie maken we een onderscheid tussen verbale en

fysieke agressie en seksueel misbruik. (Bv. ‘De ene partner heeft de andere

partner gedwongen tot seks’)

Ieder item werd beoordeeld aan de hand van een zes punten Likert-schaal, gaande van

‘helemaal niet schadelijk’ (1) tot ‘heel zeker schadelijk’ (6).

Op basis van de respectievelijke items werden twee subschalen geconstrueerd om de ernst

van de relatie transgressie mee in rekening te brengen, namelijk ernstige relatie transgressies en

milde relatie transgressies. Items die behoren tot de categorieën buitenrelationele

betrokkenheid, relationele bedreiging verbergen door bedrog, abrupte beëindiging en misbruik

werden samengenomen tot de schaalscore ernstige relatie transgressies. Bevindingen tonen aan

dat de relatie beëindigen en ontrouw de moeilijkste relatie transgressies zijn om te vergeven en

bovendien de grootste schade toebrengen aan de relatie (Bachman & Guerrero, 2006b; Feeney,

2004; Leary et al., 1998). Daarnaast heerst er de algemene opvatting binnen literatuur dat

misbruik een ernstige relatie transgressie is die schade toebrengt aan de partner en de relatie

(Linder et al., 2002; Warnaar & Wegelin, 2003).

De interne consistentie (gemeten met Cronbach’s alpha) voor ernstige relatie

transgressies bedroeg .58. Het item “De ene partner heeft de andere partner gedwongen tot

seks” werd weggelaten om de interne consistentie te verhogen naar .61. De items die behoren

tot de overige categorieën, namelijk ongepaste interactie, gebrek aan gevoeligheid,

verwaarlozing van de relatie, verbroken beloften en plannen en geschonden verwachtingen en

bedrog, geheimen en privacy, werden samengenomen tot de schaal milde relatie transgressies.

De interne consistenties voor de milde relatie transgressies (gemeten met Cronbach’s alpha)

bedroeg .81, wat we konden beschouwen als goed.

20

Redenen voor vorige relatiebreuken.

Om de reden(en) voor de breuk(en) van hun vorige langetermijnrelatie(s) na te gaan,

werd er gebruik gemaakt van een zelfgeconstrueerde vragenlijst gebaseerd op de negen

categorieën van relatie transgressies (Metts & Cupach, 2007) en de Relationship Beliefs Scale

(Fletcher & Kininmonth, 1992). Deelnemers, die nog één of meerdere langetermijnrelaties

hadden gekend, dienden de 33 items te beantwoorden op een zes punten Likert schaal, gaande

van (1) helemaal niet de reden voor de breuk tot (6) helemaal de reden voor de breuk.

21 items waren van toepassing voor het onderzoeken van het effect van voorgaande

relatiebreuken op de opvattingen omtrent de schadelijkheid van relatie transgressies op de

huidige of toekomstige relatie. Deze items werden onderverdeeld in zeven categorieën

gebaseerd op de reeds besproken negen categorieën van relatie transgressies (Metts & Cupach,

2007):

1. Ongepaste interactie (Bv. ‘Respectloos, onbeleefd en ongepast gedrag tijdens

discussies en conflicten’)

2. Gebrek aan gevoeligheid (Bv. ‘Gebrek aan wederzijds respect tussen de

partners’)

3. Buitenrelationele betrokkenheid (Bv. ‘Seksueel ontrouw (meegedeeld) van

partner(s)’)

4. Relationele bedreiging verbergen door bedrog (Bv. ‘Seksueel ontrouw

(verzwegen) van partner(s)’)

5. Verwaarlozing van de relatie, verbroken beloften en plannen en geschonden

verwachtingen (Bv. ‘Relatie was geen prioriteit voor partner(s)’)

6. Bedrog, geheimen en privacy (Bv. ‘Gebrek aan vertrouwen’)

7. Misbruik (Bv. ‘Lichamelijke agressie, mishandeling door partner(s)’)

Er werd besloten om de categorieën verwaarlozing van de relatie en verbroken beloften,

plannen en geschonden verwachtingen samen te voegen om de interne consistentie te verhogen.

Bovendien sluiten deze categorieën in theorie nauw bij elkaar aan. De partner kan bijvoorbeeld

activiteiten verkiezen met anderen dan de eigen partner (verwaarlozing van de relatie) waardoor

plannen steeds worden gewijzigd (verbroken beloften, plannen en geschonden verwachtingen).

Daarnaast werd de categorie abrupte beëindiging weggelaten omdat twijfels betreffende de

vorige romantische relatie veroorzaakt konden worden door het plaatsvinden van relatie

transgressies. Daarnaast zijn twijfels omtrent de relatie en partner bijna altijd aanwezig wanneer

men de relatie wil beëindigen. De overige zes categorieën werden behouden. Er werd geen

onderscheid gemaakt tussen emotionele en seksuele ontrouw omwille van de betrouwbaarheid,

21

ondanks dat dit een verschillende reactie bij het slachtoffer kan veroorzaken (Metts & Cupach,

2007).

De interne consistenties (gemeten met Cronbach’s alpha) varieerden van .70 (Verbroken

beloften, plannen en geschonden verwachtingen en verwaarlozing) tot .88 (Misbruik). De

betrouwbaarheidscoëfficiënten konden we interpreteren als acceptabel tot goed.

Daarnaast werd op basis van de Likert schaal berekend hoeveel redenen men aangaf

voor de beëindiging van eerdere langetermijnrelaties. Items die gescoord werden op het

onderste gedeelte van de Likert schaal (helemaal niet de reden voor de breuk tot eerder niet de

reden voor de breuk) werden geïnterpreteerd als geen reden voor de relatiebreuk. In

tegenstelling tot items die gescoord werden op het bovenste gedeelte van de Likert schaal

(eerder wel de reden voor de breuk tot helemaal de reden voor de breuk). Het aantal redenen

kon variëren van 0 tot 33. Hiervoor werden alle items gebruikt, omdat mogelijks andere

redenen, dan relatie transgressies, van toepassing konden zijn voor de relatiebreuk.

Resultaten

Beschrijvende Statistiek

Relatie transgressies. In wat volgt worden een aantal aspecten besproken die verband houden met relatie

transgressies. Ondanks dat dit niet de hoofddoelstelling is binnen het onderzoek, is het echter

interessant dit van naderbij te beschouwen.

Welke relatie transgressie vinden mensen het meest en minst schadelijk? Vooreerst werd gekeken op itemniveau hoe schadelijk de totale onderzoeksgroep (N =

345) de relatie transgressies bestempelden voor hun huidige of toekomstige relatie.

Participanten gingen ervan uit dat lichamelijke agressie (M = 5.78, SD = .47) de schadelijkste

invloed zou uitoefenen op hun relatie. Deze bevindingen werden bevestigd door een Paired

sample T-test waarbij het verschil tussen de gemiddelde score van lichamelijke agressie en de

gemiddelde scores van de overige items significant ( p < .001) waren. Daarnaast veronderstelde

men dat seksuele ontrouw, dat wordt verborgen door de partner, (M = 5.54, SD = .81) een

schadelijkere invloed zou uitoefenen in vergelijking met de overige categorieën, met

uitzondering van lichamelijke agressie. Dit werd bevestigd door een Paired sample T-test

waarbij het verschil tussen de gemiddelde score van seksuele ontrouw (verborgen door de

partner) en de gemiddelde scores van de overige items significant (p < .01) waren.

Vervolgens werd vastgesteld dat participanten veronderstelden dat overtredingen die de

privacy van de ander niet respecteerden de minst schadelijke invloed zouden uitoefenen op de

relatie. Deze bevindingen werden bevestigd door een Paired sample T-test waarbij het verschil

22

tussen de gemiddelde score van privacy niet respecteren en de gemiddelde scores van de

overige items significant ( p < .01) waren. De resultaten zijn terug te vinden in tabel 2.

Tabel 2. Visie op de schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie voor

de volledige steekproef

Volledige Steekproef

M(SD) Min-Max

Onbeleefde, onredelijke, overdreven of ongepaste manier reageren 4.32(.86) 1 – 6

Zich niet attent of respectloos gedragen 4.95(.83) 1 – 6

Te weinig belangstelling of interesse tonen 4.62(.78) 2 – 6

Te weinig bekommerd zijn 4.51(.76) 3 – 6

Emotioneel ontrouw (opgebiecht) 4.19(.97) 1 – 6

Emotioneel ontrouw (verborgen gehouden of verzwegen) 4.72(1.07) 1 – 6

Seksueel ontrouw (opgebiecht) 4.93(1.01) 1 – 6

Seksueel ontrouw (verborgen gehouden of verzwegen) 5.54(.81) 2 – 6

Geen prioriteit geven aan relatie 4.65(.82) 1 – 6

Andere personen/zaken belangrijker vinden 4.66(.96) 1 – 6

Erover nadenken de relatie te beëindigen. 4.92(.94) 2 – 6

Beloftes niet nakomen 4.15(.79) 1 – 6

Plannen/afspraken wijzigen zonder waarschuwing of verklaring 4.09(.98) 1 – 6

Gelogen of informatie achterhouden 4.46(.89) 2 – 6

Gevoelige informatie over partner of relatie vertellen aan derden 4.59(1.01) 1 – 6

Privacy niet respecteren (bv. e-mails lezen) 3.94(1.02) 1 – 6

Lichamelijk agressief 5.78(.47) 4 – 6

Verbaal agressief en dreigend 5.23(.74) 2 – 6

Dwingen tot seks 5.34(.83) 2 – 6

Is er een verschil in de opvattingen betreffende de schadelijkheid van seksuele

en emotionele ontrouw voor de relatie?

Er werd een verschil opgemerkt tussen de opvattingen aangaande de schadelijkheid van

emotionele en seksuele ontrouw op de relatie. Een Paired sample T-test werd uitgevoerd om na

te gaan of het verschil tussen de opvattingen omtrent de schadelijkheid van beide vormen van

ontrouw significant was. Om het effect van de ontdekkingswijze teniet te doen, werd ten eerste

seksuele ontrouw (verborgen) vergeleken met emotionele ontrouw (verborgen) en ten tweede

seksuele ontrouw (opgebiecht) vergeleken met emotionele ontrouw (opgebiecht). Er werd een

significant verschil gevonden tussen de opvattingen omtrent de schadelijkheid van beide

vormen van ontrouw op de huidige of toekomstige relatie, namelijk t(344) = -13.60, p < .001

23

voor het eerste paar en t(344) = -14.09, p < .001 voor het tweede paar. Participanten gingen

ervan uit dat seksuele ontrouw een schadelijkere invloed zou uitoefenen op hun huidige of

toekomstige relatie dan emotionele ontrouw.

Vervolgens werd seksuele ontrouw (verborgen) vergeleken met seksuele ontrouw

(opgebiecht) en emotionele ontrouw (verborgen) vergeleken met emotionele ontrouw

(opgebiecht) om na te gaan of de ontdekkingswijze de opvattingen omtrent de schadelijkheid

van beide vormen van ontrouw op de relatie zou beïnvloeden. Opnieuw werd er voor beide

paren een significant effect gevonden, namelijk t(344) = 10.72, p < .001 voor het eerste paar en

t(344) = 8.26, p < .001 voor het tweede paar. Op basis van de bevindingen kon geconcludeerd

worden dat de ontdekkingswijze een rol speelde in de opvattingen betreffende de schadelijkheid

van ontrouw op de huidige of toekomstige relatie. Men ging ervan uit dat het verbergen van

ontrouw een schadelijker effect zou uitoefenen op de relatie dan wanneer het ontrouw door de

partner wordt opgebiecht.

Verschillen mannen en vrouwen in hun visie betreffende de schadelijkheid

van relatie transgressies?

Eventuele geslachtsverschillen op de visie omtrent de schadelijkheid van relatie

transgressies op de relatie werden in kaart gebracht. De resultaten zijn terug te vinden in tabel 3.

Een reeks van one way ANOVA’s werd uitgevoerd om significante verschillen tussen mannen

en vrouwen op te sporen. Ten eerste werd er gevonden dat vrouwen dachten dat seksuele

ontrouw (verborgen door de partner) een significant schadelijkere invloed zou uitoefenen op de

relatie dan mannen. Ten tweede gaven vrouwen aan te veronderstellen dat geen voorkeur geven

aan de relatie een significant schadelijkere invloed zou uitoefenen op de relatie in tegenstelling

tot mannen. Als laatste werd er ook een significant verschil tussen mannen en vrouwen

teruggevonden in de opvattingen betreffende liegen en informatie achterhouden. Vrouwen

dachten dat transgressies binnen deze categorie een significant schadelijkere invloed zouden

uitoefenen op hun relatie dan mannen.

24

Tabel 3. Visie op de schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie voor mannen en vrouwen

Mannen Vrouwen M(SD) Min-Max M(SD) Min-Max F (1,343)

Onbeleefde, onredelijke, overdreven of ongepaste manier reageren 4.31(.97) 1 – 6 4.32(.82) 2 – 6 .01

Zich niet attent of respectloos gedragen 4.85(.82) 3 – 6 4.98(.83) 1 – 6 1.71

Te weinig belangstelling of interesse tonen 4.58(.82) 2 – 6 4.63(.77) 3 – 6 .30

Te weinig bekommerd zijn 4.45(.78) 3 – 6 4.54(.75) 3 – 6 .98

Emotioneel ontrouw (opgebiecht) 4.25(1.01) 1 – 6 4.16(.96) 2 – 6 .54

Emotioneel ontrouw (verborgen gehouden of verzwegen) 4.57(1.06) 1 – 6 4.77(1.07) 1 – 6 2.40

Seksueel ontrouw (opgebiecht) 4.91(1.22) 1 – 6 4.94(.92) 2 – 6 .06

Seksueel ontrouw (verborgen gehouden of verzwegen) 5.35(1.02) 2 – 6 5.62(.70) 3 – 6 7.59 **

Geen prioriteit geven aan relatie 4.49(.87) 2 – 6 4.71(.79) 1 – 6 5.32 *

Andere personen/zaken belangrijker vinden 4.52(1.12) 1 – 6 4.72(.89) 2 – 6 2.95

Erover nadenken de relatie te beëindigen. 4.97(.96) 2 – 6 4.91(.93) 3 – 6 .29

Beloftes niet nakomen 4.16(.86) 1 – 6 4.15(.76) 2 – 6 .01

Plannen/afspraken wijzigen zonder waarschuwing of verklaring 3.94(1.03) 1 – 6 4.15(.95) 2 – 6 3.38

Gelogen of informatie achterhouden 4.26(.91) 2 – 6 4.54(.87) 2 – 6 6.93 **

Gevoelige informatie over partner of relatie vertellen aan derden 4.52(1.07) 2 – 6 4.61(.99) 1 – 6 .60

Privacy niet respecteren (bv. e-mails lezen) 3.95(1.15) 2 – 6 3.93(.98) 1 – 6 .02

Lichamelijk agressief 5.75(.48) 4 – 6 5.80(.47) 4 – 6 .63

Verbaal agressief en dreigend 5.15(.67) 3 – 6 5.26(.77) 2 – 6 1.68

Dwingen tot seks 5.28(.93) 2 – 6 5.36(.80) 2 – 6 .58

Milde relatie transgressies 4.37(.54) 3 – 6 4.48(.51) 2.91 - 6 3.41

Ernstige relatie transgressies 4.99(.48) 3.57 – 6 5.01(.48) 3.43 – 6 1.58

Noot. * p < .05, ** p < .01

25

Veronderstelt men dat ernstige relatie transgressies een schadelijkere invloed

uitoefenen op de relatie dan milde relatie transgressies?

De verschillende items werden in twee subschalen opgesplitst, namelijk milde relatie

transgressies en ernstige relatie transgressies, om de ernst van de relatie transgressie op de

relatie mee in rekening te brengen.

Men veronderstelde dat ernstige relatie transgressies (M = 5.04, SD = 0.48, Range =

3.43-6.00) een schadelijkere invloed zouden uitoefenen op de relatie dan milde relatie

transgressies (M = 4.45, SD = 0.52, Range = 2.91-6.00 ). Op basis van een Paired sample T-test

konden we besluiten dat het verschil tussen ernstige en milde relatie transgressies significant

was (t(344) = 20.93, p < .001).

Mannen scoorden lager op milde relatie transgressies dan op ernstige relatie

transgressies. Daarnaast scoorden vrouwen ook lager op milde relatie transgressies dan op

ernstige relatie transgressies. De gemiddelde scores van mannen en vrouwen zijn terug te

vinden in tabel 3. Zowel bij mannen (t(95) = 10.47, p < .001) als vrouwen (t(248) = 18.23, p <

.001) werd het verschil tussen de opvattingen betreffende milde en ernstige relatie transgressies

als significant bevonden op basis van een Paired sample T-test.

Is er een effect van demografische variabelen op de opvattingen betreffende de

schadelijkheid van milde en ernstige relatie transgressies?

Aan de hand van bivariate Pearson correlaties, werd het verband nagegaan tussen

leeftijd, relatieduur (binnen relatiestatus) en de opvattingen omtrent de schadelijkheid van milde

en ernstige relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie. De resultaten zijn terug

te vinden in tabel 4.

Er werd een positieve significante relatie vastgesteld tussen leeftijd en de opvattingen

betreffende de schadelijkheid van milde relatie transgressies op de relatie (r = .16, p < .01). Hoe

ouder de participanten werden, hoe meer men ervan uit ging dat milde relatie transgressies een

schadelijkere invloed zouden uitoefenen op de relatie. Rekening houdend met geslacht,

verscheen er enkel een positieve significante relatie tussen leeftijd enerzijds en opvattingen

omtrent de schadelijkheid van milde relatie transgressies op de relatie anderzijds bij vrouwen (r

= .17, p < .01).

Verder werd er een sterke significante negatieve relatie teruggevonden tussen de

relatieduur bij mannen, die samenwonend of getrouwd zijn met kinderen, en de opvattingen

betreffende de schadelijkheid van ernstige relatie transgressies op relatie (r = -.64, p < .01).

Naarmate de relatie van getrouwde of samenwonende mannen met kinderen toenam, gingen ze

26

er meer van uit dat ernstige relatie transgressies minder schadelijk zouden zijn voor hun huidige

relatie.

Het is echter belangrijk op te merken dat er mogelijks geen significante effecten werden

gevonden bij mannen omwille van een kleine power. Deze kleine power was te wijten aan de

kleine steekproef van mannen (N = 96), in tegenstelling tot de grotere steekproef van vrouwen

(N = 249).

Tabel 4. Pearson correlaties tussen demografische variabelen en visie op de schadelijkheid van milde en

ernstige relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie voor de volledige steekproef en

mannen en vrouwen afzonderlijk.

Schadelijkheid van Milde

Transgressies

Schadelijkheid van Ernstige

Transgressies

Volledig

Steekproef Mannen Vrouwen Volledig

Steekproef Mannen Vrouwen

Leeftijd .16 ** .19 .17 ** -.04 -.15 .01

Relatieduur

Geen relatie .04 .31 -.09 -.15 -.15 -.15

Relatie -.01 .13 -.12 -.16 -.17 -.15

Samenwonend of getrouwd

(zonder kinderen) .08 -.05 .17 .16 .27 .13

Samenwonend of getrouwd

(met kinderen) .05 .05 .04 -.07 -.64 ** .11

Noot. * p < .05, ** p < .01

Om het effect van de demografische variabelen (geslacht, relatiestatus en diploma) na te

gaan op de opvattingen betreffende de schadelijkheid van milde en ernstige relatie transgressies

op de huidige of toekomstige relatie werd een reeks van one way ANOVA’s uitgevoerd.

Ten eerste werden er geen significante verschillen tussen mannen en vrouwen

vastgesteld in de opvattingen betreffende de schadelijkheid van milde relatie transgressies (

F(1,343) = 3.41, p = .065) en ernstige relatie transgressies ( F(1,343) = 1.58, p = .210) voor de

relatie. Deze resultaten kunnen worden teruggevonden in tabel 3.

Ten tweede verschilden individuen, naargelang hun relatiestatus, niet in hun

opvattingen omtrent de schadelijkheid van milde relatie transgressies ( F(3,329) = 2.21, p =

27

.087) en ernstige relatie transgressies ( F(3,329) = .06, p = .981) voor de huidige of toekomstige

relatie.

Als laatste werd er vastgesteld dat er geen effect aanwezig bleek te zijn van diploma op

de opvattingen betreffende de schadelijke invloed die milde relatie transgressies ( F(1,343) =

.64, p = .423) en ernstige relaties transgressies ( F(1,343) = .62, p = .431) kunnen uitoefenen op

de relatie.

Redenen voor vorige relatiebreuken.

Welke redenen worden het meest en minst aangegeven voor de voorgaande

relatiebreuk?

Daaropvolgend werd gekeken naar de participanten die één of meerdere

langetermijnrelaties ( > 1 jaar) hadden gekend. Aan deze groep participanten (N = 147) werd

gevraagd naar de redenen van de breuk.

Participanten die één of meerdere vorige langetermijnrelaties hadden gehad, gaven

gemiddeld 10.95 redenen op waardoor de relatie werd beëindigd (SD = 6.36, Range = 0-32).

Transgressies binnen de categorie ongepaste interactie werden het meest aangegeven

als reden voor de beëindiging van vorige relaties. Een Paired sample T-test bevestigde deze

bevinding. Het verschil tussen de gemiddelde score van ongepaste interactie en de overige

categorieën waren significant (p < .05). Daarnaast werd misbruik het minst aangegeven als

reden voor de breuk. Een Paired sample T-test toont significante verschillen (p < .001) aan

tussen de gemiddelde score op misbruik en de overige categorieën. De gemiddelde scores voor

iedere categorie zijn terug te vinden in tabel 5.

Tabel 5. Redenen voor beëindiging vorige relaties voor de volledige steekproef

Participanten met een vorige

langetermijnrelatie

M(SD) Min-Max

Ongepaste interactie 3.24(1.22) 1 – 6

Gebrek aan gevoeligheid 3.05(1.29) 1 – 6

Buitenrelationele betrokkenheid 2.39(1.61) 1 – 6

Relationele bedreiging verbergen door bedrog 2.56(1.79) 1 – 6

Verwaarlozing van de relatie, verbroken beloften en

plannen en geschonden verwachtingen 2.93(1.14) 1 – 5.75

Bedrog, geheimen en privacy 3.00(1.28) 1 – 6

Misbruik 1.51(.91) 1 – 5

28

Geven mannen en vrouwen verschillende redenen op voor hun voorgaande

relatiebreuk?

Vervolgens werden eventuele geslachtsverschillen op de redenen die werden aangeduid

voor de beëindiging van eerdere langetermijnrelaties in kaart gebracht. De resultaten zijn terug

te vinden in tabel 6. Een reeks van one way ANOVA’s werd uitgevoerd om significante

verschillen tussen mannen en vrouwen op te sporen. Er werd enkel een significant verschil

teruggevonden tussen mannen en vrouwen met betrekking tot verwaarlozing van de relatie,

verbroken beloften en plannen en geschonden verwachtingen. Vrouwen haalden significant

meer redenen aan dan mannen die te maken hadden met verwaarlozing van de relatie, verbreken

van beloften en plannen of geschonden verwachtingen, als één van de oorzaken voor de

beëindiging van (een) vorige langetermijnrelatie(s).

Verschillen mannen en vrouwen in het aantal redenen dat ze opgeven voor

hun voorgaande relatiebreuk?

Mannen gaven gemiddeld 9.81 redenen aan voor de relatiebreuk (SD = 6.26, Range = 0-

30), in tegenstelling tot vrouwen die gemiddeld 11.34 redenen aanhaalden (SD = 6.38, Range =

0-32). Een one way ANOVA werd uitgevoerd om na te gaan of het verschil tussen beide

gemiddeldes significant was. De resultaten toonden aan dat vrouwen en mannen niet significant

verschilden in het aantal redenen ze aanhaalden voor hun relatiebreuk F(1,145) = 1.60, p = .208.

29

Tabel 6. Redenen voor beëindiging vorige relaties voor mannen en vrouwen

Mannen Vrouwen M(SD) Min-Max M(SD) Min-Max F(1,145)

Ongepaste interactie 3.16(1.21) 1 – 5 3.27(1.23) 1 – 6 .23

Gebrek aan gevoeligheid 2.84(1.26) 1 – 5 3.12(1.30) 1 – 6 1.33

Buitenrelationele betrokkenheid 2.27(1.64) 1 – 6 2.43(1.60) 1 – 6 .28

Relationele bedreiging verbergen door bedrog 2.46(1.85) 1 – 6 2.59(1.78) 1 – 6 .15

Verwaarlozing van de relatie, verbroken beloften en plannen en geschonden verwachtingen

geschonden verwachtingen geschonden verwachtingen

2.59(1.08) 1 – 5.75 3.05(1.14) 1 – 5.50 4.43 *

Bedrog, geheimen en privacy 2.93(1.29) 1 – 5.75 3.02(1.29) 1 – 6 .10

Misbruik 1.43(.77) 1 – 4.67 1.54(.96) 1 – 5 .37

Noot. * p < .05

30

Verklarende Statistiek

Onderzoeksvraag 1: Is er een verband tussen het ervaren van een

relatiebreuk en de visie op de schadelijkheid van relatie transgressies voor

de huidige of toekomstige relatie?

Om verschillen tussen participanten die een vorige langetermijnrelatie hadden gehad en

participanten die geen vorige langetermijnrelatie hadden gehad op te sporen, werd de volledige

steekproef opgedeeld in deze twee respectievelijke groepen. Doordat de vorige relatie werd

beëindigd, konden we het effect van het ervaren van een relatiebreuk nagaan op de opvattingen

omtrent schadelijkheid van relationele overtredingen voor hun huidige of toekomstige relatie.

Er werd een multivariate variantieanalyse (MANOVA) uitgevoerd om na te gaan of het

meemaken van een relatiebreuk een effect had op de opvattingen betreffende de schadelijkheid

van milde en ernstige relatie transgressies op de huidige of toekomstige relatie. Op basis van de

Levene Statistic konden we besluiten dat aan de assumptie van homogene varianties voldaan

was voor ernstige relatie transgressies (F(1,343) = 0.240, p = .122) en milde relatie transgressies

(F(1,343) = .124, p = .725). Tegen onze verwachtingen in, werden er geen significante

verschillen teruggevonden tussen de opvattingen, betreffende de schadelijke invloed die milde

en ernstige relatie transgressies zouden uitoefenen op de huidig of toekomstige relatie, van

participanten die een relatiebreuk hadden meegemaakt en participanten die geen relatiebreuk

hadden meegemaakt F(2,342) = .672, p = .512.

Onderzoeksvraag 2: Verschilt de visie op de schadelijkheid van relatie

transgressies voor de relatie naargelang het aantal redenen dat men

aangeeft waardoor vorige relaties werden beëindigd?

Aan de hand van bivariate Pearson correlaties werd het verband tussen het aantal

redenen mensen aangaven voor de beëindiging van vorige relaties en de opvattingen omtrent de

schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie nagegaan. De

resultaten kunnen worden teruggevonden in tabel 7.

Er werden geen significante relaties gevonden tussen het aantal redenen dat men aangaf

voor de relatiebreuk en de opvattingen betreffende de schadelijk van milde relatie transgressies

voor de huidige of toekomstige relatie.

Daarnaast werd er wel een significante positieve relatie aangetroffen tussen het aantal

redenen dat men aanhaalde waardoor de vorige relatie werd beëindigd en de opvattingen

aangaande de schadelijke invloed die ernstige relatie transgressies uitoefenen op de huidige of

toekomstige relatie (r = .23, p < .01). Participanten die meer redenen aanhaalden voor de

relatiebreuk, beschouwden ernstige relatie transgressies als schadelijker voor hun huidige of

31

toekomstige relatie. Na controle voor geslacht, werd een positieve significante relatie

vastgesteld tussen het aantal redenen dat men aangaf voor de relatiebreuk en de opvattingen

betreffende de schadelijkheid van ernstige relatie transgressies voor de relatie bij vrouwen (r =

.22, p < .05). Dit wil zeggen dat vrouwen, die meer redenen aanhaalden waardoor hun vorige

relatie werd beëindigd, ervan uitgingen dat ernstige relatie transgressies een schadelijkere

invloed zouden uitoefenen op hun huidige of toekomstige relatie.

Onderzoeksvraag 3: Is er een samenhang tussen relatie transgressies die

een belangrijke rol speelden bij de beëindiging van vorige relaties en de

opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie transgressies voor de

huidige of toekomstige relatie?

Doormiddel van Bivariate Pearson correlaties werd nagegaan of er een verband

aanwezig was tussen enerzijds de redenen om de relatie te beëindigen, gebruik makend van

zeven categorieën, en anderzijds de huidige opvattingen omtrent de schadelijkheid van ernstige

en milde relatie transgressies op de huidige of toekomstige relatie. De resultaten zijn terug te

vinden in tabel 7.

Milde relatie transgressies. De correlaties toonden geen significante relaties aan tussen de opvattingen betreffende

de schadelijkheid van milde relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie en de

redenen voor de relatiebreuk. Rekening houdend met geslacht werd er een significante

negatieve relatie bij mannen teruggevonden tussen redenen die te maken hadden met bedrog,

geheimen en schenden van de privacy en de opvattingen betreffende de schadelijke invloed van

milde relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie (r = -.37, p < .05). Mannen,

die aangaven dat gebrek aan privacy, bedrog of geheimen een belangrijke rol speelden in de

beëindiging van hun toenmalige relatie, veronderstelden dat milde relatie transgressies minder

schadelijk zouden zijn voor hun huidige of toekomstige relatie.

Ernstige relatie transgressies. Daarnaast toonden de correlaties een aantal significante relaties aan tussen de

aangegeven redenen die een belangrijke rol speelden bij de beëindiging van eerdere relaties en

de huidige opvattingen omtrent de schadelijkheid van ernstige relatie transgressies voor de

huidige of toekomstige relatie.

Ten eerste werd er een positieve significante relatie teruggevonden tussen redenen die te

maken hadden met gebrek aan gevoeligheid en de opvattingen betreffende de schadelijkheid

van ernstige relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie (r = .17 , p < .05).

Participanten, die aangaven dat gebrek aan gevoeligheid een reden vormden voor de

32

beëindiging van de toenmalige relatie, veronderstelden dat ernstige relatie transgressies

schadelijker zouden zijn voor hun huidige of toekomstige relatie.

Ten tweede werd er ook een positief significant verband gevonden tussen redenen die

ondergebracht konden worden in de categorie ‘relationele bedreiging verbergen door bedrog’ en

de schadelijkheid van ernstige relatie transgressies (r = .18, p < .05). Participanten, waarbij

verborgen seksuele of emotionele ontrouw had plaatsgevonden in de vorige relatie, waren ervan

overtuigd dat ernstige relatie transgressies een schadelijkere invloed zouden uitoefenen op hun

huidige of toekomstige relatie.

Ten derde was het verband tussen redenen die te maken hadden met verwaarlozing van

de relatie en het verbreken van plannen en beloften en schenden van de verwachtingen enerzijds

en de huidige opvattingen betreffende de schadelijkheid van ernstige relatie transgressies op de

huidige of toekomstige relatie anderzijds positief en significant (r = .17, p < .05). Participanten

die aangaven dat verbreken van plannen en beloften en schenden van verwachtingen een reden

vormden voor de beëindiging van de vorige langetermijnrelatie, veronderstelden dat ernstige

relatie transgressies een schadelijkere invloed zouden uitoefenen op de huidige of toekomstige

relatie.

Als laatste werd er een positief significant verband gevonden tussen redenen die

ondergebracht werden in de categorie ‘bedrog, geheimen en privacy’ en de opvattingen omtrent

de schadelijkheid van ernstige relatie transgressies voor de huidige of toekomstige relatie (r =

.19, p < .05). Participanten die aangaven dat transgressies met betrekking tot bedrog, geheimen

en privacy een belangrijke rol speelden binnen vorige langetermijnrelaties, veronderstelden dat

ernstige relatie transgressies een schadelijker effect zouden hebben op hun huidige of

toekomstige relatie.

Vervolgens werd ook geslacht in rekening gebracht. Er werden significante relaties

gevonden bij vrouwen tussen enerzijds redenen die te maken hebben met relationele bedreiging

verbergen door bedrog (r = .23, p < .05) en redenen die te maken hebben met bedrog, geheimen

en schenden van de privacy (r = .20, p < .05) en anderzijds de opvattingen omtrent de

schadelijkheid van ernstige relatie transgressies op de huidige of toekomstige relatie. Vrouwen,

waarbij seksuele ontrouw of emotionele ontrouw of bedrog, geheimen en schenden van de

privacy schadelijk waren in vorige langetermijnrelaties, zijn ervan overtuigd dat ernstige relatie

transgressies een schadelijkere invloed uitoefenen op hun toekomstige of huidige relatie.

Wederom is het belangrijk op te merken dat significante correlaties mogelijks niet

werden opgemerkt bij mannen omwille van de kleine power. De kleine power was opnieuw te

wijten aan de kleine steekproef van mannen die een vorige relatie hadden gehad (N = 37) in

tegenstelling tot de steekproef van vrouwen die een vorige relatie hadden gehad (N = 110).

33

Tabel 7. Pearson correlaties tussen redenen voor de relatiebreuk en visie op de schadelijkheid van milde en ernstige relatie transgressies voor de

huidige of toekomstige relatie voor de volledige steekproef van individuen die een vorige relatie hadden gehad en mannen en vrouwen afzonderlijk

Schadelijkheid van Milde

Transgressies

Schadelijkheid van Ernstige

Transgressies

Volledig

Steekproef Mannen Vrouwen Volledig

Steekproef Mannen Vrouwen

Ongepaste interactie .02 -.09 .07 0.15 .25 .12

Gebrek aan gevoeligheid .00 -.04 .01 0.17 * .21 .15

Buitenrelationele betrokkenheid .05 -.20 .15 0.12 .02 .15

Relationele bedreiging verbergen

door bedrog .01 -.32 .15 0.18 * .01 .23 *

Verwaarlozing van de relatie en verbroken

beloften, plannen en geschonden verwachtingen -.01 -.01 -.02 0.17 * .10 .18

Bedrog, geheimen en privacy -.01 -.37 * .13 0.19 * .15 .20 *

Misbruik .01 -.27 .11 0.05 .02 .05

Aantal redenen voor eerdere relatiebreuken .05 -.06 .10 .23 ** .01 .22 *

Noot. * p < .05, ** p < .01

34

Bespreking en Conclusie

Deze studie had als algemene doelstelling overtredingen binnen partnerrelaties te

bestuderen. Meer specifiek wensten we het verband tussen vorige langetermijnrelaties en de

opvattingen omtrent de schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of toekomstige

relatie te bestuderen. Relatie transgressies werden binnen deze studie opgesplitst in milde en

ernstige relatie transgressies.

Bespreking van de Resultaten

Visie op relatie transgressies.

Ondanks dat de huidige studie tot doel heeft de samenhang na te gaan tussen vorige

langetermijnrelaties en de opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie transgressies op

de huidige of toekomstige relaties, is het interessant overtredingen binnen romantische relaties

van naderbij te beschouwen.

Visie op de schadelijkheid van relatie transgressies voor de relatie.

Conform met de bevindingen in het onderzoeksveld bevestigt de huidige studie dat

relatie transgressies een schadelijke invloed uitoefenen op de relatie, waardoor ze vermoedelijk

ook een daling in de kwaliteit en stabiliteit van de relatie veroorzaken (Bachman & Guerrero,

2006a; Berger, 1987). Men veronderstelt dat lichamelijke agressie binnen de romantische relatie

de schadelijkste invloed zal uitoefenen op de relatie, gevolgd door seksuele ontrouw dat door de

partner wordt verborgen. Dit in tegenstelling tot het schenden van de privacy dat, volgens

jongvolwassenen en volwassenen, de minst schadelijke invloed zal uitoefenen op de relatie.

Binnen het huidige onderzoek bestempelen jongvolwassenen en volwassenen ernstige

relatie transgressies als significant schadelijker voor hun toekomstige of huidige relatie dan

milde relatie transgressies. In overeenstemming met de opvattingen in de literatuur hebben we

een onderscheid kunnen maken tussen milde en ernstige relatie transgressies.

Visie op de schadelijkheid van seksuele en emotionele ontrouw voor de relatie.

In literatuur is veel onderzoek verricht naar ontrouw, waardoor het interessant is

bevindingen binnen deze studie omtrent ontrouw te vermelden. Seksuele ontrouw wordt door

jongvolwassenen en volwassenen als schadelijker beschouwd voor de relatie dan emotionele

ontrouw, zowel door mannen als vrouwen. Deze bevindingen liggen in lijn met studies die

aantonen dat zowel vrouwen als mannen seksuele ontrouw als bedreigender ervaren dan

emotionele ontrouw voor de relatie wanneer ze dit afzonderlijk dienen te beoordelen (DeSteno

et al., 2002; Harris, 2003; Parker, 1997). Vervolgens stellen we binnen de huidige studie vast

dat ontrouw, dat wordt verborgen door de partner, als significant schadelijker wordt bestempeld

35

dan wanneer het ontrouw wordt opgebiecht door de partner. Deze bevinding sluit aan bij de

vaststelling dat de ontdekkingswijze van de relatie transgressie de ernst zal beïnvloeden (Afifi et

al., 2001; Morse & Metts, 2011). Anderzijds is ontrouw een ernstige relatie transgressie

ongeacht de manier van ontdekken. We kunnen onze vermoedens bevestigen dat de ernst van de

relatie transgressie een belangrijkere rol speelt dan de manier van ontdekken bij het in stand

houden of verbreken van de relatie.

Verschillen mannen en vrouwen in hun opvattingen betreffende de

schadelijkheid van relatie transgressies voor de relatie?

Er werden geen geslachtverschillen teruggevonden in de opvattingen omtrent de

schadelijkheid van milde en ernstige relatie transgressies voor de relatie. Bij het bekijken van

geslachtsverschillen op itemniveau stellen we vast dat vrouwen seksueel ontrouw verborgen

door de andere partner, liegen en informatie achterhouden en geen prioriteit geven aan de relatie

als significant schadelijker beschouwen dan mannen.

Op basis van bevindingen in de literatuur zouden we verwachten dat vrouwen en

mannen verschillende opvattingen koesteren omtrent de schadelijke invloed die relatie

transgressies uitoefenen op de relatie. Vrouwen ervaren meer pijnlijke gevoelens als reactie op

de relatie transgressie dan mannen. Daarenboven achten vrouwen romantische relaties als

belangrijker waardoor ze sensitiever zijn voor gebeurtenissen binnen deze relaties (Fine &

Olson, 1997; Ruvolo et al., 2001; Vangelisti & Daly, 1997). Meer bepaald verwachten we dat

vrouwen milde relatie transgressies als schadelijker gaan beschouwen voor de relatie dan

mannen. Vrouwen rekenen, in tegenstelling tot mannen, meerdere milde relatie transgressies tot

de noemer relatie transgressies dan mannen wanneer hen gevraagd wordt voorbeelden te geven

van relationele overtredingen (Metts, 1994). Een mogelijke verklaring waarom er geen

geslachtsverschillen werden gevonden op ernstige en milde relatie transgressies is dat enkel de

opvattingen betreffende het effect van deze relatie transgressies op de relatie in kaart werd

gebracht. Vrouwen en mannen bestempelen dit als even schadelijk voor de relatie, maar kunnen

hierop mogelijks een verschillende reactie vertonen. Opvallend was dat leugens door vrouwen

als schadelijker worden beschouwd voor de relatie dan door mannen. Mannen en vrouwen

kunnen wellicht uitgaan van een verschillende context en hierdoor leugens op een verschillende

manier interpreteren (Guerrero et al., 2007). We vermoeden dat vrouwen meer belang hechten

aan eerlijkheid binnen de relatie en meer negatieve attributies toekennen aan leugens vergeleken

met mannen.

36

Effect van overige demografische variabelen op de opvattingen omtrent de

schadelijkheid van relatie transgressies voor de relatie.

De negatieve samenhang die vastgesteld werd tussen de relatieduur bij samenwonende

of getrouwde mannen met kinderen en de opvattingen omtrent de schadelijkheid van ernstige

relatie transgressies is opvallend. Naarmate mannen langer getrouwd of samenwonend zijn met

kinderen gaan ze ervan uit dat ernstige relatie transgressies een minder schadelijke invloed

uitoefenen op hun relatie. Dit is tegenstrijdig met de bevinding in literatuur dat de lengte van de

relatie negatief gecorreleerd is met vergeving (Morse & Metts, 2011). Een mogelijke verklaring

is dat mannen, naarmate ze langer samenwonen of getrouwd zijn met kinderen, veel hebben

geïnvesteerd in hun relatie en deze relatie niet willen verliezen. Bovendien kunnen deze mannen

hun relatie als zeer kwaliteitsvol ervaren. Ze zullen niet toelaten dat de relatie transgressie

schade zal berokkenen aan hun relatie, waardoor ze wellicht externaliserende attributies omtrent

de relatie transgressie zullen vormen (Fincham & Beach, 2006; Vangelisti & Young, 2000).

Daarnaast werd er een positieve samenhang gevonden tussen leeftijd en de opvattingen

betreffende de schadelijkheid van milde relatie transgressies voor de relatie. Naarmate

individuen ouder worden, zullen ze ervan uitgaan dat milde relatie transgressies schadelijker

zijn voor de relatie. Na controle voor geslacht, nemen we deze samenhang enkel waar bij

vrouwen. Dit is vermoedelijk te wijten aan de kleine power waardoor significante correlaties bij

mannen moeilijk detecteerbaar zijn.

Redenen voor vorige relatiebreuken.

Welke reden wordt het meest en minst aangegeven voor de voorgaande

relatiebreuk?

Binnen de huidige studie werd vervolgens gepeild naar de verschillende oorzaken voor

de relatiebreuk. Het is interessant om hier even bij stil te staan vooraleer we het effect hiervan

bespreken op de opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie transgressies op de

huidige of toekomstige relatie.

Jongvolwassenen en volwassenen wijzen ongepaste interactie aan als de belangrijkste

reden voor de beëindiging van de vorige langetermijnrelatie. Daarnaast wordt misbruik het

minst aangeduid als reden voor de relatiebreuk. In literatuur stellen we vast dat het belangrijkste

verschil tussen koppels die de relatie in stand houden en koppels die de relatie beëindigen de

gehanteerde communicatiestijl is. Koppels die de relatie beëindigden, maakten meer gebruik

van een destructieve communicatiestijl (Bachman & Guerrero, 2006a; Morse & Metts, 2011),

wat we kunnen linken aan ongepaste interactie.

37

Verschillen mannen en vrouwen in de soort redenen en het aantal redenen die

ze aangeven voor de voorgaande relatiebreuk?

Binnen de huidige studie vinden we weinig verschillen terug tussen redenen die mannen

en vrouwen aangeven voor vorige relatiebreuken. Vrouwen lijken enkel significant meer

redenen aan te geven met betrekking tot verwaarlozing van de relatie, verbreken van beloften en

plannen of geschonden verwachtingen in tegenstelling tot mannen.

Daarnaast vinden we geen significant verschil tussen mannen en vrouwen in het aantal

redenen dat ze aanhalen waardoor vorige relaties werden beëindigd. Dit is tegenstrijdig met de

bevindingen van Hill et al. (1976) die vaststelden dat vrouwen, in tegenstelling tot mannen,

meerdere probleemgebieden aanduiden waarop vorige romantische relaties spaak liepen. Binnen

de huidige studie werd echter niet in rekening gebracht wie de vorige relatie had beëindigd. Dit

kan mogelijks de redenen, alsook het aantal redenen, die ze aangeven voor de relatiebreuk

beïnvloeden. Literatuur toont bijvoorbeeld aan dat de visie van slachtoffers en daders op relatie

transgressies grondig kunnen verschillen (Kowalski et al., 2003). Daarnaast kan ook de visie op

de relatiebreuk grondig verschillen tussen beide partners, aangezien een relatiebreuk zelden een

gezamenlijk besluit is (Hill et al., 1976). Geslachtsverschillen kunnen hierdoor mogelijks

verdwenen zijn.

Samenhang: vorige langetermijnrelaties en visie op relatie transgressies.

Onderzoeksvraag 1: Is er een verband tussen het ervaren van een relatiebreuk

en de visie op de schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of

toekomstige relatie?

Een eerste doelstelling binnen de huidige studie was het verband tussen het ervaren van

één of meerdere relatiebreuken enerzijds en de opvattingen omtrent de schadelijkheid van

relatie transgressies op de huidige of toekomstige relatie anderzijds van naderbij te beschouwen.

We verwachten dat diegenen die een relatiebreuk hebben meegemaakt, relatie transgressies als

schadelijker zullen bestempelen voor de relatie, in tegenstelling tot diegenen die geen

relatiebreuk hebben ervaren.

Tegen onze verwachtingen in, toont het huidig onderzoek geen effect aan van het

ervaren van één of meerdere relatiebreuken op de opvattingen omtrent de schadelijkheid van

ernstige en milde relatie transgressies voor de relatie. Jongvolwassenen en volwassenen die één

of meerdere relatiebreuken hebben meegemaakt, bestempelen ernstige en milde relatie

transgressies niet als schadelijker dan jongvolwassenen en volwassenen die geen relatiebreuk

hebben ervaren.

38

Ondanks onze bevindingen is het mogelijk dat individuen na een relatiebreuk vatbaarder

en kwetsbaarder worden voor relatie transgressies (Ruvolo et al., 2001). Deze sensitiviteit zal

echter niet de opvattingen omtrent de schadelijke invloed van relatie transgressies op de relatie

wijzigen, zoals werd verwacht, maar kan verschillende andere componenten beïnvloeden.

Individuen die een relatiebreuk hebben meegemaakt kunnen bijvoorbeeld pijnlijkere gevoelens

ervaren als reactie op relatie transgressies, omdat deze situaties pijnlijke herinneringen aan de

vorige langetermijnrelatie oproepen. Daarnaast kan het ook mogelijk zijn dat individuen die een

relatiebreuk hebben meegemaakt een andere reactie vertonen op relatie transgressies en zich

bijvoorbeeld minder in staat voelen de partner te vergeven of de relatie in stand te houden na

een relatie transgressie. Niet alleen de ernst van de relatie transgressies is hierbij belangrijk, ook

andere factoren zoals verontschuldigingen, intentionaliteit van de partner, beloningen en kosten

binnen de huidige relatie spelen hierbij een rol.

Onderzoeksvraag 2: Verschilt de visie op de schadelijkheid van relatie

transgressies voor de relatie naargelang het aantal redenen men aangeeft

waardoor vorige relaties werden beëindigd?

Een tweede doelstelling binnen de huidige studie was het onderzoeken van het verband

tussen het aantal redenen dat men rapporteerde waardoor de vorige langetermijnrelaties werden

stopgezet en de opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie transgressies voor de

huidige of toekomstige relatie.

De resultaten tonen een significante positieve samenhang aan tussen het aantal redenen

dat men aangeeft als oorzaak voor de beëindiging van een vorige relatie en de opvattingen

betreffende de schadelijke invloed van ernstige relatie transgressies op de huidige of

toekomstige relatie. Na controle voor geslacht, vinden we dat deze positieve samenhang enkel

significant is voor vrouwen. Hoe meer redenen worden aangegeven voor de relatiebreuk, hoe

schadelijker ernstige relatie transgressies worden bestempeld voor de huidige of toekomstige

relatie door vrouwen.

Onderzoeksvraag 3: Is er een samenhang tussen relatie transgressies die een

belangrijke rol speelden bij de beëindiging van vorige relaties en de

opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie transgressies voor de

huidige of toekomstige relatie?

Een laatste doelstelling binnen de huidige studie was de samenhang tussen relatie

transgressies die een belangrijke rol speelden bij de beëindiging van vorige romantische relaties

en de opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie transgressies voor de huidige of

toekomstige relatie in beeld brengen. We vermoeden dat er een samenhang aanwezig zal zijn,

39

omdat voorgaande relationele ervaringen mee de opvattingen gaan bepalen (Knobloch-Fedders

& Knudson, 2009).

De resultaten tonen een positieve significante samenhang aan tussen redenen die

gecategoriseerd worden onder gebrek aan gevoeligheid, relationele bedreiging verbergen door

bedrog, verwaarlozing van de relatie en verbroken beloften, plannen en geschonden

verwachtingen en bedrog, geheimen en privacy en de opvattingen betreffende de schadelijkheid

van ernstige relatie transgressies op de relatie.

Wanneer leugens en bedrog een rol speelden in vorige romantische relaties, stellen we

vast dat vrouwen ernstige relatie transgressies als schadelijker gaan beschouwen en mannen

milde relatie transgressies als minder schadelijk gaan beschouwen voor de relatie. Omwille van

de kleine power, veroorzaakt door de kleine steekproef mannen, kunnen andere significante

correlaties mogelijks niet gedetecteerd worden.

Opvallend is dat voornamelijk milde relatie transgressies, met uitzondering van de

categorie ongepaste interactie, samenhangen met de opvattingen omtrent de schadelijkheid van

ernstige relatie transgressies op de relatie. Daarnaast lijken relatie transgressies die een rol

speelden in voorgaande relaties niet samen te hangen met de opvattingen omtrent de

schadelijkheid van milde relatie transgressies op de relatie bij jongvolwassen en volwassenen.

Mogelijks speelt de ernst van de schending hierbij een rol. Wanneer milde relatie

transgressies een belangrijke rol speelden bij de beëindiging van een vorige romantische relatie,

zal men ervan uit kunnen gaan dat ernstige relatie transgressies zeker een schadelijke invloed

gaan uitoefenen op de huidige of toekomstige relatie. Aangezien deze nog schadelijker zijn voor

de relatie dan milde relatie transgressies en de vorige romantische relatie de milde relatie

transgressies niet heeft overleefd.

Bovendien dienen we op te merken dat de correlaties, ondanks hun significantie, niet

erg hoog zijn. Wellicht bepalen nog andere factoren mee de opvattingen omtrent de

schadelijkheid van relatie transgressies op de relatie. In literatuur stellen we vast dat opvattingen

en verwachtingen zowel bepaald worden door culturele opvattingen en sociale overtuigingen,

alsook door persoonlijkheidskenmerken, demografische variabelen, observaties van relaties

tussen anderen, interpersoonlijke ervaringen in het verleden en kennis omtrent de huidige relatie

en partner (Burgoon & Hale, 1988; Fletcher & Thomas, 1996; Knobloch-Fedders & Knudson,

2009; Miller & Turnbull, 1986; Planalp & Rivers, 1996). We kunnen ervan uitgaan dat relatie

transgressies die een rol speelden bij de beëindiging van vorige romantische relaties slechts een

klein deel van de opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie transgressies op de

huidige of toekomstige relatie gaan bepalen. Dit kan mede de lage correlaties verklaren.

40

Beperkingen en Sterktes van het Huidig Onderzoek Het huidig onderzoek is onderhevig aan een aantal beperkingen waarmee rekening dient

gehouden te worden bij het interpreteren en generaliseren van de resultaten en conclusies.

De eerste beperking van dit onderzoek is dat het een retrospectief onderzoek betreft en

geen longitudinaal onderzoek, waardoor het onmogelijk is om causaliteit te gaan bepalen.

Bovendien is het ophalen van accurate informatie uit het verleden moeilijk en kan deze

informatie onderhevig zijn aan vervormingen die over de tijd heen plaatsvinden. Het hebben

van een nieuwe relatie kan de redenen die werden aangegeven voor de beëindiging van eerdere

relaties sterk beïnvloeden. We noemen dit de retrospectieve bias.

De tweede beperking is dat er niet wordt gevraagd door wie de vorige relatie werd

verbroken en hoelang deze relatiebreuk was geleden. Het verbreken van een relatie is zelden een

gemeenschappelijk besluit (Hill et al., 1976). Bovendien toont literatuur ook aan dat de visie

van daders en slachtoffers sterk kunnen verschillen (Kowalski et al., 2003). We vermoeden dat

beide ex-partners een verschillende visie hebben op de relatiebreuk. Daarnaast veronderstellen

we dat de invloed van een relatiebreuk op de opvattingen en verwachtingen gaat verminderen

naarmate de tijd verstrijkt. Het is belangrijk beide componenten mee op te nemen in verder

onderzoek, omdat dit mogelijks de resultaten kan beïnvloeden.

Een derde beperking is dat er door de kleine samplesize geen onderscheid kon gemaakt

worden tussen het aantal relatiebreuken dat men had ervaren. De huidige studie onderzoekt

enkel het effect van het ervaren van een relatiebreuk of geen relatiebreuk. Toekomstig

onderzoek zou het effect van het aantal relatiebreuken kunnen nagaan door gebruik te maken

van een grotere sample die meerdere relatiebreuken hebben ervaren.

Een vierde beperking is dat, zoals eerder vermeld, mogelijke significante correlaties bij

mannen niet gedetecteerd kunnen worden door de kleine power. Dit komt door de kleine

steekproef aan mannen binnen de huidige studie. In verder onderzoek dienen meer mannen te

worden opgenomen.

Een vijfde beperking is dat de kwaliteit van de relatie niet in rekening wordt gebracht.

Er wordt enkel gevraagd naar de status en duur van de relatie, maar dit geeft geen

weerspiegeling van de tevredenheid en kwaliteit binnen de relatie. Verder onderzoek dient dit

mee in rekening te brengen.

Een zesde beperking is dat er gebruik gemaakt wordt van zelfrapportage vragenlijsten

om de schadelijkheid van relatie transgressies in beeld te brengen, waardoor een vertekening

van de resultaten kan ontstaan. Men kan deze relatie transgressies als ernstiger voorstellen dan

in werkelijkheid, waardoor dit de resultaten zal beïnvloeden. Zoals eerder vermeld speelt de

context waarin relatie transgressies voorkomen een belangrijke rol (Burgoon, 1978). Het is

41

mogelijk dat participanten een verschillende context voor ogen houden. Verder kan men vragen

en items verkeerd interpreteren of niet verstaan.

Naast de beperkingen zijn er binnen de huidige studie ook een aantal sterktes op te

merken.

Er werd slechts één inclusiecriterium gebruikt, met name een minimum leeftijd van

achttien jaar. Hierdoor bestonden onze deelnemers uit jongvolwassenen en volwassenen van

diverse leeftijden, sociale klassen, met een uiteenlopende relatieduur etc. Bovendien hadden we

een redelijk grote steekproef (N=345). Dit alles leidt tot een grotere generaliseerbaarheid van de

resultaten.

Doordat we een verband onderzochten dat nauwelijks bestudeerd was in de

onderzoeksveld kunnen we nieuwe elementen voortbrengen betreffende relatie transgressies

binnen romantische relaties. Deze bevindingen zijn zeer informatief en verruimen bestaand

onderzoek rond relatie transgressies. Verder onderzoek zou zich kunnen richten op het effect dat

vorige langetermijnrelaties hebben op het ontstaan van pijnlijk gevoelens, het vergeven van de

huidige partner en het beëindigen of in stand houden van de huidige relatie na een relatie

transgressie.

Conclusie

Binnen het huidig onderzoek hadden we als doelstelling relatie transgressies bij

jongvolwassenen en volwassenen te bestuderen. Lichamelijke agressie werd aangegeven als

schadelijkste relatie transgressie voor de relatie, gevolgd door seksuele ontrouw dat wordt

verborgen door de partner. Daarnaast worden transgressies binnen de categorie ongepaste

interactie als voornaamste reden aangegeven voor de relatiebreuk.

Meer specifiek wensten we binnen de huidige studie in te gaan op de link tussen

ervaringen binnen eerdere romantische relaties en de opvattingen betreffende de schadelijkheid

van relatie transgressies voor de huidige of toekomstige partnerrelatie. De bevindingen toonden

aan dat het ervaren van een relatiebreuk de opvattingen betreffende de schadelijkheid van relatie

transgressies op de relatie niet verhogen. Daarnaast stellen we vast dat voornamelijk de ervaring

met milde relatie transgressies in de vorige relaties samen bleek te gaan met een ernstigere

inschatting van meer ernstige relatie transgressies binnen de huidige of toekomstige relatie.

Bovendien kunnen we concluderen dat vrouwen, die meer redenen aangeven voor hun

relatiebreuk, veronderstellen dat ernstige relatie transgressies een schadelijkere invloed

uitoefenen op hun huidige of toekomstige relatie.

Op basis van deze bevindingen kunnen we echter niet besluiten of ervaringen binnen

vorige romantische relaties de opvattingen en verwachtingen omtrent de schadelijkheid van

relatie transgressies gaan wijzigen. Hiervoor is longitudinaal onderzoek nodig. Daarnaast kan

42

echter wel verondersteld worden dat relationele verwachtingen en opvattingen niet enkel

bepaald worden door vorige romantische ervaringen, maar ook door onder andere sociale

overtuigingen en culturele opvattingen, persoonlijkheidskenmerken, observaties van relaties en

ervaringen binnen de huidige relatie (Burgoon & Hale, 1988; Fletcher & Thomas, 1996;

Knobloch-Fedders & Knudson, 2009; Miller & Turnbull, 1986; Planalp & Rivers, 1996). Deze

veronderstelling wordt bovendien mee ondersteund door de lage, maar significante, samenhang

tussen relatie transgressies die een reden vormden voor de relatiebreuk en de opvattingen

betreffende de schadelijke invloed die relatie transgressies uitoefenen op de huidige of

toekomstige relatie.

43

Referenties

Afifi, W. A., & Burgoon, J. K. (2000). The impact of violations on uncertainty and the

consequences for attractiveness. Human Communication Research, 26, 203-233.

doi: 10.1111/j.1468-2958.2000.tb00756.x

Afifi, W. A., Falato, W. L., & Weiner, J. L. (2001). Identity concerns following a severe

relational transgression: The role of discovery method for the relational outcomes of

infidelity. Journal of Social and Personal Relationships, 18, 291-308. doi:

10.1177/0265407501182007

Afifi, W. A., & Metts, S. (1998). Characteristics and consequences of expectation violations in

close relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 15, 365-392. doi:

10.1177/0265407598153004

Ashmore, R. D., & Del Boca, F. K. (1981). Conceptual approaches to stereotypes and

stereotyping. In D.L. Hamilton (Ed.), Cognitive processes in stereotyping and

intergroup behavior (pp. 1-35). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Bachman, G. F., & Guerrero, L. K. (2006a). Relational quality and communicative responses

following hurtful events in dating relationships: An expectancy violations analysis.

Journal of Social and Personal Relationships, 23, 943-963. doi:

10.1177/0265407506070476

Bachman, G. F., & Guerrero, L. K. (2006b). Forgiveness, Apology, and Communicative

Responses to Hurtful Events. Communication Reports, 19, 45-56. doi :

10.1080/08934210600586357

Baldwin, M. W. (1992). Relational schemas and the processing of social information.

Psychological Bulletin, 112, 461-484. doi : 10.1037/0033-2909.112.3.461

Berger, C. R. (1987). Communicating under uncertainty. In M. E. Roloff & B. R. Miller (Eds.).

Interpersonal processes: New directions in communication research (pp. 39-62).

Newbury Park, CA: Sage.

Berger, C. R. (1993). Uncertainty and social interaction. In S. A. Deetz (Ed.), Communication

Yearbook 16 (pp. 491-502). Newbury Park, CA: Sage.

Bond, C. F., Jr., Omar, A., Pitre, U., Lashley, B. R., Skaggs, L. M., & Kirk, C. T. (1992). Fishy-

looking liars: Deception judgment from expectancy violation. Journal of Personality

and Social Psychology, 63, 969-977. doi: 10.1037/0022-3514.63.6.969

Bowlby, J. (1980). Attachment and loss: Vol. 3. Loss: Sadness and depression. New York:

Basic Books.

44

Burgoon, J. K. (1978). A communication model of personal space violations: Explication and

an initial test. Human Communication Research, 4, 129-142. doi: 10.1111/j.1468-

2958.1978.tb00603.x

Burgoon, J. K., & Hale, J. L. (1988). Nonverbal expectancy violations: Model elaboration and

application to immediacy behaviors. Communication Monographs, 55, 58-79. doi:

10.1080/03637758809376158

Burgoon, J. K., Stern, L. A., & Dillman, L. (1995). Interpersonal adaptation: Dyadic

interaction patterns. New York: Cambridge University Press.

Cameron, J. J., Ross, M., & Holmes, J. G. (2002). Loving the one you hurt: Positive effects of

recounting a transgression against an intimate partner. Journal of Experimental Social

Psychology, 38, 307-314. doi : 10.1006/jesp.2001.1506

Campbell, L., Simpson, J. A., Kashy, D. A., Fletcher, G. J. O. (2001). Ideal standards, the self,

and flexibility of ideals in close relationships. Personality and Social Psychology

Bulletin, 27, 447-462. doi: 10.1177/0146167201274006

Cole, T. (2001). Lying to the one you love: The use of deception in romantic relationships.

Journal of Social and Personal Relationships, 18, 107-129. doi:

10.1177/0265407501181005

DeSteno, D. A., Bartlett, M. Y., Salovey, P., & Braverman, J. (2002). Sex differences in

jealousy : Evolutionary mechanism or artifact of measurement? Journal of Personality

and Social Psychology, 83, 1103-1116. doi: 10.1037//0022-3514.83.5.1103

Dillow, M.R., Malachowski, C.C., Brann, M., & Weber, K.D. (2011). An experimental

examination of the effects of communicative infidelity motives on communication and

relational outcomes in romantic relationships. Western Journal of Communication,

75(5), 1-27. doi: 10.1080/10570314.2011.588986

Downey, G., Bonica, C., & Rincon, C. (1999). Rejection sensitivity and adolescent romantic

relationships. In W. Furman, B. Brown, & C. Feiring (eds.), The development of

adolescent romantic relationships. New York: Cambridge University Press (pp. 148-

174).

Downey, G., & Feldman, S. (1996). The implications of rejection sensitivity for intimate

relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 1327-1343.

http://www.ffri.uniri.hr/~ibrdar/komunikacija/seminari/Downey,%201996%20-

%20Rejection%20Sensitivity%20for%20intimate%20relationsh.pdf

Enright, R. D., & Coyle, C. T. (1998). Researching the process model of forgiveness within

psychological interventions. In E. L. Worthington, Jr. (Ed.), Dimensions of forgiveness:

45

Psychological research and theological perspectives (pp. 139-162). Philadelphia:

Templeton Foundation Press.

Feeney, J. A. (2004). Hurt feelings in couple relationships: Toward integrative models of the

negative effects of hurtful events. Journal of Social and Personal Relationships, 21,

487-508. doi: 10.1177/0265407504044844

Fine, M. A., & Olson, K. A. (1997). Anger and hurt in response to provocation: Relationship to

psychological adjustment. Journal of Social Behavior and Personality, 12, 325–344.

Fletcher, G., Kininmonth, L. (1992). Measuring Relationship Beliefs: An Individual

Differences Scale. Journal of research in personality, 26, 371-397. doi: 10.1016/0092-

6566(92)90066-D

Fletcher, G. J. O., & Simpson, J. A. (2000). Ideal standards in close relationships: their structure

and functions. Current Directions in Psychological Science, 9, 102-105. doi:

10.1111/1467-8721.00070

Fletcher, G. J. O., Simpson, J. A., Thomas, G., & Giles, L. (1999). Ideals in intimate

relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 76, 54-71.

https://apps.cla.umn.edu/directory/items/publication/286610.pdf !

Fletcher, G. J. O., & Thomas, G. (1996). Close relationship lay theories: their structure and

function. In G. J. O. Fletcher & J. Fitness (Eds.), Knowledge structures in close

relationships: A social psychological approach (pp. 3-24). Mahwah, NJ: Erlbaum.

Fincham, F. D. (2000). The kiss of the porcupines: From attributing responsibility to forgiving.

Personal Relationships, 7, 1-23. doi : 10.1111/j.1475-6811.2000.tb00001.x

Fincham, F. D., & Beach, S. R. (2006). Relationship satisfaction. In A. L. Vangelisti & D.

Perleman (Eds.), Cambridge handbook of personal relationships (pp. 579-594). New

York: Cambridge.

Fincham, F. D., & Bradbury, T. N. (1987). Cognitive processes and conflict in close

relationships: An attribution-efficacy model. Journal of Personality and Social

Psychology, 53, 1106-1118. http://www.fincham.info/papers/jpsp1987-att-eff.pdf

Finkel, E. J., Rusbult, C. E., Kumashiro, M., & Hannon, P. A. (2002). Dealing with betrayal in

close relationships: Does commitment promote forgiveness? Journal of Personality and

Social Psychology, 82(6), 956-974. doi : 10.1037//0022-3514.82.6.956

Guerrero, L., Anderson, P., Afifi, W. (2007). Close Encounters: Communication in

Relationships (2nd ed.). Los Angeles: Sage Publications.

Harris, C. R. (2003). Factors associated with jealousy over real and imagined infidelity : an

examination of the social-cognitive and evolutionary psychology perspectives.

Psychology of Women Quarterly, 27, 319-329. doi: 10.1111/1471-6402.00112

46

Hill, C. T., Rubin, Z., & Peplau, L. A. (1976). Breakups before marriage: The end of 103

affairs. Journal of Social Issues, 32, 147-168. doi: 10.1111/j.1540-4560.1976.tb02485.x

Honeycutt, J. M. (1993). Components and functions of communication during initial interaction,

with extrapolations to beyond. In S. A. Deetz (Ed.), Communication yearbook 16 (pp.

461-490). Newbury Park, CA: Sage.

Kammrath, L.K., & Peetz, J. (2011). The limits of love: Predicting immediate versus sustained

caring behaviors in close relationships. Journal of Experimental Social Psychology, 47,

411-417. doi: 10.1016/j.jesp.2010.11.004

Kelley, H. H. (1967). Attribution theory in social psychology. In D. Levine (Ed.), Nebraska

symposium on motivation (pp. 193-240). Lincoln: University of Nebraska.

Kelley, D. (1998). The communication of forgiveness. Communication Studies, 49, 255–271.

doi: 10.1080/10510979809368535

Knobloch-Fedders, L. M., & Knudson, R. M. (2009). Marital ideals of the newly-married: a

longitudinal analysis. Journal of Social and Personal Relationships, 26, 249-271. doi:

10.1177/0265407509106717

Kowalski, R. M., Walker S., Wilkinson, R., Queen, A., & Sharpe B. (2003). Lying, cheating,

complaining, and other aversive interpersonal behaviors: A narrative examination of the

darker side of relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 20, 471-490.

doi: 10.1177/02654075030204003

Leary, M. R., Springer, C., Negel, L., Ansell, E., & Evans, K. (1998). The causes,

phenomenology, and consequences of hurt feelings. Journal of Personality and Social

Psychology, 74, 1225-1237.

Le Poire, B. A., & Burgoon, J. K. (1996). Usefulness of differentiating arousal responses within

communication theories: Orienting response or defensive arousal within nonverbal

theories of expectancy violation. Communication Monographs, 63, 208-230. doi:

10.1080/03637759609376390

Linder, J. R., Crick, N. R., & Collins, W. A. (2002). Relational aggression and victimization in

young adults’ romantic relationships: Associations with perceptions of parent, peer, and

romantic relationship quality. Social development, 11, 69-86. doi: 10.1111/1467-

9507.00187

McCullough, M. E., Worthingon, E. L., Jr., & Rachal, K. C. (1997). Interpersonal forgiving in

close relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 73, 321-336.

http://www.psy.miami.edu/faculty/mmccullough/Papers/Interpersonal%20Forgiving%2

0in%20Close%20Relationships.pdf

47

McCullough, M. E., Rachal, K. C., Sandage, S. J., Worthington, E. L., Jr., Brown, S. W., &

Hight, T. L. (1998). Interpersonal forgiving in close relationships: II. Theoretical

elaboration and measurement. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 1586-

1603. doi: 10.1037/0022-3514.75.6.1586

Metts, S. (1991). The wicked things you say, the wicked things you do: A pilot study of

relational transgressions. Paper presented at the annual meeting of the Western States

Communication Association, Phoenix, AZ.

Metts, S. (1994). Relational transgressions. In W. R. Cupach & B. H. Spitzberg (Eds.), The dark

side of interpersonal communication (pp. 217-239). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum

Associates, Inc.

Metts, S., & Cupach, W. R. (2007). Responses to relational transgressions: Hurt, anger, and

sometimes forgiveness. In B. H. Spitzberg & W. R. Cupach (Eds.), The dark side of

interpersonal communication (2nd ed., 243-274). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum

Associates.

Miller, D. T., & Turnbull, W. (1986). Expectancies and interpersonal processes. Annual Review

of Psychology, 37, 233-256. doi: 10.1146/annurev.ps.37.020186.001313

Morse, C. R., & Metts, S. (2011). Situational and communicative predictors of forgiveness

following a relational transgression. Western Journal of Communication, 75, 239-258.

doi: 10.1080/10570314.2011.571652

Murray, S. L., Holmes, J. G., & Griffin, D. W. (1996). The benefits of positive illusions:

Idealization and the construction of satisfaction in close relationships. Journal of

Personality and Social Psychology, 70, 79-98. doi: 10.1037/0022-3514.70.1.79

Nisbett, R. E., & Wilson, T. D. (1977). Telling more than we can know: Verbal reports on

mental processes. Psychological Review, 84, 231-258.

http://www.apologeticsinthechurch.com/uploads/7/4/5/6/7456646/nisbettwilson.pdf

Parker, R. G. (1997). The influence of sexual infidelity, verbal intimacy, and gender upon

primary appraisal processes in romantic jealousy. Women's Studies in Communication,

20, 1-25. doi:10.1080/07491409.1997.10162398

Planalp, S., & Rivers, M. (1996). Changes in knowledge of personal relationships. In G. J . O.

Flecter en J. Fitness (Eds.) Knowledge structures in close relationships: A social

psychological approach (pp. 299-324). Mahwah, NJ: Erlbaum.

Rosenthal, R. (1966). Experimenter effects in behavioral research. New York: Appleton-

Century-Crofts.

Rosenthal, R., & Jacobson, L. (1968). Pygmalion in the classroom: Teacher expectations and

pupils’ intellectual development. New York: Holt, Rinehart & Winston.

48

Ruvolo, A. P., Fabin, L. A., Ruvolo, C. M. (2001). Relationship experiences and change in

attachment characteristics of young adults: The role of relationship breakups and

conflict avoidance. Personal Relationships, 8, 265-281. doi: 10.1111/j.1475-

6811.2001.tb00040.x

Ruvolo, A. P. & Veroff, J. (1997). For better or for worse: Real-ideal discrepancies and the

marital well-being of newlyweds. Journal of social and personal relationships, 14, 223-

242. doi: 10.1177/0265407597142005

Sagar, H. A., & Schofield, J. W. (1980). Racial and behavioral cues in black and white

children’s perceptions of ambiguously aggressive acts. Journal of Personality and

Social Psychology, 39, 590-598. doi: 10.1037/0022-3514.39.4.590

Scharfe, E., & Bartholomew, K. (1994). Reliability and stability of adult attachment patterns.

Personal Relationships, 1, 23-43.

http://www.sfu.ca/psyc/faculty/bartholomew/attachmentpub_files/PRScharfe94.pdf

Shackelford, T. K., Buss, D. M., & Bennet, K. (2002). Forgiveness or breakup: sex differences

in responses to a partner’s infidelity. Cognition and emotion, 16, 299-307. doi:

10.1080/02699930143000202

Sidelinger, R. J., Frisby, B. N., & McMullen, A. (2009). The decision to forgive: Sex, gender,

and the likelihood to forgive partner transgressions. Communication Studies, 60, 164-

179. doi : 10.1080/10510970902834890

Simpson, J. A., Fletcher, G. J. O., & Campbell, L. (2001). The structure and function of ideal

standards in close relationships. In G. J. O. Fletcher & M. Clark (Eds.), Blackwell

handbook of social psychology: Interpersonal processes (pp. 86-106). Malden, MA:

Blackwell.

Snyder, M., Tanke, E. D., & Berscheid, E. (1977). Social perception and interpersonal behavior:

On the self-fulfilling nature of scoial stereotypes. Journal of Personality and Social

Psychology, 35, 656-666. doi: 10.1037/0022-3514.35.9.656

Sprecher, S., & Metts, S. (1999). Romantic beliefs: their influence on relationships and patterns

of change over time. Journal of Social and Personal Relationships, 16, 834-851. doi:

10.1177/0265407599166009

Tashiro, T., & Frazier, P. (2003). I’ll never be in a relationship like that again: Personal growth

following romantic relationship breakups. Personal Relationships, 10, 113-128.

doi: 10.1111/1475-6811.00039

Vangelisti, A. L., & Daly, J. A. (1997). Gender differences in standards for romantic

relationships. Personal Relationships, 4, 203-219. doi : 10.1111/j.1475-

6811.1997.tb00140.x

49

Vangelisti, A. L., & Young, S. L. (2000). When words hurt: The effects of perceived

intentionality on interpersonal relationships. Journal of Social and Personal

Relationships, 17, 393-424. doi: 10.1177/0265407500173005

Warnaar, B. & Wegelin M. (2003). Behandeling van partnermishandelaars. Directieve therapie,

23, 63-81. doi: 10.1007/BF03060303

Waldron, V. R., & Kelley, D. L. (2005). Forgiving communication as a response to relational

transgressions. Journal of Social and Personal Relationships, 22, 723-742. doi:

10.1177/0265407505056445

Worthington, E. L., & Drinkard, D. T. (2000). Promoting reconciliation through

psychoeducational and therapeutic interventions. Journal of Marital and Family

Therapy, 26, 93-101. doi : 10.1111/j.1752-0606.2000.tb00279.x