1. BNA CONTACTDAGEN BRUSSEL - 18.02.2011Ruraal erfgoed in de Wase polders Een huisstijl voor het VIOEEen laat 18de-eeuwse hoevesite in Kieldrecht (gem. Beveren)VINCENT DEBONNE

2. De Wase polders: even situeren Doel Kieldrecht Verrebroek KalloPAGINA 2 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 3. Aanleiding van het onderzoekUitbreiding van de Antwerpse haven op de linker Scheldeoever > invullingvan natuurcompensatiegebiedenKieldrecht, Oud Arenbergpolder: ingevuld als natuurcompensatiegebiedWat met het bouwkundig erfgoed in dit gebied? Gemediatiseerde polemiekPAGINA 3 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 4. Intentie en methode van het onderzoekOpdracht van Afdeling Maritieme Toegang (dep. Mobiliteiten Openbare werken): peiling naar de erfgoedwaardevan de hoevesites Oud Arenberg 71 en 73 te KieldrechtGrondige analyse van de twee bedreigde sitesVergelijkend onderzoek van hoevesites in de Wase poldersen situering in geschiedenis van de Wase poldersAftoetsen van de twee sites in architectuurhistorisch kader(ruraal erfgoed in poldergebieden)PAGINA 4 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 5. Een korte geschiedenis van de Wase poldersVeengebied ontstaan o.i.v.getijdenwerking van de ScheldeVanaf 12de eeuw: turfontginninggeorganiseerd door de heren vanBeveren, aantrekken van kolonisten(Verrebroek 1138-1141, Kieldrecht ca.1238)Graven van afwateringskanalen enaanleg van dijkjes om de turfgronden tebeschermen tegen het ScheldewaterPAGINA 5 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 6. Een korte geschiedenis van de Wase polders1353: indijkingsoctrooi van graaf Lodewijkvan Male > creatie van de oude polder vanKieldrecht (1366-67)1404: Sint-Elizabethvloed > 1431, Slyccoopvan Haendorp door Filips de GoedeVml. oude polder van Kieldrecht wordt deKieldrechtpolder, Sint-Anthonis-Noordpolder en Sint-Anthonis-Zuidpolder(1431-1478)Beleg van Antwerpen: doorsteken van dedijken in de Wase polders (1584-85)PAGINA 6 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 7. Heerlijkheid Beveren na de onderwaterzetting van 1584 (anoniem uit 1809 naar tekening van 1602)PAGINA 7 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 8. Een korte geschiedenis van de Wase poldersHernieuwde bedijking en inpoldering met12-jarig bestand (1609-1621)Doelpolder, polder van Sint-Anna-Ketenis(1613-14)Konings-Kieldrechtpolder (1654), OudArenbergpolder (1677-1688)Nieuw Arenbergpolder (1783),Prosperpolder (1846), Hedwigepolder(1904)PAGINA 8 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 9. 1846 17831613-141677-88 1654PAGINA 9 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 10. Kieldrecht, Oud Arenberg 73 (hof ter Walle)PAGINA 10 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 11. Kieldrecht, Oud Arenberg 73 (hof ten Walle)(site is onbebouwd op Ferrariskaart,1771-77)Site zoals afgebeeld op het primitiefkadasterplan (1817)Huidige toestandPAGINA 11 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 12. PAGINA 12 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 13. Kieldrecht, Oud Arenberg 73, polderschuurDriebeukige indelingmet doorgang inmiddenbeukDakkap met gestapeldeschaargebintenLatere verbreding vande zuidelijke zijbeukBovenste schaargebinten gebint vanzuidelijke zijbeuk zijnvan latere datum(vroege 20ste eeuw?)PAGINA 13 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 14. 19de eeuw: toevoeging vanbakstenen bijgebouwen in hetwesten (bietenkelder enknechtenkot)1927: verbreding en versteningvan zuidelijke zijbeuk(paardenstallen)Oorspronkelijke omtrek van 24,2x 14,8 mPAGINA 14 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 15. Coherent systeem van telmerkenPAGINA 15 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 16. Kieldrecht, Oud Arenberg 73, polderschuurNiet op Ferraris (1771-77), welop primitief kadaster (1817)Jaarmerk 1794 op latei vanboerenwoningDendrochronologischonderzoek: veldatum ca. 1805(onder voorbehoud)Constructieve typologie: vrmechanisering (19B)Bouw van schuur ca. 1800PAGINA 16 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 17. PAGINA 17 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 18. PAGINA 18 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 19. Kieldrecht, Oud Arenberg 73, boerenwoningP.V.W.M. 1794 L.M.V.D.1817, eigenaar en bewoner van de hoeveis Louis Mussche (dus geen eigendomvan familie Arenberg)Hoeve werd steeds bewoond door deeigenaars, en nooit in cijnspacht gegevenInrichting van de woning getuigt vanwelstand en zelfstandigheid van depolderboerenPAGINA 19 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 20. Oud Arenberg 73 in contextVergelijkend onderzoek in Kieldrecht en omliggende polderdorpenScreenen van de inventaris van het bouwkundig erfgoed (1981) n prospectie terplaatse (sommige schuren zijn al afgebroken, andere werden niet opgenomenin de inventaris)16 polderschuren als referentiekader voor de bouwtraditie van polderschuren inhet WaaslandOudste schuren uit tweede helft 18de eeuw (waarom geen ouder bouwkundigerfgoed in polders die in 17de eeuw werden aangelegd?)5 schuren uit late 18de eeuw, 6 uit 19de eeuw, 7 uit eerste helft 20ste eeuwPAGINA 20 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 21. Kieldrecht, Nieuw Arenbergstraat 13PAGINA 21 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 22. Kieldrecht, Oud Arenberg 71PAGINA 22 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 23. PAGINA 23 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 24. Oud Arenberg 73: uitgesproken erfgoedwaarde Een van de oudst en gaafst bewaarde hoeves in de Wase polders Schikking met boerenhuis en schuur Oorspronkelijke kern van de schuur is grotendeels bewaard Goed bewaard boerenhuis met belangwekkend oorspronkelijk interieurPAGINA 24 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 25. ConclusiesBepalen van erfgoedwaarde:onderzoek op siteniveau nruimer vergelijkend onderzoekGeografische inventaris van hetbouwkundig erfgoed: goede basismaar niet voldoende om specifiekregionaal erfgoed in kaart tebrengenNoodzaak van thematischeverdieping van de geografischeinventaris op regionaal niveauNood aan breder onderzoek vande rurale architectuur inVlaanderen PAGINA 25 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE 26. PAGINA 26 25 februari 2011 Ruraal erfgoed in de Wase polders VIOE