Theorie boek 2:

1) Geconsolideerde jaarrekening: één gezamenlijke jaarrekening voor een geheel van twee of meer ondernemingen die zodanige banden onderhouden dat ze als één economisch geheel kunnen worden beschouwd.

2) Groep/Business combinations (volgens IFRS 10 Consolidated Financial statements): Een groep ontstaat indien een onderneming (moeder) op directe of indirecte wijze een andere onderneming (dochter) controleert. De groep bestaat uit juridisch zelfstandige vennootschappen, maar heeft zelf geen rechtspersoonlijkheid.Moeder: moet geconsolideerde en enkelvoudige jaarrekening opstellenDochter: enkelvoudige jaarrekening

3) Controle (volgens IFRS 10): Een investor (die rapporteerd) die controle uitoefent in een andere entiteit (de investee). Controle is een weerlegbaar vermoeden en er moeten aan drie criteria worden voldaan:

a. Machti. Direct of indirect bezit van meer dan de helft van het

stemrechtii. Overeenkomst of statuut

iii. Bevoegdheid tot benoeming of ontslag van meerderheid bestuurders of meerderheid stemmen op vergaderingen Raad van Bestuur

b. Variabel Rendement/vergoedingi. Kan zowel positief als negatief zijn

ii. De moederonderneming wordt blootgesteld aan de risico’s en voordelen van de dochter

c. Band tussen macht en rendementi. De moeder heeft de macht om het rendement te

beïnvloedenEr kan ook controle zijn zonder aandelen te bezitten (special purpose vehicles) + ook mogelijk controle uit te oefenen over onderdeel van een juridische entiteit (silo).

4) Controle (volgens belgische wetgeving)a. Onweerlegbaar vermoeden (« controle in rechte »)

i. Meerderheid stemrechtenii. Meerderheid benoemings- of ontslagrechten

iii. contractuele overdracht controlebevoegdheidiv. Indirecte meerderheid via stemrechtenovereenkomstv. Gezamenlijke controle

b. Weerlegbaar vermoeden (controle in feite)i. Controle niet in rechte, maar wel voldaan aan algemene

definitie controle: op voorlaatste en laatste AV stemrechten uitgeoefend die de meerderheid op de vergadering vertegenwoordigen.

5) Aandelen: bezitten een lidmaatschaps en vermogensrechta. Lidmaatschapsrecht: Inspraak of zeggenschap over een

onderneming

b. Vermogensrechts: recht op uitkeringen van de winst/evenredig deel van liquidatiesaldo

In principe evenredig met deel kapitaal dat de aandelen vertegenwoordigen, maar hiervan wordt vaak afgeweken: preferente aandelen, stemrechtbeperkingen, meervoudig of geen stemrecht, prioriteitsaandelen…

6) Gezamenlijke controle (volgens belgsiche wetgeving)a. Contractueel overeengekomen controle over een gezamenlijke

dochterondernemingb. Gelijke belangenpercentages hoeven nietc. (vb) Joint ventures : geen dominante onderneming +

risicospreiding7) IFRS 11 (Joint Arrangements)

a. Gezamenlijke activiteiten (« joint operations »)b. Gezamenlijke entiteiten (« joint ventures »)

8) Geassocieerde ondernemingen (IAS 28 « Investments in Associates and Joint Ventures »)

a. Investeerder heeft belangrijke invloed MAAR andere onderneming is geen dochter of joint venture

b. Investeerder mag wel deelnemen aan bestuur maar niet sturen (weerlegbaar vermoeden: > 20% stemrechten)

c. Andere vermoedens van joint arrangementsi. vertegenwoordiging RvB, deelname besluitvormingsproces,

belangrijke transacties tussen houder deelneming en onderneming, uitwisseling leidinggevend personeel, verstrekking essentiële technische informatie,…

9) Consortium (Belgisch)a. consolidatieplicht: verschillende ondernemingen onder centrale

leidingb. Onweerlegbaar vermoeden van centrale leiding:

overeenkomsten / statutair of meerderheid zelfde personen in bestuursorganen

c. Weerlegbaar vermoeden van centrale leiding: meerderheid aandelen bij zelfde (rechts)personen.

d. Dus ook ondernemingen die een horizontaal verband hebben (zoals bij een consortium) moeten consolideren en geldt voor alle leden van het consortium bij de Belgsiche regelgeving. Bij het IFRS mag dit, maar moet het niet.

10) Principaal: investeerder oefent macht uit voor eigen belang11) Agent: investeerder oefent macht uit voor rekening van anderen

(fiduciary control). De opdrachtgever als agent zal dan als controlerende entiteit worden beschouwd.

12) Potentiële stemrechten: callopties/aandelenwarranten, financiële instrumenten converteerbaar in aandelen, enz…

13) (IFRS 10) Er is een onderscheid tussen materiële rechten (substantive rights) en beschermende rechten (protective rights). Bij beoordelen macht houdt men enkel rekening met de materiële rechten.

14) (IFRS 10) consolideren vanaf het moment dat controle wordt verworven over de dochteronderneming.

15) Een verbonden onderneming (volgens Belgisch systeem)a. onderneming die zij controleertb. die haar controleertc. consortiumd. andere ondernemingen die worden gecontroleerd door a,b,c

16) Een deelnemersverhouding (volgens Belgisch systeem)a. rechtstreeks of via dochter deelnemingb. duurzame en specifieke band + beïnvloeding op het beleidc. weerlegbaar vermoeden vanaf

i. een vertegenwoordiging van 10 % van het kapitaalii. Vertegenwoordiging van minder dan 10 % van het kapitaal

+ rechtstreekse of onrechtstreekse maatschappelijke rechten (waardoor ze 10 % vertegenwoordiging krijgen)

17) Andere financiële vaste activa op de balansa. Aandelen: geen deelneming, wel duurzame en specifieke band om

de eigen bedrijfsuitoefening te bevorderen18) Bij de toelichting van de enkelvoudige resultatenrekening moet men ook

de aanschaffingswaarde, meerwaarde, waarde-verminderingen en namen ondernemingen vermeld worden waarin de onderneming een deelneming bezit.

19) Waarom een geconsolideerde jaarrekening?a. Enkelvoudige jaarrekening verliest deel van haar betekenis voor

ondernemingen die tot een groep behoren omdat zij niet meer onafhankelijk zijn: groepsbelang

b. Sommige ondernemingen kunnen bedrijfseconomisch niet apart overleven

c. Groepsleiding kan haar macht gebruiken/misbruiken zodat uiteindelijk de enkelvoudige jaarrekening wordt beïnvloed

i. (Vb) De leiding van een groep kan beslissen om kapitaalbelang van minderheidsaandeelhouder in een dochteronderneming te laten afnemen door zelf te beslissen over kapitaalsverhoging (hierdoor wordt enkelvoudige jaarrekening sterk beïnvloed door een hogere schuldgraad)

d. Geconsolideerde jaarrekening heeft een complementair karaktere. Fiscale compensatie tussen verschillende vennootschappen groep

is niet toegelatenf. (Besluit) Geconsolideerde jaarrekening heeft groot economisch

belang door de bijkomende informatie20) Consolidatieplicht (Belgische wetgeving en IFRS 10)

a. Ondernemingen die rechtstreeks of onrechtstreeks controle uitoefenen op één of meerdere ondernemingen moeten geconsolideerde jaarrekening opstellen

b. Elke moedervennootschap moet een geconsolideerde jaarrekening en een jaarverslag over die jaarrek. opstellen indien zij, alleen of gezamenlijk, één of meer dochterondernemingen controleert

21) Controlepercentage

a. weerspiegelt graad van macht en zeggenschap van moederonderneming en graad van afhankelijkheid van de dochter

b. % stemgerechtigde aandelen aangehouden door moederonderneming

c. rechtstreeks of onrechtstreeks (via optelling van de percentages), controle stopt indien percentage onder 50 %

d. eigen aandelen dochterondernemingen tellen niet meee. bepaalt omvang controle

i. bepalend voor consolidatiekringii. bepalend voor consolidatiemethode

22) Belangenpercentagea. weerspiegelt het financieel belang van de moederonderneming in

het netto-actief en de resultaten van de dochterondernemingb. Wordt gebruikt voor het uiwerken van de consolidatie zelf

(consolidatieverschil, belang van derden, enz…)c. % kapitaal van de onderneming waarin de aandelen worden

aangehouden = omvang kapitaalbelangd. Rechtstreeks of onrechtstreeks (via vermenigvuldiging van de

percentages)23) Afwijking controle en belangepercentages

a. Bij onrechtstreekse deelnemingb. Bij wederzijdse deelneming: dochter heeft ook aandelen in moeder

– geen invloed controle%, wel belangen%:i. ((1-b) x a) / (1 – a.b)

ii. a = belang moeder in dochteriii. b = belang dochter in moeder

c. Circulaire deelneming: dochter heeft zelf een deelneming in een andere (klein)dochter die dan weer deelneming heeft in de moeder: geen belang voor controle%, wel voor belangen%:

i. ((1-c) x a) / (1-abc)ii. a = belang moeder in dochter

iii. b = belang dochter in kleindochteriv. c = belang kleindochter in moeder

24) Vrijstellingen in consolidatieplicht (bij Belgische wetgeving)a. Subconsolidatie (moet goedgekeurd worden door AV met bijz.

meerderheid – alle dochters in consolidatie grootmoeder)b. Vrijstelling in geval van kleine groepen (max. 1 criteria

overschrijden gedurende 2 opeenvolgende jaren: omzet 29,2 miljoen € of balanstotaal 14,6 miljoen € of personeel 250 voltijds)

c. Geldt niet voori. Beursgenoteerde ondernemingen

ii. Ondernemingen met ondernemingsraad25) Vrijstelling in consolidatieplicht (bij IFRS)

a. Bij subconsolidatie is akkoord van alle minderheidsaandeelhouders vereist

b. Vrijstelling voor kleine groepen is niet mogelijk26) Consolidatiekring

a. Het geheel van ondernemingen die in de consolidatie worden opgenomen

b. De consoliderende onderneming en alle binnen- en buitenlandse dochterondernemingen

27) Uitsluitingen consolidatiekringa. Zie slide 35 + 36 FRA 4 op Blackboard

28) 3 Consolidatiemethoden (Belgische wetgeving)a. Integrale (dochterondernemingen met exclusieve controle)b. Evenredige/proportionele consolidatiemethode

(gemeenschappelijke dochterondernemingen)c. Vermogensmutatiemethode

i. Geassocieerde dochterondernemingenii. Feitelijk gecontroleerde ondernemingen die onder

verplichte uitsluiting vallen (vereffening, stoppen, gemeenschappelijke/afwijkende act. Ondernemingen)

Voor IFRS: hetzelfde als Belgisch behalvea. Vermogensmutatiemethode verplicht voor geassocieerde en

gemeenschappelijke ondernemingen

De Integrale consolidatiemethode Eliminatie deelneming Eliminatie onderlinge transacties Integrale samenvoeging alle actief en

passiefbestanddelen/opbrengsten en kosten in geconsolideerde balans/RR

29) Consolidatieverschil: Aankoopprijs deelneming – boekwaarde EV dochter. Dit kan verschillen, redenen:

a. Over- of onderwaardering activa/passiva dochteri. Overwaardering : positieve goodwill

ii. Onderwaardering : negatieve goodwillb. Strategische redenenc. Rendabiliteitsvooruitzichten

Op dag van verwerving wordt de waardering van activa en passiva dochter tegen « fair value » gedaan. Dit gebeurt enkel op de geconsolideerde jaarrekening, niet in de enkelvoudige jaarrekening van de dochter. Dat verklaart de over/onderwaardering. Compensatie van consolidatieverschillen is niet toegestaan (tenzij betrekking op eenzelfde dochteronderneming dan is het verplicht)

30) Positieve consolidatieverschillen (Belgische wetgeving)a. Activeren op actiefzijde geconsolideerde balansb. Afschrijven (in principe 5 jaar, anders toelichting)

i. 7de Europese richtlijn: Je kan ook het consolidatieverschil direct volledig afschrijven op het EV (maar in België is afschrijving verplicht)

31) Positieve consolidatieverschillen (IFRS)a. Activerenb. NIET afschrijven

i. Impairment (waardevermindering). Het actief wordt gewaardeerd tegen kostprijs – gecumuleerde waardeverminderingen (impairment losses).

32) Negatieve consolidatieverschillen (Belgische wetgeving)a. Via eigen vermogen geconsolideerde balansb. Via RR mag enkel indien consolidatieverschil het gevolg is van een

verwachte ongunstige ontwikkeling resultaten dochter of verwachte kosten die dochter zal veroorzaken op verwervingsdatum

33) Negatieve consolidatieverschillen (IFRS)a. Opnemen in resultatenrekening als winst

34) Moment bepaling consolidatieverschillena. Op moment van verwervingb. Resultaten dochter voor verwerving = pre-acquisitiewinst

i. Resultaat van het boekjaar dat component is van eigen vermogen dochter op moment van verwerving deelname

ii. Wordt bijgerekend bij het consolidatieverschilc. Resultaten dochter na verwerving = post-acquisitiewinst

i. Resultaat van het boekjaar dat geen component is van eigen vermogen dochter

ii. Wordt NIET bijgerekend bij consolidatieverschil35) Belang van derden bij integrale consolidatie

a. Wat als je geen 100 % deelneming hebt (derden hebben dus een bepaald belang in de groep) ?

b. 3 Theorieëni. Eenheidstheorie

1. Belang van derden is component eigen vermogen van de groep

2. IFRS gebruikt deze theorieii. Belangentheorie

1. Belang van derden is component vreemd vermogen van de groep

iii. Uitgebreide belangentheorie1. Belang van derden ligt tussen het eigen en vreemd

vermogen in2. België gebruikt deze theorie

36) Eliminatie intragroepstransactiesa. IFRS

i. Verkopen/kosten/dividenden worden volledig geëlimineerd

ii. Niet-gerealiseerde winsten (verliezen) uit intragroepstransacties die bijgeteld (afgetrokken) zijn in de boekwaarde van de activa worden geëlimineerd

b. Belgische wetgevingi. Worden geëlimineerd zonder invloed geconsolideerd

resultaat1. Onderlinge vorderingen en schulden2. Overlopende rekeningen m.b.t onderlinge

transactiesii. Worden geëlimineerd met invloed geconsolideerd resultaat

1. Dividenden2. Waardeverminderingen op intragroepsvordering

3. Verkopen vaste activa tussen groepsleden4. Interne resultaten begrepen in de voorraden

37) Resultaatbepaling en toewijzinga. Neutralisatie van resultaatbestemming enkelvoudige jaarrekening

van de dochterb. Resultaat boekjaar gaat volledig op passief van enkelvoudige

balansc. Geconsolideerd resultaat: som individuele resultaten +/- correctie

intragroepsresultaten +/- correctie deelnemingd. Geconsolideerd resultaat wordt toegewezen

i. Aandeel van de groep -> groepsreservesii. Aandeel derden -> belang van derden

De evenredige/proportionele consolidatiemethode Gemeenschappelijke dochterondernemingen (dus geen 100%

deelneming en de anderen zijn geen minderheid, bvb 50-50 verdeling)

Bij IFRS -> Proportionele consolidatiemethode NIET toegestaan voor gemeenschappelijke dochterondernemingen, deze regel is enkel Belgisch.

Consolidatieverschillen en eliminatie intragroepstransacties zijn exact hetzelfde bij evenredige/proportionele methode als de integrale methode.

Berekening proportioneel aandeel activa/passive/kosten/opbrengsten van dochters

Eliminatie deelneming Eliminatie onderlinge verrichtingen Opstellen geconsolideerde jaarrekening

o Geen post “belang van derden” of “aandeel derden in het resultaat”

De vermogensmutatiemethode (equity method) voor geassocieerde ondernemingen (België + IFRS) voor dochterondernemingen die verantwoord buiten de

consolidatie worden gehouden (België) voor gezamenlijke dochterondernemingen (IFRS) Komt onder aparte post van FVA en RR

Belgisch/IFRS Op datum van verwerving

o Opnemen deelneming in balans en RRo Bedrag = aandeel in het EV + het resultaat van de

dochtero EV = boekwaarde actief – boekwaarde voorzieningen en

schulden (incl resultaat boekjaar op datum verwerving, behalve interimdividend).

Geen samenvoeging van de jaarrekeningen/geen eliminatieboekingen. Dividenden wel elimineren.

In latere jareno Deelneming vermeerderen/vermindering met

toename/afname van het EV + aandeel in resultaat – dividenden

IAS 28 Op datum van verwerving : Investering boeken tegen kostprijs. Toename/afname wordt NIET ingeboekt

38) Segmentrapportering: Inzicht in prestaties van een onderneming (of groep) per activiteit of geografische markt

a. In België: segmentrapporteringsverplichtingen beperkt (enkel ondernemingen met uiteenlopende activiteiten/geografische markten)

b. In IFRS moet deze informatie worden opgenomeni. Producten en diensten

ii. Geografische gebieden waar onderneming werkzaam isiii. Grootste afnemers van de ondernemingiv. Operationele segmenten waarvan hun omzet groter is dan

10 % van totale omzet (en minstens 75 % van de omzet moet verdeeld zijn in segmenten)

1. Operationeel segment: onderneemt bedrijfsactiviteiten met daaraan verbonden opbrengsten en kosten. De « chief operating decision maker » beoordeelt regelmatig de operationele resultaten van het segment om beslissingen te nemen over de aan het segment toe te kennen middelen en ter beoordeling van de prestaties van het segment.

39) Delen van een periodieke financiële rapportagea. alg. informatieb. winst/verlies per segment, incl. K/O A/Pc. aansluiting W/V K/O A/P per segment met totalen jaarrek. of

rapportd. omzet aan externe klanten per soort / groepe. geografische informatief. mate waarin ondern. afhankelijk is van grootste afnemers

i. Indien afnemer meer is dan 10 % van de omzet -> rapporteren wat omzet van de klant is en waar klant geografisch is

40) Analyse geconsolideerde jaarrekening : complexer dan de enkelvoudige, 3 redenen

a. Geaggregeerde financiële informatie voor de groep als geheel waardoor het moeilijker is om te bepalen welk onderdeel van de groep wat heeft bijgedragen – segmentrapportering kan hierbij helpen

b. Samenstelling groep heeft invloed op resultaat groep – consolidatiekring is belangrijk (bv. Van de Velde)

c. Consolidatie op basis van VMM: soort van « off-balance sheet » schulden want schulden worden niet mee geconsolideerd wat een vertekend beeld kan geven (bvb. Schuldratio’s zien er beter uit) – best ook financiële staten bekijken van de ondernemingen geconsolideerd volgens VMM

Andere opmerkingen over de analyse van de jaarrekening Analyse geeft globaal beeld prestaties groep: kunnen afwijken

prestaties moeder Solvabiliteit op groepsniveau is meer relevant Algemene schuldgraad groep is meestal hoger Financiële prestaties kunnen ook afwijken omwille van

groepshefboomeffect (door gedeeltelijke financiering door derden) Er kunnen minder ratio’s berekend worden omdat sommige gegevens

niet gekend zijn Bepaalde ratio’s weinig relevant voor heterogene groepen (bv.

Liquiditeitsratio’s)

Theorie boek 3

Special topics1) Uitgestelde belastingen

a. Zijn het gevolg van tijdelijke verschillen tussen de bedrijfseconomische en fiscale resultaatbepaling

i. In landen waar er sterke band is tussen enkelvoudige bedrijfseconomische en fiscale jaarrekening -> verschillen minimaal (zoals in België niet zoals in NL of Angelsaksische landen)

b. Fiscale boekhouding wordt beïnvloed door fiscale motieven en daardoor geeft de jaarrekening niet steeds de juiste bedrijfseconomische situatie weer

c. Op lange termijn: bedrijfseconomische winst = fiscale winstd. Op korte termijn: verschillen tussen effectief te betalen belastingen

en « fictieve » bedrijfsecon. te betalen belasting tot uitdrukking te brengen in de jaarrekening = uitgestelde of latente belastingen

i. Kan op 2 manierenii. Taxes payable accounting (te betalen belasting)

iii. Deferred tax accounting (uitgestelde belasting)2) Te betalen belasting (Bij Belgische ENKELVOUDIGE Jaarrekeningen)

a. Te betalen belastingen als uitgave boekenb. Geen rekening houden met mogelijk verschil tussen fiscale en

bedrijfseconomische winstc. 2 uitzonderingen waarbij dit niet wordt gebruikt

i. Onderneming krijgt kapitaalsubsidiesii. Bij bepaalde gerealiseerde meerwaarden op IVA en MVA

3) Uitgestelde belasting (Bij Belgsiche GECONSOLIDEERDE jaarrekeningen)a. In RR een totale belastingkost boeken die overeenstemt met een

fictieve belasting die de onderneming had moeten betalen volgens de bedrijfseconomische winst.

b. In de balans wordt dan het verschil uitgedrukti. Bedrijfseconomische waarde > fiscale waarde: uitgestelde

belastingschuldii. Bedrijfseconomische waarde < fiscale waarde: uitgestelde

belastingvorderingc. Kan via de balans of via de RR berekend worden, IAS 12 schrijft via

de balans voor4) De balansmethode om uitgestelde belastingen te berekenen

a. Actieve of passieve belastinglatenties (verschillen) kunnen ontstaan

i. Bij bepaalde gerealiseerde meerwaarden op IVA en MVAii. Bij kapitaalsubsidies

iii. Bij fiscaal niet aanvaarde afschrijvingsmethodesiv. Het boeken van waardeverminderingen op

handelsvorderingen die fiscaal niet aanvaard wordenv. Fiscaal vrijgestelde herwaarderingsmeerwaarden

b. Tijdelijk verschil dat ontstaat tussen boekwaarde en fiscale waarde van activa zonder verschil tussen bedrijfseconomisch en fiscaal resultaat ook als belastinglatentie opnemen en verwerken via EV

c. Stappen van de balansmethode: zie slide 20-21 FRA 85) Balance sheet = statement of financial position6) Income statement = statement of comprehensive income

7) Fair Value Accounting & Impairment8) Het historisch kostprijsprincipe: Het feit dat activa/passiva in beginsel

worden gewaardeerd tegen historische kostprijs (boekho9) Fair Value: Bedrag waarvoor een actief kan worden verhandeld of een

verplichting kan worden afgewikkeld tussen terzake goed geïnformeerde, tot een transactie bereid zijnde partijen, die onafhankelijk zijn.

a. Kan best bepaald worden via de marktwaarde (IFRS/IAS)b. Als marktwaarde niet beschikbaar is: alternatieven gebruiken

(discounted cash flow, Black & Scholes)10) Er is een evolutie van kostprijs accounting naar fair value accounting.

Redenen:a. Transparantere rapportering, hierdoor wordt er beter aan de

informatiebehoefte van kapitaalmarkt voldaan (kapitaalmarkt werkt efficiënter en doeltreffender -> kapitaalkost wordt gedrukt)

b. Waarderingen zijn marktconform en actueelc. Meer aandacht voor tijd en risicod. Bepaalde financiële instrumenten om risico’s in te dekken passen

niet in principe van historische kostprijse. Economische winstbegrip

11) Economisch winstbegripa. De waarde van een onderneming = actuele waarde toekomstige

netto-inkomstenstromen die de onderneming verwacht te genereren. Dit zou dan de marktwaarde moeten zijn.

b. Laat toe om waardekloof tussen boekwaarde EV en marktwaarde onderneming meer te dichten

12) Voor en nadelen fair value acccountinga. Voordelen

i. Nauwe band met meest recente economische omstandigheden = meer relevante informatie

ii. Transparantie en vergelijkbaarheidiii. Homogeen beeld vermogenscomponenten door eenduidig

waarderingsmomentiv. Minder mogelijkheden om winstcijfers te manipuleren

b. Nadeleni. Toename volatiliteit balans- en resultaatgegevens

ii. Loskoppeling aanwending en waardering vermogenselementen

iii. Kosten en betrouwbaarheid fair value meetprocesiv. Nieuwe vormen van manipulatie (spelen met assumpties)

13) Fair Value Accounting en IFRS/IASa. Bij IFRS/IAS : wordt steeds ruimer toegepast

b. In Europa : Basisprincipe blijft de historische kostprijs, maar Fair Value Accounting wordt wel uitgebreid voor financiële instrumenten

14) Impairmenta. Impairment of assets = waardevermindering van activab. Netto-boekwaarde actief of cash generating unit > realiseerbare

waarde (IAS)i.  Netto boekwaarde = aanschaffingsprijs –

afschrijvingen/waardeverminderingenii. Realiseerbare waarde = netto verkoopwaarde of

gebruikswaarde (=actuele waarde geschatte toekomstige kasstromen) (hoogste van de 2)

c. (IAS) Betaalde goodwill moet na overname worden toegewezen aan CGU die voordelen realiseren door de overname om zo eventuele waardeverminderingen vast te stellen.

15) Impairment of Assetsa. Indicatoren die wijzen op een waardeverminderingb. Indien er aanwijzingen zijn

i. Formele bepaling of schatting netto verkoopwaarde of gebruikswaarde

ii. Bepaling realiseerbare waarde via kasstromen die het actief voortbrengt

1. Wordt vooral gedaan door een cash generating unit = kleinste groep activa die onafhankelijk van andere activa kasstromen voortbrengt

2. Toekomstige kasstromen enkel schatten op basis van huidige conditie van het actief

iii. Waardevermindering als kost boeken (uitz. Geherwaardeerde activa)

iv. Afschrijvingen aanpassen door de waardeverminderingv. Informatie over de waardevermindering schrijven in de

toelichting (IAS 36)c. Een waardevermindering kan teruggenomen worden, maar enkel

als de realiseerbare waarde is veranderd.i. De nettoboekwaarde mag wel nooit hoger zijn dan de

boekwaarde zonder waardevermindering (ofwel, de nieuwe boekwaarde na terugneming van waardevermindering mag nooit groter zijn dan de originele boekwaarde)

16) Financiële instrumentena. Elk contract dat resulteert in een financieel actief voor de ene

en een financieel passief voor de andere ondernemingb. Primaire financiële instrumenten

i. Financiële activa1. Liquide middelen2. Contractueel recht om liquide middelen/ander

FVA te verkrijgen/om te wisselen3. EV instrument andere onderneming

4. Contract dat kan worden vereffend in EV instrumenten van de onderneming

ii. Financiële passiva1. contractuele verplichting om liquide middelen of

andere financiële activa te leveren2. contractuele verplichting om financiële

instrumenten om te wisselen tegen potentieel ongunstige voorwaarden

3. een contract dat kan worden vereffend in eigen vermogen instrumenten van de onderneming zelf

17) Niet-afgeleid financieel instrument = instrument waarbij de onderneming een variabel aantal eigen vermogen instrument van haarzelf verplicht zal/kan ontvangen

18) Afgeleid financieel instrument = Kan vereffend worden op een andere manier dan door omwissleing van een vast bedrag van liquide middelen of ander FVA

a. Opties (call-put)b. Futuresc. Forwardsd. Swaps

19) Eigen vermogen instrument = elk contract dat een residueel belang vertegenwoordigt in de activa van een onderneming na aftrek van al de schulden van die onderneming

20) Verwerking financiële instrumenten in jaarrekeninga. Moment registratie = moment aankoop

i. De 2 basisvoorwaarden voor erkenning actiefbestanddeel zijn vervuld

1. Overdracht risico en voordelen2. Kostrpijs/marktwaarde is betrouwbaar bepaald

b. Waardering: verschillende mogelijkhedeni. Bij aankoop: waardering tegen kostprijs = marktwaarde op

dat ogenblik = waarde financieel instrument + transactiekosten + eventuele aanpassingen (bv. uitgestelde rentevergoedingen)

ii. Balansdatum: afhankelijk aard en looptijd:1. Historische kostprijs (gedurende ganse looptijd aan

historische kostprijs gewaardeerd, met impairments, wordt voor KT)

2. Laagste kostprijs of marktwaarde (= LOCOM: lower of cost or market value, wordt gebruikt voor KT of LT)

3. Fair value (wordt gewaardeerd bij balansdatum op fair value, vaak gebruikt voor afgeleide financiële instrumenten)

iii. Verschillende methodes hebben op korte termijn andere bedragen, op LT altijd hetzelfde

1. Locom = meest conservatieve benadering2. Fair Value = grotere fluctuaties in de winst

21) Rapportering financiële instrumenten (Europa)a. LT: van historische kostrpijs teruggaan naar realiseerbare waarde

in geval van zekere en vaststaande waardeverminderingb. Niet-gerealiseerde verliezen: RR (tenzij

herwaarderingsmeerwaarde)c. Niet-gerealiseerde winsten: Balans onder

herwaarderingsmeerwaarden (tenzij terugname ongerealiseerde verliezen)

d. Carve out (uitzondering) van de EU : de Full Fair Value optie (onderneming mag kiezen welk financieel actief het waardeert tegen fair value) is NIET toegestaan

22) Waardering financiële instrumenten (IAS 39)a. Financiële activa: fair value + alle fin. instrumenten die op

balansdatum bestaan opnemen met 3 uitzonderingen (waarbij er waardering is tegen historische KP of geamortiseerde KP bij vaste afloopdatum)

i. leningen en vorderingen ontstaan in de onderneming die niet bestemd zijn voor trading

ii. financiële activa aangehouden tot einde looptijd (held-to-maturity)

iii. financiële activa zonder marktwaarde en niet betrouwbaar te meten

b. Financiële passiva = geamortiseerde kostprijs met 2 uitzonderingen (waarbij er waardering is tegen Fair Value)

i. financiële verplichtingen met trading karakterii. afgeleide financiële instrumenten die passiva zijn

23) Rapportering Financiële activaa. Primaire en afgeleide financiële instrumentenb. Niet-gerealiseerde winsten of verliezen uit niet-gedekte financiële

activa/passivai. RR: in geval van trading

ii. EV: wanneer beschikbaar voor verkoop

24) Risicodekkinga. Financiële instrumenten kunnen als dekking worden gebruiktb. Er bestaat een invers verband tussen verwachte verandering in

prijs dekkinginstrument en gedekte positiec. Boekhoudkundige verwerking van dekkinginstrumenten kan op 2

maniereni. Hedge accounting

ii. Fair Value Accounting25) Hedge accounting (zie schema pg 24)

a. Dekkinginstrument op zelfde manier gewaardeerd als gedekte positie

b. Waardeschommelingen dekkinginstrumenten en gedekte positie opnemen in dezelfde periode: neutraliserend effect

c. Controversieel want er kan winstmanipulatie zijnd. 2 soorten: Cashflow hedge en fair value hedge

i. Cashflow hedge: indekken tegen schommelingen in cashflow

ii. Fair Value hedge: indekken tegen schommelingen in fair value

e. Carve out (uitzondering) van de EU: versoepelde regels voor hedge accounting

26) Fair Value Accounting (zie schema pg 24)a. Dekkingsinstrument wordt gewaardeerd tegen fair valueb. Wordt periodiek aangepast bij waardeveranderingenc. Niet gerealiseerde winsten en verliezen -> RR

27) Accounting voor transacties in vreemde deviezena. Soms transacties in vreemde munten (= valuta of deviezen)

i. Kan zonder indekking tegen wisselkoersrisico = unhedgedii. Kan met indekking tegen wisselkoersrisico = hedged

28)Unhedged transactions (geen indekking tegen wisselkoersrisico’s)a. IAS 21

i. Transactiedatum: registratie in nationale munt tegen wisselkoers

ii. Balansdatum: omrekening monetaire items in vreemde munt naar nationale munt tegen slotkoers

iii. Wisselkoersverschillen: RR (zowel gerealiseerd als niet-gerealiseerd)

b. Europai. wisselkoersverliezen ten laste nemen,

wisselkoersopbrengsten pas bij de realisatie (= voorzichtigheidsprincipe)

29) Hedged tranactions (indekking tegen wisselkoersrisico’s)a. Gebeurt vai een forward exchange contract

(termijndeviezencontract)30) Accounting voor buitenlandse activiteiten

a. Jaarrekeningen filialen of dochterondernemingen: lokale muntb. Consolidatie: omrekening naar munt moederonderneming

i. (IAS 21) Gebeurt via de slotkoersmethode (closing rate method)

31) De slotkoersmethode (closing rate method)a. Activa en passiva: omrekening tegen slotkoersb. Ingebracht kapitaal: historische koersc. Opbrengsten en kosten: omrekening tegen gemiddelde

wisselkoers over perioded. Omrekeningswinst- of verlies: onmiddellijke aanpassing EV -

cumulatie tot verkoop dochter en dan opnemen in resultaat

Presentatie financieel staten (Belgisch vs IFRS)

32) IASB conceptueel accountingkadera. IASB = International Accounting Standards Bord

b. Conceptueel accountingkader -> Basis voor ontwikkeling accountingstandaarden en referentiepunt bij afwezigheid van accountingstandaarden

c. Doelstelling jaarrekeningi. verstrekken van informatie over financiële positie,

prestaties en liquiditeit van een onderneming die nuttig is voor breed publiek

ii. nuttige informatie = begrijpbaar, relevant, betrouwbaar, vergelijkbaar

d. Jaarrekening is gebaseerd op accrual accounting (<-> cash accounting) en continuïteitsassumptie

i. Bevat: activa, verplichtingen, EV, inkomsten (incl. winsten) en uitgaven (incl. verliezen)

ii. Opnemen wanneer het waarschijnlijk is dat toekomstige econ. voordelen verbonden aan het element van of naar de onderneming zullen stromen en wanneer het element een kostprijs heeft of een waarde die betrouwbaar kan bepaald worden

e. Waardering activa en passiva: 4 basisseni. Historische kost (=meest gebruikt)

ii. Current cost (fair value)iii. Realiseerbare waardeiv. Huidige waarde (present value)

33) Presentatie financiële statien bij IASa. IAS primeert over IASB-kaderb. Financiële staten dienen een getrouwe weergave (fair

presentation) te zijn van de financiële positie, financiële prestaties en kasstromen van een entiteit.

c. “Full compliance”, anders mag IFRS niet vermeld wordend. Continuïteitsassumptie/accrual accounting en consistentiee. Weglatingen of fouten worden als materieel beschouwd indien ze

de econ. beslissingen van de gebruikers kunnen beïnvloeden f. Compensatie is in het algemeen niet toegelaten, tenzij verplicht

door IFRSg. Vergelijkbare informatie t.a.v. vorig boekjaar, tenzij uitzondering

IFRSh. Financiële staten moeten minstens 1x per jaar worden opgesteld

34) Componenten jaarrekeninga. IAS

i. Balansii. Resultatenrekening

iii. Staat van wijzigingen in het eigen vermogeniv. Kasstromenoverzichtv. Toelichting

b. Belgische wetgevingi. Balans

ii. Resultatenrekeningiii. Toelichting

iv. Sociale balans (geldt niet voor geconsolideerde jaarrekening)

c. Extra opmerkingeni. Verantwoordelijkheid opstelling jaarrekening is bij Raad

van Bestuurii. jaarrekening moet ook goedgekeurd worden door AV voor

publicatie (enkel België)35) Balans

a. IAS: onderscheid tussen vlottende en niet-vlottende balansposteni. Vlottende activa = omgezet binnen normale verloop

exploitatiecyclus; KT (< 12 maanden); liquide middelenii. Vlottende passiva = voldaan binnen normale verloop

exploitatiecyclus of op KT (< 12 maanden)iii. Verschil tussen België en IAS bij vlottende activa

1. vorderingen > 1 jaar en voorraden die niet binnen de normale exploitatiecyclus omgezet worden is voor IAS een niet-vlottend actief, voor België een vlottend actief

b. Wanneer wijze van verslaggeving of bedragen van een vorige boekhoudperiode worden aangepast, moeten volgens IAS de vergelijkende bedragen van het begin en het einde van de vergelijkende periode worden weergegeven

c. Zie schema slide 75/76 FRA 836) Resultatenrekening

a. IASi. Opstelling RR mag zowel naar aard als naar functie

b. Belgiëi. Opstelling enkelvoudige RR enkel naar aard

ii. Opstelling geconsolideerde RR naar aard als naar functiec. Classificatie uitzonderlijke resultaten: niet meer toegestaan onder

IFRS!d. Zie schema’s slide 78/79 FRA 8

37) Staat van wijzigingen in het EV = Voorstelling mutaties eigen vermogen van begin- tot eindbalans

a. Verplicht onder IAS (statement of changes in equity)b. België: mutaties mag enkel in toelichting geconsolideerde

jaarrekening (maar geen verplichting)38) Kasstroomoverzicht = Inzicht in aard en omvang van transacties die

kaspositie beïnvloeden.a. Verplicht onder IASb. Bestaat uit 3 categoriëen

i. Operationele activiteitenii. Investeringsactiviteiten

iii. Financieringsactiviteiteniv. (wat dan in total de netto-toename of afname is van liquid

middelen)c. Statement of Cash Flows

39) De Toelichtinga. IFRS = vraagt voor veel gedetailleerde informative

b. België = vereist minder gedetailleerde informatie40) Sociale Balans (enkel verplicht bij enkelvoudige jaarrekening België)

a. Informatie vani. Personeelsomkadering (bv. aantal werknemers)

ii. Personeelskosten (bv. bezoldigingen)iii. Gebruik van overheidsmaatregelen ter bevordering van

werkgelegenheid (niet meer van toepassing sinds 2009)iv. Opleiding werknemers

41) Toepassing IFRSa. Europa:

i. IFRS verplicht voor alle beursgenoteerde ondernemingen voor opstelling geconsolideerde jaarrekening

ii. Mag door EU-lidstaten uitgebreid worden naar andere ondernemingen

iii. Eens een onderneming vrijwillig kiest voor IFRS, moet het dat blijven gebruiken

b. Het EU endorsement mechanismei. Er gebeurt een technische review van een nieuwe IFRS

standaard door de EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group)

ii. Goedkeuring door ARC (Accounting Regulatory Committee)iii. EU mag uitzonderingen (carve outs) toepassen op het IFRS,

dus er kan een verschil zijn tussen het Internationale en Europese IFRS (er waren vroeger 2 carve outs, nu niet meer)

42) Invloed IFRSa. Bevorderen van vergelijkbaarheid en transparantieb. Minder mogelijkheden voor winststuringc. IFRS is gesteund op principes « US GAAP: regelsd. IFRS en US GAAP convergeren op termijn

43) Gevolgen IFRSa. Volatielere resultaten, maar betere weerspiegeling economische

realiteitb. Invloed op resultaten door verschil IFRS vs. nationale GAAPc. Impact IFRS op Belgische resultaten vrij groot « e.g. U.K.,

Nederland44) Impact IFRS op kwaliteit financiële verslaggeving

a. Nog geen eenduidig antwoord (studies spreken elkaar tegen)b. Institutionele en governance omgeving spelen belangrijke rol in de

toekomst: noodzakelijk opdat toepassing IFRS ter bevordering kwaliteit FR volledig benut wordt