Vergeet niet een viering van de witte donderdag in de Johanneske rk

verg

eet n

iet

2

woorden van welkom

Geprezen zijt Gij, Heer onze God, koning van de wereld, die ons opdroeg het feestlicht te ontsteken

de paaskaars wordt ontstoken wij zingen – 1

e maal koor, 2

e maal allen

Ze bestaan mensen die kracht uitstralen anderen op sleeptouw nemen niet bang zijn voor hun eigen leven Ze bestaan mensen die het opnemen voor een ander aandacht hebben voor wat kwetsbaar is zien wat niet gezien horen wat niet gehoord wordt. Artsen zonder grenzen, wachters bij een detentiecentrum, mantelzorgers, ambulancepersoneel, verpleegkundigen, buurtwerkers gastvrouwen in een hospice Onder hen zijn er die overal ter wereld vanavond bij elkaar komen omdat zij eenzelfde droom hebben als Jezus dat in dagen die nog komen het zal zijn dat zwaarden worden omgesmeed tot ploegen dat de oorlog afgeleerd zal worden dat er een maaltijd aangericht zal worden,

we ontsteken de kaarsen op tafel en vullen de gla zen met wijn of druivensap waarna we ons tafellied zingen

2. Woorden van ver, vallende sterren, vonken verleden hier gezaaid. Namen voor Hem, dromen, signalen diep uit de wereld aangewaaid. Monden van aarde horen en zien, onthouden, spreken voort Gods vrij en lichtend woord. 3. Tafel van Een, brood om te weten dat Wij elkaar gegeven zijn. Wonder van God, mensen in vrede oud en vergeten nieuw geheim. Breken en delen, zijn wat niet kan, doen wat ondenkbaar is, dood en verrijzenis

verg

eet n

iet

3

Als onze mond vol zang zou zijn, zoals de zee vol water, en onze tong vreugdevolle geluiden zou maken, als het geruis van de golven; als onze lippen eindeloos als de horizon konden prijzen, en onze ogen konden schitteren als de zon en de maan; als onze armen konden reiken als de vleugels van de arend en we lichtvoetig zouden zijn als een hinde, dan nog zouden we U, Eeuwige, onze God en de God van onze voorouders, niet genoeg kunnen danken en Uw naam niet genoeg kunnen prijzen voor een van de ontelbaar vele goede daden die U ons hebt bewezen. Geprezen bent U, Eeuwige, onze God, koning van de wereld, voor de wijnstok en de vrucht van de wijnstok, en voor de oogst van het veld. Daarom: laten we van de vruchten van het land eten en van vrucht van de wijnstok drinken, van het goede genieten. Wij heffen het glas en klinken op een leven in vrij heid

Vergeet niet Op een avond als vanavond komen duizend en één verhalen boven. Eén ervan vertellen we elkaar:

Twee mannen woonden in dezelfde stad De een was rijk, de ander arm De rijke had grote kudden schapen en runderen. De arme had niets. Alleen maar een klein ooilam dat hij gekocht had en dat hij in leven had weten te houden. Het was bij hem opgegroeid, samen met zijn kinderen. Het at van zijn bord, het dronk uit zijn beker, het sliep in zijn schoot, het was voor hem zoveel als een dochtertje geworden. Op een dag kwam er iemand bij de rijke op bezoek. En nu kon de rijke het niet over zijn hart verkrijgen om een van zijn eigen schapen of runderen te slachten, en daarvan een maaltijd te bereiden voor de vreemdeling die bij hem op bezoek was gekomen. Dus besloot hij het ooilam van de arme weg te halen en dat te laten slachten. Velen waren ook in die stad. Toen het gebeurde wisten zij het niet.

verg

eet n

iet

4

Toen het gebeurde was de avond al gevallen. Een wijsje werd gefloten hier en daar. En de sterren gaven hun weinige licht. En niemand hoorde of zag de slaaf van de rijke die met het ooilam in een zak op zijn rug de deur van de arme uit sloop.

De ballade van Mackie Messer (1928)

Und der Haifisch, der hat Zähne Und die trägt er im Gesicht Und MacHeath, der hat ein Messer Doch das Messer sieht man nicht An 'nem schönen blauen Sonntag Liegt ein toter Mann am Strand Und ein Mensch geht um die Ecke, Den man Mackie Messer nennt Und Schmul Meier bleibt verschwunden Und so mancher reiche Mann Und sein Geld hat Mackie Messer Dem man nichts beweisen kann Jenny Towler ward gefunden Mit 'nem Messer in der Brust Und am Kai geht Mackie Messer, Der von allem nichts gewußt Und das grosse Feuer in Soho Sieben Kinder und ein Greis In der Menge Mackie Messer, den Man nicht fragt, und der nichts weiss. Und die einen sind im Dunkeln Und die anderen sind im Licht Doch man sieht nur die im Lichte Die im Dunklen sieht man nicht Doch man sieht nur die im Lichte Die im Dunklen sieht man nicht Tekst: Bertolt Brecht Muziek: Kurt Weill Zang: Ute Lemper

De rijke had wel duizenden schapen en runderen. Maar hij had niet een ooilam dat at van zijn bord en dronk uit zijn beker en sliep in zijn schoot. Hij wist niet dat hij dat onverdraaglijk vond en dat hij de arme haatte en vreesde. Hij dacht nooit aan de arme. Maar toen hij die avond een vreemdeling op bezoek kreeg, plotseling wel.

Ja, de haai heeft scherpe tanden Scherpe tanden, die je ziet Maar MacHeath heeft een stiletto en dat mes dat zie je niet Op een zwoele zomeravond Drijft een dode in de gracht Mackie Messer slaat net de hoek om en verdwijnt weer in de nacht Heel wat rijkaards zijn verdwenen ook die ene, haast failliet Mackie Messer geeft al hun geld uit maar bewijzen kun je ’t niet Jenny Towler werd gevonden met een mes in haar hart, helaas. langs de kade loopt onze Mackie en zijn naam is natuurlijk haas. Negen mensen omgekomen bij een fel uitslaande brand Onder de kijkers Mackie Messer Maar wat is hier aan de hand? En degenen in het donker Zien de anderen in het licht Maar wie leeft in ’t pikkedonker Blijft voor anderen uit het zicht Maar wie leeft in ’t pikkedonker Blijft voor anderen uit het zicht.

verg

eet n

iet

5

Zij zaten aan tafel, de rijke, zijn zonen en de onverwachte gast. “Eert de vreemdeling die in uw midden is”, lachte hij en reikte hem de schotel. Zij aten en dronken maar het smaakte hen niet en op de schotel, tussen de groene kruiden, bleven de mooiste stukken onaangeroerd. Tot diep in de nacht hoorde de rijke zijn zonen praten, de oudste sussend, de jongste verontwaardigd. Toen het daagde zei de jongste tot zijn vader: vader, geef me mijn erfdeel. En hij ging. Het daagde - in het huis van de arme was nog de geur van het ooilam. En nog zweeg de arme. “We hadden het kunnen weten,” zei de vrouw. Toen vroeg de jongste zoon: “Vader, hebt gij geen woord?" De vader zei: “Vergeet niet.” wij zingen:

Hij was de jongste, nog klein toen het gebeurde, en allen hadden het gehoord: Vergeet niet. Als de oudste zoon van de arme man in de ingang van zijn tent zat, dacht hij nog vaak terug aan dat ogenblik, aan die woorden van zijn vader tot zijn jongste broer. Hij vergat niet. Ook niet die ene keer daar bij de terebinten van Mamre. Op het heetst van de dag, juist zou hij voor een ogenblik zijn ogen sluiten zie, drie mannen kwamen naderbij.

2. Vergeet niet dat woord van oudsher dat uitgeroeid zullen worden de moordenaars, uitgedreven de stichters van tirannie. Maar de doodgetrapte zal leven, kinderen zullen opstaan en grijpen het recht dat hun toebehoort.

verg

eet n

iet

6

Hij sloeg zijn ogen op, liep op hen toe en zei: “Laat me water halen en voor wat koeken zorgen.” Snel ging hij naar zijn runderen, nam een kalf, mals en goed en gaf het zijn knecht om het te bereiden. Toen, op dat moment, hoorde hij de woorden van zijn vader: Vergeet niet: jullie zelf waren vreemdelingen in Egypte, gedenk daarom de vreemdeling in jullie midden. wij zingen het lied ‘De tafel der armen’ de mandjes voor de collecte, bestemd voor de vastenactie, gaan rond, want de tafel van de Heer is een tafel waar gedeeld wordt "Vergeet niet.” Hij was de tweede zoon van de arme man, klein van stuk voor zijn leeftijd en niet mooi om te zien. Altijd wat eenzaam in het midden van zijn broeders, had hij met het lammetje als met zijn kleine zusje gespeeld. Toen het gebeurde verdoofde het hem, maar korte tijd later, toen de anderen nog in rouw gedompeld waren, was in hem een besluit ontwaakt dat hem met nieuwe levenslust en met een bijna grimmig plezier vervulde: hij zou rijk worden. Want wie arm was, werd nog armer dat wist hij nu wel, zo jong als hij was. " Vergeet niet," hoorde hij zijn vader zeggen. Van dat ogenblik af was hij ijverig en sluw in de weer, en hij had geluk, want wat hij aanpakte werd in goud veranderd. Al spoedig verhuisde hij naar een ander land waar niemand hem kende. Eerst dacht hij nog: dan kom ik over jaren terug met veel geld om mijn broeders te helpen. Maar later was hij die gedachte vergeten, en ook zijn broeders, zijn schepen zeilden af en aan over alle zeeën, en in alle grote delen van de wereld was het landschap van hem en rusteloos vermenigvuldigde zich zijn begeerte. "Eerlijk gekocht en betaald,” sprak hij soms in zichzelf, of, nederig verbaasd: "ik, uit het slijk omhoog gekropen man." Eens ontmoette hij een andere rijke - ach, woonden wij niet vroeger in dezelfde stad?

verg

eet n

iet

7

Heeft toen uw vader niet een keer een lammetje van ons geleend?" Aan één van Babels stromen zat de oudste zoon van de rijke man terneer en weende als hij aan Sion dacht. Zijn lier had hij sinds lang niet meer bespeeld. "Is dan alles verloren?" "Is de hemel van koper?" "Is de toekomst dicht?"

Maar ineens was er iemand die hem influisterde: "Vergeet niet, wij waren slaven, slaven waren wij, wij leefden in het duister, angst was om ons heen. Totdat de Heer bevrijding gaf, Hij gaf ons de vrijheid weer, zijn hand heeft ons bevrijd."

Iemand van de andere ballingen nodigde hem aan tafel, Een van de kinderen vroeg:

Waarom is deze avond anders dan alle andere avonden? Alle andere avonden eten we gewoon brood en allerlei groenten Waarom vandaag alleen maar platte broden en bitter kruid?

Vluchten kan niet meer Vluchten kan niet meer, 'k zou niet weten hoe Vluchten kan niet meer, 'k zou niet weten waar naar toe Hoe ver moet je gaan De verre landen zijn oorlogslanden Veiligheidsraadvergaderingslanden, ontbladeringslanden, toeristenstranden Hoe ver moet je gaan Vluchten kan niet meer Zelfs de maan staat vol met kruiwagentjes en op Venus zijn instrumenten En op aarde zingt de laatste vogel in de laatste lente Vluchten kan niet meer, 'k zou niet weten waar Schuilen alleen nog wel, schuilen bij elkaar Vluchten kan niet meer Vluchten kan niet meer Vluchten kan niet meer, heeft geen enkele zin Vluchten kan niet meer, 'k zou niet weten waarin Hoe ver moet je gaan In zaken of werk, of in discipline In Yin of in Yang of in heroïne In status en auto en geld verdienen Hoever moet je gaan Vluchten kan niet meer Hier in Holland sterft de laatste vlinder op de allerlaatste bloem En alle muziek die overblijft is de supersonische boem Vluchten kan niet meer, 'k zou niet weten waar Schuilen kan nog wel, heel dicht bij elkaar We maken ons eigen alternatiefje Met of zonder boterbriefje M'n liefje, m'n liefje, wat wil je nog meer Vluchten kan niet meer Vluchten kan niet meer Jenny Arean en Frans Halsema

verg

eet n

iet

8

En weer werd het verhaal verteld over Egypte, over slavernij en mishandeling, over alle bitterheid en ellende. En hij hoorde het als was het voor de eerste keer. "Deze broden zijn zo plat omdat het deeg geen tijd had om te rijzen," vertelde de oudste, "want in die nacht bracht de Heer bevrijding aan onze voorouders , en daarom moeten wij haastig uit Egypte weg trekken. Het meegenomen deeg bakten we tot platte koeken, want tijd om brood te bakken, hadden we niet." Zo was er nog veel meer op die tafel: een soort moes om te denken aan de klei waarvan tichelstenen gebakken werden, een lam, - en wijn, veel wijn.

verg

eet n

iet

9

het koor zing het ‘Lied van het bittere water’ Die wij niet kennen, die nieuwe, hij dreef ons uit, uit het diensthuis vandaan, dat- mooiste oord van de wereld. En wij maar lopen, kruipen, de wegen der vrijheid - die ons een landschap van bronnen beloofde waarom schept hij geen water in deze woestijn? Toen werd het water gevonden, het stond in poelen en meren bijeen, omkraagd door bloeiende stroken. Zij die het dronken, zeiden: dit water is bitter - die ons een nieuwe geboorte beloofde, waarom laat hij ons sterven in deze woestijn? Toen werd een spreken vernomen, het kwam van rotsen omlaag als een wolk omkraagd door vuurgloed en stilte. Wij die het zagen, wisten: dit woord wordt ons leven - die ons het bittere zoet maakt, hij zal ons sleuren, dragen op handen tot waar we er zijn.

En de zoon van de rijke man at en dronk, en of je het gelooft of niet, juist daar, in Babel, kreeg hij weer hoop. “Mijn vader zou met mij hebben meegelopen”, sprak de dochter van de arme bij zichzelf. “Hij zou met mij en met al die mensen hier meelopen met een hoofd vol dromen.

verg

eet n

iet

10

Nina Simone zingt: Birds flying high you know how I feel Sun in the sky you know how I feel Breeze driftin' on by you know how I feel It's a new dawn It's a new day It's a new life For me And I'm feeling good Fish in the sea you know how I feel River running free you know how I feel Blossom on the tree you know how I feel It's a new dawn It's a new day It's a new life For me And I'm feeling good Dragonfly out in the sun you know what I mean, don't you know Butterflies all havin' fun you know what I mean Sleep in peace when day is done That's what I mean And this old world is a new world And a bold world For me Stars when you shine you know how I feel Scent of the pine you know how I feel Oh freedom is mine And I know how I feel It's a new dawn It's a new day It's a new life For me I'm feeling good

daarom heffen wij de beker, en wij verkondigen hoe hoopvol deze dagen voor ons zijn.

Geprezen zijt Gij, Heer onze God, koning van de wereld, die schiep de vrucht van de wijnstok. Amen

allen drinken van de vrucht van de wijnstok

Al een vogel hoog in de lucht, zo voel ik me als de zon aan de hemel, zo voel ik me een zuchtje verkoelende wind, zo voel ik me het is een nieuwe morgen een nieuwe dag een nieuw leven voor mij en ik voel me goed. Als een vis in de zee, zo voel ik me een stromende rivier, zo voel ik me bloesem aan de boom, zo voel ik me. het is een nieuwe morgen een nieuwe dag een nieuw leven voor mij en ik voel me goed. Als een libelle in de zon, dat bedoel ik vlinders die ronddansen, dat bedoel ik een vredige slaap aan het einde van de dag dat bedoel ik en deze oude wereld is als nieuw is als een uitdaging voor mij Sterren die schitteren, zo voel ik me de geur van dennen, zo voel ik me ik ben vrij en ik weet wat ik voel het is een nieuwe morgen een nieuwe dag een nieuw leven voor mij Ik voel me goed.

verg

eet n

iet

11

De jongste zoon - was het nu van de arme of van de rijke man ? Ik zou het niet meer weten - de jongste zoon was een zonderling. Hij verkeerde ook altijd in vreemde kringen, "Hij eet met zondaars en tollenaars", zo werd er over hem gezegd. Hij sprak van een rijk voor de armen, voor de verschoppelingen, voor hen die wenen. "Zalig zijn zij," heeft hij gezegd.

Hij was een vreemde man. Ze zeggen dat hij een stem heeft gehoord, van veraf en in hemzelf, een stem die hem zei lief te hebben. Dat deed hij als een echte zoon van zijn Vader, hij had lief en deelde heel zijn bestaan. Hij at met zijn geliefden, met zijn leerlingen, met heel het volk. En hoeveel mensen er ook waren, brood was er altijd genoeg. Hij deelde en deelde: zonder einde. En de mensen die samen met hem maaltijd houden zien een groot licht, en in dat licht zien zij wat nog geschieden zal: hoe het avond wordt en morgen, hoe het land omhoog komt uit de zee, ook zien zij de groene planten ontstaan en bomen die vruchten dragen, de vogels en de vissen. En de mensen. Zij zien dat het goed is. En toen, toen hemel en aarde waren voltooid, met alles en alles - zie daar daalt uit het licht een stad als een tuin een plein tussen bomen daar staat een tafel. Iemand komt aanlopen, hij draagt in zijn armen een ooilam en zet het aan tafel, en het eet mee van zijn bord het drinkt uit zijn beker. Allen die daar gezeten zijn zien er goed uit. En allen hebben een stem en zij zingen:

verg

eet n

iet

12

DE VIERING VAN DE MAALTIJD vg.: Voordat wij eten van deze tafel, nemen we een van de matses, en leggen deze in een servet apart. (de gastvrouw/-heer pakt een matse en legt deze in een servet apart) allen: Geprezen zijt Gij , Heer onze God, koning van de wereld,

die brood uit de aarde laat komen. Amen. vg.: laten we eten naar hartelust. (laten we eten en het ons goed doen smaken)

UIT HET MESSIASVERHAAL VAN JEZUS VAN NAZARETH:

Jezus trok ons, de twaalf, dicht om zich heen en sprak Wij gaan op naar Jeruzalem, daar zal wat in profetenschrift geschreven staat over het mensenkind, aan mij geschieden: dat hij in de arena wordt geworpen voor leeuw en jakhals. Maar de derde dag... Niets, niets begrepen wij, niet van dat woord, niet van een ander woord, en niets van hem. En toch bleven wij om hem heen, zo dicht we konden, om de kracht die van hem uitging om van zijn lippen onze naam te horen, om wie hij was, zijn oogopslag, zijn handen. Maar toen: Het is genoeg geweest; de hogepriesters en schriftgeleerden komen in geheim beraad bijeen, besluiten hem te doden. Maar Jezus huurt een bovenzaal - Hoe vurig heb ik verlangd dit pascha nog te vieren? Hij schenkt een beker vol: Mijn ziel, voor jou. Hij breekt het brood en deelt het: Dit mijn lichaam, mijn laatste Woord, zo zult gij mij gedenken, een nieuwe aarde waar geen honger heerst. Wat scheelt ons dat wij het niet kunnen laten dit visioen te koesteren, te zingen.

verg

eet n

iet

13

wij zingen ons tafelgebed koor:

Is hier de plaats waar hij met zijn leerlingen bijeen kan zijn? om de uittocht uit het diensthuis te gedenken? allen

solo:

Hoe heb ik hiernaar verlangd, te zijn met u voordat ik lijden moet. allen

solo:

Dit is mijn lichaam dat voor u gegeven wordt Doet dit ter gedachtenis aan mij. Dit is de beker van een nieuw verbond in mijn bloed voor u vergoten. koor:

En zij begonnen te twisten over wie van hen de grootste was. Hij sprak tot hen: solo:

De volkeren hebben hun heersers. Zo mag het niet zijn in uw midden. De grootste worde de kleinste, wie vóórgaat als één die aan tafel bedient.

woorden over brood en wijn, breken en delen

verg

eet n

iet

14

Twee mannen woonden in dezelfde stad de een was rijk, maar had geen kinderen, de ander had zeven zonen maar was arm. Die nacht kon de rijke man niet slapen: Ik ben rijk, maar die naast mij is, is arm en heeft geen land voor zoveel zonen. En hij stond op en ging op weg om nog voor de dageraad de grenspalen te verzetten. Ook de arme man lag wakker die nacht. Ik heb zeven zonen maar degene die naast mij is, is eenzaam en hij stond op en ging op weg, om nog voor de dageraad de grenspalen te verzetten. Toen de dag aanbrak ontmoetten zij elkaar. Ik zeg je, op die plaats is het brood voor morgen gewaarborgd en de Messias niet ver. wij zingen: Als God ons thuisbrengt … omdat de Tora zoet van smaak is …..

allen Als God ons thuisbrengt uit onze ballingschap – dat zal een droom zijn. Als God ons thuisbrengt uit onze ballingschap – dat zal een droom zijn.

Wij zullen zingen lachen, gelukkig zijn. Dan zegt de wereld: 'Hun God doet wonderen' . Ja, Gij doet wonderen, God in ons midden, Gij onze vreugde.

Als God ons thuisbrengt uit onze ballingschap – dat zal een droom zijn.

Als God ons thuisbrengt uit onze ballingschap – dat zal een droom zijn. solo Breng ons dan thuis, keer ons tot leven zoals rivieren in de woestijn die, als de regen valt, opnieuw gaan stromen. allen: Wie zaait in droefheid zal oogsten in vreugde. Een mens gaat zijn weg en zaait onder tranen- Zingende keert hij terug met zijn schoven. Als God ons thuisbrengt ……