zusterrrrr

boenkboenkboenkboenkboenkboenk

boenk

zuster, zou u zo vriendelijk

willen zijn tijdens het onderzoek

even op de gang te wachten...

In het hart

‘De toekomst van mijn zoon ziet er gelukkig goed uit’

Lifestylemagazine van De Hart&Vaatgroep

In het hart

Magazine van en voor mensen met een hart- of vaatziekte • 4e jaargang • nummer 1 • maart 2012 • winkelwaarde € 4,95

Veilig vrijen met een hartkwaal (vanaf pagina 15)

Achter de schermen bij de Infolijn Hart en Vaten • Trombose-geheimen onthuld • Steunbetuigingen via Twitter voor patiënt Ad van Langendonk • Cardioloog dr. Aggie Balk: ‘Komt het do-norhart op gang? Die spanning blijft’ • Onderzoeker ontmoet patiënt

WIN 10X

Wellness

voucher

Spinazie op z’n paasbest Lentekriebels

Roelf Meijering (61):

Op pagina 31 vertelt Titania Mulder-Meijering, dochter van Roelf, over hoe zij omgaat met de ziekte van haar vader. >>>

Roelf werd vorig jaar in het ziekenhuis opgenomen met een hartritmestoornis. ‘Ben ik anders tegen het leven aan gaan kijken? Dat heb ik me ook afge-vraagd. Ik heb het idee van niet.’ Roelf kijkt nuchter terug op zijn hartritmestoornis. ‘Ik keek wel even raar op toen het gebeurde. In het ziekenhuis bleek dat ik een onregelmatige hartslag had van 239 sla-gen per minuut. Boezemfibrillatie noemden ze het.

Ik heb normaal nooit iets, dus vond ik de opname in het ziekenhuis best een goede ervaring. Ik werd prima verzorgd en voortvarend geholpen. Lichame-lijk heb ik er niks aan overgehouden. Na drie weken was ik weer aan het werk. De fysiotherapeut heeft een speciaal programma ontwikkeld om mijn condi-tie op te krikken. Dat bevalt goed. Ik ga nu één keer per week naar de sportschool. Misschien kan ik dat binnenkort uitbreiden. Nu doe ik weer alles wat ik voor de boezemfibrillatie deed: ik fiets naar mijn werk en ben veel in onze grote tuin aan het werk. Er is eigenlijk niets veranderd, behalve dat ik ’s och-tends, ’s middags en ‘s avonds een pil moet slikken.’ Y

BE

EL

D: L

ex D

raije

r

‘Ik ga door zoals het was’

opzet adv. "Wim"hart.indd 1 26-06-2008 11:24:10

“Mijn vrouw kon zich niet voorstellen dat ik soms wel eens een pilletje oversloeg. Je neemt toch geen risico’s met zo’n nieuw hart? Maar als je je goed voelt, sta je niet altijd stil bij die medicatie. En soms wíl je er ook even niet aan denken..., maar ik realiseer me heel goed dat het trouw innemen van mijn medicatie van belang is voor het behoud van mijn hart.”

“Ik geef toe, ik sloeg ook wel eens een pilletje over.”

Wim, 49 jaar, transplantatie-patiënt

Vida 3

Van twee kanten

14 Vijf vragen over Trombosezorg

3 Van twee kanten Dubbelinterview met vader Roelf en dochter Titania

6 Van & voor leden Nieuws en actualiteiten van De Hart&Vaatgroep

11 Ontmoeting Tussen patiënt en onderzoeker

19 Lekker & gezond Lekker lenterecept

24 Gezond Nieuws

25 Column Zanger Arie Ribbens

26 Mijn specialisme Cardioloog dr. Aggie Balk: ‘Komt het donorhart op gang?

28 Service, agenda en colofon

30 Zweedse puzzel Win een dagje wellness

31 Van twee kanten Dochter Titania over de hartziekte van haar vader

Komt u dit icoon tegen, dan kunt u meer

informatie vinden op www.hartenvaatgroep.nl

12 Persoonlijk Ad van Langendonk kampte met boezemfibrillatie

15 In het hartTips voor

veilig vrijen

20 Reportage Werken bij de Infolijn Hart en Vaten

8 Bekend met... Marga Bult Zangeres Marga Bult kreeg de schrik van haar leven

De Hart&Vaatgroep bedankt onderstaande organisaties voor plaatsing van hun logo in Vida.

Hier kan ook uw logo staan. Interesse? Neem contact op met Stichting AdagiumStichting Adagiumtelefoon: 073 511 16 77 fax: 073 511 19 02 email: sponsoringmag@adagium.info website: www.adagium.info

Vida Logo_Pagina.indd 1 2/29/12 1:14 PM

Voor wie verstandig omgaat met zout

Hoge zoutinname kan leiden tot een hoge bloeddruk. Riskante aandoeningen aan hart- en

bloedvaten zijn vaak het gevolg. In LoSalt mineraalzout is 66% natrium (zout) vervangen

door natuurlijke, nuttige mineralen zoals kalium. LoSalt is de oplossing voor minder zout-

gebruik, ook voor kinderen. LoSalt mineraalzout is ook verkrijgbaar in de variant 'met jodium'.

U vindt LoSalt in het schap van uw supermarkt.

www.losalt.nle-mail: info@losalt.nl

Tranova B.V. Wijk bij Duurstede

LoSalt mineraalzout

- 66% minder natrium

- bevat natuurlijke, nuttigemineralen zoals kalium

- de smaak van zout blijft

- draagt bij aan een goede gezondheid

adv LoSalt 200x122VIDA2011:Opmaak 1 31-3-11 11:04 Pagina 1

Vida 5

Nr. 1 2012Inhoud

?

Beste Vidalezer,

Meer informatie, vragen of reacties? Kijk op www.hartenvaatgroep.nl of mail naar vida@hartenvaatgroep.nl

Voor u ligt de eerste Vida van 2012. Dit jaar staat vooral in het teken van samenwerking en vooruitgang. Sinds 1 februari woont De Hart&Vaatgroep samen met de Hartstichting. Door letterlijk onder één dak te werken, kunnen wij mensen met hart- en vaatziekten nog beter van dienst zijn. Een goed voorbeeld hiervan is de gezamenlijke ‘Infolijn Hart en Vaten’ die kort na de verhuizing is gestart. Graag wijs ik u op de reportage in dit nummer. U krijgt een uniek ‘kijkje achter de schermen’ bij onze nieuwe Infolijn.

Vooruitgang betekent vooral meegaan met de tijd. Zo is De Hart&Vaatgroep al enige tijd actief op Twitter. Volgt u @HartenVaatgroep op Twitter al? Veel mensen, en dus ook onze achterban, maken dagelijks gebruik van social media. Het is niet meer dan logisch dat ook wij deze middelen steeds vaker en efficiënter inzetten. Dit doen wij graag samen met u.

Misschien kunnen wij wat leren van het Catha-rina Ziekenhuis Eindhoven. Samen met Philips heeft het ziekenhuis het initiatief genomen voor een social media campagne in de zorg met Ad van Langendonk in de hoofdrol. In januari kreeg hij vanwege zijn aandoening een katheterabla-tie. Voor, tijdens en na de behandeling was Ad te volgen via Twitter. Een bijzondere manier van ervaringen delen. Speciaal voor lezers die nog geen gebruik maken van dit sociale medium vertelt hij zijn ervaringsverhaal in Vida. U leest het in de rubriek ‘Persoonlijk’.

Margo Weerts Directeur De Hart&Vaatgroep

Hartrevalidatie van levensbelangHartrevalidatie werkt. Het helpt nieuwe hartklach-ten voorkomen, geeft mensen het vertrouwen in hun lichaam terug en voorkomt zelfs sterfte. Toch volgt slechts 26 procent van de hartpatiënten hartrevalidatie. Dit kan en moet beter! Twee studenten van de Master Gedrag en Gezondheid van de Universiteit van Amster-dam gaan voor De Hart&Vaatgroep en de Nederlandse Vereniging voor Cardiologie bekijken hoe we het belang van hartrevalidatie beter onder de aandacht kunnen brengen bij hartpatiënten. De resultaten van het onder-zoek gebruikt De Hart&Vaatgroep om voorlichtingsma-teriaal te ontwikkelen.

Wilt u meer weten over het belang van hartreva-lidatie? Kijk dan op www.hartenvaatgroep.nl/hartrevalidatie

BE

EL

D: M

lade

n P

ikul

ic

Wist u dat… ...u op www.hartenvaatgroep.nl/

kiesuwvaatzorg ziekenhuizen vindt die gespecialiseerd zijn

in de behandeling van uw vaataandoening?

Vrouwen opgelet! Op 2 juni organiseert De Hart&Vaatgroep de landelijke informatie- en contactdag vrouwen en hartfalen. Aan de orde komen vragen als: Wat zijn de verschillen tussen hartfalen bij vrouwen en mannen? Welke risicofactoren zijn er met name bij vrouwen? Wat zijn de nieuwe medi-sche ontwikkelingen? De dag begint met een lezing van dr. Henriëtte Verweij, cardioloog van het Leids Universi-tair Medisch Centrum (LUMC). Daarna worden uw vragen beantwoord. In de middag kunt u deelnemen aan work-shops. Kijk voor meer informatie in de agenda op pagina 28.

Online pollOp de website van De Hart&Vaatgroep vindt u regelmatig een nieuwe poll over een onder-werp omtrent hart- en vaatziekten. Dit keer (maart/april):

‘Ik vind het beangstigend om weer te gaan sporten na mijn hartinfarct’ Ja Nee

Ga naar www.hartenvaatgroep.nl en breng uw stem uit. Wilt u uw antwoord toelichten? Stuur dan een e-mail naar: vida@hartenvaatgroep.nl

Nieuw op de websiteChronisch zieken en gehandicapten maken jaarlijks veel extra kosten voor bijvoorbeeld medische hulp. Lees op www.hartenvaatgroep.nl/ belastingteruggave hoe u uw specifieke zorgkosten (zoals hulp, medicijnen, vervoer van en naar het ziekenhuis) deels kunt aftrek-ken via de belastingen.

GOED DOEN

‘Collecteren hoort er voor ons helemaal bij’Monique van Lier (44): ‘Tien jaar geleden werd ik gebeld of ik iets voor de Hartstich-ting wilde doen. Ik had toen juist gehoord dat mijn doch-ter Lauren het syndroom van Marfan heeft. Dit moti-veerde me extra om “ja” te zeggen. Inmiddels is ons hele gezin betrokken bij de collecteweek. Mijn man houdt de administratie bij en de kinderen brengen de collectebussen rond. Rond de Hartweek is het een drukke, maar gezellige boel bij ons! Elk jaar proberen we natuurlijk weer een hoger bedrag dan het jaar ervoor te scoren, dat is een beetje een sport geworden. Ik vind het belangrijk om mijn kin-deren mee te geven dat vrijwilligerswerk erbij hoort. Wat kost het je eigenlijk, als je je een paar uurtjes per jaar inzet voor een ander? Dat kan iedereen!’

Maak u hard in de HartweekDe Hartstichting is op zoek naar collectanten zoals Monique en Lauren. Met uw hulp kan de Hartstichting blijven investeren in wetenschap-pelijk onderzoek. Hiermee wil de Hartstichting in de toekomst hart- en vaatziekten voorkomen en zorgen voor betere behandelmethoden voor hart- en vaatpatiënten.

De Hartweek is dit jaar van 15 t/m 21 april. Meld u aan via www.wordnucollectant.nl of bel 070 - 315 56 83.

Vida 6 Vida 7

Van & voor leden

>

In Twente, de regio waar Marga Bult met haar man en drie kinderen woont, lust de jeugd wel een biertje. Vooraf flink indrinken en meters bier, het is de nor-maalste zaak van de wereld. Marga’s kinderen Jill (22), Joey (21) en Jim (19) zijn anders opgevoed. Marga: ‘Ik vind het absurd hoeveel er hier gedronken wordt. Als voormalig verpleegkundige weet ik hoe slecht alcohol is, vooral voor jongeren. Onze regel was: tot je acht-tiende drink je niet. En ook daarna hebben ze altijd met mate gedronken.’ In alle opzichten groeide Jim gezond op. ‘Ondanks mijn werk zorgde ik altijd voor een gezonde, verse maaltijd. En Jim was altijd bezig, liefst buiten. Echt een actieve jongen met veel levenslust. Tot het begin vorig jaar helemaal mis ging.’

Wit en klamJim was al een tijdje niet zo lekker. ‘Daar raakte ik niet van in paniek; met drie kinderen ben ik wel wat gewend. Omdat het toch wel lang duurde, heb ik hem naar de huisarts gestuurd. Hij kreeg een antibioticakuur voor een keelontsteking. Na vijf dagen had hij nog steeds koorts.’ In de bewuste nacht kwam Marga ’s nachts om half twaalf terug van een optreden. Amper thuis kreeg

‘Ik wilde de pijn zo graag van hem overnemen’

Zangeres Marga Bult:

Kerngezond was Jim, de destijds achttienjarige zoon van Marga Bult. Toch werd hij begin 2011 ’s nachts wakker met heftige pijn rond zijn hart. Marga bleef rustig om haar zoon niet te verontrusten, maar ging door de zwaarste uren van haar leven.

ze de schrik van haar leven. ‘Jim schoot schreeuwend van de pijn omhoog in zijn bed. Hij was helemaal wit en klam. Ik heb direct 112 gebeld.’ Het duurde twintig lange minuten voordat de ambulance arriveerde. ‘Ze maakten een ECG en sprayden onder zijn tong, maar dat leverde niks op. Dus vertrokken ze weer. Ik had er geen goed gevoel bij. Mijn man zat vanwege een groot evenement op Ameland. Ik heb Jim maar bij mij in bed gelegd. Zo kon ik hem in de gaten houden.’

Een raadselVeel geslapen hebben ze niet die nacht. Om vijf uur kreeg Jim opnieuw pijn, dit keer nog heftiger dan de eerste keer. ‘Je weet niet wat je meemaakt. Dit keer werd hij door de ambulance direct naar het ziekenhuis in Enschede gebracht. Zijn bloedwaarden waren zo ver-hoogd, dat een zware hartaanval voor de hand lag. Maar weer was er op de ECG niks te zien. We stonden voor een raadsel, terwijl Jim verging van de pijn. Ik wilde het zo graag van hem overnemen… Maar het enige wat ik kon doen, was bij hem zijn. Ik heb dan ook direct al mijn werk voor die week afgezegd. Gelukkig had iedereen er begrip voor.’ Pas na drie dagen vol onderzoeken wisten

‘Jim is een actieve jongen met veel levenslust’

Bekend met…

Vida 9

BE

EL

D: J

ean-

Pie

rre

Jans

de artsen wat er aan de hand was. Jim had een ontste-king aan de hartspier, myocarditis in medische termen. ‘De keelontsteking bleek een virus te zijn, waartegen de antibiotica niks kon doen. Het virus heeft zich door het beschermende weefsel om het hart gedrongen. Het is een aandoening die wel vaker voorkomt, maar niet op de leeftijd van mijn zoon. Het is domme pech.’

Langzaam maar zeker gaat het beter met Jim. ‘De eerste weken dat hij uit het ziekenhuis was, heb-ben we hem geen moment alleen gelaten. Daarna moest ik toch weer werken. Als zelfstandige heb je niet zoveel keus, er moet toch geld verdiend worden.

’Mama, als ik niet uit kan, ontmoet ik ook nooit een meisje’

Maar ik vond het heel moeilijk. Dan belde ik om de haverklap om te vragen of alles goed was…’ De cardioloog wilde Jim al snel laten starten met the-rapie, maar volgens de therapeut was hij ‘niet train-baar’. ‘Zijn hartslag ging veel te snel omhoog. Ook school, hij deed facilitair management, bleek niet vol te houden. Stagelopen was te zwaar. Nu houdt hij zich vooral bezig met zijn postduiven en schrijft hij artikelen voor het blad van de duivenvereniging. Natuurlijk is het voor hem niet makkelijk. Uitgaan bijvoorbeeld kan hij nauwelijks. Laatst heeft hij het geprobeerd; na anderhalf uur was hij weer thuis. “Mama, als ik niet uit kan, ontmoet ik ook nooit een meisje”, zei hij. Het blijft natuurlijk een puber die van alles wil. Tegelijkertijd kent hij zijn lichaam inmiddels heel goed. Hij weet wat hij wel en niet aankan en houdt daar rekening mee. Gelukkig is Jim een hele positieve jongen, die het leven zonnig inziet. Omdat hij jong, sterk en wilskrachtig is, ziet zijn toekomst er godzijdank goed uit.’ Y

Marga Bult1970 eerste plaat ‘Twee witte duiven’1974 – 1981 combinatie werken als verpleegkundige en optreden1979 vormt met Marianne Wolsink het duo Tulip1981 – 1986 leadzangers van meidengroep Babe1987 Eurovisiesongfestival met het lied ‘Rechtop in de wind’1990 – heden presenteert diverse radio- en tv-pro-gramma’s bij Radio en TV Oost, Veronica en TROS2000 vormt met Sandra Reemer en Maggie Mac-Neal de Dutch Diva’sMomenteel is Marga soloartiest, presentator bij RTV Oost, onderdeel van de Dutch Diva’s en mede-eigenaar/directeur van organisatie/theaterbureau VIP Events in Enschede.

Een vet gesprekJannie: ‘Waar doet u op dit moment onderzoek naar?’

Jan Albert: ‘Ik doe onderzoek naar de interacties tus-sen verschillende bloedvetten. Dit is voornamelijk belangrijk voor mensen met een te hoog cholesterol. Zij hebben een teveel aan LDL cholesterol in hun bloed. Daar hebben we goede medicijnen voor, maar dit is helaas niet voldoende. Het is bijvoorbeeld nog niet zeker of medicijnen die het HDL cholesterol (het “goede” cho-lesterol) verhogen zullen werken. Door mijn onderzoek naar de interactie tussen bloedvetten kom ik daar meer over te weten.’

Jannie: ‘Ik heb Familiaire Hypercholesterolemie (FH), een erfelijke ziekte die een te hoog LDL-cholesterolge-halte in het bloed veroorzaakt. Hoe kan uw onderzoek mij in de toekomst helpen?’

Jan Albert: ‘Door onderzoek worden we steeds wijzer. Samen met andere onderzoekers probeer ik aangrij-pingspunten te vinden voor nieuwe medicijnen die hart- en vaatzieken tegengaan. Wat voor invloed heeft bijvoorbeeld een verhoging van het HDL cholesterol op het lichaam? Door antwoord te vinden op dergelijke vragen willen we meer grip krijgen op de bloedbalan-sen. Daar heeft u mogelijk baat bij.’

Jannie: ‘Dat hoop ik! Niet alleen voor mij als patiënt, maar ook voor het nageslacht. Mijn ziekte brengt namelijk beperkingen met zich mee. Zo heb ik moeten stoppen met de teamsporten die ik beoefende en heb ik van baan moeten veranderen. Maar inmiddels kan ik prima met mijn beperkingen omgaan en ben ik blij met het leven dat ik nu leid. Mede door uw onderzoek wordt het in de toekomst gemakkelijker om met aan-doeningen als de mijne om te gaan.’ Y

Vraagt u zich ook wel eens af hoe wetenschappelijk onderzoek uw leven nu écht kan verbete-ren? Het project Ontmoetingen op Maat van De Hart&Vaatgroep, de Hartstichting en het VU medisch centrum heeft mensen met een hart- of vaataandoening en onderzoekers bij elkaar gebracht. Zo leerden ervaringsdeskundigen waarom onderzoek voor hen relevant is en leer-den wetenschappers waar vanuit de praktijk behoefte naar is. Wilt u persoonlijk onderzoekers ontmoeten? Dit kan tijdens de publieksdag Tussen Lab & Leven. Kijk voor informatie in onze agenda op pagina 28.

Waar wordt op dit moment onderzoek naar gedaan? Wat zijn de vorderingen? En waarom is wetenschappelijk onderzoek zo belangrijk? Patiënt Jannie Visscher en wetenschapper Jan Albert Kuivenhoven praten elkaar bij.

Ontmoeting tussen

patiënt en onderzoeker

Ontmoeting

Vida 10 Vida 11

Bekend met…

’

‘‘Mijn hele leven werd op zijn kop gezet door de ziekte. Door mijn matige conditie werd het in- en uitstappen van de vrachtwagen mij al te zwaar. Mijn honden liet ik uit tot het einde van de straat, een blokje om durfde ik niet. Ik voelde me slecht. Na een periode van huisartsenbezoeken en een opname op de Eerste Hulp, kwam ik in augustus 2011 erach-ter dat ik last had van boezemfibrillatie. Ik moest worden geopereerd. Mijn cardioloog en zijn team hebben me goed voorbereid op de operatie en ook online kreeg ik de nodige support.

Onze TwitteraarOp weg naar de operatie werd ik op initiatief van het Catha-rina Ziekenhuis in Eindhoven een maand lang gevolgd via Twitter. Via dit social media kanaal namen geïnteresseer-den contact met me op. Veel van deze personen hadden dezelfde operatie ondergaan en wilden hun ervaring met mij delen. Deze persoonlijke verhalen gaven steun en hielpen me door de moeilijke periode heen te komen. Het is prettig om ervaringen van anderen te horen. Het stelt gerust. Het

experiment heeft veel publiciteit gebracht. Laatst liep ik in de winkelstraat en hoorde ik: “Hé, dat is onze Twitteraar!” Ik word vaak gebeld door onbekende mensen die kampen met dezelfde klachten. Zij vragen mij om informatie of wil-len graag hun ‘ei’ kwijt. Ik ervaar dit als positief, ik heb hier-door veel nieuwe sociale contacten kunnen leggen en heb daarnaast mijn computerkennis vergroot.’

Meer bewustDe operatie is net achter de rug. Ik moet de komende weken herstellen door rust te nemen. Na deze periode mag ik mijn medicatie afbouwen en dan zal blijken of de operatie zijn vruchten afwerpt. Bij 70 procent van de hartpatiënten is de ingreep na de eerste keer geslaagd. Ik heb alle vertrouwen in mijn herstel en ben me meer bewust van hoe ik leef. In de toekomst wil ik weer gaan sporten en lekker met de honden kunnen wandelen. Mijn arts adviseert dat ik moet matigen met koffie en cola. Voorheen dronk ik wel drie liter cola per dag. Ik heb altijd gezond gegeten, maar let er tegenwoordig op dat ik het aantal voorgeschreven stuks groente en fruit nuttig. Natuurlijk eet ik nog wel eens een frietje. Ik wil graag blijven genieten van het leven!’ Y

BE

EL

D: E

rik

van

der

Bur

gt

Vrachtwagenchauffeur Ad van Langendonk (45) is geopereerd aan zijn hart. Ad had last van boezemfibrillatie. Dit is een hartritmestoornis die wordt veroorzaakt door onregelmatigheden in de elektrische signalen uit de boezem. Nu is hij klaar voor herstel.

Steun via Twitter

‘Ik heb alle vertrouwen in mijn herstel’

Ad van Langendonk kampte met boezemfibrillatie

Volg @hartpatientAd op Twitter

Vida 13

Persoonlijk

toss

Seksualiteit

De Hartstichting onderzocht in hoeverre seksualiteit onderwerp van gesprek is tussen zorgverle-ners en hart- en vaatpatiënten. De conclusie? Zowel patiënten als zorgverleners ervaren een drempel om over seksualiteit te beginnen.

>

Hart, vaten en seksualiteit

De mogelijkheden en beperkingen

Veel patiënten met hart- en vaatziek-ten hebben vragen en zorgen over seksualiteit. Maar zoveel patiënten als er zijn, zoveel vragen zij hebben. Niet iedere patiënt heeft dezelfde klachten. En al heeft hij die wel, dan nog zal elke patiënt er anders mee omgaan. Bovendien vindt de één het moeilijk om met zijn arts over seksu-aliteit te praten, de ander niet. Soms vindt de arts zelf het lastig. Of de patiënt en de arts. En dan nog hoeft

4

5

1 2vragen over:

TrombosezorgEr is kritiek op de trombosediensten, omdat er ernstige fouten worden gemaakt. Wat is er aan de hand?Aanleiding is het Harm-rapport uit 2006. Hierin wordt de oorzaak van ziekenhuisopname van patiënten met problemen bij geneesmiddelen-gebruik vastgesteld. Bij ruim 20 procent van de patiënten ligt het probleem bij antistollings-medicijnen. In 2010 hebben de Inspectie voor Gezondheidszorg en het RIVM een rapport uit-gebracht, waarin stevige kritiek op de trombo-sezorg wordt gegeven. In het rapport staat dat bij de trombosezorg vooral te weinig overdracht en samenwerking is tussen zorgverleners.

Wat gebeurt er met de kritiek?Momenteel werken alle betrokken partijen aan een ‘Richtsnoer Trombosezorg’ voor zorgverleners. In het Richtsnoer staat hoe zij moeten handelen om fouten te voorkomen. De Hart&Vaatgroep is betrokken bij het opstellen van het Richtsnoer en zorgt ervoor dat er rekening wordt gehouden met wat patiënten willen.

Er zijn nieuwe antistol-ling geneesmiddelen op komst. Voor wie zijn die geschikt?Feitelijk zijn het geen nieuwe middelen, maar medicijnen die al langer worden gebruikt. Om onder meer stollingsproblemen te voorkomen bij grote knie- en heupoperaties. Voorbeel-den van deze medicijnen zijn dabigatran (Pradaxa®) en rivaroxaban (Xarelto®). In de toekomst volgen er nog meer. Het is aangetoond dat deze middelen nu ook gebruikt kunnen worden voor mensen met boezem-fibrilleren en trombose in de aderen. Ze vervangen de bekende medicijnen als sintrom en marcoumar, die gebruikt worden onder begeleiding van de trom-bosedienst. De voordelen: controle van de bloedings-tijd is overbodig en u krijgt een vaste dosering. Het nadeel? Er is nu nog geen middel om te veel ontstol-ling te remmen.

3Kan ik die nieuwe middelen ook gebruiken?Het hangt er van af waarom u antistolling gebruikt en of deze middelen

daarbij passen. U kunt dit bespreken met uw cardioloog of internist. De nieuwe mid-delen zijn op dit moment nog niet in de basisverzekering opgenomen. Of en wanneer dat wel gaat gebeuren, is nog niet bekend. De (hoge) kosten zijn dus voor uw eigen rekening. Informeert u bij uw verzekeraar of u aanvullend verzekerd bent voor deze middelen. Het is goed stil te staan bij de noodzaak om de medicijnen te gebruiken. Een goede regeling van de bloedstolling staat voorop, om trombose in de hersenen en ongewenste bloedingen te voorkomen.

In Vida krijgt u antwoord op de meest gestelde vragen over een bepaalde hart- of vaataandoening.

Sommige mensen regelen zelf hun bloedstolling. Ik niet. Waarom is dat? Voor veel mensen is het mogelijk zelf hun stollingstijd (INR) te meten. Hierdoor kunnen zij hun medicijndosering bepalen. Anderen meten alleen de INR, sturen de uitslag op, waarna de trombosedienst de dosering doorgeeft. De werkwijze hangt af van hoe goed de antistolling te regelen is. Belangrijk is wat u zelf wilt en kunt doen. De trombose-dienst geeft uitgebreide instructie bij zelfmeten. Zo vraagt de dienst aan u of u zelf wilt meten als dat mogelijk is. U bepaalt zelf of u ermee aan de slag wilt. Er zijn veel minder mensen die zelf hun antistolling regelen dan zou kunnen. Bij mensen die het zelf doen, blijken er min-der complicaties op te treden. Geef het dus aan.

Vida 14 Vida 15

In het hart

Jim Bender, psycholoog en seksuoloog bij Sophia Revalidatie‘In eerste instantie, vooral gedu-rende het herstel, verdwijnt de behoefte aan seks meestal naar de achtergrond. Maar op den duur keert die terug. En dan zal de patiënt zich moeten aanpas-sen aan een nieuwe situatie. De impact van hart- en vaatziekten kan groot zijn. En patiënten pra-ten nu eenmaal gemakkelijker over de gevolgen van hun ziekte op hobby’s, het werk en huishou-den dan over die voor seks en intimiteit. Vaak moeten stellen hun verwachtingen en gewoon-tes loslaten. Wie gewend is alleen ’s avonds seks in de slaap-kamer te hebben, maar daar nu geen energie meer voor heeft, doet er verstandig aan open te staan voor andere tijdstippen en locaties. Ook verlammingen hoeven geen belemmering te zijn. Zo zijn er voldoende minder belastende houdingen te beden-ken. Ik zie vaak dat mannen het moeilijk vinden om de druk om te presteren los te laten. Terwijl het juist zo belangrijk is om plezier te hebben en te genieten, daar is de “daad” niet per se voor nodig. Seksualiteit bestaat uit meer dan seks alleen, intimiteit is minstens zo belangrijk.’

dat geen probleem te zijn, zolang de patiënt er maar goed met zijn of haar partner over kan praten.

BijwerkingenIn principe vraagt seks niet meer inspanning dan het oplopen van twee trappen. Wie dit volgens zijn arts mag, of in flinke wandelpas een blokje om kan lopen, is in staat om seks te hebben. Dat neemt niet weg dat vernauwde bloedvaten of een slechte pompfunctie van het hart tot een slechtere doorbloeding van de geslachtsdelen leiden. Hierdoor kan

het voor mannen moeilijker zijn om een erectie te krijgen of voor vrouwen om vochtig te worden. Sommige medi-cijnen, zoals bètablokkers en nitra-ten, hebben dezelfde bijwerking. Veel patiënten beschikken over minder energie en zijn sneller vermoeid. Ook psychische effecten kunnen invloed op hebben seksualiteit. Zo bestaan er vaak zorgen over de risico’s van seks, heeft het zelfvertrouwen een knauw gekregen en wantrouwen veel patiën-ten het eigen lichaam.

Seksualiteit

zusterrrrr

boenkboenkboenkboenkboenkboenk

boenk

zuster, zou u zo vriendelijk

willen zijn tijdens het onderzoek

even op de gang te wachten...

Patiënt 1: ‘Ik had graag willen weten welke veranderingen ik kan verwachten op seksueel gebied als gevolg van mijn aandoening. Bijvoorbeeld dat ik meer moe ben of er minder zin in heb. Ook had ik vóóraf de bijwerkingen van medicatie, zoals erectieproblemen, willen weten.’

Patiënt 2: ‘Je wordt niet uitgenodigd om er vanuit je faalgevoel zelf over te beginnen. Ik zou het prettig vinden als mijn arts hierover begint. Dit onderwerp is net zo belangrijk als het nemen van je medicijnen en gezond eten. Het hoort er gewoon bij.’

Patiënt 3: ‘Toen ik na mijn hartinfarct weer met mijn man ging vrijen, leek het wel alsof het de eerste keer was. We waren zenuwachtig en we wilden dat niet toegeven. Ik lag steeds naar mijn hart te luisteren en van vrijen kwam niet veel terecht. Gelukkig reageerde mijn man heel spontaan. Hij zei: “Als het niet gaat, stoppen we er toch mee, kom maar lekker bij me liggen, volgende keer beginnen we wat rustiger en je zult zien dat het dan al veel beter gaat. En zo niet, zeg het dan, want jij was nu net zo zenuwachtig als ik.”’

>

3x openhartig

Vida 16 Vida 17

In het hart

ILLU

STR

ATIE

S: W

alte

r va

n K

alsb

eek

Frisse spinaziesalade met eiBereiding: Snijd de kip in blokjes en roerbak deze in olijfolie. Kook de eieren 8 minuten. Snijd het brood in grove stukken en schep ze om met de citroenolie en de knoflook. Verhit een antiaanbakpan op middelhoog vuur en bak het brood al omscheppend in vijf minuten bruin en krokant tot croutons. Schep de spinaziebladeren

en de basilicumblaadjes om met de olijfolie. Breng op smaak met peter-selie en versgemalen peper. Laat de eieren schrikken en pel deze vervol-gens. Snijd de eieren in vier parten. Verdeel de salade over vier diepe bor-den. Verdeel de citroencroutons, de kipblokjes en de eierparten over de salade. Lekker met grof bruinbrood.

Boodschappenlijstje:

• 200 g maiskipfilet• 1/4 stokbrood of ciabatta• 2 eetlepels citroenolie• 1 teen knoflook, geperst• 300 g verse spinazie• 1 zakje verse basilicum

(15 g), alleen de blaadjes• 3 eetlepels olijfolie extra

vierge• gehakte peterselie• peper, versgemalen• 2 eieren

Gezond eten is makkelijker dan u denkt. En nog lekker ook! Vida geeft elke editie een smaakvol recept om verantwoord te koken. Dit keer een frisse lentesalade voor vier personen met spinazie en ei. Lekker voor de paasdagen.

Gemiddelde voedingswaarde van 100 gram verse spinazie: 20 kilocalorieën, 1,6 gram koolhydraten, 3-4 milligram ijzer, 40-150 gram vitamine C

Spinazie

Leer gezond kokenDe Hart&Vaatgroep organi-seert regelmatig kook-workshops. U leert hoe u met minder zout toch heer-lijke maaltijden op tafel zet. Wilt u weten of er een kookworkshop bij u in de buurt plaatsvindt? Ga naar www.hartenvaatgroep.nl/kookworkshops

Op z’n paasbest

Vooral zwangere vrouwen baat hebben bij het eten van spinazie? Deze groente zit boordevol vitamine B9, provitamine A, vitamine C en mineralen als kalium en ijzer. Deze anti-anemische stoffen bevorderen de neurologische ontwikkeling van de foetus.

HulpSommige klachten zijn te verhelpen. Door in overleg met de behandelend arts op andere medicatie over te stappen bijvoorbeeld. Uw arts kan ook meer vertellen over de moge-lijkheden en risico’s van erectiepillen. Zo nodig kan hij u doorverwijzen naar een psycholoog, seksuoloog of maat-schappelijk werker, die u helpt uw leven met hart- en vaat-ziekten te accepteren en een nieuwe modus in seksualiteit te vinden. Deze zorgverleners hebben beroepsgeheim. Dat betekent dat ze met niemand anders mogen praten over uw vragen of problemen zonder uw toestemming. Zelfs niet met uw partner, als u dat niet wilt. Y

8 veilig vrijtips voor het hart

1 Maak het onderwerp bespreekbaar, met de arts en/of uw partner.

2 Begin uitgerust aan seks.

3 Zorg voor een zo goed mogelijke conditie.

4 Wilt u naast de medicatie erectiebe-vorderende middelen gebruiken? Overleg dan altijd met de arts.

5 Zoek minder belas-tende standjes/posities.

6 Seksualiteit draait om meer dan seks, ook om intimiteit.

7 Leg de nadruk op contact en plezier, niet op prestatie en druk.

8 Geef uzelf de tijd.

Handige helpers• Brochures: ‘Initmiteit en seksualiteit na een

beroerte’ in samenwerking met de Hartstichting

‘Intimiteit en seksualiteit na een hart-aandoening’

De brochures van De Hart&Vaatgroep bestelt u op www.hartenvaatgroep.nl/bestellen

• RutgersWPF www.seksualiteit.nl• NederlandseVerenigingvoor

seksuologie Zoek een erkende seksuoloog bij u in de

buurt www.nvvs.info

gloep...

Seksualiteit

Vida 18 Vida 19

Lekker & gezond

‘Ik probeer de vraag áchter de vraag te achterhalen’

Hoe kan ik mijn cholesterol verlagen? Krijgen mijn kinderen dezelfde hartafwijking als ik? Slechts enkele vragen waar patiënten mee rondlopen. ‘Het werd tijd voor één duidelijk loket voor alle vragen,’ aldus Charlotte de Jong (46), voorlichter van de Infolijn Hart en Vaten.

Als we een dag met Charlotte mee-lopen valt één ding op: alles in dit gebouw ademt ‘hart en vaten’. De rode wand met informatieboekjes, de plas-tic hartmodellen op tafel en de rus-tige sfeer. Het nieuwe pand kent nu twee bewoners: De Hart&Vaatgroep én de Hartstichting. Charlotte: ‘We hebben alle kennis in huis om ant-woord te geven op praktische en medische vragen.’

8.15 uur: E-mail ordenenDe dag begint voor Charlotte in de telefooncabine, waar ze zich instal-

leert met haar laptop en een kop thee. Vragen voor de Infolijn Hart en Vaten komen niet alleen telefonisch, maar ook via de mail binnen. Het is

belangrijk werk, want jaarlijks komen er meer dan 10.000 vragen binnen via deze twee kanalen. Charlotte vertelt: ‘Eerst orden ik de binnengekomen

e-mail. Ik kijk welke collega’s e-mail-dienst hebben en verdeel de binnen-gekomen vragen onder hen. Ieder krijgt vijf vragen om te beantwoor-den. Als de infolijnmedewerker iets niet weet, dan raadpleegt diegene een andere collega of een externe des-kundige. Of we zoeken het op in de relevante medische literatuur. Geen enkele e-mail gaat ongecontroleerd de deur uit.’

9.00 uur: Vragen beantwoordenEen meneer aan de andere kant van de lijn vraagt om een brochure over

‘Het werd tijd voor één duidelijk loket voor alle vragen’

Achter de schermen bij de Infolijn Hart en Vaten

>De plek waar mails

beantwoord worden ademt ‘hart en vaten’

Telefoongesprekken vinden in een afgesloten

ruimte plaats

Vida 20 Vida 21Vida 21

Reportage

Medische opleiding is niet genoeg Charlotte de Jong, voorlichter Infolijn Hart en Vaten:‘Naast een medische opleiding is levenservaring belangrijk voor dit werk. Toen ik 22 was, werkte ik als logopediste. Eén van mijn cliënten was een jonge organist die een ernstig herseninfarct had gekregen. Hierdoor was hij een-zijdig verlamd geraakt. Door mijn jonge leeftijd stond ik toen weinig

of niet stil bij de verregaande impact die deze gebeurtenis voor deze man en zijn gezin had. Het orgel bespelen was zijn passie en dat kon niet meer. Nu ben ik er veel meer van doordrongen hoeveel gevolgen ziekte heeft op het dagelijks leven van mensen. Mensen aan de telefoon merken dat en zeggen vaak: “Wat fijn, u neemt echt de tijd voor mij.”’

BE

EL

D: A

rend

a O

omen

cholesterol. ‘Heeft u er zelf mee te maken?’ vraagt Charlotte belang-stellend. ‘Het is belangrijk om goed te luisteren,’ licht ze toe. ‘Ik probeer de vraag áchter de vraag te achter-halen. Vaak komt er dan een dieper, achterliggend verhaal naar boven.’ Charlotte vult aan: ‘Mijn doel is om feitelijke, algemene informatie te geven zodat mensen zelf een wel-overwogen keuze kunnen maken. Prognoses en medisch advies geeft de Infolijn Hart en Vaten niet, daar-voor is een arts. Angst dat je de arts “lastig valt” is niet nodig. Het is juist goed om de dialoog aan te gaan met de cardioloog of huisarts. Bereid het gesprek goed voor: weet wat je wilt vragen en zeg het eerlijk als je iets niets begrijpt. Alleen dan ontvang je als patiënt advies op maat.’

13.30 uur: OverlegOp maandag hebben de voorlich-ters van de Infolijn wekelijks over-leg. Praktische zaken als bezetting, standbemanning op evenemen-ten of bezoeken van een sympo-sium worden besproken. Maar ook inhoudelijke onderwerpen als nieuwe behandelingsmethoden of actuele wetenschappelijke onder-zoeken komen aan bod. Charlotte: ‘Soms hebben we groot overleg met het hele team voorlichting. Dan trekken we het overleg breder en praten we over zaken als voorlich-tingsbrochures en campagnes.’

14.00 uur:Nieuwsbrief’s Middags wordt er gewerkt aan de nieuwsbrieven. De voorlich-ters van de Infolijn Hart en Vaten schrijven vier nieuwsbrieven voor Apotheeklinq. Een initiatief van de Stichting Uitgifte informatie. Charlotte vertelt: ‘De nieuwsbrie-ven met de titels Te hoog choles-terol, Hoge bloeddruk, Beroerte en Hartfalen verschijnen vier keer per jaar. In totaal publiceren we dus zestien nieuwsbrieven per jaar die patiënten de nodige informatie verschaffen over hart- en vaat-ziekten.’ Via www.apotheeklinq.nl

en via de eigen apotheek kunnen patiënten zich voor de nieuwsbrief aanmelden.

15.30 uur: Digitale encyclopedie ‘Om onze kennis up to date te hou-den, zorgen we er met alle voorlich-ters voor dat er een digitale ency-clopedie bijgehouden wordt. Die vullen we steeds aan met nieuwe informatie. Deze informatie halen we uit boeken, vakbladen en weten-schappelijke onderzoeken.’ Aldus Charlotte. Y

Stel uw vraagDe Infolijn Hart en Vaten is een gezamenlijke informatielijn van De Hart&Vaatgroep en de Hart-stichting. U kunt hier terecht met al uw vragen over hart- en vaat-ziekten. Ook voor leefstijl advies of contact met een lotgenoot kunt u contact opnemen met de informatielijn.

Bel 0900-3000 300 (lokaal tarief). Elke werkdag bereikbaar van 09.00 tot 13.00. Of stel uw vraag via het contactformulier op www.hartenvaatgroep.nl. Ook voor vragen over lidmaatschap en donaties kunt u hier terecht.

‘Er is een enorme angst om de huisarts lastig te vallen’

De digitale encyclopedie

vullen we steeds aan met nieuwe

informatie

Vida 22 Vida 23

Reportage

Gezond nieuwsOp het podium is er nooit sprake van pijn. De adrenaline, het publiek, de muziek. Optreden geeft me energie. Dit jaar zette ik met carnaval weer overal de zaal op z’n kop, onder meer met mijn grootste hit Polonaise Hollandaise. In Eind-hoven, Soest, Uden, Tilburg, noem het maar op. Ik zou de optredens niet willen missen. Ik maak van alles mee. Bijvoorbeeld in Tilburg: een negentigjarige vrouw wilde me daar een hand geven. Ik keek vreemd op toen ze me een euro in de hand drukte. Ze werd kwaad toen ik de munt wilde teruggeven. Ik heb ‘m maar gehouden. Zulke bij-zondere momenten geven het leven kleur.

Tot twee jaar geleden had ik weinig problemen met de gezondheid. Toen kreeg ik plotseling pijn in mijn buik en rug. Toch bleef ik optreden, met men-sen op de foto gaan, handtekeningen uitdelen. Daar genoot ik immers van. Maar ondertussen was de pijn zo hevig dat ik me niet eens meer goed kon scheren. Mijn vrouw Cea vertrouwde het niet en stuurde mij naar de dokter. Bij buik- en rugklachten denk je niet meteen aan de aorta, maar daar bleek bij mij juist een verwijding te zitten. Ik moest met spoed worden geopereerd. Ik kreeg een stent om mijn aorta te verstevigen.

Gelukkig leef ik nog steeds een actief leven. Ik treed nog altijd op, zwem graag in mijn eigen zwembad en wandel vaak met honden in de natuur. Het zijn de kleine dingen die het leven kleur geven. Daarbij is het belangrijk positief te blijven: maak van elke dag een feest. Geniet van het leven en koester wat je hebt. Dat doe ik ook.

Arie Ribbens (1937) treedt al 55 jaar op als zanger. Hij is vooral bekend van zijn carnavalskraker Polonaise Hollandaise, waarmee hij elk publiek in polonaise krijgt. Twee jaar geleden kreeg hij plotseling hevige pijn in buik en rug, maar een stent in zijn aorta gaf hem nieuwe energie. Hij viert het leven. In zijn columns vertelt hij hoe.

Kleur het leven

‘ Ik zou de optredens niet willen missen’

...maar liefst

60% van de

mannen tussen de dertig en zeventig jaar

te zwaar is?

Bij vrouwen in

dezelfde leeftijdsca-

tegorie is 44% te zwaar. Dit blijkt uit onderzoek

‘Nederland de Maat Genomen’ van het van het

Rijksinstituut voor

Volksgezondheid en

Milieu (RIVM).

Iedereen kan stoppen met roken! In dit boek leggen de longartsen Pauline Dekker en Wanda de Kanter uit hoe. Belangrijk is dat u gemoti-

veerd bent en de juiste methode toepast. Die is voor iedereen anders. De mythe van de verslaving, de tactieken van de tabaksindustrie, de gezondheidsvoordelen voor wie stopt en de bedreigingen voor wie doorrookt. Alle facetten van het roken worden belicht. Het StoppenStappenPlan helpt om goed voorbereid te gaan stoppen. Alle rookstopmethoden worden besproken: cold turkey, met en zonder begeleiding, met en zonder nicotinevervangers of medicijnen. Medisch specialis-ten vertellen wat roken in hun vakgebied voor gevolgen heeft.Vida verloot drie exemplaren. Wilt u kans maken, mail dan voor 2 april 2012 naar vida@hartenvaatgroep.nl o.v.v.Nederlandstopt!Metroken.

Waar/niet waar1. Slechts 26% van de hart -patiënten volgt hartrevalidatie.

2. Jaarlijks overlijden ruim 5000 mensen aan hart- en vaatziekten die ze hebben gekregen door het roken. 3. Een kwart van alle via internet aangeboden

geneesmiddelen is vervalst.

Gezondheidsverklaring eenvoudigerDe vragenlijst die u moet invullen over uw gezondheid bij de aanvraag van een levensverzekering of arbeidsongeschikt-heidsverzekering is nu een stuk eenvoudiger. Het Verbond van Verzekeraars en de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad (CG-Raad) hebben afgesproken dat een fors aantal vragen wordt geschrapt. Zo zijn alle vragen over de ziekte-voorgeschiedenis van familieleden, de zogeheten familie-anamnese, uit de vragenlijst gehaald. Dit type vragen werd als belastend ervaren. Ook zijn er nu specifieke formulieren voor arbeidsongeschiktheidsverzekeringen en levensverze-keringen.

Meer informatie over verzekeren vindt u op: www.weldergroep.nl en www.cg-raad.nl

De Hart&Vaatgroep hoort graag uw ervaring rond het afsluiten van een hypotheek en/of levensverzekering. Kijk bij Service op pagina 29 voor meer informatie.

Antwoorden: 1. waar (bron: www.hartenvaatgroep.nl/hartrevalidatie), 2. waar (bron: www.stivoro.nl), 3. niet waar (ruim 50%)(bron: www.internetpillen.nl)

Nederland stopt! Met roken

Patiënten met hartfalen hebben

kortere ‘bescherm- kapjes’ op hun DNA

dan gezonde leeftijdsge- noten. De onderzoeker Liza

Wong van het UMC Groningen ontdekte dat de bescherm-

kapjes (telomeren) in witte bloedcellen sneller korter worden

bij mensen die roken of last hebben van overgewicht. Dit

betekent dat een gezonde leefstijl helpt om de bescherm-

kapjes langer intact te houden. Wong ontdekte ook dat

kinderen van hartpatiënten kortere telomeren hebben

dan kinderen van gezonde ouders. Ze lopen hierdoor

meer risico op hartfalen. Vervolgonderzoek

moet uitslag geven. Het onderzoek levert

nieuwe aanknopingspunten op

voor het voorkomen en

behandelen van

hartfalen.

Top!

Hartfalen door versleten DNA

Arie Ribbens

Vida 24 Vida 25

Gezond nieuws & Column

BE

EL

D: A

llar

d de

Wit

te

‘Komt het donorhart op gang? Die spanning blijft’

Transplantatiecardioloog dr. Aggie Balk:

Aggie Balk koos voor de Cardiologie, omdat het vak technischer was dan de Interne Geneeskunde. En dat sprak haar aan. De overstap van het Medisch Spectrum Twente in Enschede, waar ze sinds eind jaren zeventig werkte, naar het Erasmus MC maakte ze omdat ze een nieuwe uitdaging zocht. ‘In het Erasmus MC had anderhalf jaar daarvoor de eerste harttransplantatie van Nederland plaatsgevonden. Hier kon ik Cardiologie combineren met de ingewikkelde problemen van de

hartontvanger en samenwerken met andere specialisten. Harttransplanta-tie draait namelijk om meer dan het hart alleen.’

Plaatjes kijken Het echocardiogram, de ACE-remmer en de bètablokker. Ontwikkelingen met veel impact op Cardiologie. Aggie: ‘Dankzij de echo konden we eindelijk het hart zien kloppen en de kleppen zien openen en sluiten. Dat was een mooi moment. Met behulp van nieuwe medicijnen kunnen we veel patiënten die vroeger alleen in leven konden blij-ven met een harttransplantatie, met

hun eigen hart naar huis laten gaan.’ Tot nu toe heeft de transplantatieaf-deling van het Erasmus MC bijna 600 harttransplantaties uitgevoerd, Aggie was bij de meeste operaties aanwezig. ‘Wanneer de chirurg de bloedvaten heeft aangesloten, blijft het erg span-nend of het donorhart spontaan gaat kloppen. Voor het hele team, dat ver-andert nooit.’

Invloed patiëntDe patiënt kan zelf een grote bijdrage leveren aan de behandeling. Aggie: ‘Dat moet hij leren. Ik spreek jonge jongens met ernstig hartfalen die op internet uitzoeken hoe je met kruiden lekker kunt koken. Ze leren hun moe-der vervolgens dat zoutarm eten niet “smerig” hoeft te zijn. De patiënt die goed aanvoelt wanneer hij meer vocht vasthoudt en weet dat hij aan de bel moet trekken, zal langer leven dan de patiënt die dat niet doet.’

Haar betrokkenheid, waarvoor ze geroemd wordt, vindt Aggie niet meer dan normaal. ‘Betrokkenheid is niet hetzelfde als vriendelijkheid, want ik ben streng en kan kwaad worden op patiënten die er met de pet naar gooien.’ Later dit jaar gaat ze met pensioen, maar het vak zegt ze nog niet helemaal vaarwel. De liefde voor het probleem van de patiënt met hartfalen is na al die jaren nog onverminderd groot. ‘Ik heb nooit één seconde spijt van deze keuze binnen Cardiologie gehad.’ Y

Aggie Balk (64) blijft in haar werk als transplantatiecardioloog zoeken naar uit-dagingen. Ingewikkelde problemen oplossen met de technische mogelijkheden van cardiologie boeit haar mateloos. Ervaring heeft haar geleerd dat ook de pa-tiënt zelf heel veel kan bijdragen aan de behandeling.

‘ Harttransplan-tatie draait om meer dan het hart alleen’

Vida 26 Vida 27

Mijn specialisme

NaamAggie Balk

Functietransplantatiecardioloog bij Erasmus MC

Is opgeleidin het Antonius Ziekenhuis

Deed ervaring opbij het Medisch Spectrum Twente

Keuze voor cardiologietechnischer dan Interne Geneeskunde

Keuze voor transplantatiecardiologiede combinatie van techniek en problemen oplossen

Belangrijke ontwikkelingende echocardiogram en medicatie

Harttransplantaties in het Erasmus MCbijna 600 keer uitgevoerd, Aggie was bij vele operaties aanwezig

De patiëntkan zelf een grote bijdrage leveren aan de behandeling

Wat biedt De Hart&Vaatgroep?

De Hart&Vaatgroep is de patiëntenorganisatie van en voor mensen met een hart- of

vaataandoening. Zowel landelijk als regionaal richt De Hart&Vaatgroep zich op infor-

matievoorziening, lotgenotencontact, leefstijlmanagement en belangenbehartiging.

Een greep uit de activiteiten:

• www.hartenvaatgroep.nl: informatie, actualiteiten en allerhande tips voor het

dagelijks leven;

• Lifestylemagazine Vida, met persoonlijke verhalen, achtergrond artikelen en

nieuws van en voor leden;

• Folders en brochures met uitgebreide informatie over hart- en vaatziekten;

• Themabijeenkomsten, kookworkshops en cursussen.

Wilt u De Hart&Vaatgroep steunen door lid te worden? Dat kan voor slechts

€ 20,- per jaar. Aanmelden kan via de website of bel: (088) 11 11 600. Met uw

bijdrage maakt u het mogelijk om vertegenwoordigd te worden door deskundigen

die werken aan bijvoorbeeld betere zorg, goede en betaalbare medicatie en een

passende zorgverzekering voor iedereen. Tip: veel zorgverzekeringen vergoeden

dit lidmaatschap!

Adres:

De Hart&Vaatgroep

Postbus 300

2501 CH Den Haag

T: (088) 11 11 600

E: info@hartenvaatgroep.nl

W: www.hartenvaatgroep.nl

Redactieadres:

Redactie Vida

Postbus 300

2501 CH Den Haag

Uitgever De Hart & Vaatgroep. Bladmanagement Monique Helderman, Ilse

Eijkmans Realisatie LVB Networks, Amersfoort Project- en eindredactie Sabina

van der Hoeven Redactie Esther Berendsen, Josefine Calma, Martine van den

Houten, Sjoerd Jansen, Nynke Wielenga Redactieraad De Hart&Vaatgroep Riet

Alaverdy- van der Knijff, Johan Durge, Karin Idema, Hessel Koers, Hans van Laar-

hoven, Sent Wierda Fotografie Erik van der Burgt, Lex Draijer, Jean-Pierre Jans,

Arenda Oomen, Allard de Witte Advertentieacquisitie Stichting Adagium, Vlijmen

Drukwerk Senefelder Misset, Doetinchem Lithografie Grafimedia Amsterdam

De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties en bijslui-

ters. Deze bevatten geen aanbevelingen van De Hart&Vaatgroep. Zelfmedicatie kan

risico inhouden. Raadpleeg eerst uw arts.

31 maart 2012Publieksdag Tussen Lab & Leven Tussen Lab & Leven gaat over wetenschappelijk onderzoek naar hart- en vaatziekten. Maak op een unieke manier kennis met wetenschappers en hun werk. Neem een kijkje in een ‘reuzenhart’, krijg een rondleiding door het laboratorium, spreek met een onderzoeker of doe mee aan een workshop.Tijd: 12:45 tot 17:00 uurLocatie: UMCG GroningenKosten: Deelname is gratis Aanmelden via www.hartenvaatgroep.nl

14 april 2012 Landelijke dag VaatpatiëntenHet thema voor deze landelijk dag is stress en hart- en vaatziekten. Naast een lezing over dit onderwerp kunt u een aantal workshops volgen over bijvoor-beeld lotgenotencontact. Tijd: 12.30 tot 17.15 uurLocatie: De Hart&Vaatgroep, Den Haag, YpenburgKosten: € 7,50 voor niet leden, gratis voor ledenAanmelden via www.hartenvaatgroep.nl

1 t/m 5 mei 2012Vaarmidweek jongeren 16 t/m 25 jaarDe midweek is bedoeld voor jongeren met een hartafwijking. De groep bestaat uit maximaal 20 deelnemers. Voor jonge hartpatiënten die behoefte hebben om in contact te komen met lotgenoten. Tijd: Vertrek 1 mei rond 10.00 uur - aankomst 5 mei rond 17.00 uur Locatie: De route gaat over het IJsselmeer en de Waddenzee. Elke avond meert het schip ‘De Nieuwe Liefde’ aan bij een plaats gelegen aan het IJssel-meer of op een Waddeneiland.Kosten*: € 115,- per persoonAanmelden via www.hartenvaatgroep.nl

*Vol pension (exclusief drankjes), inclusief geor-ganiseerde activiteiten. Leden ontvangen per jaar een korting van € 15,00 op de deelnemersprijs. Het schip is niet rolstoelvriendelijk.

Eind 2011 is het vernieuwde Vaatkeurmerk uitgereikt en is de nieuwe website ‘Kies uw vaatzorg’ gelan-ceerd. Het keurmerk helpt vaatpatiënten een keuze te maken voor een zieken-huis waar goede vaatzorg wordt aangeboden. Moet u behandeld worden aan uw

slagaderen of spataderen? Via www.hartenvaatgroep.nl/kiesuwvaatzorg kunt u een ziekenhuis of behandelcentrum vinden dat gespecialiseerd is in de behandeling van uw vaataandoening. Wij zijn erg benieuwd naar uw ervaring met ‘Kies uw vaatzorg’. Heeft het vaatkeurmerk en de website u geholpen bij het maken van een keuze voor een bepaald ziekenhuis? Laat het ons weten. Mail uw ervaring* naar: vida@hartenvaatgroep.nl

De Eetmeter beantwoordt vragen als: Eet ik gezond? Krijg ik voldoende voedingsstoffen en energie binnen? En hoe staat het met mijn gewicht? Met dit programma kunt u zelf beoordelen of uw voeding voldoet aan de normen van een gezonde voeding. Waar nodig geeft de Eetmeter adviezen om gezonder te eten. Dit programma

is gebaseerd op wetenschappelijke gegevens over voeding en gezondheid van onder meer de Gezondheidsraad en op de voedingswaardegegevens uit de Nederlandse Levensmiddelendatabank (NEVO-tabel 2006) van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). www.voedingscentrum.nl

OPROEP Uw ervaring met Kies uw vaatzorg

LAAT U HORENOver verzekeringen Veel mensen met hart- en vaatziekten ervaren problemen met het afsluiten van een hypotheek en/of levensverzeke-ring. Verzekeraars maken nog te vaak verkeerde risico-schattingen, waardoor het afsluiten van een hypotheek en/of levensverzekering onmogelijk of zeer kostbaar wordt. De Hart&Vaatgroep hoort graag uw ervaring op dit gebied. Mail uw ervaring* naar: vida@hartenvaatgroep.nl

* Uw ervaring geven wij nooit door aan derden zonder uw toestemming.

2 juni 2012Landelijke informatie- en contactdag vrouwen en hartfalenMet een lezing door dr. Henriëtte Verweij (cardio-loog van het LUMC) en diverse workshops.Tijd: 10.00-16.00 Locatie: Kontakt der Kontinenten, SoesterbergKosten: €7,50 voor niet-leden - Gratis voor leden.Aanmelden via www.hartenvaatgroep.nl

8 t/m 10 juni 2012Gezinsweekend Voor gezinnen met kinderen t/m 12 jaar, waarvan één (of meer) van de kinderen tot 5 jaar een aangeboren, of op jonge leeftijd verworven, hartafwijking heeft. Tijd: Hele weekendLocatie: ZuidwoldeKosten*: € 65,- volwassenen, € 35,- kinderen 4 t/m 12 jaar, € 25,- kinderen 0 t/m 3 jaar.Aanmelden via www.hartenvaatgroep.nl

*Maximaal € 200,- per gezin. De prijs is inclusief vol pension (exclusief drankjes) en inclusief activiteiten. Leden ontvangen per jaar een korting van € 15,- op de totale deelnemersprijs.

Voor meer informatie en actuele agendapunten: www.hartenvaatgroep.nl. Via deze website kunt u ook de regio websites bezoeken met een regionale agenda. Aanmelden voor een activiteit kan (tenzij anders vermeld) via: info@hartenvaatgroep.nl of bel (088) 11 11 600.

Wilt u weten of u gezond eet? Vraag het de Eetmeter

Vida 28

Service

zusterrrrr

boenkboenkboenkboenkboenkboenk

boenk

zuster, zou u zo vriendelijk

willen zijn tijdens het onderzoek

even op de gang te wachten...

In het hart

‘De toekomst van mijn zoon ziet er gelukkig goed uit’

Lifestylemagazine van De Hart&Vaatgroep

In het hartIn het hartIn het hartIn het hart

Magazine van en voor mensen met een hart- of vaatziekte • 4e jaargang • nummer 1 • maart 2012 • winkelwaarde € 4,95

Veilig vrijen met een hartkwaal(vanaf pagina 15)

Achter de schermen bij de Infolijn Hart en Vaten • Trombosege-heimen onthuld • Steunbetuigingen via Twitter voor patiënt Ad Langendonk • Cardioloog dr. Aggie Balk: ‘Komt het donorhart op gang? Die spanning blijft’ • Onderzoeker ontmoet patiënt

WIN 10X

Wellness

voucher

Spinazie op z’n paasbest Lentekriebels

MYTHOLO-GISCH WEZEN

RIVIER IN SPANJE

AUTO-BRANDSTOF JAARGETIJDE

3

DOORZICHTIG WEEFSEL PATROON

1

VEER

KORTOM 5

BIJBELSE FIGUUR

SCHRIJFLIJN

PROFEET

AS

EDELGAS

VOGEL 2 7

BROED-PLAATS

VERENIGDE STATEN 8 4

PIT

HEDEN

GRIEKSE LETTER

NOOT

KORTE REEKS

9

DIEREN-WERELD

6 10

SPROOKJES-FIGUUR

Zweedse puzzelBreng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.

© DENKSPORT PUZZELBLADEN

B E L TM O A B P L U I MS R E G E L ON E O N N E S T

U I L F U T P IM I N I S E R I EF A U N A E L F

ontspannen

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

MYTHOLO-GISCH WEZEN

RIVIER IN SPANJE

AUTO-BRANDSTOF JAARGETIJDE

3

DOORZICHTIG WEEFSEL PATROON

1

VEER

KORTOM 5

BIJBELSE FIGUUR

SCHRIJFLIJN

PROFEET

AS

EDELGAS

VOGEL 2 7

BROED-PLAATS

VERENIGDE STATEN 8 4

PIT

HEDEN

GRIEKSE LETTER

NOOT

KORTE REEKS

9

DIEREN-WERELD

6 10

SPROOKJES-FIGUUR

Zweedse puzzelBreng de letters uit de genummerde vakjes over naar de gelijkgenummerde vakjes van de oplossingsbalk.

© DENKSPORT PUZZELBLADEN

B E L TM O A B P L U I MS R E G E L ON E O N N E S T

U I L F U T P IM I N I S E R I EF A U N A E L F

ontspannen

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

MYT

HOLO

-GI

SCH

WEZ

ENRI

VIER

IN

SPAN

JEAU

TO-

BRAN

DSTO

FJA

ARGE

TIJD

E

3

DOOR

ZICH

TIG

WEE

FSEL

PATR

OON

1

VEER

KORT

OM5

BIJB

ELSE

FI

GUUR

SCHR

IJFL

IJN

PROF

EET

AS

EDEL

GAS

VOGE

L2

7

BROE

D-PL

AATS

VERE

NIGD

E ST

ATEN

84

PIT

HEDE

N

GRIE

KSE

LETT

ER

NOOT

KORT

E RE

EKS

9

DIER

EN-

WER

ELD

610

SPRO

OKJE

S-FI

GUUR

Zwee

dse

puzz

elBr

eng

de le

tters

uit

de g

enum

mer

de v

akje

s ov

er n

aar d

e ge

lijkg

enum

mer

de v

akje

s va

n de

opl

ossi

ngsb

alk.

© D

EN

KS

PO

RT

PU

ZZ

ELB

LAD

EN

BE

LT

MOAB

PLUIM

SREGEL

ONEON

NEST

UIL

FUT

PI

MINISERIE

FAUNA

ELF

ontspan

nen

12

34

56

78

910

Titania Mulder-Meijering (35):

Op pagina 3 vertelt Roelf, vader van Titania, over hoe hij zijn leven weer oppakt na de ziekenhuisopname.

Titania is de dochter van Roelf en heeft de nuchtere visie van haar vader. ‘Mijn vader was al twee weken niet in orde. Hij was grieperig en benauwd. Ik ben blij dat hij een check heeft gehad: nu weet ik dat de motor nog draait. Natuurlijk was het even schrikken toen het gebeurde. Ik dacht: “Komt het door de stress, of door

te hard werken?” We wisten er al wel wat van af, want mijn schoonvader heeft het ook. Ik ben me er nu meer bewust van dat het leven zomaar afgelopen kan zijn en ben daarin reëel. In het ziekenhuis stond ik daar veel bij stil, maar het leven gaat door. Natuurlijk denk je: “Ik moet extra genieten van het leven.” Maar mijn man en ik doen evengoed geen gekke dingen. We proberen een balans te vinden tussen werk, school, kinderen en leuke dingen doen. We genieten juist van de kleine din-gen. Als de thuisbasis maar goed is, dát is het belangrijkst. Ik kom uit een kleine, hechte familie. We komen geregeld bij elkaar over de vloer. Onze drie kinde-ren zijn dol op opa, hij is de verbindende schakel in onze familie. Ik hoop dat hij honderd wordt.’ Y

<<<

BE

EL

D: J

ean

Pie

rre

Jans

Puzzel & win!

En de winnaar is... Er kwamen weer veel goede inzenders binnen op de Zweedse puzzel uit Vida 5. W. van Erp uit Elst, H. Hes uit Pijnacker, R. Menger uit Ingen zijn de gelukkige winnaars van het boek ‘Dr. Yep. Kies de beste zorg’.

Stuur de oplossing van de puzzel voor 15 april 2012 naar: Redactie Vida, Postbus 300, 2501 CH Den Haag of naar vida@hartenvaatgroep.nl en win een Wellness Voucher. We geven er tien weg.

‘ Ik ben blij dat mijn vader een check heeft gehad’

Zwee

dse

puzz

el

Schrijf de letters uit de vakjes met de cijfers over in de corresponderende vakjes in de balk hieronder. Als u de puzzel goed invult, leest u in de balk de juiste oplossing.

WIN | 10 X Welness Voucher Verzorging voor lichaam en geestDe ultieme plek om te onthaasten is een Thermen of Wellnessresort. Tijdens uw wellnessdag kunt u genieten van sauna’s, baden en andere wellnessfaciliteiten. Naast de verzorging van lichaam en geest is ook de innerlijke mens van groot belang. Met een Welness Voucher heeft u recht op:

• Ontvangst vanaf 10.00 uur• Onbeperkt gebruik van alle sauna- en wellnessfaciliteiten• Gebruik van douchegel, shampoo en scrubzout

De Wellness Voucher voor Pure Ontspanning is te verzilveren bij: de Veluwse Bron, Elysium, Thermen Houten en Thermen Tilburg. Kijk op www.pureontspanning.nl

Vida 30 Vida 31

Van twee kanten

Ontdek al onze verhalen en overtuig jezelf op

bec19395_PRNL_Vida_210x260.indd 1 21/06/11 10:28