Verwacht niveau beleggingskennis bestuurders pensioenfondsen

7 december 2016

Marc B.M. van Heel en Maarten Heikoop

7 december 2016 1

Inhoud

1.Project Beleggingskennis: waarom en waarom nu?

2.Profielen en kennisniveaus

3.Toetsing kennis nader uitgelegd

4.Vragen

7 december 2016 2

1. DNB Project Beleggingskennis

7 december 2016 3

Project Beleggingskennis (waarom?)

7 december 2016 4

• Gebrek countervailing power van bestuurders

• Kernoorzaak:

• ‘Strategisch beleggingsbeleid’ en ‘Monitoring en evaluatie’ zijn zwakste schakels in beleggingsproces pensioenfonds

• Normenkader DNB geeft verduidelijking verwacht kennisniveau beleggingen

Bestuurders van pensioenfondsen schieten tekort in beleggingskennis en deskundigheid op het gebied van vermogensbeheer

Project Beleggingskennis (waarom nu?)

7 december 2016 5

• Bevindingen uit beleggingsonderzoeken blijven zich herhalen (ook in 2016)

• Vraag vanuit sector naar duidelijkheid kennisvereisten staat nog steeds

• Veel pensioenfondsbestuurders halen de lat BAC-toetsing niet (76% van de voorgedragen BAC-kandidaten zijn akkoord)

• Kamervragen hebben geleid tot media-aandacht

Bevindingen uit recente* beleggingsonderzoeken

7 december 2016 6

14%

26%

28%

31%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

selectiebeleid governance monitoring en evaluatie strategisch beleggingsbeleid

BEVINDINGEN ON-SITE BELEGGINGSONDERZOEKEN 2015 -2016

*2015 t/m nov 2016: 24 onderzoeken, 296 bevindingen

Project Beleggingskennis (vertaling toezicht)

7 december 2016 7

Focus op:

• Governance en kennis op beleggingsgebied moeten verbeteren

• Verduidelijking normen beleggingskennis voor bestuurders

• Toepassing bij toetsingen:• nieuwe bestuurders met aandachtsgebied beleggingen• toetsing bij herbenoeming door functieverzwaring

Doel:Verbetering countervailing power bestuur

• Heldere koppeling en monitoring aan doelstellingen en risicoparameters

• Debat en durven ‘challengen’ van oplossingen expliciet onderdeel van cultuur

• Verbetering kennisniveau beleggingen in alle bestuurslagen

• Samenwerking DNB en pensioenbesturen / Pensioenfederatie*

• DNB verwacht gerichte actie van pensioenfondsbestuur

*uitleg en verdieping bestaande Handreiking geschikt pensioenfondsbestuur

87 december 2016

Door:Verduidelijking normenkader Beleggingskennis

• Accent op vereist kennisniveau voor specifieke rollen in het bestuur

• Haakt aan bij het beleggingsproces binnen een pensioenfonds

• Logische opbouw:• Algemeen bestuursprofiel basis

• Specifiek bestuursprofiel verdieping

• Expertprofiel relevante ervaring

• Communicatie aan alle stakeholders incl. opleidingsinstituten

• Dialoog en samenwerking met Pensioenfederatie

97 december 2016

Doel vanmiddag

7 december 2016 10

• Aanlevering compleet toetsingsdossier bestuurskandidaten met motivatie fonds incl. inzicht in werving/selectieprocedure en opleidingsplan

• Meer aandacht voor functieprofielen met heldere beschrijving rollen, taken en verantwoordelijkheden binnen het fonds

• Verduidelijking verwacht niveau beleggingskennis

Gespreksronde DNB met aantal opleidingsinstituten

Doel: versterking kennis vermogensbeheer en risicomanagement

Door: aansluiting curriculum opleidingen bestuurders op DNB eisen

7 december 2016 11

Wat willen we samen bereiken met opleidingsinstituten?

• Betere afstemming curriculum opleidingen

• Voordracht van gekwalificeerde kandidaten

• Permanente educatie om het vereiste kennisniveau vast te houden

7 december 2016 12

2. Profielen en kennisniveaus

7 december 2016 13

Rollen binnen het bestuur pensioenfonds

7 december 2016 14

Betere aansluiting inhoud curriculum op eisen DNB

Bestuursprofiel

Benodigd

kennisniveau

Profiel 1

Algemeen

Profiel 2

Specifiek

Profiel 3

Expert

C. Ervaring n.v.t. o/+ +/++

B. Verdieping

o/+ + ++

A.Basis

+ +/++ ++

A. Basis: Basiskennis beleggingen, governance, balansmanagement

B. Verdieping: Specifieke beleggingskennis

C. Ervaring: Aantoonbare beleggingservaring en vaardigheden

7 december 2016 15

Aansluiting normenkader DNB met de Handreiking Pensioenfederatie

7 december 2016 16

Bestuursprofiel

Benodigd

kennisniveau

Profiel 1

Algemeen

Profiel 2

Specifiek

Profiel 3

Expert

A. Basis + +/++ ++

B. Verdieping 0/+ + ++

C. Ervaring n.v.t. 0/+ +/++

3. Toetsing kennis nader uitgelegd

7 december 2016 17

Uitgangspunt bij toetsing kennis is het beleggingsproces van een pensioenfonds

Bron: DNB7 december 2016 18

Basiskennis beleggen

De kandidaat bestuurder:

• Heeft elementaire beleggingskennis

• Kan belangrijkste beleggingscategorieën benoemen

• Kan risico en rendement verschillen tussen de instrumenten benoemen

• Is bekend met stappen in beleggingsproces

7 december 2016 19

Aansluiting bij geschiktheidstermenbijlage 7 Pensioenfederatie

7 december 2016 20

Bron: Pensioenfederatie, Bijlage 7 Handreiking geschikt pensioenfondsbestuur

Voorbeeld kennisniveau basis derivaten:opties

• Wat zijn opties?

• Wat is het verschil tussen kopen en verkopen van opties?

7 december 2016 21

Verdiepingskennis beleggenDe kandidaat bestuurder:

• Heeft naast verdiepende beleggingskennis vaardigheid om deze toe te passen in

portefeuille context

• Kan beargumenteren waarom beleggingscategorieën aan portefeuille worden toegevoegd

• Kan prestaties managers beoordelen

• Kan beleggingsvisie vertalen naar “exposures”

• Kan in elke stap van beleggingsproces de invloed op beleggingsportefeuille aangeven

7 december 2016 22

Voorbeeld verdieping derivaten : opties

• Wat zijn de onderliggende factoren die de prijs van een optie beïnvloeden?

• Hoe hangen deze samen met de beoogde exposure?

7 december 2016 23

Ervaring

De kandidaat bestuurder:

• Heeft naast verdiepingskennis bij voorkeur toegepaste (werk)ervaring

op het gebied van beleggingen

• Kan voorbeelden geven van praktisch ingezette kennis

• Kan (vanuit eerder opgedane ervaring) professionele vermogensbeheerders ‘challengen’

7 december 2016 24

Voorbeeld kennisniveau ervaren derivaten:opties

• Hoe wordt in de praktijk een bepaalde hedging strategie met opties uitgevoerd?

• Wat betekent dit qua aansturing en monitoring voor het bestuur?

• Wat zijn de resultaten versus het beoogde doel?

7 december 2016 25

4. Uw vragen

7 december 2016 26

Bijlage:

Motivatie vanuit terugkerende bevindingen uit DNB on-site beleggingsonderzoeken

7 december 2016 27

Bevindingen Beleggingsonderzoeken 2009-2015

•

28

0%

14%

61%

25%

Score fondsen o.b.v. bevindingen

Goed Voldoende Matig Slecht

• Geen van de 62 onderzochte fondsen scoort ‘goed’

• Er is in de periode ook geen verbetering (of verslechtering) waarneembaar

• Veel terugkomende bevindingen duiden op structurele lacunes

(74 onderzoeken)

• Noodzaak om gezamenlijk met pensioensector deze lacunes te bestrijden

7 december 2016

Update: bevindingen uit recente* beleggingsonderzoeken

7 december 2016 29

14%

26%

28%

31%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

selectiebeleid governance monitoring en evaluatie strategisch beleggingsbeleid

BEVINDINGEN ON-SITE BELEGGINGSONDERZOEKEN 2015 -2016

*2015 t/m nov 2016: 24 onderzoeken, 296 bevindingen

Het beleggingsproces en de samenhang met bevindingen

30

4 categorieen :

- Strategisch beleggingsbeleid

- Selectiebeleid

- Monitoring & evaluatie

- Governance

7 december 2016

Terugkerende bevindingen per categorie

31

Categorie: Strategisch beleggingsbeleid

Gebrek aan beleid ten aanzien van beleggingsproducten en rente

Gebrek aan lange termijn visie van het bestuur

Ruime mandaten voor uitvoerders en vermogensbeheerders met

gebrek aan monitoring door en countervailing power van het bestuur

Geen (eenduidig) beleid bij overschrijding van de bandbreedtes

7 december 2016

Terugkerende bevindingen per categorie

Categorie: Selectiebeleid

Gebrek aan of onvoldoende uitgewerkt selectiebeleid

Onvoldoende match : past de uitvoerder bij het beleid/de waarden van

het pensioenfonds?

Te weinig borging van onafhankelijkheid , teveel invloed van de

uitvoerder

327 december 2016

Terugkerende bevindingen per categorie

33

Categorie: Monitoring en Evaluatie

Risicomaatstaven ontbreken of worden onvoldoende gebruikt in bijsturing

Geen of onvolledige rapportages

Monitoring wordt vaak niet opgevolgd door een evaluatie van de uitvoerder

Onvoldoende aansturing van de uitvoerder: (te) ruime mandaten en onvoldoende countervailing power bij het bestuur

7 december 2016

Terugkerende bevindingen per categorie

Categorie: Governance

Bestuur is onvoldoende in control

Onvoldoende beleggingsdeskundigheid bij het bestuur

Belangenverstrengeling

Key person risk

Onvoldoende opvolging van bevindingen vanuit eigen evaluaties

347 december 2016