verslapen Wageningers Page 20 Pag. 22 WEEKBLAD ......Bonaparte goed had uitgelegd waarom dat gebouw...

‘SMS-languagenot acceptablein official mails

or exams’ Page 20

Veeteelt vernieltde aarde, vindt

de FAO. Valtmee, zeggenWageningers

Pag. 7

Studente Tuvitin Eilat: ‘Watals ik me nietverslapenhad?’Pag. 22

#19

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 1 FEBRUARI 2007

RESOURCE

Pag. 8

UITZETTEN IS UIT

Resource 0719 1, 3, 8-11 31-01-2007 16:27 Pagina 1

2

Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen URen wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN 1389-7756.

Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel. 0317 466666, fax 0317 466667, e-mail [email protected];secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot 12.30 uur.

Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon 0317 466680, e-mail [email protected];Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon 0317 466685, e-mail [email protected];Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon 0317 466687, e-mail [email protected];Gert van Maanen (landbouw, plant, dier), telefoon 0317 466684, e-mail [email protected];Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon 0317 466691, e-mail [email protected];Win Bras (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Teun Hofmeijer (algemeen nieuws), telefoon 0317 466690, e-mail [email protected];Laurien Holtjer (studenten), telefoon 0317 466689, e-mail [email protected];Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon 0317 466681, e-mail [email protected];Koen Moons (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Henrik Schmale (international pages), telefoon 0317 466666, e-mail [email protected];Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected];Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon 0317 466688, e-mail [email protected];Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon 0317 466682, e-mail [email protected] nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP).

Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee

Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot

Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon 0317 466686, e-mail [email protected]. Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming

Druk/ Dijkman Offset BV

Directeur Cereales/ Henk Prevaes

Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis;anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon 0317 466666.

Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat.Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden.

Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023 5714745.

Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 466666.

COLOFON

Resource colofon 31-01-2007 17:20 Pagina 2

3

PARASIETENKLIEK‘Als Napoleon een medezeggenschapsraadhad gehad’, zegt Aalt Dijkhuizen, ‘dan was ernooit een Arc de Triomphe gekomen.’ Het ge-zicht van de leider der leiders staat opstorm. ‘Kom kom’, zegt Kropff monter. ‘Als meneerBonaparte goed had uitgelegd waarom datgebouw belangrijk was, dan…’‘Napoleon legde niet uit, hij handelde’, zegtDijkhuizen ferm. ‘Als hij in Rusland op win-tersport wilde, dan ging hij gewoon.’ ‘Sindsdien hebben we geleerd hoe belang-rijk communicatie is’, zegt Kropff. ‘Dat waren nog eens tijden’, verzucht Dijk-huizen. ‘Zeurpieten die zich met het beleidbemoeiden kregen de huzaren op hun dak.Ze vernamen uit de eerste hand waar determ huzarensalade vandaan komt. Maar indeze verschrikkelijke tijden subsidiëren weonze zeurpieten in de COR, de GV of hoe zeook mogen heten. Ze verlummelen kostbarewerktijd voor vijf miljoen per jaar. Heb je enigidee hoeveel uitmuntende topmanagers ikdaarvan kan betalen?’‘Uit het blote hoofd: 22’, zegt Tijs Breukink,de cijferwonderjongen van het Bestuurscen-trum. ‘Opheffen, die parasietenkliek’, zegt Dijkhui-zen. ‘Hola!’, roept Kropff. ‘De leden van onderne-mingsraden en de studentenraad werkenhard, ze sturen bij en zorgen voor draag-vlak.’‘Je zou misschien een paar organen kunnenopheffen’, denkt Breukink hardop. ‘En iedereen die erin zit ontslaan’, knikt Dijk-huizen.‘Die organen opheffen kan volgens de wetalleen als de leden ermee akkoord gaan’,zegt Breukink. ‘Dan kun je beter niet gaanroepen dat je een huzarenfeestelijkheidgaat organiseren.’‘Maar natuurlijk verdient iedereen die zichheeft ingespannen om mee te denken,ehm…’, probeert Dijkhuizen. ‘Respect’, helpt Kropff. ‘Vanzelfsprekend verdient iedereen in de ORen de huppelepup-raad veel respect’, zegtDijkhuizen. ‘Als je het zo zegt gaan ze akkoord’, zegtBreukink. ‘En daarna zet ik ze op straat’, zegt Dijkhui-zen.

Willem Koert

Pag. 14‘Er staat een grote muur omEuropa, en dat is oneerlijk’

Pag. 12Slapen oprubber en stroin hetkoeienhotel

‘Het bedrijfs-leven haalt

de politiek links in’

Pag. 13Studenten wilden deWageningse sterflats

helemaal niet

Pag. 10 Wageningen zakt op de citatieladder

KOERT

KLIMAAT‘Het bedrijfsleven is het kabinet Balken-ende links aan het passeren.’ Dat zeihoogleraar Milieusysteemanalyse RikLeemans dinsdagmorgen op het Radio 1Journaal. ‘Ik was de laatste jaren steedssomberder omdat de politiek het stokjeniet oppakte. Ik begin positiever te wordenomdat het bedrijfsleven dat wel doet.’

Leemans is één van de schrijvers van hetrapport van de klimaatorganisatie van deVerenigde naties IPCC, waarover weten-schappers en beleidsmakers deze weekvergaderen in Parijs. Hij verwees naartachtig topbestuurders uit het Nederland-se bedrijfsleven. Die schreven in decem-ber een brief aan de partijen die onder-handelen over een nieuwe regering, waar-in zij pleiten voor meer aandacht voor na-tuur en milieu in de komende kabinetspe-riode. Leemans schreef mee aan het hoofdstukover de invloed van klimaatveranderingop de natuur. Hij bracht in kaart hoe snelde natuur zich aan kan passen aan stij-gende temperaturen. Volgens Leemansligt de grens bij twee tot drie graden op-warming. Als de aarde nog warmer wordtkomt de natuur volgens hem ‘zeer sterk inde problemen.’ ‘De veerkracht is niet on-eindig.’ Modelberekeningen voorspellendat die stijging binnen dertig of veertigjaar bereikt kan worden. Eén van de conclusies uit het IPCC-rap-port die al uitgelekt zijn, is dat de zeespie-gelstijging lager zal uitvallen dan eerdervoorspeld: 38 centimeter in plaats van65. Volgens Leemans is die voorspellingniet gebaseerd op de meest recente in-zichten. Het IPCC gebruikt alleen gepubli-ceerde wetenschappelijke artikelen alsbasis van haar rapport. Metingen van deNASA, die aantonen dat de ijskap vanGroenland sneller smelt dan gedacht, zijnnog niet gepubliceerd en daarom nietmeegenomen in het rapport. ‘Het zou besteens zo kunnen zijn dat we in een komendrapport weer uitgaan van zestig tot negen-tig centimeter zeespiegelstijging.’ / KV

BOVENHETMAAI-VELD

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 1E JAARGANG/ 1 FEBRUARI 2007

RESOURCE #18

Omslagfoto Ruben Smit

Resource 0719 1, 3, 8-11 31-01-2007 16:27 Pagina 3

Kijk voor meer nieuws opde 'News and Events' site

van Wageningen UR:www.intranet.wur.nl

Kijk voor vragen énantwoorden over de

nieuwbouw op:www.deborn.wur.nl

(INGEZONDEN MEDEDELING)

4 1

De Nederlandse Vereniging vanRentmeesters (NVR) is niet tevreden overhet niveau van afgestudeerdenVastgoedmanagement van Van HallLarenstein (VHL). Dat staat in een briefvan de vereniging aan het college vanbestuur van de hogeschool en de raadvan bestuur van Wageningen UR.

De rentmeesters denken er aan om zelfeen vervolgopleiding op te zetten diemoet zorgen voor het gewenste niveau.Nu is de opleiding op VHL juist de toe-gangspoort tot de NVR. Voorzitter GerardJippes vindt echter dat de minor Vast-goedmanagement, een keuzevak van eenhalf jaar, niet meer voldoende basis vormtvoor toelating tot de vereniging. Opleidingsdirecteur Hans van Rooijen be-grijpt de kritiek niet. ‘We zijn altijd in ge-sprek geweest met de NVR. We hebbenandere bestuursleden enige tijd geledenuitgelegd dat de huidige minor net zo veeltijd behelst als de vroegere afstudeerrich-ting. Ook blijven stages en het afstuderengekoppeld aan vastgoedmanagement.Verder zijn wij ook altijd bereid om over deinhoud te praten, dat gebeurt ook.’ / KM

Veertig studenten van WageningenUniversiteit en Van Hall Larenstein (VHL)bezochten woensdag 24 januari hetEuropees Parlement in Brussel. Deexcursie was georganiseerd doorStichting Ruraal Wageningen (RUW).

Het bezoek was één van de activiteitendie RUW organiseerde in het kader vanhet thema ‘Het belang van de landbouw’.De groep kon helaas niet zoals geplandde vergadering van de Commissie Land-bouw bijwonen. ‘Die was zo populair datwe er niet bij konden. Dat was wel een te-

25 JAN. T/M 31 JAN. 2006

MEDEZEGGENSCHAP ISVERDEELD OVER TOEKOMSTDe leden van de vier centralemedezeggenschapsraden vanWageningen UR zijn het niet eens overhun toekomst. Ze verschillen van meningover de vraag of er één inspraakorgaanvoor heel Wageningen UR moet komen.

Wageningen UR heeft een complex stelselvan medezeggenschapsraden. Naast eencentrale ondernemingsraad die de belan-gen van het personeel moet behartigen,is er een studentenraad voor de universi-teit, een centrale medezeggenschap voorde hogeschool, en een gezamenlijke ver-gadering van de studentenraad en verte-genwoordigers van het universitaire per-soneel. Daarnaast zijn er raden per orga-nisatieonderdeel.De raad van bestuur en de meeste mede-zeggenschapsleden vinden de huidigestructuur inefficiënt, en willen een aantalraden samenvoegen. De hamvraag tij-

dens een discussiedag, woensdag 24 ja-nuari, was hoeveel raden er moeten blij-ven bestaan. Bij een peiling over alterna-tieven kregen drie modellen ongeveerevenveel stemmen. De meeste aanwezi-gen kozen voor een centrale onderne-mingsraad met daarnaast een raad diezich bezighoudt met onderwijs en onder-zoek aan hogeschool en universiteit. Hetvoorstel om drie raden over te houden– voor de universiteit, de instituten en dehogeschool – kreeg één stem minder danhet voorstel om alle raden samen te voe-gen. De tegenstanders van een centralemedezeggenschapsraad willen dat deuniversiteit en de hogeschool een eigengezicht houden binnen Wageningen UR.Een werkgroep van de raad van bestuuren de medezeggenschapsraden gaat opbasis van de discussie een voorstel schrij-ven voor een nieuwe structuur. / KV

IN ‘T NIEUWS

Wageningse studenten in Brussel. / foto RUW

STUDENTEN BEZOEKEN EUROPARLEMENT

RENTMEESTERSONTEVREDEN OVERHOGESCHOOL

Oud-rector Jan van der Want is dinsdag23 januari overleden. Hij was van 1976tot 1978 rector magnificus van de Land-bouwhogeschool Wageningen, de voorlo-per van Wageningen Universiteit. Van 1962 tot 1986 was hij hoogleraar vi-rologie. Ook na zijn pensionering kwam hijnog regelmatig op de leerstoelgroep. Vander Want is 85 jaar geworden. / KV

OUD-RECTOROVERLEDEN

MdrmAg(A

‘Tinude‘pwivoroVamsit

DLvohesabehovebo

VotepomonnadeecplabukamvrauiteeDezijvreeraarzijbevodebleDevoac

V

I

De Wageningse onderzoeksschool voorsociale wetenschappen Mansholt heeftvrijdag 26 januari een boekenserie gelan-ceerd, de Mansholt Publication Series. Deserie staat open voor tekstboeken van on-derzoekers verbonden aan Mansholt, envoor conferentiesverslagen en thema-nummers waaraan tenminste één Mans-holtonderzoeker heeft bijgedragen. / JT

BOEKENSERIEMANSHOLT

De gemeente Rheden komt in maart meteen aantal wijzigingen op het masterplanvoor landgoed Larenstein.

Onder studenten en medewerkers van dehogeschool en onder omwonendenheerst veel onvrede over het voornemenom een deel van het terrein te bebouwen.Ook de gemeenteraad staat kritisch te-genover het plan, bleek op een tweede in-formatieve vergadering op 30 januari. Deverantwoordelijke wethouder Wilschutgaat opnieuw met de hogeschool en diver-se betrokkenen om tafel en komt voor degemeenteraadsvergadering met een aan-tal wijzigingen die voor meer draagvlakzouden moeten zorgen. / KM

PLAN VOORLANDGOEDGEWIJZIGD

leurstelling’, vertelt RUW-coördinator ElsHegger. Desondanks was het een geslaagde dag.De studenten vertrokken woensdagoch-tend per bus naar Brussel. Daar werdenze ontvangen met een luxe lunch van zalmen steak, ontmoetten ze Europarlementa-riërs Thijs Berman (PVDA) en Jan Mulder(VVD) en kregen ze een rondleiding doorhet gebouw. ‘Het Europarlement is erg in-drukwekkend, zo groot als de zaal is’, ver-telt Els enthousiast over de vergaderzaalvoor de 730 Parlementsleden. RUW wil met haar activiteiten studenten

bewust maken van wat er speelt in depraktijk. Voor het eerst namen er ook stu-denten van VHL-Wageningen aan deel. Totnu toe leken die niet geïnteresseerd, on-danks extra promotie. Studiepunten blij-ken echter een goede stimulans. Vijf stu-denten Plattelandsontwikkeling gingenmee in het kader van een open vak.Naast de excursie verzorgde de studen-tenorganisatie lezingen en debatten overhet belang van de landbouw. Vanavond,1 februari, wordt het thema afgeslotenmet een debat op LA13. / LH

Resource 0719 4-7 31-01-2007 16:37 Pagina 4

(INGEZONDEN MEDEDELING)

1 FEBRUARI 2007 5 RESOURCE #19

er

d

enmt

e-

nelh-n

de

ER

‘Het Europarlement is erg indrukwekkend,zo groot als die zaal is’

Wageningen Universiteit heeft ongeveervijftig procent meer vooraanmeldingenbinnen dan vorig jaar rond deze tijd. Ze isdaarmee op dit moment verreweg degrootste groeier onder de Nederlandseuniversiteiten.

Eind januari 2006 hadden zich 154 stu-denten aangemeld voor een opleiding inWageningen. Dit jaar stond de teller in delaatste week van januari al op 226. Datblijkt uit gegevens van de Informatie Be-heer Groep in Groningen.De stijging is opmerkelijk groot. Dat kandeels worden verklaard door het feit datvorig jaar een relatief slecht jaar was voorWageningen. Maar ook vergeleken met devooraanmelingscijfers van 2000 tot enmet 2005 gaat het opvallend goed. In dieperiode is het aantal aanmeldingen in ja-nuari nog niet zo hoog geweest.Bijna alle Wageningse opleidingen staanin de plus. Vooral Dierwetenschappen,Voeding en gezondheid, Biologie enInternationaal landen waterbeheer doenhet goed. Uitgesproken slecht staat Bos- en natuurbeheer er voor. Die oplei-ding heeft nog maar drie vooraanmeldin-gen, tien minder dan vorig jaar rond dezetijd. Eind januari had ongeveer eenderde vande aankomende studenten zich aange-meld bij een universiteit. / KV

Moleculair bioloog en consultantdr. Peter van den Elzen (54) begint inmaart als algemeen directeur van deAgrotechnology & Food Sciences Group(AFSG).

‘Tien jaar Mogen, tien jaar Unilever en dannu tien jaar Wageningen UR’, grapt Vanden Elzen, die zijn nieuwe baan een‘prachtige uitdaging’ vindt. ‘Over de koerswil ik het nu nog niet hebben. Ik heb mevoorgenomen de eerste tijd vooral goedrond te kijken en te luisteren.’Van den Elzen promoveerde in 1982 in demoleculaire genetica aan de Vrije Univer-siteit Amsterdam. ‘Na mijn promotie heb

ik een jaar in Berkeley, Amerika gezetenbij een net gestart plantenbiotechbedrijfdat nauwe banden had met de universi-teit UC Davis. Daar heb ik veel geleerdover innovaties gebaseerd op goede we-tenschap.’Terug in Nederland was Van den Elzen in1986 medeoprichter van het in Leiden ge-vestigde landbouwbiotechbedrijf MogenInternational, en tot 1995 directeur. Hetbedrijf is inmiddels opgegaan in multina-tional Syngenta. Daarna werkte Van denElzen tien jaar bij Unilever, in achtereen-volgens biotechnologie, wasmiddelen envoedingsmiddelen. Thans is hij zelfstan-dig consultant voor voedings- en gezond-heidsinnovaties. ‘Opmerkelijk is dat ikvanuit Unilever projectleider was van het‘Huis van de Toekomst’ in Amsterdam ennu bij AFSG het ‘Restaurant van de Toe-komst’ onder mijn hoede krijg.’Van den Elzen volgt als directeur dr. Keesde Gooijer op, die in december werd be-noemd tot directeur van de Stichting Food& Nutrition Delta. / GvM

Peter van den Elzen. / foto WUR

DLO is uit de rode cijfers. Bestuurs-voorzitter Aalt Dijkhuizen verwacht dathet financiële resultaat van de institutensamen zeker zes à zeven miljoen eurobedraagt. Ook de universiteit en dehogeschool zullen voor 2006 naarverwachting een positief resultaat in deboeken kunnen schrijven.

Volgens Dijkhuizen gaat het financieel be-ter dan gepland. ‘Dat is belangrijk. Eenpositief financieel resultaat is geen luxe,maar belangrijk voor de continuïteit vanons onderwijs en onderzoek.’ Het herstelna de reorganisatie Focus 2006 werd on-der andere geholpen door het gunstigeeconomische tij. Daardoor vonden her-plaatsingskandidaten sneller een baanbuiten Wageningen UR. In totaal is in hetkader van de reorganisatie voor vijftigmensen een ontslagvergunning aange-vraagd. ‘Wij verwachten dat we daarvanuiteindelijk maar een beperkt aantal echteen ontslagbrief zullen moeten sturen.’ De bestuursvoorzitter zegt er trots op tezijn dat de operatie voor de buitenwereldvrij geruisloos is verlopen. ‘Ik vertel weleens aan mensen van buiten welke ope-ratie wij achter de rug hebben. Er zijn 758arbeidsplaatsen geschrapt. Dat is fors. Zezijn verrast dat zij daar zo weinig van heb-ben gemerkt. Dat is een groot complimentvoor alle betrokkenen. Het laat zien datde betrokkenheid bij het werk goed is ge-bleven.’De universiteit en de hogeschool hebbenvolgens de bestuurder een prima jaarachter de rug. ‘Wetenschappelijk hebben

we goed gepubliceerd. We hadden deacademische jaarprijs voor Marcel Dickeen de hogeschoolprijs voor Willem Foort-huis, en zowel Van Hall Larenstein als deuniversiteit heeft meer studenten wetente trekken.’Door de gunstige financiële ontwikkelingkomt er meer ruimte voor eigen perso-neelsbeleid. Tijdens de bezuinigingenmoesten bijvoorbeeld nieuwe vacatures,volgens afspraken met de vakbonden,door de raad van bestuur worden vrijgege-ven voordat werving kon beginnen. ‘Datzullen we versoepelen voor de afdelingendie financieel op orde zijn.’Voor 2007 heeft de raad van bestuur sa-men met de concernraad zeven speer-punten vastgesteld, afkomstig uit het stra-tegisch plan dat eind vorig jaar werd vast-gesteld. Naast het uitwerken van plannenom de positie op de Europese onder-zoeks- en onderwijsmarkt te versterkenen intensivering van de samenwerkingtussen hogeschool en universiteit, wil deraad van bestuur een zogenaamde ‘WUR-foto’ gaan invoeren. In de toekomst zullenonderzoeksgroepen jaarlijks een over-zicht maken van hoe ze er wetenschappe-lijk en financieel voorstaan. ‘Op basisdaarvan kunnen we tijdig de koers wijzi-gen. Het is geen beoordelingsgesprek,maar een manier om te kijken of je alsgroep op de goede weg bent: komen ermooie publicaties uit, weet je geld aan tetrekken van NWO, weet je de kansen tebenutten in de markt of is het tijd om dekoers te verleggen. Wij moeten niet weerzo’n grote klap krijgen. Dat hebben we

niet helemaal in de hand, maar door tijdigte reageren op veranderingen kunnen wede kans erop wel verkleinen.’Een ander speerpunt is de introductie vaneen nieuw geïntegreerd administratiefsysteem, Kameleon. Dat had er al moetenzijn, maar heeft vertraging opgelopen.‘Het bleek complexer dan gedacht. Wijhebben toen gezegd: liever een paarmaanden te laat, dan één te vroeg. Jemaakt de organisatie niet blij met een ha-perende administratie.’Ook gebouwen en terreinen staan hoogop de agenda van de raad van bestuur.‘Niet dat we veel nieuwe plannen hebben,maar het gaat om ontzettend veel geld.’Eén van de punten die spelen is de toe-komstige huisvesting van het departe-ment Voedingswetenschappen van deuniversiteit. Dat zit nu vooral op De Dreij-en. Er zijn twee opties: de voedingsweten-schappers verhuizen snel naar nieuw-bouw op De Born, of de gebouwen op DeDreijen krijgen een opknapbeurt. ‘De laat-ste optie zit nu in het Strategisch Nieuw-bouwplan. Op verzoek van de betrokkenhoogleraren onderzoeken we of er moge-lijkheden zijn over te gaan tot een versnel-de verhuizing. Zouden we daarop uitko-men, dan willen we dat eind februari be-spreken met de raad van toezicht.’ De raad van bestuur houdt de komendeweken een tournee om de speerpuntenvoor 2007 te bespreken met medewer-kers. / KV

Voor de plannen zie www.strategie.wur.nl

VAN DEN ELZEN NIEUWE DIRECTEUR AFSG

INSTITUTEN WEER FINANCIEEL GEZOND

etan

e

n.

n-e

er-en-

Latijns Amerika Studies MA Latijns Amerika StudiesEenjarige masteropleiding Voorlichting: 16 februari en 13 april, 15.30 uur op het CEDLA

BA en MA cursussen Voor meer info:

020 525 3498 www.cedla.uva.nl

OPVALLEND VEELAANMELDINGENUNIVERSITEIT

Resource 0719 4-7 31-01-2007 16:37 Pagina 5

6 1

UIT ‘T VELDNIEUWS UIT DE WETENSCHAP

DovokobeM

HewaboeeIn erfaof vlodavomkemmMfe

LG

Een minieme verandering in het DNAbepaalt of de lichaamsgrootte van eenrondworm of nematode wordt gestuurddoor de omgevingstemperatuur, hebbenonderzoekers ontdekt. De vondst kanhelpen een mysterieuze wetmatigheid inde evolutiebiologie te verklaren: waaromvrijwel alle soorten groter zijn als ze bijlage temperaturen opgroeien.

‘Een echte verklaring biedt dit nog niet,maar onze ontdekking geeft wel aan dathet genetisch heel simpel kan werken’,zegt dr. Jan Kammenga, onderzoeker bijde leerstoelgroep Nematologie. ‘Eén punt-mutatie, een verandering in een basepaarvan het DNA waardoor er een ander ami-nozuur in een eiwit wordt ingebouwd, is algenoeg om er voor te zorgen dat de groeivan nematoden door temperatuur geregu-leerd wordt. Het betrokken eiwit is evoluti-onair gezien oud. Het zit waarschijnlijk inveel organismen en speelt dus mogelijkeen rol in rondwormen, fruitvliegen en an-dere koudbloedige dieren.’ Samen met Utrechtse collega’s, onder wiegeneticus prof. Ronald Plasterk, en tweebiochemici uit Roemenië publiceert Kam-

menga de ontdekking komende maand inPLoS Genetics.Het gegeven dat zoogdieren groter zijnnaarmate ze in een kouder klimaat levenstaat bekend als de temperatuur-grootte-regel of de regel van Bergmann. Dat de re-gel niet alleen opgaat voor warmbloedigedieren maar ook voor dieren met een li-chaamstemperatuur gelijk aan de omge-vingstemperatuur, plaatst biologen voor-alsnog voor een mysterie. ‘Het mooie vanons onderzoek zit in het feit dat dit effectgenetisch niet ingewikkeld in elkaar hoeftte zitten. Dat biedt mogelijkheden voorveldonderzoek en organismen die gene-tisch minimaal verschillen aan verschil-lende klimaatregimes bloot te stellen omte kijken wat er dan gebeurt’, zegt Kam-menga.De ontdekking werd gedaan door tweewilde typen van modelworm Caenorhabdi-tis elegans genetisch nauwgezet te verge-lijken. Het ene, van oorsprong Engelsewormpje houdt zich nog wel aan de tem-peratuur-grootteregel. Bij het andere aal-tje, van Hawaï, is de lichaamsgroei los-gekoppeld van de omgevingstempera-tuur. / GvM

Een volkomen nieuw plantenvirus datniet past in de bekende virusgeslachten.‘Het gebeurt niet vaak dat onderzoekerszo’n virus ontdekken’, zegt ing. MartinVerbeek van Plant ResearchInternational. ‘Maar wij hebben het welgedaan.’ Het virus rukt op in Spanje, waarhet tomatenkwekers opzadelt met groteschade.

Sinds 2003 plaagt de ziekte torradoSpaanse tomatenkwekers. ‘Torrado bete-kent ‘geroosterd’ in het Spaans’, zegt Ver-beek. ‘Getroffen tomaten sterven af enmaken een geblakerde indruk, vandaarde naam.’ Enkele jaren geleden kregen de Wagenin-gers van zaadveredelaar De Ruiter Seedsmonsters uit het zuidoosten van Spanje.Onderzoekers hadden de nieuwe, agres-sieve ziekte al bestudeerd, en in de ziekeplanten grote aantallen kleine draadvor-mige virussen aangetroffen. ‘Dat warendeeltjes van het pepinomozaïekvirus’,zegt Verbeek. ‘Ik vond ze ook in de sam-ples die De Ruiter naar Wageningen stuur-de. Maar onder de elektronenmicroscoopvond ik ook een paar andere virusdeel-tjes. Die zagen er uit als kleine bolletjes.Ze waren nog geen dertig nanometergroot.’Verbeek vond twee plantensoorten die re-sistent waren tegen het pepinomozaïekvi-rus, maar wel gevoelig waren voor hetnieuwe virus. Zo kon hij het nieuwe virusscheiden van het pepinomozaïekvirus.Het bleek inderdaad in staat gezonde to-

Een tomatenplant die is aangetast door het mysterieuze tomatentorradovirus. / foto PRI

matenplanten ziek te maken, en dezelfdesymptomen te veroorzaken als de mysteri-euze Spaanse ziekte. ‘Het genetisch materiaal van dit virus be-staat uit twee aparte strengen RNA’, zegtde onderzoeker. ‘Dat is voor een planten-virus niet ongewoon. Maar toen we de sa-menstelling van het RNA hadden bepaald,en in databanken gingen zoeken naar vi-russen met een vergelijkbare sequenties,vonden we niks. Toen beseften we dat weeen geheel nieuw virus gevonden hadden,

maar ook dat het geslacht waartoe hetbehoort niet bekend is. We hebben voor-gesteld om het nieuwe organisme toma-tentorradovirus te noemen.’ De Wagenin-gers hebben hun bevindingen gepubli-ceerd in Archives of Virology. Volgens recente berichten breidt de nieu-we ziekte zich uit. Ook kwekers in het zui-den van Spanje maken er nu melding van.Onderzoekers vermoeden dat het viruszich verplaatst via witte vliegen. / WK

Gedeeltelijke vervanging van standaardruwvoer voor melkkoeien door gemaaidgras uit natuurgebieden kan eenbescheiden financiële winst opleveren.Dat blijkt uit een proef op praktijk-centrum Zegveld.

Er komen steeds meer (agrarische) na-tuurgebieden bij. In 2020 zal Nederlandnaar schatting beschikken over circa 250duizend hectare natuurlijk grasland. Dezeterreinen worden gemaaid om bepaaldenatuurtypen, zoals verschraald grasland,te realiseren. Om te voorkomen dat ter-reinbeheerders blijven zitten met bergengras proberen onderzoekers van de Ani-mal Sciences Group het maaisel in hetvoer van melkvee in te passen. Uit eerder onderzoek kwam al naar vorendat gangbaar graskuil met een kwart ver-vangen kan worden door het natuurgraszonder dat de melkproductie achteruitgaat. Voortbordurend daarop gingen deonderzoekers op zoek naar de te behalenwinst. Op basis van de melkproductie ende prijzen van melk en voer, berekendenze wekelijks de beste verhouding vankrachtvoer en natuurgras. Ze kwamen tot een maximale nettowinstvan 2 eurocent per kilogram natuurgrasper koe per dag. Hoewel dit een beschei-den resultaat is, laat het volgens de on-derzoekers zien dat natuurgras in het di-eet niet automatisch leidt tot verlies. / LH

WORMGENEN BIEDEN KIJKJEOP GROEI BIJ KOU

GEVONDEN: TOMATENVIRUS, GESLACHT ONBEKEND

De grootte van de prooi van de zeenaald bepaalt mede het uiterlijk van de vis.

KLEINE BEK, LANGE SNUITDe merkwaardige lange snuiten vanzeenaalden en zeepaardjes voldoen aaneen eenvoudige wetmatigheid,ontdekten onderzoekers van deleerstoelgroep Experimentele zoölogie.‘Hoe kleiner de bek, hoe langer de snuit.’

‘We hebben de wetmatigheid ontdektdoor metingen aan de kop en analysesvan ultrasnelle filmbeelden van de voed-selopname bij de grote zeenaald en eenmesvis. Het gaat ook op voor zeepaardjes– evolutionair gezien gewoon opgevouwenzeenaalden – en enkele andere nauw ver-

wante vissoorten’, zegt dr. Mees Mulder,die zichzelf omschrijft als fysisch bioloog. Samen met dr. Marc de Lussanet, nu ver-bonden aan de universiteit van Munster,publiceerde Mulder afgelopen week in deJournal of the Royal Society Interface overdeze ongekend snelle eters. ‘Deze vissenzuigen hun prooi naar binnen.’ De groottevan de prooien – kleine kreeftjes en an-der plankton – bepaalt mede het uiterlijkvan de vis. Vissen die gespecialiseerd zijnin kleine prooien hebben een kleine beken dus een lange snuit. / GvM

NATUURGRASKAN RUWVOERVERVANGEN

Resource 0719 4-7 31-01-2007 16:37 Pagina 6


‘Om de milieubelastingte verminderen zou demensheid over moetengaan op ander vleesdan dat van runderen’

de uitstoot van deze gassen omgezetnaar equivalenten CO2. Zo wordt duidelijkdat de veehouderij voor 18 procent bij-draagt aan de emissie van broeikasgas-sen, en dat is meer dan de transportsec-tor. Tweederde komt uit de extensieveveehouderij, eenderde uit de intensieveveehouderij. Dat komt vooral omdat her-kauwers meer methaan uitstoten, en diezijn veelal in extensieve systemen te vin-den. Uit mest komt verder ammonia, datniet aan het broeikaseffect bijdraagtmaar wel zure regen veroorzaakt. Bovenop deze zware conclusie is de FAOniet optimistisch over de oplossing vanhet probleem, vooral omdat de consump-tie van vlees wereldwijd snel toeneemt.

Kern van het probleem zit volgens de FAOin de te lage prijs van veevoer en land,waardoor daar te kwistig mee omgespron-gen wordt. De reacties van Wageningse onderzoe-kers op de presentatie waren minderzwartgallig. Universiteitshoogleraar prof.Rudy Rabbinge bevestigde de ijzeren wetdat mensen die meer gaan verdienen ookmeer vlees gaan eten. En hij onderschreefde huidige gevolgen voor het milieu vande veehouderij. Maar door beter gebruikvan technologie om emissie in stallen tevoorkomen kan volgens Rabbinge de uit-stoot van broeikasgas worden vermin-derd. Intensivering en concentratie vande veeteelt zag hij dan ook als oplossing.

Prof. Akke van der Zijpp, hoogleraar Dier-lijke productiesystemen, benadrukte, ove-rigens net als de FAO, dat vee voor veelarme boeren in de wereld van levensbe-lang is. Het levert armen niet alleen vleesof melk, maar ook tractie, mest en finan-ciële of sociale zekerheid. Om de milieu-belasting te verminderen zou de mens-heid over moeten gaan op een anderesoort vlees, zei Van der Zijpp. Want er zitveel verschil in conversie van veevoer bijverschillende diersoorten. Runderen pro-duceren minder vlees met dezelfde hoe-veelheid veevoer als varkens en pluimvee.Bovendien ademen runderen en andereherkauwers veel meer methaan uit, wateen belangrijk broeikasgas is. / JT

Een tot dusver obscure groepverbindingen in plantaardige productenhalveert de kans op darmpoliepen. Datblijkt uit het promotieonderzoek van dr.Anneleen Kuijsten.

De door Kuijsten onderzochte stoffen zijnlignanen. Ze zitten in meergranenbrood,thee, groenten en fruit. Ze vallen onder depolyfenolen, een grote groep verbindingenin plantaardige voedingsmiddelen waar-van onderzoekers vermoeden dat ze be-schermen tegen ziekten. Of lignanen datook doen is nog steeds niet duidelijk,maar op basis van Kuijstens onderzoekzou je dat wel verwachten.Kuijsten keek in haar op Rikilt uitgevoerdeonderzoek naar de concentratie enterolig-nanen in het bloed. ‘Enterolignanen zijnvereenvoudigde versies van de lignanenin voeding’, zegt de promovenda. ‘In dedikke darm hebben bacteriën er methyl-

groepen en hydroxylgroepen afgehaald.’ Bij gebruikers van antibiotica, die minderbacteriën in hun darmen hebben, is deconcentratie enterolignanen in het li-chaam gering. Bij mensen met constipa-tie is die concentratie daarentegen ietshoger. Mensen met verhoudingsgewijs veel ente-rolignanen in hun bloed, hebben de helftminder kans op darmpoliepen dan men-sen met lage concentraties enteroligna-nen, ontdekte Kuijsten. ‘Darmpoliepenzijn een voorstadium van darmkanker.Het merkwaardige is dat een hoge con-centratie enterolignanen de kans opdarmkanker weer niet kon verlagen.’ Kuijsten kon evenmin een verband vindentussen enterolignanen en hart- en vaat-ziekten. Dat betekent echter niet dat lig-nanen dus geen gezondheidseffectenhebben, benadrukt de promovenda. ‘Deopname van lignanen is goed, en het li-

chaam breekt lignanen naar verhoudinglangzaam af’, zegt Kuijsten. ‘Je vindt daar-om vrij hoge concentraties enteroligna-nen in het lichaam. Omdat ze lijken op hetvrouwelijke geslachtshormoon estradiolzouden ze de werking daarvan kunnenimiteren of juist blokkeren. De gezond-heidseffecten van enterolignanen zoudendaardoor vooral met hormoongerelateer-de ziekten te maken kunnen hebben.’ Onderzoekers vermoeden dat lignanen dekans op borst- en eierstokkanker kunnenverminderen. Ook daarvoor is echter nogweinig bewijs gevonden. / WK

Anneleen Kuijsten promoveerde op 30 januari bij prof. Pieter van ’t Veer,hoogleraar Voeding en epidemiologie, en prof. Frans Kok, hoogleraar Voeding en gezondheid.

MINDER DARMPOLIEPEN DOORBESCHERMENDE PLANTENSTOF

Door het Europees landbouwbeleid is ervoedsel in overvloed dat bovendien goed-koop is. Sommige critici wijzen daarom datbeleid aan als oorzaak van overgewicht.Maar dat is niet terecht, stelt het LEI.

Het ministerie van landbouw wilde wetenwat de relatie is tussen het Europese land-bouwbeleid en obesitas, en vroeg het LEIeen verkennend onderzoek te doen. In hun rapport zeggen de onderzoekers dater, behalve de prijs van voedsel, veel meerfactoren zijn die bepalen of mensen teveelof ongezond eten. Lage prijzen en een over-vloed aan voedsel kunnen volgens het LEIdaarom niet aangewezen worden als redenvoor obesitas. Het aanpassen van sommigemarktordeningen, zoals die voor zuivel, sui-ker, groenten en fruit, wijn en tabak, zoumisschien iets kunnen bijdragen aan ver-mindering van ongezonde consumptie.Maar volgens de onderzoekers moet dat ef-fect niet erg hoog worden ingeschat. / JT

LANDBOUWBELEIDGEEN DIKMAKER

De consumptie van vlees, melk en eierendraagt sterker bij aan het broeikaseffectdan de uitlaatgassen van auto’s envliegtuigen. Die conclusie trekt de FAO uiteen zeer uitvoerige studie. Veeteelt heeftook grote gevolgen op de beschikbaar-heid van water en biodiversiteit. Wage-ningse onderzoekers relativeerden destudie bij de presentatie van het rapport.

Dr. Henning Steinfeld van de FAO, deVoedsel- en landbouworganisatie van deVerenigde Naties, presenteerde vrijdag26 januari in Wageningen de studie Live-stock’s long shadow, naar de wereldwijdemilieueffecten van veeteelt. Niet alleenzijn de gevolgen voor het klimaat groterdan die van de transportsector, ook ver-vuiling van water, landdegradatie en ver-lies van biodiversiteit kunnen voor eengroot gedeelte op het conto van de vee-stapel geschreven worden. De FAO bracht in het uitgebreide rapportalle veehouderij en haar toeleveranciersin de hele wereld in kaart. De organisatiekomt tot de vergaande conclusies over demilieueffecten van de veeteelt doordat dehele productieketen van vlees in de analy-se wordt betrokken. Zo produceert de sec-tor negen procent van de door mensenveroorzaakte CO2-uitstoot, en die emissieis dan vooral gebaseerd op de ontbossingdoor uitbreiding van weidegronden en ak-kers om veevoer te verbouwen. Vee produceert ook andere broeikasgas-sen: 37 procent van alle methaan wordtuitgestoten door vee, vooral door fermen-tatie in de maag van herkauwers. Van alledoor de mens veroorzaakte lachgas komt65 procent uit de mest van vee. Omdatlachgas en methaan sterker bijdragenaan het broeikaseffect dan kooldioxide is

WAGENINGERS RELATIVEREN UITSPRAKEN FAO OVER VEE

in

ne-re-e

--ntft

m

di-e-

-

dd

0ze

d,

n

nr-

nnn

t

-

-H

E

In rood de niet-grondgebonden veehouderij. ‘We moeten af van het idee dat industriële veehouderij alleen voorkomt ingeïndustrialiseerde landen’, vindt Henning Steinfeld van de FAO. / kaart FAO

Resource 0719 4-7 31-01-2007 16:37 Pagina 7

1

De internationale kritiek neemt toe, kosten stapelen zich op en ecologen blijven hetonderling oneens. Het ministerie van LNV zit in haar maag met de herintroductie vandiersoorten. Alterra en Plant Research International hebben ter ondersteuning eengezamenlijk advies geschreven. Zij menen dat extra aandacht voor nog aanwezigesoorten zinvoller is dan het weer tot leven wekken van uitgestorven soorten.

VBU

door LAURIEN HOLTJER, foto’s RUBEN SMIT

genoNmlaVegois

CmndemmeesnkobezemuinveNgeadembeteDge‘M

ACHTERGROND 8

In 1988 reed een auto de laatste Nederlandse ot-ter dood. Soortgenoten uit Letland en Wit-Rus-land werden in 2002 losgelaten in natuurgebiedDe Weerribben. Maar dat ging niet zonder proble-men. Veel van de uitgezette dieren trokken wegen werden – opnieuw – overreden. Het hele pro-ject getuigt van ongeduld en onkunde, stellen de

tegenstanders. Het otterproject was de afgelopen jaren ongetwijfeldhet meest besproken voorbeeld van herintroductie inNederland. De overheid investeerde miljoenen euro’sin een diersoort die mogelijk ook uit zichzelf was terug-gekomen. Want de populatie in Duitsland groeit, en zonu en dan trekken er dieren naar Nederland.Het valt te betwijfelen of LNV toestemming had gege-ven voor het uitzetten van Wit-Russische otters als zewaren uitgegaan van de afwegingen die Alterra en PRInu maken in hun recent uitgegeven rapport. De keuzevoor herintroductie is namelijk niet meer zo vanzelf-sprekend als een paar jaar geleden. Sterker nog, in hetrapport wijzen de onderzoekers het uitzetten van eenuitgestorven diersoort in beginsel af. ‘Nee, tenzij’, ishet advies aan LNV. De focus moet niet liggen op hetterugbrengen van diersoorten, maar op het instand-houden van de natuur die er nog is. Hiervoor moetmeer uitwisseling van individuen plaatsvinden tussenleefgebieden, desnoods kunstmatig. Dat kan door die-ren te vangen en verderop weer los te laten.

KORHOENEn niet alleen het otterproject zou gesneuveld zijn alsde nieuwe richtlijnen van Alterra en PRI waren gevolgd.Tientallen andere dieren zijn de afgelopen decenniauitgezet, waaronder de raaf, edelhert, bever, das, ha-vik, en vele vlindersoorten. ‘Veel van deze herintroduc-

tieprojecten zouden niet voldoen aan de nu opgesteldeafwegingen’, beaamt Geert Groot Bruinderink van Alter-ra. Hij is één van de schrijvers van het rapport. ‘Projec-ten moeten veel zorgvuldiger worden aangepakt’, zegthij beslist.Nu nog beslist de overheid over het wel of niet terug-plaatsen van uitgestorven diersoorten op basis vanrichtlijnen van de internationale natuurbeschermings-organisatie IUCN. Maar dat deze in de praktijk niet vol-doen, blijkt uit het slepende conflict rond het uitzettenvan korhoenders op de Veluwe. Het ministerie gaf toe-stemming, maar natuurorganisaties kwamen in op-stand. Ze zijn het niet eens met de interpretatie van deIUCN-richtlijnen. Inmiddels ligt de zaak voor de derdekeer bij de Raad van State.Groot Bruinderink en zijn collega’s presenteren in hetrapport een aantal afwegingen op basis waarvan deoverheid kan besluiten diersoorten wel of niet uit te zet-ten. Eén daarvan is de vraag of voldoende bekend iswat de gevolgen zijn van het uitzetten van dieren voorde soort zelf en voor het ecosysteem. ‘Te vaak zijn degevolgen onbekend. Ik kan nu zelfs geen enkele uitge-zette diersoort bedenken waarvan we alles wisten. Eennadere afweging voor herintroductie is nodig.’Maar er zijn meer punten om bij stil te staan, zeggende onderzoekers. ‘Zijn de oorzaken van het verdwijnenvan de soort bijvoorbeeld bekend? Van otters zijn weervan uitgegaan dat de achteruitgang van waterkwali-teit, viskwaliteit en de slechte infrastructuur de oorza-ken waren. Maar was dat daadwerkelijk de crux?’De verschillende aanbevelingen die de onderzoekersdoen, komen voort uit de ruime ervaring die Nederlandheeft opgedaan met tal van herintroductieprojecten.Ook Groot Bruinderink is door ‘voortschrijdend inzicht’minder stellig geworden over het kunstmatig terugbren-

‘Korenwolvenwerden warmgehouden inwashandjes envervolgens ateen vos ze op’

Resource 0719 1, 3, 8-11 31-01-2007 16:27 Pagina 8


VOORKOMEN IS BETER DAN UITZETTEN

gen van diersoorten. Tien jaar geleden maakte hij zichnog sterk voor het loslaten van de lynx op de Veluwe.Nu pleit hij vooral voor ‘robuuste verbindingen’. ‘Wemoeten eerst werken aan de doorlaatbaarheid van hetlandschap, de infrastructuur. De lynx kan alleen op deVeluwe een duurzame populatie vormen als er eengoede verbinding is met het achterland. Pas als dat eris, zou herintroductie een optie zijn.’

POLITIEKCollega-onderzoeker Hugh Jansman van Alterra, deman achter de otters in de Weerribben, is echter nogniet helemaal om. Hoewel hij erkent dat veel uitgevoer-de projecten misschien wel nooit waren goedgekeurdmet de puntenlijst die hij en zijn collega’s hebben sa-mengesteld, vindt hij niet dat het uitzetten van de ottereen foute beslissing is geweest. ‘Ja, er zijn dieren ge-sneuveld, maar dat hoort erbij. Kijk naar de uitgezettekorenwolven in Limburg. Mensen hielden daar debeestjes warm in washandjes en vervolgens at een vosze op. Dat vinden mensen zielig, omdat ze er een bandmee hebben. Maar het is natuurlijk. We zetten dierenuit om een populatie te krijgen die zichzelf uiteindelijkin stand kan houden, niet om elk dier individueel in le-ven te houden.’Natuurbeheer is in Nederland een ‘politieke aangele-genheid’, zegt Jansman. ‘De otter is niet uitgezet metals reden de soort te beschermen, maar als ambassa-deur voor het zoetwater ecosysteem. Elke vierkantemeter van onze natuurgebieden wordt bepaald doorbeleid. De otter heeft ervoor gezorgd dat er meer ruim-te kwam voor natuurbeleid.’ Daarom ook is het niet correct volgens Jansman om degemaakte kosten uit te drukken in euro’s per otter.‘Mensen maken vaak een rekensommetje voor elke

aangereden otter, maar dat is een vreemde bereke-ning. Stel dat we dat voor elke opgegeten korenwolfzouden doen? Waar het om gaat is de spin-off, en die isgigantisch. Andere diersoorten liften mee met de maat-regelen die zijn genomen. Het hele ecosysteem profi-teert van het project.’Vanuit deze optiek zal het rapport van Alterra en PRI dediscussie over herintroductie niet beëindigen. Maarwaar het volgens de onderzoekers eigenlijk om gaat isde vanzelfsprekendheid die moet verdwijnen. De focusmoet niet meer liggen op herintroductie, maar op hetinstandhouden van bestaande populaties door zoge-noemde ‘afgeleiden van herintroducties’, oftewel ver-plaatsing binnen Nederland. Veel diersoorten, zoals reptielen en amfibieën, moetente grote afstanden afleggen om bij een andere popula-tie te komen. Dit leidt tot inteelt waardoor de popula-ties genetisch steeds armer worden. De ecologen wil-len daarom individuen van populaties vangen en ver-volgens in andere geïsoleerde populaties uitzetten. Deafwezigheid van natuurlijke uitwisselingsprocessenwordt zo kunstmatig opgevangen, waardoor de geneti-sche diversiteit alsnog kan toenemen. Een ander alter-natief is het uitzetten van een soort in tussenliggendegebieden die geschikt zijn maar waar de soort nog nietvoortkomt. Daarmee wordt de afstand verkleind en iser een grotere kans op een natuurlijke uitwisseling.

ZIEKTESDeze alternatieven liggen echter nationaal en internati-onaal gevoelig, net als herintroductie. Dat komt onderandere door het risico op de verspreiding van ziektes.Dat is echter geen reden om de discussie uit de weg tegaan, zeggen Jansman en zijn collega’s. In de praktijkgebeurt verplaatsing zelfs al door het vangen van kik-

kerdril voor de vijver in de achtertuin. Ook zijn er tal vangeslaagde projecten in andere landen. Zo dreigde inZweden een geïsoleerde adderpopulatie uit te sterven.Het loslaten van een adder uit een andere populatiezorgde voor een toename van de genetische diversiteitén maakte de groep weer sterk. ‘Nederland is bij uitstek het land waar we ervaring opkunnen doen op het gebied van natuurbeheer ondermenselijke druk’ zegt Jansman. ‘In de hele wereld zalhet steeds meer een kunstmatige uitwisseling wordenvan dieren, tussen landen en dierenparken onderling,om de genetische variatie in stand te houden. Over der-tig jaar is de kennis van Nederlandse ecologen over hetop peil houden van diersoorten daarom goud waard.’Voorwaarde is wel, zegt hij, dat de kennis van diersoor-ten toeneemt door middel van vroegtijdig onderzoek.‘Eerder werd vaak gekozen voor een modelstudie ophet moment dat het slecht bleek te gaan met een dier-soort zoals de korenwolf’, zegt Jansman. ‘LNV had ookkunnen kiezen voor uitgebreid veldwerk om meer vande soort te weten te komen en de oorzaken van de ach-teruitgang te leren kennen. Op basis van dat diepgaan-dere onderzoek hadden misschien betere maatregelengenomen kunnen worden zodat de korenwolf helemaalniet bedreigd was.’In plaats van ‘gemakkelijk’ kiezen voor herintroductieis het daarom zaak te investeren in het creëren van mo-gelijkheden voor spontane terugkeer en vroegtijdig on-derzoek van soorten die in de toekomst mogelijk onderdruk komen te staan. ‘Dit doen we nu bijvoorbeeld metde boommarter en de grutto’, zegt Jansman. ‘Hopelijkzijn we daar wel op tijd bij.’ <

er--

-

e

et-

n

n

d

n-

Resource 0719 1, 3, 8-11 31-01-2007 16:27 Pagina 9

HOOG OP DE CITATIELADDER MAAR HOE LANG NOG?

ACHTERGROND 10 1

DwWla

d

ChdebescvamDoedaharenewcatwboscTrbbeeééhen

VrdeinheboSebwdeStDsccitapWpengie

‘Wageningen heeft deafgelopen jaren veelte weinig geïnvesteerdin de infrastructuur’

D25

Resource 0719 1, 3, 8-11 31-01-2007 16:27 Pagina 10

WUBERKELEYDAVISUSEPAUSGSUSDA0

Plant- en dierwetenschappen Omgeving en ecologie Landbouwwetenschappen

20.000

40.000

60.000

DAVISWUCSICINRAUSDAWUCORNELLDAVISINRAUSDA


De raad van bestuur wil dat Wageningen bij de wereldwijde top blijft behoren op driewetenschapsterreinen. Dat zal niet meevallen, blijkt uit gegevens van citatieteller ISI.Wageningen publiceert steeds minder artikelen over planten dierwetenschappen enlandbouw, terwijl de internationale concurrentie er juist steeds meer schrijft.

door KORNÉ VERSLUIS, foto GUY ACKERMANS

Citatieanalyse is één van de belangrijk-ste methoden om de status van on-derzoekers vast te stellen. Dé analis-ten op dit gebied zitten in Amerika, bijThomson ISI. Hun databanken zijn debron voor beoordelingscommissiesen opstellers van wetenschappelijke

hitlijsten. De cijfers van ISI zijn ook te raadplegen viade bibliotheek van Wageningen UR. ISI houdt van allebelangrijke wetenschappelijke tijdschriften bij wie er inschrijft en – vooral – wie er geciteerd wordt. Want wievaak wordt nagepraat heeft iets belangwekkends temelden, is de gedachte. Drie jaar geleden waren Wageningse bestuurders enonderzoekers blij verrast toen ze hoorden hoe groot deeigen impact was in de wetenschappelijke wereld. Na-dat de bibliotheek bij de citatietellers van ISI duidelijkhad gemaakt welke instituten er bij Wageningen UR ho-ren, bleek dat Wageningen op drie wetenschapsterrei-nen tot de top van de wereld behoorde. Voor de fusiewas de universiteit een subtopper, maar met de publi-caties van de instituten erbij stond Wageningen bijtwee vakgebieden – Omgeving en ecologie en Land-bouw – op de derde plaats, en bij Plant- en dierweten-schappen op plaats vijf. Trots maakt Wageningen in de media, toespraken enbrochures melding van deze topnoteringen. En dat isbegrijpelijk. ISI onderscheidt 22 vakgebieden, en geenenkele andere Nederlandse universiteit schopte het inéén van die gebieden tot de top tien. Logisch dus dathet behoud van de hoge positie als doelstelling in hetnieuwe strategisch plan van de raad van bestuur staat.

TOP ZESVreemd genoeg rept het plan echter niet van plaats inde top vijf, maar van een plaats in de top zés. Een duikin de cijfers van ISI laat zien waarom. Wageningen URheeft de afgelopen drie jaar terrein verloren. Bij Land-bouw zakte Wageningen UR van drie naar vier. HetSpaanse CSIC wordt nu vaker geciteerd. Bij Omgevingen ecologie duikelde Wageningen van drie naar zes. Enbij Plant- en dierwetenschappen staat Wageningen nogwel op plaats vijf, maar het is waarschijnlijk dat ook ditde komende jaren gaat veranderen. Stilstand is achteruitgang in de wetenschappelijke top.De ranglijsten van ISI zijn gebaseerd op de weten-schappelijke prestaties van de afgelopen tien jaar. Allecitaties in publicaties vanaf 1996 tellen mee. In de da-tabank kun je ook vinden hoe de wetenschappelijkeproductie van instituten zich in die tien jaar ontwikkelt. Wat blijkt: op de gebieden Plant- en dierwetenschap-pen en Landbouw loopt het aantal artikelen dat Wage-ningse wetenschappers produceren terug. De bezuini-gingen bij de instituten lijken hun tol te eisen. Bij Plant-en dierwetenschappen liep het aantal artikelen met

zestien procent terug, bij Landbouwwetenschappenmet zeven. Bij Omgeving en ecologie is iets anders aan de hand.De Wageningse omgevingswetenschappers publicerende laatste jaren juist steeds meer. Het aantal weten-schappelijke publicaties per jaar groeide met ongeveereen kwart. Toch duikelde Wageningen drie plaatsen opde ranglijst van ISI. Een drietal Amerikaanse instituten -Berkeley, Davis en de US Geological Survey - wist dewetenschappelijke productie namelijk nog verder op tevoeren.De cijfers laten zien dat het niet makkelijk zal zijn omde doelstelling van de raad van bestuur op alle terrei-nen te halen. De omgevingswetenschappers hebbennog de meeste kans van slagen. Hun Amerikaanseconcurrenten scoren slechts een beetje beter, en lagerop de ranglijst zijn nog geen grote rivalen te zien. Maarbij Landbouw en Plant- en dierwetenschappen is hetwaarschijnlijk dat Wageningen de komende jaren ver-der gaat zakken. Landbouwpublicaties van de Ameri-kaanse universiteiten van Davis en Cornell worden nubijvoorbeeld nog minder vaak geciteerd. Maar zij publi-ceren steeds meer, Wageningen juist minder. Iets der-gelijks geldt ook voor Plant- en dierwetenschappen.Daar zal het Duitse Max- Planck instituut Wageningenwaarschijnlijk van de vijfde plek verstoten.De cijfers bieden ook zicht op de ontwikkelingen bin-nen Wageningen. Zo kun je concluderen dat Wagenin-gen groener en socialer is geworden. De sociale weten-schappers, economen en ecologen publiceren vaker

en worden ook vaker geciteerd. Het aantal economi-sche en sociaal wetenschappelijke publicaties blijftverhoudingsgewijs klein, maar is de afgelopen jarenwel verdubbeld. Op de gebieden Chemie, Moleculairebiologie, Biochemie en Microbiologie liep de productiejuist terug. Toxicologe prof. Ivonne Rietjens: ‘Ik ken de cijfers niet,en had van mezelf het idee dat het niet zo gek liep,maar ik kan wel een verklaring geven. Wageningenheeft de afgelopen jaren veel te weinig geïnvesteerd inde infrastructuur. Als je in de bètawetenschappen totde top wil behoren, moet je ook topapparatuur hebben.Vroeger werd daarin geïnvesteerd, maar de laatste jarenniet meer. We investeren toch ook in kassen en ruimtevoor dieren, waarom dan niet in apparatuur? Een koel-kast is nog wel weg te schrijven op één of ander project,maar voor dure apparatuur zijn investeringen nodig diewij als leerstoelgroepen niet kunnen opbrengen.’Econoom prof. Alfons Oude Lansink kijkt niet op van deopbloei van de sociale wetenschappen. ‘Wij profiterenvan een toenemende aandacht voor onze vakgebiedenbij geldschieters. Er zijn nu vakgroepen met tien, twin-tig aio’s. Dat was bij de bèta’s al heel gewoon, maarvoor ons niet. Ook tijdschriften hebben steeds meer be-langstelling voor interdisciplinair onderzoek. Boven-dien denk ik dat de publicatiecultuur verandert. Mijn ei-gen groep richt zich bijvoorbeeld op promoties op basisvan gepubliceerde artikelen, niet op monografieën. On-ze publicatiecultuur lijkt steeds meer op die van ande-re disciplines.’ <

0 500 1000 1500 2000

Sociale wetenschappen 2002-20061996-2000Economie

Farmacologie en toxicologieGeowetenschappen

WerktuigbouwkundeMoleculaire biologie

Klinische geneeskundeMicrobiologie

ChemieBiologie en BiochemieOmgeving en ecologie

LandbouwwetenschappenPlant en dierwetenschappenRechts: het aantal

publicaties vanWageningen URper vakgebied.Onder: de meestgeciteerde institu-ten. / Bron ISI

Deze dertien Wageningers behoren volgens ISI tot de 250 meest geciteerde wetenschappers op hun vakgebied.

Resource 0719 1, 3, 8-11 31-01-2007 16:27 Pagina 11

REPORTAGE 12 1

foto’s BART DE GOUW, tekst LAURIEN HOLTJER

Wie denkt dat koeien het altijd slecht hebben op stalheeft het mis. In praktijkcentrum Aver Heino liggen demelkdames sinds afgelopen december op de Ulti-Mat,een vijf centimeter dikke ‘koematras’ gemaakt vanelastisch rubber met daaroverheen een dunne mat vanstevig rubber. De Animal Sciences Group test in het

praktijkcentrum de nieuwste vindingen op het gebiedvan dierenwelzijn. Het ‘koeienhotel’ trekt velebezoekers die een kijkje kunnen nemen in de stal.Kinderen kunnen zelfs in stapelbedden ervaren hoe hetis om op stro en rubberen matten te liggen. Een cameraregistreert hoe vaak en hoe lang de koeien op de Ulti-

Mat liggen. Hoewel het voor wetenschappelijkonderbouwde conclusies nog te vroeg is, heeftbedrijfsleider Ben Timmerman al wel een vermoeden.‘Ik heb de indruk dat de koeien deze matrassenprefereren boven het waterbed.’

IN BEELD U

VijtuOmzoweenvagastoeezoJostdedogelafru‘IkvaJo

W

‘Mgrpi

d

S

O

J

Resource 0719 12-15 31-01-2007 16:30 Pagina 12


De sterflats zijn misschien typisch Wage-nings, maar echte liefdesbaby’s warenhet niet. Hun komst was eigenlijk nietgepland, en tegenstanders voorspeldenzelfs dat ze zouden leiden tot ‘ontwrich-ting van de studentenmaatschappij’.

In de eerste helft van de vorige eeuwwoonden de meeste Nederlandse studen-ten bij een hospita of bij hun ouders. Doorde explosieve groei van het aantal studen-ten aan het begin van de jaren vijftig ont-stond echter een heel nieuwe situatie. Delandelijke Studentenraad sprak in 1955zelfs van een ‘noodtoestand’. De onder-wijsminister belastte daarom een com-missie met het vraagstuk van de woning-nood onder studenten.De commissie oordeelde dat er studen-tenhuizen moesten komen. Niet alleenvanwege het kamertekort, maar ook omeducatieve redenen. De toekomstige af-gestudeerden moesten immers kunnenorganiseren en leidinggeven. Deelnameaan het studentenleven – en dus wonenin de studiestad – was hiervoor een ver-eiste. De overheid tastte in de buidel, enhet bedrijfsleven schraapte een bijdragevan zo’n drie miljoen gulden bijeen. Tegen deze achtergrond werd bijna vijftigjaar geleden in Wageningen de StichtingStudentenhuisvesting (SSH-W) opgericht,de voorloper van Idealis. Die wierp zich als

één van de eerste in Nederland met verveop de bouw van studentenflats. Maar ditwerd niet overal met gejuich ontvangen.Zo schreef studentencorps Ceres in 1955een open brief: ‘Het bouwen van studen-tenflats in steden waar het nihilisme (hetniet lid zijn van een studentenvereniging,GvM) welig tiert is wellicht te verdedigen,maar in Wageningen, waar meer dan 95procent van de studenten lid van een ge-zelligheidsvereniging is, ligt de toestandgeheel anders. De bouw van dergelijkeflats zou hier een volkomen ontwrichtingvan de studentenmaatschappij beteke-nen.’Toen de eerste studentenflat aan de No-belweg in 1959 klaar was, weigerden Wa-geningse studenten dan ook in de ‘kip-penhokken’ te gaan wonen. Deze boycotwas echter lastig vol te houden toen dewoningnood toenam. De groei van de stu-dentenpopulatie was enorm. In 1958stonden zo’n achthonderd studenten inWageningen ingeschreven, in 1979 bijnazesduizend.De vier sterflats die werden gebouwd aande noorden westrand van Wageningenwaren een geschenk uit de hemel. Ze wa-ren eigenlijk bedoeld voor gezinnen, maartoen de eerste twee flats in de wijk de Nu-de klaar waren, bleek de belangstellinggering. De opdrachtgever trok zich terugen de gemeente zat in de maag met de

bouwplannen voor nog twee flats. Daarwerd toen een creatieve oplossing voorbedacht: architect Tol maakte de flats ge-schikt voor studenten. Zo ontstondenHoevenstein (1970), een flat die oorspron-kelijk alleen voor mannelijke studentenbedoeld was, en Asserpark (1969), waar-van de bovenste vijf verdiepingen warengereserveerd voor studentes.De Bornsesteeg (1973) moest de eerstesterflat worden voor gehuwde studentenmet koppelbare kamers, maar dat liep uitop een mislukking. Uiteindelijk werdenook nog een vierde en vijfde sterflat ge-realiseerd: Dijkgraaf (1977) en Rijnsteeg(1978). Mede dankzij de ruim 2500 sterflatka-mers kon Peter van der Schans, destijdsvoorzitter van de SSH-W, in 1983 trotsverklaren: ‘Niemand behoeft zich van eenWageningse studie te laten afhouden om-dat hij ter plaatse geen woonruimte kanvinden.’ Ondertussen zijn er alweer ruim zeshon-derd kamers verdwenen omdat Rijnsteegis gesloopt. Grote afdelingen met kleinekamers passen niet meer in deze tijd,meent Idealis, en daarom moet de jong-ste sterflat plaatsmaken voor eigentijdse-re woningen voor studenten en pasafge-studeerden. Het besluit werd niet overalmet gejuich ontvangen.

STERFLATS: NIET GEPLAND EN ONGEWENST

UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR

Vijftien jaar werkt Jop Kipp al in de glas-tuinbouw, bij Praktijkonderzoek Plant enOmgeving in Naaldwijk. ‘Ik kijk als onder-zoeker Bedrijfssystemen naar vernieu-wende kassystemen die minder uitstotenen meer hergebruiken, en naar inpassingvan kassen in stedelijke gebieden. Dangaat het bijvoorbeeld over minder lichtuit-stoot, maar ook over zelf kunnen plukken,een kaswinkel, of een sociale functie alszorgkas.’Jop komt uit een bosbouwfamilie, maarstudeerde zelf af in de Bodemnatuurkun-de in Wageningen. Daarna werkte hij alsdocent en onderzoeker aan de toenmali-ge Landbouwuniversiteit, op de hogerelandbouwschool in Groningen en in defruitteelt. ‘Ik was net bezig met het minst leuke deelvan mijn werk, de administratie’, verteltJop, die ook een onderzoeksprogramma

voor LNV leidt. ‘Maar dat moet ook gebeu-ren.’ Bezoeken aan tuinders vindt hij leu-ker. ‘Er lopen verschillende grote projec-ten bij voorlopers die nieuwe dingen wil-len proberen. Dat zijn leuke mensen ommee te discussiëren, je krijgt veel weer-woord. Deze ondernemers kunnen ookwat langer vooruit kijken. Veel anderendenken noodgedwongen alleen maar aanoverleven.’ Jop is zeer ingenomen met de aanstaan-de verhuizing van zijn werk naar Bleiswijk.‘In de nieuwe kassen kunnen we de de-tailvragen die we nu krijgen beter beant-woorden. Het is alleen is voor mij iets las-tiger te bereiken. Ik fiets nu tien kilometer.Straks moet ik 25 kilometer reizen, en datga ik denk ik niet iedere dag op de fietsdoen. Misschien probeer ik mijn werktijdenwel aan te passen.’ / Yvonne de Hilster

WERKPLEK

‘Mannenflat’ Hoevenstein in aanbouw. Op de achter-grond staat Asserpark, waarvan de bovenste vijf verdie-pingen gereserveerd waren voor vrouwen. / foto Idealis

door GERT VAN MAANEN

STRAKS NIET MEER OP DE FIETS

OUDE KOEIEN

JOP KIPP

foto Guy Ackermans

Resource 0719 12-15 31-01-2007 16:30 Pagina 13

OPINIE 14 1

M.I.Eurocommissaris voor landbouw Mariann Fischer Boel komt opdonderdag 1 februari samen met landbouwminister Veerman naarWageningen voor de conferentie Mind the CAP. Die gaat over devraag hoe het na 2013 verder moet met het landbouwbeleid inEuropa. Stichting RUW betrok studenten bij de conferentie. Watwillen zij de Eurocommissaris en de minister meegeven?

DDHekegekeweleiuitnaik bovebeopkeweonte In rewaMzoscU afdeniewaeeaawaderijhadotodeUidedetetemlegeteendeFenotutoaakeprhemonwestava

Le

P

’Dcg

PORevageofPo

HOE VERDER MET DE EUROPESE LANDBOUW?door Joris Tielens

‘Boeren moetenvoldoen aan

steeds meer eisen’

‘Ik zou willen dat alleboeren biologisch gaanwerken, maar zo werkthet niet’

‘EU moet importweigeren die oponethische maniergeproduceerd is’

Els Hegger, coördinator van de kritischeWageningse studentenorganisatie RUW

‘De EU moet zich toeleggen op kwaliteitvan voedsel en landschap. Boeren moe-ten nu al wel voldoen aan kwaliteitseisenvoordat ze inkomenssteun krijgen. Datheet cross-compliance. Maar die eisenzouden strenger moeten worden. Danmoeten echter ook de producten die inge-voerd worden van buiten de EU voldoenaan die eisen. Ik vind dat de EU importmoet durven weigeren die geproduceerdis op een onethische manier. Naast inkomenssteun is er in het land-bouwbeleid ook nog geld voor plattelands-ontwikkeling. Tot voor kort dacht ik datdaar meer geld voor zou komen, en min-der voor inkomenssteun. Maar vorigeweek zijn we met veertig studenten op be-zoek geweest bij twee Europarlementa-riërs in Brussel, en zij vertelden iets an-ders. Het blijkt dat er wel minder geldkomt voor inkomenssteun, maar nietmeer voor plattelandsontwikkeling. Tege-lijkertijd blijkt dat de Verenigde Statenhun landbouwsubsidies opschroeven inplaats van afbouwen. Twee ontwikkelin-gen die ik erg vreemd vind.Ik geloof niet dat het afbouwen van subsi-dies ten goede komt van ontwikkelings-landen. Misschien profiteren Brazilië, Chi-na, India en andere opkomende markten.Maar niet de armste landen in Afrika.Sommige van hen krijgen nu een voor-keursbehandeling, die bij minder inko-menssteun in Europa ook vervalt.’

‘Er staat een grotemuur rond Europaen dat is ronduitoneerlijk’

Simone Plantinga, derdejaarsInternationale ontwikkelingsstudies aanWageningen Universiteit

‘Ik denk dat de huidige koers – liberalise-ring van het landbouwbeleid – wel de juis-te weg is. Het suikerbeleid slaat op bij-voorbeeld de plank volledig mis. Suikermoet geproduceerd worden door degenedie dat het goedkoopste kan doen, en datgebeurt nu niet. Ontwikkelingslandenmoeten meer kansen krijgen. Nu wordenonze suikerbietenboeren beschermd.Daar wordt krampachtig aan vastgehou-den. Wij als consument betalen tien keermeer voor suiker dan wat het eigenlijkkost. Ik vind niet dat boeren uit Nederlandmoeten verdwijnen. Maar ik vind wel dater vanuit de boeren meer initiatief zoukunnen komen om een beter inkomen teverdienen door bijvoorbeeld toerisme ofhet verkopen van streekproducten. Er staat een grote muur rondom Europadie producten van buiten tegenhoudt, endat is ronduit oneerlijk voor anderen. Hetontstaan van dit beleid is best te begrij-pen, maar het is niet meer van deze tijd.We hoeven niet meer al ons voedsel zelfte verbouwen en al onze boeren te be-schermen.’Gijs Spruijt, student Plattelandsvernieu-

wing aan hogeschool Van Hall Larenstein

‘Ik vind het beleid best krom. Boeren moe-ten voldoen aan steeds meer eisen, bij-voorbeeld over hoeveel mest ze mogenuitrijden. En ze krijgen steeds mindergeld, omdat het budget gedeeld moet wor-den met nieuwe lidstaten van de EU. Boe-ren moeten er tegenwoordig ook per seiets naast doen om te overleven. Boeren-golf, een camping, of zelfs heel anderwerk. Echte pure landbouw bestaat daar-door niet meer. Ik denk ook dat boerengeen macht hebben. Want als zij niet leve-ren, levert een ander wel. Dit zijn zakendie anders zouden moeten.’

‘Natuurbeheer kun je beternationaal ofregionaal regelen’

Ir. Dorieke Goodijk, op vrijdag 26 januariafgestudeerd in de Dierwetenschappenaan Wageningen Universiteit

‘Er zijn veel verschillen tussen de landenin Europa. Ik denk dat het Europees land-bouwbeleid daar meer rekening meemoet houden. Het is goed dat er een over-koepelende instelling is als de EU die af-spraken maakt die voor alle Europeselanden gelden, zoals de nitraatrichtlijn.Maar de ontwikkeling van het landschapen het gewenste natuurbeheer kan elkland beter zelf nationaal of regionaal re-gelen, juist omdat de verschillen tussenlanden en gebieden zo groot zijn. Het blijkt bijvoorbeeld dat boeren die ietsaan agrarisch natuurbeheer willen doeneen heel pakket maatregelen tegelijker-tijd moeten invoeren. Het zou handigerzijn als stapsgewijs meer natuurlijke com-ponenten kunnen worden toegevoegd diepassen binnen de bedrijfsvoering. Als hetlandbouwbeleid op Europees niveau vast-gesteld wordt voor alle deelnemende lan-den, kan dat leiden tot verminderde toe-pasbaarheid van deze regels in de prak-tijk. Ik vind het zeer belangrijk dat er boerenblijven in Nederland. Om het landschapte beheren en om voedsel te produceren.Want import van bijvoorbeeld veevoer uitontwikkelingslanden is geen goede zaak.Die boeren kunnen beter voedsel verbou-wen voor hun landgenoten en hun eigenvee, dan voor Europese dieren. Europaheeft genoeg vruchtbare grond om zelfvoedsel te verbouwen.’

Marije Klaver, tweedejaars Biologischeproductiewetenschappen aan WageningenUniversiteit

‘Ik heb een rapport gelezen over het Ge-meenschappelijk Landbouwbeleid, maardat was nogal vaag. Er werd positief gespro-ken over duurzame ontwikkeling, maar danweet je nog niet precies hoe de geldstromenlopen. Bovendien hangt het landbouwbeleidnatuurlijk aan elkaar van allerlei belangen inde sector. Ik zou het liefst zien dat alle boe-ren biologisch gaan werken, en dat omscha-keling naar biologisch fors gesubsidieerdwordt, maar zo werkt het niet. Er zijn export-belangen, en er werken veel mensen in desector. Met die mensen moet je het doen. Ikwil ook helemaal niet de gangbare sector ineen kwaad daglicht zetten. Met een tweede-ling tussen gangbaar en biologisch komenwe niet verder. Maar we moeten wel duurza-mer gaan produceren.’

Resource 0719 12-15 31-01-2007 16:30 Pagina 14


DE TRANSITIE VANDE ONDERZOEKER Het artikel ‘De transitie van de onderzoe-ker’ in Resource 18 heb ik met interessegelezen. Het raakt aan een belangwek-kende discussie binnen het toegepastewetenschappelijke onderzoek. Mijn aan-leiding om te reageren komt vooral voortuit mijn betrokkenheid bij het onderzoeknaar het ‘experiment Gaasterland’, zoalsik dat in de rol van ‘onderzoeker’ in onsboekje ‘Beleid en onderzoek in actie’ (Ne-ven, Boonstra en Kuindersma, 2004) hebbeschreven. We reflecteren in dit boekjeop onze nieuwe rollen als actieonderzoe-kers in beleidsprocessen. Hierin plaatsenwe ook belangrijke nuanceringen bij hetonderscheid dat jullie maken tussen ech-te onderzoekers en procesbegeleiders. In het artikel wordt meermalen gerefe-reerd aan dit boekje. Tegen de manierwaarop u dit doet, heb ik twee bezwaren.Mijn eerste bezwaar is dat het onder-zoeksproces in Gaasterland op het be-schreven moment (2004) nog niet af was.U gaat hier niet op in. Het verhaal over deafgezwakte conclusies die ik presenteer-de in het proces klopt wel, maar u geeftniet aan dat het niet de eindconclusieswaren van het onderzoek. Het ging omeen interne en tussentijdse rapportageaan de klankbordgroep. De toonzettingwaarmee de voorlopige bevindingen wer-den gepresenteerd was vaak erg belang-rijk. Te scherp geformuleerde conclusieshadden het proces veel schade kunnendoen. Vanwege het proces hebben we ertoen voor gekozen de conclusies wat ‘lief-devoller’ op te schrijven.Uiteindelijk hebben we in 2006 twee on-derzoeksrapporten gepresenteerd overde ecologische en procesmatige resulta-ten van het experiment in Gaasterland (Al-terrarapport 1229, Kuindersma en Kolk-man, 2005; Alterrarapport 1230, De Mo-lenaar e.a., 2006). Deze resultaten zijngeenszins een afzwakking van de resulta-ten die we in het veld hebben gevondenen kunnen de wetenschappelijke toetsder kritiek prima doorstaan. Feit blijft overigens dat het in het procesnog wel enkele spanningen heeft gegeventussen stakeholders en onderzoekers,toen bleek dat we uiteindelijk toch eenaantal pijnlijke conclusies moesten trek-ken. De spanning tussen onderzoek enprocesbegeleiding bleef gedurende hethele proces bestaan, maar op dat mo-ment moesten we kiezen voor onze rol alsonderzoekers. Het was een voorbeeld ge-weest van goede journalistiek als u mij instaat had gesteld deze reactie aan de er-varingen uit 2004 toe te voegen.

Lees verder op pagina 18

HR

POST

’De afgezwakteconclusies warengeen eindconclusies’

POST is de brievenrubriek vanResource, bestemd voor reactiesvan lezers. Brieven kunnen wordengericht aan [email protected] aan Resource, rubriek Post,Postbus 357, 6700 AJ Wageningen.

V.D.REDACTIEKNUFFELDIERENHet is moeilijk om er tegen te zijn. Wantwaarom zou je leuke dieren als de otter,de korenwolf of het zilvermaantje nietopnieuw uitzetten als ze zijn uitgestor-ven? Tot voor kort waren ook onderzoe-kers nog gevoelig voor het knuffelargu-ment. De aaibare dieren uit herintro-ductieprojecten konden zij immers uit-stekend ‘gebruiken’ als ambassadeursvoor natuurbescherming in het algemeen.Inmiddels waait er echter een nieuwewind van realisme door onderzoeksland,want zelfs Alterra – betrokken bij de herin-troducties van de raaf, boomkikker, bever,otter, korenwolf, lynx en korhoen – zegt nu

dat ‘nee, tenzij’ het beste devies is (zie pa-gina 8).In het advies dat Alterra-onderzoekers sa-men met Plant Research Internationalschreven, staat dat het instandhoudenvan natuur en het verbeteren van ecologi-sche verbindingen de voorkeur verdienenboven het kunstmatig uitzetten van be-dreigde soorten. Zij sluiten daarmee aanbij het standpunt dat eigenzinnige natuur-beschermers al langer ventileren. Zo vroeg Jaap Dirkmaat, als voormalig di-recteur van Das en Boom onder meer be-trokken bij de herintroductie van de ko-renwolf, zich al eerder openlijk af of herin-troductie in Nederland wel zinvol is zolang

er niet ferm wordt opgetreden tegen ver-vuiling en versnippering van het land-schap. In zijn eigen woorden: ‘Als er tienpatiënten in een ziekenhuis liggen en ikheb niet eens genoeg apparatuur om diete redden, waarom zou ik dan een adver-tentie in de krant zetten om allerlei ande-re mensen in mijn ziekenhuis te krijgen?’En er is nog een argument om voorzichtigte zijn met uitzetten. Nieuws over beversen otters die het goed doen, kan burgerseen te positief beeld geven van de werke-lijkheid. Leuke verhalen over knuffeldier-tjes scoren, maar voorlopig blijft het nodigom ons vooral te bekwamen in slecht-nieuwsgesprekken. / Gert van Maanen

Misschien heeft de vergadering met onze-kerheid of zoiets te maken, maar hetwordt tijd dat ook in Wageningen afscheidwordt genomen van het poldermodel endus van de vergadering. De universitairevergadering is een relict uit een vervlogenverleden. In de jaren zeventig was de vergadering inde ontluikende democratie de mogelijk-heid bij uitstek om roerige studenten enopstandige stafleden onder de duim tehouden. Het waren komische bijeenkom-sten. Een beetje voorzitter wist bijvoor-beeld de frontale aanval van de linkse jon-geren op de kwaliteit van het toenmalige

onderwijs te herleiden tot de schuld vanhet kapitaal. Er werd een motie opgestelddat de vakgroep het College van Bestuurvoor de laatste keer waarschuwde en devergaderaars zagen dat het goed was engingen tevreden huiswaarts. Slechts eenenkele hooggeleerde mokte.Toen Den Haag de universitaire democra-tie om zeep bracht, waren sommigen zonaïef om te verwachten dat ook de verga-dercultuur zou verminderen. Niets is ech-ter minder waar gebleken. Tegenwoordigwordt er niet meer vergaderd over belang-wekkende kwesties zoals de lange marsdoor de instituties, de zegeningen van de

Cubaanse heilstaat en de rol van de bankin het boerenbedrijf, maar over onbegrij-pelijke zaken zoals het profiel, de missie,het plan, de vloerbedekking, het tekort enandere trivialiteiten. De vergadering is geen uitlaatklep meer,maar verworden tot een bron van erger-nis. Daarom heb ik heimwee naar deoude universitaire democratie, toenstudenten nog geen managers wildenworden, maar meenden de wereld temoeten veranderen. Dat was pas echtlachen. / Kees de Hoog

DE HOOGHEIMWEE

Henk van Ruitenbeek

e

n

e-s-

eat

n

r

ndt

e

nt

Resource 0719 12-15 31-01-2007 16:30 Pagina 15

INTERNATIONAL 20 1

‘Pls do tis favour, thnk u.’ When studycoordinator Ralf Hartemink received ane-mail with this closing sentence, ofcourse he understood what the studentwanted. And he provided the informationthe student had asked for. But whenirritated professors started complainingto him about the e-mails they received intext messaging language, he decidedenough was enough.

Students of Food Technology and FoodSafety received an e-mail this week fromHartemink stating that ‘SMS language’should not be used in official e-mails andexams, and that points will be deductedfor use of this kind of language. Thereason for this announcement was anangry professor who had received a one-line e-mail with twelve mistakes in it. The

student closed with: ‘If u r do nt mind plscorrect me.’

‘Such language will not be acceptable,’wrote Hartemink in his e-mail to thestudents. His message is intended towarn the students, he explained. ‘Ithappens regularly. Other studysupervisors have also complained.Students sometimes start an e-mail with‘yo’ instead of ‘hello’. Personally, I don’tcare that much, but you have to becareful: you shouldn’t use language likethis in e-mails to teachers or to acompany. It’s not acceptable in exams orreports or study assignments either. Itcomes across as childish and stupid. And I have to admit that the mail inquestion was almost impossible todecipher.’

Using text messaging language in e-mailsis not the same issue as the spellingmistakes that students make. The latterhas been in the Dutch news recently.‘Spelling mistakes are somethingdifferent,’ explains Hartemink, ‘Although Ihave heard some people saying they areconsidering taking off points in exams iftechnical terms are not spelled correctly.’Hartemink does receive e-mails with lotsof spelling mistakes, but that irritates himless than SMS language. ‘Of course, wemake mistakes, we all do,’ he writes in hise-mail to the students. That can happen.But ‘SMS-language is OK for privateconversation’. You use it in your own time,is the message.

The student in question has apologised tothe professor. / YdH

NO SMS LANGUAGE IN MAILS PLS

STUDENTS VISITEU-PARLIAMENTForty students from WageningenUniversity and Van Hall Larenstein visitedthe European Parliament in Brussels lastWednesday, 24 January. The excursionwas organised by Stitchting RuraalWageningen (RUW), as part of itsprogramme ‘The interests of agriculture’.Unfortunately the planned visit to theAgricultural Commission meeting did nottake place. ‘It was so popular that therewas no room, which was a disap-pointment,’ said the coordinator of RUW,Els Hegger. Nevertheless the day was asuccess. The students were treated to alunch of salmon and steak in Brussels,after which they met the Dutch MEPs ThijsBerman (PvdA) and Jan Mulder (VVD).They also toured the building. RUWorganises activities to raise awarenessamong students of practical issues in theagricultural sector. In addition to theexcursion, the student organisationorganised talks and debates on theinterests of agriculture. This evening, 1 February, is a closing debate in LA13. / LH Biology students braved freezing temperatures for a swim in the Rhine last week. / photo GA

WINTER DIP IN THE RHINE

SMstfoexmTha j

Xiaof ‘EacoindChDuexXianepeAtsowiea

Mto AmthstcaNeefpoou

Pewampren‘NLabucoFucloWa

‘I

AThreWfuwhpaW

AtadcorerethunHaco

WHAT’S ONThursday 1 February18.30 / KSV International Kitchen withPhilippine cooking.20.30 / Grbavica at Movie-W. Seewww.movie-w.nl23.00 / Volley ball club party in VocaLibre.23.00 / Fuser invites party at Unitas withDJ Victor Coral.

Friday 2 February20.30 / Folk dancing for everyone withthe Wieledansers in Wijkcentrum deNude.21.00 / Jazz in the Downunder Bar, WICC.22.00 / City of Funky Music in Jo-jo’s caféwith funk, soul and rock ‘n’ roll.

Saturday 3 February20.00 / Oriental dance party with livemusic by Alhadjer, in ’t Venster, Wilhelmi-naweg.23.00 / Wild Rose disco with Wageningengay group in De Wilde Wereld.23.00 / Bassball III: The Play Offs atUnitas.

Sunday 4 February16.00 / Open session of traditional folkmusic at Café de Zaaier. Musicianswelcome.

Tuesday 6 February20.30 / The District (Nyocker!) in Movie-W. See www.movie-w.nl

Thursday 8 February21.30 / Three regional bands performduring Shout at Unitas.23.00 Vitamin U at Unitas.

‘SMS-languageis definitely notacceptable inofficial mails orin exams’

‘Respect!’ shouts Ralph at his fellowstudent Helmi as they arrive on theirbikes. A group of biology studentsgathered at the corner of De Nude nearthe harbour in Wageningen on Thursdayevening last week, 25 January, for thetraditional winter swim in the icy watersof the Rhine.

A few minutes later it’s a small group, justfive biologists, that cycles in the darktowards the river. It looks like the rest arenot going to show up. ‘What a lot ofwimps,’ the brave students agree. At thesame time, though, the students areenvious of those who have stayed at

home. The outside temperature is belowzero. ‘I’m freezing already,’ says Lucero.

At the entrance to the river at Wolfswaardthere are a few more diehards waiting. Inthe end, ten of them make their way tothe banks of the river. ‘Naked?’ asks oneof the boys. Of course, otherwise it’s nota real dip, the other men let it be known.‘What’s best?’ asks another who’salready got his trousers off. ‘Should I takemy sweater or my shoes off first?’ Theground is freezing cold. One of the girlshas cleverly thought of bringing flip flopsalong. Dressed in a white bathrobe shewaits until the rest are ready.

Then it’s off with the boxer shorts and thebiologists run screaming into the freezingriver. A look of surprise flits briefly overtheir faces. The water feels warmcompared with the outside air. But it’sonly a matter of seconds before they arechilled to the bone. Still screaming theyrun back out of the water, looking fortheir towels and waiting for feeling toreturn to their limbs. ‘Pain? How on earthcan you feel pain if you can’t even feelyour legs,’ calls one of the boys, shiveringas he tries to pull his trousers back on.The next dip in the spring should be apiece of cake, the students decide oncethey are dressed. / LH

Resource 0719 20-24 31-01-2007 15:52 Pagina 20

1 FEBRUARY 2007 21 RESOURCE #19

s

I

.’sm

is.

e,

to

STUDENTS WITH JOBS: NETWORKING, FASHION AND MONEYMany international students work whilestudying. Some need the money to payfor their study, others are looking forexperience in a different work environ-ment from in their home country. Three students tell why they have taken a job.

Xiao is from China and in his second yearof a master’s in Management Studies.‘Earning my own money makes me feelconfident as I am financially moreindependent. My part-time job in aChinese bar, has brought me in touch withDutch working culture, and it hasextended my personal network as well,’Xiao explains. ‘I found the job through anewspaper ad. After an interview and trialperiod they let me work behind the bar.At first I found it quite difficult to masterso many different kinds of coffee andwines, but now I can manage the workeasily.’

Meanwhile, Xiao’s experience helped himto find an internship in a company inAmsterdam for after he has finished histhesis. ‘It is really difficult for Chinesestudents to find somewhere where theycan do a proper internship in theNetherlands. You have to put much moreeffort and energy into finding a suitableposition. So I’m really happy that it workedout in the end.’

Petra Lengyel comes from Hungary andwas already in the third year of hermanagement studies when she started aproject, one of the requirements for theentrepreneurship course she was taking.‘Now I’m busier working than studying.’Last April she started to develop abusiness plan for a small fashion-designcompany and the Markoviec Green Future shop, which sells its own labelclothes in the Junusstraat in Wageningen.

‘I had to find a company on my own and I

Wageningen University has had about 50percent more applications in the lastmonth than it had this time last year. Thisis by far the biggest growth among theDutch universities. At the end of January2006, Wageningen had received 154advance applications from prospectivestudents; this year the figure is 226,according to data from the InformatieBeheer Groep in Groningen. Advanceapplications are up for nearly allWageningen degree programmes: AnimalSciences, Nutrition and Health, Biology,and International Land and WaterManagement are at the top. Lowest onthe list is Forestry and Nature Conser-vation, with only three applications, tenfewer than last year. / KV

APPLICATIONS UP ADVISORY BODIES DIVIDED ON FUTUREThe members of the four jointrepresentative advisory bodies ofWageningen UR cannot agree on theirfuture. Opinions are divided as towhether there should be just oneparticipatory body for the whole ofWageningen UR.

At present the joint representativeadvisory bodies of Wageningen UR form acomplex group. In addition to the centralrepresentative advisory body, whichrepresents the interests of personnel,there is a student council for theuniversity, a central advisory body for VanHall Larenstein, and a joint student-staffcouncil (GV) in the university. On top of

these, there are councils for each part ofthe organisation.

The Executive Board and most of themembers of the representative bodiesagree that the current structure isinefficient, and would like to combine anumber of the councils. The mainquestion during a discussion day, held onWednesday 24 January, was how manycouncils should remain.

A poll showed that three models wereevenly favoured. Most present chose for acentral representative advisory council,accompanied by a council for educationand research within Van Hall Larenstein

and Wageningen University. Thealternative in which three councils wouldbe retained, for the university, theresearch institutes and Van HallLarenstein, got one vote less than theproposal to merge all councils into onebody. Those opposed to one central repre-sentative advisory body want theUniversity and Van Hall Larenstein toretain their own identity withinWageningen UR.

A work group composed of the ExecutiveBoard and the representative advisorybodies will write a proposal for a newstructure based on the discussions. / KV

Petra Lengyel from Hungary works at Markoviec Green Fashion in the Junusstraat inWageningen. / photo MW

SNAPPEDWHO?Peter Badege, doing an MSc inManagement, Economics and ConsumerStudies, is strolling towards theBiotechnion, in plenty of time for his nextlecture.

HOW ARE YOU?‘I’m well, and I’m happy it’s less cold thanrecently.’

WALKED FROM HOME?‘No, I left my bike close by at the Compu-technion, where I just checked my e-mail.’

ANY MESSAGES?‘An invitation from the Rwandan diasporato meet in The Hague. There’s an officialreception for the new Rwandan ambassa-dor. I think I’ll go, together with the othercouple of Rwandan students.’ / YdH

heng

e

th

ng

e

liked their ideas: they sell environment-friendly clothes. And I wanted to get more experience outside the agriculture

sector. Here I met people who have adifferent point of view, and I find thatinteresting,’ she explains.

‘After developing the business plan forthem, they asked me if I could apply itwithin the company.’ She agreed becauseshe liked the atmosphere and the people.She started as a voluntary assistant andhas now been hired as a freelancer. I’vebeen helping them to improve theirmarketing, but I also have contact withthe customers. We agreed that it would be beneficial for the company and wouldalso help me with writing my thesis. After her study she may stay in Hollandand if she does so she’d like to continueworking for Markoviec. ‘I’m still reallyenjoying it.’

Pantulu Nidasanametla, from India, was38 when he started his master’s inWageningen. ‘I already have a master’s inFishery Management from India.’ Aftergraduating, he worked in a shrimpfarming and seafood processingconsultancy for 11 years in India, Eritreaand Iran. ‘But as business fluctuated alot, I was forced to change jobs. I decidedto specialise in Quality Management tobroaden my scope and I started mymaster’s here in 2005,’ Pantulu explains.‘It has not been easy for me, as I have topay for the whole study myself, from mysavings.’ His family is still back home inIndia. ‘I have a son and a wife; it would betoo expensive for me to have the familyhere. I hope to get a PhD position after mymaster’s and then I will bring them toHolland.’

Money is tight for Pantulu, so that’s whyhe decided to use his physiotherapy skillsto offer massages to paralysed patients toearn some money. ‘But I only got callsfrom men who were interested in having amassage from a girl,’ Pantulu recalls. ‘Atthe time I thought what a strange culture.’But he didn’t give up. Pantulu: ‘Now I offermy haircutting skills to students. Thechance of getting a caller with otherintentions is much smaller in thisbusiness,’ he smiles. / HS

Resource 0719 20-24 31-01-2007 15:52 Pagina 21

STUDENT 22 1

Sinds ik in Eilat verblijf voor mijn MSc-stage Mariene microbiologie, werk ik meover de kop. Deze maandag, heb ikbesloten, sta ik niet op. Als een poes krulik me op onder de dekens. De telefoon –die laat ik overgaan. Mijn nichtje, middenoverdag. Typisch. Haar voicemailbericht:of het goed met me gaat, haar stem trilteen beetje. Gek nichtje.

Nog een telefoontje. Mijn neef. Vijf minu-ten later belt hij weer. Nu ben ik echt be-zorgd. Er is iets gebeurd, er is vast iemanddood. Met een hart dat bonkt als een get-toblaster neem ik de telefoon op: of ik inorde ben, vraagt hij. Wat heeft iedereenvandaag? Aan de andere kant van de tele-foon loeit de radio: er is een aanslag ge-weest in Eilat.Daar gaat mijn luierdag. Ik schiet wat kle-ren aan, loop op de bonnefooi de straatop en vraag wat mensen waar de aanslagis geweest. Dat wordt een korte wande-ling; het was twee straten verderop. Ikkom er met de bus iedere ochtend langs.Van bakkerij Lechamim is niet veel meerover dan het uithangbord. ‘Broden, eenbakker dichtbij huis’, staat erop. Van degevel resten alleen wat verweerde stuk-ken metaal, de ruiten zijn eruit geblazen.Een kar met verse sloven brood wacht alseen stille getuige op het terras. Op destraat voor de winkel staat een auto: devier raamloze deuren en de motorkaphangen open, uit hun voegen.Tussen de soldaten, velen niet ouder daneen jaar of negentien, speuren pakwegvijftien mannen met een plastic zak inhun hand het hele gebied af. Eerst destoepen, dan de straat, later ook de karmet brood. Ze dragen witte papieren pak-ken, laboratoriumhandschoenen, en plas-tic zakken aan hun voeten. Hun donkerezijlokken en baarden contrasteren met dewitte mondkapjes voor hun gezicht. Moshe Bonen, een dertiger met een zwartfluwelen keppel, vertelt: ‘Wij zijn van dengo-organisatie ZAKA, voor identificatievan rampenslachtoffers. We verzamelen

Dat wollige viervoeters in Nieuw-Zeeland– een land met zestig miljoen schapenop vier miljoen inwoners – eenbijzondere status hebben, valt tebegrijpen. Maar de instelling van deNationale Lammerendag, op 15 februari,vinden we toch een beetje platvloers. Op die datum werd 125 jaar geledenvoor het eerst diepvriesschapenvleesgeëxporteerd naar Londen.

Op een afgelegen boerderij in Oost-Chinazouden 433 kippen om het leven zijngekomen door het gekrijs van eenvierjarige kleuter. Het jongetje gilde uitangst voor een hond zo hard en langdurigdat de kippen in paniek raakten enelkaar vertrapten. Een rechter oordeeldedat de kleuter inderdaad de dood van dekippen op zijn geweten heeft. Zijn vadermoet de gedupeerde kippenboer 180euro betalen.

COMMISSIETJE

Ik ben een heel actieve student, al jaren.En dan bedoel ik niet dat ik elke dag hardzit te studeren, helaas voor mijn toekom-stige studieschuld die dankzij Ruttesteeds sterker gaat stijgen. Nee, juist naast mijn studie heb ik mij‘ontwikkeld’ zoals dat zo mooi heet. Met-een de eerste week dat ik Wageningenbinnenstapte ben ik al bij een koor ge-gaan en stapte ik in actiegroep GroenLeed om mijn studie Milieuhygiëne te red-den. Misschien heb je er wel eens over ge-lezen in geschiedenisboeken uit het vori-ge millennium. Zoek naar grote dadendoor kleine helden.Al snel volgden commissies als de BBQ-cie en de Eerste Jaars Kamp OrganisatieEKO, en ging ik ook weer hockeyen. Bin-nen een jaar zat ik in een bestuur, en toenwas het hek van de dam. Introcie, cluco,koorchef, tripcie, mucie, sponsorcie, toer-nooicie, noem-maar-opcie, aaaaah! Ieder zichzelf respecterend groepje, club-je en commissietje moet ook wekelijksvergaderen. Urenlang ouwehoeren overbeslissingen die eigenlijk al genomen zijndoor de leden met het meeste initiatief.Notulen moeten maken voor een draai-boek dat nooit gemaakt wordt of voor eenniet bestaand nageslacht dat ze nooit zallezen.Het allerergste van alles is vergaderenover commissiekleding. Ik wil blauw, ikhoud niet van blauw, ik wil een bloes, ikwil een capouchon, een bloes trek ik nietaan, ik wil een vrouwenmodel, ik hebgeen geld. Kill en attack!Als er dan eindelijk een kleur, model enprijs zijn afgesproken blijken die natuurlijkniet verkrijgbaar, en kun je de week ernaweer opnieuw beginnen met ruziën. Ge-loof me, ze eindigen allemaal als poets-doek.Waarom laat ik me dan steeds weer strik-ken? Tja, dat lijkt me duidelijk. Ik ben on-misbaar. Niemand ziet de dingen zo hel-der als ik, mensen nemen geen initiatief.En als ik het niet doe, dan gaat alles hele-maal mis. Mensen doen dingen halfslach-tig, niemand neemt verantwoordelijkheid,iedereen is maar met zijn studie bezig. Een tijdje geleden las ik een tip van Wil-lem de Ridder: ‘Als je de neiging hebt omergens iets aan te doen, ga dan zitten enwacht tot de neiging voorbij is. Een beteretip zul je niet krijgen in je leven.’Hij heeft gelijk. En toch zit ik nog in viercommissies.

Nicolette Meerstadt

EEN AANSLAG, TWEE STRATEN VERDEROP

>AmhuEeRhveDeacscVoruki

InsyWzoopmEnvehepo

In sinstleezestwaradedegeaaBijwaviaovmdiecenepo

IB

NICOLETTE

Een man verzamelt menselijke resten na de zelfmoordaanslag in Eilat. De Wage-ningse MSc-studente Tuvit Shlomi loopt stage in deze stad en komt elke dag met debus langs de getroffen bakkerij. / foto Tuvit Shlomi

elke druppel bloed, elk stukje vlees watwe terugvinden.’ Wat hij na een aanslagprecies terugvindt, dat kan hij niet be-schrijven. ‘Het is gruwelijk om te zien,handen, voeten, hoofden. Volgens het jo-dendom huist de ziel in het lichaam en wewillen de slachtoffers zo eervol mogelijkbegraven.’ Wat als ik me minder verslapen had, denkik. Als ik de bus van half tien had geno-men, als die net op die tijd langs de bak-ker was gereden. Wat als? Alles wordt be-paald in de hemel, zeggen ze hier. Ik leunop een dranghek, een patrouillehelikoptervliegt voor de zoveelste keer over. ‘Heb jedie hand gezien?’, vraagt een journalistmet enorme zoomlens naast me. Hij keertde display van de camera naar me toe.Daar, uit het oog gehouden door eenstruik, ligt de plastic zak van Moshe. Waterin zit is onmiskenbaar een hand, com-

pleet tot aan de pols. Buurtbewoner Avi Ben Lulu staat er evenverderop verslagen bij. ‘Om half tien wasik net klaar met bidden. Ik hoorde eenoverweldigende ontploffing, heel hard. Opstraat was geen vuur te zien, alleen rooken stof. Uit de falafeltent zag ik mensenwegvluchten, maar uit de bakkerij kwamniemand naar buiten, tot nu toe niet.’Avi belde meteen de politie. ‘Pas op hetnieuws hoorde ik dat het om een aanslagging. Ik ben geboren en getogen in Eilat,woon hier al 44 jaar, ik heb nooit eerdereen aanslag meegemaakt. Alles zal vanafnu beter beveiligd moeten worden. Ieder-een die hier staat kan een terrorist zijn. Ikben bang.’ Morgen wil ik een normale dag. Morgensta ik gewoon weer op tijd op. Morgen gaik naar mijn werk. Met de bus. De hemelzal het zeggen. / Tuvit Shlomi

LICHT UIT, RAMEN DICHT EN DE CV OP TWEEAn Inconvenient Truth gezien en tochgedachteloos het licht laten branden?Niet bij hogeschool Van Hall Larenstein(VHL) in Leeuwarden. Sinds kort hangt inelk toilet, leslokaal en lab een oproep omstil te staan bij onnodig energieverbruik.Dus: licht uit, ramen dicht en de cv optwee als je de ruimte verlaat.

‘Duurzaamheid begint bij jezelf’, zegt Thei-ke Roelofs. ‘Vrijwel de hele VHL-bevolkingis zich daar min of meer van bewust,maar af en toe moeten mensen er weereven aan herinnerd worden.’ De derde-jaars student Milieumanagement is debedenker van de stickers en affiches metde tekst ‘Start je eigen klimaatactie hier’.In het kader van zijn stageopdracht is

Roelofs aangesteld door het Duurzaam-heidteam van VHL om de communicatieover energiegebruik te verzorgen.Na de plakactie volgt op 2 februari eensymposium over de energiezuinige eigen-schappen van het VHL-gebouw in Leeu-warden. Roelofs heeft een aantal insidersdie nauw bij de bouw waren betrokken,gevraagd om nog eens uit te leggen wathet complex zo bijzonder maakt. Zo kun-

nen bijvoorbeeld de ramen naar buiten ennaar binnen worden geklapt waardooreen natuurlijke ventilatie op gang komt. VHL doet mee aan de meerjarenafspraakvoor hogescholen die tot reductie van hetenergieverbruik verplicht, vertelt docentSytse Bottema van het Duurzaamheid-team. De inspanningen van Roelofs zullenwellicht een paar procenten opleverenmaar belangrijker vindt Bottema de her-nieuwde aandacht voor bewust gedrag. De echte besparingen zullen moeten ko-men uit een betere afstelling van de sys-temen en het slimmer benutten van ruim-tes. Om daar inzicht in te krijgen gaantwee andere studenten dit jaar monitorenhoe het gebouw van dag tot dag wordt ge-bruikt. / WB

CgespMRakuveka

INDehevoheDetezijge

Resource 0719 20-24 31-01-2007 15:52 Pagina 22

1 FEBRUARI 2007 23 RESOURCE #19na

ig

eer

Amerikanen gaan soms wel erg ver omhun kinderen voor onheil te behoeden.Een katholieke basisschool in de staatRhodes Island heeft haar leerlingenverplicht voortaan zwijgend te lunchen.De maatregelen zijn genomen nadat kortachter elkaar drie kinderen zich in hetschoolrestaurant ernstig hadden verslikt.Volgens het schoolhoofd kan je in eenrumoerige kantine niet ‘horen of eenkind stikt’.

De arm van Rome reikt tot ver in de FaculteitKatholieke Theologie van Utrecht/Tilburg.Twee beoogde hoogleraren zijn onlangsafgewezen omdat ze niet door de kerkelijkescreening kwamen. De eerste – eenfeministische theologe – denkt te vrijzinnigover de rol van de vrouw in de kerk, detweede – een moraaltheoloog – toont in zijnpublicaties teveel begrip voorhomoseksualiteit. De collegevoorzitternoemt de afwijzingen ‘pijnlijk, maar inherentaan de procedure voor erkenning uit Rome’.

Hoewel de Leidse universiteit zichzelfgraag ziet als de bakermat van de acade-mische vrijheid, blijkt daar toch wel ietsop af te dingen. Zo blijken promotiecom-missies en bestuurders regelmatig stel-lingen uit proefschriften te schrappen. Zozou de stelling ‘De opleiding tot specialistcombineert slecht met promoveren’ tekritisch te zijn over de opleiding. En destelling ‘Geloof maakt meer kapot dan jelief is’ werd geschrapt om gelovigecollega’s niet voor het hoofd te stoten.

Inbrekers struinen al een half jaarsystematisch studentenkamers af inWageningen. Het begon afgelopenzomer, zegt de politie, toen dieven dooropenstaande ramen en deurenmakkelijk naar binnen konden komen.En omdat studenten vaak makkelijkverhandelbare spullen als laptopshebben, kregen de inbrekers volgens depolitie de smaak te pakken.

In het centrum van Wageningen werdensinds de zomer van 2006 minimaal twaalfstudentenhuizen bezocht. ‘Maar niet al-leen in het centrum. Ook op de flats gaanze langs’, zegt een bewoonster van eenstudentenhuis aan het Olympiaplein,waar ook werd ingebroken. ‘Het is om pa-ranoïde van te worden. Ik heb van meer-dere mensen gehoord dat ze in de perio-de vlak voor de inbraak een aantal keergebeld werden. Steeds bleef het dan stilaan de andere kant van de telefoon.’Bij haar is zelfs twee keer ingebroken. ‘Zewaren er echt op uit. Eén keer ’s nachtsvia een open raam. De andere keer beldeoverdag een man aan die zei dat hij ie-mand uit het raam had zien springen. Dedieven hadden een inbraakhaak gefor-ceerd. Laptops, flatscreens, portemon-nees en digitale camera’s waren weg.’ Depolitie was volgens de studente nogal

‘nonchalant’. ‘Ze hadden het over een in-braakgolfje, terwijl het eigenlijk meer devraag is waar ze niet zijn geweest.’De dieven worden ook steeds brutaler,zegt een bewoonster van een studenten-huis aan de Rouwenhofstraat. ‘Aan hetbegin van dit jaar was een man onze voor-deur aan het forceren. Toen mijn huisge-note hem vroeg wat hij aan het doen was,antwoordde hij dat hij een klusjesmanwas, gestuurd door de huisbaas. Na eengezellig gesprek bood mijn huisgenotehem een kop koffie aan. In de tijd dat zekoffie zette heeft hij de kamers op de on-derste verdieping leeggehaald.’ ‘Dieven kiezen de makkelijke weg’, alduspolitiewoordvoerder Harry Munniksma.‘Als je ze het een beetje moeilijker maaktgaan ze naar de buren.’ Zijn tips: schaf ra-men aan met een zogenoemde kierstanddie ’s nachts veilig open kunnen blijven,houd waardevolle spullen uit het zicht, enzet een ketting op de deur. ‘En als iemandzegt dat hij een klusjesman is? Eerst evenbellen met de huisbaas.’ Volgens Munniksma begint de politie bijaanvang van het academische jaar eenproject om de nieuwe lichting studentenduidelijk te maken wat ze kunnen doenom inbraken te voorkomen. ‘De huidigegeneratie is helaas door schade enschande wijs geworden.’ / TH

Debbie Otto, vorig jaar afgestudeerd inTropisch landgebruik aan WageningenUniversiteit, ging voor haar afstudeer-onderzoek naar Schotland, waar ze alstiener al vijf jaar woonde. In de dierentuinvan Edinburgh observeerde ze het gedragvan kapucijnaapjes.

‘Onderzoekers van de universiteit vanEdinburgh willen weten of het trainen vanapen in dierentuinen een positief effectkan hebben op hun gedrag. Als er voor on-derzoek bloedafname nodig is, is het na-melijk makkelijker voor verzorgers en min-der stressvol voor de apen als ze vrijwilligmeewerken. Daarom worden ze getraindom te luisteren naar hun naam en hunarm door het hek te steken voor een belo-ning. Ik observeerde de training van kapucij-naapjes. Die waren net overgebracht van-uit Frankrijk en nog helemaal wild. De trai-ners wachtten eerst tot een aap hen aan-keek. Dan riepen zij zijn naam en hieldeneen pinda omhoog. Als de aap naar detrainers toekwam, moest hij zijn arm doorhet hek steken om de pinda te krijgen. De eerste week renden ze meteen weerweg als ze de pinda hadden. Maar lang-zaamaan werden de apen zelfverzekerderen maakten de trainers het hen moeilij-ker. Ze moesten bijvoorbeeld langer blij-ven zitten voor ze de pinda kregen. Ook

leerden de trainers elk aapje op een spe-cifieke plek te gaan zitten, om chaos tevoorkomen. De trainingen vonden twee keer per dagplaats. Tussendoor bleef ik het gedragvan de apen observeren. Ik deed dit van-achter het glas, omdat ze nog in quaran-taine zaten. Ik vond het wel jammer dat ikniet in direct contact met hen mochtstaan. Werken met apen is altijd al mijnwens geweest. Maar misschien dat ik diekans later nog krijg in mijn werk. Ik woonde in het dorpje Stirling, twintigminuten van Edinburgh vandaan. Hetdorpje is gezellig en knus, maar er is wei-nig te doen. Om meer mensen te lerenkennen, ben ik gaan werken in een luxehotel. Overdag zat ik in de dierentuin, en’s avonds en in de weekenden stond ikachter de bar. We gingen geregeld na hetwerk nog even naar de kroeg. Ook ben iknog naar een groot cultureel festival ge-weest met dans, theater en shows metdoedelzakken. Dit was op het kasteel vanEdinburgh. Een prachtig, typisch Schotskasteel. Schotland kende ik al. Ik heb vijf jaar inAberdeen gewoond omdat mijn vader daarwerkte. Ik vind het er geweldig. Mensen zijnaltijd erg vriendelijk en relaxed ingesteld.Schotland zal mij blijven trekken. Niet zo-zeer om er te wonen, maar wel om er ge-regeld heen te gaan.’ / Laurien Holtjer

AAPJES KIJKEN IN SCHOTLAND

INBREKERS STUDENTENHUIZENBELLEN OP VOOR ZE TOESLAAN HET ECHTE

WERK

e

ns

Opk

g

afr-k

a

Een

ket

en

--

m-

ene-

CARRIÈREFIETS / Sinds december rijden er zes fietsen door Wagenin-gen met de tekst ‘make a move’ op de wielborden. Geen oproep om meer te gaansporten, maar reclame voor de jaarlijkse carrièreweek van arbeidsmarktorganisatieMake a Move. Op 20 en 21 maart komen twintig grote bedrijven, waaronderRabobank, Mars, Heineken en Grontmij, naar hotel De Wageningse Berg. Studentenkunnen de potentiële werkgevers op deze dagen beter leren kennen. Ook zijn erverschillende workshops, waaronder een uitgebreide sollicitatietraining. Inschrijvenkan op www.makeamove.nl/wageningen. / LH, foto Make a Move

INFORMATIE ERASMUSBEURZENDe Wageningse studentenvakbond WSOheeft een informatiemap samengesteldvoor studenten die geïnteresseerd zijn inhet uitwisselingsprogramma Erasmus. De Erasmusbeurs is bedoeld om studen-ten financieel te ondersteunen wanneerzij in het buitenland vakken volgen of sta-ge lopen. In de map staan onder meer in-

terviews met studenten die zijn weg ge-weest met het Erasmusprogramma, infor-matie over de landen en universiteitenwaar de uitwisseling mee is, en een stap-penplan voor het regelen van zo’n uitwis-seling. De map is te leen bij de kamerba-lie in villa Arion aan de Niemeijerstraat inWageningen. / TH

Resource 0719 20-24 31-01-2007 15:52 Pagina 23

STUDENT RESOURCE #19

Nji Sri, de vereniging voor studenten vanhogeschool Van Hall Larenstein inWageningen, heeft op donderdag25 januari het jaarlijkse verkleedfeestgehouden. ‘Er was eens een groepje datvan mening was dat er een feest moestkomen’, mailt Floor Veer, voorzitter vanactiviteitencommissie Kalongs. ‘Budgetof veel tijd was er niet en daarom werdiedereen opgeroepen zich te verkledenen er op die manier een leuk feest van temaken. Het feest werd zo’n succes datelk jaar volgens hetzelfde principe eenverkleedfeest plaatsvindt.’

‘Pls do tis favour, thnk u.’ Toen studiecoör-dinator Ralf Hartemink een mail ontvingmet deze slotzin begreep hij natuurlijk welwat de bedoeling was. Vanwege het popu-laire taalgebruik beantwoordde hij hetverzoek om informatie echter niet. Toeneen hoogleraar ook bij hem kwam klagenover een mailtje met sms-taal, vond hijdat het tijd was voor actie.Studenten Levensmiddelentechnologie,Food Technology en Food Safety kregendeze week van Hartemink een e-mail metde mededeling dat sms-taal taboe is in of-ficiële mails en examens, en dat het ge-bruik ervan bij examens kan leiden totpuntenaftrek. Aanleiding was een geïrri-teerde hoogleraar die van een studenteen e-mail had ontvangen met daarin on-der andere de zin: ‘If u r do nt mind plscorrect me.’ ‘Dit soort taal is absoluut niet accepta-bel’, schreef Hartemink in de mail. Die isvooral bedoeld als waarschuwing, legt hijuit. ‘Het gebeurt vaker. Ook andere studie-begeleiders hebben er last van. Studen-ten beginnen een mail soms met ‘yo’ inplaats van met ‘hallo’. Persoonlijk kan het

me niet eens zoveel schelen, maar jemoet uitkijken naar wie je dit soort dingenstuurt. In ieder geval niet naar docentenof naar een bedrijf. En het kan ook niet inexamens en verslagen. Het komt kinder-achtig en dom over. En ik moet toegevendat het betreffende bericht ook nauwe-lijks te lezen was.’ Het taalgebruik in e-mails staat los vanspelfouten, waarover de laatste tijd ookveel te doen is. ‘Een spelfout is iets an-ders’, zegt Hartemink. ‘Hoewel ik ook algeluiden heb gehoord van mensen dieoverwegen om punten af te trekken als opexamens vaktermen niet correct wordengeschreven.’ Zelf ontvangt Hartemink ookwel eens e-mails vol schrijffouten. Tochvindt hij dat minder erg dan sms-taal. ‘Na-tuurlijk maken we fouten, dat doen we al-lemaal’, schrijft hij in zijn bericht aan stu-denten. Kan gebeuren. Maar ‘sms-taal isalleen goed voor privé-conversatie’. Diegebruik je dus maar in je eigen tijd, is deboodschap. De student in kwestie heeft inmiddelshaar excuses aangeboden aan de hoogle-raar. / Yvonne de Hilster

VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON

PRIKBORD

24

[email protected]

>

GEEN SMS-TAAL PLS

Papierwespen wisselen veel vakervan nest dan onderzoekersdachten. Dat concluderen Britsewetenschappers nadat zij degangen van zo’n 433 papierwespenhebben gevolgd door de beestjes tevoorzien van piepkleineradiozendertjes. De ingang van denesten werden – net als in deLondonse metro – voorzien vantoegangspoortjes waardoor geennestbezoek onopgemerkt bleef.

De Britten hebben een variantbedacht op ‘Boer zoekt vrouw’:‘Fancy a Farmer?’. Eenzameboeren uit Wales proberen eenpartner te vinden door hun fotoaf te laten drukken op flessenbiologische melk. Met demessage on a bottle wordendames naar een internetsitegelokt waar ze nader kenniskunnen maken met deagrarische vrijgezel.

Resource 0719 20-24 31-01-2007 15:52 Pagina 24

verslapen Wageningers Page 20 Pag. 22 WEEKBLAD ......Bonaparte goed had uitgelegd waarom dat gebouw...

Documents

Transcript of verslapen Wageningers Page 20 Pag. 22 WEEKBLAD ......Bonaparte goed had uitgelegd waarom dat gebouw...