Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de...

32
Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente Datum bijeenkomst: 11 december 2012 Auteur: Els Holsappel Locatie: Hal gemeentehuis Brummen Aanwezig: ca 60 deelnemers Doel bijeenkomst Verdiepingsslag op het thema: wat is de rol van de gemeente, hoe is de verhouding tussen gemeente en inwoners en ondernemers, welke omvang moet de gemeente hebben, etc. Input op dit thema verzamelen voor de toekomstvisie. Methode Wethouder Hennie Beelen trapte de avond af met een videofilm (http://youtu.be/W4o0ZVeixYU ), waarin we zien hoe verschillend mensen reageren op verandering. De toekomstvisie gaat over verandering. Verandering is moeilijk, maar ook ontzettend leuk. Projectleider Arjan Schulp gaf daarna een inleidende presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als het gaat om haar rol in de samenleving (zie bijlage II). Vervolgens gingen de deelnemers in groepen aan de slag met een drietal casussen, waarbij steeds bepaald werd welke rol (loslaten, faciliteren, stimuleren, regisseren of reguleren) de gemeente in die situatie het beste op zou kunnen pakken. De avond werd afgesloten met een plenaire terugkoppeling van de uitkomsten van de tafelgesprekken onder leiding van burgemeester Niels Joosten. Uitkomsten tafelgesprekken Interactie tussen gemeente en inwoner/ondernemer op basis van gelijkwaardigheid.

Transcript of Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de...

Page 1: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente

Datum bijeenkomst: 11 december 2012

Auteur: Els Holsappel

Locatie: Hal gemeentehuis Brummen

Aanwezig: ca 60 deelnemers

Doel bijeenkomst

Verdiepingsslag op het thema: wat is de rol van de gemeente, hoe is de

verhouding tussen gemeente en inwoners en ondernemers, welke omvang

moet de gemeente hebben, etc.

Input op dit thema verzamelen voor de toekomstvisie.

Methode

Wethouder Hennie Beelen trapte de avond af met een videofilm

(http://youtu.be/W4o0ZVeixYU ), waarin we zien hoe verschillend mensen reageren

op verandering. De toekomstvisie gaat over verandering. Verandering is moeilijk,

maar ook ontzettend leuk. Projectleider Arjan Schulp gaf daarna een inleidende

presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke

organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als het gaat om haar

rol in de samenleving (zie bijlage II).

Vervolgens gingen de deelnemers in groepen aan de slag met een drietal

casussen, waarbij steeds bepaald werd welke rol (loslaten, faciliteren,

stimuleren, regisseren of reguleren) de gemeente in die situatie het beste op zou

kunnen pakken. De avond werd afgesloten met een plenaire terugkoppeling van

de uitkomsten van de tafelgesprekken onder leiding van burgemeester Niels

Joosten.

Uitkomsten tafelgesprekken

Interactie tussen gemeente en inwoner/ondernemer op basis van

gelijkwaardigheid.

Page 2: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

De gemeente is verantwoordelijk voor het stellen van kaders en het bewaken

van het algemeen belang.

De rol van de gemeente schaalt van loslaten tot reguleren op of af, afhankelijk

van de plaats in het proces.

Waardeer en geef ruimte aan het particuliere initiatief.

Als de gemeenteomvang opgeschaald moet worden is de partnerkeuze

belangrijk.

Gelijkwaardige partners

De gemeente neigt nu naar een betuttelende houding tegenover inwoners en

ondernemers. Zij zou zich moeten opstellen als een gelijkwaardige partner. In

een volwassen verhouding, zonder macht, kun je elkaar aanspreken op

verantwoordelijkheid.

De gemeente zou ook meer vanuit waarden dan vanuit regelgeving moeten

denken. Waarom ben je er als gemeente? Om het goed met elkaar te hebben.

Om samen gezond te leven, leefbaarheid in een goed economisch klimaat.

Nieuwe ontwikkelingen zouden meer langs deze waarden gelegd moeten worden.

Niet alleen de overheid zal moeten wennen aan haar nieuwe rol, ook de inwoner

en ondernemer zelf. Mensen zijn gewend om naar de overheid te kijken voor

oplossingen. Zij zullen moeten wennen aan het nemen van eigen

verantwoordelijkheid.

Rol is afhankelijk van plaats in proces

De gemeente heeft een regisserende rol bij het stellen van kaders en regels,

maar dan wel op basis van visies en beleid. Als een boer of een bedrijf bij de

gemeente komt met het verzoek een windmolen te plaatsen dan moet de

gemeente een duidelijk beleid hebben en op basis daarvan bepalen of en waar

die windmolen geplaatst mag worden.

Bij het beheer van openbaar groen kan de gemeente veel meer loslaten. Analoog

aan een Deens model werd de suggestie gedaan om een buurt het openbaar

groen zelf te laten onderhouden. Om dat te stimuleren zou de OZB-aanslagen

voor deze woningen kunnen worden verlaagd. Het geld dat overblijft zou dan via

Page 3: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

een stichting ingezet kunnen worden voor het beheer van de openbare

groenvoorzieningen.

Bij een bedrijf dat wil uitbreiden zou de gemeente moeten beginnen met het

waarderen van dit initiatief. Vervolgens gaat de gemeente in gesprek en stelt

daarbij heldere kaders. Bovendien geeft ze een aantal suggesties mee: praat met

omwonenden en bedenk creatieve oplossingen als er problemen zijn. Verder laat

de gemeente helemaal los. Dan komt het bedrijf terug bij de gemeente en

faciliteert de gemeente de vergunningen of bestemmingsplanwijzigingen, maar

ze stelt ook grenzen als de plannen niet aan de kaders voldoen.

De gemeente heeft dus niet één eenduidig rol. In elk proces komen alle rollen

wel een keer langs. Van loslaten tot reguleren. Eén van de discussiegroepen

ontwikkelde het op- en afschalingsmodel (zie bijlage I) om die verschillende

rollen inzichtelijk te maken.

Ruimte voor particulier initiatief

Het particuliere initiatief moet gewaardeerd worden en moet ruimte krijgen. De

gemeente stelt kaders, maar binnen die kaders moet de ruimte ingevuld kunnen

worden door particuliere initiatieven. De gemeente kan daarbij een katalysator

zijn.

Wanneer iemand met een initiatief komt, zou de gemeente de initiatiefnemer zelf

de verantwoordelijkheid moeten geven om draagvlak voor zijn initiatief te

creëren. Als hij dat niet heeft gedaan krijgt hij geen medewerking van de

gemeente.

De toekomstvisie stelt kaders voor de langere termijn, maar het is ook belangrijk

te weten waar je over drie, vijf of over tien jaar staat.

Omvang gemeente

Er is zorg over bestuurlijke herkenbaarheid als de gemeente Brummen zou

opschalen naar een 100.000+ gemeente. De partnerkeuze is daarbij erg

belangrijk. Een samengaan met steden als Apeldoorn of Zutphen is complex,

omdat je dan twee eenheden samenvoegt die elkaar op voorhand niet verstaan.

Huwelijken met gelijk gestemde partners zijn duurzamer. Het is beter proactief

contact te zoeken met agrarische buurgemeenten en op zijn minst de

samenwerking te zoeken en misschien wel te fuseren.

Page 4: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat moet er in de visie komen?

Tijdens het rondje door de zaal werden onderstaande onderwerpen meerdere

keren genoemd:

Open staan voor/waarderen van particuliere initiatieven (vier keer)

Duidelijke/heldere kaders stellen (drie keer)

Blijven luisteren (drie keer)

Blijven communiceren (drie keer)

Vertrouwen (drie keer)

Leefbaarheid (twee keer)

Page 5: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Bijlage I: op- en afschalingsmodel gemeentelijke rollen

Loslaten

Faciliteren

Stimuleren

Regisseren

Reguleren Wijk

onderhoudt groen

Middelen leveren

Wijk stimuleren zelf groen te onderhouden

Page 6: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Bijlage II: sheets presentatie themabijeenkomst Rol Gemeente

Page 7: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

De rol van de lokale overheid

11 december 2012

Page 8: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

ProgrammaToelichting Toekomstvisie• Wat speelt er ? • Wat zou je kunnen doen ?• Wat doet de gemeente ?

Hoe vindt u dat het verder moet ?• Verdieping door gesprek

Plenaire terugkoppeling

Het vervolg

Page 9: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Deze toelichting met dank aan:

• Denktank Toekomstvisie• Netwerk Toekomstvisie• Inwoners• Bedrijven• Maatschappelijke instellingen• Provincie• Regio (buurgemeenten)• Ambtenaren

Page 10: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat speelt er in de lokale samenleving ?

De rolverdeling tussen inwoners en lokale overheid verandert

Steeds meer mensen zetten zich in voor iets anders dan het eigen belang

Denktank Toekomstvisie

Page 11: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat speelt er in de lokale samenleving ?

Steeds meer inwoners zetten zich in voor iets dat hen bezighoudt !

BNI Bellini, o.a. Kerstenterrein Eerbeek

Page 12: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat speelt er in de lokale samenleving ?Steeds meer inwoners zetten zich in voor iets dat hen bezighoudt !

Eerbeekse Brummense Energie Maatschappij

Page 13: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat speelt er in de lokale samenleving ?

Denk in kansen!

Steeds meer samenwerking tussen gelijkgestemden. De nieuwe en sociale media maken het steeds gemakkelijker om elkaar te vinden.

Zo gaan steeds meer initiatieven buiten ‘de gemeente’ om !

Daar waar wij (gemeente) eerst moest bedenken hoe inwoners te betrekken, staan we nu steeds meer voor de vraag wat onze rol wordt in relatie tot maatschappelijke initiatieven!

Page 14: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat speelt er in de lokale samenleving ?

Input uit de themabijeenkomsten met betrekking tot de rol van de gemeente:

Recreatie en toerisme• Kaders stellen in de toekomstvisie, aandacht voor een ‘merk’• Gemeente moet de sector niet los laten, maar helpen bij de organisatie

Wonen, zorg en welzijn• Woningmarkt: minder regels, lagere grondprijzen en stimuleren/promoten• Recept tot Meer Waarde: tijdelijke ander gebruik terreinen, loslaten• Baas in eigen buurt: zelfredzaamheid faciliteren, vinger aan de pols

Page 15: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat speelt er in de lokale samenleving ?

Input uit de themabijeenkomsten met betrekking tot de rol van de gemeente:

Energie en milieu• Kaders stellen in de toekomstvisie, vooral wat betreft ruimtelijke effecten• Initiatieven faciliteren/stimuleren• Helpen bij de organisatie

Lokale economie• Kaders stellen in de toekomstvisie• Minder regels en ruimte voor groei• In gesprek blijven (nieuwe ontmoetingsvormen)• Groene economie stimuleren door een voorkeur uit te spreken

Page 16: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat speelt er in de gemeentelijke organisatie ?

De Brummense gemeentelijke organisatie is continue in beweging

Sinds 2004 steeds meer ambities, mede onder invloed van een forswoningbouwprogramma. Van beheer- naar ontwikkelorganisatie!

Steeds meer burgerparticipatie (o.a. de centrumplannen)

De wereld om ons heen is snel veranderd. En deze veranderingen zettendoor: de crisis, duurzame ontwikkeling, innovatie en steeds meermaatschappelijk initiatief.

Page 17: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat speelt er in de gemeentelijke organisatie ?

De rek is uit de overheidsfinanciën, de gemeente kan minder !

Vele maatschappelijke vraagstukken zijn te ingewikkeld, deskundigheid en kennis uit de lokale samenleving is nodig

Raad voor het openbaar bestuur (december 2012):

‘De overheid moet minder pretenties en ambities hebben en ruimtelaten voor maatschappelijk initiatief’

‘Politici leven met de waan van de dag en daarmee krijgt het bestuur een ad hoc karakter. Er wordt een gebrek aan visie ervaren: dit zijn we, dit willen we en daar gaan we naar toe’

Page 18: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat doet de gemeente ?

Toekomstvisie ontwikkelen

Nu doen wat kan en moet !

Inhaken op maatschappelijke initiatieven!

Minder regels waar dat lokaal kan!- Algemene plaatselijke verordening- Bestemmingsplannen, meer flexibiliteit

Page 19: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat doet de gemeente ?

Organisatie moderniseren

Eigen verantwoordelijkheid en initiatief waar het kan,de gemeente aan zet waar het moet !

Een krachtige samenleving met een netwerkoverheid

Page 20: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat zou de gemeente kunnen doen ?

Twee petten• Hulpverlener, • Uitvoerder van wet- en regelgeving

Geschillenbeslechter• wettelijke taken• algemeen en individueel belang

Page 21: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat zou de gemeente kunnen doen ?

Geen burgerparticipatie, maar overheidsparticipatie

Telkens een andere rol: loslaten, faciliteren, stimuleren, regisseren en reguleren

Geen afwenteling van verantwoordelijkhedenVangnet voor de zwakkeren (ook verankerd in wettelijke taken)

Page 22: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat zou de gemeente kunnen doen ?

• Vraaggericht handelen op basis van kansen• Voorwaarden scheppen en leren loslaten• Taken en zeggenschap overdragen. Accepteren dat het daardoor iets

anders op kan leveren• Wel initiatief en verantwoordelijkheid nemen t.a.v zaken die in het

algemeen belang zijn

Page 23: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat zou de gemeente kunnen doen ?

• Vertrouwen op partners• Waar nodig de 'regie' pakken• Open, scherp, betrouwbaar en vooral wendbaar inhaken op

nieuwe ontwikkelingen, netwerken, initiatieven en kansen. • Naar een “wendbare” organisatie, niet zozeer “kleiner", maar

"anders".

Page 24: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat betekent dit voor ambtenaren ?

Van beleidsmaker naar procesganger, coproductie

Beter benutten van de kennis en vaardigheden die we in huis hebben

Project- en programmamanagement-kennis ontwikkelen

Ontwikkelen van betere communicatieve vaardigheden

Page 25: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat zouden inwoners kunnen doen?

• Niet alles verlangen van de overheid. De overheid kan niet alle problemen oplossen.

• Eerst zelf ideeën en initiatieven ontplooien• De overheid is een instrument om het idee van de samenleving

mogelijk te maken (niet in kampen denken)• Niet het wiel zelf uitvinden, er gebeurt elders al veel• Zelf draagvlak creëren

Page 26: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Wat gaat de gemeente doen ?

• Keuze maken over haar rol in de lokale samenleving• Ambitieniveau bepalen gericht op een nieuw duurzaam concept• Een duurzaam concept waarbij ‘energie, leefbaarheid en economie’ de

belangrijkste ontwikkelpunten lijken te worden• Actievere rol met realistische doelstellingen die in de vorm van concrete

projecten worden uitgevoerd

Page 27: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Hoe vindt u dat het verder moet ?

Verdiepingslag, in groepen in gesprek

Hoe moet de gemeente handelen?• Een boer wil een windmolen en kan daar energie mee leveren aan

anderen (groen)• Buurtbewoners willen meer zelf doen door zelf het onderhoud van de

openbare ruimte te doen en zelf speelvoorzieningen te realiseren(geel)

• Een bedrijf met naamsbekendheid wil groeien, maar dit heeft eeneffect op de woonomgeving (rood)

Page 28: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Hoe moet de gemeente handelen?

Betrek in uw oplossing:• Algemeen belang en individueel belang• Loslaten, faciliteren, stimuleren, regisseren of

reguleren• En welke invloed heeft een samenwerking of fusie

op deze casus (100.000 + gemeente)?

Page 29: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Toelichting op de rollen:• Loslaten:

Geen bemoeienis met inhoud en proces• Faciliteren:

Initiatief van een ander helpen mogelijkmaken

• Stimuleren:Zoeken naar mogelijkheden om anderenin beweging te krijgen

• Regisseren:Anderen hebben ook een rol, maargemeente heeft de regie

• Reguleren:Sturen door wet- en regelgeving

Page 30: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

De spelregels voor de gesprekken…..

1e gesprekronde• Neemt u plaats aan een tafel met uw kleur• Spreek af wie de gespreksleider is• Bespreek de casus met uw kleur• Maar daarbij gebruik van de hulpvragen

Korte pauze

2e gespreksronde• De gespreksleider blijft zitten• De rest van de groep schuift als geheel door naar een andere tafel

• Groen -> Rood• Geel -> Groen• Rood -> Geel

U bespreekt dus twee van de drie casussen

Plenaire terugkoppeling

Page 31: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Vervolg

• Vanavond de laatste themabijeenkomst in een reeks van vijf:• Wonen, zorg en welzijn• Lokale Economie• Energie en milieu• Recreatie en toerisme• Rol lokale overheid

• Verslag van de bijeenkomst wordt per e-mail toegezonden• Voor de zomer van 2013 visie gereed

Page 32: Verslag themabijeenkomst Rol Gemeente - Brummen...presentatie over de ontwikkelingen in de samenleving en de gemeentelijke organisatie en de keuzes waar de gemeente nu voor staat als

Hartelijk dank voor uw bijdrage!