VERSLAG RONDE TAFEL EHEALTH - Voor mensen met een CIB en ... · De Ronde Tafel leverde een plan met...

Vlaams Patiëntenplatform vzw Groenveldstraat 15 3001 Heverlee Tel.: 016 23 05 26 – Ondernemingsnummer : 470.448.218

[email protected] – www.vlaamspatientenplatform.be

Pagina 1 van 19

VERSLAG RONDE TAFEL EHEALTH

Samenvatting

Op 20 december 2012 vond de Ronde Tafel eHealth plaats. Deze Ronde Tafel werd georganiseerd door alle bevoegde ministers voor Volksgezondheid in België. Het doel van de Ronde Tafel was te komen tot een actieplan rond e-gezondheid voor de periode 2013 - 2018. Zorgverleners, patiëntenverenigingen, zorginstellingen, softwareleveranciers, overheidsdiensten en mutualiteiten werkten mee aan de totstandkoming van het actieplan. Dit verslag geeft de belangrijkste punten van het actieplan voor patiënten weer. Het gaat onder meer over de toekomstige beveiligde elektronische uitwisseling van: - het kerndossier van de huisarts, - medicatiegegevens, - voorschriften voor medicatie, kinesitherapie, verpleegkunde, labo en medische beeldvorming, - ontslagbrieven van ziekenhuizen, - verslagen van raadplegingen, operaties en medische beeldvorming, - laboresultaten en - aanvragen voor tegemoetkomingen en tussenkomsten. Daarnaast komen ook de strijdpunten van het Vlaams Patiëntenplatform vzw (VPP), zoals een informatiecampagne, een maatschappelijk debat en toegang tot gegevens door de patiënt, aan bod. Ten slotte vermelden we enkele praktische en organisatorische actiepunten voor de concrete uitvoering van het actieplan.

Auteur Datum laatste aanpassing Status

Roel Heijlen 22.02.2013 Finaal

Vlaams Patiëntenplatform vzw Groenveldstraat 15 3001 Heverlee Tel.: 016/23.05.26 – Ondernemingsnummer : 470.448.218


Pagina 2 van 19

Inhoud Samenvatting ................................................................................................................................... 1 1. Situering ....................................................................................................................................... 3

1.1 Wat is eHealth? ................................................................................................................ 3 1.2 Bestaande initiatieven ...................................................................................................... 3 1.3 Ronde Tafel eHealth ........................................................................................................ 4

2. Actiepunten Ronde Tafel eHealth ............................................................................................... 6 2.1. Actiepunten met betrekking tot de uitwisseling van je gezondheids-gegevens ................. 6

Het kerndossier van de huisarts .................................................................................................. 6 Medicatiegegevens ..................................................................................................................... 7 Voorschriften voor medicatie, kinesitherapie, verpleegkunde, labo en medische beeldvorming . 8

Ontslagbrieven, laboresultaten en verslagen van raadplegingen, operaties en medische beeldvorming ............................................................................................................................... 8 Aanvragen voor tegemoetkomingen en tussenkomsten .............................................................. 9

2.2. Bijzondere actiepunten die de patiëntenkoepels vroegen .................................................. 10

Maatschappelijk debat ............................................................................................................... 10 Informatiecampagne.................................................................................................................. 10 Toegang tot gegevens door de patiënt ...................................................................................... 11

2.3. Organisatorische en technische actiepunten ...................................................................... 12 Conclusie ....................................................................................................................................... 15 Nuttige websites ............................................................................................................................ 16 BIJLAGE 1: Beveiligingsdiensten van het eHealth-platform ..................................................... 17 BIJLAGE 2: Informatie over het hub en metahub systeem ........................................................ 17



Pagina 3 van 19

1. Situering

1.1 Wat is eHealth?

Er beweegt heel wat rond eHealth in Vlaanderen, België en Europa. EHealth of e-gezondheid is het gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ICT) in de gezondheidszorg. eHealth is een breed begrip dat verschillende aspecten omvat, zoals:

het elektronisch uitwisselen of delen van (onderdelen van) patiëntendossiers,

teleconsultatie: de patiënt doet een beroep op zorgverleners op afstand via e-mail, computer- of televisiescherm,

telemonitoring: de patiënt beschikt over meetinstrumenten (bv. bloeddrukmeter, weegschaal,…) en voert zelfstandig metingen (bv. hartritme bij hartpatiënten, bloedsuikerspiegel bij diabetici,…) uit. De patiënt bezorgt de resultaten van deze metingen via bijvoorbeeld e-mail of SMS aan de zorgverlener. De zorgverlener volgt de patiënt op vanop afstand en geeft de patiënt advies op basis van de resultaten

televoorlichting: de patiënt kan medische informatie opzoeken of bekomen via websites, teletekst, sociale media zoals Twitter en YouTube, ….

1.2 Bestaande initiatieven

Op federaal en Vlaams niveau lopen reeds verschillende initiatieven en projecten omtrent de elektronische uitwisseling van gezondheidsgegevens. Zo informeerde het VPP zijn leden aan de hand van artikels in de nieuwsbrief, dossiers, infomomenten en denkdagen onder andere over:

het eHealth-platform: In het najaar van 2008 werd het eHealth-platform1 opgericht. Het eHealth-platform is een openbare instelling die een veilige elektronische informatie-uitwisseling tussen artsen, ziekenhuizen, apothekers, patiënten en anderen wil bevorderen en ondersteunen met respect voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer en voor het medisch beroepsgeheim. Het is de bedoeling om daardoor onder andere de kwaliteit van zorg te optimaliseren en de administratieve werklast voor alle actoren te verlagen. Projecten in de gezondheidszorg waarbij gezondheidsgegevens uitgewisseld worden, kunnen gratis beroep doen op de diensten van het eHealth-platform. Het eHealth-platform biedt deze projecten beveiligingsdiensten aan zoals preventieve toegangscontrole, beheer van loggings en vercijfering. Het eHealth-platform bewaart zelf geen gegevens, maar ondersteunt projecten in de gezondheidszorg om op een beveiligde manier gegevens elektronisch uit te wisselen. (meer informatie over de beveilgingsdiensten zie bijlage 1)

het hub en metahub systeem: Dit uitwisselingssysteem maakt het voor ziekenhuis-geneesheren, huisartsen en specialisten mogelijk om bepaalde gezondheidsgegevens van hun patiënten met elkaar uit te wisselen. Zo kunnen bijvoorbeeld gegevens uit het medisch dossier van het ziekenhuis (zoals uitslagen van bloedonderzoeken, resultaten van medische beeldvorming, ontslagbrieven en operatieverslagen) worden uitgewisseld. (meer informatie: https://www.ehealth.fgov.be/nl/zorgverleners/online-diensten/hubs-metahub)

1 www.ehealth.fgov.be

https://www.ehealth.fgov.be/nl/zorgverleners/online-diensten/hubs-metahub



Pagina 4 van 19

het Gedeeld Farmaceutisch Dossier (GFD): In een farmaceutisch dossier noteert de apotheker de geneesmiddelen die hij aan een patiënt aflevert. De apotheker gebruikt dit dossier onder andere om mogelijke problemen zoals bijwerkingen en interacties met andere geneesmiddelen te voorkomen. De Algemene Pharmaceutische Bond (APB) wil het farmaceutisch dossier binnenkort tussen apothekers delen. Apothekers zullen dan toegang kunnen hebben tot de medicatiegeschiedenis van een patiënt op het moment dat die hen om de aflevering van een geneesmiddel vraagt. Ongeacht de plaats van de aflevering geniet de patiënt zo van een optimale bewaking van zijn medicatieveiligheid.

de pilootprojecten van Vitalink – Medicatieschema: In het kader van een betere samenwerking binnen de eerstelijnszorg2 heeft de Vlaamse Overheid Vitalink opgericht. De zorgverleners uit de eerste lijn zullen vanuit hun eigen elektronische patiëntendossier informatie kunnen overdragen naar een centrale databank om gezondheidsgegevens met de andere betrokken zorgverleners te delen. Vitalink is via pilootprojecten in de regio’s Turnhout, Aalst, Zenneland en Limburg gestart met de uitwisseling van het medicatieschema. (meer informatie: www.vitalink.be)

eHealthConsent: Voor de elektronische uitwisseling van gezondheidsgegevens via bijvoorbeeld het hub en metahub systeem, Vitalink en het Gedeeld Farmaceutisch Dossier is de geïnformeerde toestemming van de patiënt nodig. Sinds kort bestaat er een elektronische toepassing om je toestemming als patiënt te registreren. Deze toepassing, eHealthConsent, is beschikbaar via de website van het eHealth-platform: https://www.ehealth.fgov.be/nl/burgers/on-line-diensten/ehealthconsent. (meer info: zie handleiding eHealthConsent van het VPP).

1.3 Ronde Tafel eHealth

Om de toekomst van e-gezondheid in België verder vorm te geven, werd er op initiatief van de ministers bevoegd voor Volksgezondheid3 op 20 december 2012 een Ronde Tafel eHealth georganiseerd. Alle stakeholders - met name zorgverleners, patiëntenverengingen, zorginstellingen, softwareleveranciers en overheden - werden hiervoor uitgenodigd. Het was de bedoeling om samen een actieplan e-gezondheid voor de periode 2013 – 2018 uit te werken. Dit actieplan moest vier doelstellingen rond e-gezondheid nastreven, namelijk:

1. verbetering kwaliteit en veiligheid van zorg, 2. efficiënt beheer van de middelen, 3. administratieve vereenvoudiging en 4. relevante beleidsinformatie

Ter illustratie:

2 De eerstelijnszorg is de zorg die rechtstreeks toegankelijk is voor de patiënt. Denk aan huisartsen, apothekers,

(thuis)verpleegkundigen, thuisverzorgenden, … Het gaat om zorg waarbij geen verwijzing of (ziekenhuis)opname nodig is.

3 Het betreft op federaal niveau Minister Laurette Onkelinx en op Vlaams niveau Minister Jo Vandeurzen

http://www.vitalink.be/

https://www.ehealth.fgov.be/nl/burgers/on-line-diensten/ehealthconsent



Pagina 5 van 19

DOELSTELLING VOORBEELD VAN HOE DE DOELSTELLING BEREIKT KAN WORDEN

1. Verbetering kwaliteit en veiligheid van zorg

Door de uitwisseling van gezondheidsgegevens kunnen zorgverleners snel nagaan of een patiënt allergisch is voor bepaalde stoffen, welke medicatie hij neemt, welke vaccinaties hij gehad heeft, … om zo onveilige situaties te voorkomen.

2. Efficiënt beheer van de middelen

De snelle beschikbaarheid van laboresultaten en verslagen van medische beeldvorming via beveiligde elektronische netwerken kan vermijden dat bepaalde recente onderzoeken opnieuw moeten gebeuren.

3. Administratieve vereenvoudiging

Het elektronisch en automatisch versturen van attesten, aanvragen voor tegemoetkomingen of tussenkomsten, verwijsbrieven, … vermindert het papierwerk voor de patiënt en zorgverlener.

4. Relevante beleidsinformatie Het (anoniem) registreren, verwerken en analyseren van bepaalde gezondheidsgegevens voor wetenschappelijk onderzoek, de opspoorbaarheid van implantaten, het opvolgen en evalueren van gezondheidsprojecten, … kan de overheid ondersteunen om op basis van relevante informatie een efficiënt en effectief gezondheidsbeleid te voeren.

De Ronde Tafel leverde een plan met 20 actiepunten op. Meer informatie over het verloop en de uitkomsten van de Ronde Tafel is beschikbaar op de website www.RTReH.be Dit actieplan werd door de Interministeriële Conferentie van 28 januari 2013 goedgekeurd. Via dit verslag van de Ronde Tafel eHealth wil het VPP zijn leden op de hoogte brengen van de toekomstige ontwikkelingen rond e-gezondheid in België.

TER HERINNERING: De autonomie van de patiënt en zijn privacybescherming zijn belangrijke principes binnen het Belgische gebeuren rond e-gezondheid. Als patiënt heb je verschillende rechten in verband met de elektronische uitwisseling van je gezondheidsgegevens. Één van deze rechten is dat je je geïnformeerde toestemming of weigering kan geven om je gezondheidsgegevens te delen (zie handleiding eHealthConsent). Er zijn verschillende waarborgen voor je privacybescherming. De netwerken voor het elektronisch delen of uitwisselen van gezondheidsgegevens worden beveiligd door de diensten van het eHealth-platform (zie bijlage 1). Enkel zorgverleners waarmee je een therapeutische relatie of een zorgrelatie hebt, kunnen toegang tot je gezondheidsgegevens krijgen. Zij hebben bovendien alleen toegang tot de informatie die relevant voor hen is in het kader van de zorg voor jouw gezondheid. Je kan ook steeds aan je zorgverlener vragen om bepaalde gegevens niet uit te wisselen.

http://www.rtreh.be/



Pagina 6 van 19

2. Actiepunten Ronde Tafel eHealth

In het tweede deel van dit verslag geven we de verschillende actiepunten van de Ronde Tafel eHealth weer.. We hebben de actiepunten als volgt onderverdeeld:

1. Actiepunten met betrekking tot de uitwisseling van je gezondheidsgegevens 2. Bijzondere actiepunten die de patiëntenkoepels vroegen 3. Organisatorische en technische actiepunten

De meeste actiepunten in het actieplan kennen een timing. Indien er een timing is, wordt dit in het verslag vermeld.

2.1. Actiepunten met betrekking tot de uitwisseling van je gezondheidsgegevens

In het actieplanwordt er gestreefd naar een verbetering van de kwaliteit van zorg. De elektronische uitwisseling van gegevens kan er voor zorgen dat zorgverleners beter samenwerken, medische ongevallen vermeden worden, dubbele onderzoeken niet langer nodig zijn, …

Het actieplan behandelt de elektronische uitwisseling van:

het kerndossier van de huisarts,

medicatiegegevens,

voorschriften voor medicatie, kinesitherapie, verpleegkunde, labo en medische beeldvorming,

ontslagbrieven van ziekenhuizen,

verslagen van raadplegingen, operaties en medische beeldvorming,

laboresultaten en

aanvragen voor tegemoetkomingen en tussenkomsten. Aan de hand van een verhaal willen we heel concreet schetsen hoe je gezondheidsgegevens in de toekomst uitgewisseld worden en welke effecten dit op je zorg zal hebben. Het verhaal gaat als volgt: Marie is een 55-jarige reumapatiënte die verschillende geneesmiddelen inneemt. Zij onderging recent een operatie voor een heupprothese. Omwille van het genezingsproces zal zij na deze operatie een aantal maanden arbeidsongeschikt zijn en thuisverpleging nodig hebben. Marie gaf via de eHealthConsent-toepassing haar toestemming voor de elektronische uitwisseling van haar gezondheidsgegevens. De casus speelt zich af in 2018 wanneer de (meeste) actiepunten gerealiseerd zijn.

Het kerndossier van de huisarts

Het kerndossier van de huisarts krijgt een belangrijke rol in het actieplan. Dit dossier bevat gegevens zoals diagnoses, medicatieschema’s, allergieënen vaccinaties. Het gaat over een minimale set van gegevens die nodig zijn om de medische toestand van een patiënt te kunnen



Pagina 7 van 19

inschatten. Het is de bedoeling dat de huisarts, die je Globaal Medisch Dossier4 beheert, het kerndossier systematisch aanvult en dit (verplicht) deelt met andere bevoegde zorgverleners. Het kerndossier bevat niet enkel relevante gegevens voor bijvoorbeeld de artsen van wachtposten of spoeddiensten, maar ook voor andere zorgverleners zoals apothekers en thuisverpleegkundigen. Voor de zorgverleners, die geen arts zijn, zal bepaald worden tot welke gegevens van het kerndossier zij toegang kunnen krijgen en welke informatie zij kunnen aanvullen in dit dossier. Timing: 1 januari 2015 Twee dagen na haar ontslag uit het ziekenhuis kan Marie omwille van felle pijnklachten de slaap niet vatten. Ze maakt zich ongerust en wil graag een arts over deze pijnklachten consulteren. Het is zaterdagavond en haar echtgenoot brengt haar naar de huisartsenwachtpost. De dokter van wacht vraagt welke pijnmedicatie Marie momenteel neemt. Marie, die nog steeds erg is aangedaan door haar pijnklachten, kan zich de naam van het geneesmiddel niet meer voor de geest halen. De dokter van wacht leest via zijn computer de elektronische identiteitskaart van Marie in en krijgt zo toegang tot haar kerndossier via Vitalink. Op deze manier achterhaalt hij de pijnmedicatie die Marie inneemt en kan hij de situatie beter beoordelen. Hij schrijft haar pijnmedicatie met een hogere dosis voor en vult dit aan in het kerndossier. Deze aanvullingen over de pijnklachten en de voorgeschreven pijnmedicatie komen automatisch in het kerndossier van haar vaste huisarts terecht. Op die manier blijft haar vaste huisarts dus ook op de hoogte. Het aangevulde kerndossier zal tevens gedeeltelijk toegankelijk zijn voor de thuisverpleegkundige die maandag bij Marie zal langskomen. Aangezien de thuisverpleegkundige bloedverdunners moet toedienen, is het voor een veilige zorg van belang dat de thuisverpleegkundige het medicatieschema van Marie kent.

Medicatiegegevens

De plannen voor het Gedeeld Farmaceutisch Dossier worden in 2013 tot uitvoering gebracht. Het Gedeeld Farmaceutisch Dossier wordt de belangrijkste bron voor een volledig medicatieschema. Het dossier bevat immers alle geneesmiddelen en andere gezondheidsproducten die patiënten gebruiken. Het gaat dus zowel over voorgeschreven geneesmiddelen als geneesmiddelen die vrij verkrijgbaar zijn. Ziekenhuisapothekers zullen in de komende jaren ook het Gedeeld Farmaceutisch Dossier kunnen aanvullen. Het actieplan voorziet verder dat gegevens voor bijzondere farmaceutische zorg vanaf 2014 of 2015 ook elektronisch gedeeld worden met bv. woonzorgcentra of bevoegde zorgverleners. Het doel is dat apothekers via het delen van deze gegevens aan een optimale medicatiebewaking kunnen doen. Deze medicatiebewaking moet voor patiënten leiden tot een veiliger geneesmiddelengebruik.

4 Ter verduidelijking: het Globaal Medisch Dossier bevat meer gezondheidsgegevens dan het kerndossier. Het GMD

bevat bijvoorbeeld ook operatieverslagen, consultatieverslagen van specialist-artsen, …



Pagina 8 van 19

Na het verlaten van de huisartsenwachtpost rijden Marie en haar echtgenoot naar de apotheker van wacht. Deze apotheker levert de pijnmedicatie af. Via het inlezen van de elektronische identiteitskaart van Marie krijgt de apotheker toegang tot haar Gedeeld Farmaceutisch Dossier. In dit dossier ziet de apotheker dat Marie verschillende geneesmiddelen uit het ziekenhuis heeft meegekregen. In het kader van een goede therapietrouw geeft de apotheker advies over hoe Marie deze geneesmiddelen gecombineerd met de nieuwe pijnmedicatie het best kan innemen. Hij waarschuwt ook voor mogelijke bijwerkingen. De nieuwe pijnmedicatie wordt geregistreerd in het Gedeeld Farmaceutisch Dossier zodat haar vertrouwde apotheker het veilige gebruik van de nieuwe, zwaardere pijnmedicatie en mogelijke bijwerkingen kan opvolgen.

Voorschriften voor medicatie, kinesitherapie, verpleegkunde, labo en medische beeldvorming

In de toekomst zullen papieren voorschriften vervangen worden door elektronische voorschriften. De arts of tandarts zal dan geen voorschriften meer manueel invullen. Elektronische voorschriften zullen onder andere zorgen voor een betere leesbaarheid van voorschriften en minder fouten (bv. bij het afleveren van geneesmiddelen). De arts zal voortaan een elektronisch voorschrift aanmaken en verzenden naar een centrale databank. De patiënt zal een unieke (bar)code meekrijgen van zijn arts waarmee een apotheker, kinesist, verpleegkundige, radioloog, … het elektronisch voorschrift uit de databank kan oproepen. Timing:

Geneesmiddelenvoorschriften: januari 2014

Zorgvoorschriften voor kinesitherapie en verpleegkunde, labo voorschriften en voorschriften voor medische beeldvorming: januari 2015

Het is maandagvoormiddag en de thuisverpleegkundige belt bij Marie aan. Deze thuisverpleegkundige zal Marie de komende 4 weken bloedverdunners toedienen. Dit is nodig om na haar heupoperatie een trombose te vermijden. Het ziekenhuis heeft gezorgd voor een elektronisch zorgvoorschrift voor verpleegkunde. Marie hoeft dus zelf geen papieren voorschrift af te geven. Aan de hand van dit zorgvoorschrift is de thuisverpleegkundige perfect op de hoogte van de situatie van Marie en weet ze welke zorgtaken ze moet uitvoeren. Via de website van het eHealth-platform kan Marie ook zelf de inhoud van het elektronisch zorgvoorschrift raadplegen.

Ontslagbrieven, laboresultaten en verslagen van raadplegingen, operaties en medische beeldvorming

Het actieplan van de Ronde Tafel eHealth legt een timing vast voor het delen van gegevens via het hub en metahub systeem. Gezondheidsgegevens uit ziekenhuizen en medische laboratoria zullen mits de toestemming van de patiënt uitgewisseld worden tussen bevoegde zorgverleners (in eerste instantie artsen). Enkel zorgverleners, die een therapeutische relatie met de patiënt hebben, kunnen toegang tot de gezondheidsgegevens krijgen.



Pagina 9 van 19

Timing:

Raadplegingsverslagen, ontslagbrieven en operatieverslagen: 1 januari 2014

Laboresultaten: 1 januari 2015

Verslagen van medische beeldvorming: 1 januari 2015

Een maand na haar operatie heeft Marie een consultatie bij haar reumatoloog. Haar reumatoloog heeft via het hub- en metahub systeem toegang tot de verslagen van de operatie en medische beeldvorming. Rekening houdend met deze verslagen bespreken Marie en haar reumatoloog het verdere behandelplan.

Aanvragen voor tegemoetkomingen en tussenkomsten

Het is de bedoeling van het actieplan om zo veel mogelijk administratieve vereenvoudiging te creëren. Om onnodig papierwerk voor zorgverleners en patiënten te vermijden, zullen aanvragen voor tegemoetkomingen en tussenkomsten in de toekomst zo veel mogelijk elektronisch gebeuren. Het elektronische aspect moet toelaten om snel en bijna automatisch een aanvraag te kunnen opstellen en verzenden. In de eerste helft van 2013 zal hiervoor een gecoördineerde planning worden uitgewerkt. Het gaat onder andere over:

de informatisering van het RIZIV invaliditeitsdossier,

de informatisering van medische attesten voor de mutualiteiten en MEDEX5 en

de informatisering van aanvragen voor het Fonds voor de Beroepsziekten, Directie-Generaal Personen met een handicap en MEDEX

Marie zal de eerste twee maanden na haar operatie niet kunnen werken. Vanuit het ziekenhuis werd er een elektronisch getuigschrift van arbeidsongeschiktheid aan haar mutualiteit bezorgd. Marie zal gedurende haar arbeidsongeschiktheid kunnen rekenen op een ziekte-uitkering. Omdat alles elektronisch verloopt, hoeft Marie zich niet naar het loket van de mutualiteit te begeven.

5 Medex is een instantie die voor tal van overheidsdiensten het medisch toezicht over personeelsleden uitoefent.

Medex voert medische expertises uit in het kader van afwezigheid door ziekte, arbeidsongevallen en vervroegde pensionering.



Pagina 10 van 19

2.2. Bijzondere actiepunten die de patiëntenkoepels vroegen

Het Vlaams Patiëntenplatform vzw (VPP) vroeg samen met zijn Franstalige tegenhanger, la Ligue des Usagers des Services de Santé (LUSS), een aantal actiepunten rond e-gezondheid aan. Een gezamenlijke nota van VPP en LUSS voor de Ronde Tafel eHealth kan worden teruggevonden op de website www.rtreh.be (zie bijlage 2 van het Actieplan 2013 – 2018). De volgende actiepunten, die het VPP en LUSS aanvroegen, werden opgenomen in het actieplan:

een ruim maatschappelijk debat over welke zorgverleners toegang moeten krijgen tot welke gegevens,

een informatiecampagne om burgers/patiënten te informeren over de elektronische uitwisseling van gezondheidsgegevens en

toegang tot de gegevens door de patiënt.

Maatschappelijk debat

Patiënten zijn vandaag meestal gewend dat binnen het ziekenhuis veel van hun gezondheidsgegevens multidisciplinair gedeeld worden. Dit geldt echter niet binnen de eerste- en tweedelijnszorg waar momenteel nog niet veel uitwisseling gebeurt. Welke gezondheidsgegevens mogen bijvoorbeeld een tandarts, apotheker, thuisverpleegkundige of kinesitherapeut inzien? Een debat over welke zorgverlener welke gezondheidsgegevens nodig heeft om kwaliteitsvolle en veilige zorg te leveren, is volgens het VPP noodzakelijk. Het actieplan voorziet dat er een rooster zal worden opgesteld dat per categorie van gezondheidsgegevens (bv. diagnoses, medicatieschema’s, allergieën, laboresultaten, …) aangeeft welke beroepsgroep van zorgverleners er toegang toe krijgt.

Informatiecampagne

Gezondheidsgegevens kunnen gevoelige informatie over een patiënt bevatten. Om die reden is het van belang dat patiënten goed geïnformeerd worden over de mogelijke uitwisseling van (delen) van hun patiëntendossier. Er is momenteel nog weinig informatie naar patiënten toe gecommuniceerd over de oprichting van

verschillende netwerken en toepassingen waarlangs hun gezondheidsgegevens uitgewisseld (zullen) worden. Een publieke campagne (tv, radio, folders, …) over de toekomst van e-gezondheid in België, de vereiste van een geïnformeerde toestemming en andere rechten zou in één klap een groot aantal patiënten bereiken. Daarnaast vraagt het VPP een gebruiksvriendelijk patiëntenportaal waar patiënten/burgers in een begrijpbare taal alle relevante inlichtingen over e-gezondheid in België kunnen terugvinden. Het actieplan voorziet dat er een brede mediacommunicatie komt.




Pagina 11 van 19

Toegang tot gegevens door de patiënt

Artikel 9 van de Wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt voorziet een recht op inzage in het patiëntendossier door de patiënt alsook een recht op afschrift van het dossier. Door ook patiënten toegang te verlenen tot elektronische uitwisselingsnetwerken kunnen zij hun recht op inzage gemakkelijker uitoefenen. Wat betreft Vitalink is het VPP verheugd dat er initiatieven worden genomen om ook patiënten toegang te geven tot hun gegevens. Maar wat met andere elektronische toepassingen waarlangs bepaalde onderdelen van het patiëntendossier gedeeld zullen worden? Het VPP vraagt dat bij de verdere uitwerking van bestaande initiatieven en de ontwikkeling van nieuwe initiatieven om gezondheidsgegevens elektronisch uit te wisselen de toegang voor patiënten tot die gegevens steeds wordt meegenomen. De patiënt (en zijn mantelzorger) moeten - indien gewenst – ook de mogelijkheid hebben om in een aparte voorziene ruimte relevantie informatie in het patiëntendossier aan te vullen. In het actieplan werd opgenomen dat de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid in 2013 proefprojecten rond de elektronisch toegang tot gegevens door de patiënt financieel zal ondersteunen.



Pagina 12 van 19

2.3. Organisatorische en technische actiepunten

De ambitie om de Belgische gezondheidszorg globaal en op een harmonieuze wijze te informatiseren, vereist de aanpak van een reeks organisatorische en technische uitdagingen. Tijdens de Ronde Tafel werd er rekening gehouden met de huidige uitdagingen op het vlak van e-gezondheid in België. Het actieplan behandelt dan ook verschillende uitdagingen om een effectief e-gezondheidsbeleid in België technisch en organisatorisch mogelijk te maken. De volgende tabel geeft per uitdaging het actiepunt weer.

UITDAGING ACTIEPUNT

Vandaag bestaan reeds verschillende initiatieven en toepassingen rond de elektronische uitwisseling van gezondheids-gegevens op Vlaams, Waals en federaal niveau. Deze verschillende beleidsniveaus onderhouden met elkaar informele contacten over e-gezondheid. Er is echter nood aan een formele en structurele samenwerking tussen de beleidsniveaus zodat de diverse initiatieven rond e-gezondheid goed op elkaar afgestemd zijn.

De Gemeenschappen en Gewesten zullen worden opgenomen in het Beheerscomité van het eHealth-platform. De interfederale stuurgroep, die de Ronde Tafel eHealth organiseerde, blijft bestaan om de uitvoering van het actieplan op te volgen.

Ziekenhuizen, huisartsen, apothekers, en thuisverpleegkundigen werken met verschillende softwarepakketten en informatica-systemen. Zo kent ieder ziekenhuis zijn eigen systeem om patiëntendossiers bij te houden en kunnen huisartsen en apothekers bijvoorbeeld kiezen uit verschillende merken van medische software. Voor het uitwisselen of delen van gezondheidsgegevens is het noodzakelijk dat deze informaticasystemen en software-pakketten met elkaar kunnen communiceren, dezelfde structuren en functies in patiënten-dossiers kennen, … Hiervoor moet er gestreefd worden naar meer eenvormigheid en zijn goede afspraken met de bedrijven die informatica voor de gezondheidszorg produceren nodig. Daarnaast is het ook belangrijk dat zorgverleners dezelfde termen gebruiken wanneer ze gegevens met elkaar delen of uitwisselen. Voor bepaalde gezondheidsbegrippen (ziekten, parameters, behandelingen, …) zijn er immers meerdere benamingen

Elk ziekenhuis zal de komende jaren voorzien

in een minimaal elektronisch patiënten-

dossier. Om tot meer eenvormigheid te komen,

zullen er onderling afspraken worden gemaakt.

Belangrijke functionaliteiten van dit dossier

zullen zijn: de structurering en codering van

gezondheidsgegevens, semi-automatische

productie van ontslagbrieven, terugbetalings-

aanvragen en ontslagmedicatie, semi-

automatische invulling van registers, het

bekomen van medische praktijkrichtlijnen

(Evidence Based Medecine), communicatie met

de hubs/metahub en Vitalink.

Per beroepsgroep zal bepaald worden welke minimale dataset van patiëntengegevens de zorgverlener moet bijhouden. Er komt een nationaal terminologiebeleid. Dit zal worden toevertrouwd aan een nationaal terminologiecentrum dat een terminologieserver zal ontwikkelen.



Pagina 13 van 19

Voor bepaalde groepen van zorgverleners (bv. huisartsen) zijn reeds uitgebreide softwarepakketten beschikbaar die allerlei nuttige functies kennen om patiëntendossiers gestructureerd bij te houden, delen van patiëntendossiers uit te wisselen, evidence based richtlijnen over behandelingen te bekomen, … Het probleem is echter dat deze functies - onder meer door een gebrek aan opleiding hierover - nog niet steeds optimaal gebruikt worden.

E-gezondheid wordt opgenomen in de

opleiding, competentieprofielen, accredi-

tering en navorming van zorgverleners.

Zorgverleners en zorginstellingen die e-

gezondheidssystemen effectief gebruiken zullen

hiervoor financieel beloond worden.

Sommige sectoren binnen de welzijns- en gezondheidszorg - bv. psychiatrische en andere instellingen - kennen een achterstand op vlak van informatisering en zullen de komende jaren investeringen moeten doen om mee te zijn op het vlak van e-gezondheid.

Tegen 2016 zullen naast de acute ziekenhuizen ook psychiatrische en andere instellingen ook aan het hub en metahub systeem gekoppeld worden.

Ziekenhuizen en zorgverleners worden vandaag vaak belast met het registreren van gegevens voor terugbetalingen, wetenschappelijk onderzoek en de evaluatie van overheidsprojecten. Daarbij komen ook nog geregeld het invullen van attesten, aanvragen voor tegemoetkomingen, … die zowel voor de zorgverlener als de patiënt veel papierwerk opleveren. Deze registraties en papierwerk nemen veel tijd in beslag waardoor er minder tijd voor zorg overblijft.

Communicatie tussen zorgverleners, zorginstellingen en de mutualiteiten wordt verder geïnformatiseerd. Het gaat o.a. over facturatiegegevens, toepassing van derdebetaler, beheer van het GMD, attesten, … Hetzelfde geldt voor aanvragen voor tegemoetkomingen en tussenkomst bij het RIZIV (invaliditeit), Directie-Generaal Personen met een handicap, … De bestaande registers6 voor wetenschappelijk onderzoek of beleidsinformatie worden geanalyseerd en meer uniform gemaakt. Er zal tegen januari 2017 een uniform evaluatie-instrument (BelRaI) rond zorgafhankelijkheid ontwikkeld en ingevoerd worden. Door dit uniforme systeem zullen zorgverleners slechts een keer gegevens moeten invullen voor de sectoren thuiszorg, acute ziekenhuiszorg en palliatieve zorg. Er wordt gestreefd om vanuit de informaticasystemen en elektronische

6 In een patiëntenregistratie worden gegevens van meerdere patiënten op een eenduidige manier vastgelegd en

opgeslagen. Patiëntenregistraties kunnen bijvoorbeeld inzicht geven in het aantal patiënten met een aandoening, het ziekeverloop en verschillen daarin tussen patiënten, effecten van een medicijn of hulpmiddel, de kwaliteit van zorg in verschillende ziekenhuizen, … (Bron: www.biobanken.org). In België bestaan o.a. registers rond kanker, mucoviscidose, neuromusculaire aandoeningen, knie- en heupprothesen, anti-tnf-geneesmiddelen voor reumapatiënten, …

http://www.biobanken.org/



Pagina 14 van 19

patiëntendossiers van zorgverleners en ziekenhuizen semi-automatisch attesten, aanvragen, evaluatieschalen, informatie voor registers of financiering te kunnen opstellen of exporteren. Op die manier wil men vermijden dat bepaalde gegevens meerdere malen en op meerdere plaatsen moet ingeven.

Vanuit de Europese Unie wordt opgelegd dat alle lidstaten tussen 2014 en 2017 in staat moeten zijn om medische hulpmiddelen (bv. implantenten) e.a. via lot- en serienummers te kunnen traceren. Traceerbaarheid is bijvoorbeeld belangrijk als er defecten aan deze hulpmiddelen blijken te zijn. In België bestaan momenteel reeds enkele verplichte en niet-verplichte (elektronische) registraties van medische hulpmiddelen. Om aan de verplichting van de Europese Unie te kunnen voldoen, is er enerzijds nood aan de coördinatie van en de afstemming tussen bestaande registraties en anderzijds aan nieuwe registratieverplichtingen.

Er wordt een werkgroep opgericht om een concreet actieplan rond de elektronische traceerbaarheid van hulpmiddelen e.a. op te stellen.

Voor de uitvoering van het actieplan e-gezondheid 2013 - 2018 zullen via verschillende fora alle stakeholders (zorgverleners, patiëntenverenigingen, zorginstellingen, overheidsdiensten, mutualiteiten, leveranciers van software en medische hulpmiddelen) betrokken worden. De vooruitgang van het actieplan zal aan de hand van indicatoren gemeten worden. Het VPP zal haar leden regelmatig informeren over de uitvoering van het actieplan.



Pagina 15 van 19

Conclusie

De komende jaren zullen gezondheidsgegevens steeds vaker elektronisch uitgewisseld worden. De doelstellingen van deze elektronische uitwisseling zijn verbetering van de kwaliteit en veiligheid van zorg, efficiënter beheer van de middelen, administratieve vereenvoudiging en het bekomen van relevante beleidsinformatie.

De uitwisseling van gezondheidsdiensten zal met behulp van de diensten van het eHealth-platform beveiligd gebeuren en vindt enkel plaats indien de patiënt hiervoor zijn toestemming heeft gegeven. Een patiëntendossier of delen van dit dossier zijn enkel toegankelijk voor bevoegde zorgverleners die een therapeutische relatie met de patiënt hebben. Het Actieplan e-gezondheid 2013 – 2018 beschrijft concrete actiepunten om de gezondheids- en welzijnszorg in België gecoördineerd en met een duidelijke visie verder te digitaliseren. Patiënten, die hun toestemming geven, zullen ondervinden hoe hun zorgverleners in het kader van meer samenwerking en een betere zorg onder andere het kerndossier van de huisarts, farmaceutische gegevens, ontslagbrieven, laboresultaten, operatieverslagen, … elektronisch met elkaar uitwisselen of delen. De papieren voorschriften voor geneesmiddelen, verpleegkunde, kinesitherapie, labo en medische beeldvorming worden in de nabije toekomst vervangen door elektronische exemplaren. In het kader van administratieve vereenvoudiging zullen diverse aanvragen voor tegemoetkomingen en tussenkomsten elektronisch en via de software van zorgverleners en zorginstellingen semi-automatisch verlopen. Op die manier kan tijd en papierwerk voor zorgverleners en patiënten bespaard worden. Omdat gezondheidsgegevens gevoelige informatie kunnen bevatten, voorziet het actieplan een brede communicatie om burgers in te lichten over e-gezondheid en een ruim debat over welke zorgverlener welke gegevens nodig heeft om kwaliteitsvolle zorg te leveren. Daarnaast zullen er proefprojecten komen om ook patiënten elektronisch toegang te geven tot hun gezondheidsgegevens. Deze actiepunten werden tijdens de voorbereiding van de Ronde Tafel expliciet door VPP en LUSS gevraagd. Het actieplan pakt ten slotte diverse organisatorische en technische uitdagingen aan om een gecoördineerd en harmonieus e-gezondheidsbeleid in België te realiseren.



Pagina 16 van 19

Nuttige websites

Ronde Tafel eHealth: www.rtreh.be eHealth-platform: www.ehealth.fgov.be Hub en metahub systeem: https://www.ehealth.fgov.be/nl/zorgverleners/online-diensten/hubs-metahub Vitalink: www.vitalink.be eHealthConsent: https://www.ehealth.fgov.be/nl/burgers/on-line-diensten/ehealthconsent Elektronisch voorschrijven: http://www.recip-e.be/


http://www.ehealth.fgov.be/

https://www.ehealth.fgov.be/nl/zorgverleners/online-diensten/hubs-metahub

http://www.vitalink.be/

https://www.ehealth.fgov.be/nl/burgers/on-line-diensten/ehealthconsent

http://www.recip-e.be/



Pagina 17 van 19

BIJLAGE 1: Beveiligingsdiensten van het eHealth-platform

Projecten in de gezondheidszorg waarbij gezondheidsgegevens uitgewisseld worden, kunnen gratis beroep doen op de diensten van het eHealth-platform om de uitwisseling beveiligd te laten gebeuren. Het eHealth-platform biedt deze projecten beveiligingsdiensten aan zoals preventieve toegangscontrole, beheer van loggings, vercijfering en controle op het bestaan van een therapeutische relatie.

Preventieve toegangscontrole: Via een systeem van preventieve toegangscontrole worden

alleen bevoegde personen toegelaten om je gezondheidsgegevens te raadplegen. Binnen het

systeem van toegangscontrole wordt vastgelegd welke personen toelating hebben tot welke

gegevens en voor hoe lang. Personen, die je gezondheidsgegevens willen opvragen, moeten

zich aanmelden bij het elektronische netwerk via een code, een elektronische identiteitskaart,

… Zij krijgen enkel toegang tot je gegevens als zij door het systeem herkend worden als een

bevoegd persoon. Het systeem gaat o.a. na of de persoon wel degelijk een zorgverlener is.

Ziekenhuismedewerkers die geen zorgverlener zijn, zullen bijvoorbeeld geen toegang hebben

tot je patiëntendossier.

Beheer van loggings: Het beheer van loggings houdt in dat er wordt bijgehouden

wie gegevens heeft opgevraagd,

over welke patiënt die persoon gegevens heeft opgevraagd en

wanneer die gegevens werden opgevraagd.

Het bijhouden van deze informatie maakt het mogelijk om achteraf te controleren of er toch onbevoegde personen zijn die je gezondheidsgegevens hebben opgevraagd (bv. een arts die geen therapeutische relatie met jou heeft).

Vercijfering: Vercijfering komt er op neer dat de (gezondheids)gegevens, die je bijvoorbeeld

via een elektronisch uitwisselingsnetwerk verstuurt, niet gelezen kunnen worden door de

beheerder van dat netwerk. De verstuurde (gezondheids)gegevens worden omgezet in codes

en kunnen enkel ontcijferd worden door de verzender en ontvanger van die gegevens.

Controle op therapeutische relatie: Op basis van de volgende gegevens kan een

elektronisch uitwisselingsnetwerk bijvoorbeeld controleren of een zorgverlener (in of buiten een

ziekenhuis) een therapeutische relatie heeft met een patiënt:

Heeft de patiënt zich ingeschreven in het ziekenhuis of de zorgorganisatie van

de zorgverlener?

Beheert de zorgverlener het Globaal Medisch Dossier (GMD) van de patiënt?

Werd de elektronische identiteitskaart of SIS-kaart van de patiënt gelezen door

de zorgverlener?

Heeft de patiënt een zorgtraject afgesloten met de zorgverlener?

Heeft de patiënt zich ingeschreven in het Medisch Huis van de zorgverlener

(bv. een wijkgezondheidscentrum)?

Werd de patiënt opgenomen in het register of het dossier farmaceutische zorg

van de apotheker?



Pagina 18 van 19

BIJLAGE 2: Informatie over het hub en metahub systeem

Op het niveau van de ziekenhuizen zijn er enkele subregionale uitwisselingsnetwerken, waarvan sommigen al gedeeltelijk functioneren en anderen momenteel verder ontwikkeld worden. Deze uitwisselingsnetwerken worden hubs genoemd. In België bestaan de volgende vier hubs:

Vlaams Ziekenhuisnetwerk KU Leuven: www.vznkul.be

Collaboratief Zorgplatform (initiatief van UGent): www.cozo.be

Abrumet (regio Brussel): www.abrumet.be

Réseau Santé Wallon (regio Wallonië) : www.reseausantewallon.be

Je kan bij het Vlaams Patiëntenplatform vzw een overzicht opvragen van welke ziekenhuizen aangesloten zijn bij welke hub. Ziekenhuizen die aangesloten zijn tot een hub kunnen onderling gegevens van patiënten uitwisselen. Bijvoorbeeld: Je onderging drie jaar geleden een zware operatie in het Universitair Ziekenhuis Gent. Vandaag word je omwille van gezondheidsklachten plots opgenomen worden in Algemeen Ziekenhuis Damiaan in Oostende. Via de hub kan het ziekenhuis van Oostende het medisch verslag van je operatie in het Universitair Ziekenhuis Gent opvragen. Op die manier kunnen de zorgverleners van het ziekenhuis in Oostende rekening houden met je vroegere operatie. Ook huisartsen en specialisten kunnen via hubs toegang krijgen tot relevante medische gegevens van hun patiënt die door het ziekenhuis bewaard worden. Op die manier kan de huisarts of de specialist de behandeling van zijn patiënt in het ziekenhuis beter opvolgen. Het is de bedoeling dat deze regionale uitwisselingsplatformen ook onderling gezondheidsgegevens kunnen uitwisselen. Hiervoor zullen de hubs beroep doen op de diensten van het eHealth-platform. Het eHealth-platform wordt de metahub genoemd. Het eHealth-platform of de metahub zal een verwijzingsrepertorium bijhouden dat aangeeft in welke hub(s) er gegevens van patiënten te vinden zijn. Het verwijzingsrepertorium is een databank met verwijzingsgegevens. Binnen deze databank worden er geen gezondheidsgegevens van een patiënt bewaard. Het bevat enkel verwijzingen naar de hubs waar er medische gegevens van een patiënt worden bijgehouden. In het verwijzingsrepertorium kan een bevoegde zorgverlener zien dat er zich gegevens van patiënt X bevinden in hub A. De zorgverlener kan niet zien over welke soort gegevens het gaat en van welk ziekenhuis in hub A deze gegevens afkomstig zijn. De werking van het hub & metahub systeem kan het best verduidelijkt worden met een voorbeeld: Jan, een inwoner van Maaseik (Limburg), is met zijn gezin op vakantie in Knokke (West-Vlaanderen). Tijdens de vakantie moet Jan met spoed worden opgenomen in het ziekenhuis van Knokke omwille van hartklachten. De arts van het ziekenhuis wil graag de medische voorgeschiedenis van Jan kennen om de meest gepaste zorg te kunnen toedienen. De arts maakt via de hub Collaboratief Zorgplatform contact met de metahub (het eHealth-platform) om na te gaan

http://www.vznkul.be/

http://www.cozo.be/

http://www.abrumet.be/

http://www.reseausantewallon.be/



Pagina 19 van 19

waar hij medische gegevens van Jan kan vinden. Aangezien Jan in het verleden zijn akkoord heeft gegeven om in het verwijzingsrepertorium te worden opgenomen, kan de arts zien dat er zich gegevens van Jan bevinden in de hub Vlaams Ziekenhuisnetwerk KULeuven. Nu de arts dit weet, maakt hij via de hub Collaboratief Zorgplatform snel contact met de hub Vlaams Ziekenhuisnetwerk KULeuven om de gegevens van Jan op te vragen. Binnen een mum van tijd heeft de arts toegang tot de opgevraagde medische gegevens van Jan en kan hij rekening houden met Jan zijn vroegere gezondheidsklachten, zijn medicatiegebruik, …

VERSLAG RONDE TAFEL EHEALTH - Voor mensen met een CIB en ... · De Ronde Tafel leverde een plan met...

Documents

Transcript of VERSLAG RONDE TAFEL EHEALTH - Voor mensen met een CIB en ... · De Ronde Tafel leverde een plan met...