Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag...

33
Anja Stevens, psychiater Refereermiddag SCBS, 22 juni 2017 Verschil richtlijn en zorgstandaard

Transcript of Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag...

Page 1: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Anja Stevens, psychiater

Refereermiddag SCBS, 22 juni 2017

Verschil richtlijn en zorgstandaard

Page 2: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Hoe begon het?

In 2012 bestuurlijk akkoord tussen overheid, zorgaanbieders, beroepsverenigingen, zorgverzekeraars en clienten- en familieorganisaties >>>>>>verbeteren kwaliteit van de zorg middels behandelrichtlijnen, zorgpaden en zorgstandaarden

Hiertoe richtten NVvP, NIP en LPGGZ op.

Daarnaast participeren in dit netwerk GGZ Nederland, Zorgverzekeraars Nederland en een groot aantal andere relevante beroepsorganisaties en betrokkenen.

Streven naar een goede, toegankelijke en betaalbare GGZ. Accent op ontwikkelen, begeleiden en financieren van kwaliteitsstandaarden.

Page 3: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Kwaliteitsstandaarden

Verzamelnaam voor richtlijnen, zorgstandaarden en generieke modules die betrekking hebben op het gehele zorgproces en die vastleggen wat goede zorg is.

Ze zijn patiëntgericht en er wordt rekening gehouden met het feit dat de zorg tegen aanvaardbare kosten moet worden geleverd.

Page 4: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Zorgstandaard• Het complete zorgcontinuüm voor een bepaalde psychische aandoening• Expliciet omschrijven van de organisatie van het zorgproces• Vanuit het perspectief van de patiënt• Gebaseerd op bestaande richtlijnen, maar als die er niet zijn, dan eigen keuze

van de opstellers van de zorgstandaard• Basis voor zorgprogramma’s en zorgpaden

Richtljin• is een op systematische wijze ontwikkeld document, gebaseerd op

wetenschappelijke inzichten (evidence based) en gebundelde klinische ervaring (practice based),

• kan behulpzaam zijn bij het nemen van beslissingen over adequate (effectieve en doelmatige) zorg bij een specifiek gezondheidsprobleem.

• is een advies dat het ‘wat, wanneer en waarom’ beschrijft en is daarmee een richtinggevend hulpdocument.

Page 5: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Wat is een generieke module?

• Betreft meerdere psychische aandoeningen, niet stoornis-specifiek

• Kan in één of meerdere fases van het zorgproces van toepassing zijn

Page 6: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Zorgprogramma

• Weergave van een systematische aanpak van de behandeling en de zorg voor een specifieke patiëntengroep met als doel het leren omgaan met de ziekte, voorkoming of uitstel van complicaties en/of van verergering van ziekte met behoud van optimale kwaliteit van leven

• Inhoudelijk aanbod voor de patiënt

Page 7: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Zorgpad

Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom.

Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale praktijk.

Een zorgpad beschrijft per stap (signaleren, diagnose, behandelinterventies, nazorg/terugvalpreventie) de activiteiten.

Een zorgpad biedt vuistregels voor de uitvoering en suggesties voor vragenlijsten en behandelinterventies.

Page 8: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Spaghetti

Hoe verhouden al die standaarden, richtlijnen, modules zorgpaden zich ten opzichte van elkaar?

Richtlijn probeert dicht bij het wetenschappelijk bewijs te blijven

Zorgstandaard is duidelijk breder qua perspectief

• Hele keten van zorg van preventie tot chroniciteit

• Patiëntenperspectief nadrukkelijker in beeld

• Aanvullend aan richtlijn

Noot: er zijn vele verschillende grotendeels overlappende definities te vinden van richtlijnen, zorgstandaarden, kwaliteitsstandaarden

Page 9: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Richtlijnen

Wetenschappelijke evidentie

(“evidence based”)

Praktijk overwegingen (“practice based”)

Specifiek (stoornissen)

Generiek

Waartoe dienen richtlijnen?

“Richting geven aan Klinisch handelen”

Kennis en Ervaring

Page 10: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Richtlijnen

Wetenschappelijke evidentie

(“evidence based”)

Praktijk overwegingen (“practice based”)

Specifiek (stoornissen)

Generiek

Zorgstandaarden(stoornissen)

Generieke Modules

Richtlijnen en zorgstandaarden

“Geschreven vanuit patiëntperspectief”

“Richting geven aan Klinisch handelen”

Kennis en Ervaring

Ervaringen van patiënten, betrokkenen en behandelaren

(“experience based”)

GOEDE ZORG: persoonlijk, passend, uitvoerbaar, effectief, efficiënt

Page 11: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale
Page 12: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Zorgstandaard

Page 13: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

17 specifieke zorgstandaarden en 26 generieke modules

Page 14: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

27 specifieke en 22 generieke richtlijnen

17 specifieke zorgstandaarden en 26 generieke modules

Page 15: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

zes aanbevelingen

Page 16: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Richtlijnen

Wetenschappelijke evidentie

(“evidence based”)

Praktijk overwegingen (“practice based”)

Specifiek (stoornissen)

Generiek

Zorgstandaarden(stoornissen)

Generieke Modules

Creëer samenhang met behoud van onderscheid

“Geschreven vanuit patiëntperspectief”

“Richting geven aan Klinisch handelen”

Kennis en Ervaring

Ervaringen van patiënten, betrokkenen en behandelaren

(“experience based”)

1

GOEDE ZORG: persoonlijk, passend, uitvoerbaar, effectief, efficiënt

Page 17: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Wetenschappelijke evidentie

(“evidence based”)

Praktijk overwegingen (“practice based”)

Zorgstandaarden(stoornissen)

Generieke Modules

Gebruik één toegankelijke taal voor alle doelgroepen

“Geschreven vanuit patiëntperspectief”

Ervaringen van patiënten, betrokkenen en behandelaren

(“experience based”)

2

Page 18: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Creëer samenhang en overeenstemming tussen zorgstandaarden en generieke modules 3

Page 19: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Maak alles digitaal en voor iedereen toegankelijk4

Page 20: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Maak samen met de patiënt een persoonlijk en doelgericht pakket vanuit standaarden en modules,

uitgaande van een centraal probleem (“hoofddiagnose”)

“Ik heb een probleem en wil hulp”

5

“Ik heb een diagnose en een behandeling”

Page 21: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

“Ik heb een probleem en wil hulp”

Zorgstandaarden als route naar een passend pakket van goede zorg?

Page 22: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Hou “kwaliteitsindicatoren” beperkt en eenvoudig!*

* …dan hebben we meer tijd om te behandelen.

6

Page 23: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

HYPOMANIE

Fasering (korte termijn)

Page 24: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Stadiëring (lange termijn)

Page 25: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Stadiëring (lange termijn)

Page 26: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Stadiëring (lange termijn)

Page 27: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Stadiëring (lange termijn)

Page 28: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Herstel

Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende vormen van herstel, die in de tijd vaak naast elkaar

lopen:

symptomatisch herstel is het doen verdwijnen of naar de achtergrond dringen van de

(hypo)manische of depressieve (en bijkomende) ziekteverschijnselen;

functioneel herstel is het bevorderen (revalideren) van lichamelijke, psychische en sociale functies

die als gevolg van de aandoening zijn verminderd;

maatschappelijk herstel is het weer oppakken of verbeteren van iemand zijn maatschappelijke

rollen.

Een overkoepelende vorm van herstel is persoonlijk herstel: het weer greep krijgen op het eigen leven,

daaraan betekenis kunnen geven en (nieuwe) doelen stellen, met op de achtergrond het besef van een

blijvende kwetsbaarheid voor stemmingsepisoden. Deze vorm van herstel speelt in alle fasen en stadia

een belangrijke rol.

Vormen van herstel (korte en lange termijn)

Page 29: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Matrix (korte en lange termijn)

HYPOMANIE

Page 30: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Hersteldoelen matrix

Page 31: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Model voor de organisatie van zorg bij bipolaire stoornissen

Om die reden heeft het de voorkeur dat de zorg wordt georganiseerd binnen de gespecialiseerde ggz, en dan bij voorkeur door een

vast multidisciplinair team met expertise op het gebied van bipolaire stoornissen. Dit team blijft langdurig bij de zorg voor de patiënt

betrokken. In de onderhoudsfase kan de zorg dan bijvoorbeeld beperkt blijven tot een gesprek, twee tot vier maal per jaar, om de

toestand te evalueren en op de hoogte te blijven van belangrijke ontwikkelingen in het leven van de patiënt, met daarbij ook

medicatiecontrole. Bij sommigen kan een ook bij een stabiele stemming intensievere monitoring noodzakelijk zijn, zoals bij

(somatische) co-morbiditeit of veel psychosociale problematiek. Bij een beginnende manie of depressie kan de zorg door hetzelfde

team snel en adequaat geïntensiveerd worden. Zeker bij patiënten met een bipolaire I stoornis, of met een bipolaire II stoornis met

ernstige (psychotische) depressies, is een continuering van de zorg binnen deze gespecialiseerde ggz aangewezen.

Zodra de diagnose is gesteld wordt een team rond de patiënt samengesteld. Dit team houdt in alle stadia van de aandoening de regie

over de zorg die aan deze patiënt wordt geboden. De uitvoering van de verschillende behandelingen en interventies kan bij andere

partijen worden belegd, maar het team binnen de gespecialiseerde ggz houdt de regie.

Een dergelijk (kern-)team bestaat uit:

patiënt;

vertegenwoordiger van de naasten;

psychiater;

verpleegkundig specialist of sociaal psychiatrisch verpleegkundige (SPV).

De huisarts wordt hier nauw bij betrokken, zeker als de patiënt ook lichamelijke aandoeningen heeft.

De goed geïnformeerde patiënt is leidend bij het opstellen van het behandelplan. Daarbij wordt uitgegaan van zijn/haar wensen,

verwachtingen en ervaringskennis. De regiebehandelaar is verantwoordelijk voor de coördinatie tussen verschillende disciplines en het

inhoudelijk beleid. Primair aanspreekpunt voor de patiënt is meestal de verpleegkundig specialist of SPV. Zo nodig worden andere

disciplines toegevoegd.

Met regelmaat vindt gezamenlijke besluitvorming plaats binnen het team in de vorm van een voortgangsbespreking. De frequentie van

een dergelijk overleg hangt af van de persoonlijke situatie en de fase van de aandoening. Zo nodig worden andere disciplines aan de

behandeling toegevoegd, zoals een psycholoog/psychotherapeut, maatschappelijk werk, FACT-team. Ook kan de zorg worden

geïntensiveerd door meer frequente behandelcontacten, intensieve thuisbehandeling of (dag) klinische behandeling. Als de zorg

tijdelijk wordt overgedragen, houdt het regie-team contact met de patiënt en de behandelaars opdat de uitgestippelde behandellijn

wordt gehandhaafd of zo nodig wordt bijgestuurd. Bij voorkeur is de patiënt bij deze besprekingen aanwezig. In elk geval vindt van

tevoren afstemming plaats met de patiënt.

Page 32: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

Concept ZS-BS

Werkgroep ZS-BS

Achterban Raadpleging

(VMDB)

Conjunct Analyse (KenBiS)

Economische Analyse

Commentaarfase

Adviesraad

Project Zorgstandaard Bipolaire Stoornissen 2015-2017

April 2016

Maart 2016

najaar 2016

Juni 2015

begin 2017

Juni 2016

Sept 2016

Nov 2016

Febr 2016

Maart 2016

Mei 2016

Mei 2016 Mei 2016

2015

Sept 2016

Praktijktest

autorisatiefase

IMPLEMENTATIE?

Page 33: Verschil richtlijn en zorgstandaard - Dimence...Zorgpad Een zorgpad geeft antwoord op de vraag wie-doet-wat-wanneer-en-waarom. Vertaalslag maken van kwaliteitsstandaard naar hun lokale

aan de slag

Refereermiddag SCBS 22 juni 2017