Verplicht

en

vrijwillig Onderzoek

2

Verplicht en vrijwillig

Wat is het effect van studiebegeleiding

aangeboden door Team S.O.S. in vergeleken met het IC-Team?

3

Voorwoord Mijn afronding van mijn afstuuronderzoek op Friesland College Leeuwarden komt bijna in zicht. Ik zit in mijn laatste paar maanden van de opleiding ‘sociaal maatschappelijk dienstverlening. Ik ben gemotiveerd op het gebied van hulp bieden aan mensen. Ik ben niet zomaar begonnen aan deze opleiding. Mijn keus om mij te specialiseren in de hulpverlening heb ik te danken aan mijn eigen ervaringen in de hulpverlening. De hulp die geboden is en de hulp die geboden wordt door hardwerkende hulpverleners heeft mij gestimuleerd om zelf ook een hulpverlener te willen worden. Ik ben gemotiveerd voor de hulpverlening omdat ik graag mensen zie veranderen op het gebied van hulpverlening. Ik doe dit werk met plezier en ik wil ieder mens de mogelijke kans geven voor hulp. Ik heb geen voorkeur voor een bepaalde doelgroep, een hulpvrager is een hulpvrager en ik wil iedereen de hulp bieden die zij nodig hebben. Mijn doel is, om elke hulpvrager de juiste hulp te bieden en daarbij de te zorgen voor tevredenheid. Ik wil op het HBO ‘Soical Work’ gaan studeren en daarbij mijn weg naar kennis en ervaring te verbreden. Ik wil dat ieder mens gelukkig is onlangs de problemen die in mensen in hun leven hebben meegemaakt. Ik zet mij voor honderd procent in als het gaat om hulpverlening. De kracht die vanuit de hulpverlening komt, is iets wat de hulpvrager goed kan helpen om verder te komen in stappen zetten. Zonder hulpverleners zouden de hulpvragers niet verder kunnen komen. Ik kan mijzelf als een krachtig persoon omschrijven die graag mensen helpt, onlangs ze vaak geen hoop meer hebben. Ik ben tijdens deze driejarige opleiding enorm gegroeid in mijn zelfontwikkeling. Ik heb gemerkt dat alles heel zwaar kan vallen maar dat heeft mij niet tegengehouden om te stoppen. Ik ben mijzelf heel erg dankbaar dat ik het zover heb geschopt. Mijn familie, ouders en vrienden hebben mij enorm gesteund in mijn keuze. Ik heb mijzelf zien leren en oefenen. Toen ik net begon met mijn stageperiode was ik nog niet ervaren in hulpverlening bieden aan mensen. Ik mag met trots zeggen, dat ik nu 2 jaar hulpverlening heb geboden aan studenten van het Friesland College. Mijn stageplaats heeft mij goed geholpen om mijzelf te ontwikkelen op het gebied van hulpverlening. Ik heb twee leerzame en succesvolle jaren mee mogen maken bij LIS / Jip’per. Ik ben ook heel tevreden met mijzelf en daarom heb ik gekozen voor een tweede stap. Ik wil graag naar het HBO om de opleiding Social Work te gaan doen. Ik kan niet wachten tot deze nieuwe uitdaging van start gaat.

4

Inhoudsopgave

Inleiding ……………………………………………………………………………………..5,6 Hoofd en deelvragen ……………………………………………….…………..……………7

Hoofdstuk 1 Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de

begeleidingsmethodes?

Hoofdstuk 1.1 Team S.O.S……………………………………………………………………8 Hoofdstuk 1.2 Het IC-Team………………………………………………………………......9 Hoofdstuk 1.3 Overeenkomsten tussen Team S.O.S. en het IC-Team (De regels).....10 Hoofdstuk 1.4 De verschillen van Team S.O.S. en het IC-Team (De regels)………....10 Hoofdstuk 1.5 Overeenkomsten tussen Team S.O.S. en het IC-Team (De regels)….11 Hoofdstuk 1.6 De verschillen van Team S.O.S. en het IC-Team (Het gedrag)…….….11

Hoofdstuk 2 Wat zijn de effecten van de verschillen in de begeleiding? Hoofdstuk 2.1 Hoe motivatie ervoor kan zorgen dat een cursist stappen gaat zetten..12 Hoofdstuk 2.2 De motivatie vanuit een gedwongen kader……………………………….13

Hoofdstuk 3 Wat zijn de gevolgen van de mate van de motivatie bij de studenten?

Hoofdstuk 3.1 Het begin van de studie…………………………………………………….14 Hoofdstuk 3.2 Studie negatief beïnvloeden……………………………………………14,15 Hoofdstuk 3.3 Er zijn drie soorten momentaanmeldingen bij Team S.O.S……………16

Hoofdstuk 4 Wat is het effect van de rol van de coach hierbij?

Hoofdstuk 4.1 De coach……………………………………………………………………..17 Hoofdstuk 4.2 Het verschil in de coachgedrag……………………………………………17 Hoofdstuk 4.3 Dingen die een coach of docent verkeerd doet………………………….18 Hoofdstuk 5 Wat kunnen de begeleiders van het IC-Team en Team S.O.S bieden

om de student te motiveren?

Hoofdstuk 5.1 Het IC-Team motiveren…………………………………………………….18 Hoofdstuk 5.2 De begeleider zijn aandeel………………………………………………...19

Hoofdstuk 6 Samenvatting en conclusie

Hoofdstuk 6.1 Samenvatting………………………………………………………………..20 Hoofdstuk 6.2 De conclusie……………………………………………………………..20,21 Hoofdstuk 7 De aanbevelingen………………………………………………………....22,23 Hoofdstuk 8 Nader onderzoek………………………………………………………………24 Literatuurlijst…………………………………………………………………………………..25 Bijlage……………………………………………….............26,27,28,29,30,31,32,33,34,35

5

Inleiding

Ik schrijf dit onderzoek in het kader van mijn afsturen aan de opleiding Sociaal Maatschappelijk Dienstverlening niveau 4 op het Friesland College Leeuwarden. Mijn onderzoek methode bestaan uit:

• Eigen observatie

• Observatie collega’s

• Enquêtes

• Literatuur boeken Ik loop sinds het 2e schooljaar stage bij LIS / Jip’per, onder begeleiding van Hans Jantzen.

LIS (leerbedrijf invloed studenten) Jip’per (jongeren informatie punt). Ik heb veel meegemaakt bij LIS en daarom wil ik graag mijn ervaringen delen. Ik ben twee jaar lang omringd met sociaal maatschappelijk dienstverleners in opleiding. Ik heb gezien hoe ik ben begonnen en waar ik nu sta. Ik begon als een onervaren dienstverlener en vanaf dit moment kan ik zeggen dat ik twee jaar ervaring heb in begeleiding met studenten. Ik heb mijn collega’s zien afstuderen en daarbij had ik het beeld dat ik binnenkort de volgende ben. Ik heb gezien hoe alles bij LIS verloopt. Ik heb elke intervisie en elk team overleg meegemaakt in twee jaar tijd. Zonder intervisies, team overleg, hulp van collega’s, begeleidingsmomenten en Hans Jantzen had ik niet zo snel kunnen groeien in de hulpverlening. Ik heb in verschillende projecten gezeten, die mijn kennis hebben vergroot. Het belangrijkste project voor mij, is Team S.O.S. Ik heb in dit project meegedraaid vanaf het begin van mijn stageperiode. Binnen Team S.O.S heb ik cursisten begeleid met de schoolloopbaan binnen het Friesland College. Ik heb 1 op 1 begeleiding gegeven aan verschillende cursisten van verschillende opleidingen, verspreid over het Friesland College Leeuwarden. Team S.O.S is in de jaren een groot succes geworden en dagelijks komen er nieuwe aanmeldingen binnen van cursisten die behoefte hebben aan huiswerkbegeleiding. Ik heb ook in 2015/2016 meegedraaid in het project ‘IC-Team. Ik heb hierbij cursisten van het leerbedrijf ICT begeleid. Deze vorm van begeleiding is anders dan Team S.O.S. De begeleiding van het IC-Team is verplicht voor de cursisten. Dit heeft veel moeilijkheden met zich meegedragen. Ik heb aan het begin van mijn 2e stageperiode ook een grote bijdrage geleverd in het project ‘De week van de democratie’. In dit project heb ik mijzelf verdiept in de democratie en heb ik heel veel studenten kunnen helpen met het geven van workshops over democratie en het rondleiden door de democratiefabriek. Tevens ben ik in mijn 2e stageperiode ook leidinggevende geworden bij LIS / Jip’per. Ik veel aandacht besteed aan het team en daarbij heb ik geholpen om met het team te werken naar succesvolle kwaliteiten. In mijn onderzoek richt ik mij op verplichte en vrijwillige begeleiding. Dit onderwerp heeft mij veel uitdaging kunnen bieden en ik heb met veel plezier aan dit onderzoek

6

gewerkt. Ik ben heel erg blij met het resultaat en ik hoop natuurlijk ook dat iedereen die mijn onderzoek leest, zich ook goed kan inbeelden dat ik heb gewerkt aan een mooi onderzoek. Op mijn stageplaats worden alle onderzoeken bewaard op de website: www.mijnopleidingkanbeter.nl Ik hoop daarom ook, dat mijn onderzoek ook op de website komt waardoor iedereen kan zien wat ik heb betekend voor LIS / Jip’per.

7

Hoofd & deelvragen

In dit onderzoek beantwoord ik mijn hoofdvraag:

• Wat is het effect van de studiebegeleiding aangeboden door Team S.O.S. in vergeleken met het IC-Team?

Uit mijn hoofdvraag zijn vijf deelvragen ontstaan, namelijk:

• Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen de begeleidingsmethodes?

• Wat zijn de effecten van de verschillen in de begeleiding?

• Wat zijn de gevolgen van de mate van de motivatie bij studenten?

• Wat is het effect van de rol van de coach hierbij?

• Wat kunnen de begeleiders van het IC-Team en Team S.O.S. bieden om studenten te motiveren?

8

Hoofdstuk 1 Overeenkomsten en verschillen tussen de begeleidingsmethodes

Hoofdstuk 1.1 Team S.O.S Team S.O.S. is een vrijwillige huiswerkbegeleiding voor iedere cursist van het Friesland College. Team S.O.S wordt het hele schooljaar aangeboden en cursisten mogen zich op elk gewenst moment van het jaar aanmelden bij Team S.O.S. Cursisten kunnen zich vrijwillig aanmelden voor de begeleiding voor onbepaalde. De cursist kan zich vrijwillig aanmelden via de email teamsoslwd@outlook.com, LIS@fcroc.nl , via de informatie balie LIS of telefonisch. Op het moment dat de cursist een begeleider heeft gekregen wordt er een intake gesprek gehouden. Vanuit het intakegesprek worden vragen gesteld waardoor de begeleider een duidelijk beeld heeft van de cursist. De begeleider noteert de NAW gegevens, studie gegevens, een aantal vragen over de woonsituatie van de cursist en de hulpvragen van de cursist worden genoteerd. De begeleider gaat kijken naar de hulpvraag van de cursist en aan de hand daarvan wordt er een werkplan opgesteld. In het werkplan staan duidelijke afspraken die nagekomen moeten worden door zowel de begeleider als de cursist. Bij de huiswerkbegeleiding wordt aandacht besteed aan het maken van planning, werken aan spellingsfouten in een verslag, helpen bij verslaglegging, het aanvragen van bijlessen voor de vakken Nederlands en Rekenen en het oplossen van probleemsituaties met betrekking tot schoolwerk. Ook kan het zijn dat de cursist enkel een persoon nodig heeft die kan nachecken of het huiswerk allemaal af is. Veel cursisten hebben vaak een steuntje in de rug nodig waardoor of iemand waar ze op terug kunnen vallen als het te veel wordt voor de cursist. Team S.O.S. is op vrijwillige basis, dat betekend dat niemand de cursist mag verplichten om huiswerk begeleiding te volgen. Cursisten mogen daarom ook niet gedwongen worden door de coach of docent. Tijdens het intake gesprek wordt er daarom ook gecheckt of de cursist zich vrijwillig heeft aangemeld voor Team S.O.S. De cursist mag in alle tijden ook aangeven om te stoppen met de begeleiding. Dit betekend ook dat de cursist zijn of haar eigen deadlines aan geeft met betrekking tot het de begeleiding. Er is geen stopdatum voor de begeleiding, een cursist mag zelf bepalen voor hoelang de begeleiding nodig is. Dit kan een paar weken zijn of het hele schooljaar. Op het moment dat een cursist huiswerkbegeleiding volgt bij Team S.O.S. zijn er wel regels. Een cursist moet zich op tijd afmelden als begeleiding op de aangegeven dag niet door kan gaan. Dit mag telefonisch, via de email of aan de balie. Als dit niet gedaan wordt door de cursist dan wordt dit genoteerd door begeleider. Als het voorkomt dat een cursist zich 3 keer niet volgens de aangegeven regels afmeld dan kan de begeleider bepalen of de begeleiding stopt. Omdat Team S.O.S. een vrijwillige huiswerkbegeleiding is moeten de begeleider en de cursist zich aan de afspraken houden. De begeleider moet contact zoeken met de cursist op het moment dat de cursist niet op komt dagen tijdens de begeleiding. De begeleider moet 15 minuten na de afgesproken begeleidingsstart wachten, met contact opnemen met de cursist. Op het moment dat de 15 minuten om zijn, moet de begeleider contact opnemen met de cursist, mits dit lukt. Met toestemming van de cursist, mag de begeleider ook in contact zijn met de coach voor informatie over huiswerk of informatie of de cursist.

9

Hoofdstuk 1.2 Het IC-Team Het IC-Team is een verplichte huiswerkbegeleiding voor cursisten van het leerbedrijf ICT van het Friesland College Triangel, bij Jan Hof. De cursisten van het ICT leerbedrijf hebben 10 weken om begeleiding te volgen bij het IC-Team, aangeboden door LIS. Voor 10 weken hebben de cursisten een werkmap met opdrachten die gemaakt moeten worden met ondersteuning van het IC-Team. De cursisten worden willekeuring verdeeld onder een begeleider van het IC-Team. De cursist heeft een intakegesprek met de begeleider waarbij vragen gesteld worden door de begeleider om een duidelijk beeld te krijgen van de cursist. De begeleider noteert de NAW gegevens, studie gegevens, een aantal vragen over de woonsituatie van de cursist en de eventuele hulpvragen van de cursist worden genoteerd. Vanuit het intakegesprek wordt er een werkplan opgesteld met afspraken waar de cursist en de begeleider zich aan moeten houden. De werkmap In de werkmap staan huiswerkopdrachten die te maken hebben met uitvoerende opdrachten bij het ICT leerbedrijf. Op het moment dat de cursist een opdracht heeft gedaan bij het ICT leerbedrijf, dan moet daar een verslag over geschreven worden. Ook staan er een aantal opdrachten in die thuis gemaakt moeten worden (huiswerk). De cursisten hebben verplicht elke week een afspraak met hun begeleider en moeten daarbij hun werkmap meenemen. De begeleider mag de werkmap inkijken. Vanuit de werkmap wordt er een werkplan opgesteld en een duidelijke planning. De cursist is verplicht om zich aan de planning te houden en moet zich laten controleren op het gemaakte werk. De cursist is verplicht om elke week minimaal 1 begeleidingsmoment te hebben met de begeleider. De cursist moet zich op tijd afmelden bij de begeleider als het begeleidingsmoment niet door kan gaan. Dit moet een geldige rede hebben zoals ziekte of een opdracht vanuit het ICT leerbedrijf. Als de cursist niet komt opdagen bij het begeleidingsmoment dan wordt dit gezien als spijbelen omdat de begeleiding verplicht is. De begeleider mag de cursist opzoeken in het leerbedrijf om de begeleiding wel door te laten gaan. De begeleider mag ook contact opnemen met Jan Hof als de cursist niet komt opdagen bij de begeleiding. In de werkmap wordt elk begeleidingsmoment afgetekend, dit moet in totaal 10 keer getekend zijn. Jan Hof is de stagebegeleider in het ICT leerbedrijf. De begeleider heeft geen toestemming nodig van de cursist om informatie op te halen over de cursist of over de werkmap bij Jan Hof.

10

Hoofdstuk 1.3 Overeenkomsten tussen Team S.O.S. en het IC-Team (De regels)

• Beide teams zijn huiswerkbegeleidingen.

• Er is altijd 1 begeleider per cursist (mits dit is overlegt met de cursist).

• Er wordt een intakegesprek gehouden.

• Er wordt een werkplan opgesteld met betrekking tot het verloop van de huiswerkbegeleiding.

• Er moet op tijd afgemeld worden door de cursist als het begeleidingsmoment op het aangegeven moment, niet door kan gaan.

• De cursist en de begeleider kijken samen naar het huiswerk van de cursist.

• De cursist en de begeleider houden zich aan de gemaakte afspraken.

• Er wordt door de begeleider een rapportage gemaakt van de begeleiding die mag worden ingezien door de cursist.

• Het werkplan mag worden bijgesteld in overleg met de begeleider.

• In overleg kunnen er meerdere begeleidingsmomenten plaatsvinden in dezelfde week.

• Er is vind een tussenevaluatie en een eindevaluatie plaats.

• Er wordt door de begeleider bijgehouden hoe vaak een cursist aanwezig is geweest bij de begeleiding.

• Er zijn gevolgen als een cursist niet komt opdagen tijdens een begeleidingsmoment.

Hoofdstuk 1.4 De verschillen tussen Team S.O.S. en het IC-Team (De regels)

• Team S.O.S. is vrijwillig en het IC-Team is verplicht.

• De begeleider van Team S.O.S. heeft toestemming nodig van de cursist om informatie op te halen bij de coach. Bij het IC-Team heeft de begeleider geen toestemming nodig van de cursist om informatie op te halen bij Jan Hof.

• Team S.O.S. heeft een onbepaalde tijd voor de begeleiding en het IC-Team is verplicht verbonden aan minimaal 10 weken.

• Hoe vaak de begeleiding plaatsvind wordt bepaald door de cursist bij Team S.O.S. en bij het IC-Team moet er minimaal 1 keer in de week een begeleidingsmoment plaatsvinden.

• De cursist moet zich verantwoorden tegenover de begeleider bij het IC-Team en bij Team S.O.S. mag de cursist zelf bepalen hoeveel informatie de cursist geeft aan de begeleider met betrekking tot schoolwerk.

• Bij het IC-Team mag de begeleide de cursist opzoeken in het ICT Leerbedrijf en informatie achterhalen bij Jan Hof. Bij Team S.O.S. heeft de begeleider toestemming nodig om informatie te achterhalen bij de coach of de cursist op te zoeken in de klas.

• Bij het IC-Team wordt na 10 weken een terugkoppeling gemakt naar Jan Hof en bij Team S.O.S. hoeft er geen terugkoppeling van de begeleiding plaats te vinden naar de coach of docent van de cursist.

11

Hoofdstuk 1.5 Overeenkomsten tussen Team S.O.S. en het IC-Team (De regels)

• De cursist weet de verwachtingen nog niet op het moment dat de begeleiding van start gaat.

• De cursist krijgt aan de hand van het intake gesprek een beeld van de verwachtingen en zal hierop reageren.

• De cursist luistert of luistert niet naar de regels.

• De cursist mag de begeleiding zover mogelijk zelf invullen, met als doel dat de cursist gemotiveerd raakt/blijft.

• De cursist laat emoties zien tijdens de begeleiding, woede, verdriet, vrolijkheid, angst enz.

Hoofdstuk 1.6 Verschillen tussen Team S.O.S. en het IC-Team (Het gedrag)

• De cursist geeft aan hulp nodig te hebben bij de studie en meld zich vrijwillig aan voor huiswerkbegeleiding bij Team S.O.S. De cursisten van het IC-Team zijn verplicht om begeleiding te volgen en die geven ook snel aan dat zij geen hulp nodig hebben maar wel verplicht zijn om begeleiding te volgen.

• Bij het IC-Team wil de cursist vaak niet komen en bij Team S.O.S. komt de cursist vaak wel.

• De cursist bij het IC-Team geeft na mening van d begeleiders, een ongeïnteresseerde houding vergeleken met de cursisten van Team S.O.S.

• Cursisten van het IC-Team zijn minder gemotiveerd dan de cursisten van Team S.O.S.

12

Hoofdstuk 2 De effecten van de verschillen in de begeleiding

Hoofdstuk 2.1 Hoe motivatie ervoor kan zorgen dat een cursist stappen gaat zetten Op het moment dat een cursist begeleiding volgt moet zowel de begeleider als de cursist meewerken aan het traject. Op het moment dat de cursist niet goed wordt aangestuurd door begeleider, zal de cursist niet goed weten hoe hij/zij zich moet voortbewegen binnen de schoolloopbaan. De cursist moet meewerken aan het traject om voor verbetering te zorgen. Op het moment dat de cursist niet goed mee wil werken, dan vertraagd dit het traject dat voor verbetering zou moeten zorgen. Dit blijkt uit mijn afgenomen enquête. Een cursist die niet mee werkt, vertraagd het traject. Een goede start voor het traject is motivatie. Motivatie zorgt er voor dat er stappen worden gezet in de gewenste richting. Als er weinig tot geen motivatie is bij de cursist, dan wordt het voor de cursist moeizamer om stappen te maken. Motivatie is een belangrijk begrip in de hulpverlening. Het heeft betrekking op de mate waarin mensen bereid zijn mee te werken aan hun behandeling en heeft daarmee ook invloed op de uitkomst van die behandeling. Het effect van hulpverlening kan daardoor vallen of staan door de mate van de motivatie van de cliënten. Wanneer er over motivatie gesproken wordt, gaat het om de vraag waarom mensen de dingen doen die zij doen. Wat beweegt mensen om op een bepaalde wijze te handelen? Welke motieven liggen aan dit handelen ten grondslag? Motivatie staat voor het aanzetten tot en richting geven aan het handelen en heeft te maken met het antwoord op de vraag naar het waartoe en waarom van ons handelen. De Boer, M. & Noom, M. (1e druk 2005). Gedwongen motivatie (blz. 20). Amsterdam: B.V. Uitgeverij: SWP Amsterdam. Miller en Rollnick (1991) zijn van mening dat motivatie niet vastligt in de persoonlijkheid, het is geen karaktereigenschap. Zij verstaan onder motivatie de toestand waarin iemand zich bevindt, die bereid is om te veranderen. Het is een continu aan verandering onderhevig proces dat door individuele en omgevingsfactoren beïnvloed kan worden. De Boer, M. & Noom, M. (1e druk 2005). Gedwongen motivatie (blz. 21). Amsterdam: B.V. Uitgeverij: SWP Amsterdam. Een cursist kan alleen gemotiveerd de begeleiding volgen, als de cursist hier ook open voor staat. Op het moment dat de cursist het nut niet inziet van huiswerkbegeleiding, dan zal de cursist ook geen motivatie tonen en daardoor dus weinig tot geen stappen ondernemen in het verbeteren. Motivatie van jongeren voor hulpverlening binnen een gedwongen kader laat zich in dit onderzoek kenmerken door het nakomen van afspraken, aanwezigheid van communicatie en het willen aangaan van een samenwerkingsrelatie. De Boer, M. & Noom, M. (1e druk 2005). Gedwongen motivatie (blz. 72). Amsterdam: B.V. Uitgeverij: SWP Amsterdam.

13

Hoofdstuk 2.2 De motivatie vanuit een gedwongen kader Bij de begeleiding vanuit een gedwongen kader, ontbreekt een groot deel van communicatie. Cursisten laten het afweten en spijbelen om onder de begeleidingsmomenten uit te komen. Dit blijkt uit mijn afgenomen enquête. Cursisten weigerden om de begeleiding vanuit het IC-Team serieus te nemen. Ook kregen de begeleiders de kans niet om het 10 weken-traject leerzaam en positief te laten verlopen. Bij de vrijwillige huiswerkbegeleiding (Team S.O.S.) kwam er al snel naar voren dat de cursisten binnen dit traject een hogere motivatie hebben voor de begeleiding in vergeleken met de cursisten vanuit het IC Team. Dit blijkt uit mijn afgenomen enquête. De cursisten vanuit Team S.O.S. gaven vaak aan dat ze open staan voor de begeleiding en de begeleiding ook nodig hebben. Deze cursisten zijn bereid om stappen te zetten en te werken aan verbeterpunten binnen de schoolloopbaan. Als de cursist inziet dat er verandering moeten komen in bepaalde zaken met betrekking tot school, dan zal deze cursist gemakkelijk meewerken aan de huiswerkbegeleiding in vergeleken met een cursist zonder dit inzicht. Er zij jongeren die openstaan voor hulpverlening en soms goed meewerken. Daarnaast zijn er jongeren die iedere vorm van hulpverlening weigeren en niet doen wat er van ze gevraagd wordt. De Boer, M. & Noom, M. (1e druk 2005). Gedwongen motivatie (blz. 72). Amsterdam: B.V. Uitgeverij: SWP Amsterdam. Motivatieontwikkeling binnen het gedwongen kader is complexer dan motivatie binnen de vrijwillige hulpverlening en vraagt daarom om een andere aanpak. De Boer, M. & Noom, M. (1e druk 2005). Gedwongen motivatie (blz. 82). Amsterdam: B.V. Uitgeverij: SWP Amsterdam. Tijdens de begeleidingsmomenten met een gedwongen kader, is er lager tempo en een langzamere vooruitgangsontwikkeling dan in vergeleken met de vrijwillige begeleiding. Verplichte begeleiding heeft meer draaglast voor zowel begeleider als cursist. Het is vooral een uitdaging voor de begeleider om er voor te zorgen dat de cursist zich wel meld bij de begeleiding. Vaak komen de cursisten van het IC-Team niet opdagen en ontbrak er communicatie vanuit de cursist. De begeleiders hebben het niet opgegeven en probeerden contact te krijgen met de cursist. Er werd niet altijd gereageerd op dit contact. Dit kwam bij meerdere begeleiders voor, blijkt uit de enquête.

14

Hoofdstuk 3 De gevolgen van de mate van de motivatie bij de studenten

Hoofdstuk 3.1 Het begin van de studie Doormiddel van motivatie wordt bepaald in hoever een persoon bereid is mee te werken aan veranderingen en/of verbeteringen. Motivatie wordt gezien als middel dat er voor zorgt dat er iets gaat gebeuren. Elk individu reageert op een andere manier, dit betekend dat iedereen een andere manier van aanpak heeft binnen de schoolloopbaan. De ene cursist moet veel moeite doen om het tempo van de klas bij te houden en de andere cursist heeft hier geen problemen mee. Het verschilt per opleiding wat het tempo is binnen de klas. De ene opleiding heeft een sneller tempo en een hogere kwaliteitseis dan bij een andere opleiding. De cursist meld zich voor deze opleiding aan, dit is een stap die gezet is omdat de cursist deze opleiding wil doen. Dit betekend dat de cursist motivatie toont voor het zetten van stappen, het verbeteren van kwaliteit en eventueel een verandering wil aanbrengen in het leven van zichzelf. De cursist begint met de opleiding en is aanwezig op school, aanwezigheid telt mee bij de motivatie van studeren. Het begin met de opleiding is voor de cursist een nieuwe fase waarbij de cursist zich gaat ontwikkelen binnen de opleiding. De cursist start hierbij een nieuwe fase en moet in zoverre bewijzen als aangegeven wordt. Hierbij gaat het om het bepalen van cijfers, het inleveren van verslagen, aanwezigheid en het uitvoeren van eventuele praktijkuren. Hoofdstuk 3.2 Studie negatief beïnvloeden Op het moment dat de cursist zich geprikkeld voelt door de studiekeuze, zal de cursist zich blijven inzetten en zich gemotiveerd voelen om doelen te behalen. Een studie volgen waarbij er motivatie aanwezig is, zal positiever verlopen dan op het moment dat er motivatie gebrek is. Er zijn een aantal oorzaken die het studeren negatief kunnen beïnvloeden.

• Tekorten bij het onderwijs

• Tekorten bij de student Het onderwijssysteem en het gedrag van de docenten kunnen op allerlei wijzen leiden tot problemen bij de studie. Ieder die dat signaleert – vooral de docent die studenten begeleidt – heeft tot taak dat ter plekke aan de orde te stellen. Er kan veel misgaan in het onderwijs. Globaal onderscheid ik drie soorten problemen die de studie nadelig beïnvloeden: persoonlijke problemen, inhoudelijke problemen en studieproblemen in de strikte zin van het woord. Heijne, R.A.M. (1e druk 2005). De begeleiding va studenten met studieproblemen (blz. 13). Antwerpen: Standaard Uitgeverij.

15

Een van die oorzaken waardoor een studie niet naar wens verloopt, is dat een student niet de vereiste studiestrategie aan den dag legt of niet over een adequate leerstijl beschikt. Heijne, R.A.M. (1e druk 2005). De begeleiding va studenten met studieproblemen (blz. 14). Antwerpen: Standaard Uitgeverij. Het kan voorkomen dat cursisten niet goed voorbereid zijn op de vervolgopleiding. Vaak gaat dat om de stap van VMBO naar MBO of van MBO naar HBO. De overstap is vaak een verandering voor de cursisten en daarbij geldt ook, dat er een andere manier van onderwijs is dan op de vorige school van de cursist. Cursisten zijn gewend dat de docenten in de gaten houden dat er nog opdrachten opstaan die gemaakt moeten worden. Ook zijn cursisten vaak gewend dat er een coach/mentor is daar zij op terug kunnen vallen. Op het moment dat cursisten een ander realiteit krijgen dan dat er verwacht werd, dan wordt het zetten van stappen moeilijker. Een begin maken is vaak het probleem bij cursisten. Ook komt het voor dat de leerstijl niet goed werkt voor de cursist. Cursisten leren allemaal op hun eigen manier, de ene leerstijl werkt beter dan de andere leerstijl. Er zijn verschillende soorten leerstijlen maar niet elke cursist weet hoe zij dat moeten aanpakken. Ontevreden met de studie in het algemeen of over de studieresultaten (in relatie met de tijd en inzet die men levert). Bijvoorbeeld: de student heeft het gevoel dat hij ondanks het feit dat hij veel tijd en moeite investeert geen greep krijgt op de stof. Heijne, R.A.M. (1e druk 2005). De begeleiding va studenten met studieproblemen (blz. 15). Antwerpen: Standaard Uitgeverij.

16

Hoofdstuk 3.3 Er zijn drie soorten momentaanmeldingen bij Team S.O.S Er zijn drie soorten momentenaanmeldingen die voorkomen in de huiswerkbegeleiding bij Team S.O.S.

• De begin aanmelding

• De halverwege aanmelding

• De Last minute aanmelding. De studenten die zichzelf aan het begin van het schooljaar aanmelden zijn de studenten die geen vertraging of knelpunten willen tegen komen in hun schooljaar. Ze beginnen direct aan het begin van het jaar met huiswerkbegeleiding om te voorkomen dat er vertraging of knelpunten ontstaan. Doordat Team S.O.S ziet dat deze cursist voldoende gemotiveerd is, heeft de cursist alleen extra ondersteuning nodig en eventueel bijspringen waar nodig. De halverwege aanmelding houd in, dat een cursist zich in het midden van het schooljaar aanmeld bij huiswerkbegeleiding. Dit betekend vaak dat een cursist enige tijd voorkomende knelpunten is tegengekomen binnen de schoolloopbaan en daardoor dus vertraging is opgelopen. Dee cursist wil dit probleem nog op tijd oplossen door zich aan te melden bij Team S.O.S. Doordat Team S.O.S ziet dat deze cursist al knelpunten is tegenkomen en mogelijk al enige vertraging heeft opgelopen, is het van belang dat er goed gepland wordt en goed gecontroleerd wordt. Ook heeft deze cursist een extra steuntje en tips nodig om verder te komen. De last minute cursist heeft aan het eind van het schooljaar vertraging opgelopen en weet zich geen raad meer. Deze cursist dreigt zijn opleiding kwijt te raken als de cursist nu niet zo snel mogelijk hard aan de slag gaat. Hierdoor raakt de cursist in paniek en daardoor wil hij/zij zich direct aanmelden bij Team S.O.S. Doordat Team S.O.S ziet dat deze cursist extreem achterloopt moet er hard gewerkt worden aan de vertraging die in dit jaar is opgelopen. Er moet elke dag gekeken worden naar opdrachten, toetsen en verslagen. Alles moet af en dat vereist veel tijd en energie van e begeleider en de cursist. De cursist is genoodzaakt elk advies van de begeleider op te volgen, hierdoor is er een kans dat de cursist dit jaar zijn/haar schooljaar nog gaat halen. De directe aanleiding voor studenten om een beroep te doen op begeleiding is het feit dat ze (herhaaldelijk) de bloktoets niet halen en daardoor hun studie carrière in gevaar zien komen. De motivatie om de begeleiding te vragen wordt mede bepaald door het feit dat studenten van anderen, bijvoorbeeld in de onderwijsgroep, hebben gehoord dat de testresultaten na deze begeleiding verbeterd zijn. Heijne, R.A.M. (1e druk 2005). De begeleiding va studenten met studieproblemen (blz. 80). Antwerpen: Standaard Uitgeverij.

17

Hoofdstuk 4 Het effect van de rol van de coach

Hoofdstuk 4.1 De coach De coach heeft een belangrijke rol in het leven van cursisten. Een coach heeft het doel om de cursisten in haar klas op een positieve manier te stimuleren om zich in te zetten voor school. Ook houd een coach bij wat er gemaakt is en wat er nog gemaakt moet worden. De ene cursist heeft een coach die zich bezig houd met alles wat jij doet voor school en de andere coach laat de cursist hier vrij in. Op het moment dat een coach zich voortdurend bezig houd met de cursisten, dan merkt de coach ook op, of het goed gaan met verslagen, toetsen en opdrachten. De coach zal ook in moeten grijpen op de momenten dat een cursist achteruit gaat. Hierbij zal de coach snel denken aan huiswerkbegeleiding. Er komen bij LIS / Jip’per veel aanmeldingen via een coach, de coach meld dan enkele cursisten van de klas aan voor huiswerkbegeleiding. Niet altijd heeft de cursist hiermee ingestemd. De coach wil dan graag dat de cursisten de begeleiding gaan volgen, in hoop dat de schoolopdrachten beter voorlopen dan voorheen. De cursisten hebben niet altijd zin om huiswerkbegeleiding te gaan volgen maar komen toch opdagen bij het intake gesprek. Tijdens het intake gesprek wordt er een beeld vrijgegeven van de cursist. Vanuit dit beeld gaat de begeleiding een plan van aanpak maken met de cursist. Ook komt de begeleider bij het intakegesprek erachter of de cursist de begeleiding vrijwillig wil of dat de cursist moet van de coach. De motivatie om de begeleiding te volgen daalt vaak bij de cursisten omdat zij er niet zitten omdat ze het willen en leuk vinden maar omdat het moet. Cursisten hebben een hogere motivatie om huiswerkbegeleiding te volgen, als zij zichzelf vrijwillig aanmelden. Hoofdstuk 4.2 Het verschil in de coachgedrag Cursisten willen graag zelf de touwtjes in handen nemen waardoor ze vaak geneigd zijn om zelf een vorm te geven aan hun schoolloopbaan. Cursisten volgen vaak het advies van hun coach of docent niet op omdat zij denken het zelf goed te weten. De coach of docent voelt zich verantwoordelijk voor de cursisten en heeft daarom het beste voor met de cursisten. De ene coach pakt dit anders op dan de andere coach. De coach heeft gesprekken met de cursist om te evalueren naar de periode. Als de coach dan ziet dat er een achterstand of knelpunt is ontstaan in het maken van huiswerk, verslagen, toetsen of opdrachten, zal de coach hier iets mee doen. Op bepaalde opleidingen ontbreekt het stukje sturing van de coach of docent, waardoor de cursist in dat geval er enigszins wel alleen voor staat. Daardoor moet de cursist zelf een oplossing vinden voor de problemen die er zijn ontstaan. De cursisten die een minder betrokkende coach hebben, die stappen eerder zelf vrijwillig naar Tem S.O.S. voor huiswerkbegeleiding dan de cursisten met een relatief betrokkende coach.

18

Hoofdstuk 4.3 Dingen die een coach of docent verkeerd doet Bepaalde handelingen van de coach kunnen het gedrag van een cursist onderdrukken waardoor een cursist negatief gedrag vertoont tegenover huiswerkbegeleiding. Een cursist die gedwongen wordt door een coach heeft minder motivatie voor huiswerkbegeleiding dan vergeleken met een cursist die vrijwillig is gekomen. Een aantal belangrijke punten die ervoor zorgen dat een cursist niet gemotiveerd wordt omdat de coach de cursist dwingt om huiswerkbegeleiding te volgen:

• Een coach die een cursist dwingt om huiswerkbegeleiding te volgen bij Team S.O.S. Dit gaat niet werken omdat de cursist daardoor een bepaalde richting wordt opgestuurd terwijl de cursist misschien zelf ook een aantal opties had kunnen bedenken. Doordat de cursist iets moet doen, kan hij/zij zelf geen optie meer proberen.

Hoofdstuk 5 Wat de begeleiders van het IC-Team en Team S.O.S bieden om de student te motiveren

Hoofdstuk 5.1 Het IC-Team motiveren In dit hoofdstuk wil ik laten zien wat een begeleider moet doen om een cursist motivatie te bieden. Daarbij is het ook belangrijk dat niet de cursist gemotiveerd raakt, maar tevens ook de begeleider. De begeleiding kan alleen goed verlopen, als de begeleider en de cursist beide gemotiveerd samenwerken. De begeleider heeft bepaalde verwachtingen van de cursist, maar de cursist heeft ook bepaalde verwachtingen van de begeleider. Onlangs de begeleiding verplicht is bij het IC-team, kan de begeleider er nog wel voor zorgen dat de cursist mee gaat werken aan traject. Naar aanleiding van meerdere ervaringen van de begeleiders, komt wel sterk naar voren dat de cursisten van het IC-Team weinig verwachtingen hebben van de begeleiders. Enkele cursisten komen wel opdagen bij de begeleiding maar zien het nut er niet van in. Hoe kan de begeleider er nou voor zorgen, dan de aankomende 10 weken wel succesvol verlopen? Dit was voor veel begeleiders lastig omdat veel cursisten echt geen zin hadden in de begeleiding. Daarbij is het ook voorgekomen dat enkele begeleiders geen contact met de cursist hebben kunnen krijgen. De begeleiders hebben elke week contact proberen te krijgen met de cursist maar dit contact is wel mislukt bij een aantal begeleiders. Een gedeelde van de cursisten van het IC-Team kwam wel opdagen maar daar ontbrak enige motivatie.

19

Hoofdstuk 5.2 De begeleider zijn aandeel Een aantal belangrijke competenties die de begeleider kan toepassen:

• De cursist erop attenderen dat dit verplicht is.

• De cursist de ruimte geven om met ideeën te komen hoe de begeleider de aankomende 10 weken gaat verlopen. (Zo heeft de cursist niet hellemaal het gevoel van verplichtingen).

• Een kort gesprekje waarbij school even niet ter sprake komt. Dit heeft te maken met het beeld dat de cursist van de begeleider heeft. Nu weet de cursist ook dat je open staat voor een kort gesprekje.

• Als er afspraken gemaakt worden, vraag dan ook of de cursist er iets aan toe te voegen heeft. Zo voelt de cursist zich minder onderdrukt door de begeleider en kan de cursist zelf ook een aanvulling doen op de afspraken die er mondeling/schriftelijk worden gemaakt.

• Praat niet vanuit ‘moeten’, dit woord schrikt veel cursisten af.

• Luister goed naar de eventuele hulpvragen die de cursist heeft, hierbij geeft de cursist aan dat hij/zij hulp wil.

• Wees beleefd maar wel streng genoeg, de cursist moet zich wel aan de regels houden.

• Wees flexibel, je moet kunnen veranderen van tijdstip of dag. Als je flexibel bent ziet de cursist ook in dat jij je best doet voor de begeleiding. Daardoor zal de cursist sneller spiegelgedrag vertonen.

• Zorg voor een goede ruimte, de ruimte heeft effect of de sfeer van de begeleiding. Doormiddel van drukte, zal de concentratie afnemen en kan de cursist zich niet god focussen op de begeleiding.

• Geef de cursist complimenten.

• Geef ook opbouwende kritiek.

• Houd een tussen en eind evaluatie met de cursist. Zo kan de cursist zijn of haar verbetering ook goed zien. Dit zal motiveren voor de begeleiding.

• Kies het juiste begeleiding perspectief.

• De cursist, coachen, stimuleren, aansturen, aanmoedigen, motiveren en begeleiden. Het doel is om de cursist aan het werk te zetten en ervoor te zorgen dat de cursist resultaat gaat behalen.

Het is van belang te weten welk idee of vanuit welke overtuiging je als begeleider denkt en handelt in een begeleiding. Werk je vanuit een analytisch perspectief, dan wil je zoveel mogelijk de begeleidingsvraag van de cliënt begrijpen, verklaren, duiden en betekenis aan geven. Begeleid je vanuit een interactiemodel, dan gaat je belangstelling vooruit uit naar het gedrag van de cliënt in wisselwerking met de ander. Ben je gefascineerd door de oplossingsgerichte benadering, dan is de verdieping in het probleem als zodanig minder van belang. Je zoekt eerder naar een oplossing en moedigt de cliënt aan te kijken naar geslaagde aspecten van communicatie en gedrag. De kern in begeleiden, coachen en superviseren is dat je als professional weet welke begeleiding perspectief het draagvlak vorm voor de begeleiding. Het speelt een bepalende en zelfs beslissende rol in de manier waarop je naar de cliënt luistert, hoe je communiceert en hoe je handelt. Van den Berg, C. (1e druk 2007). Anders kijken naar problemen (blz. 47,48). SOEST: Uitgeverij Nelissen

20

Hoofdstuk 6 Samenvatting en conclusie

Hoofdstuk 6.1 Samenvatting In mijn onderzoek heb ik gekeken naar verschillende punten in de begeleiding met betrekking tot het IC-Team en Team S.O.S. In de tijd dat in dit onderzoek heb gedaan, ben ik veel te weten gekomen over de verschillen en overeenkomsten in de begeleiding. Ook heb ik gezien dat er een duidelijk verschil is tussen het IC-Team en Team S.O.S. ik heb ook onderzocht welke rol de coach hierbij speelt en welk effect dit heeft op de begeleiding. De begeleiders hebben een duidelijk beeld van de cursisten die zij begeleiden en hierdoor heb ik verschillende relevante informatie kunnen verzamelen waardoor er duidelijk beeld schets kan worden van de begeleiding. Niet alleen een cursist moet gemotiveerd zijn voor de begeleiding, maar ook de begeleider zelf. Vanuit het IC-Team wordt er veel verwacht van de begeleider waardoor de begeleiding meer aan moet pakken dan de cursist zelf. Vanuit het perspectief ‘verplicht’ is het lastig om iemand te motiveren voor huiswerkbegeleiding. De cursisten die zichzelf vrijwillig aanmelden bij Team S.O.S. hebben de motivatie van zichzelf al. Dit maakt een belangrijk deel uit van de begeleiding. Daardoor speelt motivatie ook een belangrijke rol in de begeleiding. Motivatie is een middel om stappen in de gewenste richting te zetten. Als de motivatie ontbreekt, dan zal er minder snel een stap worden gezet in de goede richting. De begeleiders van het IC-Team en Team S.O.S moeten voldoende kunnen coachen om een cursist verder te kunnen helpen. Hoofdstuk 6.2 De conclusie Mijn hoofdvraag uit dit onderzoek luidde: wat is het effect van studiebegeleiding aangeboden door Team S.O.S. in vergeleken met het IC-Team? Uit mijn onderzoek blijkt, dat cursisten die gedwongen huiswerkbegeleiding moeten volgen, minder gemotiveerd zijn tijdens de begeleiding, dan cursisten die zichzelf vrijwillig hebben aangemeld voor huiswerkbegeleiding. Dit zijn praktijk ervaringen van de begeleiders. Dit is sterk naar voren gekomen uit de afgenomen enquêtes van de begeleiders. Doordat er motivatiegebrek voor de begeleiding ontstaat, zijn cursisten geneigd om niet naar de begeleiding te komen. Dit blijkt uit de afgenomen enquêtes. Dit heeft als gevolg dat er geen begeleiding geboden kan worden. Omdat de begeleiding dan alleen uit motivatie van de begeleider bestaat, kan de begeleidingskwaliteit dusdanig dalen waardoor er geen verbeteringen ontstaan en er niet gewerkt kan worden aan kwaliteiten. Meerdere begeleidingsmomenten zijn niet goed verlopen, na mening van de begeleiders. Uit theorie blijkt dat cursisten met gedwongen hulpverlening langzamer stappen zetten in vergeleken met vrijwillige hulpverlening. Ook is gedwongen hulpverlening tegen de wil van de cursist in, daarom zal hij/zij er alles aan doen om de begeleiding te vermeiden. Naar mijn mening is elke mens anders, hierdoor zal ieder individu anders reageren op hulpverlening. Ook zal ik niet uitsluiten dat gedwongen hulp meer aandacht vraagt van zowel de cursist als de begeleider. Hierdoor kan het inderdaad

21

voorkomen dat de cursist de begeleiding niet wil en daardoor weinig tot geen motivatie hiervoor toont. Vanuit het opzichte van Team S.O.S. gaat dat anders dan bij het IC-Team. Team S.O.S. begeleid cursisten die zichzelf vrijwillig hebben aangemeld waardoor er motivatie is vanuit de cursist en vanuit de begeleider. Uit resultaat van de enquêtes blijkt, dat cursisten van Team S.O.S. met meerdere procenten hoger scoort in de motivatie dan vergeleken het IC-Team. Dit koppel ik terug naar de motivatie, bij weinig motivatie gaat een begeleiding minder goed dan bij een cursist met volledige motivatie. Cursisten van Team S.O.S. houden zich meer aan de regels dan cursisten van het IC-Team. Dit komt mede omdat cursisten van het IC-Team aan het begin vermelden dat zij de begeleiding niet nodig hebben en ook niet willen volgen. Doordat de begeleiding verplicht is en de begeleiding gevolgd moet worden, prikkelt dat de IC-Team cursisten om niet meer op de begeleidingsmomenten te komen. Ook heeft de coach/docent invloed op de huiswerkbegeleiding. Meerdere docenten denken dat Team S.O.S. een (verplichte) huiswerkbegeleiding is waar de docent zijn of haar kan heen sturen. Dit is niet hoe het werkt bij Team S.O.S. bij deze cursisten is het ook snel duidelijk wanneer zij gedwongen worden door partij. Ook deze cursisten tonen minder motivatie dan de cursisten die geheel vrijwillig zichzelf hebben aangemeld bij Team S.O.S. Begeleiders moeten zich honderd procent inzetten voor cursisten met studieproblematiek. Cursisten die zichzelf vrijwillig aanmelden volgen de huiswerkbegeleiding op langer termijn. De cursisten van het IC-Team die hebben minder lang begeleiding gehad, voor zover de cursisten van het IC-Team kwamen opdagen. Het effect van de huiswerkbegeleiding van het IC-Team heeft een schrikachtige reactie nagelaten op de cursisten. De cursisten van het IC-Team hebben de huiswerkbegeleiding ook als onprettig ervaren. Het effect van de begeleiding van Team S.O.S is bijna het tegenovergestelde van het IC-Team. De cursisten van Team S.O.S hebben een positieve ervaring met de begeleiding en volgen de begeleiding ook op langer termijn. Cursisten van Team S.O.S. volgen de begeleiding omdat zij zichzelf hebben aangemeld. De cursisten hebben zichtbare resultaten op het gebied van de schoolloopbaan binnen de opleiding die de cursisten volgen. Cursisten met een coach die cursisten verplicht om huiswerkbegeleiding te volgen bij Team S.O.S zijn over het algemeen een gemiddelde schatting. Deze cursisten hebben de begeleiding nodig en dat geven zij ook aan. Ze vinden het alleen onprettig dat de coach hun dwingt om dit te doen. Bij deze cursisten mist het deel inzicht, zij moeten nog inzien wat er mis gaat tijdens het maken van huiswerk maar het deel motivatie ontbreekt absoluut niet. Deze cursisten worden goed in de gaten gehouden door hun coach en daarbij krijgen de cursisten de nodige begeleiding vanuit Team S.O.S.

22

Hoofdstuk 7 De aanbevelingen Uit mijn onderzoek heb ik een aantal aanbevelingen die gericht zijn op de begeleiders van Team S.O.S. en het IC-Team. Ook heb ik een aantal aanbevelingen voor de coach en docenten. Ook heb ik een aanbeveling voor het team van LIS. Aanbevelingen voor de begeleiders van het IC-Team:

• Voordat de begeleiding van start gaat, is het handig om de begeleiders voor stellen aan de groep ICT studenten. Een aantal begeleiders houden een korte introductie voor de klas om aan te kondigen dat de begeleiding eraan komt. Hierin leg je uit wat de bedoeling is en hoe het werkt. Hierdoor maak je kennis met de hele groep. Dit zorgt voor een direct contact en een gevoel van veiligheid en vertrouwen.

• Zorg dat je enthousiast en beleefd overkomt. Hierdoor motiveer je de ICT studenten ook, zo zorg je er als begeleider voor dat je een goed overzicht kan geven van de begeleiding. Ook is het belangrijk dat je de ICT student niet afdwingt om iets te doen, laat het beleefd overkomen en vraag de ICT student ook om aanvullingen. Je moet altijd beleefd blijven en altijd goed luisteren naar de hulpvrager. Houd een Social talk en vergeet niet om aandacht en begrip te tonen voor de situatie van de cursist.

• Op het moment dat de ICT student goed werkt verricht, laat de cursist hierin dat wat vrijer, zo geef jij als begeleider ook je vertrouwen en is kans groter dat de begeleiding vaker gaat plaatsvinden. Je laat de cursist zelf bepalen hoe de planning eruit gaat zien en je laat de cursist de opdrachten uitkiezen die er volgende keer aan bod komen.

• Zorg dat je duidelijk bent in de regels, als de cursist alles af heeft en goed zijn/haar best doet, blijf dan niet te lang doorgaan. Af is af! Je houd het gesprek kort en krachtig. Het gesprek duurt niet langer dan 20 minuten omdat de cursist alles heeft gedaan wat er gevraagd werd.

Aanbevelingen voor de begeleiders van Team S.O.S:

• Op dit moment loopt de begeleiding heel goed. De cursisten weten wat de begeleiders van hun verwachten en anders om. Blijf zo doorgaan!

• De cursisten moeten wel iets meer gecoacht worden. Blijf de studenten goed motiveren, dit gebeurt nog niet altijd even goed. Geeft hierbij complimenten en laat goed werk daardoor belonen.

• De cursisten hebben vaak een doorverwijzing gekregen via hun coach, vaak verplicht de coach hun o begeleiding te volgen. Blijf hier goed op letten, want dit is niet de bedoeling. Je kan de cursist vragen hoe hij/zij terecht is gekomen bij

23

Team S.O.S. zodat je kunt ingrijpen als je ziet dat het door de coach komt en niet op vrijwillige basis.

• Als begeleider moet je er voor zorgen dat je je cursist begeleid na verwachting.

• Geef de cursist de ruimte om aanvullingen te doen, dit werkt positief voor de motivatie. Vraag de cursist altijd om aanvullingen en/of er nog vragen zijn.

Aanbevelingen coach en docenten:

• De coach of docent moet stoppen met het verplichten van begeleiding van Team S.O.S., want Team S.O.S. is op vrijwillige basis dus het mag niet voorkomen dat de cursist gedwongen wordt. Je moet gesprekken voeren met de coach of docent om dit duidelijk te maken.

• De coach of docent moet betrokken worden bij de begeleiding, vaak kan de cursist hierbij nog eventuele extra ondersteuning of uitleg krijgen in lessen als het bekend is dat een cursist huiswerkbegeleiding volgt. Mits hier toestemming voor is gegeven vanuit de cursist.

Aanbevelingen voor het team van LIS:

• Blijf Team S.O.S. goed promoten doormiddel van presentaties.

• Tijdens de promotie ook duidelijk maken dat Team S.O.S. niet verplicht mag worden. Blijf dit herhalen. Doormiddel van presentaties en gesprekken maak je dit duidelijk.

• Er mag wel vaker bij de klassen langs gegaan worden, Team S.O.S. wordt minder gepromoot dan voorheen. Doormiddel van presentaties en gesprekken.

• Blijf doorgaan met de succesvolle intervisies, dit kan elkaar heel goed helpen. Hierbij is de hulp van Annemarie de Groot heel belangrijk en de leidinggevenden. Dit moet elke woensdag plaatsvinden.

• Vergeet niet om de email goed in de gaten te houden, het komt vaak voor dat e-mails met aanmeldingen over het hoofd worden gezien. Cursisten die vragen om hulp, daar zijn wij voor. Er moet elke dag direct gereageerd worden op de email, hiervoor kan 1 persoon aangewezen worden die de email goed in de gaten houd en er voor zorgt dat het beantwoord wordt.

24

Hoofdstuk 8 Nader onderzoek Doormiddel van mijn onderzoek dat gericht is op verplichte en vrijwillige begeleiding, wil ik graag uitleggen hoe het vervolg onderzoek eruit moet zien. Ik heb voornamelijk gekeken naar het effect van de begeleiding gericht op verplicht en vrijwillig. Ik heb hierbij gekeken naar de motivatie van de cursist en de begeleider. Ik heb geobserveerd dat er een groot verschil zit in het tempo van de begeleiding, hierbij heb ik het verschil duidelijk in kaart kunnen brengen, het verschil tussen verplichte en vrijwillige begeleiding. Ik zou in het nader onderzoek willen kijken naar het volgende:

• Er wordt kritisch gekeken of een cursist zich vrijwillig aanmeld bij Team S.O.S. en niet verplicht. Als het vanuit verplichte dwang van een coach of docent komt, dan moet de begeleiding niet worden voortgezet. De begeleider moet de cursist prikkelen voor positief studiegedrag, als dit niet werkt dan mag de begeleiding niet doorgaan. De begeleider kan een cursist prikkelen voor goed studie gedrag doormiddel van positieve punten op te noemen die kunnen helpen bij een beter verloop in de schoolloopbaan.

• Er moeten meer presentaties gehouden worden in de klassen om Team S.O.S. onder de aandacht van de studenten te krijgen. Hierdoor hoop ik dat er meer aanmelden komen vanuit een vrijwillige positie voor Team S.O.S.

• Ook moet er bij elke presentatie duidelijk worden vermeld dat de coach of docent op geen elke manier een student mag dwingen om huiswerkbegeleiding te volgen. Hierbij kan mijn onderzoek gebruikt worden, om aan te tonen dat verplichte begeleiding minder effectief is dan vrijwillige begeleiding.

• Meerdere aanmeldingen komen binnen op het moment dat een het schooljaar halverwege het jaar is. Studenten hebben al enige vertraging opgelopen. Het zou handig zijn als wij ook presentaties geven over de schoolloopbaan. Hierbij denk ik aan: tips voor het plannen, hoe je met huiswerk omgaat, waar je aan kunt kloppen als het niet meer lukt, waarom het belangrijk is om alles netjes op orde te hebben, hoe je beter met tijd om kunt gaan enz. veel studenten vinden dit allemaal heel lastig en weten niet goed hoe de schoolloopbaan werkt. Om deze rede wil ik graag terug zien dat studenten vanaf het begin van het schooljaar goede tips krijgen en vanaf het begin al het aanbod van Team S.O.S. krijgen.

• Bij de vorm van verplichte begeleiding moet de coach betrokken worden. Ook moeten er gesprekken met de coach plaatsvinden om te kijken of dit echt nodig is. Doormiddel van de vooruitgang van de cursist kan de begeleider een einddatum prikken voor het beëindigen van de begeleiding. Veel studenten hebben geen begeleiding nodig, daarom is het ook beter om de begeleiding voor die studenten ook stop te zetten. Uit mijn enquête blijkt dat veel cursisten geen begeleiding nodig hebben mar het is wel verplicht. Dit werkt voor veel studenten niet en daardoor zullen er verschijnselen optreden die ervoor zorgen dat een cursist niet meer bij de begeleiding komt opdagen. Zoals spijbelen, ziek melden, andere afspraken maken, geen motivatie tonen bij de begeleiding, de schoolspullen niet meegenomen enz.

25

Literatuurlijst

Geciteerde literatuur Van den Berg, C. (1e druk 2007). Anders kijken naar problemen. SOEST: Uitgeverij Nelissen De Boer, M. & Noom, M. (1e druk 2005). Gedwongen motivatie. Amsterdam: B.V. Uitgeverij: SWP Amsterdam. Heijne, R.A.M. (1e druk 2005). De begeleiding va studenten met studieproblemen. Antwerpen: Standaard Uitgeverij.

26

Bijlage In deze bijlage vinden de diagrammen van de uitslagen zich plaats. Het gaat hierbij om de enquêtes die ik heb afgenomen van de begeleiders van Team S.O.S. en de begeleiders van het IC-Team. Vanuit hier heeft de lezer een hulpmiddel om goed te kunnen zien wat de verhoudingen zijn. Uitslagen van vraag 1 t/m10 van de begeleiders van Team S.O.S.

27

28

29

30

31

Uitslagen van vraag 1 t/m 10 van de begeleiders van het IC-Team

32

33

34

35