Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50...

9
Verklarende woordenlijst 210 Register 215 209

Transcript of Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50...

Page 1: Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50 cuticula 2, 4 – afwijking 102 cytostaticum 176 D Darier, ziekte van 150 dermatomyositis

Verklarende woordenlijst – 210

Register – 215

209209

Page 2: Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50 cuticula 2, 4 – afwijking 102 cytostaticum 176 D Darier, ziekte van 150 dermatomyositis

Verklarende woordenlijst1

acanthosis nigricans huidziekte met fluweelachtige gepigmenteerde afwijkingen in de plooienacra de uiteinden van de ledematen en uitstekende lichaamsdelen (vingers,

tenen, handen, voeten, neus, oren, penis)acromegalie hyperplasie van de acra (neus, kin, oren, handen, voeten) bij volwassenen door

overmatige productie van het groeihormoon in de hypofyse door een tumoracrovesiculeus eczeem eczeem met blaasjes zonder erytheem aan voeten en handenactinisch onder invloed van ultraviolet (zon)lichtadnexa huidaanhangselen (zweetklieren, talgklieren, haren, nagels)amyloïdose verzamelnaam van een groep stapelingsziekten, waarbij verschillende

soorten eiwitten in de organen en in de bloedvatwanden worden afgezetanamnese ziektegeschiedenis met gegevens, verteld door de patiëntanemie bloedarmoedeaneurysma plaatselijke verwijding van een bloedvat of het hartangiopathie vaatziekteannulair ringvormigannulus ringanticonvulsiva geneesmiddelen tegen epilepsie (vallende ziekte)antiretrovirale middelen geneesmiddelen tegen bepaalde virale infecties zoals hiv-infectiearteriën slagaderenarteriolen kleine slagaderenarteriosclerose veranderingen van de arteriewand die gepaard gaan met sclerose

(‘aderverkalking ’, eigenlijk: ‘slagaderverkalking ’)atherosclerose vaataandoening met bloedvatvernauwingen (‘aderverkalking ’, eigenlijk:

‘slagaderverkalking ’)atresie afwezigheid van een normale opening of buisvormig orgaanatrofie verdunning (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)atrofisch ‘geslonken’; van huid: verdundautosomaal dominant erfelijk wijze van overerving waarbij kinderen van een ouder die de ziekte heeft een

kans van 50% hebben om die ziekte ook te krijgenbulla blaar (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)capillairen haarvaatjescausa, causaal oorzaak, oorzakelijkcicatrix litteken (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)cirrose ernstige leverziekte met verbindweefseling en verminderde functie van de

levercoeliakie darmspruw; ontsteking van de dunne darm door overgevoeligheid voor

gluten in de voedingcolitis ulcerosa chronische aspecifieke ontsteking van de dikke darmcolon dikke darmcomedo mee-eter (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)congenitaal bij de geboorte aanwezig, aangeboren door overervingconstrictie samensnoeringcontractuur blijvende samentrekking van weefselscorticosteroïden bijnierschorshormonencrusta korst (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)cryoglobulinemie ziekte met aanwezigheid van cryoglobulines (eiwitten) in het bloed, gepaard

gaande met vasculitis en ulceraties van de huidcutis lederhuid

1 Terminologie grotendeels conform en overgenomen van: Everdingen JJE van, Eerenbeemt AMM van den,Klazinga NS, Pols J, (red.), Pinkhof geneeskundig woordenboek, elfde druk. Houten: Bohn Stafleu vanLoghum, 2006.

Page 3: Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50 cuticula 2, 4 – afwijking 102 cytostaticum 176 D Darier, ziekte van 150 dermatomyositis

cyanose blauwe verkleuring van de huid door een laag zuurstofgehalte in debloedvaten

cyste holte (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)cytostatica celdelingremmers die voor de behandeling van kanker gebruikt wordendermatocorticosteroïden bijnierschorshormonen om op de huid aan te brengendermatofyten schimmels die keratine kunnen aantasten en infecties geven van huid, haren

en nagelsdermis lederhuiddiffuus verspreid, een groot gebied innemenddilatatie verwijding, uitzettingdisseminatie uitzaaiingdistaal verwijderd van het middelpunt (het hart); voorbeeld: de onderarm is het

distale deel van de arm (en de bovenarm het proximale deel)dys- voorvoegsel in woordverbindingen, met de betekenis moeilijk, slecht, mis‑,

on‑, wan-dyschromie verkleuring (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)ecchymose bloeduitstorting (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)efflorescenties de elementen waaruit huidafwijkingen bestaanelephantiasis eindstadium van lang bestaand lymfoedeemendo- voorvoegsel in woordverbindingen, met de betekenis in, binnenendocarditis ontsteking van de binnenbekleding van het hart en de kleppen door micro-

organismen, bijna altijd bacteriënendogeen van binnenuit ontstaanepidermis opperhuiderosie ontvelling (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)erytheem roodheid (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)exacerbatie verergering van een ziekteexantheem huiduitslagexcoriatie krabeffect (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)exo- voorvoegsel in woordverbindingen, met de betekenis (naar) buitenexogeen afkomstig van buiten het lichaamexsudaat troebel ontstekingsvochtfascie bindweefselvliesfibroblasten bindweefselcellenfissuur kloof (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)focaal haardvormig, pleksgewijsfocus haardgangreen weefselversterfgehyperpigmenteerd met te veel pigment, donkerder van kleurgehypopigmenteerd met te weinig pigment, lichter van kleurgenus geslachtgraft-versus-host disease soms na transplantatie voorkomende reactie van de transplantaatcellen

tegen de ontvanger van het transplantaathematoom bloeduitstorting (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)hemochromatose metabole aandoening waarbij ijzerstapeling optreedt in diverse organen,

vooral de lever, pancreas en huidhemorragisch vergezeld van, gekenmerkt door bloedinghemosiderinepigment bruin ijzerpigment in de huid dat daarin achterblijft na een bloedinghepatitis leverontstekingheterogeen samengesteld uit onderling verschillende bestanddelenhodgkinlymfoom kwaadaardige woekering van B-lymfocyten in het lymfatische systeem en de

bloedvormende organenhomogeen gelijkmatig, samengesteld uit onderling gelijke bestanddelenhyper- voorvoegsel in woordverbindingen, met de betekenis overmatig, te veelhyperbilirubinemie te veel bilirubine (afbraakproduct van hemoglobine) in het bloed, vaak door

een leverafwijking

Verklarende woordenlijst211

Page 4: Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50 cuticula 2, 4 – afwijking 102 cytostaticum 176 D Darier, ziekte van 150 dermatomyositis

hyperhidrose overmatig zwetenhyperkeratose toename van hoorn (keratine) in de vorm van fijne of grove schilfers of eelt

(definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)hyperpigmentatie te veel pigment, donkerder van kleurhyperplasie volumevermeerdering van weefsel of een orgaan door toename van cellenhyperthyreoïdie te snel werkende schildklierhypertrofie volumevermeerdering van weefsel of een orgaan zonder toename van cellenhypo- voorvoegsel in woordverbindingen, met de betekenis te weinig, te kort, onder-hypoalbuminemie te laag gehalte aan albumine (eiwit) in het bloedhypoparathyreoïdie onvoldoende functie van de bijschildklierenhypopigmentatie te weinig pigment, lichter van kleurhypoplasie onvolkomen ontwikkeling van weefsel of van een orgaanhypothyreoïdie te langzaam werkende schildklierhypoxie te weinig zuurstof in het bloediatrogeen veroorzaakt door de arts of een medische behandelingidiopathisch van onbekende oorzaakimmunosuppressie onderdrukking van het afweersysteemimmuunsysteem afweersysteemincubatieperiode de tijd tussen besmetting en het ontstaan van ziekteverschijnseleninflammatie ontstekinginflammatoir ontsteking (bijvoeglijk naamwoord)innervatie voorziening van een lichaamsdeel met zenuweninsufficiënt ontoereikend, onvoldoende functionerend, tekortschietendintra-epidermaal in de opperhuidischemie ernstig gebrek aan bloedkeratine hoornmateriaal in huid, haren en nagelskeratinocyten hoorncellenkoude agglutinines antistoffen die de eigenschap hebben om rode bloedcellen te doen samen-

klonterenlaesie lokale beschadiging; elke afwijking in de huid kan een laesie genoemd

wordenlateraal aan de zijkantleukemie kwaadaardige woekering van leukocyten (witte bloedcellen) of de voorlopers

daarvanlichenificatie vergroving van het huidreliëflipiden vettenlongemfyseem aandoening met te veel lucht in de longenlongfibrose bindweefselvorming in de long met functieverlieslongitudinaal in de lengterichting lopendluxeren losmaken, veroorzakenlymfangitis ontsteking van de lymfevatenlymfoedeem oedeem door lymfestuwing ten gevolge van belemmerde afvoer in de

lymfevatenmaceratie verweking, weekmaking (van eelt)macroangiopathie afwijking aan de grote bloedvatenmacula vlek (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)malaise, algehele gevoel van ziek zijnmaligne degeneratie kwaadaardig wordenmediaal aan de middenzijde, in het middenmelanocyten pigmentcellenmetaboliet omzettingsproduct van stofwisselingmetabolisme stofwisselingmetabool van de stofwisseling, behorend bij de stofwisselingmetastasering uitzaaiingmethemoglobinemie aanwezigheid van methemoglobine (afwijkend hemoglobine) in het bloedmicroangiopathie beschadiging van de kleine bloedvaten

212 Verklarende woordenlijst

Page 5: Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50 cuticula 2, 4 – afwijking 102 cytostaticum 176 D Darier, ziekte van 150 dermatomyositis

migrans migrerend, zich verplaatsendmorbiditeit de mate van invaliditeit die achterblijft na het doorstaan van een ziekte of

operatiemortaliteit sterftepercentagemucoviscoïdose cystic fibrosis / taaislijmziekte; erfelijke ziekte met taai slijm, bindweefsel-

woekering en cystevorming in allerlei organenmultifocaal met ontwikkeling van een aantal haarden tegelijkmultipele veelvoudig, aanwezig op meer plaatsenmycosis fungoides kwaadaardige woekering van T-cellen, die begint in de huidnagelmatrix nagelwortel (waar de nagel gevormd wordt)necrose weefselversterf (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)nefrotisch syndroom klinisch syndroom van eiwitverlies in de urine, eiwitgebrek in het bloed en

oedemen (vochtophopingen) door een nierziekteneuropathie aandoening van een zenuwnodulus knobbeltje, bobbeltje (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)nodus knobbel, bobbel (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)nummulair muntgrootoedeem vochtophoping (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)oesofagus slokdarmonycholyse, onycholysis loslating van de nagelonychopathie nagelziekte, nagelafwijkingosteoartritis chronische ontsteking van bot en gewrichtenosteoom goedaardig gezwel bestaande uit botweefselpalma handpalmpalmoplantair van handpalm en voetzoolpancreas alvleesklierpapel pukkel (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)paraneoplastisch samenhangend met een neoplasma (een vorm van kanker)paraproteïnemie extra band in het eiwitspectrum van serum of urineparesthesie stoornis in de sensibiliteit (in het gevoel, het waarnemen)paroxismale hemoglobinurie in aanvallen optreden van aanwezigheid van bloed in de urinepathologie verandering in het lichaam in vorm of functie als gevolg van ziektepernicieuze anemie bloedarmoede door gebrek aan vitamine B12petechia bloeduitstorting (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)peutz-jegherssyndroom erfelijke ziekte gekenmerkt door darmpoliepen en pigmentvlekjes in en rond

de mondplanta voetzoolplaque plakkaat (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)pleura longvlies, borstvliespoly- voorvoegsel in samengestelde woorden, met de betekenis veelpolycyclisch opgebouwd uit vele, aan elkaar gegroeide ringenpolycytemie aanwezigheid van meer dan het normaal aantal aanwezige erytrocyten in

het bloedpolygonaal veelhoekigpolyposis ziekte met multipele poliepen in de darmporphyria cutanea tarda enzymatische stoornis in de porfyrinesynthese met als gevolg ophoping van

porfyrinemetabolieten in de huidprognose voorspelling of verwachting van de loop die een ziekte gaat nemenproliferatie celdelingproximaal aan de zijde van het middelpunt (het hart); voorbeeld: de bovenarm is het

proximale deel van de arm (en de onderarm het distale deel)purpura bloeduitstortingenpurulent etterigpus etterpustel etterpuist (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)ragade kloof (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)

Verklarende woordenlijst213

Page 6: Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50 cuticula 2, 4 – afwijking 102 cytostaticum 176 D Darier, ziekte van 150 dermatomyositis

recidief nieuwe aanval van een reeds doorstane en (schijnbaar) genezen ziekteremissie tijdelijke verbetering of verdwijnen van ziekteverschijnselenretinoïden van vitamine A afgeleide geneesmiddelen: etretinaat, isotretinoïne, acitretineruptuur verscheuring, scheursarcoïdose multisysteemziekte gekenmerkt door een granulomateuze ontstekings-

reactie in vele organen, vooral de huid, longen en ogensclerose verharding van de huid door verbindweefselingsebum de vettige substantie geproduceerd door talgklierensensibele zenuwen gevoelszenuwensézarysyndroom erytrodermische variant van mycosis fungoides, een kwaadaardige

woekering van T-cellen die begint in de huidsjögrensyndroom immuunziekte met droge slijmvliezen (ogen, mond, vagina)species soort (planten, dieren)squama schilfer (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)steatorroe vetdiarreestenose vernauwingsteriel niet besmet met micro-organismenstratum corneum hoornlaagsubcorneaal onder de hoornlaagsubcutaan in de subcutis gelegen, onderhuidssubcutis onderhuids weefselsubepidermaal onder de opperhuidsubunguaal onder de nagelsulfhemoglobinemie aanwezigheid van sulfhemoglobine (afwijkend hemoglobine) in het bloedsynthetiseren opbouwen, samenstellen, aanmakensyringomyelie ziekte met vorming van holten in het ruggenmergtangentieel van opzijteleangiëctasieën verwijde bloedvatenthermisch door temperatuurtoxiciteit giftigheidtransversaal in dwarse richtingtrauma letsel, verwonding, beschadiging (van welke aard dan ook)trombocytemie verhoogd aantal trombocyten (bloedplaatjes) in het bloedtumor zwelling (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)ulceratie verzwering, zweervormingulcereren zweren (werkwoord)ulcus zweer (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)uremie verhoogd gehalte van ureum in het bloed door het onvermogen van de

nieren om dit afbraakproduct voldoende uit te scheidenurtica kwaddel (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)urticaria netelroos, galbultenvasculair van, met betrekking tot de bloedvatenvasculitis ontsteking van bloedvatenvasoconstrictie vaatvernauwing door samentrekking van de bloedvatenvasodilatatie vaatverwijdingvenen aderenverruceus wratachtigvesikel blaasje (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)vulnus wond (definitie: Voeten en huid, tweede editie, par. 2.2)waldenströmmacroglo-bulinemie

kwaadaardige aandoening met macroglobulinen (grote eiwitten) in hetbloed

wegenergranulomatose ziekte met granulomateuze ontsteking in de luchtwegen, vasculitis in dehuid en nierontsteking

ziekte van Crohn chronische darmziekte met ontsteking van de dunne darm

214 Verklarende woordenlijst

Page 7: Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50 cuticula 2, 4 – afwijking 102 cytostaticum 176 D Darier, ziekte van 150 dermatomyositis

Register

215

Page 8: Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50 cuticula 2, 4 – afwijking 102 cytostaticum 176 D Darier, ziekte van 150 dermatomyositis

Aacitretine 181acrodermatitis continua Hallo-

peau 120alopecia areata 139anatomie en fysiologie van het

nagelapparaat 2anonychie 19

Bband– onychocorneale 2– onychodermale 2, 4– van Muehrcke 65Beau, lijn van 40bindweefselziekte 144blaar 142blaarvormende ziekte 142bloeduitstorting 77brachyonychie 27broze-nagelsyndroom 48bruine verkleuring 74bullosis diabeticorum 142

Cchevron nail 9chromonychie 58contacteczeem, allergisch 141corpus alienum 171crumbling 50cuticula 2, 4– afwijking 102cytostaticum 176

DDarier, ziekte van 150dermatomyositis 146digitale muceuze cyste 203doelgericht medicijn 180dwarsverlopende witte band 62dyschromie 58dyskeratosis follicularis 150dystrofie 29

Eeczeem 141elkonyxis 50embryologie 5

epidermolysis bullosa 142eponychium 2, 4erytrodermie 124erytronychie 67– longitudinaal 67, 70

Ffoto-onycholyse 88

Ggele-nagelsyndroom 71geneesmiddel 174geneesmiddelexantheem, bul-

leus 142glomuslichaampje 4granulatieweefsel 99granuloma teleangiectaticum 202groef 37– transversale 41groeisnelheid 7

Hhalf-om-halfnagel 66hemianonychie 19herringbone deformity 9horlogeglasnagel 21hyperkeratose, subunguale 100hyponychium 2, 102– afwijking 102

Iisotretinoïne 181

Kkalknagel 132keratinocyt 5keratoderma palmoplantare 122keratodermie, palmoplantaire 143klauwnagel 28, 46koenentumor 202koilonychie 23kruimelige nagel 50kunstnagel 141

Llepeltjesnagel 23leuconychia punctata 60leuconychia subtotalis 60leuconychia totalis 60leuconychia transversa 62leuconychia variegata 63leukonychie 59– echte 59, 60– pseudo- 66– schijnbare 59, 64lichen planus 136lichen striatus 151lijn– longitudinale 37– transversale 39– van Beau 40– van Mees 63longitudinale erytronychie 67, 70lunula 2, 4, 69– rode vlekjes 115lupus erythematodes 144

Mmacrodactylie 18macronychie 18Mees, lijn van 63melanonychia striata longitudina-

lis 74melanonychie 74melanoom 206micronychie 18Muehrcke, band van 65

Nnaevus verrucosus 151nagel– afwijking, psoriasis 108– anatomie 2– dikke 44– dystrofie 29– functie 2– ingegroeide 97– kind 7– loslating 82– ouderen 10– pijnlijke 156– ruwe 50– schimmelinfectie 128– structuur 2– verdikte 44– verkleuring 58

216 Register

Page 9: Verklarende woordenlijst 210 Register 215978-90-368-1318-1/1.pdf · corpus alienum 171 crumbling 50 cuticula 2, 4 – afwijking 102 cytostaticum 176 D Darier, ziekte van 150 dermatomyositis

nagelafwijking– bij inwendige ziekte 186– door geneesmiddel 174– door trauma 164nagelapparaat, tumor 200nagelbed 2, 4, 100– afwijking 100nagelgroei 7nagelmatrix 2, 5nagelplaat 3– putje in 43nagelriem 2, 4, 102nagelverkleuring– blauw 77– bruin of zwart 74– geel 71– groen 73, 112– rood 67– wit 59nagelvorming 5nagelwal 4, 94– afwijking 94– laterale 2– proximale 2nagelwortel 2, 5necrolyse, toxische epider-

male 142necrotisch plekje 104

Oolievlekfenomeen 111omloop 94onychoatrofie 44onychocryptose 97onychocyt 5onychodystrofie 29, 48onychodystrophia mediana canali-

formis 38onychogryfose 46onychohypertrofie 44, 46onycholyse 82, 112– oorzaak 84onychomadese 41, 89– latente 39onychomycose 116, 128onychorrhexis 37, 48onychoschisis lamellaris 48oudere 10

Ppachyonychia congenita 53pachyonychie 44, 53papegaaiensnavelnagel 28

paronychium 94– acuut 94– chronisch 95pemphigus 142perionychium 2pijn 156pincetnagel 25pityriasis rubra pilaris 122platonychie 28platte nagel 28pleksgewijze haaruitval 139porokeratose 153pseudoleukonychie 59, 66pseudomicronychie 18psoriasis 106– nagelafwijking 108psoriasis pustulosa 119psoriasis pustulosa palmoplanta-

ris 119pterygium– dorsaal 100– ventraal 102pterygium inversum unguis 102pterygium unguis 100pustulosis palmoplantaris 120putje 109putje in nagelplaat 43

Rraynaudfenomeen 147reactieve artritis 123Reiter, syndroom van 123retinoïden 181retronychie 98richel 37rode vlekjes in de lunula 115

Sschimmelinfectie nagel 128sclerose, systemische 147splinterbloeding 77stevens-johnsonsyndroom 142subunguale exostose 204subunguale hyperkeratose 113syndroom, van Reiter 123systemische sclerose 147

TTerry’s nagel 64trachyonychie 50trauma 164

– acuut 164– chronisch 166trommelstokvinger 21tubereuze sclerose 202tumor 200– goedaardig 201– koenen- 202– kwaadaardig 206– nagelplaat 200twenty-nail dystrophy 51

Uunguis incarnatus 97

Vverdikte nagel 44verdunde nagel 44verkleuring nagel 58verruca vulgaris 204visgraatmodel 9vreemd lichaam 171

Wwasbordnagel 39, 43wit half maantje 2

Yyellow nail syndrome 71

Zziekte, inwendige 186ziekte van Andrews 120ziekte van Darier 150

Register217