3-001

VERGADERING VAN WOENSDAG 21 JULI 2004 ___________________________

3-002

VOORZITTER: DE HEER BORRELL FONTELLES

Voorzitter (De vergadering wordt om 09.00 uur geopend)1

3-003

Martin, Hans-Peter (NI). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, gisteren voor de stemming zei u letterlijk dat alle grijze zones die het Parlement schade toebrengen moeten verdwijnen. De quaestoren hebben op 26 mei jongstleden een voor een groot aantal collega’s onbegrijpelijk besluit genomen als gevolg waarvan aan meer dan tweehonderd scheidende leden voor gisteren dagvergoedingen zijn uitbetaald. Ik verzoek u zich over de kwestie te buigen en na te gaan of deze dagvergoedingen kunnen worden teruggevorderd, anders wordt de belastingbetaler geconfronteerd met een nieuwe schadepost van tussen de vijftig- en honderdduizend euro.

3-004

De Voorzitter. − Hartelijk dank, mijnheer Martin. Wij zullen uw opmerking bestuderen en indien nodig zullen er gepaste maatregelen worden genomen.

3-005

Europese Raad / Iers voorzitterschap

3-006

De Voorzitter. − Aan de orde is de gecombineerde behandeling van het verslag van de Europese Raad en de verklaring van de Commissie: Europese Raad van 17/18 juni en 29 juni 2004, en de verklaring van de Raad: Werkzaamheden tijdens het Iers voorzitterschap.

3-007

Ahern, Bertie, Raad. − A Uachtaráin Borrell, A Uachtaráin Prodi, a Chomhaltaí Onóracha de Pharlaimint na hEorpa, agus a dhaoine uaisle. Tá an-áthas orm a bheith anseo inniu ag an gcéad Seisiún Iomlánach den suí nua de Pharlaimint na hEorpa. Ba mhaith liom an deis seo a ghlacadh le comhghairdeas a dhéanamh le gach comhalta nua ó na fiche cúig Ballstát den Aontas Eorpach ar a dtoghadh an mhí seo caite i bhfeidhmiú an ghnímh daonlathais osnáisiúnta is mó riamh sa domhan. Is maith an rud daoine a bhí anseo cheana a fheiceáil in aontas le daoine nua a bheith i láthair. (EN) (Voorzitter Borrell, voorzitter Prodi, geachte afgevaardigden van het Europees Parlement, dames en heren, het stemt mij bijzonder tevreden hier vandaag aanwezig te zijn bij deze eerste plenaire vergadering van het nieuwe Europees Parlement. Ik zou van deze

1 Goedkeuring door de Raad van de door het Parlement in eerste lezing geformuleerde standpunten (artikel 66 van het Reglement) - Van de Raad ontvangen verdragsteksten – Samenstelling fracties –Regeling van de werkzaamheden: zie notulen.

gelegenheid gebruik willen maken om alle leden uit de 25 lidstaten van de Europese Unie te feliciteren met hun verkiezing vorige maand tijdens de grootste supranationale oefening in democratie die ooit op deze wereld heeft plaatsgevonden. Het is goed om hier zowel bekende als nieuwe gezichten te zien.) Mijnheer de Voorzitter, ik zie dat een aantal afgevaardigden problemen heeft met de ontvangst van hun vertolking uit het Iers. Wanneer het Iers in Europa volledig wordt erkend, hebben we misschien een probleem minder. Het stemt mij bijzonder tevreden hier vandaag aanwezig te zijn bij deze eerste plenaire vergadering van het nieuwe Europees Parlement. Ik zou van deze gelegenheid gebruik willen maken om alle leden uit de 25 lidstaten van de Europese Unie te feliciteren met hun verkiezing vorige maand tijdens de grootste supranationale oefening in democratie die ooit op deze wereld heeft plaatsgevonden. Het is goed om hier zowel bekende als nieuwe gezichten te zien. Verder wil ik u, Voorzitter Borrell, feliciteren met uw verkiezing tot Voorzitter van het Europees Parlement en u veel succes wensen. In Ierland, en met name als vertrekkend voorzitterschap, zijn we ons terdege bewust van de cruciale en constructieve rol die het Parlement vervult in het werk van de Europese Unie. Tijdens ons voorzitterschap hebben we de relatie met het Europees Parlement ervaren als buitengewoon coöperatief en gebaseerd op wederzijdse ondersteuning, hetgeen essentieel was bij het verwezenlijken van veel van de doelen van ons voorzitterschap. Ik wens u veel succes bij het uitoefenen van uw ambt in de komende jaren. Ik ben hier vandaag om verslag te doen van de resultaten van de Europese Raad van juni en van het werk van het Ierse voorzitterschap van de Raad gedurende het eerste halfjaar van 2004. Voordat ik dat doe wil ik echter de twee voornaamste beginselen schetsen die het voorzitterschap van Ierland kenmerkten en tevens de fundamenten vormen voor Ierlands algemene benadering van Europese aangelegenheden. Het eerste en meest fundamentele beginsel waarop onze benadering gebaseerd was is dat Europa moet werken - en zichtbaar moet werken - voor zijn burgers. Te vaak gebeurt het dat debatten over Europese kwesties ontsporen, waarna men verdwaalt in een wereld van jargon en theorie. Hierdoor loopt Europa het reële gevaar de aandacht en, na verloop van tijd, ook de steun van zijn burgers te verliezen. De Europese Unie is geen theoretische zaak. Zij is daadwerkelijk van invloed geweest op het leven van haar burgers en dat zal zo blijven. Zonder de Unie had Europa zich niet kunnen herstellen na de verwoestingen die de beide wereldoorlogen hadden veroorzaakt. Zonder haar had Europa nu geen vitale gemeenschappelijke

6 21/07/2004

markt gehad of een sterke en stabiele gemeenschappelijke munt kunnen opzetten. Zonder haar hadden we nu niet de kaders voor sociale en milieubescherming gehad die de hoekstenen van het Europese model vormen. En uiteraard hadden we zonder haar niet in de positie verkeerd om die Europeanen te omarmen en ondersteunen die zo zwaar hebben geleden onder een halve eeuw van totalitaire onderdrukking. We moeten er allemaal naar streven van de nieuwe uitgebreide Europese Unie een Unie te maken die relevant is voor onze burgers en tegemoetkomt aan hun wensen. Om dat te bereiken moeten we onze aandacht richten op de zaken die ons verenigen in plaats van op zaken die ons verdelen. We moeten ons concentreren op de voornaamste zorgen van onze burgers: banen, sociale en milieubescherming, vrede en veiligheid. Dat zijn altijd de ingrediënten van het succes van Europa geweest en daarnaar moet onze aandacht als leiders, wetgevers en Europeanen dan ook blijven uitgaan. Het tweede beginsel dat ten grondslag heeft gelegen aan onze benadering van Europa is het beginsel van rechtvaardigheid. Of je nu groot bent of klein − zoals Ierland − de regels moeten worden nageleefd. De rechtvaardige, eerlijke en transparante toepassing van deze regels is wellicht zelfs nog belangrijker. De Europese Unie heeft een gebied gecreëerd waar ieders zorgen gerespecteerd kunnen worden, waar ieders identiteit versterkt kan worden en waar ieders fundamentele belangen en rechten beschermd kunnen worden. Het is van groot belang dat de tradities van gelijkheid, rechtvaardigheid en samenwerking, die altijd de hoekstenen van de Europese Unie hebben gevormd, in de nieuwe, uitgebreide Unie worden verstevigd. Toen ik dit Parlement in januari toesprak, heb ik vijf belangrijke werkterreinen voor het Ierse voorzitterschap uiteengezet. We streefden naar een snel en succesvol eindresultaat van het werk van de Intergouvernementele Conferentie. We streefden naar een succesvolle uitbreiding en we streefden ernaar de lopende uitbreidingsonderhandelingen te bevorderen. Wij waren vastbesloten ervoor te zorgen dat de Europese voorjaarstop een bijdrage zou leveren aan het revitaliseren en stimuleren van de Lissabon-strategie. Ik heb in maart 2004 uitgebreid verslag gedaan aan het Parlement over deze kwestie. Op het terrein van justitie en binnenlandse zaken streefden we ernaar de toezeggingen na te komen die zijn vastgelegd in het Verdrag van Amsterdam en het programma van Tampere. Tot slot, maar zeker niet minder belangrijk, hebben we geprobeerd nieuwe samenhang en impuls te geven aan de buitenlandse agenda van de Europese Unie. Een van de voornaamste onderwerpen op onze agenda, en tevens een kwestie die we tot mijn grote genoegen succesvol hebben kunnen afsluiten, was de voordacht van de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie. José Manuel Durão Barroso heeft zijn rol in de zoektocht naar de volgende voorzitter van de Commissie ten volle vervuld. Pas tegen het einde van het proces liet

hij zijn eigen naam naar buiten komen als kandidaat voor de post. Ik ben dan ook zeer tevreden dat de Europese Raad unaniem heeft besloten de heer Durão Barroso voor te dragen als kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. In deze cruciale fase in de ontwikkeling van de Unie hadden we ons geen betere kandidaat kunnen wensen. Hij is iemand die bereid is leiding te geven en die beslissingen kan nemen. Hij is overtuigd Europeaan en is bijzonder goed bekend met de belangen van alle lidstaten, groot en klein, oud en nieuw. Ik beveel hem dan ook zonder aarzeling bij u aan. Voorts stemt het mij tevreden dat het mogelijk is gebleken overeenstemming te bereiken over enkele andere belangrijke benoemingen. Javier Solana, die zijn huidige functies uitstekend heeft vervuld, zal zijn ambt van secretaris-generaal van de Raad blijven uitoefenen, en Pierre de Boissieu zal in functie blijven als plaatsvervangend secretaris-generaal. Wanneer de Europese Grondwet in werking treedt, dat wil zeggen zodra deze in alle lidstaten geratificeerd is, zal secretaris-generaal en Hoge Vertegenwoordiger Solana de eerste minister van Buitenlandse Zaken van de Unie worden. Een bijzonder hoogtepunt van ons voorzitterschap was, uiteraard, het akkoord over een nieuwe Grondwet dat wij op 18 juni tijdens de Intergouvernementele Conferentie wisten te bereiken. Dit akkoord is het resultaat van meer dan tweeëneenhalf jaar werk dat begon met de Verklaring van Laken in december 2001. De nieuwe Grondwet is een eerbetoon aan de toewijding en politieke wil van alle deelnemers aan de Europese Conventie en de Intergouvernementele Conferentie. Desalniettemin wil ik vandaag in het bijzonder mijn waardering uitspreken voor het werk van het Europees Parlement. Gedurende het hele proces, in de Europese Conventie en de IGC, heeft het Parlement zich buitengewoon betrokken betoond bij de Europese Unie en bij de burgers wier belangen het rechtstreeks vertegenwoordigt. Met name in het resultaat van de Conventie – dat door de Intergouvernementele Conferentie grotendeels onveranderd is gelaten – is veel terug te vinden van wat door de vertegenwoordigers van dit Parlement naar voren is gebracht. Verder ben ik mij ervan bewust dat het Parlement gedurende de Intergouvernementele Conferentie steeds dezelfde positieve, flexibele en constructieve houding heeft aangenomen. Ik wil vooral mijn erkentelijkheid uitspreken voor het moeilijke werk dat is verricht om oplossingen te vinden voor kwesties die het Parlement met name zorgen baarden, hetgeen essentieel was voor het bereiken van algehele overeenstemming. Een definitief akkoord was onmogelijk geweest zonder de assistentie en toewijding van het Parlement. Ik wil u allen hartelijk bedanken en dan met name de heren Brok en Hänsch en, uiteraard, de voormalig Voorzitter van het Europees Parlement, de heer Cox. Zij hebben buitengewoon veel hulp, assistentie en inspiratie

21/07/2004 7

gegeven aan mijzelf en de heer Roche, mijn minister voor Europa, die mij hier vandaag vergezelt. Wij waarderen al hun hulp ten zeerste. U bent in deze fase allen ongetwijfeld volledig op de hoogte van de inhoud van de Grondwet. Desalniettemin zou ik stil willen staan bij enkele kenmerken ervan die de Grondwet tot zo’n positieve stap voorwaarts maken voor de Unie. We zijn erin geslaagd om in één enkel document duidelijk vast te leggen wat de Unie is en wat zij doet. We hebben een reeks waarden en doelstellingen gedefinieerd waarin wij ons allemaal kunnen vinden en die de Unie uniek maken in de wereld. We hebben de democratische legitimiteit van de Europese Unie vergroot door de bevoegdheden van het Europees Parlement uit te breiden. Daarnaast hebben we de rol van de nationale parlementen en de openbaarheid binnen de Raad van ministers versterkt. We hebben de verdeling van de bevoegdheden tussen de Unie en de lidstaten verhelderd. Het is nu duidelijk hoe besluiten worden genomen, en wie het recht heeft deze te nemen. Ook de beginselen van subsidiariteit en proportionaliteit zijn versterkt. We hebben het Handvest van de grondrechten tot integraal onderdeel van de Grondwet gemaakt. Het is een aanzienlijke vooruitgang op het terrein van de mensenrechten dat de instellingen van de Unie en de lidstaten bij de tenuitvoerlegging van EU-wetgeving voortaan gebonden zullen zijn aan het Handvest, en dat de burgers van de Unie het recht zullen hebben op wettelijke genoegdoening wanneer zij vinden dat hun rechten niet worden geëerbiedigd. Bovendien zal de Unie toetreden tot het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens, hetgeen zal leiden tot meer consistentie tussen de gerechtshoven in Straatsburg en Luxemburg. We zijn een institutioneel kader overeengekomen dat de rechten van alle lidstaten in alle instellingen van de Unie volledig eerbiedigt. Elke lidstaat zal tot 2014 een lid voor de Commissie voordragen. Tegen die tijd zal de overgang gemaakt worden naar een kleinere Commissie, samengesteld uit leden die afkomstig zijn uit tweederde van de lidstaten en die geselecteerd worden op basis van volledig gelijke rotatie, tenzij de Europese Raad met eenparigheid van stemmen besluit een andere omvang vast te stellen. We hebben op deze manier een basis gelegd voor een Commissie die ook in de toekomst efficiënt zal functioneren, hetgeen, dat zult u zeker met mij eens zijn, van cruciaal belang is voor de Unie. Het beginsel van stemmen bij dubbele meerderheid, waarin de duale aard van de Unie als een Unie van staten en burgers besloten ligt, zal op dusdanige wijze ten uitvoer worden gelegd dat tegemoet wordt gekomen aan de zorgen van alle deelnemers aan de IGC en dat de doelmatigheid van de besluitvorming wordt versterkt. De nieuwe regelingen met betrekking tot een gedeeld voorzitterschap, waarin drie lidstaten samen een overeengekomen programma ten uitvoer leggen, zullen de Raad helpen doeltreffender en efficiënter te worden.

De nieuwe permanente voorzitter van de Europese Raad, de minister van Buitenlandse Zaken en de Europese Dienst voor extern optreden zullen de coördinatie verbeteren en de Unie in staat stellen een doeltreffender rol te spelen in de haar omringende wereld. Dit zijn allemaal opmerkelijke prestaties, die volgens velen aan het begin van het Conventie-proces onmogelijk waren. Ik wil alle deelnemers aan de Conventie bedanken, iedereen die ons heeft geholpen, mijn goede collega de voorzitter van de Commissie, de heer Prodi, zijn collega’s die zo hard hebben gewerkt om ons bij ons werk te assisteren, en, uiteraard, de heer Giscard d’Estaing, de voorzitter van de Conventie. Er wordt nu gewerkt aan de voorbereiding van de tekst voor ondertekening door de staatshoofden en regeringsleiders op 29 oktober te Rome. Na de ondertekening zal de aandacht zich richten op de ratificatie, die uiterlijk voor november 2006 voltooid dient te zijn. Een aantal lidstaten zal referenda houden, andere zullen de tekst ratificeren via parlementaire procedures. Los van de keuze die de lidstaten hebben gemaakt, is het ons aller plicht uit te leggen wat er in de Grondwet staat en waarom deze zoveel goeds brengt voor de Unie, de lidstaten en met name onze burgers. De vragen die werden gesteld op de Europese Raad van Laken in december 2001 − hoe maken we de Unie doeltreffender en efficiënter; hoe kunnen we ervoor zorgen dat ze een doeltreffender rol in de haar omringende wereld kan spelen; en hoe brengen we de Unie dichter bij de burgers − zijn allemaal volledig beantwoord. Onze nieuwe Grondwet zal de Unie in staat stellen de uitdagingen waarvoor ze zich gesteld ziet met vertrouwen tegemoet te treden, terwijl zij zich blijft verbreden en verdiepen. De Unie heeft de afgelopen jaren een langdurig en uitgebreid proces van Verdragswijzigingen doorgemaakt. Het is nu tijd om voldoende vertrouwen te stellen in de nieuwe Grondwet en deze te zien als het nieuwe fundament van de Unie, precies zoals het Verdrag van Rome ons gedurende ruim een halve eeuw zo goed van pas is gekomen. We moeten onze aandacht nu volledig richten op het formuleren en ten uitvoer leggen van dat beleid dat onze burgers van ons verwachten. Nu onze Unie zich uitbreidt, is het van essentieel belang dat we in staat te blijven besluiten te nemen die tegemoetkomen aan de behoeften van onze burgers. De nieuwe Europese Grondwet zal de Unie in staat stellen constructief om te gaan met de toekomstige uitdagingen en kansen waarmee zij te maken zal krijgen. Tijdens onze termijn van een halfjaar als voorzitter had Ierland de eer en het voorrecht om op 1 mei tien nieuwe lidstaten te verwelkomen tot de Europese Unie. We hebben stilgestaan bij deze gebeurtenis met een formele en symbolische ceremonie − een “Day of Welcomes” − in Dublin. Dit was zonder meer een historisch moment voor de Europese Unie. Het was een moment van grote kansen en hoop voor alle volkeren van Europa.

8 21/07/2004

Het uitbreidingsproces is op 1 mei uiteraard niet ten einde gekomen. Wij hebben tot onze vreugde aanzienlijke vooruitgang geboekt bij de onderhandelingen met Bulgarije en Roemenië. De Europese Raad heeft met grote tevredenheid geconstateerd dat Bulgarije de onderhandelingen met betrekking tot alle openstaande hoofdstukken voorlopig heeft afgesloten. Daarnaast heeft ook Roemenië aanzienlijke vooruitgang geboekt, en de onderhandelingen over drie hoofdstukken van het acquis voorlopig afgesloten. Een voorbeeld van een zeer concrete stap op weg naar uitbreiding is het feit dat men onlangs onder Nederlands voorzitterschap begonnen is met het werk aan de opstelling van het toetredingsverdrag. Wij moedigen beide landen aan hun inspanningen voort te zetten en te versnellen en we kijken uit naar hun toetreding in januari 2007, mits zij er klaar voor zijn. Tijdens de Europese Raad van juni werd met tevredenheid kennis genomen van de aanzienlijke vooruitgang die Turkije is blijven boeken gedurende het hervormingsproces en van de aanhoudende inspanningen van de Turkse regering om te voldoen aan de politieke criteria van Kopenhagen. De Unie heeft haar toezegging bekrachtigd dat, als het oordeel van de Europese Raad in december over het voldoen aan de politieke criteria positief is, de toetredingsonderhandelingen met Turkije onverwijld geopend zullen worden. Deze beslissing zal worden genomen op basis van het verslag en de aanbeveling van de Commissie. Ze zal op objectieve en transparante wijze tot stand komen. Tijdens de Europese Raad van juni werd tevens besloten dat Kroatië kandidaat is voor het lidmaatschap en dat de onderhandelingen begin 2005 van start dienen te gaan. Ons voorzitterschap was verantwoordelijk voor het afhandelen van de eerste fase van de onderhandelingen over de toekomstige financiële vooruitzichten, die bepalend zullen zijn voor de financiering van de Unie in de periode 2007-2013. Ons doel was de ideeën van de Commissie tot in detail te onderzoeken en de Commissie feedback te geven bij het voorbereiden van haar wetgevingsvoorstellen. Dit hebben we gedaan, en tijdens de Europese Raad van juni was het oordeel dat het verslag dat wij hadden opgesteld een waardevolle bijdrage was. In juni kwamen we voorts overeen volgend jaar politieke overeenstemming te bereiken over het dossier. Op het terrein van justitie en binnenlandse zaken heeft ons voorzitterschap zich geconcentreerd op het nakomen van de toezeggingen die gedaan zijn in het kader van het Verdrag van Amsterdam en in het bredere programma van Tampere voor het opzetten van een ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid. De afgelopen zes maanden is hierbij zeer aanzienlijke vooruitgang geboekt. We hebben de richtlijn inzake de erkenning en status van vluchtelingen aangenomen en een politiek akkoord bereikt over de richtlijn inzake asielprocedures. De twee hoekstenen voor een gemeenschappelijk asielstelsel zijn hiermee nu gelegd.

We hebben een akkoord over het opzetten van een Europees agentschap voor het grensbeheer dichterbij gebracht. Dit is een belangrijke maatregel in de strijd tegen illegale immigratie. Verder hebben we een politiek akkoord bereikt over de richtlijn inzake toelating van onderdanen van derde landen met het oog op studie of andere doeleinden, waarin de positieve bijdrage aan de Unie wordt onderkend die legale migratie levert. We hebben ons ingespannen om betere toegang tot de rechter in het buitenland te bevorderen voor de burgers van de Unie. Zo hebben we bijvoorbeeld de richtlijn betreffende slachtoffers van misdrijven aangenomen, waarmee schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven wordt gewaarborgd. In 2004 loopt het vijfjarenprogramma van Tampere af. In juni kwam de Europese Raad overeen dat de tijd rijp is voor de volgende fase van het proces en de Commissie zal voorstellen voorbereiden die in december in overweging zullen worden genomen. Op het verwante terrein van terrorisme, en in de nasleep van de gruwelijke terroristische aanslagen in Madrid, heeft de Europese Raad in maart een verklaring betreffende de bestrijding van terrorisme aangenomen. In juni hebben we nota genomen van de aanzienlijke vooruitgang die was geboekt bij de tenuitvoerlegging van de maatregelen die in de verklaring uiteen worden gezet evenals van het werk van de coördinator voor terrorismebestrijding van de Europese Unie. De volgende stappen staan nu opgesomd in het herziene actieplan, dat eveneens in juni werd aangenomen. Op het terrein van de buitenlandse betrekkingen hebben we ernaar gestreefd een nieuwe samenhang en impuls te geven aan de complexe buitenlandse agenda van de Europese Unie. Daarbij hebben wij de Europese veiligheidsstrategie die in december vorig jaar door de Europese Raad is aangenomen als leidraad gehanteerd. Ik ben van mening dat onze inspanningen op dit gebied buitengewoon succesvol zijn geweest. We hebben de nadruk gelegd op doeltreffend multilateralisme, conflictpreventie en de ontwikkeling van een Europees veiligheids- en defensiebeleid. Wij hebben gewerkt aan het versterken en ontwikkelen van de belangrijkste partnerschappen, inclusief de transatlantische relatie, op basis van onze gezamenlijke belangen en waarden. We hebben hard gewerkt om ervoor te zorgen dat de doelstellingen van de Millenniumverklaring, waarin sterk de nadruk wordt gelegd op het uitroeien van armoede, duurzame ontwikkeling en de HIV/aids-epidemie, de aandacht kregen die zij verdienen. Velen van u in dit Parlement volgen nauwgezet allerlei kwesties op het terrein van buitenlandse betrekkingen die van bijzonder belang zijn voor u en uw kiezers. U bent dan ook bekend met de vooruitgang die het afgelopen halfjaar geboekt is en u weet ook wat er nog moet gebeuren op vele uitdagende terreinen. Bij al deze kwesties – of het nu gaat om de transatlantische

21/07/2004 9

betrekkingen, de relaties van de Europese Unie met Afrika of de noodzaak onze banden met Rusland en Azië aan te halen – kunnen we daadwerkelijke en duurzame vooruitgang melden. We hebben onder alle leden van het Parlement een verslag over het Ierse voorzitterschap van de Europese Unie verspreid, waarin de voornaamste ontwikkelingen ten aanzien van de buitenlandse agenda voor onze halfjaarlijkse termijn uiteengezet worden, evenals de ontwikkelingen die verband houden met de interne agenda van de Unie. In het aansluitende debat geef ik graag antwoord op uw eventuele vragen. Het afgelopen halfjaar is voor ons allen uitdagend en bevredigend geweest. Toen ik dit Parlement toesprak aan het begin van het voorzitterschap heb ik gezegd dat onze algemene doelstelling was te zorgen voor resultaten die een positieve invloed zouden hebben op het leven van de burgers van Europa. Ik ben er ten volle van overtuigd dat de Unie met de geslaagde uitbreiding, het akkoord over de Europese Grondwet en de substantiële vooruitgang die het afgelopen halfjaar is geboekt met betrekking tot de Lissabon-agenda, op het terrein van justitie en binnenlandse zaken en ten aanzien van onze relaties met onze voornaamste partners, een grote stap voorwaarts heeft gezet. Daarnaast moeten we allemaal blijven werken aan betere communicatie met onze burgers, zodat zij beter kunnen worden geïnformeerd over en meer kunnen worden betrokken bij ontwikkelingen binnen de Unie die op zoveel verschillende manieren hun dagelijks leven positief beïnvloeden. Ik twijfel er niet aan dat het Nederlandse voorzitterschap net zo succesvol zal zijn, hoewel we weten dat het een uitdagende taak is. Net als het Parlement wens ik onze opvolgers het allerbeste. Het thema van het Ierse voorzitterschap was “Europeans working together”. Ik ben van mening dat de Raad en het Europees Parlement het afgelopen halfjaar op voorbeeldige wijze hebben samengewerkt. Deze ervaring heeft mij de vaste overtuiging gegeven dat wij – als lidstaten en instellingen – door middel van coöperatieve samenwerking een beter Europa kunnen opbouwen en kunnen bijdragen aan een eerlijker, veiliger en vrediger wereld. Ik vind het een grote eer verslag te mogen doen van het halfjaar dat het Ierse voorzitterschap heeft geduurd, hoewel het uiteraard niet slechts om een halfjaar gaat, gezien het feit dat aan elk voorzitterschap een inleidende periode van ongeveer een jaar voorafgaat. Om die reden heb ik de afgelopen 18 maanden contact onderhouden met de leiders van de verschillende fracties in het Parlement. Ik wil hen bedanken voor de tijd die zij voor mij hebben vrijgemaakt en voor hun bezoek aan Dublin in december 2003. Zij hebben mij zeer goed geadviseerd. Gedurende het voorzitterschap zijn vooral minister Cowen en minister Roche hier vele malen geweest. Al mijn collega’s zijn hoffelijk ontvangen. Wij

waren vastbesloten nauw samen te werken met het Parlement, daaraan veel tijd te besteden, te luisteren naar de meningen van de leden en die te weerspiegelen via de instellingen en in ons werk. De ervaring is enorm bevredigend geweest. Het is een hele uitdaging voor een klein land. Wij beschikken niet over achthonderd functionarissen die we mee kunnen nemen naar vergaderingen van de Europese Raad, of over drie vliegtuigen. Wij hebben geen enorm ambtenarenapparaat. Wij hebben echter wel ambassadeur Anderson en haar mensen, die in Brussel buitengewoon hard voor ons hebben gewerkt, en onze mensen die zich hier in het Parlement hebben ingezet. Al met al een klein team, en daardoor hebben we veel mensen hier ook persoonlijk leren kennen. Om die reden wil ik u zeggen hoe blij ik ben dat ik hier vandaag kan zijn om u te bedanken voor uw samenwerking en om het nieuwe Parlement, met name de nieuw gekozen afgevaardigden, succes te wensen. Zij beginnen aan een spannend deel van hun eigen politieke loopbaan. De terugkerende afgevaardigden zou ik willen zeggen dat ik hoop dat we in Ierland de goede banden kunnen behouden die we zijn aangegaan. Ik wens vooral mijn Ierse collega’s, van welke politieke kleur ook, het komende halfjaar veel succes. Tot slot, Voorzitter Borrell, wacht u, zoals ik aan het begin reeds heb gezegd, een zware taak – een uiterst veeleisende functie – zowel binnen het Parlement als in internationaal verband. Ik wens u daarbij heel veel succes. (Levendig applaus)

3-008

Prodi, Romano, voorzitter van de Commissie. – (IT) Mijnheer de Voorzitter, hooggeachte Taoiseach, dames en heren, laat mij om te beginnen de nieuwe voorzitter opnieuw gelukwensen met zijn recente verkiezing. Het doet mij verder veel genoegen de leden die in alle lidstaten gekozen zijn hier eindelijk bij elkaar te zien in de uitgebreide plenaire vergadering. Voor het eerst is het nieuwe Europa hier in dit Parlement tastbaar aanwezig, en dat is een opwindende en belangrijke zaak. Onze Unie heeft nu de instrumenten nodig voor doeltreffende besluitvorming en actie. Dit sluit aan bij wat de Taoiseach zojuist heeft gezegd over de successen van het Ierse voorzitterschap en met name de uitkomst van de Europese Raad. Ik wil het Ierse voorzitterschap, en dan met name Bertie Ahern en zijn collega's, complimenteren met hun diplomatieke vaardigheden, hun politiek inzicht en hun grote toewijding aan de Europese zaak. Ten eerste: de Intergouvernementele Conferentie is tijdens de afgelopen termijn afgesloten met een overeenkomst over de Europese Grondwet. Zoals iedereen weet, is het laatste traject op weg naar een grondwet altijd het zwaarste, en het Ierse voorzitterschap heeft de Conferentie geleid met respect voor ieders positie en aandacht voor elk detail. Het heeft innovatieve

10 21/07/2004

oplossingen voorgesteld zonder het algemene evenwicht uit het oog te verliezen en het heeft alle partijen ervan weten te overtuigen dat dit zowel een krachtig document als een serieus en realistisch compromis is. Met andere woorden: dit Grondwettelijk Verdrag is op dit moment de best haalbare overeenkomst. Wij mogen het werk van de Taoiseach niet onderschatten; hij heeft zich persoonlijk enorm ingespannen om de obstakels op de meest gevoelige punten te overwinnen. Wie terugkijkt op de afgelopen vijf jaar, kan de buitengewone ontwikkelingen in onze Unie niet zijn ontgaan. Toen ik dit Parlement voor het eerst toesprak, op 5 mei 1999, was het Verdrag van Amsterdam juist in werking getreden. Niemand kon zich destijds voorstellen dat we een nieuwe Grondwet zouden krijgen. Nu is het niet alleen duidelijk dat er een Grondwet bestaat, maar ook dat we er niet buiten kunnen, en de reden hiervoor is simpel: de Grondwet stelt ons in staat efficiënter te werk te gaan in het belang van onze burgers. De Grondwet versterkt de democratie, de transparantie en het gevoel van verantwoordelijkheid. Hij bevat onze waarden en onze beginselen en biedt een sterke rechtsgrondslag voor ons beleid. Ik wil bovenal benadrukken dat in de Grondwet het Handvest van de grondrechten opgenomen is en dat het beginsel van de dubbele meerderheid geïntroduceerd wordt voor Raadsbesluiten die bij gekwalificeerde meerderheid worden genomen. Niemand pretendeert dat deze Grondwet volmaakt is. Zoals u wel weet, zou de Commissie liever hebben gezien dat de Unie op bepaalde gebieden meer bevoegdheden zou krijgen, met name op het gebied van economisch bestuur. In dit verband ben ik ingenomen met de recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie, waarmee een aantal regels van het Verdrag en het Stabiliteits- en groeipact worden verhelderd. Unanimiteit is nog altijd vereist op bepaalde terreinen, zoals belastingen, eigen middelen, de financiële vooruitzichten en, althans voor een deel, sociaal beleid en buitenlands beleid. Desondanks betekent de Grondwet een enorme stap voorwaarts op de weg naar Europese integratie, en in de nabije toekomst moeten we allen samenwerken en ons richten op het proces van ratificatie. In vele landen zal de kiezer worden opgeroepen om in referenda zijn mening over de Grondwet te geven. Of de ratificatie nu geschiedt door middel van een volksreferendum of via een parlementaire procedure, dit is het moment waarop de standpunten duidelijk gemaakt moeten worden. In de komende maanden zullen we de kiezers daarom moeten uitleggen wat de Unie is en wat ze niet is, waarom we haar goed moeten laten functioneren en wat de nieuwe regels zijn. We moeten een uitvoerig debat op gang brengen over de Grondwet en de betekenis daarvan voor de toekomst van Europa. Wij moeten ervoor zorgen dat de referenda of parlementaire stemmingen niet alleen een weergave zijn van de politieke situatie in de afzonderlijke lidstaten, maar ook een weloverwogen, op kennis van zaken gebaseerde reactie vormen op de kwesties waar het werkelijk om gaat in Europa.

De zaak waar het echt om gaat, zoals ik al zei, is Europa zelf, want het afwijzen van de Grondwet zou een enorme tegenslag zijn voor het integratieproces. Mijn feitelijke angst is dat nationale vraagstukken de kwesties waar het echt om gaat in het Europees debat naar de achtergrond zullen verdringen, en dat gevestigde belangen van de korte termijn de grote stap voorwaarts die de Grondwet mogelijk maakt, uiteindelijk in gevaar zullen brengen. Dit betekent voor ons op de allereerste plaats dat we de juiste vragen aan de orde moeten stellen in de nationale debatten in de lidstaten. Ik wil hier in het bijzonder reageren op een punt van kritiek dat al geruime tijd naar voren gebracht wordt, namelijk dat de Grondwet een stap terug betekent in de Europese sociale dimensie. Ik kan u zeggen dat dit niet het geval is. De Grondwet laat het gemeenschappelijk beleid van de Unie in wezen ongewijzigd, maar creëert een referentiekader waarbinnen de instellingen op meer doelgerichte wijze kunnen handelen in het gemeenschappelijk belang. Dit geldt zowel voor maatregelen met betrekking tot de interne markt als voor het sociaal beleid. Dames en heren, ik wil u erop wijzen dat de Grondwet ook een aantal stappen voorwaarts betekent. Volledige werkgelegenheid en sociale vooruitgang zijn tot belangrijke doelstellingen van de Unie verheven, terwijl gendergelijkheid en rechten van minderheden zijn erkend als gemeenschappelijke waarden van de lidstaten. De Grondwet stipuleert ook dat de Unie de economische, sociale en geografische cohesie moet bevorderen, evenals solidariteit tussen de lidstaten; dat de Unie de rol van beide partners van het bedrijfsleven op Europees niveau erkent en officieel steunt, en dat zij hun onderlinge dialoog bevordert met volledig respect voor hun autonomie; en dat het handelsbeleid van de Unie geen belemmering mag vormen voor de organisatie van de diensten op het gebied van sociale zekerheid, onderwijs en volksgezondheid. Tot slot erkent de Grondwet de waarde van openbare diensten en de rol die zij spelen bij de bevordering van sociale en geografische cohesie. Over de hele linie is de Grondwet daarom ambitieuzer, samenhangender en completer dan de huidige Verdragen, ook op het sociale vlak. Dit zijn in essentie eerder politieke dan technische punten, en we moeten onze politieke werkzaamheden voortzetten om vooruitgang te boeken in deze richting. Onze burgers richten zich altijd in de eerste plaats op de sociale dimensie van Europa, en een meer politiek georiënteerd Europa zal ons helpen deze te consolideren. Daarom doe ik een klemmend beroep op alle afgevaardigden om ervoor te zorgen dat de burgers weten om welke zaken het echt gaat wanneer het moment is gekomen om de Grondwet te ratificeren. Een stem voor de Grondwet betekent ook een stem voor dit rijkgeschakeerde Europees sociaal kader. De Grondwet is zonder meer een prestatie van historische proporties, maar het is niet de enige beslissing die op de laatste Europese Raad is genomen. Ik denk onder andere aan de erkenning van Kroatië als kandidaat-lidstaat. Dit besluit is een bevestiging van de bereidheid van de Unie om de landen in dat deel van het

21/07/2004 11

continent, die zoveel doorgemaakt hebben, uitzicht te bieden op toetreding. Nu de Raad van mening is dat Kroatië aan de criteria van Kopenhagen voldoet, kunnen de onderhandelingen begin 2005 van start gaan. Ook de Macedonische regering heeft inmiddels een verzoek tot toetreding ingediend, en ze zet zich tot het uiterste in om dit verzoek ingewilligd te zien. Op het vlak van justitie en binnenlandse zaken zijn er grote vorderingen gemaakt met betrekking tot het actieplan voor de strijd tegen het terrorisme, maar er is ook een aantal onzekerheden gerezen. Wij boeken nog steeds vooruitgang in het Tampere-programma, dat nu echter toe is aan een nieuwe fase in de uitvoering. De Raad heeft de lidstaten ook verzocht de uitvoering van de maatregelen die aan de Lissabon-strategie verbonden zijn te voltooien. Dit is een gecompliceerd onderwerp, waarbij de genomen maatregelen en de geboekte vooruitgang onvoldoende zijn geweest en bovenal niet beantwoorden aan de verwachtingen die we in Lissabon nog hadden toen we dit hoofdstuk goedkeurden. Tot slot wil ik het Ierse voorzitterschap gelukwensen met het feit dat het overeenstemming heeft kunnen bereiken over de voordracht van José Manuel Durão Barroso, die absoluut unanieme steun van de Raad heeft gekregen; in mijn ogen was dit akkoord een tour de force van democratisch handelen en politiek inzicht. Ik feliciteer het voorzitterschap ook met zijn besluit om Javier Solana te benoemen tot minister van Buitenlandse Zaken van de Unie wanneer de Grondwet eenmaal in werking is getreden. Mijn allerhartelijkste gelukwensen gaan uit naar José Manuel Durão Barroso en Javier Solana, en mijn diepe erkentelijkheid naar Bertie Ahern en zijn collega's.

3-009

Poettering (PPE-DE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, Taoiseach en scheidend voorzitter van de Europese Raad, mijnheer de voorzitter van de Commissie, dames en heren, om te beginnen wil ik namens de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten een hartelijk woord van dank uitspreken aan het adres van het Ierse voorzitterschap. U hebt het voorzitterschap op buitengewoon kordate, efficiënte en sympathieke wijze vervuld. Taioseach, u hebt in uw speech, met vreugde het woord gevoerd. Europa heeft vreugde nodig; het moet een plezier zijn Europa verder te brengen. Het Ierse voorzitterschap is succesvol geweest. Ik wil mijn persoonlijke dank uitspreken aan u, Taioseach van Ierland en scheidend voorzitter van de Europese Raad. Ook wil ik namens onze gehele fractie de Ierse minister voor Europese Zaken Dick Roche hartelijk bedanken. (Applaus) We hebben met elkaar een aangename tijd doorgemaakt. Ik zie dat de oud-Voorzitter van het Europees Parlement, Pat Cox, daar nu zit – dat is even wennen. Beste Pat, ik

hoop dat zich weer een gelegenheid zal voordoen waarbij we uitgebreid met elkaar kunnen samenwerken. Het feit dat je hier aanwezig bent bij de plenaire vergadering toont aan dat je de passie voor Europa met je mee zult blijven dragen. Nogmaals hartelijk dank voor het uitstekende werk dat je als Voorzitter van dit Parlement hebt verricht. Je blijft in onze herinnering. (Applaus) Ik zou de aandacht willen vestigen op een andere Ier, die wellicht niet bij alle aanwezigen bekend is, met name niet bij de nieuwe collega’s. U kent hem echter wel, het is onze voormalige collega en vriend Joe McCartin, die van 1979 tot deze Europese verkiezingen lid is geweest van dit Parlement en als enig lid van onze fractie de Robert Schumanmedaille in ontvangst heeft mogen nemen. Zonder zulke plichtsgetrouwe afgevaardigden als Joe McCartin kunnen we het niet stellen. Immers, alleen collega’s die dagelijks hun plicht doen kunnen ertoe bijdragen dat er aan het eind gezamenlijk succes wordt geboekt. (Applaus) Mijnheer de voormalig voorzitter van de Europese Raad, u sprak over een grote oefening in democratie. Europa is een zo ingewikkeld en in zijn verscheidenheid zo moeilijk continent dat we dagelijks moeten oefenen om de boel bij elkaar te houden. En als voorzitter van een fractie heb je daar heel wat ervaring in. Europa moet functioneren, zo heeft u gezegd. Het belangrijkste is echter, en dat hebben wij in dankbaarheid aangehoord, dat wij in Europa het totalitarisme en de dictaturen hebben afgezworen en dat het de democratie is die ons verbindt. Ik spreek hier over het grote project Europa dat ons over de partijgrenzen heen tot elkaar brengt. (Applaus) U hebt het gehad over de Intergouvernementele Conferentie. Namens de Fractie van de Europese Volkspartij zeg ik dat de Europese Grondwet de allerhoogste prioriteit heeft. We moeten meer dan ooit iedereen duidelijk maken dat de Grondwet niet alleen een versterking betekent van het Europees Parlement, maar ook van de nationale parlementen en daarmee van het parlementarisme en daarmee weer van de democratie in Europa. Hier moeten we veel meer op hameren. De Raad van ministers wordt transparanter. Natuurlijk hadden we liever gezien dat er in de preambule verwezen wordt naar zowel de religieuze als de joods-christelijke erfenis van Europa. Daar is het helaas niet van gekomen en dat betreuren wij zeer. Maar veel van onze gemeenschappelijke waarden zijn in de preambule en in het Handvest van de grondrechten terug te vinden. We kunnen dan ook ‘ja’ zeggen tegen de Grondwet, zodat die vervolgens kan worden ondertekend in Rome, deze schitterende Europese stad waar ook de Verdragen in 1957 zijn ondertekend. U hebt de benoeming van twee personen ter sprake gebracht. We hebben het in dit verband over hoge

12 21/07/2004

idealen, en hoge idealen kunnen – zoals u al zei – enkel verwezenlijkt worden als Europa daadwerkelijk functioneert. U hebt de naam van de voormalige minister-president van Portugal genoemd, José Manuel Durão Barroso, met wie wij vanmiddag in discussie zullen treden. Ik ken hem nog als oppositieleider, voordat hij minister-president werd. Hij is niets veranderd. Vaak is het zo dat je veranderingen ziet in een persoon die na oppositieleider te zijn geweest de rol van minister-president op zich neemt. Hij is altijd zichzelf gebleven en ik kan u alleen maar feliciteren met het feit dat u hem hebt voorgedragen. Als hij voorzitter van de Commissie wordt, zal hij dit ambt succesvol vervullen, daarvan ben ik overtuigd. Voorts zijn wij u dankbaar voor de voordracht van Javier Solana, in eerste instantie voor de post van Hoge Vertegenwoordiger, in welke functie hij de laatste jaren in zowel politiek als menselijk opzicht uitmuntend werk heeft verricht, en vervolgens als de eerste minister van Buitenlandse Zaken van de Europese Unie. Beide voordrachten juichen we van harte toe, en we moeten ze ook . Tot slot wil ik nog wijzen op iets wat mij al geruime tijd stoort, maar niet u te verwijten is. Bij de groepsfoto’s, ik zal dat zo direct ook aan de nieuwe voorzitter van de Raad mededelen, zijn de voorzitter van de Commissie en de Voorzitter van het Europees Parlement altijd ergens aan de rand van het gezelschap opgesteld. Dat is niet zoals het hoort! De top van staatshoofden en regeringsleiders is een gemeenschappelijk instituut en dan geeft het geen pas om twee belangrijke voorzitters, die van de Commissie en het Parlement, aan de zijlijn te posteren. Ze horen samen met de voorzitter van de Europese Raad in het midden van de groepsfoto’s. Dat is niet alleen een kwestie van protocol, (Applaus) dat zou ik de verantwoordelijke personen in het secretariaat-generaal van de Raad graag mededelen. In het protocol komt een bepaalde symboliek naar voren. Wij willen geen intergouvernementeel Europa, maar een gemeenschappelijk Europa en voor dat laatste heeft u zich dienstbaar gemaakt. Wij willen u daarvoor hartelijk danken.

3-010

Hänsch (PSE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, Taoiseach, mijnheer de voorzitter van de Commissie, dames en heren, het Ierse voorzitterschap van de Raad is op veel gebieden actief geweest, niet overal tot tevredenheid van mijn fractie en niet overal met succes. Desondanks heb ik de plezierige taak u, Taoiseach, mijnheer de voorzitter van de Raad, namens mijn fractie geluk te wensen met de historische en voortreffelijke rol die u als voorzitter van de Intergouvernementele Conferentie hebt gespeeld bij de totstandkoming van de Europese Grondwet. Dankzij uw intelligente, kordate, ingetogen bemiddeling van de afgelopen zes maanden is deze Intergouvernementele Conferentie een succes geworden. Dat succes mag op het conto van u, Taoiseach, en uw medewerkers worden bijgeschreven.

Daarnaast wil ik u, ook in persoonlijk opzicht, van harte bedanken voor de wijze waarop u de beide vertegenwoordigers van het Europees Parlement in de Intergouvernementele Conferentie en de Voorzitter van het Europees Parlement betrokken hebt bij de werkzaamheden van de Conferentie. U weet dat er een aantal moeilijke fasen waren waar we ons doorheen hebben moeten worstelen. Dat wij daar in geslaagd zijn, hebben wij ook en vooral aan u te danken. We hebben niet alles bereikt wat nodig was voor de Grondwet en niet alles wat we wel hebben bereikt is voor honderd procent een succes. Dat weet u net zo goed als ik of ieder ander. We hebben compromissen moeten sluiten waarmee sommigen onder ons – als vertegenwoordigers van het Europees Parlement – maar ook de regeringen in de lidstaten moeite hebben gehad. Ik ben ervan overtuigd dat ook u, als Ierse regeringsleider, met sommige compromissen moeite hebt gehad. Verder is het waar dat eenvoudige oplossingen die wij in de Conventie hebben aangedragen weer ingewikkeld zijn gemaakt met vele aanvullende protocollen en verklaringen hier en beperkingen en uitzonderingen daar. Dat mag echter niet het geheel, het goede werk van de Intergouvernementele Conferentie, in de schaduw stellen. Dat de aandacht van het publiek zich de afgelopen maanden heeft toegespitst op een klein aantal twistpunten, doet niets af aan het feit dat meer dan 90 procent van het Grondwetsontwerp nagenoeg zonder discussie door de Intergouvernementele Conferentie ongewijzigd is overgenomen. En dan ben ik niet bezig, zoals de voormalige voorzitter van de Conventie, het aantal woorden te tellen. Dat is onzin – nu ja, ik wil dat niet zo hard uitdrukken, laat ik zeggen: dat is een beetje kinderachtig. Neen, ik zie dat de structuur, de samenhang en de kern van het Grondwetsontwerp onaangetast gebleven zijn. Dat is het eerste grote succes en een bevestiging dat de voor de Conventie aangewende methode juist is geweest. Een ander groot succes ligt op democratisch vlak, al moet ik zeggen dat er wat dit betreft nog wel het een en ander valt aan te merken. Het Europees Parlement wordt volledig gelijkgerechtigd wetgever, en de verkiezing van de voorzitter van de Commissie geschiedt in de toekomst niet alleen in het kader van de Europese verkiezingen, maar ook na een raadplegingsprocedure voor de benoeming van de kandidaat. Ook dat beschouw ik als een succes. Taoiseach, u weet dat wij als vertegenwoordigers van het Europees Parlement inzake de toekomstige begrotingsprocedure gedwongen waren een rode lijn te trekken. Ik ben dankbaar voor uw optreden op dit punt, dat ertoe geleid heeft dat die rode lijn niet bereikt is en dat wij een goed compromis met voldoende draagvlak konden vinden om tegenwicht te bieden aan alle ministers van Financiën die uitgerekend het begrotingsrecht van het Europees Parlement wilden veranderen en aantasten.

21/07/2004 13

(Applaus) De slagvaardigheid en de transparantie van de Europese Unie zijn versterkt. Daar wil ik nog twee dingen over zeggen. We weten dat de Grondwet niet die van een Europese federale staat is. Het is de Grondwet van een unie van burgers en landen en die zullen altijd meer zijn dan slechts deelstaten van een federale republiek Europa. De Unie is geen kopie van de Europese nationale staat uit de late negentiende en vroege twintigste eeuw. Zij is iets unieks en daarom scharen wij ons niet onder de critici die het Grondwetsontwerp steeds vergelijken met de Amerikaanse grondwet en zeggen dat die van ons te ingewikkeld, te lang en wat dies meer zij is. Dat is onrechtvaardig. Wij moeten de Grondwet afmeten aan wat Europa nodig heeft. De Grondwet moet beoordeeld worden op basis van de vraag of we daarmee wel of niet een gemeenschappelijke basis kunnen creëren voor de aaneensluiting van 25 verschillende volkeren en landen in Europa die elkaar eeuwenlang met roof, moord, oorlog en verwoesting hebben belaagd. De Grondwet moet beoordeeld worden op basis van de vraag of we daarmee wel of niet een constitutioneel kader in handen hebben waarmee we een unie tot stand kunnen brengen tussen 25 en meer Europese landen en volkeren die door het politieke lot met elkaar verbonden zijn maar tegelijkertijd hun eigen identiteit, taal, cultuur en geschiedenis willen bewaren. Dat wij dit bereikt hebben is een groot succes in de geschiedenis van de Europese Unie. Het Ierse voorzitterschap van de Raad heeft daaraan een uitmuntende bijdrage geleverd. Het komt er nu op aan dat de volkeren van Europa via hun parlementen en referenda de Grondwet omzetten in de politieke realiteit. Mijn fractie, de Sociaal-democratische Fractie in het Europees Parlement, zal haar steentje bijdragen en wij zullen ervoor zorgen dat er een Grondwet komt die Europa de nieuwe eeuw binnenloodst. (Applaus)

3-011

Duff (ALDE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ook mijn fractie wil de Taoiseach en zijn team feliciteren met hun bejubelde voorzitterschap: het was slim, gedurfd en vastberaden. Zoals u zegt kan ook dit Parlement een rol in dit succesverhaal voor zich opeisen. Wat we samen hebben bereikt is zeker opmerkelijk te noemen: we hebben het politieke discours in Europa veranderd en we hebben een constitutioneel kader opgezet voor een Europa dat in internationale kwesties op eigen benen kan staan en een doeltreffend gemeenschappelijk beleid kan vormgeven voor het oplossen van gezamenlijke problemen. De IGC heeft ingestemd met hetzelfde concept van constitutionele loyaliteit als dat wat we zien in de verhouding tussen de lidstaten en de Unie, een concept dat ten grondslag lag aan het gehele verloop van de Europese Conventie. Hoewel de restanten van de

traditionele twisten tussen staten over hun plaats in de pikorde nog duidelijk aanwezig waren, is men er gedurende de IGC toch in geslaagd deze achter zich te laten en daarom hebben we nu een redelijk duidelijk beeld van de aanblik die de Europese Unie in de nabije toekomst zal bieden. Dit totaalpakket heeft geleid tot het gevoel dat men tot een constitutioneel vergelijk is gekomen, dat er sprake is van democratische legitimiteit. Bij eerdere IGC’s was van een dergelijk gevoel geen sprake. De Europese Unie is hierdoor sterker geworden. We vertrouwen elkaar meer en zijn betrouwbaarder in de ogen van onze burgers en die van de buitenwereld. Dit Parlement zal nu zijn eigen positieve analyse van de resultaten van de IGC ontwikkelen en zich voorbereiden op het benutten ervan. We moeten echter tegelijkertijd ten overstaan van een vrij sceptisch electoraat uitleggen en rechtvaardigen wat er gebeurd is. We moeten als Parlement campagne gaan voeren voor de Grondwet. We mogen trots zijn op onze eigen rol in dit proces tot nu toe en moeten er niet voor terugdeinzen het Parlement op basis van dit succes te promoten. Deze keer kan het Parlement de verantwoordelijkheid voor de uitkomst van de IGC niet afschuiven op anderen. Wij waren er immers zelf bij en hebben onze partij meegeblazen. Het kan gebeuren dat er ergens in Europa een referendum wordt verloren. Mocht de Grondwet in een referendum sneuvelen, dan is dat voor een deel de fout van ons, als leden van het Europees Parlement, en voor een ander deel de fout van de politieke partijen die ons hiernaartoe hebben afgevaardigd. Vervolgens zullen wij echter weer degenen zijn die het probleem moeten oplossen. (Applaus)

3-012

Frassoni (Verts/ALE). – (IT) Mijnheer de Voorzitter, ook ik bedank het Ierse voorzitterschap voor de vrolijke en elegante wijze waarop het zich door een zeer gecompliceerde periode heeft gemanoeuvreerd, en ik noem hier met name de charmante hoffelijkheid van minister Roche, die erin is geslaagd om gedurende al deze maanden nooit antwoord te geven op de vragen die ik hem stelde. Het voorzitterschap heeft de onderhandelingen in de Intergouvernementele Conferentie op een ronduit hoffelijke manier geleid, maar het is uitgekomen op een resultaat dat zeer ver verwijderd is van de tekst die door de Conventie is aangenomen, en 10 procent ervan – neemt u nota van dat cijfer, mijnheer Hänsch – is zeer moeilijk te aanvaarden. De inconsistentie tussen het eerste en derde deel van de Grondwet, de beperkingen ten aanzien van de volledige tenuitvoerlegging van het Handvest van de grondrechten, het mogelijk conflict tussen de voorzitter van de Commissie en de voorzitter van de Raad, de handhaving van het vetorecht op te veel bevoegdheidsterreinen, de uitsluiting van het Europees Parlement van het ratificatieproces – dit zijn allemaal grote stappen achteruit, die op hoffelijke wijze door het Ierse voorzitterschap begeleid zijn. Op dezelfde manier heeft het voorzitterschap de onderhandelingen inzake de

14 21/07/2004

Commissie geleid zonder ooit het Parlement te raadplegen; het heeft de zeeslag voorgezeten die door de kleine en grote lidstaten is geleverd – zeer deprimerend voor iedere eurofiel – over het wel of niet benoemen van supercommissarissen, om ten slotte uit te komen bij de voordracht van een respectabele heer - maar wel iemand die toch in de eerste plaats een man van de lidstaten lijkt te zijn - voor de functie van leider van wat wij graag als de regering van Europa zouden zien. De heer Ahern sprak over het akkoord inzake asiel. Het trieste voorbeeld van de 37 Afrikaanse burgers die wekenlang vast zaten aan boord van het Duitse schip Cap Anamur buiten de Italiaanse territoriale wateren en die momenteel illegaal worden vastgehouden toont zeer duidelijk aan dat Europa nog steeds de ogen sluit als het gaat om asielzaken en dat asielbeleid en beheersing van illegale immigratie, waarover de heer Ahern reeds sprak, nog altijd met elkaar worden verward – een ernstige en gevaarlijke zaak. Mijnheer Ahern, de rechten van migranten hebben slechts een lage prioriteit gekregen tijdens uw voorzitterschap, maar ook het feit dat geen actie is ondernomen inzake Guantánamo Bay en dat het stilzwijgen is bewaard in de kwestie rond persoonsgegevens van passagiers toont aan dat uw voorzitterschap kennelijk andere prioriteiten had. Ik dank u evengoed. Onze fractie heeft met plezier samengewerkt met uw voorzitterschap, maar de Raad heeft eens te meer duidelijk gemaakt de Europese Unie te willen leiden, terwijl wij graag zouden zien dat de Raad zijn macht enigszins zou delen met de andere instellingen.

3-013

Kaufmann (GUE/NGL). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de scheidend voorzitter van de Raad, mijnheer de voorzitter van de Commissie, Ierland heeft het voorzitterschap in een moeilijke situatie overgenomen. De historische uitbreiding van de EU, het besluit over de Grondwet en de verkiezingen voor het Europees Parlement vonden allemaal tijdens uw voorzitterschap plaats, mijnheer de scheidend voorzitter van de Raad. Zelf maak ik mij vooral zorgen over de lage opkomst bij de Europese verkiezingen, hoewel dat natuurlijk niet in de eerste plaats een probleem van het Ierse voorzitterschap was. Het is juist aan ons, afgevaardigden, om hieruit lering te trekken, met alle gevolgen van dien, in plaats van te blijven jammeren over deze droevige situatie. Feit is dat steeds meer burgers hun vertrouwen in de Europese Unie verliezen, gewoon omdat de Gemeenschap er niet voor hen is en geen antwoord geeft op hun zorgen van alledag. Volgens Eurostat wilde 70 procent van de EU-bevolking dat de werkloosheid de hoofdrol zou spelen in het Europese politieke debat en de verkiezingsstrijd. In plaats daarvan werden de debatten gedomineerd door nationale thema’s en institutionele EU-praat waar niemand wat van snapt. Zo kan het echt niet langer! Ja,

het gaat in de toekomst vooral om een sociaal Europa – daar hebt u gelijk in, mijnheer de voorzitter van de Commissie. Het is echter belangrijk dat wij daaraan niet alleen lippendienst bewijzen; de Europese Unie moet ook echt wat gaan doen. Alleen daden tellen voor de burgers. De ratificatie van de Grondwet biedt thans de mogelijkheid de burgers intensief te betrekken bij de toekomst van de Europese Unie. De burgers moeten rechtstreeks geraadpleegd worden omdat ze er rechtstreeks bij betrokken zijn, zo verklaarde de Franse president Chirac, en daar heeft hij gelijk in. En wat in Frankrijk of in Groot-Brittannië mogelijk is moet net zo goed in Duitsland kunnen. Daarom roep ik u allen in dit Huis op nadrukkelijk toe te werken naar de organisatie van referenda over de Grondwet in alle lidstaten van de Europese Unie en naar een intensieve dialoog over de toekomst van de Europese Unie die samen met de mensen wordt gevoerd. (Applaus)

3-014

Bonde (IND/DEM). – (DA) Hartelijk dank aan het Ierse voorzitterschap voor de magnifieke wijze waarop het technisch uitvoering heeft gegeven aan dit project voor een inperking van de democratie zoals we die nog nooit gezien hebben. Nooit eerder hebben de Europese burgers in één keer zoveel macht moeten inleveren. Steeds weer wordt er macht van de kiezers naar anderen overgeheveld. De kiezers hebben nu op geen enkel moment inspraak gehad bij het ontwerpen van de Grondwet. Het recht om de Grondwet te wijzigen wordt overgeheveld van de kiezers naar de regeringsleiders, die in de toekomst de mogelijkheid zullen hebben de Grondwet zelf te veranderen. Deze procedure wordt aangeduid met de term passerelles – een woord dat we niet naar het Deens kunnen vertalen, maar waarvan de lading wordt gedekt door het begrip coup d’Etat. De burger zal hiermee het recht op het laatste woord ontnomen worden. Door de Grondwet zal een groep staatshoofden of regeringsleiders het recht krijgen om de EU meer macht toe te bedelen zonder de burgers ooit nog te hoeven raadplegen. Op veel nieuwe beleidsterreinen zullen de kiezers niet langer invloed op het wetgevingsproces kunnen uitoefenen via opeenvolgende verkiezingen, maar zullen besluiten genomen worden door een meerderheid van niet gekozen commissarissen en een gekwalificeerde meerderheid van ambtenaren en ministers die opereren achter gesloten deuren en in geheime werkgroepen en raden. Het recht om de uitvoerende macht te kiezen en ter verantwoording te roepen zal plaats maken voor een hiërarchische besluitvormingsstructuur zonder democratische controle, bestuursrechtelijke waarborgen en ministeriële verantwoordelijkheid. De kiezers hebben nu de mogelijkheid na een ongunstige verkiezingsuitslag een ander besluit af te dwingen, maar voortaan zullen zij hun besluiten alleen nog kunnen

21/07/2004 15

wijzigen met de goedkeuring van de Commissie in Brussel – dezelfde Commissie waarin wij als stemgerechtigde burgers niet langer onze eigen nationale commissarissen vertegenwoordigd zullen zien. Zonder enige inspraak van onze landen zal een meerderheid van de Commissie een communautaire wet kunnen aannemen die voorrang heeft boven de grondwet van ieder land, zelfs als er van een land geen enkele vertegenwoordiger bij dat besluit betrokken is geweest. De Ieren hebben een lange en bloedige geschiedenis waarin zij voor hun eigen democratie hebben gevochten. Gedurende zijn voorzitterschap heeft Ierland de weg vrijgemaakt voor een ontwikkeling die ertoe zal leiden dat dat recht weer verloren gaat. Als we grenzen willen stellen aan de democratie, laten we dat dan in ieder geval op democratische wijze doen. De burger moet zich kunnen uitspreken. Laat er in alle landen over de Grondwet gestemd worden, bij voorkeur op dezelfde dag. We hebben in dit Parlement een fractie voor onafhankelijkheid en democratie opgericht die de kiezers oproept om de voorgestelde Grondwet af te wijzen. Wij willen de tegenstanders van de Grondwet uitnodigen samen met ons een forum op te zetten om het verzet te organiseren. Indien u de verdediging van onze democratie tegen de ontwerp-Grondwet wilt steunen, neemt u er dan alstublieft nota van dat we tijdens de volgende vergaderperiode bijeen zullen komen na de stemming op dinsdagmiddag, om één uur. (Applaus van de Fractie Onafhankelijkheid en Democratie)

3-015

Crowley (UEN). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik wil mij aansluiten bij mijn collega’s en de Taoiseach, de heer Bertie Ahern, en de Ierse regering feliciteren met hun buitengewoon succesvolle voorzitterschap. Het is een voorzitterschap geweest dat belangrijke politieke initiatieven heeft weten te voltooien, die onder andere voorzitterschappen zeer lang getraineerd werden of grote vertraging opliepen. Het meest ontroerende moment gedurende het Ierse voorzitterschap was het hijsen van de vlaggen van onze tien nieuwe partnerlanden voor Aras an Uachtarain, de ambtswoning van de Ierse president. Dat beeld staat symbool voor het definitief slechten van de kunstmatige barrières die Oost- en West-Europa zo lang van elkaar hebben gescheiden. Taoiseach, u hebt uw reputatie als onderhandelaar en als iemand die begrip heeft voor de problemen van alle afzonderlijke landen, eer aangedaan, in het bijzonder tijdens de besprekingen over de Grondwet. U hebt een manier gevonden om ervoor te zorgen dat men niet voorbijging noch afbreuk deed aan de vitale nationale belangen van de verschillende landen, met name met betrekking tot het beginsel van bevoegdheidstoedeling in het Verdrag, door de kwesties van subsidiariteit en evenredigheid te verhelderen en zorg te dragen voor het behoud van de gelijkwaardigheid van alle lidstaten, onder meer bij het toepassen van de regels. Dit zijn

zaken die uitermate belangrijk zijn voor de voortdurende ontwikkeling en groei van de Europese Unie. Ik ben u, Taoiseach, en de minister van Buitenlandse Zaken, de heer Brian Cowen, zeer erkentelijk voor al het werk dat u op dit terrein verricht hebt. Verder wil ik ook de minister van Europese Zaken, de heer Dick Roche, noemen, die hier in het Parlement altijd bereid was individuele afgevaardigden en fracties te ontmoeten, geen onderwerp uit de weg ging en met alle afgevaardigden alle discussies aanging die gevoerd moesten worden - niet alleen over het Verdrag, maar ook over actuele politieke ontwikkelingen hier in het Parlement. Andere ministers van Europese Zaken die naar dit Parlement komen, kunnen aan hem een voorbeeld nemen wat betreft de manier waarop het Parlement het best kan worden benaderd en waarop zijn steun het best kan worden verkregen. Voorts zou ik - zoals ik ook bij eerdere gelegenheden in dit Parlement heb gedaan - de rol van ambassadeur Anne Anderson en de Ierse ambtenaren willen noemen. Zij hebben vanaf het allereerste begin tot aan het einde van het voorzitterschap blijk gegeven van hun efficiency en professionalisme bij het samenbrengen van verschillende ideeën en het zorgdragen voor een naadloos verloop, waarbij alle gedane toezeggingen en beloften volledig zijn nagekomen. Hun energie, hun enthousiasme en bovenal hun bijzonder goede humeur bij het behandelen van moeilijke kwesties verdienen alle lof. Deze nieuwe taken – aanprijzen van het Verdrag, ervoor zorgen dat de Europese burgers de voordelen ervan begrijpen en hun laten zien dat het Verdrag hun eigen nationale belangen niet ondermijnt – zullen ons helpen garanderen dat de Europese Unie soepel functioneert. Door ons hiervoor in te spannen waarborgen we de gelijkwaardigheid van alle lidstaten en kunnen we ervoor zorgen dat we vooruitgang kunnen boeken binnen een kader dat geschikt is voor verdere groei en een efficiëntere werking van de Unie terwijl wij steeds verder uitbreiden. Gedurende het voorzitterschap hebben er vele belangrijke topbijeenkomsten plaatsgevonden. De grootste en belangrijkste van allemaal was de Top EU-VS die plaatsvond in County Clare. Dit was een eerste stap om de banden tussen de VS en de Europese Unie opnieuw aan te halen. Veel mensen in Amerika erkennen nu dat unilateralisme niet de juiste weg is, dat we behoefte hebben aan samenwerking, niet alleen in geopolitieke termen maar ook op het gebied van de handel en om ervoor te zorgen dat de Verenigde Naties en andere internationale organen doeltreffend kunnen functioneren. Taoiseach, ik wil u feliciteren met het feit dat u een kandidaat kunt voordragen voor het ambt van voorzitter van de Commissie, in de persoon van premier Barroso. Het was moeilijk om iemand te vinden die voldoet aan de verlangens en wensen van alle lidstaten, iemand die verder beschikt over een mate van onafhankelijkheid die noodzakelijk is om in de toekomst daadwerkelijk

16 21/07/2004

politiek leiding te geven aan de Commissie. We beschikken met de heer Barroso over de ideale kandidaat. Ik hoop dat zijn kandidatuur morgen in dit Parlement door een meerderheid gesteund zal worden en het doet mij bijzonder veel genoegen dat onze fractie zich volledig achter zijn voordracht voor de functie van Commissievoorzitter zal scharen en deze zal steunen. Tot slot, Taoiseach, hebt u na uw zware klus wel wat rust verdient. Minister Roche verdient vanwege zijn werk een promotie. Bovenal verdienen de ambtenaren niet alleen een flinke schouderklop, maar misschien ook wel wat extra euro’s voor het bereiken van de nieuwe akkoorden! (Applaus)

3-016

Czarnecki, Ryszard (NI). − (PL) Mijnheer de Voorzitter, Taoiseach, dames en heren, het Ierse voorzitterschap zal vooral de geschiedenis ingaan als het voorzitterschap van de grootste uitbreiding van de Europese structuren die Europa ooit gekend heeft. De Europese Unie wordt nu pas echt Europa. Deze uitbreiding is echter van louter formele en politieke aard. Veel terreinen zijn buiten de boot gevallen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de arbeidsmarkt; op dit gebied is de Europese Unie nog altijd verdeeld in eersterangs- en tweederangsburgers. De overgangstermijnen die gelden voordat de burgers van de nieuwe lidstaten volledig toegang hebben tot de arbeidsmarkt tonen aan dat Europa nog altijd in tweeën verdeeld is. Het is zoals in het boek Animal Farm van de Engelse schrijver George Orwell: iedereen is gelijk, maar sommigen zijn dat meer dan anderen. Een dergelijke Europese Unie is een schande. Dit moet zo snel mogelijk worden veranderd. Er moet dringend een einde komen aan alle vormen van discriminatie binnen Europa. Voorts heb ik een vraag aan de Taoiseach, die sprak over het nieuwe en het oude Europa. Waarom noemt u de landen van Midden- en Oost-Europa het nieuwe Europa, terwijl deze naties reeds meer dan duizend jaar oud zijn? Ik stel voor dat u spreekt over de nieuwe Europese Unie, die tegelijkertijd het oude Europa is. Voorzitter Prodi heeft gesproken over ruimere bevoegdheden voor de Europese Commissie op economisch gebied. Ik mag toch aannemen dat u hier niet doelt op het heffen van belastingen in de lidstaten, bijvoorbeeld in de nieuwe lidstaten. Een dergelijke Unie zullen onze burgers niet aanvaarden, dat kan ik u verzekeren. Tot slot is er nog iets waarvoor ik de Taoiseach wil bedanken. Tijdens de zes maanden van het Ierse voorzitterschap heeft hij nooit uit het oog verloren dat de Europese Unie eerst en vooral een unie van nationale staten is en moet blijven.

3-017

Doyle (PPE-DE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, namens mijn collega’s van de Ierse delegatie in de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten wens ik u heel veel succes tijdens uw termijn als Voorzitter. Ik kan mijn waardering voor het voortreffelijke werk dat onze voormalige Ierse Voorzitter, Pat Cox, op uw plek heeft verricht niet beter uitdrukken dan door te zeggen dat het moeilijk zal zijn in zijn voetsporen te treden. Welkom. Ik zou vanmorgen graag persoonlijk de Taoiseach, minister Roche, ambassadeur Anderson en iedereen die deel uitmaakt van de Ierse permanente vertegenwoordiging hier in het Parlement welkom willen heten. Namens al mijn collega’s van de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten zou ik enkele woorden willen toevoegen aan de samenvatting van het zesde Ierse voorzitterschap van de Europese Unie, in een periode die zonder meer historisch is geweest. We gebruiken het woord “historisch” vaak lichtvaardig, maar het gaat in dit geval om de periode waarin onze collega’s uit Midden- en Oost Europa, samen met die uit Cyprus en Malta, herenigd zijn met de Europese familie. Ik zou met name de Ierse permanente vertegenwoordiging willen prijzen voor de nauwkeurige planning en voorbereiding van de stevige administratieve, diplomatieke en beleidsfundamenten die ten grondslag lagen aan het grote succes van ons voorzitterschap. Toen Ierland onverwacht de rol van bemiddelaar overnam, nadat de IGC er afgelopen december niet in was geslaagd tot een akkoord te komen over de nieuwe Grondwet voor Europa, leek dit een wel erg zware taak. Taoiseach, uw succes op dit terrein is de kroon op uw en ons werk geworden. Ook bij de selectie van een nieuwe Commissievoorzitter hebben u en uw team bewezen over aanzienlijke onderhandelingstalenten te beschikken. Of het nu gaat om de reactie op de tragische terroristische aanslagen in Madrid in maart, het herstellen van de transatlantische banden of het vieren van de historische uitbreiding van de EU in mei, toen wij onze nieuwe collega’s welkom heetten in de Gemeenschap, het optreden van uw voorzitterschap is altijd weloverwogen en adequaat geweest. Er is op deze terreinen zo veel gedaan dat het misschien niet echt verbazingwekkend is dat de aanpak van de kerndoelstellingen van Lissabon, te weten het bevorderen van economisch concurrentievermogen en duurzame groei, moet worden overgelaten aan het Nederlandse voorzitterschap; het lijkt erop dat de verantwoordelijkheid in dit geval enigszins wordt doorgeschoven. Het gaat onder meer om de belangrijke dienstenrichtlijn, het door u beloofde initiatief om betere regelgeving te bevorderen en de tenuitvoerlegging van nationale partnerschappen voor hervorming in de aanloop naar de tussentijdse evaluatie van de Lissabon-agenda.

21/07/2004 17

Op 14 januari 2004 heb ik u, Taoiseach, toen ik u aan het begin van uw voorzitterschap verwelkomde, gewaarschuwd dat de meeste bedrijven in Europa, met name de KMO’s, het gevoel hebben dat de tijd voor Lissabon aan het opraken is – als deze al niet verstreken is. Ik heb toen gezegd dat we behoefte hebben aan concrete acties en niet alleen aan herhalingen van verlanglijstjes en mooie woorden. Ik heb u en uw voorzitterschap toen gevraagd om feiten en specifieke maatregelen waarmee u uw plannen dacht te realiseren. Dat was de achtste keer – en vandaag is de negende – dat ik en mijn collega’s de halfjaarlijkse mantra hebben moeten aanhoren waarin lippendienst wordt bewezen aan Lissabon. Wat is er nu eigenlijk gedaan om de Lissabon-agenda onder uw toezicht tot realiteit te maken – behalve het opstellen van een menu waarmee de Nederlanders straks aan de slag kunnen? Voor de Ierse regering hoop ik dat u de grote talenten op het gebied van projectmanagement en organisatie die vooral u, Taoiseach, dit jaar hebt getoond, mee naar huis zult nemen en daar in praktijk zult brengen. En dan heb ik het niet over het omzetten van EU-richtlijnen in nationale wetgeving, maar over het inhoudelijk overleggen met belanghebbenden, het opstellen van wetgeving waarin echt rekening wordt gehouden met nationale behoeften, het daadwerkelijk ten uitvoer leggen van wetgeving en het vervolgens handhaven van deze wetten in de praktijk. Onze staat van dienst is in iedere fase van de binnenlandse keten uitzonderlijk slecht geweest: alleen vorige week al zijn er op milieugebied nog eens negen inbreukprocedures tegen Ierland ingeleid. De nitraatrichtlijn is een typisch voorbeeld: jaren te laat, te elfder ure, met een minimum aan overleg en nog minder planning in elkaar geflanst en dus broddelwerk. U, Taoiseach, zult nu ook in eigen land resultaten moeten boeken. Het doet mij deugd het grote succes van uw voorzitterschap van de Europese Raad te onderkennen, maar dit moet gezien worden tegen een achtergrond van enige verwaarlozing aan het Ierse front. De voordracht van minister McCreevy als Ierse commissaris ontlokte mij gisteren slechts een spottende glimlach. Ik wens hem veel succes en ik verheug mij over uw voordracht, maar vooral in verband met Europese aangelegenheden dacht ik toch wel even: “De stroper wordt nu dus boswachter”. Mijn oproep aan u, Taoiseach, is dat u de vaardigheden en capaciteiten die u hebt ontwikkeld als voorzitter van de Europese Raad mee naar huis neemt. Neem gedurende de resterende termijn van de Ierse regering een voorbeeld aan uw Ierse voorzitterschap. Ik wil met name een woord van dank uitspreken aan het adres van mijn collega’s de heer McCartin, mevrouw Banotti en de heer Cushnahan, die aan het einde van de vorige zittingsperiode van het Parlement met pensioen zijn gegaan. Ik wil vooral de heer McCartin hier nogmaals noemen en u wijzen op de woorden van erkentelijkheid die de heer Poettering, voorzitter van de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-

democraten) en Europese Democraten, uitsprak toen hij de heer McCartin de Schumanmedaille uitreikte voor 25 jaar trouwe dienst in dit Parlement: een prachtig blijk van waardering voor de bijdrage die hij hier heeft geleverd. Gedrieën hebben mijn collega’s zich in totaal zestig jaar lang in dienst gesteld van het Europees Parlement. Diegenen van ons die hun plaats innemen hebben nog heel wat te doen om ze te evenaren. Ik dank u, Taoiseach en minister Roche. Ik bedank ook ambassadeur Anderson voor al het uitstekende werk dat zij en de permanente vertegenwoordiging hebben verricht. Wij waren bijzonder trots op uw Ierse voorzitterschap.

3-018

De Rossa (PSE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik wil u feliciteren met uw verkiezing op uw nieuwe post en u heel veel succes wensen. Ik sluit me aan bij diegenen die de Taoiseach en zijn team vandaag hebben geprezen vanwege de succesvolle afsluiting van de onderhandelingen over de Grondwet, in het bijzonder vanwege het behoud van het brede kader, de waarden, de doelstellingen en de rechten van de burger die het resultaat waren van de onderhandelingen in de Europese Conventie. Op deze manier is de legitimiteit van het Europese integratieproject vergroot en is er tevens potentieel gecreëerd voor het vormen van een Europa met meer democratie en solidariteit. Toch moet ook worden gezegd dat er een nogal treurige lijst kan worden opgesteld van dingen die men onder verantwoordelijkheid van het Ierse voorzitterschap verzuimd heeft te doen. Zo heeft het voorzitterschap verzuimd om uitzendwerkers te beschermen, om aan te dringen op kwijtschelding van de schulden van de armste landen ter wereld, om het hoofd te bieden aan George W. Bush en zijn fanatisme en om de Lissabon-agenda op een sociale en solidaire wijze te bevorderen. Daarnaast hebben de Raad en de Commissie met elkaar samengespannen in een schandelijke poging om, ondanks het verzet dat hiertegen bestond in het Europees Parlement, de wetgeving over het doorgeven van PNR-gegevens van luchtvaartpassagiers aan de Verenigde Staten door te drukken. Taoiseach, u bent hier niet om verantwoording af te leggen over uw binnenlandse beleid. Desalniettemin vind ik uw beslissing om de heer McCreevy voor te dragen als Ierse commissaris te gek voor woorden. Hij is een van de meest conservatieve ministers van Financiën in Europa. Hij is nota bene een van de ministers van Financiën die geprobeerd heeft dit Parlement zijn democratisch controlerecht te ontnemen met betrekking tot de begroting van de Europese Unie. Hij gelooft in het bieden van stimulansen aan de rijken in de vorm van nog meer rijkdom, winst en belastingvoordelen – en in het bieden van stimulansen aan de armen in de vorm van een schop onder hun kont. Als we geloven in een Europa met een sociale markteconomie in plaats van in een Europa met een supermarkteconomie, moeten we de heer McCreevy niet in de buurt laten komen van de economische instrumenten van deze Unie.

18 21/07/2004

3-019

Harkin (ALDE). – A Uachtaráin, is a cairde, gabhaim buichos libh as an deis seo cupla focal a rá ar an uachtaranacht Eireannach agus sula dtéim nios fuide, ba mhaith liom a rá seo, go n-eirigh go geall léis an iarratais an Gaeilge a aithint mar theanga oifigúil san Aontas Eorpach. Do gach tír ach go hairithe do na miontiortha is rud an tabhachtach í an fhéin - iulach culturtha. Is feidir linn bheith in ár bhfior Eorpaigh ach ag an am cheanna, tuigimid gur cuid riach tanach dar bhféiniulacht í ar dteanga. (EN) (Mijnheer de Voorzitter, bedankt voor de gelegenheid enkele woorden te kunnen wijden aan het Ierse voorzitterschap. Voordat ik mijn opmerkingen maak, zou ik de Ierse regering echter succes willen wensen met haar aanvraag voor erkenning van het Iers als officiële werktaal in de EU. Voor alle naties, maar misschien voor kleinere naties in het bijzonder, geldt culturele identiteit als buitengewoon belangrijk. We kunnen allemaal overtuigde Europeanen zijn en toch onze culturele identiteit volledig behouden, en taal is daar een cruciaal onderdeel van.) Ik zal nu overschakelen van het onderwerp taal op het naar mijn mening buitengewoon succesvol verlopen Ierse voorzitterschap. Ik wil de Taoiseach, zijn ministers, en in het bijzonder minister Cowen en minister Roche – die de Taoiseach hier vandaag vergezelt – feliciteren. Verder wil ik ook ambassadeur Anderson en de Ierse ambtenaren feliciteren. Het belangrijkste resultaat van het Ierse voorzitterschap was het bereiken van een akkoord over een Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa maar, in het verlengde hiervan, was een van de voornaamste prioriteiten Europa beter over het voetlicht te brengen bij de burgers. Op dit terrein liggen kansen, maar schuilen ook gevaren: de kans om burgers uit alle 25 landen te betrekken bij het Europese project, maar tegelijkertijd het gevaar dat deze doelstelling niet wordt gehaald. Politici moeten leiding geven, maar dat leiderschap moet wel gepaard gaan met betrokkenheid van de burgers en steun van het maatschappelijk middenveld. Anders gebeurt datgene wat de beroemde dichter W.B. Yeats uit Sligo, mijn woonplaats, ooit schreef: “Het centrum houdt het niet”. Voor ons en voor Europa zal het centrum het wel moeten houden, aangezien niets minder dan de toekomst van de Europese Unie afhangt van onze inspanningen om de burgers bij Europa te betrekken en onze positieve visie voor Europa aan hen over te brengen. (Applaus)

3-020

Voggenhuber (Verts/ALE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de voorzitter van de Raad, ook ik wil u begroeten en bedanken. Ik ben in Salzburg geboren, een stad die in de tiende eeuw door Ierse monniken is gebouwd op ruïnes uit de Romeinse tijd. Zij hebben de moerassen drooggelegd, de eerste

fundamenten van de stad gelegd en een einde gemaakt aan de strijd tussen plaatselijke vorsten. U zult dus begrijpen dat wij niet verbaasd zijn als Ierse missionarissen Europa intrekken om beschaving te brengen en zich storten op gewichtige taken, zoals het droogleggen van moerassen – bijvoorbeeld die van het nationale egoïsme – of het bouwen van fundamenten – zoals die voor de Europese democratie. A propos, mijnheer de scheidend voorzitter van de Raad, dank u wel dat u de strijd tussen de stamvorsten hebt beslecht. Ik dank u voor deze daad van beschaving in Europa. U hebt het bouwwerk van de Grondwet overeind weten te houden en dat was van cruciaal belang. De regeringen hebben ons natuurlijk laten zien hoe je machtspolitiek bedrijft. Op basis van het formele recht op het laatste woord hebben zij met hun macht en arrogantie geprobeerd de Conventie naar hun hand te zetten en op verschillende punten voordeeltjes binnen te halen. Dat is een treurige zaak. Deze les in machtspolitiek is des te treuriger als we beseffen dat het Parlement wat de benoeming van de Commissievoorzitter betreft nu een passend antwoord kan geven. Op dit gebied heeft het Parlement op zijn beurt immers formeel het recht op het laatste woord. Het kan laten zien of het wel of niet bereid is om van een formeel besluit een echt inhoudelijk besluit te maken en zo respect af te dwingen. Zo zouden we kunnen zien wie macht wil en wie niet. Mijnheer de scheidend voorzitter van de Raad, dank u wel. Het Italiaanse voorzitterschap heeft lang geredetwist over de vraag waar de Grondwet moest worden ondertekend. De Italianen hebben uiteindelijk de tekst geleverd, zodat er in Rome ook wat te ondertekenen valt. Dat is een heel andere prestatie, waarvoor wij ook dankbaar zijn. Het Grondwetsontwerp is er niet ongeschonden door gekomen. De Wetgevende Raad in het ontwerp van de Conventie is gesneuveld – het einde van een schitterend idee van de Conventie. Hierdoor is een enorme democratische vooruitgang wat betreft de scheiding der machten geen feit geworden. We zullen meer wetten krijgen van de Raad, met de dubieuze legitimiteit van regeringswetgeving. We hebben van de dubbele meerderheid, een voor alle burgers begrijpelijke, acceptabele en duidelijke beslissingsformule, weer een hopeloos ingewikkelde wirwar gemaakt. De slagvaardigheid van de Unie is geschaad door de invoering van besluitvorming bij eenparigheid van stemmen, terwijl de Conventie zich juist had uitgesproken voor besluitvorming op basis van gekwalificeerde meerderheid. Ook op sociaal terrein – waarop de Conventie niet echt succes heeft geboekt – heeft het ontwerp aan glans verloren; in plaats van volledige werkgelegenheid gaat het enkel weer om een hoge werkgelegenheidsgraad. Het Parlement heeft in de eindfase geen al te grote rol gespeeld. Maar nu de Grondwet ook door de burgers moet worden aanvaard en door de parlementen moet

21/07/2004 19

worden geratificeerd, kunnen de regeringen niet om ons heen. Ik wil u, mijnheer de scheidend voorzitter van de Raad, er met name voor bedanken dat u het bouwwerk van de Grondwet en het ontwerp van de Conventie in hun kern hebt weten te behouden. (Applaus)

3-021

VOORZITTER: DE HEER VIDAL-QUADRAS ROCA

Ondervoorzitter

3-022

McDonald (GUE/NGL). – A Uachtaráin, a Uachtaráin in oifig, a Thaoisigh, tá mé mórálach as a bheith anseo inniu mar chuid de chéad-fhoireann Shinn Féin i bParlaimint na hEorpa. (EN) (Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de scheidend voorzitter, Taoiseach, het vervult mij met trots dat ik hier vandaag ben als lid van het eerste team van Sinn Féin in het Europees Parlement.) Als Ierse republikeinen, in de traditie van parlementslid Bobby Sands, staan wij een politiek voor van gelijkheid, rechtvaardigheid en vrijheid. Wij brengen de agenda van Sinn Féin, die staat voor verandering en voor Ierse eenheid en onafhankelijkheid, naar dit forum. Ik wil het werk dat het Ierse voorzitterschap het afgelopen halfjaar heeft verricht prijzen en het nieuwe Nederlandse voorzitterschap succes wensen. Sinn Féin is van mening dat de uitgebreide EU een nieuwe reeks prioriteiten moet goedkeuren. Wij verzetten ons tegen pogingen om de EU om te vormen tot een superstaat of een militaire en economische supermacht. We ondersteunen hervormingen van de EU waarbij bevoegdheden worden teruggegeven aan de burgers en pleiten voor het uitroeien van armoede, het ondersteunen van openbare diensten, het revitaliseren van plattelandseconomieën en het hervormen en versterken van de Verenigde Naties. Dat is naar onze mening de nieuwe richting voor Europa. Dat is de EU die wij zullen nastreven.

3-023

Sinnott (IND/DEM). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik kan zonder meer zeggen dat we in Ierland trots waren op ons Ierse voorzitterschap en op onze Taoiseach in de rol van voorzitter. Dit voorzitterschap werd immers gekarakteriseerd door enthousiasme en diplomatie. Ondanks het korte halfjaar waarin het werk moest worden verricht, heeft Ierland vele positieve initiatieven gestimuleerd, zoals het initiatief “Communicating Europe”. Toch vind ik het ook verontrustend hoe verschrikkelijk veel haast er is gezet achter het doordrukken van een initiatief dat zulke verstrekkende gevolgen voor de machtsverhoudingen heeft en zo

ondemocratisch is als de voorgestelde Europese Grondwet. Het Ierse voorzitterschap ligt achter ons. Het was een voorrecht om afgelopen mei als gastland te hebben mogen optreden bij de verwelkoming van de tien nieuwe naties in Dublin. We hebben onze Taoiseach gedeeld met de wereld. In eigen land hanteert de heer Ahern de slogan “more to do”. Wij willen graag tegen de heer Balkenende en het nieuwe voorzitterschap zeggen dat er nog veel meer te doen is als het gaat om een betere bescherming van kwetsbare mensen, om het realiseren van gelijkheid en respect tussen naties, om het bieden van hulp aan landen in nood, zoals Sudan, en om het versterken van democratie en transparantie in ons eigen EU-project. Tegen de heer Ahern wil ik zeggen dat het nu tijd is om naar huis te komen. Er is immers nog meer te doen. U moet nog een arbeidsongeschiktheidswet invoeren, een gezondheids- en onderwijsstelsel op orde brengen, onze vissers en hun vrouwen, onze boeren en vele kleine ondernemingen verkeren in grote moeilijkheden, en we kampen met talloze milieucrises. U hebt de wereld laten zien waartoe een kleine, krachtige en – laat me u hieraan herinneren – nog altijd neutrale natie in staat is. Brengt u nu uw energie mee naar huis. Taoiseach en uw team, gefeliciteerd met uw werk. U hebt nog meer te doen. Go raibh maith agat. Dat betekent “dank u wel”. Ik wil ook de heer Cox groeten, ook tegen hem zeg ik go raibh maith agat.

3-024

Krasts (UEN). – (LV) Hartelijk dank, mijnheer de Voorzitter. Ik wil de Ierse premier, de Taoiseach, en zijn team gelukwensen met hetgeen zij hebben bereikt. Bij aanvang van het Ierse voorzitterschap waren er geluiden te horen als zou het voorzitterschap voor wat betreft de zaken die er werkelijk toe doen voor de Europese Unie een verloren periode worden. Uit het resultaat blijkt dat die speculaties op niets gebaseerd waren. Het Ierse voorzitterschap is zelfs zo succesvol geweest dat je je gaat afvragen of het systeem van het roulerend voorzitterschap van de Europese Unie wel zo inefficiënt is als zo vaak wordt beweerd. Alom werd betwijfeld of de ontwerp-Grondwet voor de Europese Unie tijdens het Ierse voorzitterschap aangenomen zou kunnen worden. Als lid van de Europese Conventie kan ik nu gerust zeggen dat de versie die tijdens het Ierse voorzitterschap is goedgekeurd, beter bruikbaar is dan de tekst waarover we in de Conventie overeenstemming hebben bereikt. In dit opzicht mag uiteraard niet worden vergeten wat het Italiaanse voorzitterschap heeft gepresteerd. Van de kandidaat die aan het einde van het voorzitterschap is voorgedragen voor de positie van voorzitter van de Europese Commissie, na door een groep voorstanders van de markteconomie gekozen te zijn, kan mijns inziens verwacht worden dat hij succesvol zal zijn. Ik hoop dat deze kandidaat ook de goedkeuring van het Parlement kan wegdragen. Als vertegenwoordiger van een land aan de oostgrens van de Europese Unie spreek ik verder mijn respect uit voor het realistische standpunt

20 21/07/2004

dat het voorzitterschap heeft ingenomen ten aanzien van de ontwikkeling van de betrekkingen tussen de Europese Unie en Rusland. Een heel wat beter standpunt dan de meningen die je zo vaak hoort verkondigen als het gaat om de betrekkingen tussen de Europese Unie en Rusland. Ik hoop dat het Ierse voorzitterschap met de kwaliteit die het geleverd heeft de toon heeft gezet en dat er in hen die zich voor het welvaren van de Europese Unie inzetten een gezonde concurrentiedrang zal ontwaken. Hartelijk dank.

3-025

Allister (NI). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, in mijn eerste opmerkingen in het Parlement wil ik verklaren dat het grote gevoel van eer dat ik voel niet voortvloeit uit het lidmaatschap van dit Parlement, maar uit het vertrouwen dat de mensen in Noord-Ierland mij hebben geschonken door mij hun eerste keuze te maken met betrekking tot hun vertegenwoordiging in dit Parlement. Ik ben loyaal aan hen, niet aan de instellingen van Europa. Het doel van mijn aanwezigheid hier is het verdedigen en bevorderen van de goede naam van Noord-Ierland en ervoor zorgen dat de bevolking daar dat deel van de Europese begroting krijgt waarop zij recht heeft. Dan kom ik nu te spreken over het Ierse voorzitterschap. De heer Ahern herinnert zich ongetwijfeld wat mijn illustere voorganger een halfjaar geleden in dit Parlement met de hem kenmerkende humor tegen hem zei: het positiefste dat het Ierse voorzitterschap waarschijnlijk zou opleveren was volgens hem dat de heer Ahern minder tijd zou hebben om zich te mengen in de zaken van Brits Noord-Ierland. Gelukkig bleken er vele andere zaken te zijn waarmee u zich kon bemoeien. Afgezien daarvan is de erfenis die het voorzitterschap ons op het constitutionele front nalaat naar mijn mening allesbehalve welkom of verheugend. Voor wie gelooft in democratische controle en haar noodzakelijke metgezel, nationale soevereiniteit, is de nieuwe Grondwet niet iets om trots op te zijn. De Grondwet is namelijk een aanfluiting voor en een aanval op beide. Ik pleit voor eerlijkheid bij de presentatie van deze Grondwet. Erkent u toch gewoon dat dit een handvest is dat is ontworpen om een Europese superstaat mogelijk te maken en op te bouwen, met steeds verder afnemende nationale bevoegdheden en steeds verder toenemende gecentraliseerde bevoegdheden. Een superstaat die volledig soeverein wordt. Soevereiniteit is echter voorbehouden aan de natiestaten en dat dient zo te blijven. Tot slot wil ik de heer Ahern complimenteren en hem ervan verzekeren dat hij de Engelse taal steeds beter gaat beheersen. Zo krijgt hij wellicht genoeg zelfvertrouwen om het dwaze idee te laten varen om miljoenen euro’s aan belastinggeld te verspillen door het Iers tot een van de officiële talen van deze instellingen te maken. Ik zou tegen hem willen zeggen: laat dergelijke archaïsche onzin toch over aan Sinn Féin, waarvan men immers niet anders verwacht.

3-026

Brok (PPE-DE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de scheidend voorzitter van de Raad, mijnheer de voorzitter van de Commissie, de heer Allister heeft volgens mij een nogal wonderlijke bijdrage geleverd door te zeggen: “Ik ben tegen de Europese instellingen, maar ik ben ervoor dat Europa veel geld naar Noord-Ierland stuurt.” Dat is niet de instelling op basis waarvan we in dit Huis te werk moeten gaan. (Applaus) Ik kom ook uit een gebied zoals dat van de heer Voggenhuber, waar de mensen door een Ier zijn gekerstend: de heilige Bonifatius, die wij de apostel van de Duitsers noemen. Ik hoop echter dat het u niet zo vergaat als Bonifatius, want die werd door de Friezen, waarvan de meesten nu Nederlander zijn, vermoord. Het is natuurlijk puur toeval dat Nederland nu het voorzitterschap bekleedt. Hierbij wil ik graag mijn grote dank uitspreken aan u, Taoiseach, aan uw team, aan Dick Roche, de minister van Buitenlandse Zaken, maar ook aan enkele personen die ik in de tweede, derde en vierde rij van uw team zie zitten. Zij hebben er met enorme toewijding en deskundigheid voor gezorgd dat de Europese Grondwet op tafel ligt. Daarmee heeft Ierland geschiedenis geschreven. Deze Grondwet legt niet de basis voor een superstaat, maar schept een evenwicht dat verkregen wordt door de toewijzing van bevoegdheden en de rol van de nationale parlementen, waardoor een superstaat juist wordt vermeden. Hij is bedoeld om een fair evenwicht tussen de niveaus tot stand te brengen. De burgers zullen op dit punt een rol vervullen, omdat ze bepaalde rechten krijgen uit hoofde van het Handvest van de grondrechten. Voortaan kan het spel rondom de voorzitter van de Commissie, waarvan we ook dit jaar weer getuige zijn geweest, niet meer gespeeld worden. De burger zal immers besluiten wie de voorzitter van de Commissie wordt. Dat zijn cruciale verbeteringen. Er zal een waardencanon gehanteerd worden, en eigenlijk is het een wonder dat 25 landen het eens zijn over een waardencanon die verplichtend is, een waardencanon die, naar mijn mening althans, op het christelijk mensbeeld berust. Op basis van deze waardencanon zullen wij daadwerkelijk gezamenlijk politiek kunnen bedrijven en zal er niet enkel sprake zijn van het mechanische verloop zoals dat werd voorzien in de oude Verdragen. Bovendien is er gezorgd voor slagvaardigheid. Dames en heren, het is belangrijk dat we allemaal terugkeren naar eigen land en ervoor zorgen dat de Grondwet geratificeerd wordt. In sommige landen worden discussies gevoerd over de vraag wat op partijpolitiek en binnenlands vlak het gunstigst is, of hoe men zich in dit verband kan profileren. Die discussies moeten we vermijden. Ik hoop dat regeringen en oppositie in al onze lidstaten de kracht hebben het ratificatieproces in te gaan met een gevoel van verantwoordelijkheid voor het geheel en zonder de intentie de partijpolitieke en binnenlandse kaart zo goed

21/07/2004 21

mogelijk uit te spelen. Dat is de opdracht waar wij voor staan. (Applaus)

3-027

Goebbels (PSE). – (FR) Mijnheer de Voorzitter, de heer Hänsch heeft zojuist verteld hoe tevreden de socialisten zijn over het optreden van het Ierse voorzitterschap binnen de Intergouvernementele Conferentie. Als je wat de heer Ahern gedaan heeft vergelijkt met wat de heer Berlusconi heeft gedaan, dan vraag je je af waarom de aanstaande Conventie niet voorziet in een Unievoorzitterschap dat rouleert tussen de kleine lidstaten, want we kunnen toch vaststellen dat hun voorzitterschappen productiever uitpakken dan die van sommige staatshoofden en regeringsleiders, wier grootheid enkel verband houdt met de oppervlakte van hun land. Voorzitterschappen zitten echter alleen maar voor, ze beslissen nergens over. Een voorzitterschap is groots wanneer het in staat is goede voorstellen te doen en compromissen te bewerkstelligen. Het ontwerp voor een Grondwet is verre van volmaakt, maar dankzij Ierland is dat ontwerp er in ieder geval. Hoewel het Ierse voorzitterschap over het geheel genomen een positief eindresultaat laat zien, blijven er nochtans belangrijke schaduwzijden over. Mijn vriend de heer De Rossa heeft zojuist verteld dat de socialisten niet tevreden zijn over de resultaten die het Ierse voorzitterschap op sociaal gebied heeft weten te boeken. Het Europees Verbond van Vakverenigingen heeft de verrichtingen van Ierland aan een sociale test onderworpen. Van de tien testpunten worden er zes min of meer als onvoldoende beoordeeld, met als belangrijkste punten het gebrek aan daadkracht voor verwezenlijking van de doelstellingen van Lissabon, het feit dat er maar weinig aandacht is besteed aan de bescherming van de openbare diensten, en bepaalde richtlijnen op het sociale vlak. De heer Savary zal nog terugkomen op verdere tekortkomingen in de resultaten van het Iers voorzitterschap, met name het schandalige besluit van de Raad om persoonlijke gegevens van passagiers op transatlantische vluchten door te sluizen naar de regering-Bush. Staat u mij toe, mijnheer de Voorzitter, om tot besluit nog iets te zeggen over een gebeurtenis die niet direct betrekking heeft op de resultaten van het Iers voorzitterschap, maar die verstrekkende gevolgen zal hebben. Ik wil het hebben over het arrest van het Hof van Justitie inzake het Stabiliteits- en groeipact. Ik was een van degenen die kritiek hadden op het feit dat de Commissie het Hof heeft ingeschakeld, omdat het Stabiliteitspact een politieke zaak is en dus niet onder het gezag van de rechters valt. Maar wat dat aangaat moet ik erkennen dat de rechters in Luxemburg niet zijn gezwicht voor de verleiding om zich te mengen in het economisch beleid van de Unie. Middels een heus Salomonsoordeel hebben ze de Commissie erop gewezen dat de Raad Ecofin wel degelijk bevoegd is te oordelen, en bovendien dat de Raad Ecofin niet per se de aanbevelingen van de Commissie hoeft op te volgen.

Tegelijkertijd zijn de ministers echter tot de orde geroepen omdat zij zich niet aan de regels zouden hebben gehouden die zij zich zelf hebben opgelegd. Wat het Pact betreft blijft het belangrijkste punt van het arrest van het Hof echter de bevestiging van het feit dat de Commissie als enige het recht van initiatief heeft. De Raad kan de regels dus niet wijzigen – ik citeer – “zonder een nieuwe impuls van de Commissie”. De Commissie is dus bevestigd in haar initiatiefrecht, maar elk recht, mijnheer Prodi, brengt ook plichten met zich mee. De Commissie heeft nu dan ook de plicht voorstellen te doen om van een “dom” Stabiliteitspact een werkelijk intelligent Pact te maken.

3-028

Sbarbati (ALDE). – (IT) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, ik dank het Ierse voorzitterschap voor de diplomatie, de methode en de correctheid waarmee het zijn moeilijke taak benaderd heeft, en waarmee het er uiteindelijk in geslaagd is zijn doelstelling van goedkeuring van de Grondwet te verwezenlijken. Ik betreur slechts het feit dat het Italiaans voorzitterschap hierin niet is geslaagd. Ik dank ook Voorzitter Pat Cox en de voorzitter van de Commissie, Romano Prodi, die, dankzij hun constante, vastberaden inzet, deze zittingsperiode tot een succesvol einde hebben gebracht en samen twee grote doelstellingen hebben gerealiseerd: de uitbreiding en de Grondwet. Zij hebben zich laten inspireren door een andere visie van Europa, waardoor we vandaag een groot Europa hebben, dat wordt versterkt door de democratische rechtsgrondslag die wordt vertegenwoordigd door het Handvest van de Grondrechten en de Grondwet tezamen: Europa als civiele macht. De uitzonderlijke bemiddelaarsrol die het Ierse voorzitterschap heeft gespeeld heeft ons iets gegeven dat misschien niet volmaakt is, maar in ieder geval toch genoeg inhoud heeft om eensgezind naar buiten te kunnen treden en een politieke rol op het wereldtoneel te kunnen spelen in het belang van de vrede. Nu moet het Parlement zich gaan wijden aan een uitgebreide campagne ten gunste van de Grondwet teneinde het ratificatieproces tot een succes te maken. Om deze reden, mijnheer de Voorzitter, zou ik willen suggereren dat er een specifieke post wordt opgenomen in de begroting om te voorzien in tijdige en afdoende financiering voor dit initiatief, dat tot doel heeft de mensen van Europa bewuster te maken en ze daadwerkelijk dichter bij onze instellingen te brengen.

3-029

de Brún (GUE/NGL). – A Uachtaráin, a Thaoisigh, Seasann Sinn Féin ar son an athraithe in Éirinn agus ar fud an Aontais Eorpaigh. Táimid ag dúil le bheith ag obair leo siúd ar mhaith leo Eoraip chothrom a fheiceáil, Eoraip dhomhanda fhreagrach. (EN) (Sinn Fein staat voor verandering in Ierland en de gehele EU en we kijken uit naar het samenwerken met anderen die een Europa van gelijken willen zien, evenals

22 21/07/2004

een EU die zich overal ter wereld verantwoordelijk toont.) Ik kijk uit naar het verkrijgen van steun voor het Ierse vredesproces en voor Ierse eenheid en onafhankelijkheid. Het is logisch om Ierland te behandelen als één land, of het nu gaat om werkgelegenheid, landbouw of mensenrechten. We zijn in Ierland verwikkeld in een vredesproces waaraan de Europese Unie, de Verenigde Staten en andere actoren in hoge mate hebben bijgedragen. Ik juich de oproep van de Raad aan de Commissie toe om de mogelijkheden te onderzoeken voor uitbreiding van de financiering voor Peace II en het Internationaal Fonds voor Ierland. Hoewel er veel vooruitgang is geboekt, kampt het vredesproces in Ierland met grote problemen doordat de Britse regering de democratische instellingen buiten werking heeft gesteld. Vorige week nog werden er mensen in mijn woonplaats Belfast vastgezet in hun eigen gemeenschappen terwijl daar een sektarische unionistische parade doorheen werd geloodst. Iarraim ar Uachtarántacht na hIsiltíre agus ar mo chomhghleacaithe anseo díriú ar phróiseas síochána na hÉireann ... Ik zou het Nederlandse voorzitterschap willen vragen ook aandacht te besteden aan het Ierse vredesproces.

3-030

Evans, Jonathan (PPE-DE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, het akkoord dat tijdens de Europese Raad van juni is bereikt over de Grondwet was een slecht akkoord voor Europa. Mijn standpunt over de Grondwet – en dat van mijn collega’s van de Europese Democraten – is duidelijk en algemeen bekend. Wij zijn van mening dat de Grondwet een vergissing is. Wij vinden dat Europa geen grondwet nodig heeft: landen hebben grondwetten, en de EU is geen land of staat, en zij zou er ook niet naar moeten streven dit te worden. Op de Top van Laken in 2001 werden de Europese Conventie en de IGC opgeroepen ervoor te zorgen dat het resultaat van hun werk de Europese instellingen dichter bij de burgers zou brengen. Ik denk niet dat dit gelukt is. De Grondwet draagt op geen enkele manier bij aan het nauwer betrekken van de natiestaten en hun burgers bij het besluitvormingsproces van de Unie. In feite is het zelfs zo dat door de aanmerkelijke uitbreiding van de meerderheidsbesluitvorming de bevoegdheden van het centrum aanzienlijk toenemen. Deze zienswijze is misschien reeds bekrachtigd door de uitlatingen die de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken onlangs heeft gedaan, waarin hij suggereerde dat het tijd is om stil te staan bij de vraag of we bepaalde beleidsterreinen niet weer moeten overdragen van Europees naar nationaal niveau. Dit zijn interessante opmerkingen van de regering die het komende halfjaar belast is met het voorzitterschap van de Unie. Hieruit blijkt namelijk dat ik niet alleen sta in het uitdragen van deze ideeën.

Europa had een betere weg kunnen kiezen. Het had kunnen besluiten de Verdragen op te schonen door middel van een eenvoudiger document; het had de nationale parlementen echt wat te zeggen kunnen geven over EU-wetgeving; het had gedetailleerder kunnen kijken naar wat de nationale regeringen precies doen; en het had de Unie uiteraard kunnen verplichten een einde te maken aan fraude en wanbestuur. Ik heb het gevoel dat we een kans gemist hebben. Ik juich het feit toe dat Frankrijk over de Grondwet zal stemmen. Ik verheug mij verder over het debat dat de heer Stoiber heeft aangezwengeld over een mogelijk referendum in Duitsland. Het is goed dat de burgers het laatste woord hebben als het gaat om een besluit over hun eigen toekomst. De leider van mijn eigen partij gelooft in een Europa van leven en laten leven, met andere woorden, een Europa waarin diegenen die verder willen integreren dat moeten kunnen doen, op voorwaarde dat diegenen die dat niet willen, daartoe niet verplicht worden. Ik hoop en geloof dat wanneer de referenda plaatsvinden, veel mensen van die gelegenheid gebruik zullen maken om te stemmen voor een Europa van diversiteit, niet van uniformiteit, evenals voor een Europa dat de rechten van natiestaten eerbiedigt.

3-031

Grabowska, Genowefa (PSE). − (PL) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de voorzitter van de Commissie, Taoiseach, dames en heren, op 4 mei van dit jaar heeft het Europees Parlement in het kader van de raadplegingsprocedure een kritisch standpunt naar voren gebracht ten aanzien van het ontwerp-akkoord tussen de Verenigde Staten en de Europese Unie. Dit akkoord verplicht Europese luchtvaartmaatschappijen tot het overdragen aan de Verenigde Staten van bepaalde gegevens over passagiers die naar de VS reizen, zoals bankrekeningnummers. Deze gegevens moeten doorgegeven worden aan het Bureau of Customs and Border Protection van het Amerikaanse ministerie van Binnenlandse Veiligheid. Het Parlement was van mening dat het akkoord een inbreuk betekent op het Gemeenschapsrecht en in het bijzonder afbreuk doet aan het niveau van persoonsgegevensbescherming zoals dat is vastgelegd in Richtlijn nr. 46 uit 1995. Daarom heeft het Parlement de zaak voorgelegd aan het Europese Hof van Justitie. De Raad heeft deze zorgen echter naast zich neergelegd en het verkiezingsreces van het Parlement aangegrepen om het akkoord af te ronden. Ik heb in dit verband een vraag: is het Iers voorzitterschap van mening dat het niveau van persoonsgegevensbescherming voor de burgers van de Europese Unie daadwerkelijk verlaagd moet worden, zoals nodig is voor dit akkoord, ondanks de ernstige bedenkingen van het Parlement? Betekent dit niet een inperking van de burgerlijke vrijheden? Ik zou graag willen weten of het voorzitterschap zich van dit probleem bewust is en of het heeft geprobeerd in deze belangrijke zaak een standpunt te formuleren. Tot slot, om af te sluiten op een wat andere toon: ik wil het Iers voorzitterschap van harte gelukwensen met de

21/07/2004 23

afronding van de onderhandelingen over het Grondwettelijk Verdrag. Dat er een compromis is bereikt, is een succes van het voorzitterschap en van u persoonlijk, Taoiseach. Tegelijkertijd is het een succes voor ons allemaal, want Europa - en dat zijn wij allemaal - heeft een grondwet nodig. Het Iers voorzitterschap is erin geslaagd de steun van de regeringen van 25 landen te verkrijgen voor de Grondwet. Nu moeten wij de steun van de 450 miljoen burgers van de Europese Unie zien te verkrijgen. Hier moeten wij gezamenlijk de schouders onder zetten, opdat de Grondwet op 1 november 2009 in werking kan treden.

3-032

Tajani (PPE-DE). – (IT) Mijnheer de Voorzitter, we kunnen niet anders dan concluderen dat de nettobalans van het Ierse voorzitterschap positief is. Het voorzitterschap is doeltreffend te werk gegaan en heeft voor de hele Europese Unie twee belangrijke politieke resultaten opgeleverd: de overeenkomst over de eerste Grondwet en de keuze van de nieuwe voorzitter van de Commissie, die morgen in het Parlement moet worden verkozen. Het werk dat in verband met de Grondwet is verricht was zonder meer positief. Wij betreuren slechts één zaak: dat er in de preambule geen expliciete verwijzing naar de christelijke wortels van de Europese Unie is opgenomen, die de ware brug vormen tussen West- en Oost-Europa. Wij betreuren dit en de Fractie van de Europese Volkspartij zal ervoor blijven strijden dat Europa zijn eigen afkomst nooit zal vergeten. Toch heeft het Iers voorzitterschap succes gehad. Het heeft het de taak die het Italiaans voorzitterschap zo opmerkelijk goed had vervuld – het had reeds overeenstemming bereikt over 95 procent van het werk van de Conventie – tot een goed einde gebracht. Het is geen toeval dat dit resultaat is erkend door alle lidstaten van de Europese Unie, en die hebben dan ook besloten de ondertekening van het Verdrag te laten plaatsvinden in de Italiaanse hoofdstad, Rome, die niet alleen een referentiepunt is voor de Italiaanse geschiedenis maar ook voor de geschiedenis van Europa en de geschiedenis van de Europese Unie. Het tweede belangrijke en positieve resultaat is de selectie van de nieuwe kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Het resultaat beantwoordt niet alleen aan de stemming van 13 juni maar is tevens een erkenning van het evenwicht dat de Portugese premier vertegenwoordigt – een Commissievoorzitter die staat voor vernieuwing en voor een nieuwe interpretatie van de wijze waarop de uitvoerende macht bestuurd moet worden, waarbij steeds meer afstand wordt genomen van de triviale aangelegenheden van afzonderlijke lidstaten, om de aandacht meer te richten op de totstandkoming van een Europa dat bondgenoot is van de Verenigde Staten maar zelf ook een sterke politieke rol speelt op het internationale toneel.

3-033

VOORZITTER: DE HEER BORRELL FONTELLES

Voorzitter

3-034

Savary (PSE). – (FR) Mijnheer de Voorzitter, ik zou mij willen scharen in het koor van lofprijzingen aan het adres van het Ierse voorzitterschap. Het heeft laten zien dat wanneer er sprake is van grote Europese bezieling, geen enkel land klein hoeft te zijn. In mijn hoedanigheid van lid van de Commissie vervoer en toerisme zou ik het voorzitterschap meer in het bijzonder willen feliciteren met drie grote dossiers waarmee het zich onderscheiden heeft: ten eerste de aanneming van het tweede spoorwegpakket, ten tweede de aanneming van een bijzonder ambitieus programma voor trans-Europese vervoersnetwerken, en ten derde de constellatie van satellieten voor satellietnavigatie in het kader van Galileo, de Europese tegenhanger voor GPS. Ik zou de gelegenheid te baat willen nemen om alle Ierse onderhandelaars te bedanken, want zij hebben laten zien over een zeer grote kennis van zaken en over uitstekende onderhandelingsvaardigheden te beschikken. Bij iedereen die een verantwoordelijkheid uitoefent zijn er echter zaken die minder goed gaan of die mislukken. Ik zou er twee willen uitlichten en me willen aansluiten bij al hetgeen hier reeds gezegd is over de overeenkomst met de Verenigde Staten over persoonsgegevens met betrekking tot de transatlantische luchtveiligheid. Die overeenkomst is in strijd met de wens van het Parlement. Een dergelijke loochening van de democratie is onaanvaardbaar. Bovendien vormt deze overeenkomst een gevaar voor de mensenrechten; er blijkt uit dat Europa de Verenigde Staten slaafs navolgt in een tijd dat de Amerikanen niet bepaald veel aandacht lijken te hebben voor de mensenrechten en de bescherming van burgers. In bepaalde opzichten is deze overeenkomst strijdig met de grondregels en het ideaal van ons Europees project. Niettemin ben ik blij dat het een Ier is, te weten de heer Cox, die gepoogd heeft deze vernedering van het Europees Parlement te beantwoorden door naar het Europese Hof van Justitie te stappen. De tweede grote teleurstelling is het besluit van de Raad Concurrentievermogen om terug te komen op de uitslag van de stemming in eerste lezing in het Europees Parlement over de richtlijn betreffende de octrooieerbaarheid van software. Jammer genoeg heeft u ervoor gekozen af te wijken van een tekst die het Parlement tot eer strekt daar hij in zekere zin een wonder van evenwicht was tussen bescherming van onze industrie en waarborging van de universaliteit van en de vrije toegang tot software. Ik vind dat heel jammer. Het Europees Parlement is nu in elk geval aan zet, maar de gemaakte keuze verraadt een buitengewoon enge opvatting van het begrip eigendom en van het gewicht van de industrielobby’s. Al met al is uw voorzitterschap technisch gezien een groots

24 21/07/2004

voorzitterschap geweest, maar was het op het sociale vlak toch wat poverder, en dat valt te betreuren.

3-035

Méndez de Vigo (PPE-DE). – (ES) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de scheidend voorzitter van de Raad, ik zal beginnen met de vorige spreker tegen te spreken. Het Ierse voorzitterschap is vooral in politiek en niet zozeer in technisch opzicht een groots voorzitterschap geweest, en dat onder moeilijke omstandigheden en ten tijde van de slachtpartij van 11 maart in Madrid. De eerste maatregelen die u ter hand hebt genomen, zoals de benoeming van een antiterrorismecoördinator, zijn stappen in de juiste richting bij de bestrijding van de gesel van het terrorisme, die een bedreiging vormt van onze burgerlijke vrijheden. Mijnheer de scheidend voorzitter van de Raad, u bent erin geslaagd overeenstemming te bereiken over de Europese Grondwet. Dit Parlement zal gedurende de komende weken zijn advies over deze tekst geven en daarom – iedereen kent mijn standpunt in deze kwestie – wens ik er vooraf niet over te praten, maar ik wil u evengoed gelukwensen, want het was niet eenvoudig om tot een akkoord te komen, en uiteindelijk zijn dat akkoord en de Grondwet die Europa nodig heeft toch uit de bus gekomen. Ik wil u ook gelukwensen, mijnheer de voorzitter, met het voorstel om de heer Durão Barroso als kandidaat voor het voorzitterschap van de Commissie voor te dragen, want ook op dat punt is het niet eenvoudig geweest overeenstemming te bereiken. We hebben nu een geweldige kandidaat en ik ben in de eerste plaats van mening dat we een politieke inspanning moeten verrichten om de Commissie daar te brengen waar zij thuishoort: in het centrum van de communautaire methode en van het leven van de Europese Unie. Ik hoop dat deze belangrijke stemming voor de kandidaat die door de Europese Raad is voorgedragen ook een stap in de richting is van het herstel van de betrekkingen tussen de Commissie en het Europees Parlement, die immers zo belangrijk zijn. Ik denk echter, geachte Taoiseach, dat de belangrijkste kwestie tijdens uw voorzitterschap de uitbreiding is geweest. Toen we een aantal weken geleden Monnet en Spinelli herdachten, had mijn fractie de eer u in dit debat te vertegenwoordigen. Als Monnet en Spinelli hier zouden zijn geweest, gezeten op deze banken, zouden zij waarschijnlijk gedacht hebben dat de uitbreiding die is verwezenlijkt onder het Iers voorzitterschap, ‘het aan elkaar naaien van de twee Europa's’, om de uitdrukking van de heer Geremek te gebruiken, het belangrijkste is dat we de afgelopen jaren hebben gedaan, en dat zal u altijd tot eer blijven strekken. Er is hier al veel gezegd over grote landen en kleine landen; ik ben van mening dat dit een kwalijk onderscheid is, dat nooit bestaan heeft in de Europese geschiedenis. Wat maakt een land groot of klein? Zijn bevolking, de omvang van zijn grondgebied, zijn BBP? Neen, of een land groot of klein is hangt af van de vraag

of zijn leiders, volken en burgers over ambitie en visie beschikken. U, geachte Taoiseach, en Ierland hebben tijdens dit voorzitterschap laten zien groot te zijn in Europa.

3-036

Protasiewicz (PPE-DE). − (PL) Mijnheer de Voorzitter van het Parlement, mijnheer de voorzitter van de Commissie, Taoiseach, mijnheer de minister, dames en heren, vandaag kijken wij terug op de zes maanden van het Ierse voorzitterschap. Voor de Europese Unie was dit zonder enige twijfel een geslaagde periode. Zoals verschillende sprekers voor mij reeds hebben gezegd, heeft de grootste uitbreiding uit de geschiedenis van de Europese Unie in deze periode plaatsgevonden. De uitbreiding is uiteindelijk tijdens de plechtigheid in Dublin op 1 mei zeer stijlvol afgerond. In juni is al gebleken dat de uitgebreide Unie efficiënt kan functioneren, want men is het met een ploeg van 25 Europese leiders eens geworden over de kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Ook die prestatie is een felicitatie waard, en ik wil het Iers voorzitterschap dan ook van harte gelukwensen met dit tweede succes. Voorts wil ik mijn waardering uitspreken voor de reactie van het voorzitterschap op de tragische aanslagen in Madrid op 11 maart. Ik ben ervan overtuigd dat zowel de voorgestelde als reeds ingevoerde instrumenten ter voorkoming van verdere terroristische aanslagen op ons continent tot het gewenste resultaat zullen leiden. Dit is een duidelijke en betekenisvolle bijdrage van Ierland aan een veiliger Europa. Dit zijn allemaal klinkende successen van het Ierse voorzitterschap. Het compromis over de ontwerp-Grondwet roept daarentegen de nodige twijfels op. Natuurlijk, zonder de vastberadenheid en voortvarendheid van de Ierse leiders op de Top van Brussel was dit compromis er niet gekomen. De vraag rijst evenwel of dit compromis en die voortvarendheid van juni niet contraproductief zullen blijken te zijn in de toekomst, wanneer de ontwerp-Grondwet voor Europa moet worden geratificeerd, zeker wanneer dat door middel van referenda gebeurt. Mijn twijfels worden ingegeven door de indrukken die ik heb opgedaan tijdens talloze ontmoetingen in het kader van de recente verkiezingscampagne voor het Europees Parlement. Er zijn heel veel Europeanen voor wie het ontbreken van een verwijzing naar de joods-christelijke traditie in de preambule van de Grondwet een zodanig ernstige zaak is dat zij geneigd zullen zijn tegen ratificatie te stemmen. Zij zijn niet tegen een verenigd Europa, noch tegen verdere integratie van de Europese Unie, maar zij zijn bang dat dit ambitieuze project op broze fundamenten rust omdat de joods-christelijke traditie is weggelaten, terwijl die toch onmiskenbaar van fundamentele betekenis is voor de opbouw van het Europa zoals we dat nu kennen en zoals we dat in de toekomst willen vormgeven.

3-037

21/07/2004 25

Ahern, Bertie, Raad. − (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik zal het kort houden, maar ik wil allereerst alle afgevaardigden bedanken voor hun constructieve en positieve opmerkingen. Er was enig commentaar op de tekortkomingen van ons voorzitterschap, en ik zal deze kritiek ter harte nemen in dezelfde geest als waarin deze geuit werd. Ik wil de heer Poettering, de heer Hänsch, de heer Duff en de vele anderen bedanken die het akkoord over de Europese Grondwet hebben verwelkomd. Het akkoord over de Grondwet was historisch: het bereiken van een akkoord was immers onmogelijk geweest zonder de samenwerking van alle deelnemers. Het belangrijkste is dat de Unie heeft aangetoond dat win-winoplossingen mogelijk zijn als we naar compromissen streven, zoals velen hier hebben verklaard. Het heeft geen zin mensen alleen datgene wat zij willen op papier te laten zetten. Door middel van compromissen kan dit unieke systeem leiden tot positieve resultaten waar iedereen de vruchten van plukt. Ieder van u is onlangs betrokken geweest bij een verkiezingscampagne en heeft het voorrecht verdiend in dit Parlement te zetelen. U weet dan ook hoe belangrijk de Europese Unie is voor de welvaart en het welzijn van de Europeanen. Tegelijkertijd bent u, beter dan de meeste mensen, bekend met het probleem een gehoor te vinden voor de agenda van de Europese Unie, vanwege alle ophef die wordt gemaakt over zaken die sommige mensen vaak ten onrechte beschouwen als dringender en noodzakelijker. Ik zeg “ten onrechte”, omdat het in de Europese Unie gaat om visie en een heel scala aan praktische kwesties van groot belang. Veel afgevaardigden, uit verschillende landen en met verschillende invalshoeken, hebben deze kwesties vandaag aan de orde gesteld. We moeten de burgers uitleggen wat er in de Grondwet staat. Het is belangrijk een ruimte te creëren voor het voeren van debatten op niveau, zowel in landen waar een referendum wordt gehouden als in landen waar dat niet het geval is. De periode tussen nu en de inwerkingtreding van het Verdrag biedt ons de gelegenheid te vertellen en uit te leggen wat de Unie wel en niet doet. We kunnen nu de waarden en doelstellingen die ten grondslag liggen aan de Unie uitdragen. We moeten onze taak niet onderschatten, maar we moeten ook de tekst van de Europese Grondwet zelf niet onderschatten. Een artikel waarin wordt verklaard dat eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten de waarden van de Unie zijn, kan zonder meer door al onze burgers begrepen worden, en op basis van deze waarden zal de Grondwet ook aan hen verkocht moeten worden. Ook de verklaring in de Grondwet dat de Unie zich ten doel stelt de vrede, haar waarden en het welzijn van haar volkeren te bevorderen zal iedereen aanspreken. Tegelijkertijd zal er echter sprake zijn van oprechte zorgen en zullen er vele tegengestelde meningen worden geuit. Er moet worden geluisterd naar deze zorgen en problemen moeten op

weloverwogen en redelijke wijze worden aangepakt. Ook ongegronde angst is immers angst, en alle vormen van angst moeten worden aangepakt, zoals ik het afgelopen halfjaar heb ontdekt. Diegenen onder ons die de waarden van de Europese Unie en de Grondwet waarin deze zijn neergelegd steunen, moeten hartstochtelijke pleitbezorgers van de Grondwet blijven. Tegelijkertijd is het belangrijk dat de voorstanders en tegenstanders van de nieuwe Europese Grondwet het debat aangaan met redelijkheid, gezond verstand en nauwkeurigheid. Ik zou even willen ingaan op enkele kwesties die de heer Poettering te berde heeft gebracht. Hij en enkele anderen hebben de kwestie van het christendom genoemd. In de preambule van de tekst wordt het religieuze erfgoed van Europa onderkend. Wij hadden liever een expliciete verwijzing gezien naar onze christelijke wortels, maar het was niet eenvoudig overeenstemming te bereiken over een gepaste formulering. Desalniettemin wordt in een belangrijk nieuw artikel de bijzondere bijdrage van kerken onderkend en dit artikel voorziet tevens, voor de eerste keer, in een open en regelmatige dialoog met hen. Dit is breed toegejuicht door kerkelijke en levensbeschouwelijke organisaties. Hoewel er dus geen sprake is van een expliciete verwijzing in de preambule – zoals ik persoonlijk graag had gewild – is het wel belangrijk dat dit nieuwe artikel is opgenomen. Een aantal afgevaardigden stond stil bij de procedure voor de benoeming van de Commissievoorzitter, een kwestie waaraan mevrouw Frassoni, zoals ik weet, zeer veel belang hecht. Ten tijde van de Conventie heeft de Ierse regering een radicale wijziging voorgesteld voor de manier waarop voorzitters van de Commissie in de toekomst benoemd zouden moeten worden. Ons streven was dit Parlement en de parlementen van alle lidstaten bij het proces van het kiezen van de nieuwe Commissievoorzitter te betrekken. Ik zou de nieuwe afgevaardigden willen vragen ons voorstel te bekijken. Toen wij ervoor pleitten, kregen we er geen steun voor, dus ik vind het jammer dat de mensen die ons toen niet steunden, ons nu bekritiseren, maar zo gaat dat in de politiek! De afgevaardigden zouden het voorstel voor een volgende keer moeten overwegen: het mag dan ingewikkeld zijn, het idee is goed. Er is door de Conventie opmerkelijk werk verricht met betrekking tot de Europese sociale dimensie. De heer Katiforis was voorzitter van de werkgroep voor een sociaal Europa. Dit is een terrein dat het Ierse voorzitterschap en mij persoonlijk na aan het hart ligt, omdat wij veel waarde hechten aan de sociale solidariteit die het centrale kenmerk is van het Europese project in Ierland. Wij betrekken in ons land de werkgevers en de vakbonden - als “vrijwillige pijler” - volledig bij alle wetgevingsbesluiten. Dat doen we nu al 17 jaar lang. Ik moet mijn goede vriendin en collega mevrouw Doyle hieraan even herinneren - kennelijk is dit punt de afgelopen 17 jaar aan haar aandacht ontsnapt. Wij hechten grote waarde aan dit concept, en voorzitter Prodi heeft zonder meer gelijk: we hebben het Grondwettelijk

26 21/07/2004

Verdrag vanuit een positief en progressief oogpunt bekeken. Dit is de Grondwet van de Europese volkeren. We moeten dat feit tegenover onze burgers benadrukken. Ik ben het eens met het punt dat mevrouw Doyle maakte over kleine ondernemingen: we moeten blijven proberen ons in te zetten voor deze kleine ondernemingen. De heer Czarnecki heeft gesproken over de kwestie van vrijheid van verkeer. Vanaf dag één hebben wij in Ierland onze deuren geopend voor alle delen van Europa en we hebben daarbij geen onderscheid gemaakt tussen mensen uit de oude en de nieuwe lidstaten. Wij zijn er trots op dat gedaan te hebben. De heer Goebbels en een aantal andere afgevaardigden onderstreepten het belang van de Lissabon-agenda en betreurden het dat er niet meer van de daarmee verband houdende doelstellingen bereikt zijn. Ik ben de eerste die erkent dat de Lissabon-agenda een werk in uitvoering is. We moeten onze inspanningen intensiveren en onze prestaties verbeteren als we de doelen die we onszelf hebben gesteld voor 2010 willen bereiken. Dat is ook de reden dat we voor de tussentijdse evaluatie zulk een grondig proces op poten hebben gezet. We hebben uiteengezet wat we in de toekomst zouden willen doen, maar we hebben tevens gezegd wat we reeds gedaan hebben. Met betrekking tot de praktische uitvoering gedurende het afgelopen halfjaar, en om een concreet voorbeeld te geven van wat men mij gevraagd heeft te doen, zouden mensen eens naar de details moeten kijken die uiteen worden gezet in een hoofdstuk van een verslag over samenwerking voor groei en werkgelegenheid dat we hebben opgesteld. Men vroeg mij het terrein van de financiële diensten te bekijken, hetgeen onder leiding van minister McCreevy zeer effectief ter hand is genomen. Door een akkoord te bereiken over de instrumenten voor financiële dienstverlening, de marktrichtlijnen en de transparantierichtlijn, hebben minister McCreevy en zijn team – in uitstekende samenwerking met het Parlement – dit actieplan voor financiële diensten voltooid. Dit is een terrein dat van vitaal belang is voor de toekomstige groei van de Europese economie en een praktisch voorbeeld dat ik kan geven van wat er concreet bereikt is met betrekking tot de Lissabon-agenda. Ik heb bovendien het belang dat ik hecht aan de Lissabon-agenda onderstreept door minister McCreevy voor te dragen als commissaris. Ik ben er zeker van dat zijn ervaring op die plek in de toekomst van pas zal komen, aangezien de Lissabon-agenda volledig draait om het stimuleren van groei en het scheppen van banen voor Europa, en de minister alles weet van het realiseren van deze twee zaken. Ik nodig u uit Ierlands staat van dienst met betrekking tot deze kwesties nog eens te bekijken, hetgeen zeker waardevol is. De heer De Rossa heeft gelijk als hij zegt dat we binnenlandse kwesties thuis moeten bespreken, en ik doe dat graag met hem, wanneer hij maar wil. Onze minister van Financiën heeft de Ierse werknemers namelijk

bevrijd van de zeer hoge belastingtarieven die zijn ingesteld toen de regering waarvan de heer De Rossa deel uit maakte aan de macht was. Ik vind het altijd zeer interessant als een socialist iemand “conservatief” noemt: definities zijn altijd interessant. De heer De Rossa zegt dat hij progressief is en noemt zichzelf een socialist, terwijl hij aan oudere mensen nog geen twee euro uitgaf. De heer McCreevy is conservatief, maar hij geeft per jaar tien euro uit aan oudere mensen. Denkt u zelf na over de definities: die zijn erg interessant. Ik loop pas 27 jaar mee in de politiek. Ik denk dat ik nog heel wat langer zal moeten meelopen voordat ik de definities van conservatief en progressief ooit begrijpen, hoewel ik dit soort definities sowieso nogal onzinnig vind. Het is absoluut een eer hier verslag te doen aan het Parlement. Ik ben van mening dat men op het jaar 2004 zal terugkijken als een buitengewoon belangrijk jaar voor de Europese Unie. We zijn uitgebreid tot 25 lidstaten. We hebben een akkoord bereikt over een Grondwet. We hebben onze vastberadenheid om de doelen van de Lissabon-agenda te bereiken bekrachtigd. We hebben onze banden met onze wereldwijde partners verstevigd. Het werk voor het Ierse voorzitterschap zit erop, maar het werk voor de Unie gaat uiteraard door. Ik wens de heer Balkenende en het Nederlandse voorzitterschap hierbij dan ook veel succes. Verder wens ik ook voorzitter Prodi heel veel succes tijdens de rest van zijn ambtstermijn en hopelijk zal hetzelfde - met instemming van dit Parlement - in de toekomst gelden voor de heer Durão Barroso. Ik wens ook u, mijnheer de Voorzitter, veel succes. Op deze eerste werkdag wens ik iedereen hier veel geluk en succes bij het politieke werk in het Europees Parlement. Go raibh míle míle maith agaibh. (Applaus)

3-038

Prodi, Romano, voorzitter van de Commissie. – (IT) Mijnheer de Voorzitter, de Taoiseach, de heer Ahern, heeft alle vragen reeds beantwoord. Ik zal over een paar minuten weer spreken om commentaar te geven op het begin van het Nederlands voorzitterschap, dus ik zal mij ertoe beperken de Ierse premier en alle Parlementsleden te bedanken. Ik zou hier slechts willen ingaan op een gedachte, een suggestie die door de heer Goebbels gedaan is, namelijk om het Stabiliteitspact en de hervormingen ervan aan een onderzoek te onderwerpen. Ik kan u vertellen dat de Commissie, gesterkt door het besluit van het Hof, al begonnen is met dat werk en op 3 september zullen we de resultaten van onze overwegingen presenteren, zodat er een uitvoerig debat over het onderwerp kan worden gehouden. Voor het overige is dit een erg eenzijdig debat geweest, waarin slechts weinigen zich tegen de Grondwet hebben uitgesproken. Het gevoel dat Europa een burgerlijke macht aan het worden is, zoals mevrouw Sbarbati het zei, wordt door dit Parlement op brede schaal gedeeld.

21/07/2004 27

Ik dank u allen voor uw aandacht. Tot slot wil ik tegen de heer Poettering zeggen dat het misschien inderdaad belangrijk kan zijn om in het midden van een foto te staan, maar dat het ook zo kan zijn dat er een sterkere politieke betekenis ligt in een foto waarin één persoon aan de ene kant en de andere aan de andere kant staat, zodat het lijkt alsof de lidstaten van de Unie door hen worden omarmd. (Applaus)

3-039

De Voorzitter. − De gecombineerde behandeling is gesloten. (De vergadering wordt enige minuten onderbroken)

SCHRIFTELIJKE VERKLARINGEN (ARTIKEL 142)

3-040

Hudghton (Verts/ALE), schriftelijk. – (EN) Als lid van de Onafhankelijkheidspartij van Schotland, de SNP, wil ik de Ierse regering feliciteren met de voorbeeldige wijze waarop zij haar voorzitterschap het afgelopen halfjaar heeft volbracht. Ierland, een lidstaat die kleiner is dan Schotland, heeft inspiratie gegeven aan diegenen van ons die ernaar streven Schotland alle normale bevoegdheden van een onafhankelijke natie terug te geven, met onze eigen stem in de internationale gemeenschap, en samenwerkend met onze buren onder voorwaarden die passen bij de prioriteiten van Schotland – niet die van Londen. Ierland blijft, met zijn gezonde economische groei, aantonen hoe er maximaal geprofiteerd kan worden van het EU-lidmaatschap, terwijl Schotland wat werkgelegenheid betreft achter de feiten aan blijft hobbelen en met een krimpende bevolking kampt. Ik kijk uit naar de dag waarop Schotse ministers in de Raad van ministers naast de Ierse zullen zitten, als gelijkwaardige partners met volledig stemrecht en eigen onderhandelingsbevoegdheid, zodat zij de belangen van Schotland voorop kunnen stellen en niet meer, zoals nu, slechts de tas van de hoge heren uit Westminster mogen dragen.

3-041

Pafilis (GUE/NGL), schriftelijk. – (EL) De besluiten, beoordelingen en conclusies van de Europese Raad van 17 en 18 juni druisen in tegen de belangen van de arbeiders van de naties van Europa die, door te stemmen of juist niet te stemmen tijdens de Europese verkiezingen van 13 juni, hun afkeuring hebben laten blijken van de ΕU en haar beleid. In de Europese Grondwet die is goedgekeurd op de Top is de inhoud bijeengebracht van de vorige Verdragen, waarin de vrijheid van de grote ondernemingen wordt gegarandeerd en de rechten en verworvenheden van de werkende klasse en het gewone volk worden teruggedraaid. Het gaat om de ultieme institutionele

bescherming van de dictatuur van de Europese monopolies. De militaire doctrine van de VS van een 'preventieve oorlog' tegen een land of meerdere landen onder het voorwendsel van terrorismebestrijding is overgenomen, waarmee de basisbeginselen van het internationaal recht zoals vastgelegd in het handvest van de VN onderuit zijn gehaald. De ΕU, die de NAVO steunt en ermee samenwerkt, wordt gemilitariseerd. Er is besloten tot meer samenwerking tussen de ΕU en de VS, met het doel naties binnen te vallen en te vermorzelen, tot schandalige samenwerking met de bezettingsmacht in Irak, tot een Europese militaire missie naar Bosnië-Herzegovina, waarvan het actiebereik zich zal uitstrekken tot Armenië, Azerbeidzjan en Georgië, en tot de uitvoering van het VS/NAVO-plan inzake het Midden-Oosten. Er zijn nieuwe maatregelen gesteund om de rechten en vrijheden van de gewone man te onderdrukken door middel van aanvallen op de werkende klasse en de gewone man, en door volken terrorisme op te leggen. De werkende klassen en de volken van Europa moeten hun verzet, insubordinatie en ongehoorzaamheid in de EU opvoeren in de strijd om de Europese Grondwet tegen te houden en de ondergang van de ΕU te bewerkstelligen.

3-042

VOORZITTER: DE HEER BORRELL FONTELLES

Voorzitter (De vergadering wordt om 11.20 uur hervat)

3-043

Programma van de werkzaamheden tijdens het Nederlandse voorzitterschap

3-044

De Voorzitter.- Aan de orde is het debat over de verklaring van de Raad - Programma van de werkzaamheden tijdens het Nederlands voorzitterschap.

3-045

Balkenende, voorzitter van de Raad. − Voorzitter, leden van het Europees Parlement, dames en heren, Het doet me groot genoegen vandaag de prioriteiten van het Nederlands voorzitterschap te presenteren aan u, de direct gekozen volksvertegenwoordigers van de Europese burgers. U bekleedt als leden van het Europees Parlement een van de mooiste en belangrijkste functies die er zijn in de Europese Unie. Het Parlement is niet voor niets de eerstgenoemde instelling van het Verdrag. U waakt over de kwaliteit van onze gemeenschap, die bovenal een gemeenschap van waarden is. U hebt van de Europese burgers een mooie opdracht gekregen. Ik wens u daarbij heel veel succes en feliciteer u van harte met uw verkiezing.

28 21/07/2004

In het bijzonder wil ik de heer Borrell feliciteren met zijn verkiezing tot voorzitter van het Europees Parlement. In die belangrijke functie wens ik u eveneens heel veel succes toe. Ook al hebben wij verschillende rollen binnen de Europese Unie, er is ook veel dat we delen. Het belangrijkste is denk ik een groot gevoel van verantwoordelijkheid. Voor Europa, voor de inhoudelijke dossiers die we verder willen brengen, maar vooral ten aanzien van de mensen in Europa, voor wie we het allemaal doen. Graag wil ik het Ierse voorzitterschap bedanken voor de geweldige klus die het heeft geklaard. Bertie Ahern en zijn team hebben een fantastische prestatie geleverd. Een succesvolle uitbreiding met tien landen, een akkoord over een nieuwe Europese Grondwet en een gezamenlijke keuze voor een werkelijk uitstekende kandidaat voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Dat zijn klinkende resultaten. De Ieren hebben – ook in de contacten met het Europees Parlement - een inspirerend voorbeeld gegeven, waaraan wij ons graag spiegelen. Staat u mij toe even stil te staan bij de voordracht door de Europese Raad van José Manuel Barroso als voorzitter van de Europese Commissie. Een voordracht waar u vanmiddag en morgen over zult debatteren. Ik zie Barroso als een man van de dialoog maar ook als iemand die niet terugschrikt voor het uitzetten van een koers. De Raad vindt dat dit de man is die in deze tijd de Commissie richting kan geven. Iemand die samen met anderen een duw kan geven aan de economische groei en het verhogen van de veiligheid. We hopen dan ook dat het Europees Parlement de voordracht morgen zal goedkeuren. Dames en heren, rondom mijn kantoor in het centrum van den Haag is op dit moment een prachtige openluchttentoonstelling te zien. Jonge beeldend kunstenaars uit de landen van de Europese Unie is gevraagd een werk te maken dat is geïnspireerd op het Europese streven naar vrede en rechtvaardigheid. De titel ervan is ‘Art, the Great Communicator’. Vanuit mijn werkkamer kan ik een aantal van die kunstwerken zien. Welk beeld geven ze dan van Europa? Eén werk laat Europa zien als doolhof. Een ander als een toren in aanbouw. Een derde als een drenkeling die uit het water tracht te klimmen. Er zijn veel verschillende manieren om tegen Europa aan te kijken. Hoe ziet de Europese burger Europa? Als we afgaan op de opkomst bij de laatste verkiezingen, ziet de burger Europa niet als een kunstwerk om heel erg warm voor te lopen. Voor de vijfde keer op rij kwamen minder Europeanen naar de stembus. Bij bepaalde groepen burgers overheerst wantrouwen en twijfel tegenover de

Europese integratie. Het Europese project wordt kritisch gevolgd, zowel buiten als binnen het Europees Parlement. Het Nederlands voorzitterschap beseft dat ten volle. Maar kritische geluiden horen bij een democratie. Ze kunnen een democratie sterker maken. Er is geen reden weg te zinken in pessimisme. Integendeel: juist nu komt het erop aan de Europese burgers te laten zien dat Europa van hen is. Een werk in uitvoering. Niet perfect. Voor verbetering vatbaar. Maar wel waardevol en - zoals de geschiedenis ons heeft geleerd - broodnodig om problemen aan te pakken die geen land alleen kan oplossen. Dat maakt de Europese Unie de moeite waard om actief aan bij te dragen. Het Nederlands voorzitterschap wil die boodschap krachtig uitstralen. Met ambitie in het hart en realisme in het hoofd. Daarbij is samenwerking met u van het allergrootste belang. Of u nu tot degenen behoort die Europa zien als een doolhof. Of als een toren in aanbouw. U allen vertegenwoordigt de visies van de Europese burgers. Om hen gaat het. We willen graag met u concrete stappen vooruit zetten die door burgers worden herkend en erkend. Ik besef dat de komende periode voor u een tijd is waarin vernieuwingen concreet gestalte moeten krijgen. Het Europees Parlement is uitgebreid tot 732 leden. 162 vertegenwoordigers uit de tien nieuwe lidstaten zijn tot het Parlement toegetreden en moeten hun draai vinden. Politieke families veranderen van samenstelling en krijgen nieuwe leden. Het is verheugend om te zien dat u uw taken voortvarend ter hand neemt en de wetgevende activiteiten van het Parlement energiek voortzet. Er ligt nog meer vernieuwing in het verschiet. De nieuwe Grondwet vergroot de invloed van het Europees Parlement op de besluitvorming en de gang van zaken in de Unie aanzienlijk. Verder krijgen de nationale parlementen een belangrijke rol bij het beantwoorden van de vraag of Europese regelgeving in specifieke gevallen wel nodig is. De Unie wordt daarmee democratischer. De stem van de burger zal onder de nieuwe Grondwet luider en sterker doorklinken. Ook degenen die kritisch staan tegenover de Europese integratie, zijn onder de nieuwe Grondwet beter af. Het Nederlands voorzitterschap verwelkomt de uitbreiding van de bevoegdheden van het Europees Parlement. Dit is een van de belangrijkste pluspunten van het nieuwe Verdrag en dus ook een belangrijk argument in de nationale debatten over goedkeuring. Die goedkeuring zal in een aantal landen met stevige discussies gepaard gaan. Ik hoop dat daarbij niet de feiten het onderspit zullen delven tegenover de beelden.

21/07/2004 29

Met de nieuwe Grondwet komt de Unie ontegenzeggelijk dichter bij de burger te staan. Is dat niet wat we allemaal bijzonder graag willen? Juist in deze tijd van vernieuwing is het belangrijk onze koers vast te houden en ervoor te zorgen dat we voortgang blijven boeken ten behoeve van de Europese burger. Zonder een goede samenwerking tussen Raad, Parlement en Commissie lukt dat niet. Het Nederlands voorzitterschap wil graag constructief samenwerken met u. En we hopen van ganser harte dat u ook constructief wilt samenwerken met ons. Net als velen in deze zaal betreurt het voorzitterschap dat er nog geen oplossing is gevonden voor de slepende problematiek van het Statuut voor de leden. De vorige voorzitter heeft hieraan met uw steun heel hard gewerkt, maar een resultaat is nog niet bereikt. Als er uitzicht bestaat op een oplossing, dan zal het Nederlands voorzitterschap daar beslist aan meewerken. Het is binnen het bestek van deze presentatie niet mogelijk alle inhoudelijke onderwerpen die op de agenda staan, te behandelen. Ik zal me dan ook beperken tot de thema’s die onze gezamenlijke aandacht in het bijzonder nodig hebben. Zonder volgende voorzitterschappen voor de voeten te willen lopen, is het duidelijk dat we verder moeten durven kijken dan 1 januari 2005. We realiseren ons heel goed dat doelen in een reeks van jaren bereikt moeten worden. Het Nederlands voorzitterschap is een schakel in een keten. Juist daarom proberen we zo goed mogelijke condities te scheppen voor het werk van de komende voorzitterschappen. Het Nederlands voorzitterschap zal steeds trachten de belangen op de langere termijn in het oog te houden. Als we iets van onszelf aan de Unie willen meegeven, dan is het toekomstgerichtheid. Intern, door te werken aan consolidatie van de uitgebreide Unie, aan duurzame economische groei, aan veiligheid en aan een solide financiële basis voor de komende jaren. Extern, door samen met onze partners elders in de wereld vooruit te kijken en als Unie slagvaardiger te opereren op het wereldtoneel. In de eerste plaats de consolidatie van de Unie. De tien landen die op 1 mei dit jaar zijn toegetreden, moeten zich zo snel mogelijk vertrouwd kunnen voelen binnen de Unie. Hier ligt een bijzondere verantwoordelijkheid voor het voorzitterschap. We zullen ons uiterste best doen om ervoor te zorgen dat de nieuwe lidstaten zo snel mogelijk volledig deel kunnen nemen aan alle werkprocessen van de Unie. Tegelijkertijd willen we een degelijk fundament leggen onder toekomstige uitbreidingen. De toetredingsonderhandelingen met Bulgarije zijn kort geleden afgerond. Die met Roemenië verkeren in een

vergevorderd stadium. Volgend jaar starten de toetredingsonderhandelingen met Kroatië. En in december beziet de Europese Raad of Turkije voldoet aan de politieke criteria van Kopenhagen op het gebied van mensenrechten en democratie. Indien dat zo is, zullen ook met dat land onderhandelingen over toetreding worden geopend. De besluitvorming moet eerlijk verlopen, volgens de spelregels waaraan we ons eerder – in 2002 – met volle overtuiging hebben verbonden. Dat betekent: een scherpe toetsing aan de gestelde criteria, maar géén nieuwe eisen verzinnen. We mogen ons niet laten leiden door angst, bijvoorbeeld voor de islam. Drempels opwerpen tegen een bepaalde godsdienst past de Europese waardengemeenschap niet. Onze weerstand dient zich niet te richten tegen religies, maar tegen mensen en groepen die hun godsdienst misbruiken om met geweld hun zin door te drijven. (Applaus) De islam is niet het probleem. Islamieten, christenen en mensen met andere levensovertuigingen kunnen heel goed met elkaar leven. Het probleem is niet de godsdienst, maar het misbruik van godsdienst om haat en onverdraagzaamheid te zaaien en vrouwen te onderdrukken. Dit neemt niet weg dat de beslissing over Turkije velen sterk bezighoudt en beroert. Het voorzitterschap wil een goed gefundeerd besluit mogelijk maken, dat door allen wordt onderschreven en dat ook in de toekomst krachtig overeind blijft. Gerichtheid op de toekomst is ook de kern van het tweede thema op de agenda: duurzame economische groei. De Europese economie komt weer geleidelijk op gang na een periode van stagnatie. Maar het herstel gaat langzaam en moeizaam, als gevolg van de onderliggende zwaktes in onze economische structuur. De Europese economie heeft stijve gewrichten en gebruikt haar hoofd te weinig. Daardoor zijn onze concurrenten ons te snel en te slim af. Wie objectief naar de ontwikkelingen kijkt, ziet dat Europa ook in tijden van conjunctureel herstel, terrein verliest. We moeten onze ogen niet gericht houden op onze eigen baan, ons eigen sociale vangnet, ons eigen pensioen. Maar op de baan, het sociale vangnet en het pensioen van onze kinderen. Hoe sterk zal Europa staan over enkele decennia? Kunnen onze kinderen en kleinkinderen dan ook in Europa een goed leven opbouwen? Kunnen we onze waarden van solidariteit en sociale rechtvaardigheid ook dan in praktijk blijven brengen?

30 21/07/2004

Let wel: dit zijn géén vanzelfsprekendheden. Kijk naar de stormachtige ontwikkeling van landen als China en India. Is Europa sterk en flexibel genoeg om tegenover die concurrentie overeind te blijven? Het is tegen díe achtergrond dat we de hoogste prioriteit moeten geven aan de uitvoering van de Lissabon-strategie. Tijdens het Nederlands voorzitterschap worden de voorbereidingen getroffen voor de tussentijdse evaluatie daarvan. Een werkgroep onder leiding van Wim Kok stelt momenteel een rapport op over wat we tot nu toe hebben bereikt en wat er nog gedaan moet worden. Dit rapport zal tijdens de Europese Raad van 5 november het licht zien. Europa laat aanzienlijke kansen liggen. We halen niet uit onze interne markt wat erin zit. Met name de markt voor diensten lijdt nog steeds onder allerlei nationale belemmeringen. Terwijl de meeste Europeanen in die sector hun brood verdienen! Daarmee benutten we de kracht van de interne markt onvoldoende. Als we weten dat momenteel 1,8 procent van het Europese BBP en 2,5 miljoen banen zijn toe te schrijven aan de werking van de interne markt, dan hebben we alle reden om die interne markt te versterken en uit te breiden richting de dienstensector. De door de Europese Commissie voorgestelde dienstenrichtlijn is een belangrijke stap in de goede richting. Het behoeft geen betoog dat spoedige goedkeuring van deze wetgeving een belangrijke steun in de rug kan zijn van de Europese economie. De werking van de interne markt kan ook verbeterd worden door minder en betere regelgeving. We moeten de regels voor ons laten werken in plaats van dat wij voor de regels werken. De voorzitterschappen van Ierland, Nederland, Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk geven hier gezamenlijk prioriteit aan. Een groot deel van de ambities van de Lissabon-agenda zal binnen de lidstaten gestalte moeten krijgen. Arbeidsmarkten moeten flexibeler worden en stelsels voor sociale zekerheid activerender. Pensioenstelsels moeten een steviger fundament krijgen, zodat ook volgende generaties er nog op kunnen bouwen. In de mondiale economie van vandaag en morgen moet Europa het niet alleen hebben van zijn flexibiliteit, maar ook van zijn kennis. Het innovatief vermogen van Europa is niet sterk genoeg. Mag ik u één voorbeeld noemen. Zo’n 400.000 Europese wetenschappers werken momenteel in de Verenigde Staten. Zij vormen 40 procent van de Amerikaanse wetenschappelijke gemeenschap. Een enorme exodus van mensen die we zelf zo hard nodig hebben. Vandaar dat we krachtig moeten doorgaan met het verbeteren van het kennisklimaat in Europa. Een van de concrete maatregelen is het oprichten van een European Research Council, gericht op het beschikbaar maken van risicokapitaal voor onderzoek. (Applaus)

Onze ambities richten zich niet alleen op economische groei, maar ook op duurzaamheid. Het Nederlands voorzitterschap zal zich inzetten voor versterking van de milieudimensie van het Lissabonproces, met speciale aandacht voor duurzame mobiliteit, schone technologie en het internationaal klimaatbeleid. (Applaus) De Unie is meer dan een economisch project. Het is zestig jaar na D-day ook nog steeds een project van vrijheid, solidariteit en onderling respect. Van de immateriële zaken die burgers bijzonder bezighouden, is veiligheid de meest belangrijke. Het vergroten van veiligheid is altijd een drijfveer geweest achter de Europese samenwerking. Ooit ging het om een wankele vrede op een door oorlog verscheurd continent. Nu zijn er nieuwe bedreigingen die ons tot actie dwingen: terrorisme en georganiseerde criminaliteit. Bedreigingen die we alleen samen de baas kunnen worden. Het is noodzakelijk dat we samen vooruit blijven kijken. Nu het Tampere-programma afloopt, zijn nieuwe stappen nodig om de Europese ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid verder uit te breiden. Het Nederlands voorzitterschap streeft ernaar dat de Europese Raad van 5 november hiervoor een zo concreet mogelijk perspectief schetst. In een vrij Europa met open binnengrenzen is het onvermijdelijk dat we onze strafrechtelijke systemen op elkaar afstemmen en dat onze samenwerking waterdicht is. De Unie mag geen juridische en geografische vluchtheuvels bieden aan criminelen die misbruik maken van de vrijheid die Europa hun biedt. Daarbij zullen we soms over onze eigen schaduw moeten heenspringen. Landen zijn soms sterk gehecht aan hun nationale traditie op het gebied van politie en justitie. Maar zonder verdergaande afstemming op deze terreinen blijven we het risico lopen dat criminelen de dans ontspringen en onze veiligheid in gevaar brengen. De Europese antiterrorismecoördinator – Gijs de Vries – heeft vorige maand geschetst hoe Europa effectiever een halt kan toeroepen aan terrorisme. Het Nederlands voorzitterschap wil voortvarend aan de slag met het uitwerken en uitvoeren van de voorgestelde actiepunten. Prioriteit voor het Nederlands voorzitterschap is ook een nieuwe Europese drugsstrategie voor de jaren 2005-2012. Deze zal gericht zijn op de gezamenlijke aanpak van grootschalige drugshandel, maar ook op betere preventie en gezondheidszorg. Tussen vrijheid en veiligheid kan een spanning bestaan. Geen van beide kan ooit absoluut zijn. Het komt erop aan steeds de goede balans te vinden.

21/07/2004 31

Die balans moeten we ook vinden op het gebied van asiel en migratie, een ander deel van het vervolg van Tampere dat tijdens de Europese Raad van 5 november aan bod komt. We willen geen Fort Europa creëren. Maar we zien óók hoe hectisch de dynamiek is van inreizende en doorreizende asielzoekers en illegalen. Mensensmokkelaars maken daar gewetenloos gebruik van. We weten bovendien uit ervaring hoeveel erbij komt kijken om nieuwkomers volwaardige kansen in onze samenleving te bieden. Beheersing van migratiestromen is dus nodig, en dat kunnen we alleen samen doen. In een Unie met open binnengrenzen kunnen we niet om een Europees asiel-, migratie- en terugkeerbeleid heen. Zoals voorzien in het programma van Tampere gaan we een fase in van verdere harmonisatie. Ons streven is gericht op een gemeenschappelijk asielstelsel en een betere bescherming van vluchtelingen in regio’s van herkomst. Illegale immigratie moeten we gezamenlijk bestrijden, op basis van solidariteit tussen lidstaten. Dat kan niet zonder een effectieve bewaking van onze buitengrenzen. Het Agentschap buitengrensbeheer is daarvoor cruciaal. We moeten dan nú al zorgen dat dit in 2005 operationeel kan zijn. Europa biedt plaats aan iedereen die daar recht op heeft. Met ‘plaats’ bedoel ik veel méér dan een onderdak. Het gaat om een plek in onze samenleving. We willen meer aandacht besteden aan integratie van nieuwkomers. Lidstaten hebben op dit gebied hun eigen tradities. Daarvoor moet ruimte zijn. Maar we kunnen wel beter leren van elkaars ervaringen. Een geloofwaardig asiel- en migratiebeleid vereist ook de terugkeer van hen die geen recht hebben op verblijf hier. Het Nederlands voorzitterschap staat voor de taak nog voor het einde van het jaar voortgang te boeken met het terugkeerbeleid. Het gaat daarbij onder meer om gezamenlijke terugkeerprocedures en -operaties en de totstandkoming van terug- en overnameovereenkomsten. Het laatste belangrijke punt op onze interne agenda dat ik wil noemen, is de financiële basis voor de komende jaren. In 2005 zullen de onderhandelingen worden afgerond over het volgend meerjarig begrotingskader van de Unie: de financiële vooruitzichten. Dit onderwerp ligt gevoelig. Er bestaan veel verschillende opvattingen over. Het Nederlands voorzitterschap ziet het als zijn verantwoordelijkheid die uiterst complexe onderhandelingen al van tevoren zo goed mogelijk te structureren, door nog dit jaar richtsnoeren en principes overeen te komen aan de hand waarvan de onderhandelingen zullen worden gevoerd. Dat maakt de kans op succes straks groter. Uiteraard zal het Europees Parlement intensief worden betrokken bij de voorbereiding van de vaststelling van de nieuwe financiële perspectieven.

Een Unie die naar de toekomst kijkt, kijkt ook om zich heen. Onze toekomst is nauw verbonden met die van onze buren en van onze partners elders in de wereld. We zijn een Unie van 25 ontwikkelde landen. Een gemeenschap gebouwd op de waarden vrijheid, solidariteit en respect voor elkaar. En het grootste economische blok in de wereld. De wereld kijkt terecht naar ons met een verwachtingsvolle blik. Maken we die verwachtingen voldoende waar? Europa zou slagvaardiger kunnen zijn. We zouden meer kunnen bereiken als we gezamenlijk optrekken en meer met één stem spreken. De grote mondiale vragen van onze tijd zijn bestrijding van terrorisme, bevordering van mensenrechten en democratie, economische ontwikkeling en armoedebestrijding. Op deze gebieden moet Europa één krachtig geluid laten horen. De Europese veiligheidsstrategie biedt daarvoor een uitstekende basis, vooral ook door de brede visie die eraan ten grondslag ligt. Het gaat om méér dan de ontwikkeling van eigen capaciteiten voor crisismanagement. Het Nederlands voorzitterschap wil op alle mogelijke manieren werken aan de uitvoering van de veiligheidsstrategie. De Verenigde Naties zijn het hart van de multilaterale samenwerking en dat moet zo blijven. In de discussie over de hervorming van de Verenigde Naties zal Nederland als voorzitter van de Europese Raad een actieve rol spelen. Ook het multilaterale handelssysteem zal een extra impuls moeten krijgen. Na het mislukken van Cancún hebben we dit jaar een kans om daadwerkelijk voortgang te boeken in de WTO. Iedereen heeft daarbij te winnen. Met de laatste uitbreiding heeft de Unie niet alleen nieuwe leden, maar ook nieuwe buren gekregen. We voelen ons bij hen sterk betrokken en willen de betrekkingen met hen verdiepen. Dat geldt ook voor de landen in het ‘bredere Midden Oosten’ en de Mediterranée. Het Nederlands voorzitterschap wil werken aan het vergroten van de stabiliteit in deze regio en het stimuleren van hervormingen op politiek, economisch en sociaal-cultureel terrein. Het Barcelona-proces moet verdiept en geïntensiveerd worden. Het Nederlands voorzitterschap zal veel tijd steken in het vredesproces in het Midden-Oosten. Europa moet eensgezind bijdragen aan de toekomst van Irak. Daarbij gaan we uit van de centrale rol van de VN en spelen we in op de wensen en behoeften van de Iraakse regering en bevolking. De afgelopen jaren is het belang van onze betrekkingen met Azië sterk toegenomen, zowel economisch als politiek. Het Nederlands voorzitterschap wil aan de strategische relatie met onze partners in Azië verder vorm geven tijdens de voorgenomen topontmoetingen

32 21/07/2004

met China, India, Zuid-Korea en de ASEM. Daarbij zullen we nadrukkelijk ook aandacht besteden aan het gevoelige punt van de mensenrechten. Eén op de zeven mensen op aarde heeft chronisch honger. Vooral in Afrika slaan armoede, conflicten en epidemieën diepe wonden. De Europese Unie laat Afrika niet aan zijn lot over. De situatie in Darfur/Sudan springt daarbij het meest in het oog. De EU moet daar actief blijven, als hulpverlener, maar ook in politieke zin. We oefenen druk uit op de Sudanese autoriteiten om de situatie te verbeteren en zullen niet aarzelen om die druk op te voeren als er van hun kant te weinig actie wordt ondernomen. Ook los van Darfur zal de Unie zich blijven inzetten voor bestrijding van HIV en aids en voor conflictpreventie in Afrika. Dames en heren, elke tijd is een overgangstijd. Dat geldt ook voor onze tijd als voorzitter van de Europese Raad. Kenmerkend voor onze tijd, anno 2004, is dat de Europese Unie met een paradox wordt geconfronteerd. Enerzijds zien we dat de droom van de grondleggers van de Europese Unie in vervulling is gegaan. De Europese landen hebben het aangedurfd hun lot aan elkaar te verbinden. En hebben daarmee verzoening, stabiliteit en voorspoed tot stand gebracht. Goed beschouwd is dat een geweldige prestatie. Anderzijds wordt echter steeds duidelijker dat die samenwerking en dat gevoel van verbondenheid in de beleving van veel mensen niet meer vanzelf spreken. Het lijkt alsof we steeds meer moeite hebben het gemeenschappelijke te benoemen. Alsof we niet meer zo scherp voor ogen hebben wat ons ten diepste bindt. Dat is iets om bij stil te staan. Helemaal nu de Unie intensief werkt aan haar uitbreiding. Wie verder bouwt, moet zorgen dat het fundament waarop gebouwd wordt stevig blijft. Anders komt het complete bouwwerk in gevaar, met alle gevaren vandien voor de bewoners. Tegen die achtergrond neemt Nederland het initiatief tot een debat over de betekenis van de Europese waarden anno 2004. Het feit dat die waarden in de Grondwet zijn verankerd is niet genoeg. Ze moeten ook leven in de hoofden en harten van mensen. Concreet zullen we hieraan een aantal conferenties wijden en initiatieven ontplooien om het gesprek over Europa met de burgers van Europa te stimuleren. Daarmee hopen we een bijdrage te leveren aan het bewustzijn bij Europese burgers van wat het betekent om Europeaan te zijn. De bijzondere waarde van Europa ligt erin dat we een gemeenschap zijn waarin vrijheid, solidariteit en respect elkaar in evenwicht houden. De agenda die ik u heb gepresenteerd, is gebaseerd op die drie fundamentele waarden.

Vrijheid: dat betekent werken aan veiligheid en aan verdieping van de samenwerking met onze partners in de wereld. Solidariteit: dat betekent werken aan economische groei en sociale samenhang, voor de komende en de huidige generaties. Respect: dat betekent werken aan begrip en onderlinge betrokkenheid in de zich uitbreidende Unie met al haar verschillen. Dames en heren, de Europese Unie is niet perfect. Maar dat is nog geen reden haar af te schrijven of achteloos met haar om te springen. We moeten niet bang zijn voor kritiek, maar voor onverschilligheid. Kritiek is goed. Zonder kritiek geen verbetering. Maar onverschilligheid helpt ons niet verder. Sterker nog: zij ondermijnt wat reeds is bereikt. Het Nederlands voorzitterschap wil graag constructief samenwerken met u, de direct gekozen vertegenwoordigers van de Europese burgers. Misschien mag ik aan het slot één zo’n Europese burger aan het woord laten. Een grote Nederlandse krant publiceert momenteel een reeks portretten van gewone Europeanen en hun visie op Europa. Een van hen is Ilma Kaulina. Zij is een 39-jarige grafisch ontwerper uit Riga. Haar man is buschauffeur. Ze hebben drie kinderen. Ilma Kaulina ziet Europa niet als wondermiddel. Ze is kritisch. Maar ze heeft wel verwachtingen. Ze zegt: “De Europese Unie kan ons een beter leven geven. Als je de culturele verschillen even naar de achtergrond verplaatst, merk je dat je samen een perspectief hebt op een betere sociale en economische toekomst. Mettertijd zullen alle hindernissen vervagen.” Laat ik onze inzet zo samenvatten. Het Nederlands voorzitterschap wil er – samen met u – alles aan doen om Ilma Kaulina uit Riga niet teleur te stellen. (Applaus)

3-046

Prodi, Romano, voorzitter van de Commissie. – (IT) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, dames en heren, het begin van het Nederlands voorzitterschap is een goed moment om na te denken over de resultaten van de afgelopen jaren en, bovenal, de verplichtingen die ons in de nabije toekomst te wachten staan. Later zal dit Huis kunnen luisteren naar de man die is voorgedragen voor de functie van voorzitter van de volgende Commissie, José Manuel Durão Barroso, en samen willen wij de nieuwe voorzitter veel succes wensen. Het zal in deze nieuwe fase absoluut van essentieel belang zijn zeker te zijn van volledige en nauwe samenwerking tussen de drie instellingen, met

21/07/2004 33

inachtneming van hun respectieve prerogatieven. Samenwerking tussen de drie instellingen is inderdaad een eerste prioriteit, vooral wanneer de nieuwe instellingen worden opgezet. Wij hebben goed gewerkt gedurende de afgelopen vijf jaar: we hebben zoveel gedaan en hebben een volledig vernieuwde institutionele structuur achtergelaten. Het is voor mij een groot voorrecht geweest om dit college van commissarissen te leiden, en de mensen die ervan deel uitmaken vormen een bijzonder team waarop de burgers van Europa trots mogen zijn. De grootste prestatie van deze vijf jaren is de uiteindelijke sloop van de muur die het continent gedurende een halve eeuw heeft verdeeld. 1 mei was de voltooiing van een ware tour de force, en nooit tevoren heeft de Unie de gelegenheid gehad te tonen hoe groot de kracht is van haar model en van de waarden waarop zij is gebaseerd: vrede, vrijheid en solidariteit. Ik ben ervan overtuigd dat de uitbreiding onze veiligheid en de vooruitzichten voor groei van de Unie heeft verbeterd, en dat zijn juist de problemen waarover, zoals premier Balkenende zei, het Nederlands voorzitterschap het meest bezorgd is. Met het oog op de toekomst volgend op dit succes, moeten we de vereniging van Europa voltooien door de deur te openen voor de Balkan. De regering van Macedonië heeft haar aanvraag voor toetreding reeds ingediend en zal nu vastberaden de weg inslaan die leidt naar dat doel. Voor Kroatië is de reis al begonnen. De andere landen zullen snel volgen, elk in zijn eigen tempo, maar de Commissie zal dit proces altijd blijven steunen, ter voltooiing van het Europees referentiekader. Vanaf het begin van mijn mandaat heb ik in feite altijd betoogd dat alleen de Europese Unie garant kan staan voor blijvende stabiliteit en ontwikkeling in dit deel van ons continent. Alleen het Europese model kan deze mensen, onze naaste buren, helpen hun reeds lang bestaande verdeeldheid te overwinnen en hun oude tragedies achter zich te laten. In ons nieuw nabuurschapbeleid hebben we een originele en realistische formule voorgesteld voor een model waarbij we steeds nauwere banden ontwikkelen met onze nieuwe buren, zodat een ring van vrienden ontstaat in de hele regio van Marokko tot Rusland. Het creëren van een brede, nieuwe regio op politiek, economisch en sociaal vlak was een van de grote strategische doelstellingen van deze Commissie. Inmiddels is deze doelstelling een politieke werkelijkheid geworden. Gedurende de afgelopen vijf jaar heeft de Commissie ook de economische en sociale vernieuwing van de Unie bevorderd en heeft zij zich enorm ingespannen voor macro-economische stabiliteit. De belangrijkste maatregel is zonder enige twijfel de invoering van de euro geweest. De eenheidsmunt heeft zijn belofte van stabiliteit reeds ingelost en in deze jaren waarin het slecht gaat met de wereldeconomie hebben onze eigen economieën reeds laten zien hoe goed zij in staat zijn schokken van buitenaf te weerstaan. De wisselmarkten hebben geen beroering gekend en de overheidsfinanciën hebben geen crises doorgemaakt, ook niet in de

moeilijke tijden van de afgelopen maanden, en de inflatie is laag gebleven. Denkt u zich eens in wat er gebeurd zou zijn als we niet hadden beschikt over de eenheidsmunt. Tot slot mogen we niet vergeten dat gedurende het mandaat van deze Commissie de tekst van de eerste Grondwet voor Europa is opgesteld, waarover ik het vanmorgen al uitgebreid heb gehad. Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, de euro, de uitbreiding en de Grondwet mogen dan de meest in het oog springende successen van deze Commissie zijn, we moeten ook de andere successen van deze Commissie niet vergeten. Zonder alle maatregelen te noemen, wil ik de aandacht vestigen op het buitengewone werk dat is verricht op het vlak van overheidssteun en het beheer van het Stabiliteits- en groeipact. Op dit terrein is de Commissie haar rol van hoedster van de Verdragen trouw gebleven en heeft zij zorg gedragen voor de absoluut gelijke behandeling van alle betrokken partijen - grote en kleine landen. We kunnen natuurlijk de regels die ons gegeven zijn ter discussie stellen en beoordelen hoe we deze kunnen wijzigen, hoe we ze beter kunnen aanpassen aan de nieuwe economische realiteit, maar het is de specifieke plicht van de Commissie om de bestaande regels onpartijdig toe te passen, met alleen het gemeenschappelijk belang voor ogen. Voorts kan ik niet nalaten de aandacht te vestigen op de niet-aflatende inspanningen die zijn verricht voor de vorming van de interne markt, waarbij we dikwijls de weerstand en het gebrek aan samenhang van de lidstaten hebben moeten overwinnen. Dankzij deze inspanningen is het voor de Europese consument nu goedkoper dan vijf jaar geleden om te vliegen, om van het internet gebruik te maken en om betalingen te verrichten vanuit het ene Europese land naar het andere. Hier moet ik aan toevoegen dat er geen sprake kan zijn van werkelijke groei in het Europese project als niet alle regio's van de Unie erbij worden betrokken. Dankzij dit beleid is de kloof op het vlak van inkomsten en ontwikkelingsperspectieven tussen de verschillende regio's van Europa aanmerkelijk kleiner geworden. Dit mag gerust uitzonderlijk genoemd worden, omdat het bij grootschalige economische samenvoegingen meestal zo is dat de rijkere gebieden rijker worden en de armere gebieden armer, tenzij er sprake is van een krachtig beleid. Natuurlijk moet er in de toekomst ook op dit vlak nog meer worden gedaan, met name in reactie op het verzoek om solidariteit afkomstig van de landen die zich onlangs bij de Unie hebben aangesloten. De euro garandeert onze financiële stabiliteit, maar onze toekomstige groei is sterk afhankelijk van de vernieuwing van ons economisch stelsel zoals voorzien in de Lissabon-agenda. Zoals u weet is dit nog steeds een gevoelig punt, omdat de resultaten niet voldoen aan de verwachtingen, maar ik verzeker u dat het project volledig zou zijn vastgelopen als wij geen constante druk op de lidstaten hadden uitgeoefend. Wij zijn bijna halverwege de termijn van deze tienjarige strategie

34 21/07/2004

aangeland en er is nog altijd veel werk te doen. Ik ben premier Balkenende dankbaar voor zijn toezegging de nodige aandacht te besteden aan dit proces, een proces waarvan de resultaten nog steeds ver achterblijven bij de verwachtingen. De Commissie heeft, hoe dan ook, een stevige grondslag gelegd voor het uiteindelijke succes van deze operatie. Aangezien de Lissabon-agenda gebaseerd is op zowel de vernieuwing van de economie als de totstandkoming van een werkelijk concurrerende kennismaatschappij, hebben wij voor de terreinen die binnen het bestek van onze werkzaamheden vallen, de beschikbare fondsen voor onderzoek, onderwijs en opleidingen in Europa aanzienlijk verhoogd. Naast de projecten voor netwerken van uitmuntendheid laten wij de volgende Commissie een voorstel na om de communautaire begroting voor onderzoek voor de periode 2007-2013 te verdubbelen, een staaltje besluitvorming waaraan alle lidstaten een voorbeeld kunnen nemen. Op het vlak van onderwijs was een van de beste dagen van ons mandaat de dag waarop de miljoenste universiteitsstudent in het kader van het Erasmus-programma in het buitenland ging studeren. Eén miljoen is een uitzonderlijk hoog aantal, maar tegen het einde van dit decennium zullen we het hebben verdubbeld. Het opheffen van deze grenzen zal bijdragen aan het ontstaan van de kennismaatschappij, maar het zal ook helpen bij de ontwikkeling van een generatie van echte Europese burgers, want mobiliteit en Europees burgerschap zijn nauw met elkaar verweven, en door ons te richten op jongeren en studenten leggen we de basis voor de Unie van morgen. Daarom doet het me veel deugd dat het Nederlandse voorzitterschap mobiliteit en jongeren tot zijn prioriteiten rekent. Hetzelfde concept is ook van toepassing op onze buitengrenzen. Het is van essentieel belang volop te profiteren van de externe dimensie van het Europees beleid op het vlak van onderwijs, opleidingen en jongeren. Daarom heeft deze Commissie samenwerkings- en uitwisselingsprogramma's gelanceerd met universiteiten in de landen van het Middellandse-Zeegebied, de Balkan en Centraal-Azië. Het jongste lid van deze familie is Erasmus Mundus, een programma van cruciaal belang dat duizenden studenten van over de hele wereld naar onze universiteiten zal brengen en dat Europa zal helpen zijn toonaangevende rol in onderzoek en hoger onderwijs terug te krijgen. Dit is nu precies de doelstelling die de heer Balkenende eerder beschreef, en die broodnodig is wil Europa de doelen van Lissabon bereiken. Dames en heren, nu ik een aantal van onze resultaten van dit mandaat in herinnering heb gebracht, kunnen we gaan bekijken wat ons tot het eind van oktober nog te doen staat. Ten eerste dienen we voortgang te maken met de voorbereidingen voor de nieuwe financiële vooruitzichten. Zoals u weet, heeft de Commissie vorige week een wetgevingspakket goedgekeurd dat een

vervolg vormt op het politieke programma dat afgelopen februari is aangenomen. De strategie is eenvoudig: eerst hebben we de politieke prioriteiten voor de periode na 2007 gedefinieerd en pas daarna hebben we de programmering op tafel gelegd van de financiële middelen die minimaal nodig zijn voor het bereiken van deze doelstellingen. Wij hebben ons dus eerst gericht op de inhoud en de politieke doelstellingen en ons niet beperkt tot de financiële aspecten. Ik ben zeer ingenomen met de grote hoeveelheid werk die is verricht, want het geeft aan dat we opgewassen zijn tegen de nieuwe taken die de Europese Raad aan de Commissie heeft toevertrouwd. In 2007 zal de Europese Unie meer dan 100 miljoen nieuwe burgers hebben, maar volgens ons voorstel zal zelfs dan het huidige plafond voor eigen middelen ongewijzigd blijven. Dankzij een strenge – of liever gezegd, de allerstrengste – begrotingsdiscipline en een zorgvuldige programmering zullen we zelfs in staat zijn om het aantal lidstaten van de Unie te verhogen tot 27 terwijl we gemiddeld slechts 1,14 procent van het bruto nationaal inkomen zullen bijdragen. Het staat vast dat Europa een verschil kan opleveren, maar als de financiële middelen ontbreken zal de toegevoegde waarde van Europa nihil zijn. Wij hebben onze voorstellen opgesteld met als doel de effectiviteit van de communautaire uitgaven te optimaliseren, en van hoofdstuk tot hoofdstuk wordt aangetoond dat een euro die op Europees niveau wordt gespendeerd meer oplevert dan een euro die op nationaal niveau wordt uitgegeven. Op gebieden waar dit niet het geval zou zijn, doen we geen voorstellen. De prioriteiten van de Unie, zoals de Europese Raad die zo dikwijls heeft bevestigd, zijn concurrentiekracht, Europees burgerschap en de rol van Europa in de wereld. Wij hebben deze zaken zeer serieus genomen en het is onze taak om de middelen in de communautaire begroting te vinden waarmee we deze prioriteiten kunnen verwezenlijken, want dat is de taak die de Europese Raad ons heeft toevertrouwd. Alle instellingen – de Commissie, de Raad en het Parlement – hebben de gemeenschappelijke plicht om hun beloften gestand te doen en aan de verwachtingen van de burgers te voldoen. Als de Europese Unie haar beloften niet kan nakomen, is zij gedoemd het vertrouwen van de burger te verliezen. Na 1 mei 2004 hebben we onze inspanningen voor de eenwording van Europa voortgezet. De onderhandelingen met Bulgarije zijn technisch gezien voltooid. Wat Roemenië betreft ben ik van plan alles te doen wat in mijn vermogen ligt om de onderhandelingen zo snel en soepel mogelijk te laten verlopen, en zo de gedane toezeggingen na te komen, die inhouden – hieraan dien ik u te herinneren – dat de afronding van de onderhandelingen in 2004 zal plaatsvinden, vooropgesteld dat het land er klaar voor is. Begin oktober zal de Commissie het verslag en het advies over de aanvang van de toetredingsonderhandelingen met

21/07/2004 35

Turkije aannemen. Die stukken zullen de basis vormen voor het besluit van de Raad in december. Toen mij door de Europese Raad van december 2002 het mandaat werd toegekend om een verslag op te stellen over de mate waarin Turkije voldoet aan de criteria van Kopenhagen en om daarover een advies uit te brengen, heb ik niet geaarzeld het te aanvaarden. Het is te vroeg om de inhoud nu al bekend te maken, maar ik kan wel zeggen dat we analysen, feiten en verklaringen van over de hele breedte aan het verzamelen zijn. Ik kan u derhalve verzekeren dat het werk dat we momenteel verrichten zeer grondig en door en door objectief is. Deze totale onpartijdigheid is onze plicht jegens onze regeringen, onze burgers en het Turkse volk, alsmede jegens de bevolking van Europa. Dames en heren, ik begon mijn toespraak met toe te lichten waarom het college dat ik voorzit in mijn ogen een belangrijke erfenis en een vernieuwde en dynamische instelling achterlaat. Ik heb hier een aantal redenen voor gegeven en ik zou er nog veel meer kunnen noemen. De Commissie bestaat niet alleen uit het college van commissarissen. Ik zou van deze gelegenheid gebruik willen maken om eer te bewijzen aan alle vrouwen en mannen die onze instelling iedere dag laten leven en groeien, terwijl zij dikwijls geconfronteerd worden met onbegrip en een gebrek aan bewustzijn. In Brussel en andere zetels van de Europese Commissie ben ik niveaus van uitmuntendheid, bekwaamheid en inzet tegengekomen waar de meeste nationale overheden jaloers op zouden zijn. Dit zal een van mijn dierbaarste herinneringen blijven van mijn ervaring als hoofd van de Commissie. Wij allen, commissarissen en personeel, geloven in Europa en geloven dat de Unie voor het continent de enige weg is naar een toekomst van vrede, welvaart en autonomie in de wereld. Dat is onze ware kracht. (Applaus)

3-047

Poettering (PPE-DE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, mijnheer de voorzitter van de Commissie, dames en heren, de afgevaardigden van de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten heten u van harte welkom. Dat geldt ook voor uw minister van Europese Zaken, de heer Nicolaï, en voor alle medewerkers. U bent in Nederland de Europese eenwording altijd goedgezind geweest. Dat is een belangrijke voorwaarde voor het succes van uw voorzitterschap. Voorts wil ik zeggen dat de Nederlandse delegatie in onze fractie onder leiding van onze jonge collega Camiel Eurlings uitstekend werk verricht en er alles aan doet om onze steun voor uw voorzitterschap te verwerven. Uiteraard geven wij u die steun. (Applaus)

De belangrijkste taak waar wij voor staan is feitelijk van politiek-psychologische aard. De uitbreiding van de Europese Unie moet nu ook innerlijk worden voltooid. De 25 landen, de ministers in de Raad en de volkeren moeten meer begrip voor elkaar kweken. We moeten bereid zijn van elkaar te leren en nader tot elkaar te komen. Als wij op basis van wederzijdse achting en respect met elkaar weten om te gaan, wordt het een groot succes, daar ben ik zeker van. Tijdens uw voorzitterschap wordt de Grondwet ondertekend. Dat móet een succes worden – voor mijn fractie is dat het allerbelangrijkste. Het is van cruciaal belang dat de Grondwet er komt, of dat nu gebeurt via een referendum of via de parlementaire weg, al naar gelang de besluitvorming in de afzonderlijke landen. Het móet een succes worden, en in dit verband vormt u de belangrijke schakel in een keten, waarover u reeds sprak. U hebt de interne markt ter sprake gebracht. Ik ben het met u eens dat de voltooiing ervan alsmede de ontwikkeling van de onderzoeksruimte waar u op doelde verder ter hand moeten worden genomen. Ook de voorzitter van de Commissie sprak zich daarover reeds uit. We moeten ervoor zorgen dat onze jonge wetenschappers in Europa blijven en dat wij hun perspectief bieden. Voorkomen moet worden dat ze naar de Verenigde Staten of andere landen vertrekken. Voor de voltooiing van de interne markt vormt dat een prioriteit. U hebt de uitbreiding ter sprake gebracht. Over de kwestie-Turkije zijn in onze fractie de meningen verdeeld. Het is in ieder geval belangrijk dat de criteria worden nageleefd, dat politiek opportunisme wordt vermeden en dat er – mochten er onderhandelingen worden geopend – wordt nagedacht over alternatieve oplossingen, zoals een geprivilegieerd partnerschap met Turkije. U hebt de financiële vooruitzichten ter sprake gebracht. Wij willen dat er in het Europees Parlement een commissie wordt opgericht die zich buigt over vraagstukken die daarmee verband houden. Ik herinner eraan dat niet alleen de ministers in de Raad inzake de financiële vooruitzichten bevoegd zijn; wij leveren op voet van gelijkheid onze bijdrage hieraan. Wij staan erop op voet van gelijkheid aan de betrokken vraagstukken te kunnen werken. Ik zou nu graag een formele kwestie, of liever gezegd, een kwestie die van louter symbolische aard lijkt, aan de orde stellen. Het betreft de groepsfoto’s die ik vandaag ook al tegenover het Ierse voorzitterschap ter sprake heb gebracht. Wij accepteren niet dat de voorzitters van het Parlement en de Commissie steeds naar de randen worden verbannen. Binnen een gemeenschappelijk Europa horen de voorzitters van de Europese instellingen op de foto’s in het midden te staan. U hebt de Europese waarden ter sprake gebracht. Als u hieraan een aantal conferenties wilt wijden kunt u

36 21/07/2004

rekenen op onze nadrukkelijke steun. Ze zullen ons meer hoop geven voor Europa. U had het over Ilma Kaulina uit Riga, die gelooft in de toekomst van Europa. Ik hoop dat zij in alle Europese media zal figureren. Ik ben er vast van overtuigd dat als iedereen zijn plicht doet, dit continent een grote toekomst tegemoet gaat. Daarop is uw werk gericht en onze fractie wenst u daarbij veel succes. (Applaus)

3-048

Schulz (PSE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, u hebt, mijnheer Balkenende, het Lissabon-proces centraal gesteld in uw economische beleidsoverwegingen. Collega Van den Berg en collega Désir zullen namens onze fractie daar wat dieper op ingaan, maar één ding is zeker: wij willen dat het Lissabon-proces een sociaal proces is. Als Europa meer wil zijn dan een global player op economisch gebied is economische vernieuwing, de vitalisering van Europa, onontbeerlijk. Dat kan alleen een succes worden als de interne sociale samenhang in stand wordt gehouden. Daarvoor is sociale stabiliteit nodig. Sociale cohesie is een onmisbaar onderdeel van het Lissabon-proces en als u daar tijdens uw voorzitterschap prioriteit aan geeft, zult u de socialisten aan uw zijde vinden. (Applaus) Dan wil ik nu ingaan op de uitbreiding, waarbij het gaat om twee stappen. We moeten het nu hebben over Bulgarije en Roemenië, die op de deuren van de Unie kloppen. Er zijn duidelijke toezeggingen gedaan waarover we moeten praten. Als we spreken over rechtvaardigheid dan moet die gelden voor beide landen, zowel voor Bulgarije als voor Roemenië. Daar houden wij, Europese sociaal-democraten, aan vast – we moeten nu niet beginnen te draaien. Het gaat ook om rechtvaardigheid tegenover Turkije. Mijnheer Balkenende, ik weet dat u een kenner bent van de moderne Duitse geschiedenis. Mag ik de heer Poettering herinneren aan de voormalige voorzitter van de CSU, Franz-Josef Strauß, en diens favoriete uitspraak, die hij eerst in Vilshofen en later in Passau bezigde: "Pacta sunt servanda". Afspraken moeten worden nageleefd! Je kunt niet veertig jaar lang beloften doen aan een land als Turkije en vervolgens, als puntje bij paaltje komt, aankomen met: ja sorry, maar het was eigenlijk niet zo bedoeld. Als de Europese Unie geloofwaardig wil zijn, moet zij haar beloften nakomen. Dat betekent dat als aan alle criteria is voldaan, de toetredingsonderhandelingen geopend moeten worden. Let wel, als aan de criteria is voldaan. (Applaus) Die twee zaken zijn aan elkaar gekoppeld. De islam is niet het probleem, integendeel. Als het zou lukken een moslimmaatschappij zoals Turkije te verzoenen met door u aangehaalde waarden als vrijheid, solidariteit, broederschap, politiek boven het leger, eerbiediging van de mensenrechten, afschaffing van de doodstraf en

vrijheid van justitie; als het zou lukken te bewijzen dat de islam en een westers waardenstelsel elkaar niet uitsluiten en verenigbaar zijn, dan zouden alle argumenten van de Bin Ladens van deze wereld weerlegd zijn. De toegenomen veiligheid die Europa daardoor zou ondervinden mogen wij niet lichtzinnig op het spel zetten. Ik weet niet of Turkije lid van de EU zal worden, maar we mogen dit land de kans daarop niet ontnemen. Dat zou fataal zijn. (Applaus) Mijnheer Balkenende, ik heb met grote aandacht geluisterd toen u vertelde dat u prioriteit wilt geven aan de bestrijding van het terrorisme en een nieuw drugsbeleid. Daarmee zijn wij bijzonder ingenomen. De instellingen van de Unie ter bestrijding van het terrorisme moeten dan wel functioneren. Als Nederlandse premier kunt u er natuurlijk niets aan doen en daarom zeg ik u, in uw hoedanigheid van fungerend voorzitter van de Raad, dat Europol, de instelling die zich bezighoudt met terrorismebestrijding, al maanden zonder directeur zit, omdat twee lidstaten het met elkaar niet eens kunnen worden. Ik vind dit een grof schandaal. Wij verwachten dat er tijdens uw voorzitterschap een oplossing wordt gevonden. Voorts staan wij positief tegenover de coalitie tegen het terrorisme. We zijn echter niet bereid in het kader van de terrorismebestrijding fundamentele waarden op te geven die ons na aan het hart liggen, zoals – u hebt ze al genoemd – vrijheid, gerechtigheid en eerlijk met elkaar omgaan. Het is onaanvaardbaar dat een Hoge Vertegenwoordiger van de Europese Unie zich nog niet over Guantánamo Bay heeft uitgesproken. Dit kan zo niet blijven voortduren. Als Europa op voet van gelijkheid met de VS wil omgaan, moeten wij de Verenigde Staten duidelijk maken dat de situatie op Guantánamo Bay onaanvaardbaar is. (Applaus) Er zijn overigens veel dingen die onaanvaardbaar zijn. Voor een op duurzaamheid gericht beleid hebben wij Kyoto nodig. Als wij de vrede in de wereld van een steviger fundament willen voorzien, hebben wij het Internationaal Strafhof nodig, zonder bijzondere regels die voorzien in immuniteit. Cancún is een mislukking gebleken en als zich nieuwe kansen aandienen moeten wij die grijpen. Daarbij hebben we de Verenigde Staten net zo hard nodig als bij Kyoto en het Internationaal Strafhof. Misschien zorgen de Amerikaanse kiezers in november nog voor een aangename verrassing. Laten we het hopen. Ik verwacht echter van u, mijnheer Balkenende, premier van een land waar de waarden die ik noemde altijd hoog in het vaandel hebben gestaan, dat de Europese Unie alles in het werk stelt om onze grootste partner in de wereld te overtuigen van de noodzaak deze waarden na te leven, het Protocol van Kyoto te ratificeren en toe te werken naar een rechtvaardige wereldhandel. Als u zich tijdens uw voorzitterschap hieraan wijdt, zult u de socialisten aan uw zijde vinden.

21/07/2004 37

3-049

Watson (ALDE). – (EN) Mijnheer de fungerend voorzitter, een kwart van Nederland ligt onder zeeniveau en u kent dus een lange geschiedenis van proberen uw voeten droog te houden! Ik verwacht dat uw voorzitterschap zal draaien om het graven van kanalen en het bedwingen van de getijden – getijden zoals bijvoorbeeld de uitdaging die bestaat uit het financieren van de nieuwe uitgebreide Europese Unie, het toenemende belang om onze economische macht weer op te bouwen en het eb en vloed van de gevaren van het internationale terrorisme. U zou een deel van het momentum van uw voorganger moeten meekrijgen, zonder daarbij in zijn schaduw verstrikt te raken. Het Ierse voorzitterschap heeft echter één cruciale erfenis aan u nagelaten: de Europese Grondwet. De liberalen en democraten in dit Parlement zullen het voortouw nemen bij de campagne voor de Grondwet en we verwachten daarbij alle Europese regeringen in de voorhoede te zien. Als we de Grondwet niet kunnen verkopen, was deze immers niet één glas Justus Lipsius-champagne waard. Voor de overige taken die u zich hebt gesteld is weinig tijd. Met het zomerreces en met een nieuw Parlement en een nieuwe Commissie die zullen proberen zo snel mogelijk hun draai te vinden, moet u in drieënhalve maand zien te bereiken wat veel voorzitterschappen met moeite in zes maanden klaarspelen. We kijken uit naar de samenwerking met het goede team waarover u beschikt in de persoon van de heer Nicolaï en zijn collega’s. De liberalen en democraten in dit Parlement verheugen zich over uw voornemen de agenda voor economische hervormingen te vernieuwen. We zijn het erover eens dat het nu noodzakelijk is ons meer te richten op betere tenuitvoerlegging en minder op nieuwe regelgeving. Het fundament voor sociale cohesie in Europa is een sterke en dynamische economie. Als we zorgvuldig de behoeften van lokale en regionale economieën afwegen, kan de gemeenschappelijke Europese markt voor een getij zorgen dat al onze boten naar een hoger plan tilt. Een belangrijk onderdeel hiervan is de geloofwaardigheid van de euro en de eurozone. Wij hebben ons achter uw voorzitterschap geschaard waar het gaat om het beginsel dat de kern vormt van het arrest van het Europees Hof van Justitie van vorige week, namelijk dat een pact een pact is en dat de lidstaten dus niet ongestraft de regels die zij voor zichzelf hebben opgesteld kunnen en zouden moeten overtreden. Wij zullen er nauwlettend op toezien dat een heroverwogen Stabiliteitspact met eerbied zal worden bezien door zowel de grote als de kleine staten. Wij juichen uw toezegging toe om vooruitgang te blijven boeken met betrekking tot de agenda op het terrein van justitie en binnenlandse zaken. Wij staan volledig achter het aanzwengelen van een debat over de beste manier om onze migratiecontroles te integreren, waarbij we de deur sluiten voor illegale migratie, maar

wel diegenen beschermen die daadwerkelijk op de vlucht zijn voor onderdrukking. We hebben echter behoefte aan besluitvorming met gekwalificeerde meerderheid en medebeslissing als het gaat om samenwerking op het terrein van asiel, immigratie en justitie, zoals ook is vastgelegd in artikel 251 van het Verdrag. Mijn fractie is het verder eens met de gedachte dat de lidstaten beter moeten samenwerken om terrorisme aan te pakken, maar we blijven achterdochtig ten aanzien van de intentie van de Raad om biometrische identificatie-elementen breed toe te passen. Te veel van onze vragen over feilbaarheid, kosteneffectiviteit en privacy zijn namelijk nog niet afdoende beantwoord. U moet niet vooruitlopen op de besluiten van het Parlement over deze zaken. Uw voorzitterschap zal verder toezien op de benoeming van de nieuwe Commissie. Afgelopen week heeft mijn fractie de kandidaat-voorzitter van de Commissie gevraagd zich in te zetten voor een beter genderevenwicht in de Commissie. In de praktijk is dat echter uw taak, mijnheer de fungerend voorzitter. De liberalen en democraten in dit Parlement willen een Commissie die voor ten minste eenderde deel uit vrouwen bestaat. We willen u erop wijzen dat als het genderevenwicht van de Raad een afspiegeling van de bevolkingssamenstelling van Europa zou zijn, het in de Raad dertien tegen twaalf zou zijn. Er moet een debat komen over Turkije. Laten we dat debat open en oprecht voeren. Wij hebben ons dan ook voorgenomen te luisteren naar wat de Commissie te zeggen heeft als zij in november haar aanbeveling doet, en we verwachten van de Raad dat hij hetzelfde doet. Ook zijn wij het niet allemaal eens over het juiste financieringsniveau voor de Europese Unie voor de komende zeven jaar; wel zijn we allemaal vastberaden in ons streven ervoor te zorgen dat we waar voor ons geld krijgen en ons te concentreren op de voornaamste prioriteiten van de Unie. Als dit voorzitterschap richtsnoeren en uitgangspunten kan publiceren voor de onderhandelingen in december, beschikken we daarmee over de basis voor een verstandig debat over de toekomstige financiële vooruitzichten. De liberalen en democraten delen uw realisme, maar we hopen dat dit gepaard gaat met een ballast van ambitie en visie. U moet besluiten nemen over kwesties die bepalend zullen zijn voor de toekomst van onze Unie. Mijnheer de fungerend voorzitter, we vertrouwen op uw leiderschap om dit schip drijvende en op stoom te houden, op even indrukwekkende wijze als te zien is in het schilderij “Stoomboot vertrekt uit Boulogne” van Manet, dat momenteel te zien is in het Van Gogh Museum in Amsterdam. (Applaus)

3-050

38 21/07/2004

Frassoni (Verts/ALE). – (IT) Mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, uw voorzitterschap zal worden beoordeeld op basis van de vraag hoe u met twee specifieke onderwerpen omgaat: de financiële vooruitzichten en het besluit inzake Turkije. Op het eerste punt blijft de fractie De Groenen/Vrije Europese Alliantie zeer bezorgd, want de cijfers waaraan u blijft vasthouden, zoals toen u vol enthousiasme de beruchte "vrekkenbrief" ondertekende of de Commissie aanviel toen zij durfde voor te stellen om voor de begroting voor de Unie van 25 het monsterachtige niveau van 1,14 procent van Europa’s BBP vast te stellen, kloppen gewoon niet. Wij erkennen de noodzaak om het debat over de uitgavenprioriteiten van de Europese Unie te heropenen. Wij zouden graag willen dat we onze steun zouden kunnen geven aan een voorstel van u om de landbouwexportsubsidies te schrappen of om bepaalde kolossale en kostbare trans-Europese netwerkprojecten opnieuw te bestuderen. Lukraak bezuinigingen doorvoeren is niet de manier om het Europees economisch stelsel op ecologisch en sociaal vlak duurzaam en verder ook concurrerend te maken. Dat lijkt u zelf al toe te geven wanneer u spreekt over de noodzaak om de Europese economie een impuls te geven door werkgelegenheid, innovatie en onderzoek te stimuleren. U hebt ook het woord duurzaamheid gebezigd, een zeer modieuze term tegenwoordig, maar ook een die voor velen maar weinig inhoud heeft. Desondanks valt er de komende zes maanden veel te doen om fabrikanten, maar ook regeringen, aan te moedigen economisch duurzame beslissingen te nemen. Er kan bijvoorbeeld meer energie gestoken worden in de uitvoering van het Kyoto-protocol, het verzet tegen de druk die door de chemische industrie wordt uitgeoefend met betrekking tot de REACH-richtlijn, de daadwerkelijke bevordering van het actieplan voor milieutechnologie, de verlaging van de subsidies voor vliegtuigbrandstof, of de herziening van de Bolkestein-richtlijn. Mijnheer de voorzitter, wij zullen elkaar over zes maanden weer ontmoeten om te zien hoe duurzaam uw voorzitterschap is geweest. Wat Turkije betreft, tot slot, steunen wij uw aanpak, en we zijn verheugd met uw verklaring dat de islam op zich geen onderwerp is in het debat over de toetreding van dit land. Deze uitspraak is van bijzonder belang voor ons, omdat hij is gedaan door een christen-democratisch leider. Wellicht kunt u ook in andere landen uw bijdrage aan deze discussie leveren. In deze kwestie kunt u zeker op onze steun rekenen.

3-051

Wurtz (GUE/NGL). – (FR) Mijnheer de Voorzitter, de fungerend voorzitter van de Raad had het over het gevoel van wantrouwen dat heerst onder de burgers van Europa, en dat onlangs tot uitdrukking is gekomen bij de verkiezingen.

Het zijn nu juist uw verrichtingen in dit halfjaar, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, waaruit onze burgers zullen afleiden in hoeverre Europa hun boodschap heeft verstaan. De maatschappelijke organisaties, met name die welke in oktober aanstaande in Londen vertegenwoordigd zullen zijn ter gelegenheid van het Europees Sociaal Forum, zullen de drie hoofddossiers die uzelf, evenals de heer Prodi, zojuist hebt genoemd, buitengewoon aandachtig volgen, en mijn fractie zou deze kwesties nu meteen op de agenda willen zetten. Allereerst het voorstel voor een richtlijn betreffende de liberalisering van de dienstensector, bekend als de “Bolkestein-richtlijn”. U hebt gezegd dat deze een stap in de goede richting was. Echter, een van de kernpunten van deze tekst is het beginsel van het recht van het land van oorsprong, volgens hetwelk de sociale wetgeving van het leverende land overal van toepassing zou zijn. Dit zou de deur wijd openzetten voor allerlei vormen van misbruik in termen van sociale dumping. Op die manier zou voor meer dan de helft van de economische bedrijvigheid een pervers systeem analoog aan dat van de goedkope vlaggen gaan gelden. Daarom vinden wij deze tekst onaanvaardbaar. Vervolgens de hervorming van het Stabiliteits- en groeipact. Wat de plannen voor hervorming ook mogen zijn, vooralsnog is er geen sprake van dat er een einde komt aan dat obsessief terugschroeven van de publieke en sociale uitgaven, en zelfs niet aan de mythe van de 3 procent. Integendeel, het kan kennelijk nog erger, want er wordt gesproken over een verborgen kant van de hervorming, namelijk een extra strenge aanpak van staten die hun pensioenen financieren via een omslagstelsel, dat op dezelfde manier behandeld zou worden als verborgen schulden. Men zij erop gewezen dat een dergelijke maatregel in de betreffende landen op een zeer felle afkeuring van de bevolking zou stuiten. Tot slot de herziening van de strategie van Lissabon. De werkgroep onder leiding van de heer Kok komt in oktober met een verslag, maar u roept nu al op tot meer flexibiliteit en deregulering, vanwege de concurrentie van landen met zeer laag ontwikkelde sociale stelsels. Ons antwoord daarop is: laten we oppassen dat we ons niet laten verleiden tot een liberale vlucht naar voren, terwijl de Commissie zelf, op haar eigen wijze – in haar verslag aan de Europese Raad van maart jongstleden –, het failliet heeft erkend van deze strategie, die de Unie in 2010 volledige werkgelegenheid en een dynamische kenniseconomie zou moeten brengen. Verder zullen ook de zeer restrictieve aanpak die u schetst ten aanzien van asielzoekers, migranten en vluchtelingen alsmede uw visie op de onderhandelingen in het kader van de WTO zeker legitieme discussies oproepen. Met andere woorden, mijnheer de fungerend voorzitter, we zijn benieuwd naar de verrichtingen van het Nederlandse voorzitterschap. We zien elkaar in september weer.

21/07/2004 39

3-052

Blokland (IND/DEM). – Van harte verwelkom ik hier het Nederlandse Raadsvoorzitterschap in de persoon van onze minister-president. Dit voorzitterschap staat in het teken van vernieuwing. Nu een nieuw Parlement, straks een nieuwe Commissie. Laten we in dit verband liever spreken over de uitdaging die dit meebrengt dan over de bedreiging die uitgaat van te hoge ambities. Veel nieuwe mensen met nieuwe ideeën kunnen een frisse wind laten waaien. En dat is nodig, want de burger laat zich nog niet erg enthousiasmeren door de Europese Unie en de Europese instellingen. Toch is het, als het goed is, zo dat we het hier allemaal voor die burger doen. Maar al die goede bedoelingen hebben geleid tot een eindeloze stroom regelgeving waarvan onduidelijk is wat we echt nodig hebben. Daarom juich ik toe dat het voorzitterschap eraan wil werken dat doelstellingen realistisch blijven en sporen met wat de burgers van Europa verwachten. Hoe denkt de Raadsvoorzitter dat te bereiken? Het voorzitterschap wil aandacht besteden aan een eventueel voorlopige toepassing van delen van de zogenaamde Grondwet. Loopt het voorzitterschap dan niet vooruit op het ratificatieproces waarbij ook referenda plaatsvinden? Nemen we onze burgers dan nog serieus? We gaan toch uit van een volwaardige keuzevrijheid tussen een ja en een nee tegen die Grondwet. Een ander heikel punt is de positie van Turkije. Komt er een serieuze beoordeling van de vraag of Turkije voldoet aan de politieke criteria van Kopenhagen, of kunnen we na veertig jaar van belofte niet anders dan ja zeggen? Ook als het eigenlijk nee zou moeten zijn? Hoe denkt de Raadsvoorzitter over recente uitspraken van enkele regeringsleiders die zo'n beoordeling blijkbaar niet meer nodig hebben en nu al weten dat het in orde is met Turkije? De mensenrechtensituatie in de wereld blijft zorgwekkend. Onverdraagzaamheid, onderdrukking en uitbuiting van minderheden zijn in grote delen van de wereld meer regel dan uitzondering. Een kwalijk voorbeeld daarvan is de godsdienstwet die gisteren in Sri Lanka is aangenomen en die feitelijk evangeliseren verbiedt op straffe van een lange gevangenisstraf. Bent u bereid deze ernstige aantasting van de godsdienstvrijheid aan de orde te stellen bij de regering van Sri Lanka?

3-053

Zīle (UEN). − (LV) Mijnheer de Voorzitter, allereerst wil ik het voorzitterschap van de Raad gelukwensen met zijn goed voorbereide programma voor de komende zes maanden. Ik zou echter graag een aantal aanbevelingen willen doen. Ten eerste, het is waar dat de Europese Unie door de uitbreiding met tien nieuwe lidstaten een sterkere speler is op het wereldtoneel dan ooit tevoren, met name op het gebied van handelsbeleid en ontwikkelingssamenwerking. Wij verwachten dan ook dat het Nederlandse voorzitterschap, dat de onderhandelingen over toetreding van Rusland tot de Wereldhandelsorganisatie leidt en mogelijk ook afrondt, erin zal slagen van Rusland de toezegging te krijgen dat het een einde maakt aan het discriminerende tariefbeleid inzake doorgaand vrachtvervoer, met name per spoor, dat nog steeds van toepassing is op EU-lidstaat Letland. Ten tweede, het is prijzenswaardig dat het voorzitterschap de wens koestert de continuïteit van de

energievoorziening in een geliberaliseerde markt veilig te stellen. De Raad wil daarom meer gesprekken met Rusland voeren over de compatibiliteit van pijpleidingen voor elektriciteit en aardgas. Vergeet u echter niet dat Letland ervaring heeft in samenwerken met Rusland als het gaat om de energievoorziening, en helaas handelt Rusland niet altijd conform de regels van de vrije markt. Ten derde, de Nederlandse regering beroept zich terecht op de ruime ervaring die zij als voorzitter van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa op het gebied van de mensenrechten heeft opgedaan. Naar uw mening heeft u daarmee voldoende in huis om de onderhandelingen met Rusland voort te zetten en conflictsituaties aan te pakken. We willen u er echter graag op wijzen dat Letland alle aanbevelingen van de OVSE heeft opgevolgd, maar dat Rusland desondanks druk blijft uitoefenen op Letland en Estland, zogenaamd omdat het om mensenrechten gaat, maar in feite met een geheel ander doel voor ogen: de gevolgen van de bezetting legaliseren. Wees waakzaam tijdens uw werkzaamheden. Ik wens het Nederlandse voorzitterschap alle succes.

3-054

Claeys (NI). – Mijnheer de premier, de neteligste kwestie waar u tijdens uw Europees voorzitterschap mee te maken zult krijgen, is ongetwijfeld de toetredingskandidatuur van Turkije. Niet alleen omdat uw kabinet daarover verdeeld lijkt; u zult geconfronteerd worden met een zeer zware druk om Turkije niet te beoordelen op basis van het halen van de criteria van Kopenhagen, maar louter op basis van de vooruitgang die geboekt is ten opzichte van vroeger. U spreekt van een scherpe toetsing aan de criteria die in 2002 bepaald zijn. Ik kan nu alleen maar hopen dat u de daad bij het woord zult voegen. Het is in elk geval duidelijk dat Turkije gisteren niet voldeed aan de gestelde criteria, daaraan vandaag niet voldoet en ook in december niet aan die criteria zal voldoen. U had het daarnet over de mensen van Europa om wie het allemaal te doen is. Welnu, die mensen moeten zich kunnen uitspreken over een wezenlijke, fundamentele kwestie als de toetreding van een niet-Europees land tot de Europese Unie. Een land dat binnen een jaar of twintig niet alleen de grootste oppervlakte zal hebben binnen die Unie, maar ook de grootste bevolking. Een land waarvan de toetreding een financiële en sociale aderlating zou betekenen en een nieuw massale immigratiegolf op gang zal brengen. Bent u ervan overtuigd dat hiervoor een democratisch draagvlak bestaat bij de bevolking? De vraag is ook of we veel geloof moeten hechten aan een Turkse eerste minister die de lekenstaat en de democratie beweert te zullen respecteren, maar die enkele jaren geleden nog verklaringen aflegde in de stijl van "de moskeeën zijn onze kazernes, de minaretten onze bajonetten, de koepels onze helmen en de gelovigen onze soldaten". We moeten inderdaad maar eens goed nadenken over hoe zoiets zich verhoudt ten opzichte van onze Europese waarden. In meerdere lidstaten zal de Europese Grondwet aanleiding geven tot een referendum. Indien we willen vermijden dat de bevolking in Europa zich nog meer afkeert van de Europese Unie, dan moeten we

40 21/07/2004

die volksraadpleging gekoppeld houden aan de kwestie van de Turkse kandidatuur.

3-055

Eurlings (PPE-DE). – Voorzitter, bij dit voorzitterschap van Nederland zijn voor het eerst alle 25 Uniepartners samen verantwoordelijk voor het welslagen van deze zes maanden van samenwerking, zes cruciale eerste maanden. Als Raadsvoorzitter zal mijnheer Balkenende op wezenlijke punten belangrijke impulsen kunnen en moeten geven. Zo zal de Raad zelf nieuwe en doelmatige werkwijzen moeten ontwikkelen en toepassen. Dit is noodzakelijk om de Unie van 25 niet slechts in een slakkengang van 25 km per uur te laten voortkruipen. In diezelfde geest dient de Raad alsnog met het nieuwe statuut van het Europees Parlement in te stemmen en dit niet te blokkeren. Democratische transparantie is wat de burgers terecht van ons verwachten. Graag hoor ik van premier Balkenende hoe hij op die punten van aanpak en communicatie de noodzakelijke signalen zal geven. Uit eigen ervaring als nationaal volksvertegenwoordiger weet ik hoezeer hij tot krachtig beleid en tot volharding in zijn politiek in staat is, ook als dat niet populair of zelfs controversieel is. Daarom mogen wij vertrouwen op zijn politieke visie en zijn vermogen te doen wat noodzakelijk is. Zijn rede gisteren in Berlijn als hommage aan graaf Klaus von Stauffenberg gaf opnieuw een blijk hiervan. Terecht legde de Raadsvoorzitter een actuele verbinding tussen de civiele courage, de zedelijke moed en overtuiging van von Stauffenberg en zijn geestverwanten en de kans op verzoening die Europa na de bevrijding kreeg. Vanuit die geest moeten wij ook nu, na de bevrijdende uitbreiding tot 25 Uniepartners, doen wat nodig is. Wat moet gedaan worden, mijnheer de Voorzitter? Europa moet zichtbaarder zijn. Het is zaak zijn gezicht van complexe moloch voor de burger niet te ontkennen, maar juist concreet te veranderen. De grote vragen van deze tijd, die elke burger en lidstaat direct raken, moet Europa in gezamenlijkheid durven aanpakken. Dat strekt van een coherent humaan asielbeleid dat meteen mensensmokkel aanpakt, tot een gezamenlijke opstelling tegenover het wereldwijd terrorisme. Dat vereist concreet handelen, het uitwisselen van gegevens en signalen voor de veiligheid van de burgers, en er dient één duidelijke lijn te worden getrokken bij de aanpak van criminelen en hun netwerken over de nationale grenzen heen, ook bij de handel in drugs. En Voorzitter, in het kader van de geloofwaardigheid, dienen inderdaad bij kandidaat-lidstaten als Turkije geen nieuwe eisen te worden toegevoegd, maar wel duidelijk te worden vastgehouden en dus niet onder druk te worden toegegeven aan de eisen die in het kader van Kopenhagen reeds zijn gesteld. Als wij als christen-democraten waar willen maken dat de waardengemeenschap Europa geen zondagspraatje is maar een dagelijks actiepunt, moeten wij hier gemeenschappelijke concrete beleidslijnen invullen. Ook op het vlak van de economie zou het document van oud-premier Kok niet concreet zijn; ik verwacht dan ook duidelijke eigen voorstellen van de Raad en Commissie en noodzakelijke actiepunten om de Lissabon-agenda een forse impuls te geven. Er is alle reden om op deze

punten veel van dit voorzitterschap te vragen, de kans, energie en daadkracht die mijnheer Balkenende zijn gegeven, zijn niet gering, en voor wie veel gegeven is, daar kan ook veel van worden verlangd. Premier Balkenende weet dat hij hierbij, bij deze daadkracht, op het volste vertrouwen en de steun van mij en mijn collega's kan rekenen. Wij hebben het volste vertrouwen in de persoonlijke visie, aandacht en daadkracht van deze Raadsvoorzitter. Alle succes. (Applaus)

3-056

Van den Berg (PSE). – Voorzitter, ik heet het Nederlands voorzitterschap namens de Nederlandse en Europese sociaal-democraten in het Europees Parlement van harte welkom. Uw minister van Europese Zaken heeft ons gevraagd vooral het politieke debat te voeren. Die uitdaging nemen we als Europese socialisten graag aan. U spreekt over modernisering, concurrentie met de VS en Azië, over werk maken van de Lissabon-doelstellingen. Wij socialisten vrezen dat u met die verleidelijke woorden in feite iets heel anders wilt doen: Europa in de conservatieve hoek drukken. Was er enkele jaren geleden nog sprake van een enorme inspanning om de werkloosheid te bestrijden via arbeidstijdverkorting en arbeidsdeling, nu heet het opeens arbeidstijdverlenging en spreekt u over kortere vakanties. Wat is daar eigenlijk zo modern aan? Spraken we destijds over kwaliteit van de arbeid, zorg voor de werkplek, het voorkomen van ziekten en ongevallen op de werkplek met een Europese brede regulering, nu spreekt u over deregulering. Is daarmee de doelstelling van lager ziekteverzuim en hogere arbeidsparticipatie verdwenen? We spraken toen over meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt met een grotere rechtsbescherming, nu spreekt u over deregulering van deze bescherming. Uw doel van het afschaffen van administratieve lasten lijkt zo meer een excuus voor het afschaffen van bepaalde sociale en administratieve verworvenheden. En tegelijkertijd pakt u de Europese aanbestedingsregels die wurgend zijn voor het midden- en kleinbedrijf, niet aan. Spraken we toen over het investeren van 3 procent van het BNP per lidstaat in onderzoek en scholing, waar Nederland zelf tot nu toe trouwens ook lelijk op achterblijft, nu spreekt u alleen over het Stabiliteitspact, bezuinigingen, hard spelen van het tekort van maximaal 3 procent, zonder dat u geld en ruimte beschikbaar stelt om investeringen van 3 procent in onderzoek en scholing even hard te spelen. Daarover had ík nu wel eens graag een gevecht voor het Hof van Justitie gezien. Dat zou eerlijk gezegd het rapport-Kok "werk, werk, werk" pas echt serieus nemen. Spraken we in 2000 nog over hoogwaardige publieke voorzieningen en dan niet alleen in de infrastructuur, nu spreekt u over liberaliseren en privatisering van de dienstensector. Lees: elektriciteit, gezondheidszorg, openbaar vervoer. Bent u nu eigenlijk bereid die desastreuze voorstellen van de heer Bolkestein over liberalisering van de diensten tegen te houden? Deze maken immers mogelijk dat een Pool in Nederland zijn diensten kan aanbieden tegen een Poolse prijs en niet gebonden is aan de in ons land geldende prijs en dat leidt feitelijk tot sociale

21/07/2004 41

dumping. Voorzitter, voor de sociaal-democraten lijkt dit op misbruik van de Lissabon-agenda om een harde conservatieve economische agenda uit te voeren, onder de titel modernisering. Wij sociaal-democraten zeggen: zo draait u de klok terug, weigert u werk met hersens te maken, in te zetten op kwaliteit, onderzoek, scholing en hoogwaardige publieke voorzieningen. Wij vrezen dat in Europa daardoor de werkloosheid zal stijgen, de zwakkeren de rekening van de bezuinigingen betalen en u, met uw kandidaat Barroso, de verkeerde route inslaat om de strijd met Azië en de VS te winnen. Wij dagen u uit voor het debat, u begrijpt, uw voorzitterschap en uzelf zijn van harte welkom, maar met uw politieke keuzes hebben we nog de nodige problemen en we zien uit naar het debat met uw voorzitterschap. (Applaus)

3-057

Maaten (ALDE). – Voorzitter van de Raad, in een grijs politiek verleden was ik ooit eens lid van een gemeenteraad van een middelgrote plaats in Nederland, Amstelveen. Een collega-gemeenteraadslid, inmiddels van Europese naam en faam en u niet onbekend, onderhield ons eens over, wat hij noemde, de paradox van de middelmatige fanfare. Het kwam er in het kort gezegd op neer dat de dirigent van zo'n middelmatige fanfare een tweeërlei taak had. Die fanfare moest gelijk beginnen en hij moest ook tegelijkertijd eindigen. Wat er tussenin gebeurde deed niet zo ter zake. Voorzitter, een analogie met de Raad van ministers dringt zich op. Het programma van het Nederlands voorzitterschap is goed. Ik ben dat zeer oprecht van mening. Ik ben trouwens verheugd dat de heer Van den Berg na de wat gematigde retoriek tijdens de verkiezingscampagne weer gewoon op de ouderwetse socialistische tour is gegaan. (Applaus) Ik vind dat uw programma realistisch is. U onderschat uw taak niet en dat is bij andere voorzitterschappen wel eens anders geweest, maar uw uitdaging is een andere. De Europese verkiezingen hebben aangetoond dat kiezers niet alleen onverschillig zijn, u hebt dat terecht gezegd, maar ook woede voelen bij de Europese instellingen. Men zegt, het gaat zo niet langer. Het is niet voldoende dat bijvoorbeeld bij de Raad - maar het Parlement en de Commissie moeten zich dat ook aantrekken - de fanfare tegelijkertijd begint en eindigt, het deuntje moet ook nog het aanhoren waard zijn. Voorzitter, de menselijke maat moet terugkeren in Europa. Ik ben blij met wat u daarover heeft gezegd, want ik heb dat tot dusverre bij de Raad te weinig geproefd. Als u daarin slaagt vind ik dat u een succesvol voorzitterschap achter de rug hebt en bij die ambitie wens ik u veel succes. (Applaus)

3-058

Buitenweg (Verts/ALE). – Voorzitter, eindelijk JP de NP in het EP. Ik wil de voorzitter van de Raad echt van harte welkom heten hier in het Europees Parlement. In Nederland heeft premier Balkenende zich opgeworpen

als de man van normen en waarden en ook in Europa wil hij het voorzitterschap aangrijpen om een debat te hebben over Europese normen en waarden en dat vind ik prima. Laat het dan geen vage en gemakkelijke discussie worden. Mijn fractie zou het een goed idee vinden om bijvoorbeeld het asielbeleid eens langs de fatsoensmeetlat te leggen. De Europese richtlijn voor asielprocedures bijvoorbeeld, die de Justitieministers in mei hebben aangenomen, staat op aandringen van Nederland toe dat asielzoekers uitgezet kunnen worden nog voor het einde van de definitieve uitslag van hun beroepsprocedure. Ze kunnen de beroepsprocedure dan per videoconferentie bijwonen, als ze natuurlijk dan niet in het land van herkomst intussen in de gevangenis zijn gestopt. Dat is goed waardeloos en dat is ook absoluut strijdig met internationale normen. Ik kan zeggen dat mijn fractie het Europees Parlement zal vragen om deze richtlijn voor te dragen voor vernietiging bij het Europees Hof van Justitie. (Applaus) Voorzitter, ik heb ook complimenten voor het Nederlands voorzitterschap. Ik heb althans begrepen dat landen waar referenda worden gehouden over de Europese Grondwet zijn gevraagd om de data daarvan zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen. Dat is echt een goed initiatief, maar het zou nog beter zijn als er echt een werkelijk Europawijd referendum zou worden gehouden. Ik zou dan ook willen vragen aan de Nederlandse regering om de plannen daarvoor in ieder geval te gaan uitwerken. Belangrijk pluspunt van de Grondwet is dat de wetgevende vergaderingen van de Raad van ministers voortaan in het openbaar worden gehouden, hoera. Het is natuurlijk ook absurd dat vandaag de dag nog steeds wetten worden aangenomen achter gesloten deuren. Er is niets maar dan ook niets wat u tegenhoudt om de openbaarheid gewoon nu al in te voeren. Mijn fractie roept het Nederlands voorzitterschap dan ook op om vanaf heden de deuren open te gooien, zodat burgers de discussies en het stemgedrag van hun regeringen direct al vanaf vandaag kunnen volgen. Laatste punt, Voorzitter, is het Stabiliteitspact; het wordt onontkoombaar dat het Stabiliteitspact op de helling gaat. Er is een slimmer pact nodig dat minder gefixeerd is op de jaarlijkse begrotingssaldi en in plaats daarvan meer uitgaat van de langetermijnindicatoren als staatsschuld en pensioenverplichtingen. De Commissie heeft daarvoor al ideeën op tafel gelegd en de vraag is of de Nederlandse regering daarmee voortvarend aan de slag gaat; ik hoop dat van harte. (Applaus)

3-059

Meijer (GUE/NGL). – Voorzitter, de Nederlandse regering bepleit voorrang voor economische groei en terrorismebestrijding. Zij omarmt de inmiddels achterhaalde illusies van de Top van Lissabon in 2000. Die gingen ervan uit dat Europa vóór 2010 de Verenigde Staten en Japan in een concurrentiestrijd kan verslaan

42 21/07/2004

door het hier net zo slecht te maken als het daar nu al is. Inmiddels blijkt te weinig geld beschikbaar voor onderwijs ten behoeve van de verwachte kenniseconomie. De nadelen van Lissabon worden wel zichtbaar, de gepropageerde voordelen niet. Datzelfde geldt voor het Stabiliteitspact, zonder de democratie geweld aan te doen wordt de 3%-norm steeds meer onuitvoerbaar. Steeds meer valt Nederland op als braafste van de klas in de Europese Unie en de NAVO door een hardere naleving van het Stabiliteitspact te eisen, door het openbaar vervoer uit te besteden aan internationale bedrijven, door langere arbeidstijden, door de pressie van Bolkestein voor een dienstenrichtlijn en door nog steeds mee te doen aan een militaire betrokkenheid in het Amerikaanse protectoraat Irak, die de terroristische dreiging naar Europa toehaalt. Ik hoor vanuit andere lidstaten wel eens de verzuchting dat het mooi zou zijn als Nederland vertrekt uit de Europese Unie, omdat dit land de motor is geworden van het onzalige streven naar beperking van de openbare uitgaven en het afstoten van publieke voorzieningen. Dat streven betekent het inruilen van kenmerken van de Europese beschaving voor het harde meedogenloze systeem van Amerika. Als de heer Balkenende heel Europa zo wil maken, zal hij grote maatschappelijke tegenstellingen oogsten, want de publieke opinie gaat een andere kant op. De Top van Lissabon mag dan wel hebben besloten tot het afstoten van publieke diensten, maar daarna heeft dit Parlement op mijn voorstel met grote meerderheid besloten om voor het openbaar vervoer die plicht af te wijzen. In plaats van onbegrensd economische groei na te streven ten koste van sociale zekerheid, publieke voorzieningen en milieu is het beter om de belastingen toereikend te houden en een herverdeling van nationaal en Europees inkomen na te streven ten gunste van de zwaksten en van nuttige gemeenschapstaken, en ook voor de integratie van migranten en voor het wegnemen van armoede en wanhoop in de wereld, die nu nog een voortdurende voedingsbodem voor terrorisme opleveren.

3-060

Farage (IND/DEM). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, we hebben inderdaad veel om gedurende het komende halfjaar naar uit te kijken en ik heb gemerkt dat deze voorstellen een enorme hoeveelheid aan nieuwe regelgeving op het terrein van financiële diensten bevatten. Het Nederlandse voorzitterschap zal zich inzetten voor de richtlijn inzake herverzekering. Het zal zich inzetten voor de derde richtlijn inzake witwassen. Het zal zich inzetten voor de richtlijn inzake kapitaalvereisten en voor nog veel, veel meer. De financiële dienstverlening is de grootste en succesvolste bedrijfstak van Groot-Brittannië. Deze hele agenda is een regelrechte ramp voor de Londense City en het is een beleid waarmee u uw buren tot de bedelstaf veroordeelt. Ondernemingen die actief zijn op het gebied van beleggen en verzekeren zullen hun activiteiten namelijk niet verplaatsen van Londen naar Frankfurt of Parijs, maar zullen gedwongen worden hun heil te zoeken buiten de Europese Unie. Zij zullen zich vestigen in zogenaamde offshorecentra. Eerlijk gezegd is dit niets

anders dan een doelbewust beleid dat de Europese Unie al jarenlang voert en dit kost mijn land enorm veel geld. Dat gezegd hebbende, bewonder ik uw gevoel voor humor omdat u nog altijd blijft hameren op de Lissabon-agenda. Herinnert u het zich nog – die grootse aankondiging van enkele jaren geleden dat we een technologische, dynamische kenniseconomie zouden creëren met volledige werkgelegenheid? We zijn nu halverwege het programma en zien overal om ons heen hoge werkloosheid en achterblijvende groei. Er is absoluut geen schijn van kans dat er ook maar iets van de Lissabon-agenda terechtkomt. En dan wilt u ook nog opnieuw onderhandelen over de begrotingscorrectie voor Groot-Brittannië, wat ons nog eens twee miljard Britse ponden per jaar zal gaan kosten! Dit is allemaal zo slecht dat het in de praktijk heel goed zou kunnen uitpakken, aangezien de geest van de publieke opinie nu echt uit de fles is. We weten dat dit een politiek project is. Ik hoop oprecht dat u dit programma zo agressief mogelijk zult doordrukken, omdat u op die manier het Britse volk en de bevolking van vele andere lidstaten zo furieus zult maken dat we, zodra we onze kans krijgen in de tien referenda, “nee” zullen zeggen, en hard ook.

3-061

Libicki (UEN). − (PL) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, het is belangrijk dat er sprake is van continuïteit tussen de opeenvolgende voorzitterschappen. Ik wil dan ook beginnen met het Ierse voorzitterschap. Dat was met de uitbreiding van de Europese Unie met tien nieuwe lidstaten een historisch voorzitterschap. De uitbreiding was een historische gebeurtenis voor de nieuwe lidstaten, maar niet minder voor de Europese Unie als geheel. Ook de kwestie van het ontwerp voor de nieuwe Grondwet stond op het programma van het Ierse voorzitterschap. Tijdens de komende voorzitterschappen zullen wij dit ontwerp nog uitvoerig bestuderen. Er zullen debatten over worden gevoerd in de Europese Unie en in de lidstaten. Ik wil er van meet af aan op wijzen dat wij de Grondwet pas op zijn waarde kunnen schatten wanneer hij is geratificeerd. Wil het zover komen, dan moet eerst een aantal twijfels uit de wereld worden geholpen. In veel landen, en in het bijzonder in mijn land, Polen, maakt een groot deel van de publieke opinie zich ernstig zorgen over het feit dat er in de preambule geen verwijzing naar God en het christendom is opgenomen. Verder heeft men bedenkingen vanwege het feit dat op bepaalde beleidsterreinen het Gemeenschapsrecht voorrang heeft boven het nationaal recht. Ook de wijzigingen ten aanzien van de stemprocedures baren ons zorgen. Wij kunnen dit alles niet aanvaarden. En dan is er ook nog het probleem dat de oostelijke Duitse deelstaten ten onrechte een voorkeursbehandeling genieten. Dames en heren, Montesquieu heeft gezegd dat bij de invoering van op centraal niveau vastgestelde wetgeving de lokale wetgeving en gebruiken geëerbiedigd moeten

21/07/2004 43

worden. Wij roepen hier voortdurend dat wij de Europese Unie dichter bij de burger willen brengen. Laten wij dan eens stilstaan bij de gevolgen van de voortschrijdende centralisatie en de versterking van de bevoegdheden op economisch gebied van de centrale instellingen van de Europese Unie. In theorie moet het beginsel van solidariteit daarbij altijd in acht worden genomen. De vraag is: gebeurt dat in de praktijk ook altijd? In hoeverre houden wij rekening met de waarschuwingen van Montesquieu in dit proces van geleidelijke versterking van de centrale EU-instellingen?

3-062

Belohorská (NI). − (SK) Mijnheer de Voorzitter, staat u mij toe u het allerbeste te wensen in uw nieuwe positie. Het Nederlandse voorzitterschap heeft een programma voor ons uiteengezet dat ook een uitdaging inhoudt, namelijk de ondertekening van het Grondwettelijk Verdrag van de Europese Unie. Als lid van de Europese Conventie kan ik u verzekeren dat in dit verdrag de grondbeginselen liggen besloten voor een toekomstig Europa dat sterk en welvarend is. Sprekend over de toekomst voel ik het als mijn plicht om een aantal stappen te noemen die de republiek Slowakije in het verleden heeft gezet. Uitgerekend deze maand is het twaalf jaar geleden dat het Slowaakse parlement de onafhankelijkheidsverklaring van de republiek Slowakije ondertekende. Dit was de eerste stap in de totstandkoming van een onafhankelijke Slowaakse staat. De tweede stap was het goedkeuren van de grondwet voor de republiek Slowakije, op 1 september 1992. Het hoogtepunt van deze periode was de vreedzame opdeling van de federatie Tsjecho-Slowakije in twee onafhankelijke staten: de republiek Tsjechië en de republiek Slowakije. Ik kan u verzekeren dat ondanks deze staatkundige scheiding de verhoudingen tussen de Tsjechen en de Slowaken aanzienlijk verbeterd zijn. De oprichting van de republiek Slowakije was een stap in de richting van de EU. Het was mijn eigen partij, de Beweging voor een Democratisch Slowakije, die onder leiding van de heer Meciar het verzoek om toetreding van de republiek Slowakije tot de Europese Unie heeft ingediend. Ik beschouw ons huidig lidmaatschap van de EU dan ook als de verwezenlijking van onze doelen, ons gedachtegoed en ons programma. Wij zijn niet alleen geïnteresseerd in het opheffen van grenzen die het vrij verkeer van personen belemmeren, maar ook in het overwinnen van de scheiding tussen het oude en het nieuwe Europa; of, zoals ik gisteren iemand hoorde zeggen: de scheiding tussen West- en Oost-Europa. De drie afgevaardigden die de HZDS, de Beweging voor een Democratisch Slowakije, vertegenwoordigen - de heer Kozlík, de heer Baco en ikzelf - zijn actief in de Fractie van de Niet-ingeschrevenen. U kunt er echter van op aan dat onze werkzaamheden gericht zullen zijn op het bouwen van een toekomstig Europa dat niet alleen welvarend is, maar ook een steeds hechtere unie vormt. Wij steunen de stappen die het Nederlandse voorzitterschap zet en het programma dat ons is gepresenteerd. Hartelijk dank.

(Applaus)

3-063

De Voorzitter. − Hartelijk dank. Dames en heren, ik stel voor het debat te onderbreken om, volgens de planning, over te gaan tot de verkiezing van de quaestoren. Anders zouden veel afgevaardigden die met het oog op de stemming hier aanwezig zijn, niet kunnen doen waarvoor ze gekomen zijn. (Applaus) Maar voordat ik het debat onderbreek, wil ik het woord geven aan de fungerend voorzitter van de Raad, zodat hij kan reageren op de opmerkingen die tot dusverre zijn gemaakt.

3-064

Balkenende, fungerend voorzitter van de Raad. − De bedoeling is, mijnheer de Voorzitter, dat ik toch eerst goed luister naar de geluiden uit het Europees Parlement. Het lijkt mij het beste dat u eerst overgaat tot stemming en dat ik daarna, nadat alle sprekers aan het woord zijn geweest, reageer. Dat betekent dat ik in beginsel ook zelf de beantwoording vanuit het voorzitterschap van de Europese Raad ter harte zal nemen. (Applaus)

3-065

De Voorzitter. − Het debat wordt onderbroken.

3-066

Verkiezing van de quaestoren

3-067

Gill (PSE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik vind het jammer dat ik na gisteren opnieuw het verzoek moet doen om de kandidaten de gelegenheid te geven zich vóór de stemming voor te stellen, zodat we kunnen zien op wie we stemmen. (Applaus) We hebben geen idee wie bepaalde kandidaten zijn. Het zou mooi zijn als zij zouden opstaan, voorgesteld zouden worden en, idealiter, iets zouden kunnen zeggen. (Applaus)

3-068

De Voorzitter. − Hartelijk dank, mevrouw Gill. Gisteren vroeg ik u of de kandidaten voor de quaestorzetels ieder een minuut spreektijd zouden moeten krijgen, zodat ze zichzelf niet alleen in uiterlijk opzicht wat beter bekend kunnen maken. De fracties vonden het echter in meerderheid niet toepasselijk om zo te werk te gaan. Toch geloof ik dat er niets op tegen is om de kandidaten te laten opstaan wanneer ik hun naam noem, zodat u ze in ieder geval van gezicht kent. Ik weet niet of dit ze veel zal helpen bij de verkiezing, maar ze zullen in ieder geval niet meer geheel onbekend zijn.

44 21/07/2004

De heer James Nicholson (Applaus) Mevrouw Godelieve Quisthoudt-Rowohl (Applaus) Mevrouw Mia De Vits (Applaus) Mevrouw Genowefa Grabowska (Applaus) Mevrouw Anneli Jäätteenmaki (Applaus) Mevrouw Astrid Lulling (Applaus) Zoals u zal zijn opgevallen, wordt de lijst overheerst door kandidaten van het vrouwelijk geslacht. Nu kennen we de kandidaten tenminste van gezicht. Wij wachten nog steeds tot het elektronisch systeem wordt geladen. Het is kennelijk een systeem dat niet eenvoudig geladen wordt. Dames en heren, de technologie heeft ons in de steek gelaten. Het systeem kan niet geladen worden en ik kan u geen enkele voorspelling doen over hoe lang het gaat duren. Ik geloof dat het onder deze omstandigheden het beste is niet te blijven wachten. Daarom zie ik mij gedwongen om de stemming om 15.00 uur te laten plaatsvinden en ons debat te hervatten.

3-069

Programma van de werkzaamheden tijdens het Nederlandse voorzitterschap (vervolg)

3-070

De Voorzitter. − Mijnheer Nassauer, ik zie mij gedwongen u het woord te geven opdat we niet meer tijd verliezen, maar ik wil de geachte afgevaardigden wel vragen om stilte. Ik verzoek de fungerend voorzitter van de Raad om ons dit technisch incident niet euvel te duiden en ik stel het op prijs dat hij bij ons debat aanwezig blijft.

3-071

Nassauer (PPE-DE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, om te beginnen heet ik namens de delegatie van de CDU/CSU de nieuwe voorzitter van de Raad van harte welkom. Hij kan op onze steun rekenen, voor zover hij parlementaire ondersteuning nodig heeft.

Uit de eerste minuten van dit debat is al gebleken dat de betrekkingen tussen de Europese Unie en Turkije een belangrijke rol zullen spelen. De betrekkingen met Turkije, een betrouwbare en belangrijke partner, zijn voor ons van fundamenteel belang – daar moeten we niet omheen draaien. Daar komt bij, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, dat wij de discussie over de betrekkingen niet willen vernauwen of reduceren tot een lidmaatschap; we willen ook andere opties open houden. Nu heeft de net gekozen fractievoorzitter van de sociaal-democraten te kennen gegeven dat de toetredingsonderhandelingen met Turkije geopend moeten worden als dit land aan de voorwaarden voldoet. Hij deed alsof de vraag of Turkije aan de voorwaarden zal voldoen een mysterieus geheim is waarover de Commissie in de herfst met haar verslag klaarheid zal brengen. Nogal onrealistisch natuurlijk, want iedereen in deze zaal weet dat Turkije op dit moment niet voldoet aan de voorwaarden voor het openen van onderhandelingen. Om dat vast te stellen, hoeft u alleen maar te kijken naar de grote rol die het leger nog steeds speelt en naar de problematische situatie – en dan druk ik me nog mild uit – rondom de rechtsstaat in Turkije, en dan heb ik het nog maar over twee van de criteria. Tot aan de herfst, collega Schulz, zal daar vermoedelijk geen verandering in komen. Daarom vind ik het heel vreemd, om niet te zeggen huichelachtig, u te horen zeggen dat we de onderhandelingen zullen openen als aan de criteria is voldaan. Durft u in alle ernst te beweren dat dit in de herfst het geval zal zijn? Ik kan het me echt niet voorstellen. Als we eerlijk met Turkije willen omgaan mag in het najaar niemand voorwenden dat aan de criteria is voldaan en dat de onderhandelingen kunnen worden geopend. En áls er onderhandelingen geopend worden, moeten ze niet automatisch leiden tot een lidmaatschap; daar moeten we open en eerlijk in zijn. Mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, wij achten het van zeer groot belang dat u dit in uw achterhoofd houdt bij uw werkzaamheden. Een ander belangrijk punt is dat de burgers, zoals we weten, weinig belangstelling voor de verkiezingen hebben getoond. Welnu, we kunnen – vrij naar Berthold Brecht – geen nieuwe burgers in Europa kiezen, we moeten leven en werken met de mensen die er zijn. Het is dan ook mijn vaste overtuiging dat het debat over de Grondwet moet worden aangegrepen om Europa dichter bij de burger te brengen. Het Grondwetsdebat biedt hiertoe een uitgelezen mogelijkheid. Het is een plicht van ons allen de ambities van de Grondwet waar te maken en dichter bij de burger te brengen. (Applaus)

3-072

Désir (PSE). – (FR) Mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, uw voorzitterschap zal voorbereidingen

21/07/2004 45

moeten treffen voor de tussentijdse herziening van de strategie van Lissabon. Het minste dat gezegd kan worden is dat de Europese Unie nog een lange weg te gaan heeft voordat haar doel verwezenlijkt is om voor 2010 de meest concurrerende kenniseconomie ter wereld te zijn. In heel Europa groeit daarentegen de ongerustheid over verplaatsingen van bedrijven, over de druk die op werknemers wordt uitgeoefend om in te stemmen met verlenging van de arbeidstijd en over de hardnekkige werkloosheid. Het herstel van de economie is des te brozer daar het niet ondersteund wordt door de interne vraag, noch door krachtige investeringen in de publieke sector; de economie blijft blootstaan aan de invloed van externe factoren zoals de waardestijging van de euro en de stijging van de olieprijzen. Europa heeft meer dan ooit een strategie nodig voor duurzame groei en werkgelegenheid en voor investeringen in onderzoek, de grote trans-Europese vervoersnetwerken, onderwijs, kennis en milieu. Het heeft economische en sociale cohesie nodig. Het heeft de strategie van Lissabon nodig. Sommigen proberen evenwel de huidige economische malaise als voorwendsel te gebruiken om terug te vallen op een ultraliberaal programma en om de verworvenheden van Lissabon en de integratie van de verschillende dimensies op economisch, sociaal en milieugebied in het beleid van de Unie teniet te doen. In dat opzicht baren de prioriteiten van uw voorzitterschap ons grote zorgen. U zegt de Lissabon-agenda te steunen; we hebben gehoord wat u gezegd hebt. Maar de prioriteiten die u stelt – en ook daarvoor geldt dat we gelezen hebben wat u geschreven hebt en gehoord hebben wat u gezegd hebt – laten van uw kant een zeer eenzijdige benadering zien, waarbij geen rekening gehouden wordt met de samenhang binnen de Lissabon-agenda: liberalisering van de markt, in het bijzonder van de dienstensector, deregulering en verlichting van de administratieve lasten. Dan de financiële vooruitzichten, een ander belangrijk dossier voor uw voorzitterschap. U wilt de begroting van de Unie beperken tot 1 procent van het bruto binnenlands product. Welnu, een dergelijk initiatief is niet alleen onverenigbaar met de inspanningen die geleverd moeten worden op het gebied van onderzoek – waarover de heer Prodi voorstellen heeft geformuleerd – maar ook met het beleid voor territoriale cohesie in de nieuwe, uitgebreide Unie. U staat afwijzend tegenover elke herziening van het Pact die het mogelijk maakt meer rekening te houden met de economische cycli en de noodzaak om juist in de publieke sector te investeren. Voor u zijn beleidsmaatregelen inzake publieke investeringen, sociale regelgeving en milieuregelgeving enkel obstakels, onnodige lasten en beperkingen voor de groei. Wij denken daarentegen dat al deze elementen gunstig zijn voor de concurrentiekracht van de Unie, en voor ons zal de mate waarin de integriteit van de Lissabon-agenda

wordt geëerbiedigd een lakmoesproef zijn voor het welslagen van uw voorzitterschap en voor de steun die wij daaraan zullen kunnen geven.

3-073

In 't Veld (ALDE). – Voorzitter, ik wilde het Nederlandse voorzitterschap succes wensen met zijn prioriteiten. Het voorzitterschap werkt onder het motto "realisme en ambitie", en dat is iets wat me zeer aanspreekt, want in de afgelopen jaren hebben we een soort traditie zien groeien van steeds maar nieuwe prioriteiten toevoegen aan de agenda en bij elke Raadstop worden er plechtige verklaringen afgelegd, maar in werkelijkheid blijken het vaak holle frasen en komt er van actie helemaal niets terecht. Het mag dan ook geen verbazing wekken dat de burgers teleurgesteld en sceptisch worden, en daar kan geen promotiecampagne tegenop. Het wordt dus tijd voor daden, en dat geldt ook en vooral voor de Lissabon-agenda. Want ik heb net een aantal sprekers van de linkerzijde van het politieke spectrum, en ironisch genoeg, rechts van mij steeds horen zeggen dat die Lissabon-agenda niet sociaal zou zijn. Maar Voorzitter, volgens mij is het interpreteren van die Lissabon-agenda ontzettend sociaal. We kijken naar 9 procent werkloosheid in Europa, we kijken naar jeugdwerkloosheid waarbij sommige jonge mensen nooit aan het werk zullen komen. Het wordt hoog tijd voor het implementeren van die agenda en eigenlijk zou ik erop willen wijzen dat we een heleboel zouden kunnen leren van de tien nieuwe landen in de Europese Unie, want die hebben in de afgelopen vijftien jaar heel veel moeilijke en pijnlijke hervormingen doorgevoerd, maar daarmee wel een grotere economische groei kunnen realiseren, en daar vaart iedereen wel bij. Ik vind het dan ook onbegrijpelijk en onverantwoordelijk hoe sommige partijen de Lissabon-strategie proberen te ondermijnen. Ten slotte, er moeten ook afspraken gemaakt worden over de financiering van de EU. Het is een bekend feit dat de Nederlandse regering drastische bezuinigingen voorstaat, en ik wilde graag van u weten hoe dat zich verhoudt tot de ambities waar u het over gehad heeft in het motto, want naast goed penningmeesterschap heeft Europa op dit moment vooral visie, daadkracht en politiek leiderschap nodig, en ik kijk uit naar een succesvol voorzitterschap. (Applaus)

3-074

Turmes (Verts/ALE). – (EN) Ik zou de fungerend voorzitter van de Raad willen bedanken voor het centraal stellen van innovatie en milieu bij de tussentijdse evaluatie van het Lissabon-proces. Zowel uit de actuele dreiging die klimaatsverandering met zich meebrengt als uit de huidige crisis op het gebied van de prijzen van een aantal grondstoffen als olie, koper en andere hulpbronnen blijkt dat het hard nodig is de relatie tussen efficiënt gebruik van grondstoffen, energie-efficiëntie en de economie los te koppelen. Europa heeft een antwoord op deze beide vragen en dat is het versterken van zijn positie als koploper op het terrein van milieutechnologie en -diensten. Nu reeds zijn

46 21/07/2004

Duitse en Zwitserse bedrijven wereldwijd marktleider als het gaat om het leveren van schoon water en schone lucht. Nederlandse bedrijven lopen in de wereld voorop op het gebied van stadsplanning. Waarom? Omdat Europa op deze beleidsterreinen de strengste en meest ambitieuze wetgeving ter wereld kent. Dat betekent ook dat we door ons milieubeleid en onze milieuwetgeving in Europa te laten verwateren onze industrieën niet de noodzakelijke impuls voor innovatie zullen geven.

3-075

Sudre (PPE-DE). – (FR) Mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, mijnheer de voorzitter van de Commissie, dames en heren, staat u mij toe allereerst de scheidend voorzitter van de Raad uit Ierland, de heer Ahern, te feliciteren met het werk dat hij verricht heeft. Hij heeft de weg vrijgemaakt voor ondertekening van de Europese Grondwet, en daarmee heeft hij een historische missie tot een goed einde weten te brengen. Indien de Grondwet, naar ik vurig hoop, in de loop van de komende maanden in de vijfentwintig lidstaten wordt geratificeerd, zou deze halfjaarlijkse bezinning op de prioriteiten van de Unie tot het verleden gaan behoren ten gunste van een stelsel met een voorzitterschap van tweeënhalf jaar, dat stabieler en daarom efficiënter zou zijn. Tot de prioriteiten van het Nederlands voorzitterschap behoren de uitbreiding, de consolidatie van de hereniging met 25 landen en het voortzetten van de onderhandelingen met Bulgarije, Roemenië en weldra ook Kroatië. Maar bovenal zal de Europese Raad van december een cruciale keuze moeten maken met betrekking tot de vraag of er al dan niet onderhandelingen moeten worden geopend met Turkije. Wat dat punt aangaat wil ik u wijzen op het standpunt van de Franse afgevaardigden van de Union pour un Mouvement Populaire (UMP) en een groot deel van de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten. Wij zijn vóór een geprivilegieerd partnerschap, maar tegen toetreding van Turkije tot de Unie. Daarmee zitten we volledig op één lijn met hetgeen de heer Nassauer verklaard heeft. Wij rekenen op u, mijnheer Balkenende – u die uw land vastberaden en succesvol leidt – om de Europese economie te versterken door haar te ontdoen van haar administratieve en fiscale belemmeringen en door onze ondernemers weer in staat te stellen zich aan te passen aan de eisen van de gemondialiseerde markt, in een Europese Unie die evenzeer wordt gekenmerkt door het vrij verkeer van goederen en personen als door de verdediging van haar humanistische waarden. Het befaamde Europese model hoeft geen illusie of louter een bezweringsformule te zijn, als we maar voor de nodige beleidsmiddelen zorgen. Bij die beleidsmiddelen horen ook financiële middelen, want de Europese begroting wordt gekenmerkt door solidariteit: solidariteit tussen nieuwe en oude lidstaten, tussen meer en minder bevoorrechte regio’s, tussen nettobetalers en begunstigden. Ik zou de Commissie willen feliciteren met de moed die zij getoond heeft door het taboe op de

Britse korting te doorbreken, en ik feliciteer de Raad van ministers van Financiën met het feit dat hij in eerste lezing zijn goedkeuring heeft gehecht aan een ambitieuze ontwerpbegroting voor 2005. In de afgelopen verkiezingen hebben de Europese burgers duidelijk gemaakt dat ze een Europa willen zien dat concrete resultaten laat zien; laten we hen daarin niet teleurstellen. U draagt een grote verantwoordelijkheid, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, en wij zullen u terzijde staan als u eraan bijdraagt om van Europa een doelmatige politieke Unie te maken.

3-076

Dührkop Dührkop (PSE). – (ES) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, wij zijn het volledig eens met de stelling in het prioriteitendocument van het Nederlands voorzitterschap dat ons in verband met de nieuwe financiële vooruitzichten ingewikkelde onderhandelingen te wachten staan, die op tijd moeten beginnen zodat ze voor het begin van de begrotingscyclus van 2007 kunnen worden afgerond. Er is geen reden tot haast. Men kan zelfs zeggen dat het vrij riskant is om bijna tien jaar van tevoren voorspellingen over uitgaven te doen, en bovendien kunnen dergelijke vooruitzichten – zoals wij in dit Parlement weten – veranderen in volkomen rigide voorschriften. Maar toch moeten we nu beginnen. Wanneer ik het over onderhandelingen heb, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, bedoel ik onderhandelingen met het Parlement. Daarom ben ik zeer ingenomen met wat u eerder zei: overleg met het Parlement en niet alleen tussen nationale delegaties in de Raad. Als u de basis wilt leggen voor echte onderhandelingen moet u eraan denken dat de Europese Grondwet gedurende het gehele proces van overleg over de nieuwe financiële vooruitzichten, inclusief het moment waarop ze worden goedgekeurd, nog niet van kracht zal zijn. Dit Parlement zal daarom geen genoegen nemen met een rol die er enkel uit bestaat ja of nee te zeggen tegen hetgeen de Raad heeft besproken. Ik zal niet in detail treden, omdat de tijd dat niet toelaat, maar wel zou ik willen zeggen dat de socialistische fractie van mening is dat de prioriteiten binnen deze nieuwe vooruitzichten kort gezegd moeten liggen bij: het bevorderen van samenhang tussen de verschillende regio's, wat nog belangrijker is geworden gezien de recente uitbreiding en de ongelijkheid in inkomen die deze met zich mee heeft gebracht; het creëren van werkgelegenheid; en tot slot, en ondanks de vele nieuwe verplichtingen, het bieden van ontwikkelingshulp aan derde landen, de huidige categorie 4, de categorie die het minst is gegroeid sinds 1999, het jaar waarin de periode van de huidige financiële vooruitzichten begon.

3-077

Barsiné Pataky (PPE-DE). – (HU) Het programma van het Nederlands voorzitterschap berust op reële thema’s.

21/07/2004 47

Wij zijn verheugd dat daarnaar is gestreefd. Eén van die thema’s is de toetreding van tien nieuwe lidstaten tot de instellingen van de Europese Unie, op 1 mei. Met andere woorden: een grote stap op weg naar de hereniging van Europa. In dit licht wil ik twee doelstellingen van het voorzitterschap bespreken. Ten eerste, het programma van het voorzitterschap voorziet in een snelle en doeltreffende integratie van de tien nieuwe lidstaten in het besluitvormingsproces van de Raad. Dit is van belang, maar het is niet genoeg. Stilstaan bij de technische kant van het integratieproces is niet voldoende als we willen dat de uitbreiding een succes wordt, dat Europa en de Europese economie op eigen kracht groeien en dat Europa slagvaardiger wordt in het proces van Lissabon. Er moet ook aandacht zijn voor de bestaande obstakels, die geleidelijk uit de weg geruimd moeten worden, en voor inhoudelijke verdieping van het integratieproces. Hiermee hangt de tweede belangrijke doelstelling samen: de voorbereiding van Agenda 2007. Het voorzitterschap heeft zich ten doel gesteld voor december 2004 de basisprincipes en -richtlijnen besproken te hebben. Er staan ons interessante en boeiende debatten te wachten! We moeten het er echter over eens zijn dat een van die basisprincipes een succesvolle integratie moet zijn. Indien ik deze zin in de geest van het Nederlands voorzitterschap zou moeten herformuleren, dan zou ik zeggen dat het een ambitieuze, maar realistische doelstelling is om een succesvolle integratie te beschouwen als de primus inter pares van de basisprincipes. Mijnheer de minister-president, u sprak over de vlucht van het intellect naar de andere kant van de Atlantische Oceaan. Dit raakt ons, Hongaren, in het bijzonder. Wij steunen al uw inspanningen om dit thema in de basisprincipes van de begroting op te nemen. Tot slot spreek ik mijn waardering uit aan het adres van het Nederlandse voorzitterschap voor het initiëren van een dialoog en informatieronde over de rijkdom en diversiteit van onze Europese cultuur. Dat is inderdaad een van onze sterke punten. Wij wensen u veel geluk!

3-078

Lambrinidis (PSE). – (EL) Mijnheer de Voorzitter, als we iets hebben geleerd van Lissabon dan is het dat het versterken van de concurrentiekracht van de Europese economie en van ondernemingen niet genoeg is om werkgelegenheid te creëren, sociale cohesie te bewerkstelligen en het milieu te beschermen. Daarom zijn deze criteria in Lissabon als afzonderlijke pijler in de Europese ontwikkeling opgenomen. Het werkprogramma van het Nederlands voorzitterschap lijkt hieraan volledig voorbij te gaan. Het bevat voorstellen voor een reeks maatregelen om de administratieve controles van de markt te beperken en de kosten te verlagen, en er wordt zelfs gezinspeeld op een verlenging van de werktijden, maar er wordt nergens verwezen naar de sociale uitvoerbaarheid. Met andere woorden: het Nederlands voorzitterschap suggereert

eigenlijk dat liberalisering van de markt automatisch leidt tot werkgelegenheid. Maar dit is nu juist de filosofie die door Lissabon wordt verworpen, wat de reden is dat de nadruk op andere zaken wordt gelegd. Daarom zouden we van het Nederlands voorzitterschap graag willen horen wat zijn plannen zijn voor het specifieke beleid op het vlak van volledige werkgelegenheid en duurzame ontwikkeling - simpele zaken toch. Wat betreft de financiële vooruitzichten zou het hypocriet van ons allen zijn om te zeggen dat we cohesiedoelstellingen en marktintegratie nodig hebben zonder dat we bereid zijn de begroting van eigen middelen te verhogen. Het ene is niet mogelijk zonder het andere. Voor ons is 1,24 procent van het BBP de minimale drempel voor de financiering van de nieuwe Europese Unie. Als ik het goed heb begrepen en de ideeën van het Nederlands voorzitterschap goed heb geïnterpreteerd moeten we immigratie voornamelijk als zaak van de politie opvatten en moeten immigranten als criminele elementen worden beschouwd. Met andere woorden, men moet proberen immigranten af te schrikken, in plaats van er allereerst naar te streven ze te integreren. De nadruk die in het programma wordt gelegd op politietaken in plaats van op integratie is bijzonder zorgwekkend: dit is een vicieuze cirkel die zal lijden tot racisme en criminaliteit. Tot slot: iedereen weet wat terrorisme is en we willen het allemaal bestrijden, maar het kan niet zo zijn dat in een werkprogramma van een voorzitterschap van de Europese Unie alleen wordt gesproken over politiemaatregelen zonder dat verwezen wordt naar de mensenrechten en persoonlijke vrijheden die als gevolg van de invoering van dergelijke maatregelen dikwijls worden geschonden. Wij in Griekenland hebben dit probleem aan den lijve ondervonden tijdens de voorbereidingen voor de Olympische Spelen van 2004 en we proberen nu het juiste evenwicht te vinden. Het Nederlands voorzitterschap zou derhalve hetzelfde moeten doen en zich niet uitsluitend op controle moeten richten.

3-079

Karas (PPE-DE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de voorzitter van de Commissie, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, dames en heren, wie aan het begin de verantwoording draagt, zet de koers uit voor de jaren daarop, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad. Wordt daarbij een fout gemaakt of wordt het werkprogramma geen succes, dan worden de daaropvolgende voorzitterschappen daarmee belast. U draagt een dubbele verantwoordelijkheid. Uw voorzitterschap valt aan het begin van de nieuwe zittingsperiode alsmede op het moment waarop de portefeuilles in een nieuwe Commissie opnieuw moeten worden verdeeld. U kunt zorgen voor continuïteit en voor correcties. U hebt ook de lasten uit het verleden overgenomen en ik roep u dan ook op twee dingen te

48 21/07/2004

doen: de blokkade opheffen die de Raad heeft opgeworpen bij de besluitvorming over het ledenstatuut en werk maken van onze eis dat er aan het eind van dit jaar een ledenstatuut op tafel ligt. Voorts moet de knoop worden doorgehakt omtrent de nieuwe reiskostenregeling, zodat we die in de praktijk kunnen omzetten. De tweede last die u hebt overgenomen is de dalende opkomst bij de Europese verkiezingen. Er moet een uniforme strategie komen voor informatievoorziening en communicatie tussen regio’s, lidstaten en Europese instellingen. De ondertekening van het Grondwettelijk Verdrag biedt wat dat betreft kansen. Gebruik de ondertekening voor het opzetten van een professionele informatie- en communicatiecampagne. Zorg voor een Europees referendum om nationale referenda over dit grote Europese project te voorkomen. Gebruik de financiële vooruitzichten voor de opstelling van politieke prioriteiten tot 2013. Grijp de behandeling van het Commissieverslag betreffende de toetreding van Turkije aan voor een debat over de geografische en realistische grenzen van de Europese Unie en kom met alternatieve modellen voor volledige toetreding! En tot slot verzoek ik u de Raad op één lijn te brengen op het punt van het verkeersbeleid, zodat we de richtlijn over tarifering van de vervoersinfrastructuur snel kunnen voltooien.

3-080

Thyssen (PPE-DE). – Voorzitter, mijnheer de Voorzitter van de Raad, wij hebben weinig tijd en daarom zie ik ervan af om iets te zeggen over de hereniging van Europa waarvan u terecht aangaf, mijnheer de Raadsvoorzitter, dat vertrouwen het sleutelwoord is, maar het is niet omdat het noodzakelijk is dat het daarom voldoende is, maar dat beseft u zelf natuurlijk ook. Ik zal ook niets zeggen over de samenstelling van de nieuwe Commissie, al hoop ik wel dat u samen met de nieuwe kandidaat-voorzitter van de Commissie een tandem vormt dat de ambitie heeft en er ook in slaagt om een sterke ploeg samen te stellen. Een sterke ploeg van mannen en vrouwen natuurlijk. Ik ga ook zwijgen over de Grondwet, waarvan ik natuurlijk hoop, zoals vele collega's hier, dat de ratificatie echt op een positief spoor getrokken wordt. Ik zou het wel heel kort willen hebben over drie andere punten, mijnheer de Voorzitter. Ten eerste, de financiële vooruitzichten. In Vlaanderen zeggen wij, de gierigheid bedriegt de wijsheid. In dat gezegde zit veel waarheid en ik ben er zeker van dat men dat ook boven onze gedeelde landsgrens begrijpt en zelfs boven de Moerdijk. Ten tweede, het Lissabon-objectief. Het is zaak om iedereen - lidstaten, burgers, vakbonden en NGO's - ervan te overtuigen dat de inspanningen om die doelstellingen te halen eigenlijk klein zijn in verhouding tot de risico's voor de volgende generatie van ons eventueel comfortabel nietsdoen. U bent daarvan overtuigd, mijnheer de Raadsvoorzitter en ik hoop dat u

die overtuiging tijdens uw voorzitterschap van de Unie kunt uitdragen. Ten derde, tot slot wil ik nog even stilstaan bij de dienstenrichtlijn. Natuurlijk moeten de belemmeringen voor het vrij verkeer van diensten in de interne markt verdwijnen. Maar dit veronderstelt natuurlijk niet dat alles over boord moet worden gegooid, dat alle beschermende en corrigerende maatregelen van de baan moeten. Ik denk dat daarvoor althans een deel van die dienstenmarkt maatschappelijk te delicaat is. Voorzitter, u hebt een omvangrijk werkprogramma. Ik hoop dat u uw ambitie kunt realiseren, Europa heeft dat nodig. Op onze constructieve houding kunt u rekenen en ik wens u alle succes toe. (Applaus)

3-081

Kirkhope (PPE-DE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, sprekend als Europese democraat, vind ik het stilaan tijd worden dat de Lissabon-strategie voor het stimuleren van het concurrentievermogen en de innovatie in de Europese economieën daadwerkelijk wordt uitgevoerd. Kan het voorzitterschap resultaten boeken? Dat is de vraag. Nu de Europese debatten steeds idealistischer worden en verder gepolariseerd raken, haken veel mensen simpelweg af. De recente Europese verkiezingen zijn daarvan het bewijs. Het beleid dat gevoerd is door de diverse socialistische regeringen heeft economieën belemmerd in hun groei en ons en onze cruciale ondernemingen doen verdrinken in geldverslindende regelgeving. De wereldeconomieën buiten Europa zullen ons geen genade tonen, en dat zouden we van hen ook niet moeten verwachten. Zij zullen onze zwakheden uitbuiten en onze burgers zullen daarvan de dupe worden. De demografische tijdbom tikt maar door, nu steeds meer mensen het arbeidsproces te vroeg verlaten. Onzinnige leeftijdsdiscriminatie zorgt ervoor dat ervaring en deskundigheid verdwijnen, vaak waar en wanneer die het hardst nodig zijn. Het antwoord van ons allen moet direct en dringend zijn. We moeten economieën revitaliseren, snijden in de overheidsuitgaven, een einde maken aan overbodige regelgeving, de gemeenschappelijk markt voltooien en innovatie bevorderen om met name de productiesector nieuw leven in te blazen. Bovenal moeten we de burgers laten zien dat Europa op vriendelijke wijze werkt: door hen te ondersteunen in plaats van te verstikken, door hun meer vrijheid te geven om hun levenskwaliteit en die van hun naasten en van mensen in hun omgeving te verbeteren, en door hun ambities op de middellange en lange termijn te verwezenlijken. Dat is onze voornaamste taak en die moeten we vervullen. Ik wens het voorzitterschap hierbij veel succes.

3-082

Balkenende, voorzitter van de Raad. − Voorzitter, laten we beginnen met nog eens dank en waardering uit te

21/07/2004 49

spreken aan Commissievoorzitter Prodi en zijn commissarissen. U heeft er terecht op gewezen dat er de afgelopen jaren veel is bereikt. De euro, de uitbreiding, het nieuwe Grondwettelijk Verdrag en daarin heeft ook de Commissie een belangrijke rol gespeeld. Daarvoor heel veel dank en ik zie uit naar een goede samenwerking totdat de nieuwe Commissie zal zijn geïnstalleerd. U heeft waardering gekregen, bijvoorbeeld van de heer Poettering, die ook voorstelt u een upgrading te geven wat betreft de familiefoto van de Europese Raad - datzelfde geldt trouwens ook voor de Voorzitter van het Europees Parlement -, het lijkt me goed om daar nog eens even nader na te kijken. Dan zou ik graag de sprekers willen danken voor hun inbreng. Dank voor de steun die zij hebben uitgesproken voor het Nederlandse voorzitterschap, maar ook dank voor uw kritische opmerkingen. Ik heb in mijn eerste termijn gezegd dat kritiek helemaal niet erg is, dat hoort bij de democratie. Veel ernstiger is onverschilligheid, en ik heb vandaag niets gemerkt van onverschilligheid en dat betekent dat wij hier vandaag bezig zijn met dezelfde zaak en daarvoor dank ik u uit de grond mijn hart. Dan heeft de heer Watson ons gezegd, ja het is een kort voorzitterschap - feitelijk drieëneenhalve maand - ook in verband met de vakantie. Dat betekent dat er effectief gewerkt moet worden gedurende ons voorzitterschap en het betekent natuurlijk ook dat wij om die reden graag met u samenwerken, bijvoorbeeld wat betreft de voortgang bij het wetgevingsproces en ook, mede namens de minister van Europese Zaken, zou ik graag een appel doen op u om zoveel mogelijk mee te werken aan dit proces van wetgeving. Dan, Voorzitter, u heeft gezegd, u hebt een kleine tien minuten, ik heb 26 sprekers gehad, dat zou neerkomen op ongeveer 23 seconden per spreker, het lijkt me beter om de onderwerpen wat samen te voegen en ik wou dat doen aan de hand van drie onderwerpen die u ook aan de orde heeft gesteld. Ik geloof dat er drie belangrijke zaken zijn voor het Europa van de toekomst. In de eerste plaats geloofwaardigheid en fair play, ten tweede toekomstgerichtheid en ten derde oog hebben voor de burgers van Europa. Eerst, Voorzitter, iets over het onderwerp geloofwaardigheid en fair play: laten we beginnen met de discussies over de Kopenhagencriteria. Als er criteria zijn gesteld, dan moeten deze serieus worden genomen. Dat geldt voor een land als Roemenië. Ik heb met premier Nastase hierover gesproken, zij zijn aan zet en zij zullen hun wetgeving en andere zaken moeten veranderen. Dezelfde geloofwaardigheid en fair play zullen het debat over Turkije moeten kenmerken. Ik heb goed naar u geluisterd. Er zijn verschillende opvattingen in het Europees Parlement, maar op dit moment zou ik graag willen zeggen: laten wij letten op de consistentie in besluitvorming en procedures. De term "pacta sunt servanda" is hier gevallen en het gaat om een eerlijk proces waarin we strikt zijn in het nagaan van de criteria maar tegelijkertijd de spelregels niet veranderen gedurende het spel. En dat betekent dat wij met

belangstelling zullen luisteren naar de bevindingen van de Europese Commissie wanneer men straks, begin oktober, het rapport over Turkije zal publiceren, en dat zal ook de opmaat vormen voor de besluitvorming in december. Het Nederlands voorzitterschap werkt aan een besluit waarvan ook na een paar jaar gezegd zal kunnen worden: het was een houdbaar besluit en het is een terechte beslissing geweest. Voorzitter, ook wat betreft geloofwaardigheid en fair play een enkel woord over het Stabiliteitspact. Ook daar is door velen van u over gesproken. Het Stabiliteitspact is wat het voorzitterschap betreft niet alleen iets van een paar criteria, het gaat om de doelen die ermee worden nagestreefd, en ik heb bijvoorbeeld gehoord dat er werd gesproken over de toekomstige solide financiering van pensioenen; het is van belang om de doelstellingen achter het pact nogmaals onder ogen te zien en mede om die reden is aan het recent tot stand gekomen Grondwettelijk Verdrag een verklaring gehecht over het Stabiliteitspact waarin nog eens is bevestigd dat het gaat om een "rule based-system" en dat we die criteria ook serieus moeten nemen. Natuurlijk zullen de debatten doorgaan; de Commissie is bezig en we zullen ook in Ecofin-verband daar nader over spreken, en ook zal ongetwijfeld met u het debat hierover doorgaan. Het is wel van belang dat we juist met het oog op de geloofwaardigheid van Europa de regels serieus nemen. Voorzitter, een derde punt betreft de ratificatie van het Grondwettelijk Verdrag van Europa. Velen van u hebben gesproken over de te houden referenda, de debatten die zullen plaatsvinden. Laat ik eerst ingaan op hetgeen de heer Blokland heeft gezegd. Hij zegt: wordt er niet te veel vooruitgelopen op de nieuwe Grondwet? Ik denk dat we er niet vooruit op kunnen lopen, in zoverre dat er geen besluiten worden genomen die een juridische basis in de Grondwet vinden. En dat betekent dat je er niet op vooruit kunt lopen, uit respect voor het ratificatieproces. Aan de andere kant zien we ook dat 25 regeringen zich geschaard hebben achter de Grondwet en dat de Grondwet op 29 oktober in Rome zal worden ondertekend. En ook dat is een politiek feit; in onze planning zullen we met de ambities uit de Grondwet rekening moeten houden. Dat geldt bijvoorbeeld voor de discussie over openbaarheid - mevrouw Buitenweg heeft erover gesproken. Natuurlijk is het zo dat zaken hun beslag zullen krijgen als er een nieuw verdrag is, maar we kunnen kijken wat we - ook vooruitlopend daarop - zouden kunnen doen. Dan is er aan de orde geweest of er niet moet worden gewerkt aan een referendum op één dag. En ik begrijp die wens. Ook vanuit Oostenrijk is dit punt regelmatig naar voren gebracht. Maar ik moet wel wijzen op het feit dat de constitutionele tradities verschillend zijn. De positie van een referendum is niet in elke lidstaat hetzelfde. En ook om die reden zal het, denk ik, niet mogelijk zijn om alles op één dag te organiseren, gewoon op grond van de verschillende constitutionele tradities. Aan de andere kant is het wel van belang dat we oog hebben voor afstemming, voor een goed debat en ook in

50 21/07/2004

dat kader zal er in verband met RASEP met elkaar over worden gesproken. Voorzitter, wat betreft geloofwaardigheid en fair play ook een enkel woord over de financiële perspectieven. We weten allen dat dit een gevoelig onderwerp is met grote verschillen van opvatting. Er is gewezen op een brief over de 1 procent. Ik sta hier niet als Nederlandse premier, ik sta hier als voorzitter van de Europese Raad, die verantwoordelijk is voor een fair proces waarin de verschillende argumenten zullen worden gewisseld. Een proces dat moet worden gekenmerkt door openheid en transparantie. Een proces dat ook gekenmerkt zal moeten worden door goede contacten met uw Parlement. Ik weet dat u er prijs op stelt dat er sprake zal zijn van intensieve betrokkenheid van het Parlement, en in het kader van de conciliatie zijn er op 16 juli afspraken gemaakt over contacten tussen het voorzitterschap en het Europees Parlement. Ik denk dat het noodzakelijk is om een eerlijk debat te hebben over posterioriteit en over prioriteiten, over de vraag hoe we zaken ook anders in Europa zouden kunnen doen, en ik denk dat we ook wel eens in acht mogen nemen de opmerking vanuit Vlaanderen "gierigheid bedreigt de wijsheid". Ik heb goed naar u geluisterd. Aan de andere kant moeten we ook altijd weer kijken dat we de middelen zo goed mogelijk besteden, efficiënt zijn en dat we ook kijken van hoe je, soms met hetzelfde geld, meer kunt bereiken. Al die elementen horen hun plaats te krijgen in een eerlijk en open debat. Voorzitter, ik kom aan mijn tweede blok, de toekomstgerichtheid. Want ik heb in de bijdrage van u zo duidelijk geproefd dat u zegt "laten we oog hebben voor het Europa van de 21e eeuw, oog hebben voor de toekomst". Veel sprekers hebben gesproken over het belang van de Europese economie, versterking van de economische structuur, en in dat kader is door u veel aandacht gevraagd voor het Lissabon-proces. Onder anderen mevrouw In 't Veld heeft dat in alle duidelijkheid naar voren gebracht. Het is goed om nog eens te zeggen dat het Lissabon-proces zal moeten worden gekenmerkt door drie elementen: het gaat om groei, versterking van technologie, van kennis, van innovatie. In de tweede plaats moet het gaan om sociale samenhang, sociale cohesie, waar de heren Wurtz, Poettering, Schulz en anderen over hebben gesproken. En ik heb ook al een debat gehad bijna met de heer Van den Berg, mijn gewaardeerde landgenoot die een aantal kritische opmerkingen maakte. En nadat de heer Schulz al had gezegd, laten we oog hebben voor de sociale samenhang, heeft u nog eens gezegd "hoe zit dat met die agenda"? Mag ik u eens herinneren aan het rapport van de heer Kok, het eerste rapport-Kok van de employment task force, het rapport "jobs, jobs, jobs." In dat rapport wordt volgens mij een goed verband aangebracht tussen dynamiek in Europa en een sociaal gehalte, en ik heb deze week ook ter voorbereiding van het gesprek hier en ter voorbereiding van onze werkzaamheden een gesprek gehad met de representanten van de Europese vakbeweging en ik heb ook aan hen gevraagd, kunt u

zich vinden in dat rapport Kok-1, het rapport van de employment task force, en ik kreeg van de secretaris-generaal van de Europese vakbeweging een positieve reactie op de inhoud van dat rapport. Het lijkt mij dat we met de inhoud van dat rapport een heel eind zouden kunnen komen. En het derde blok, dat is de duurzaamheid. Ik heb in mijn eerste bijdrage gewezen op het belang van zorg voor het milieu, ook dat is een onderdeel van de Lissabon-agenda. En als we het dan hebben over versterking van de economie, dan hoort daar ook bij, mijnheer Van den Berg, het recht doen aan vermindering van administratieve lasten. We weten allemaal dat het soms lastig is innovatief bezig te zijn en om succes te boeken, ook als onderneming. En we mogen dan best eens kijken naar die administratieve lasten. Ik zie uit naar een goed debat met u over dit heel belangrijke onderwerp, want we kunnen praten over een verdrag, we kunnen praten over de burger, maar die burger is erbij gebaat dat er meer banen in Europa komen, dat er mogelijkheden zijn voor onze kinderen en kleinkinderen, dat Europa ook over dertig, veertig jaar er sterk op staat, ook in mondiaal verband. Inderdaad, het is een combinatie van groei, van sociale samenhang en van duurzaamheid. Een tweede punt, wat betreft de toekomstgerichtheid van Europa, betreft de JBZ-agenda, het recht doen aan de rechtsstaat in Europa, inspelen op veiligheid, de strijd tegen het terrorisme. Nu heeft de heer Schulz terecht gezegd "zorg dat de instituties op orde zijn". En u heeft in dat kader concreet gewezen op de directeur van Europol. Afgelopen maandag is besloten dat de procedure opnieuw wordt gestart en er is een toezegging van alle lidstaten dat juist vanwege de argumenten die u heeft genoemd er nog tijdens het Nederlandse voorzitterschap een nieuwe directeur zal worden benoemd. U heeft gewoon gelijk, als je werkt aan veiligheid, dan moeten de instituties op orde zijn. (Applaus) En Voorzitter, het gaat natuurlijk verder. Wanneer we praten over de JBZ-agenda, dan zal er sprake moeten zijn van een follow-up van het Tampere-proces. We zullen moeten zorgen dat bijvoorbeeld de discussie over asiel en migratie vooruit kan worden gestuwd. Nu is er gesproken over de vraag of er niet meer QMV moet komen, meerderheidsbesluitvorming, en ik denk dat het goed is nog eens te zeggen dat het algemeen streven natuurlijk er een is van QMV. Maar we zijn wel afhankelijk van de lidstaten en wanneer er meer ruimte zal ontstaan, dan zal ook dat gemakkelijker worden. Ik heb goed naar u geluisterd, onder anderen naar mevrouw Buitenweg, die kritisch is over een richtlijn met betrekking tot asiel. We kenden uw standpunt, en u heeft het hier nog eens in alle duidelijkheid naar voren gebracht. Waar het nu om gaat is dat de richtlijn, die eist dat asielzoekers een recht hebben op een daadwerkelijk rechtsmiddel en de vraag of een beroep standaard schorsende werking moet hebben, aan de lidstaten wordt overgelaten, zoals u weet. En hoe komt dat? Omdat de

21/07/2004 51

verschillende rechtsstelsels sterk uiteenlopen. Daarom is gekozen voor deze formule. En als er geen sprake is van een standaard schorsende werking van een beroep, dan eist de richtlijn dat de lidstaten vaststellen wanneer een asielzoeker om schorsende werking kan vragen. En met betrekking tot de vraag of het mogelijk is eerst asielzoekers uit te zetten en dan pas beroep te laten aantekenen, het volgende: de richtlijn stelt dat alle voorschriften in overeenstemming moeten zijn met het internationaal recht, waaronder het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. De standaarden die daarin en in de jurisprudentie van het Hof zijn opgenomen, zullen dus moeten worden nageleefd. Dan is het goed op een ander punt te wijzen, het punt van de rechtsstaat, en de heer Schulz heeft in dat kader gewezen op Guantánamo Bay. Dit onderwerp heeft uw belangstelling, en terecht. De Europese Unie heeft zich altijd bezorgd getoond over de situatie in Guantánamo Bay en zich er meerdere malen en op meerdere niveaus in haar contacten met de Verenigde Staten voor uitgesproken dat de behandeling van de gevangenen dient te voldoen aan de normen van de Geneefse Conventies en de rechten van de mens. Vorige week nog vond op ambtelijk niveau overleg plaats tussen de Europese Unie en de Verenigde Staten waarin de VS de oprichting van zogenaamde combatant status review tribunals hebben toegelicht, naar aanleiding van de recente uitspraken van het Amerikaanse Hooggerechtshof. De vertegenwoordigers van de EU hebben de zorgen die aan Europese kant blijven, overgedragen, inclusief die aangaande het creëren van een nieuwe categorie gevangenen, de zogenaamde vijandige strijders. U bent ervan op de hoogte. Het Nederlandse voorzitterschap zal in haar contacten met de Verenigde Staten aandacht blijven vragen voor de zorgen die bestaan op het punt van de status en behandeling van de gevangenen in Guantánamo Bay. Voorzitter, ten slotte, ik kom bij mijn laatste punt, en het is door u duidelijk gezegd, het gaat om het Europa van de burger. Hoe beleeft de burger Europa? Wat kan Europa betekenen voor het welzijn, voor de welvaart van burgers? En dan proef ik twee geluiden. Het ene geluid is: we zien wantrouwen bij de burger, er is euroscepsis. Is het draagvlak bij de bevolking wel voldoende aanwezig, bijvoorbeeld bij de implementatie van de Lissabon-strategie? Dat was één signaal, de kritische kanttekening. Aan de andere kant wordt er juist ook gesproken - de heer Eurlings deed dat in alle helderheid - voor een efficiënte Unie met daadkracht, en ik wil zijn woorden graag onderstrepen; wanneer wij willen dat Europa iets voor de burger betekent, dan moeten we vooruitgang boeken in de sfeer van veiligheid, asielvraagstukken, de economie, onderwerpen die krachtig ter hand moeten worden genomen, en ik geloof dat je vertrouwen bij de burger krijgt wanneer Europa een levende kracht is die met gezag kan opereren en die bijdraagt aan het oplossen van vraagstukken die de burger bezighouden. Daar gaat het om. En wat me heeft aangesproken in de woorden van de heer Poettering, was dat hij zei, laten we ook oog hebben

voor de psychologische betekenis, want we hebben een Europa van de 25 en er moeten lidstaten en mensen zich kunnen herkennen in het ander Europa, en het is goed om die psychologische kant er ook eens bij te halen, want we zijn zo gewend om te praten over wat betaal ik aan Europa, wat krijg ik van Europa, hoe zit het met de financiën? Maar laten we ook oog hebben voor de vraag: wat maakt ons tot Europeanen? Wat is de psychologische kant van het geheel? Wat zijn de waarden in Europa die ons binden? Vaak hebben we er veel te weinig oog voor. Ik heb het gemerkt in 2002, aan de vooravond van de uitbreiding, dat er een soort enthousiasme was over 'we zijn weer een geworden', en naderhand hadden we het wereldwijd over Irak en moeilijke vraagstukken, maar laten we zorgen dat het Europees vuur bij mensen leeft, dat Europa niet iets abstracts is, iets van bureaucraten in Brussel en Straatsburg of zelfs van ons. Maar dat het iets is wat in de harten en hoofden van mensen zit. Dat zal volgens mij ook de houding zijn als je praat over waarden in Europa. We zullen initiatieven op dat punt nemen. Vrijheid, solidariteit en respect. Je inzetten voor de waardengemeenschap van de 21e eeuw, en ik ben me er zeer van bewust als voorzitter van de Europese Raad dat we in de sfeer van vooruitgang van de strijd tegen het terrorisme en een krachtige implementatie van de Lissabon-strategie oog hebben voor de follow-up van Tampere en al die andere onderwerpen, dat we alleen succes kunnen hebben wanneer er sprake is van een goede samenwerking tussen uw Parlement, het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Europese Raad. Daarom ben ik zo ingenomen met de inbreng die u vanochtend en vanmiddag heeft gegeven, uw opmerkingen van steun maar ook uw kritische opmerkingen. Ik heb goed geluisterd naar de kritische opmerkingen, die waren indringend en we zullen er rekening mee houden bij ons voorzitterschap. De discussie die we hier hebben is niet omdat we nu alleen als politici bezig zijn of omdat we een debat hebben; we doen dit alles met het oog op de belangen van burgers, daarom gaat het en daar zetten we ons voor in. (Applaus)

3-083

Prodi, Romano, voorzitter van de Commissie. – (IT) Mijnheer de Voorzitter, ik zal mij beperken tot een woord van dank, ook om de aanwezige leden voor de hongerdood te behoeden. Ik dank premier Balkenende voor zijn rede, voor zijn antwoord en vooral voor de samenwerking waarmee zijn voorzitterschap is begonnen. Wij werken nu reeds samen en we zijn het volledig met elkaar eens wat onze doelstellingen betreft. Ik zou slechts twee aanbevelingen willen doen. Ten eerste, wanneer we het hebben over de financiële vooruitzichten mogen we niet vergeten dat de Commissie zich ongelooflijke inspanningen heeft getroost om het minimum aan middelen aan te geven dat

52 21/07/2004

nodig is om de doelstellingen te bereiken welke ons door de lidstaten kenbaar zijn gemaakt, en om deze middelen met optimaal rendement toe te passen. Ten tweede heeft de Commissie zeer aandachtig geluisterd naar de dialoog van culturen. In de afgelopen jaren zijn wij zeer betrokken geweest bij dit onderwerp en zijn we erin geslaagd de Euro-mediterrane Stichting voor de bevordering van de dialoog tussen culturen en beschavingen op te richten, die onder het Nederlands voorzitterschap met haar activiteiten zal beginnen. Ik verzoek u om dit instrument te lanceren, om het goed te gebruiken en om er een echt forum van te maken voor de actieve dialoog die we nodig hebben. (Applaus)

3-084

De Voorzitter. − Het debat is gesloten. (De vergadering wordt om 14.00 uur onderbroken en om 15.10 uur hervat)

SCHRIFTELIJKE VERKLARINGEN (ARTIKEL 142)

3-086

Georgios Toussas (GUE/NGL), schriftelijk. – (EL) De verklaringen van het Nederlands voorzitterschap over zijn werkprogramma zijn een provocatie voor de arbeiders en de volken van de Europese Unie. De snellere en efficiëntere bevordering van kapitalistische herstructureringen, de voorgestelde veranderingen van de arbeidsmarkt en werktijden, de verdere privatisering van voorzieningen in de publieke sector, het aandringen op verdere verlaging van pensioenen en uitholling van de socialezekerheidsstelsels en het vasthouden aan de Lissabon-strategie en tegen het gewone volk gericht beleid in het algemeen, tonen eens te meer aan dat de ΕU uitsluitend in dienst staat van het grootkapitaal. De invulling van de Tampere-strategie en de bevordering van nieuwe maatregelen tot onderdrukking van de volksbeweging, die een flagrante schending inhouden van persoonlijke en sociale vrijheden, zijn onaanvaardbaar. Dat geldt bijvoorbeeld voor het opstellen van persoonlijke dossiers over werknemers, de controle op alle telecommunicatie, het doorgeven van gegevens aan de VS en de versterking van het onderdrukkend gezag en de inlichtingendiensten onder het voorwendsel van terrorismebestrijding. Dit alles brengt een felle reactie teweeg van de kant van de arbeiders en de juridische wereld. De versterking van het Europese huurlingenleger, de nu permanente aanwezigheid ervan in de Balkan, de oprichting van eenheden voor snelle interventie en de gecoördineerde verdediging van de nieuwe orde en imperialistische belangen door de EU en de VS, druisen rechtstreeks in tegen de wil van het volk, dat vraagt om vrede en sociale vooruitgang. De afgevaardigden in het Europees Parlement van de Communistische Partij van Griekenland veroordelen dit

beleid en scharen zich volledig achter de volksbeweging in haar strijd tegen deze maatregelen.

3-087

VOORZITTER: DE HEER BORRELL FONTELLES

Voorzitter (De vergadering wordt om 15.10 uur hervat)1

3-088

Bradbourn (PPE-DE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik wil even zeggen dat ik met u meeleef, omdat ik aanneem dat ook u, vanwege het tijdstip van de dag, last hebt gehad van het probleem waarmee ik en een aantal andere collega’s werden geconfronteerd toen we probeerden vanmiddag deze stemming te bereiken. Zou u kunnen proberen de diensten iets te laten doen aan de toestand van de liften in dit gebouw? Ikzelf en andere collega’s hebben namelijk tien minuten staan wachten op een lift naar deze verdieping. (Applaus) Als er een stemming plaatsvindt waarvoor de normale procedure geldt, dan betekent een wachttijd van tien minuten dat we te laat komen voor de stemming. We zijn echter direct vertrokken toen de bel voor de stemming ging. Zou u kunnen proberen iets te regelen, zodanig dat de grote liften uitsluitend worden gereserveerd voor afgevaardigden, teneinde hen in de gelegenheid te stellen tijdig bij de stemmingen aanwezig zijn? Dat lijkt immers het probleem te zijn.

3-089

De Voorzitter. − Wij nemen nota van uw opmerking en zullen ons best doen ieder materieel probleem dat een belemmering vormt voor het goede functioneren van dit Parlement te verhelpen.

3-090-500

Verkiezing van de quaestoren

3-091

Poettering (PPE-DE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, ik hecht eraan vast te stellen dat onze fractie twee kandidaten heeft voorgedragen voor het ambt van quaestor, te weten de heer James Nicholson en mevrouw Godelieve Quisthoudt-Rowohl. Andere kandidaten ondervinden geen steun van het Bureau van onze fractie en ook niet van de fractievoorzitter.

3-092

De Voorzitter. − Zo zal het in de notulen worden opgenomen.

3-093

De Voorzitter. − Aan de orde is de verkiezing van de quaestoren, die niet voor de middagpauze heeft kunnen plaatsvinden. Ik noem de kandidaten weer op:

1 Goedkeuring van de notulen: zie notulen.

21/07/2004 53

de heer James Nicholson en mevrouw Godelieve Quisthoudt-Rowohl van de PPE-DE-Fractie, mevrouw Mia De Vits en mevrouw Genowefa Grabowska van de PSE-Fractie, mevrouw Anneli Jäätteenmaki van de ALDE-Fractie, en mevrouw Astrid Lulling, die door 46 afgevaardigden is voorgedragen. Aangezien we nog steeds meer kandidaten hebben dan te vervullen posten, moeten we conform het Reglement stemmen met geheimhouding en dat zullen we doen volgens de regels die van toepassing zijn op de verkiezing van de ondervoorzitters, via de elektronische procedure. (In opeenvolgende stemmingen worden de volgende leden tot quaestoren van het Europees Parlement gekozen: James Nicholson Genowefa Grabowska Mia De Vits Godelieve Quisthoudt-Rowohl Astrid Lulling) 1

3-094

Verklaring van de voorgedragen voorzitter van de Commissie

3-095

De Voorzitter. − Aan de orde is de verklaring van de voorgedragen voorzitter van de Commissie.

3-096

Barroso, voorgedragen voorzitter van de Commissie. − (ES) Mijnheer de Voorzitter, mijn beste José, van harte gefeliciteerd met uw verkiezing. Ik wens u en de instelling die u voorzit heel veel succes.

3-097

(PT) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, ik vind het een voorrecht dat ik het eerste democratisch verkozen Parlement van een uitgebreide Europese Unie mag toespreken. U vertegenwoordigt 450 miljoen Europeanen. Deze Vergadering symboliseert de renaissance van vrijheid en democratie die zich naar alle hoeken van ons continent verspreidt, van de Middellandse Zee tot de Oostzee. Nooit eerder heeft een dergelijk experiment plaatsgevonden, nooit eerder zijn landen met zulke uiteenlopende en rijke tradities tot een democratische unie gesmeed. We zijn verenigd in onze diversiteit op nationaal, regionaal, cultureel, taalkundig en politiek gebied. Al meer dan vijftig jaar ontwikkelen we een nieuwe en unieke manier van samenwerken. Als soevereine staten hebben we de handen ineengeslagen om gemeenschappelijke uitdagingen aan te gaan. We hebben laten zien dat onze natiestaten sterker staan wanneer we samen in actie komen op terreinen waarop Europa de beste resultaten boekt. Laten we deze grootse Europese prestatie nooit onderschatten. Onze visie op integratie vormt een voorbeeld voor andere regio's. Het is zoals Jean Monnet zei: "La Communauté n'est qu'une étape vers les formes d'organisation du monde de 1 Besluit inzake de samenstelling van de commissies: zie notulen.

demain" (de Gemeenschap is slechts een stap in de richting van de organisatievormen van de wereld van morgen). De toetreding op 1 mei van tien nieuwe lidstaten was een historische gebeurtenis. Nu moeten we samenwerken om van het verenigde Europa een geslaagd project te maken en om welvaart, solidariteit en veiligheid voor ons werelddeel te garanderen. Ik kom uit een klein land dat de overgang van dictatuur naar democratie heeft meegemaakt. Het is een land aan de grens van ons continent, maar waarvan het hart in het centrum van Europa klopt. Ik sta voor de fundamentele waarden die aan onze Unie ten grondslag liggen: vrijheid, eerbiediging van de mensenrechten, de rechtsstaat, gelijke kansen, solidariteit en sociale rechtvaardigheid. Als ik van u het groene licht krijg, kan ik met de waarden die ik belangrijk vind en met mijn ervaring bruggen bouwen binnen Europa. Dat is volgens mij de reden dat de Europese Raad mij unaniem heeft gesteund. Een van de hoofdtaken van de voorzitter van de Commissie is de dynamische consensus te bereiken die Europa nodig heeft. Meer dan ooit is een sterke en onafhankelijke Commissie onmisbaar voor onze Unie. Alleen dan kunnen we resultaten boeken die onze burgers concrete voordelen opleveren.

3-098

(EN) Op basis van deze meningen en overtuigingen wil ik vandaag een uitdaging aan u voorleggen. Ik zou graag willen dat wij, samen met de lidstaten, de sociale partners, de ondernemingen en de burgers in de hele Unie, een partnerschap voor Europa bouwen – een partnerschap voor welvaart, solidariteit en veiligheid in ons werelddeel. We moeten ons Europa immers samen opbouwen. Woorden moeten worden omgezet in daden. We moeten de zaak van onze Unie iedere dag weer bepleiten, en de beste argumenten zijn daarbij onze resultaten. We moeten onze burgers tonen dat Europa op doeltreffende, efficiënte en transparante wijze kan waarmaken wat het belooft. We moeten echter ook beseffen op welk niveau zaken het best kunnen worden aangepakt: Europees, nationaal of regionaal, met volledige eerbiediging van het subsidiariteitsbeginsel. Wat we doen moeten we goed doen. Dit betekent dat we ons moeten concentreren op die vragen die voor onze burgers het belangrijkst zijn. Bij het bouwen van ons partnerschap voor Europa moeten we erkennen dat de grootste uitdaging waarvoor we ons gesteld zien niet de euroscepsis van enkelen, maar de euroapathie van de massa is. We moeten luisteren naar diegenen die tijdens de Europese verkiezingen van vorige maand hun stem hebben uitgebracht, maar we moeten ook de stilte horen van diegenen die – om wat voor reden dan ook – ervoor gekozen hebben niet te gaan stemmen. Onze doelen zijn welvaart, solidariteit en veiligheid en we zullen concrete resultaten moeten laten zien: de euro, het zorgdragen voor monetaire stabiliteit en investeringen, een gemeenschappelijke markt die groei, concurrentie en

54 21/07/2004

werkgelegenheid stimuleert, een uniek sociaal model waarin de zwakkeren in onze samenleving beschermd worden en mensen worden geholpen zich aan te passen aan veranderende omstandigheden, openbare diensten van hoge kwaliteit die voor iedereen betaalbaar en toegankelijk zijn, een duurzame benadering van het milieu en – misschien wel het belangrijkst van allemaal – vrede en stabiliteit in onze regio en daarbuiten. Vorige maand hebben we de laatste hand gelegd aan ons Grondwettelijk Verdrag. Ook dit is een Europese praktijk: het overbrengen van een visie, het aanpassen aan veranderingen. Dat Verdrag consolideert en vereenvoudigt de Unie en versterkt onze democratische basis, aangezien hierin de bevoegdheden van dit Parlement worden uitgebreid en het innovatieve manieren bevat om de nationale parlementen en de burgers van Europa meer zeggenschap te geven. Het zal onze aanpak doeltreffender maken op terreinen waarop gemeenschappelijke actie noodzakelijk is. Het zal een grote uitdaging worden. Nu is ratificatie de eerste uitdaging. Dat zal een cruciaal moment vormen en leiden tot een brede discussie over het soort Europa dat mensen willen. De nieuwe Commissie, dit Parlement en de lidstaten moeten hun antwoorden klaar hebben. We moeten de zaak voor Europa bepleiten en dit zal een enorme uitdaging betekenen op communicatiegebied. Om dat debat te winnen, moeten we niet kiezen voor een bureaucratische of technocratische benadering, maar hebben we juist behoefte aan politiek leiderschap en politieke durf. Het partnerschap dat ik voorstel moet dan ook tegemoet komen aan de zorgen van onze burgers. Vandaag is niet het moment om een gedetailleerd programma te onthullen. Als u mij steunt, wil ik mijn beleidsideeën eerst binnen het college bespreken, vervolgens met u en dan met de Raad. In het nieuwe Grondwettelijk Verdrag wordt reeds voorzien dat we onze doelstellingen moeten bundelen. Als mijn ideeën worden goedgekeurd, zal ik u en de Raad begin 2005 voorstellen voorleggen voor de algemene strategische prioriteiten die als leidraad zullen fungeren voor het werk dat wij de komende jaren zullen verrichten. Een dergelijk agenda voor welvaart, solidariteit en veiligheid moet de meest dringende uitdagingen bevatten waarvoor onze burgers zich vandaag de dag gesteld zien. Europa en de wereld veranderen, en ook wij zullen moeten veranderen. Hervormingen zijn dus noodzakelijk. Als we willen dat Europa werkt, moeten we mensen banen geven. Toch zal werkgelegenheid alleen kunnen worden gecreëerd als we het juiste klimaat voor ondernemerschap weten te scheppen en tegelijkertijd meer investeren in vaardigheden en opleidingen. We moeten groei centraal stellen. Onze sociale ambitie moet gevoed worden door economisch succes. Het creëren van welvaart is immers de sleutel tot ons model van sociale solidariteit en duurzaamheid. Dit is de kern van de Lissabon-agenda. Ondernemerschap en innovatie moeten worden aangewend om een hogere levenskwaliteit te realiseren. We mogen nooit vergeten

dat de economie in dienst staat van mensen en niet andersom. Dit is de geest waarin we ook het Stabiliteits- en groeipact moeten interpreteren. Dit betekent dat we de flexibiliteit moeten waarborgen die nodig is om ons op het pad naar groei en werkgelegenheid te houden, terwijl we de monetaire stabiliteit handhaven. Verder moeten we ook het hoofd bieden aan de uitdagingen van de mondialisering. Dit betekent dat we moeten kunnen concurreren in open wereldwijde markten. Het betekent ook het verspreiden van welvaart en mogelijkheden over de gehele wereld. De Unie moet haar politieke ambitie afstemmen op haar financiële middelen. Meer Europa voor minder geld is onmogelijk, met name als we streven naar een mate van solidariteit met de nieuwe lidstaten die vergelijkbaar is met de vroegere mate van solidariteit met minder ontwikkelde regio’s. Toch moeten we ook aan de belastingbetalers kunnen laten zien dat het geld dat zij toevertrouwen aan Europa verstandig wordt besteed. We moeten ervoor zorgen dat we stabiliteit stimuleren en investeren in groei. Dit betekent gezonde overheidsfinanciën, maar ook 21e-eeuwse netwerken en sterke algemene dienstverlening om onze economieën en ons werelddeel tot een eenheid te smeden. Stelsels voor volksgezondheid en sociale voorzieningen moeten worden voorbereid op een ouder wordende bevolking en, net als voor het onderwijs, geldt dat deze diensten meer moeten zijn dan alleen een vangnet. Ons toekomstige succes zal afhangen van onze bereidheid om risico’s te nemen, om ons voor te bereiden op veranderingen en om hervormingen door te voeren. Onze wetenschappers, universiteiten en ondernemingen moeten ervoor zorgen dat we op technologisch gebied voorop blijven lopen. We moeten verder waarborgen dat begrijpelijke angsten van het publiek over nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen grondig en democratisch worden besproken. We moeten zorg dragen voor een betere levenskwaliteit. Dit betekent dat we nu besluiten moeten nemen over het geven van de juiste prikkels om schonere energie en vervoer te stimuleren. We moeten onze internationale afspraken van Kyoto nakomen en ervoor zorgen dat onze partners hetzelfde doen. We moeten de besluiten van vandaag afzetten tegen de gevolgen ervan voor de groei, de werkgelegenheid en het milieu van morgen als we de komende generaties een echte duurzame toekomst willen kunnen bieden. Het opzetten van een ruimte van vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid blijft een van onze belangrijkste strategische doelstellingen. De Commissie moet een drijvende kracht blijven achter het helpen scheppen van de randvoorwaarden die noodzakelijk zijn voor het wegnemen van de binnengrenzen en het versterken van de buitengrenzen van de Unie. Het boeken van vooruitgang met betrekking tot beleid op het gebied van immigratie en asielzoekers en de integratie van immigranten in onze maatschappij zijn andere sleutelelementen.

21/07/2004 55

Daarnaast moeten we het actieplan voor de strijd tegen het terrorisme ten uitvoer leggen. Terrorisme vormt vandaag de dag immers de grootste bedreiging voor de vrijheid in Europa en de gehele wereld. Op het wereldtoneel moeten we vrede en stabiliteit verspreiden. Dit geldt voor onze dichtstbijzijnde buren net zo goed als voor de ondersteuning die wij bieden aan de rol van internationale instellingen als de Verenigde Naties. We moeten de aandacht gevestigd houden op conflictpreventie en de uitroeiing van armoede en ziekten, met name in Afrika. Dit zijn enkele van de kwesties die het decor zullen vormen voor onze beleidsmaatregelen. In elk van deze gevallen bestaat de uitdaging voor ons uit het veranderen van houdingen, niet uit het veranderen van waarden.

3-099

(FR) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren afgevaardigden, de Europese Unie is een gedurfd experiment dat zijn weerga in de geschiedenis niet kent. Wat de Commissie aangaat, zij vormt een unieke institutionele innovatie, die geheel eigen is aan de Europese weg. Een sterke Commissie moet streven naar openheid en te rade gaan bij en een open oor hebben voor de sociale partners en de regio’s, in het kader van een permanente dialoog met het maatschappelijk middenveld. Om al deze doelstellingen te verwezenlijken is de Commissie afhankelijk van de kwaliteit en de onafhankelijkheid van haar leden alsmede het talent en de toewijding van haar ambtenaren. Ik kan u vandaag verzekeren dat ik vastbesloten ben, als ik uw steun verdien, om leiding te geven aan een Commissie die als team zal werken en waarin de uiteenlopende talenten en competenties – te weten het beste wat de nationale tradities hebben voortgebracht – zullen worden gebundeld. Die Commissie zal moeten voldoen aan de allerhoogste eisen die aan publieke functies verbonden zijn. Wat dat betreft zou ik graag zien dat de aanstaande Commissie voor een groter gedeelte uit vrouwen zal bestaan dat alle vorige Commissies. (Applaus) Wij moeten de Raad die noodzaak doen inzien, want die is samen met mij verantwoordelijk voor het opstellen van de lijst met kandidaten voor de commissarisposten. Als het gaat om het kiezen van de toekomstige commissarissen, de verdeling van de portefeuilles aan het begin en in de loop van het mandaat en het leiden van de werkzaamheden van het college zal ik de bevoegdheden die mij krachtens de Verdragen toekomen ten volle benutten. Tevens zal het belang van de collegialiteit op waarde moeten worden geschat en zullen we ervoor moeten zorgen dat dit college van 25 leden snel, efficiënt en eensgezind zal kunnen optreden. Eén ding moet overigens helder zijn: er zal geen sprake

zijn van eersterangs- en tweederangscommissarissen in de Commissie die ik zal voorzitten. (Applaus) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren afgevaardigden, wij hebben behoefte aan een constructieve samenwerking tussen de Commissie en het Parlement met eerbiediging van de competenties van elk van beide instellingen. Ik beloof u dan ook plechtig dat ik nauw met het Parlement zal samenwerken, in alle transparantie, en dat ik altijd met uw mening rekening zal houden, zelfs wanneer wij van mening verschillen. In het bijzonder verbind ik mij tot de volgende drie punten: Ten eerste: als een commissaris zijn taak niet blijkt aan te kunnen of als hij zijn verplichtingen vanuit het Verdrag niet nakomt zal ik niet aarzelen hem te vragen op te stappen. Ten tweede: ik erken het belang van de democratische controle zoals die wordt uitgeoefend door het Parlement. Ik zal dus mijn best doen om snel alle daarvoor benodigde informatie te overleggen. Ik beloof tevens u in te lichten over de documenten die naar de andere instellingen gaan of naar de raadgevende organen waarvan de Commissie de deskundigheid aanwendt. Ten derde zal ik een geregelde dialoog onderhouden met het Parlement. Buiten dat ik u jaarlijks in uw eerste plenaire zitting de stand van zaken in de Unie uiteen zal zetten, zal ik op gezette tijden de Conferentie van fractievoorzitters bezoeken. Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, alleen met uw inzet en uw actieve steun kan de Commissie zo doelmatig mogelijk werken en kan Europa een hoofdrol spelen. U bent gekozen door de volkeren van Europa. Uw steun heb ik nodig, omdat Europa een sterke, geloofwaardige en onafhankelijke Commissie nodig heeft. Ik beloof dat ik mij actief zal inzetten voor een Europa dat veel meer is dan alleen maar een markt. Ik wil dat Europa ook een sociaal en een cultureel Europa is. De cultuur moet een van de kerndimensies van ons partnerschap voor Europa blijven. Laten we samen aan een nieuw hoofdstuk van Europese integratie beginnen en laten we duidelijk de gemeenschappelijke wil uitspreken om te werken in het belang van de Europese burgers. Laten we niet bang zijn voor de toekomst: deze ligt in onze handen. En staat u mij toe u tot besluit nog te zeggen dat ik – als drager van een politieke verantwoordelijkheid die spreekt tot andere dragers van een politieke verantwoordelijkheid – mij heel goed bewust ben van de historische verantwoordelijkheid van dit zo bijzondere moment. Deze uitbreiding moet en zal een succes worden. Europa moet een succes worden. En als ik het heb over de rol van de Commissie, dan doe ik dat niet om mijn eigen werkterrein of mijn eigen instelling vast te verdedigen, maar omdat ik op basis van mijn ervaring geloof dat de Commissie een belangrijke

56 21/07/2004

bemiddelende rol kan spelen in het systeem, dat zij kan optreden als honest broker tussen de verschillende instellingen. Wat dat aangaat wil ik u ook graag zeggen dat wij behoefte hebben aan een politieke koers. Wij hebben allen politieke ideeën en in het verlengde daarvan hebben we vrienden en bondgenoten en ook tegenstanders. Tot slot wil ik er ook graag bijzeggen dat ik, omdat door u ik gekozen ben, voor u allen wil werken. Natuurlijk zal ik dichter bij degenen staan die net als ik de voortgang van de Europese agenda steunen en die voorstander zijn van de Europese Unie. Maar ik zal geen voorzitter zijn – en dat wil ik u graag meegeven – van rechts tegen links, of van links tegen rechts. Ik zal geen voorzitter zijn van een deel van Europa tegen een ander deel van Europa, daar ik ervan overtuigd ben dat mijn verkiezing het mogelijk zal maken een brug te slaan tussen de leden die er vanaf het begin bij zijn en de nieuwe leden van de Unie, tussen de rijkere landen en de armere, tussen de centraal gelegen landen en de meer perifere, tussen de grotere landen en de kleinere, want wij hebben iedereen nodig. En ik beloof dat ik met iedereen zal samenwerken in het belang van ons Europa. Ik dank u voor uw aandacht. (Applaus)

3-100

Poettering (PPE-DE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie, dames en heren, de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten is verheugd dat de staatshoofden en regeringsleiders van de lidstaten van de Europese Unie zich unaniem hebben uitgesproken voor de benoeming van José Manuel Durão Barroso tot voorzitter van de Europese Commissie. De heer Durão Barroso zei dat hij zoals bekend uit Portugal afkomstig is, een land aan de rand van de Europese Unie, maar in het hart van Europa. Ik vond dat heel mooi geformuleerd, omdat de gedachtegang hierachter is dat wij Europeanen zijn en ons overal in Europa thuis voelen. Europeaan zijn betekent niet dat wij ons vaderland, ons geboorteland, opgeven. Integendeel, het hoort allemaal bij elkaar, en daarom moeten mensen die verantwoordelijkheid willen, zich ook kunnen uitspreken voor hun land van herkomst. En als dat land in het hart van Europa ligt, midden in de Europese Unie, kunnen we spreken van een adhesiebetuiging aan het gemeenschappelijke project voor de vereniging van Europa, waarvan wij allemaal een succes willen maken. Jan Peter Balkenende, de voorzitter van de Europese Raad, zei het vanmorgen al: Europa is een waardengemeenschap. Deze waarden staan in een evenwichtige verhouding tot elkaar. Over dat evenwicht – vrijheid, mensenrechten, democratie, recht, solidariteit en sociale gerechtigheid – hebt u gesproken. Als deze waarden serieus worden genomen, kan men er gevoeglijk van uitgaan dat de voorzitter van de Europese Commissie niet zorgt voor verdeeldheid, maar voor eenheid. Ondanks alle politieke meningsverschillen die wij in dit Parlement uitvechten, is ons ultieme gemeenschappelijke doel dit continent te dienen. U hebt

gepleit voor een sterke en onafhankelijke Commissie, een Commissie die de leiding neemt, maar ook in teamverband voorstellen uitwerkt. Dat is wat we willen. We willen niet meer de indruk hebben dat op topconferenties de voorzitter van de Commissie een ondergeschikte rol speelt ten opzichte van de staatshoofden en regeringsleiders. Wij willen dat de voorzitter van de Commissie samen met de fungerend voorzitter van de Raad de hoofdrol speelt op de topconferenties van de landen van de Europese Unie. (Applaus) Wij achten u daartoe in staat. Tegelijkertijd weet u ook dat de Commissie alleen een sterke positie kan innemen als zij de brede meerderheid van het Europees Parlement achter zich weet. De Europese Commissie is de hoedster van de Verdragen. Er mag nooit en te nimmer opportunistisch worden omgesprongen met het recht van de Europese Unie. Als dat gebeurt, zijn we verloren. Dit is het belangrijkste beginsel in het leiderschap van een voorzitter. U zei dat u een lid van de Commissie dat zich misdraagt de laan uit zult sturen. Hetzelfde is vijf jaar geleden overeengekomen met Romano Prodi. Verder was de afspraak dat de leden van de Commissie, waaronder de voorzitter van de Commissie zelf, in de plenaire vergadering verantwoording zouden komen afleggen aan het Europees Parlement, steeds als het daar om vroeg. Mijnheer de kandidaat-voorzitter – ik weet eigenlijk niet hoe ik u anders moet aanspreken dan als kandidaat-voorzitter van de Commissie – wij verwachten van u dat u, zodra u tot voorzitter gekozen bent, voor het Europees Parlement verschijnt als het Parlement er om vraagt. Onze fractie hoopt dat en zal alles doen om dat te verwezenlijken. Ik wil vandaag niet redetwisten over de vraag of de Commissie een soort van regering is, maar het is vanzelfsprekend dat een regeringsleider op nationaal niveau komt opdraven als het eigen nationale parlement daar om vraagt. Dat is wat wij van u en van alle leden van de Commissie verwachten. (Applaus) Zo zullen wij onze controlerende taak dan ook uitoefenen wanneer de nieuwe Commissie uiteindelijk aantreedt. U hebt gewag gemaakt van een partnerschap voor Europa. Het is zeer belangrijk dat wij ons over de partijgrenzen en de nationale grenzen heen – vooral door de opname van tien nieuwe lidstaten in de Europese Unie – opstellen als echte partners en met name de jonge generatie tegemoetkomen. Jongeren hebben goed onderwijs nodig en dienen goed opgeleid te zijn; alleen dan kunnen wij serieus werk maken van de doelstelling van Lissabon dat Europa een concurrerende kenniseconomie in de wereld moet worden. Wij moeten de jongeren in dit werelddeel dan ook een kans geven. U hebt zich uitgesproken voor het subsidiariteitsbeginsel. Ik heb geen tijd meer om daar dieper op in te gaan, maar ik wil nog wel een keer de jongedame in herinnering roepen die de heer Balkenende vanochtend ter sprake bracht: Ilma Kaulina in Riga, die

21/07/2004 57

zei te geloven in de toekomst van Europa. Beste collega’s, wij geloven gezamenlijk in de toekomst van Europa en daarom geven wij deze kandidaat, die met zijn land in het hart van de Europese Unie staat, een kans. Morgen kunnen wij dus zeggen dat wij een nieuwe voorzitter van de Europese Commissie hebben.

3-101

Schulz (PSE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, dames en heren, mijnheer Barroso, er is heel wat te doen geweest over uw kandidatuur. Er is veel gezegd en geschreven over pakketten, afspraken, enzovoort. Er was veel dat niet klopte. Zo klopt er helemaal niets van de bewering dat u de kandidaat bent van de Europese Volkspartij. Daar is niets van waar. De kandidaat van de Europese Volkspartij is de heer Patten en die heeft het niet gehaald. U bent de kandidaat van de Raad en die moeten wij controleren. Als afgevaardigden van het Europees Parlement moeten wij ons afvragen hoe wij in de huidige situatie tegenover u staan. Wij beschouwen ons als een fractie die vrij en ongebonden moet nagaan of u de juiste man bent om het ambt van voorzitter van de Commissie te bekleden en die moet controleren onder welke voorwaarden zij moet besluiten of dat zo is of niet. Onze fractie heeft u uitgenodigd en u in een zeer uitvoerige en open discussie de nodige vragen gesteld. Wij hebben vandaag uw uiteenzettingen aangehoord en die respecteer ik. Toch moeten wij de vragen die wij u voorlegden opnieuw stellen, niet allemaal, maar de vragen die zich toespitsen op de belangrijkste onderdelen van de taak die voor u ligt. Bent u de man die in de mate die wij, socialisten, verwachten een stempel kan drukken op de verhouding van de Commissie met de andere instellingen in Europa? Bent u de sterke persoonlijkheid die, zodra de Grondwet in werking is getreden, als voorzitter van de Commissie voor de Grondwet in de bres springt? Bent u, in het kader van de Grondwet, de persoon die tegen de 25 staatshoofden en regeringsleiders zal zeggen: de Europese Commissie komt op voor het belang van de Europese integratie; ik moet haar belangen dienen en ik ben niet een voormalig lid van jullie club? Bent u de persoon die zorgt voor verdere verdieping van de integratie, omdat verdieping de rol versterkt van de Commissie als sterke instelling in de interinstitutionele structuur van Europa? Wij moeten u de volgende vragen stellen. Bent u de juiste kandidaat op de juiste plek, de man die in het kader van zijn toekomstige activiteiten zorg kan dragen voor het behoud van het sociale Europa? Dat is namelijk de belangrijkste doelstelling van de Europese socialisten, de doelstelling waarmee wij ons in de verkiezingsstrijd hebben geworpen om de gunst van de kiezer te winnen en waarvoor wij hier in het Parlement pleiten. Staat u ervoor garant dat de Commissie zorgt voor versterking van het sociaal model van Europa – mensen voor mensen, opkomen voor elkaar, maatschappelijke samenhang en niet ieder voor zich? Garandeert u dit model in de Commissie te versterken, of dreigt er een

voorzitter van de Commissie te komen die zegt: in de slipstream van de globalisering zie ik kans om de sociale rechten waarvoor in de landen van Europa geknokt is ter aarde te bestellen? Dit soort vraagstukken is voor ons, sociaal-democraten, van cruciaal belang. Wij hebben u hierover ondervraagd en vandaag hebben wij interessante antwoorden gekregen. Wij hadden nog meer vragen. Is de kandidaat geschikt om de Europese Unie op het wereldtoneel te vertegenwoordigen op de manier die wij verwachten? Komt u op voor een beleid van duurzame ontwikkeling? Zorgt u ervoor dat de Europese Unie beleid maakt gericht op duurzame ontwikkeling? Bent u de man die in verband met de nieuwe handelsbesprekingen na Cancún in de Europese Unie zal pleiten voor een nieuwe start? Bent u de man die als voorzitter van de Commissie zal pleiten voor een eerlijke wereldhandel op basis van gelijkwaardig partnerschap? Bent u voorstander van een beleid voor zuinig gebruik van energie? Bent u de juiste man die in staat is Europa als een op waarden georiënteerd democratisch model voor multilateralisme te formuleren, te ontwikkelen en op de internationale bühne te presenteren als alternatief voor een op beurskoersen georiënteerd model voor unilateralisme? Ook dit soort vraagstukken hebben wij aan de orde gesteld. Bent u de kandidaat die op voet van gelijkheid de Verenigde Staten tegemoet treedt en bijvoorbeeld deze punten kracht bijzet? Deze vragen hebben wij u gesteld en vandaag stellen wij ze opnieuw. Op basis van uw antwoorden zullen wij vanavond in onze fractie de knoop doorhakken. Er zijn u veel vragen gesteld. Sommige heeft u naar tevredenheid beantwoord, andere niet. Hoe wij hierover vanavond in de fractie zullen discussiëren heb ik reeds uiteengezet; het zal op een open manier gebeuren. Het resultaat kan ik u pas morgen mededelen. Een ding wil ik heel duidelijk zeggen – en dat bedoel ik niet persoonlijk – maar de procedure op grond waarvan u als kandidaat bent voorgedragen is onaanvaardbaar, en ik denk dat dit de laatste keer is geweest dat iemand op deze manier als kandidaat-voorzitter van de Commissie naar voren is geschoven. (Applaus) Als de Grondwet er is, zal er om dit ambt gestreden worden, waarbij personen zich met hun eigen programma zullen presenteren aan de kiezer. Dat is wat wij willen en daarvoor hebben wij de Grondwet nodig. Laat ik ter afsluiting duidelijk stellen dat niemand de wensen die ik hier naar voren heb gebracht voor honderd procent kan vervullen; dat is onmogelijk – met name voor iemand die geen lid is van de sociaal-democratische familie in Europa, zoals u. U kunt ons echter wel tegemoetkomen. We zullen zien hoe ver u ons met uw uitspraken tegemoetgekomen bent. (Applaus)

58 21/07/2004

3-102

Watson (ALDE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de kandidaat-voorzitter van de Commissie, enkele jaren geleden heeft u zich een interessant blok aan het been gebonden in een interview waaraan in de Europese pers veel aandacht werd geschonken. Ik weet niet precies wat de aanleiding was voor uw opmerking, maar u zei: “Stelt u zich een groot vliegtuig voor, ga vervolgen de cockpit in en wat blijkt: er zit niemand aan de stuurknuppel”. U beschreef de Europese Unie hier als een vliegtuig zonder piloot. Nu, mijnheer Barroso, vraagt u een vliegbrevet aan. Voordat wij dit echter aan u verstrekken, willen de liberalen en democraten in dit Parlement meer van u horen over uw vliegroute en uw bestemming. Wij willen namelijk dat de stuurknuppel van de Europese Unie in handen komt van een praktijkgerichte piloot. We hebben gevraagd om duidelijkheid over onderwerpen als supercommissarissen en een betere genderverhouding in de Commissie, en om toezeggingen over transparantie en de individuele aansprakelijkheid van commissarissen. U heeft deze punten vandaag de revue laten passeren in uw opmerkingen en mijn fractie zal ingaan op wat u gezegd hebt en tot een gezamenlijk oordeel komen over uw kandidatuur. U heeft indruk gemaakt op de liberalen en democraten in dit Parlement met uw openhartigheid en uw vakbekwaamheid. U heeft met charisma en zelfvertrouwen gesproken over uw visie voor Europa. We zijn van mening dat u dit Parlement met respect heeft bejegend en voor zijn leden bent verschenen met de bereidheid naar hen te luisteren en hen te overtuigen. We hebben onze afkeer van de koehandel die heeft plaatsgevonden in het Justus Lipsiusgebouw en die uiteindelijk resulteerde in uw voordracht niet onder stoelen of banken gestoken. Wij kijken uit naar de dag waarop dit soort beslissingen niet langer achter gesloten deuren wordt genomen, maar in een open debat, naar de dag waarop het Parlement en de kiezers van Europa bepalen wie er zal worden voorgedragen als hoofd van ons dagelijks bestuur en aan wie de Raad zijn goedkeuring zal moeten geven! Als men u de afgelopen weken vroeg uw politiek uit te leggen, beschreef u zichzelf als een hervormer uit het centrum. Verder zegt u een overtuigd Europeaan te zijn. Misschien mag ik een definitie geven van wat de liberalen en democraten onder een dergelijk antwoord verstaan. Een hervormer uit het centrum gelooft in een gezonde democratie, robuuste economieën, open markten en vrije en eerlijke handel. Hij gelooft in een samenleving waarin gestreefd wordt naar een evenwicht tussen de onvervreemdbare vrijheid van het individu en de solidariteit die ons in staat stelt überhaupt een samenleving te vormen.

U dient zich in te zetten voor de Lissabon-agenda, dat wil zeggen: u dient zich een ferm voorstander te tonen van economische hervormingen die de welvaart van Europa voor de toekomst kunnen veiligstellen. U ziet graag dat de Europese Unie met één stem spreekt in internationale aangelegenheden. U bent ervan overtuigd dat onze instellingen opener dienen te worden, hun verantwoordelijkheid dienen te nemen en dichter bij de mensen gebracht moeten worden die zij vertegenwoordigen. U bent van mening dat we, wanneer we onze nationale of partijpolitieke agenda’s dienen in plaats van onze Europese agenda’s, onze Unie een slechte dienst bewijzen. Als dat inderdaad uw ambities zijn, zullen de liberalen en democraten in dit Parlement u en uw Commissie steunen. U heeft gezegd, mijnheer Barroso, dat het Europese vliegtuig niet kan vliegen met een lege cockpit. Op dit moment kunnen we het ons niet veroorloven iemand met onvaste handen aan de stuurknuppel te hebben. De twee zwaartekrachten die veroorzaakt worden door wijdverbreide scepsis en blinde ambitie zouden ons in principe zelfs aan de grond kunnen houden. De onafhankelijkheid en kracht van de Commissie zijn doorslaggevend voor de doeltreffendheid van haar leiderschap in Europa. U heeft gezegd dat u zich zult inzetten om deze eigenschappen te beschermen en te behouden – maar bij de reis van het Justus Lipsiusgebouw naar het Berlaymontgebouw komt meer kijken dan alleen het oversteken van een Brusselse boulevard. U bent immers afkomstig uit de intergouvernementele cultuur van de Raad – bent u er ook klaar voor namens de Europese Unie te spreken? Ik zou u willen vragen zich een groot vliegtuig voor te stellen – ik hoop een Airbus in plaats van een Boeing – met uzelf aan de stuurknuppel. Wat voor soort piloot zou u zijn? Wat voor soort vliegtuig is uw Europa? Wat is uw bestemming? De Unie heeft een wereldwijd opererende vliegtuigonderneming nodig, geen low budget-luchtvaartmaatschappij. We hebben een Commissievoorzitter nodig die het voortouw neemt in het debat over de nieuwe Europese Grondwet, die de moeite neemt door onze hele Unie te reizen om de Europese zaak te bepleiten tegenover de burgers van Europa, die als bemiddelaar en als handhaver – vaak tegelijkertijd – zal optreden tegenover de nationale regeringen en die honderd verschillende zaken moet bepleiten, maar toch nog de tijd vindt om met visie en helderheid te spreken over de toekomst van ons werelddeel. Dat zijn de kwaliteiten die de liberalen en democraten bij de stemming van morgen zullen laten meewegen, en die uiteindelijk bepalend zullen zijn voor het succes van uw voorzitterschap en dat van uw Commissie. Als wij uw voordracht als voorzitter van de Commissie tijdens de stemming goedkeuren, kunt u van ons verwachten dat wij een constructieve partner en een kritische vriend zullen zijn. Daartegenover staat dat wij mogen verwachten dat we de cockpit van het Europese

21/07/2004 59

vliegtuig nooit leeg zullen aantreffen, zoals u meemaakte, of dat de hand aan de knuppel onvast is. (Applaus)

3-103

Cohn-Bendit (Verts/ALE). – (FR) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de kandidaat-voorzitter van de Commissie, mijnheer de fungerend voorzitter van de Raad, dames en heren, we maken vandaag iets heel bijzonders mee. Nog even en we zijn in het paradijs. Als ik de heer Barroso moet geloven wordt het fantastisch: straks zijn we allemaal solidair, is de ontwikkeling duurzaam, wordt rekening gehouden met het milieu, wordt Europa machtig maar voorzichtig en staat Europa voor multilateralisme; kortom, over vijf jaar kunnen we allemaal met pensioen, want dan zal iedereen in het paradijs leven, zodat de politiek haar deuren kan sluiten. Ik heb het woord probleem geen enkele keer horen vallen. Laat de heer Barroso maar eens uitleggen hoe een hervormingsgezind, conservatief politicus, die in eigen land een coalitie heeft gevormd met een buitengewoon rechtse partij, in Europa opeens een man van het midden kan worden, zowel van centrumlinks als van centrumrechts. Wat een wonderbaarlijke ontwikkeling! Hij moet wel door een toverfee zijn aangeraakt onderweg van Dublin naar Brussel. Ik hoop dat iemand mij dat wil uitleggen, want ik zou toch wel graag willen begrijpen wat hier allemaal gebeurt. Verder heeft de heer Barroso ons laten weten dat hij een honest broker wil zijn. Zelf word ik altijd wat argwanend wanneer mensen mij bij voorbaat zeggen dat ze eerlijk zijn. Ik wil namelijk een politicus die bestuurt, ik wil een politicus die initiatieven neemt. Om de beeldspraak van de heer Watson over te nemen: ik ben het ermee eens dat we een piloot nodig hebben, maar moet dat een piloot zijn die steeds wanneer een van zijn passagiers of de verkeersleiding hem dat opdraagt van richting verandert, waarbij ik met de verkeersleiding natuurlijk de Raad bedoel en met de passagiers de 732 Europese afgevaardigden? Ik zou wel eens willen weten hoe die piloot onder dergelijke omstandigheden kan functioneren. Mijnheer Barroso, ik zal u iets anders zeggen. U zegt ons dat u een Europa wilt dat er zus of zo uitziet, en u zegt dat u geen instrument in handen van de Raad wilt zijn. Waarvan akte: u wilt geen instrument zijn in handen van de Raad. Alleen, de manier waarop u bent aangewezen als kandidaat-voorzitter van de Commissie is toch wel een bedroevende vertoning geweest, dat zult u toch met me eens zijn: er zijn diverse honest brokers voorgesteld aan het Ierse voorzitterschap, en dat heeft achter gesloten deuren – in achterkamertjes waar ik geen weet van heb – de ene na de andere kandidaat tevoorschijn getoverd om uiteindelijk tegen ons te zeggen dat ze de beste hadden gevonden: de heer Barroso! Maar waarom was u dan niet de eerste kandidaat, als u de beste bent? Waarom moesten we

wekenlang wachten voordat we bij deze geweldige Barroso van bouwjaar zoveel en zoveel uitkwamen? Dames en heren, ik denk dat we, als we samen willen werken, een aantal dingen eerlijk tegen elkaar moeten zeggen. U bent het derde reservewiel. Dat ligt niet aan u, dat ligt aan de Raad. Wat dit punt betreft wil ik het Parlement een verzoek doen. Als dit Parlement wil dat het ooit serieus genomen wordt, laat het dan duidelijk en beslist “nee” zeggen tegen de Raad. De Raad heeft nog nooit een voorstel van dit Parlement zonder meer overgenomen. De Raad heeft de ontwerp-Grondwet van de Conventie voor de helft naar de prullenbak verwezen en wij, masochistisch als we zijn, zeggen ja en amen. U draagt ons de heer Barroso voor? Dan wordt het Barroso, geen probleem! Wij zijn toch maar slippendragers. Maar zo is het natuurlijk niet, wij willen geen slippendragers zijn! U moet dit niet persoonlijk opvatten; ik wil alleen maar zeggen dat er iets fundamenteel mis is met de democratie in dit Europa, en dat komt doordat de Raad, de regeringsleden waaruit de Raad is samengesteld – zelfs de leden van mijn favoriete regering, de Duitse –, wanneer ze in de regering zitten, intergouvernementeel denken in plaats van communautair. Hun moet eens en voor altijd aan het verstand gebracht worden dat Europa meer is dan alleen de Europese Raad; Europa, dat is zowel de Raad als de communautaire instellingen en dus ook de Commissie; dat hebben ze kennelijk niet begrepen. Als dit Parlement nu eens één keer – maar dat zou het paradijs zijn – nee zou zeggen tegen de Raad, dan zou het de komende vijf jaar door de Raad gerespecteerd worden. Dat is wat wij nu moeten beslissen. (Applaus van links) Daarom doe ik een beroep op de liberalen, die altijd voor dit Parlement gestreden hebben: u kunt Europa vandaag een dienst bewijzen door de Raad te verstaan te geven dat wij zijn handelswijzen niet langer accepteren. Om die reden zullen de Groenen, na de heer Barroso aangehoord te hebben, en de heer Poettering, en de heer Schulz, en ook de heer Watson, tegen de heer Barroso stemmen. (Applaus van links)

3-104

Wurtz (GUE/NGL). – (FR) Mijnheer de Voorzitter, mijn betoog zal een andere toon hebben dan dat van de vorige spreker. Mijn probleem is niet zozeer de Raad als wel het beleid dat de toekomstige voorzitter van de Commissie moet gaan voeren. Mijn fractie heeft waardering voor de bereidwilligheid waarmee de heer Barroso zich aan dit kruisvuur heeft onderworpen, dit spervuur van vragen van afgevaardigden die toch niet tot zijn naaste politieke vrienden behoren. Dat gevoel voor dialoog is een grote kwaliteit, maar dit neemt natuurlijk niet onze

60 21/07/2004

welbekende verschillen van inzicht over de hoofdlijnen van het Europees project weg. Op sociaal-economisch gebied is de heer Barroso een liberaal. Dat heeft hij uitgebreid laten zien in de uitoefening van zijn nationale verantwoordelijkheden. Natuurlijk hoeft het niet per se zo te zijn dat hij in de Europese functie waarvoor hij is voorgedragen dezelfde politieke keuzen zal maken als die welke hij als leider van de Portugese regering heeft gemaakt, maar deze keuzen laten desalniettemin duidelijk zien waar zijn voorkeuren liggen. Ze zijn veelzeggend. Ik had graag gezien dat de heer Barroso ons had verteld welke lessen hij uit zijn ervaring in de nationale politiek trekt voor zijn eventuele Europese mandaat. Bijvoorbeeld het drastisch terugschroeven van de overheidsuitgaven in Portugal, onder meer op onderwijsgebied, of de rigoureuze invoering van aan het bedrijfsleven ontleende managementcriteria voor ziekenhuizen. Sommigen hebben in dat verband gesproken van een shocktherapie. Die shock is zeker ook werkelijk door de bevolking gevoeld, maar ik denk dat de therapie zelf alleszins discutabel is voor de economie van een land dat een zware recessie heeft gekend en de rekening gepresenteerd heeft gekregen van een gebrek aan investeringen in menselijke middelen, die nochtans de sleutel zijn tot de moderne ontwikkeling. Mijnheer Barroso, hoe kijkt u terug op die ervaring? Denkt u dat op deze weg moet worden verdergegaan of denkt u dat we juist weerstand moeten bieden aan de zang van de liberale sirenen? Waar de heer Barroso staat als het om internationale politiek gaat is ons tot op heden minder bekend, afgezien van een bepaald niet onbelangrijk optreden op het wereldtoneel vorig jaar, namelijk de beruchte top op de Azoren in maart 2003, waar wij niet met vreugde op terugkijken. Ik ben al in de gelegenheid geweest te benadrukken wat het vraagstuk van oorlog en vrede voor onze fractie betekent; daar zal ik dus niet opnieuw op ingaan. Meer in het algemeen wil ik zeggen dat we volgens mij op alle belangrijke verantwoordelijke posten van de Unie behoefte hebben aan vrouwen en mannen die bereid zijn om zeer nadrukkelijk vraagtekens te plaatsen bij de kwalijke tendensen die Europa voor onze ogen in crisis storten en vleugellam maken tegenover tal van uitdagingen op wereldschaal. We lijden wat dat aangaat niet aan een overschot aan scherpzinnigheid, maar eerder aan een nijpend gebrek aan kritisch inzicht, waardoor wij verstoken blijven van een toekomstvisie die ons kan inspireren en motiveren. De wereld heeft Europa nodig, maar dan wel een ander Europa. De wetenschap dat het afgelopen jaar zes miljoen mensen – ja, u hoort het goed, zes miljoen –overleden zijn aan aids, tuberculose en malaria, dat de opwarming van het klimaat veel sneller voortgaat dan de invoering van maatregelen om dit verschijnsel in te dammen – nog afgezien van het feit dat die maatregelen

niet worden nageleefd –, dat er een miljard banen te weinig zijn en dat een op de zes mensen geen toegang heeft tot schoon drinkwater, dat de oorlog in het Midden-Oosten zich verhevigt, in Tsjetsjenië nog altijd voortsleept en Darfur met bloed doordrenkt – die wetenschap verplicht ons om op alle niveaus waarop in Europa besluiten worden genomen, verder te kijken dan de markt en tevens verder dan de onvoorwaardelijke transatlantische solidariteit. Dat is mijns inziens de uitdaging waar Europa vandaag voor staat. We zijn er echt nog niet. Als we morgen de heer Barroso ons vertrouwen onthouden, is onze stem dan ook niet gericht tegen een persoon, maar bedoeld als uiting van een wereldwijde oproep tot verandering. (Applaus van links)

3-105

Bonde (IND/DEM). – (DA) Mijnheer de Voorzitter, geachte heer Barroso, mijn fractie heeft drie vragen betreffende meer openheid en betere controle ingediend. U heeft onze fractie bezocht en erkend dat de verantwoordingsplicht van ambtenaren een probleem vormt. We hopen nu dat u persoonlijk onze vragen eerlijk wilt beantwoorden. Wij willen een voorzitter die tijdens een vooraf vastgestelde gelegenheid zoals deze zelf de lastige vragen van de meest kritische fractie durft te beantwoorden. Wij willen een voorzitter die de moed en de kennis heeft om zelf antwoorden te geven op vragen. Een voorzitter die verantwoordelijkheid kan dragen voor de gehele organisatie. We hebben bijvoorbeeld gevraagd om een interne lijst van de meer dan 1 350 werkgroepen binnen de Commissie, die allemaal worden betaald door de Europese belastingbetalers. Wie zijn de leden? Wie gaan er naar de vergaderingen? Wie krijgt zijn reiskosten vergoed? Waarom zijn deze gegevens voor ons niet toegankelijk? Waarom kan er ook in het nieuwe boekhoudsysteem geen duidelijkheid gegeven worden over de vraag of er medewerkers zijn die voor meerdere vergaderingen in één week reiskosten vergoed krijgen? Ik beweer niet dat dit soort praktijken plaatsvindt. Ik beweer slechts dat we niet kunnen controleren of ze plaatsvinden. Wij willen een Commissievoorzitter die bereid is alle informatie en bewijsstukken ter beschikking te stellen aan de Ombudsman, de Europese Rekenkamer en de Commissie begrotingscontrole. Mijnheer Barroso, we hopen dat we aangenaam verrast worden, maar ik moet wel zeggen dat de heer Prodi ons veel meer beloften heeft gedaan toen hij in deze functie aantrad dan wij tot nu toe van u hebben ontvangen. Bovendien is hij zijn beloften nagekomen. Agenda’s en notulen van de Commissievergaderingen kunnen nu door iedereen worden gelezen op het internet. De heer Prodi heeft een hele ambtstermijn nodig gehad om die belofte na te komen, maar hij heeft woord gehouden. Ook het telefoonboek van de Commissie is nu beschikbaar op het internet, zij het voorlopig, bij wijze van experiment.

21/07/2004 61

Op die weg moeten we verder gaan, en daarom moeten we nu het hele wetgevingsproces tegen het licht houden. We willen weten wat de Commissie voorstelt in de werkgroepen van de Raad. We willen weten wat er gebeurt in de Commissie zelf. Ook zijn wij van mening dat u een nieuw tijdperk zou moeten inluiden door moedige klokkenluiders als Paul van Buitenen, Marta Andreasen en Dorte Schmidt-Brown volledig te rehabiliteren. Door de zeepbel lek te prikken hebben de klokkenluiders de bureaucraten wakker geschud uit hun droom. Ik hoop in u een voorzitter te ontwaren die alles is behalve de droom van de bureaucraat. Ik bied u de kritische oppositie van mijn fractie aan. Ik hoop dat we een voorzitter krijgen die het aandurft een lijst uit te brengen van al die commissies die zich met van alles en nog wat bezighouden, van regels voor de grootte van een aardbei tot het ontwerp van een gemeenschappelijk strafrecht.

3-106

Muscardini (UEN). – (IT) Mijnheer de Voorzitter, de fungerend voorzitter van de Raad heeft gezegd dat de verkiezingen van juni een historische gebeurtenis waren, waarbij 732 vertegenwoordigers van 25 Europese volken in dit Huis gekozen zijn. Dit feit is zeker historisch, maar ik kan niet nalaten mijn bezorgdheid te uiten over het opkomstpercentage, dat bij iedere verkiezing weer lager wordt. De burgers van tegenwoordig kunnen zich moeilijk identificeren met de Europese Unie, die te ver afstaat van de realiteit in hun eigen land en van de specifieke, concrete en gerechtvaardigde belangen die hen bezighouden. Een democratie kan alleen compleet zijn wanneer zij wordt gesteund door de mensen, anders ontstaat het ernstige gevaar dat oligarchische systemen of methoden tot ontwikkeling komen. Om de burgers te kunnen informeren en meer bij Europa te betrekken, moeten we niet alleen vragen om kredieten voor informatiecampagnes over de activiteiten van de Unie en Parlement, maar ook kijken naar de onderliggende oorzaken die hebben geleid tot de vervreemding die in zoveel landen bij de kiezer is ontstaan. Het is tijd om vast te stellen dat euroscepsis en euro-enthousiasme twee zijden van een munt zijn die beide door de burgers worden verworpen, want men roept duidelijk om een eurorealistisch beleid en een juiste toepassing van het subsidiariteitsconcept. Met andere woorden: laat Europa doen wat de natiestaten zelf niet kunnen doen. Bij deze eurorealistische visie denken we aan een Europa dat zich actief bezighoudt met zaken die verband houden met de economische opleving, teneinde de werkloosheid te bestrijden en de ontwikkeling te bevorderen; een Europa dat zijn eigen weg kan uitstippelen en de globalisering kan sturen in plaats van erdoor gestuurd te worden, zoals tot dusverre het geval was, en dat nieuwe economische regels kan opstellen waarmee speculatieve zeepbellen in de toekomst worden vermeden. De regels van economie en financiën waarop wij al ons beleid baseren horen thuis in de vorige eeuw en zijn derhalve achterhaald. Wij moeten nieuwe regels formuleren die zijn toegesneden op de realiteit van het

derde millennium. Europa moet verenigd zijn in de strijd tegen het terrorisme en de georganiseerde misdaad en in de bevordering van de democratie in landen waar ze de burgers nog wordt onthouden. Mensenrechten, persoonlijke waardigheid, respect voor vrijheid en het streven naar vrede mogen niet alleen maar termen blijven in documenten die door de drie communautaire instellingen zijn getekend. Dergelijke woorden moeten worden omgezet in economische, politieke en culturele acties gericht op die delen van de wereld waar lijden en ellende tot de tragische werkelijkheid behoren. Binnen dit kader constateren wij een dringende behoefte aan een mediterraan beleid dat, waar in het verleden alleen beginselen zijn goedgekeurd, nu eindelijk wordt vertaald in concrete maatregelen. Wij moeten de communautaire instellingen weer inschakelen om te komen tot een ontwikkeling die is afgestemd op de tijd die mensen nodig hebben om zich aan te passen, het soort ontwikkeling waarbij het milieu - bron van het leven en garantie voor de toekomst van de mensheid - wordt beschermd, en waarin meer aandacht is voor het ondernemingsconcept, ook op de kleinste en meest lokale schaal. Mijnheer de kandidaat-voorzitter, hoewel de Fractie Unie voor een Europa van Nationale Staten haar stem voor u bevestigt en u het allerbeste wenst voor uw werk, wil zij erop wijzen dat er niet alleen een piloot in de cockpit van het vliegtuig moet zitten, maar dat we ook een voorzitter nodig hebben die door Europa kan reizen om anderen te leren kennen en om anderen de mogelijkheid te bieden hem te leren kennen. Anders zullen we de stille protesten blijven horen van degenen die in onbegrip verkeren.

3-107

Martinez (NI). – (FR) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer Barroso, dames en heren, het Portugal van Figo heeft de Europese beker niet kunnen winnen, maar zal het Portugal van Barroso dan in ieder geval de Europese Commissie binnenhalen, wetende dat de heren Wurtz en Cohn-Bendit geen Grieken zijn? Persoonlijk ben ik blij voor u, ook al is uw bewegingsruimte zeer beperkt. Wat de kwestie-Turkije aangaat heeft de Commissie-Prodi bijvoorbeeld al voor u besloten: u erft de Turkse toetreding. Wat de financiële vooruitzichten betreft bent u niet alleen gebonden aan het plafond van 1,27 procent, of zelfs het plafond van 1 procent. Als het gaat om het pact voor begrotingsrantsoenering heeft u, gezien het arrest van het Hof van Justitie, weinig kans om de teugels te laten vieren en ons te bevrijden van dit malthusiaanse instrument dat aan de basis ligt van alle sociale problemen, zoals bezuinigingen met betrekking tot investeringen in het spoor, ziekenhuizen – met name in Portugal –, universiteiten, enzovoort. Wat het gemeenschappelijk landbouwbeleid aangaat: u erft de ontmanteling ervan en als Portugees kent u de gevolgen van dat initiatief, met name in de bieten- en suikersector, want uw land zal tot de slachtoffers

62 21/07/2004

behoren. Zult u tijdens de onderhandelingen van Doha in het kader van de WTO weerstand kunnen bieden aan Hongkong, aan de pressie van de Stille-Oceaanlanden, de groep van 15, Nieuw-Zeeland, Australië of de groep van 20 of 23 met Brazilië, en zult u weerstand kunnen bieden aan de pressie van Angelsaksische zijde? Zult u werkelijk in staat zijn tegen de onderhandelaars van de heer Bush of de heer Kerry te zeggen: “Mijne heren Amerikanen, als u nu eens als eersten die subsidies stopzet”? De heer Lamy kon dat niet, noch in Cancún, noch in Seattle, en ik weet niet of uw commissaris het er beter vanaf zal brengen. U bent afkomstig uit een groots land en u behoort tot een volk dat een grote rol heeft gespeeld in de geschiedenis. Daarom wens ik u ondanks alles wat ik zojuist gezegd heb het allerbeste. In navolging van de mannen en vrouwen uit Portugal die de ontdekkingsreizigers de monding van de Taag zagen verlaten om nieuwe werelden te veroveren, en ondanks mijn vrees dat uw institutionele karveel alleen maar rondjes zal varen in de poel, of het moeras, van de valse economische ideologieën van Brussel, zou ik u, kapitein Barroso, uw Commissie en haar 24 bemanningsleden een gunstige wind willen toewensen. Ik permitteer mijzelf echter nog één opmerking: uw voorganger kwam uit La Margherita, u heeft uw wortels in de Anjerrevolutie; de 450 miljoen Europeanen zouden niet graag willen dat het tijdperk van de chrysanten op handen is.

3-108

Evans, Jonathan (PPE-DE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, ik wil om te beginnen de voorgedragen voorzitter van de Commissie welkom heten namens de delegatie van de Britse Conservatieven en onze collega’s van de Europese Democraten. Ik wil benadrukken dat ik hier spreek als de leider van de partij die in het Verenigd Koninkrijk met 28 zetels de onbetwiste winnaar was van de Europese verkiezingen. U heeft laten zien, mijnheer de voorgedragen voorzitter, dat u beschikt over een aantal zeer indrukwekkende kwaliteiten die u geschikt maken voor het ambt van voorzitter van de Commissie. U heeft als premier van uw land hervormingen doorgevoerd, en het eindresultaat bij het EK-voetbal mag dan teleurstellend geweest zijn, u mag persoonlijk trots zijn op de grote bijdrage die u heeft geleverd aan het vergroten van de bekendheid en het aanzien van uw natie in Europa en daarbuiten. De volgende voorzitter erft een Commissie die de belangrijke taak wacht het vertrouwen in de Unie van de verschillende Europese volkeren terug te winnen met betrekking tot wat de Unie doet en hoe zij dit doet. Onder voorzitterschap van de heer Prodi zijn op diverse terreinen pogingen ondernomen hervormingen door te voeren. Toch hoop ik dat de volgende voorzitter doortastend zal zijn bij het hervormen van de Commissie en haar functioneren en deze taak op zodanige wijze ter hand zal nemen dat de verwachtingen van de Europese burgers daadwerkelijk ingelost worden. Ik hoop dat de volgende voorzitter het aanpakken van fraude, verspilling en wanbestuur tijdens zijn ambtstermijn tot

prioriteit zal maken. De opmerkingen die u eerder hebt gemaakt over 'waar voor ons geld' op dit terrein waren zeer bemoedigend. Dit zijn immers zaken die nog altijd een te grote schaduw op de EU werpen. Wij zouden graag zien dat de EU-gedragscode voor goed bestuur bindend wordt voor alle communautaire instellingen en functionarissen. Ook zouden wij graag zien dat klokkenluiders beter beschermd worden. Verder dient OLAF volledig onafhankelijk te worden, met eigen medewerkers en een eigen begroting. Daarnaast moet de EU één commissaris krijgen die volledig verantwoordelijk is voor begrotingscontrole, zodat die persoon ervoor kan zorgen dat er goede boekhoudpraktijken worden gehanteerd en dat fraude doeltreffend wordt bestreden. Zoals u in uw eerdere opmerkingen reeds duidelijk hebt gemaakt, mijnheer Barroso, zijn concurrentievermogen en ondernemerschap van vitaal belang voor de economische toekomst van Europa. Er wordt in het kader van het Lissabon-proces – de Commissie geeft het zelf toe – niet die vooruitgang geboekt die u voorzag toen u leiding gaf aan dat proces. Ik feliciteer u met de rol die u toen hebt vervuld. In uw toekomstige rol – die naar ik hoop morgen bekrachtigd zal worden – zult u er onder meer voor moeten zorgen dat in richtlijnen ten volle rekening wordt gehouden met de diversiteit van Europa en de omstandigheden van afzonderlijke regio’s en bedrijfstakken. Wij zijn er sterk voorstander van dat alle nieuwe EU-voorstellen, met inbegrip van parlementaire amendementen, gepaard gaan met effectbeoordelingen en kostenramingen. Ik zou graag zien dat de volgende voorzitter constructief samenwerkt met de Verenigde Staten om de uitstekende relaties van de Unie met de VS te herstellen. Wij zijn allemaal bekend met de meningsverschillen over Irak, maar die moeten we nu achter ons laten. Ik heb er vertrouwen in dat u een man bent die daartoe staat is. Ik zou graag een open en constructieve dialoog zien ontstaan tussen beide zijden van de Atlantische Oceaan, niet gehinderd door de anti-Amerikaanse retoriek die we helaas maar al te vaak in deze vergaderzaal horen. Als dit Parlement uw kandidatuur morgen bekrachtigt, zoals ik hoop, heeft u een schitterende kans om een slogan waar te maken die in mijn land tijdens de Europese verkiezingen veel weerklank vond: Europa zou minder moeten doen, maar wat ze doet wel beter moeten doen.

3-109

Swoboda (PSE). – (DE) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer Barroso, onze voorzitter, de heer Schulz, zei al dat het standpunt van de Sociaal-democratische Fractie in het Europees Parlement nu pas tot stand komt, omdat wij uitgaan van feiten en niet van vooroordelen. Ik wil echter niet verhullen dat er enkele punten zijn die aanleiding geven voor ernstige kritiek en wantrouwen. Dat wil ik hier vandaag nog maar eens duidelijk stellen. Het eerste punt – waarbij u overigens niets te verwijten valt – betreft de hele gang van zaken rondom de

21/07/2004 63

kandidaatstelling. De procedure heeft zijn schaduw ook over u geworpen. De manier waarop het allemaal is verlopen – eerst circuleren er tal van namen en dan duikt er plotseling een naam op die nooit eerder is gevallen – vinden wij onaanvaardbaar, dat hebben wij duidelijk laten blijken. Met de ervaringen die u de laatste weken hebt opgedaan kunt u er wellicht toe bijdragen dat er in de aanloop naar, in samenhang met en in de geest van de nieuwe Grondwet nu eindelijk nieuwe verhoudingen komen tussen de Raad, het Parlement en de Commissie. Door deze selectieprocedure zijn de verhoudingen de laatste maanden verstoord geraakt. Op het tweede punt, het buitenlands beleid, zal mijn collega Wiersma nader ingaan. Ik kan u echter wel vertellen, mijnheer Barroso, dat u op de hoorzitting geen overtuigende indruk op ons hebt gemaakt wat betreft uw houding in verband met de oorlog in Irak. Het gaat me hierbij niet om het verleden, maar om de toekomst. Wat bent u van plan te gaan doen als zich een vergelijkbare situatie voordoet? Zult u toestaan dat verschillende regeringsleiders opnieuw eigenmachtig optreden zonder coördinatie door de Commissie of de Raad af te wachten? Hoe zult u voorkomen dat wij opnieuw blindelings de besluiten volgen van de Verenigde Staten, nota bene besluiten die berustten op verkeerde aannames? Van cruciaal belang is de vraag welk Europees sociaal model u vertegenwoordigt en ook hier was uw antwoord volkomen onbevredigend. U zegt dat u er een vertegenwoordigt. U benadrukt weliswaar het belang van de openbare diensten, maar u hebt u niet uitgesproken voor kaderrichtlijnen, noch hebt u verklaard dat openbare diensten in het algemeen belang beschermd, uitgebreid en versterkt moeten worden in Europa. Uw idee van een sociaal Europa is wat ons betreft te mager. Dat geldt ook voor de werkgelegenheid. Veel Europeanen zijn bang dat arbeidsplaatsen verloren gaan door de overheveling van activiteiten naar het buitenland. Welke maatregelen denkt u te nemen om werkgelegenheid te creëren en te behouden en om ervoor te zorgen dat Europa niet alleen concurrerend blijft, maar ook een sociaal gezicht blijft houden? Ten slotte heeft het ons hooglijk verbaasd dat u direct na uw nominatie aftrad als minister-president. Het was alsof uw aanstelling reeds beklonken was. Voorts zei u genoegen te nemen met 50 procent plus één stem. Als dat genoeg voor u is, kan het best eens gebeuren dat u 50 procent minus één stem van het Parlement achter een voorstel van u krijgt en dat zou toch jammer zijn. Ik weet niet zeker of u morgen wordt gekozen, maar het heeft er alle schijn van. Wij als Sociaal-democratische Fractie in het Europees Parlement zullen het spel altijd eerlijk spelen, maar reken erop dat wij keihard zullen vechten voor een sociaal Europa. Als u zich niet inschikkelijker toont ten aanzien van het vraagstuk "Sociaal Europa", voorzie ik harde politieke confrontaties. Desondanks wens ik u veel geluk in deze confrontaties, die u met onze fractie zult moeten aangaan indien u gekozen wordt. (Applaus)

3-110

De Sarnez (ALDE). – (FR) Mijnheer de voorgedragen voorzitter van de Commissie, als u morgen wordt benoemd dankzij de goedkeuring van ons Parlement, wordt u voorzitter van de Commissie op een moment dat beslissend is voor de toekomst van onze Unie en voor de opbouw van Europa. In de komende vijf jaar zien wij ons namelijk gesteld voor twee grote uitdagingen. De eerste is die van de aard van het Europa dat wij nastreven. Willen wij dat Europa louter een vrijhandelszone blijft die grotendeels berust op de optelsom van nationale eigenbelangen, of willen we een daadwerkelijke politieke unie bewerkstelligen, als product van een gezamenlijke visie en bestemd om invloed te kunnen uitoefenen in de wereld? Dat is de vraag die wij onszelf moeten stellen. Ik ben ervan overtuigd dat onze medeburgers van ons verwachten dat we die politieke unie opbouwen. In een steeds opener wereld willen zij een kwalitatief hoogstaander Europa dat zich meer doet gelden. Onze medeburgers verwachten van Europa dat het groei en werkgelegenheid kan scheppen en dat het zo hun sociaal model kan beschermen. Ze verwachten van Europa een echt beleid voor onderzoek en ontwikkeling, gelijkwaardig aan dat van de Verenigde Staten. Ze verwachten van Europa dat het hun veiligheid garandeert. Ze verwachten dat Europa een voorbeeld stelt op milieugebied. Ze verlangen naar een Europa dat meer ruimte biedt voor al hun identiteiten, hun verschillen, hun talen, hun culturen en hun waarden. En tot slot willen onze medeburgers dat Europa een rol van betekenis speelt op het wereldtoneel, omdat ze beseffen dat het evenwicht in de wereld mét Europa niet hetzelfde zal zijn als zonder Europa. Deze politieke unie die wij nastreven kan alleen maar echt bestaan als er sprake is van een structurele begroting die toereikend is voor de nieuwe ambities. Dat zal, mijnheer de voorgedragen voorzitter, een zeer concrete graadmeter zijn voor het Europese engagement van de nieuwe Commissie. Zult u terugvallen op de simplistische en restrictieve visie van een aantal lidstaten, of zult u erin slagen hen ervan te overtuigen dat een substantiële groei van de begroting absoluut noodzakelijk is? De tweede uitdaging bestaat in het opbouwen van een werkelijke Europese democratie, zonder welke er geen politieke unie kan bestaan. Het mag niet zo zijn dat Europa een zaak van enkel ingewijden is, van enkel regeringen en deskundigen. De volkeren van Europa, de burgers, willen niet meer dat de besluiten buiten hen om worden genomen. Ze willen begrijpen, geïnformeerd worden, betrokken worden en weten hoe ze hun eigen bestemming kunnen beïnvloeden. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan het besluit dat de Commissie zal moeten nemen over de opening van toekomstige toetredingsonderhandelingen. Die sleutelkwestie raakt aan de kern van wat Europa is en daarom moet daarover nu eindelijk eens een echt debat gevoerd gaan worden, zodat de gebruikelijke achterkamertjes worden verlaten.

64 21/07/2004

Mijnheer de voorgedragen voorzitter, de uitdagingen, evenals de verwachtingen, zijn enorm en de tijd dringt, want in de komende twee jaar zullen de volkeren van Europa opgeroepen worden zich uit te spreken over de Europese Grondwet. We kunnen en mogen hen niet langer teleurstellen. Het gaat om onze plicht en om onze verantwoordelijkheid. Daarom vragen wij u om, mocht ons Parlement besluiten u zijn vertrouwen te schenken, deze tweeledige boodschap luid en duidelijk uit te dragen: de boodschap dat de politieke eenwording van fundamenteel belang is voor Europa en de boodschap dat onze medeburgers dankzij de democratie eindelijk de plaats zullen krijgen die hun toekomt.

3-111

Joan i Marí (Verts/ALE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, gefeliciteerd met uw verkiezing. Mijnheer Barroso, geeft u de Catalanen alstublieft de kans “ja” te zeggen tegen de Europese Grondwet. Het Catalaanse volk wordt door Spanje niet erkend. Onze taal heeft binnen de Spaanse staat geen officiële status en diezelfde staat erkent ook ons recht op zelfbeschikking niet. Wij zijn Europese autonomisten: we willen dat de Catalaanse gebieden binnen Europa dezelfde mate van autonomie krijgen als Portugal. In afwachting van erkenning van onze rechten zouden wij echter in kunnen stemmen met de Europese Grondwet als de Catalaanse taal officieel erkend wordt. Hoe zouden we, als dit niet gebeurt, vóór een tekst kunnen stemmen waarin de statenloze naties – in ons geval de Catalaanse gebieden – niet erkend worden en waarin een taal als het Catalaans, die wordt gesproken door tien miljoen mensen, geen officiële status krijgt? Wij zouden graag een Europa zien dat bestaat uit alle volkeren die er ook echt toe behoren, een Europa dat gelijke rechten biedt, met inbegrip van nationale rechten, aan statenloze naties, een Europa dat volledig democratisch is of, zoals we in het Catalaans zeggen: …

3-112

De Voorzitter. − Ik wil het Parlement erop wijzen dat de geachte afgevaardigde gebruik heeft gemaakt van het recht om zich naar gelang van zijn voorkeur uit te drukken in een officiële taal, een recht dat hem uit hoofde van artikel 138 van het Reglement toekomt. Het Engels is een officiële taal, en hij heeft ervoor gekozen die taal te gebruiken en deze af te wisselen met zinnen in het Catalaans, die niet vertaald konden worden en derhalve door de rest van het Parlement niet begrepen konden worden. Om die reden zullen ze niet in de Handelingen worden opgenomen.

3-113

Figueiredo (GUE/NGL). - (PT) Uit de resultaten en de lage opkomst bij de recente verkiezingen voor het Europees Parlement blijkt dat er sprake is van enorme ontevredenheid met en vervreemding van het communautaire beleid en de maatregelen voor integratie zoals die in de Europese Grondwet zijn vervat. Niemand wil toegeven dat er nog steeds een politiek van onverschilligheid wordt gevoerd terwijl de economische en sociale situatie verslechtert. We houden ons blind

voor de hoge niveaus van werkloosheid, armoede en sociale uitsluiting en voor de toename van de sociale onrechtvaardigheid. We houden ons doof voor de protesten van werknemers die hun baan dreigen te verliezen als gevolg van bedrijfsverplaatsingen en herstructureringen door multinationals. We mogen niet voorbijgaan aan de situatie in het Midden-Oosten, in Irak en Palestina, en ook mogen we de gevolgen van een absurde, onwettige en onrechtvaardige oorlog niet negeren. Evenmin kunnen we het imperialistische beleid van de regering-Bush blijven steunen of een halfslachtig beleid blijven voeren ten aanzien van Sharon en zijn staatsterrorisme. We kunnen niet accepteren dat de kandidaat-voorzitter van de Commissie, Dr. Durão Barroso, ons vertelt dat alles bij het oude blijft, terwijl er toch tien lidstaten zijn bijgekomen die in een moeilijke economische en sociale situatie verkeren. Daarom zouden we voorrang moeten geven aan sociale vraagstukken en aan een grondige herziening van ons economisch en sociaal beleid. Hierbij dient vooral aandacht te worden geschonken aan de nieuwe financiële vooruitzichten, die in belangrijke mate moeten worden versterkt. De formule die de heer Barroso voorstelt, is nog steeds gebaseerd op de strategie van Lissabon, maar van de besluiten die daar zijn genomen worden alleen die betreffende liberalisering en privatisering in aanmerking genomen. Het is onaanvaardbaar dat in naam van het zogenaamde concurrentievermogen de nadruk wordt gelegd op flexibele en onzekere arbeidsregelingen, beperking van loonkosten, loonmatiging en afbraak van openbare diensten, kortom op de neoliberale agenda van economische en financiële actoren. Het accent zou juist moeten komen te liggen op leef- en werkomstandigheden, duurzame ontwikkeling, grotere economische, sociale en territoriale samenhang, hoogwaardige arbeidsplaatsen in combinatie met volledige rechten en herstel van publieke en sociale investeringen, met name in de spoorwegen, gezondheidsdiensten, het milieu, onderwijs en onderzoek. Hiertoe moet het economische en monetaire beleid worden herzien, de liberalisering een halt worden toegeroepen en het Stabiliteitspact worden aangepast. Gebeurt dat niet, dan kunnen we de armoede niet bestrijden en niet zorgen voor sociale integratie en een hoge kwaliteit van leven voor de totale bevolking. Om dit doel te bereiken, dient het mandaat van de Commissie binnen de Wereldhandelsorganisatie te worden herzien en moet zij zich sterk maken voor eerlijke handel, voedselsoevereiniteit, het Europese bedrijfsleven en arbeidsplaatsen in bijzonder kwetsbare gebieden en in specifieke gevoelige traditionele sectoren als textiel, glasproductie, extractieve bedrijven en de scheepsbouw. Het gaat erom de werknemers waardigheid te geven en maatregelen te treffen om gelijke rechten en kansen te bevorderen. Welzijn, sociale vooruitgang, een sterkere democratie, samenwerking en vrede moeten het hart gaan vormen van de besluitvorming in de Gemeenschap. Daarom zullen wij morgen tegen Dr. Durão Barroso stemmen en tegen het beleid dat hij ons hier heeft gepresenteerd.

3-114

21/07/2004 65

VOORZITTER: MEVROUW ROTH-BEHRENDT Ondervoorzitter

3-115

Gollnisch (NI). – (FR) Mevrouw de Voorzitter, ik zal het kort houden. Mijnheer de Voorzitter heeft zojuist gezegd, na de interventie van onze collega Joan i Marí, dat het Catalaans niet tot de officiële talen van de instellingen behoort. Mijns inziens is dat niet correct. Het Catalaans is namelijk wel degelijk een officiële taal, ook al is het inderdaad geen werktaal. Daarom vraag ik om begrip voor onze collega die enkele zinnen in het Catalaans heeft uitgesproken. Ik heb me immers in ditzelfde Parlement, tijdens het debat waarin besloten is dat het Catalaans een officiële daal zou worden, in het Latijn uitgedrukt. Welnu, het Latijn is noch een officiële taal noch een werktaal en toch zijn mijn woorden, in het Latijn, in de Handelingen opgenomen.

3-116

De Voorzitter. − De Voorzitter had toch echt gelijk toen hij zei dat het Catalaans geen officiële taal is van de Europese Unie, noch een werktaal. Dat geldt overigens ook voor het Sorbisch, een taal die gesproken wordt in de directe omgeving van mijn kiesdistrict Berlijn. We kunnen echter toewerken naar de verlening van een officiële status aan minderheidstalen, als we maar zorgen voor de nodige capaciteit in dit verband. De heer Poettering zou bereid zijn het Berlijnse dialect van mijn geboortestad als officiële taal te aanvaarden. Hartelijk dank daarvoor.

3-117

Vaidere (UEN). − (LV) Dames en heren, tijdens het kruisverhoor van onze fractie heeft de heer Barroso bewezen een ervaren en zakelijk politicus te zijn. We hebben besloten zijn kandidatuur te steunen, met name omdat de heer Barroso de Europese Unie een “unie van natiestaten” heeft genoemd. De heer Barroso heeft echter op diplomatieke wijze het antwoord ontweken op de vraag naar zijn houding ten aanzien van de toekomstige betrekkingen met Rusland. Ik wil graag benadrukken dat het een kwestie van internationaal belang is dat de bezetting van de Baltische staten, waaronder Letland, in internationaal verband erkend en veroordeeld wordt, in het bijzonder door Rusland, als opvolger van de USSR. Dit zou de betrekkingen tussen Rusland en de Europese Unie, en tevens de Europese Commissie, ongetwijfeld minder hypocriet maken. ’s Avonds gezellig praten over wodka en kaviaar, jawel, maar de volgende morgen blijkt dat Rusland een verbod heeft ingesteld op de import van voedsel uit de Europese Unie. Het onder ogen zien van de realiteit is de basis voor een werkelijk constructieve samenwerking in de toekomst. Op het moment dat de economische aspecten aan bod komen en de begroting wordt opgesteld zal ik onderstrepen dat een groter gedeelte van de beschikbare middelen gereserveerd moet worden voor de ontwikkeling van de economieën in de nieuwe lidstaten, onder meer via de structuurfondsen, daar de verschillen tussen de oude en de nieuwe lidstaten nog steeds te groot

zijn. De ontwikkeling moet worden versneld door zowel belastingmaatregelen, die onder de bevoegdheid van de lidstaten vallen, als het gebruik van de structuurfondsen voor infrastructuur, bestrijding van armoede en steun voor economische ontwikkeling. Mijnheer Barroso, wij vestigen onze hoop op uw creatief handelen in deze kwesties van belang. Hartelijk dank.

3-118

Martin, Hans-Peter (NI). - (PT) Allereerst wil ik Portugal feliciteren met zijn voetbalploeg. Uw spelers waren tijdens Euro 2004 ongetwijfeld de beste. Toch hebben ze niet gewonnen. Helaas bent u op dit moment niet de beste speler in het politieke spel, maar u gaat wel winnen. We weten echter dat het in de wereld niet eerlijk toegaat.

3-119

(DE) De vraag is echter welke conclusies u zult trekken als u wint, mijnheer de toekomstige voorzitter. Hoop koesteren kan altijd. De belangrijkste vraag die u aan u zelf zou moeten stellen is hoe het geloofwaardigheidsprobleem van politiek Europa kan worden opgelost – hoe kan de kloof tussen de perceptie van de burger en de realiteit van wat zich hier allemaal afspeelt, worden geslecht. Een gemeenschappelijk Europa wil men zeer zeker, maar op deze wijze werkt het niet. U ziet het aan de verkiezingsopkomst en aan de onwil de nodige financiële bijdragen te leveren. U zult als belangrijkste uitgangspunt moeten vaststellen dat wij veel te veel geld verspillen, dat wij met de helft van de uitgaven vaak meer resultaten kunnen boeken als we maar efficiënter zouden werken, dat we met name inzake transparantie iets zouden kunnen opsteken van het land waar u niet ongaarne over spreekt, de Verenigde Staten, en dan doel ik op de Freedom of Information Act, want één ding heeft men hier snel geleerd: geen democratie zonder transparantie. Wat dat betreft hoop ik dat na uw ambtstermijn het “Hup Portugal!” toch weer zal opklinken.

3-120

Pinheiro, João de Deus (PPE-DE). - (PT) Dr. Durão Barroso, net als in andere toespraken tot dit Parlement hebt u vandaag een boodschap van nieuwe hoop uitgesproken. U hebt vraagstukken aangestipt als het terrorisme, milieuverontreiniging, vergrijzing, regionale en sociale asymmetrie, langdurige werkloosheid, de vervreemding van het publiek van het Europese project en kwesties die verband houden met de goedkeuring van het Grondwettelijk Verdrag en de Lissabon-strategie. U hebt gezwegen over ons gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid, waarmee u de zwakte ervan alleen maar hebt onderstreept, en verder noemde u terecht de ernstige problemen waarmee we te maken zullen krijgen door de diversiteit en complexiteit van een Europa van 25 staten en binnenkort van 27 of 28 staten. Tegen deze achtergrond is het essentieel te benadrukken dat we ondanks al deze uitdagingen overeenstemming kunnen bereiken, de dialoog kunnen aangaan en bruggen kunnen bouwen. Laten we dat doen zonder dogmatisme of vooroordelen, door iedereen, arm of rijk, klein of groot,

66 21/07/2004

nieuw of oud, de mogelijkheid te bieden ons te helpen relevante parameters en doelstellingen voor Europa te formuleren. We hebben eenvoudigweg een Commissie in de stijl van Delors nodig, een Commissie met leiderschap en ambitie, maar ook een doeltreffende Commissie. Dr. Durão Barroso, zwakke mensen krijgen geen plaats in de geschiedenis, dat is nog nooit gebeurd. Ik ken uw kwaliteiten, uw capaciteiten en uw vastberadenheid, uw gezond verstand en uw gematigde opstelling. Verder bent u jong en houdt u van het parlementaire debat. Ik ben er dan ook van overtuigd dat uw ambtstermijn in Europa een nieuw tijdperk zal inluiden en dat er tussen het Parlement en de Commissie een nieuw partnerschap zal ontstaan. Dit laatste is van wezenlijk belang, wil Europa voorwaarts gaan, blijven bouwen en zich laten gelden. Daarom heb ik een vraag voor u: zou u ons uitvoeriger willen vertellen hoe u de relatie ziet tussen een sterke Commissie en een Europees Parlement dat van ons ook steeds sterker mag worden?

3-121

Wiersma (PSE). – Sorry, Voorzitter, er was verwarring maar dat is ook de nieuwigheid van een heleboel mensen in het hele nieuwe Parlement. U nog gefeliciteerd met uw verkiezing tot ondervoorzitter en meteen al voorzitter vandaag in dit belangrijke debat. Mijnheer Barroso, ik wil mij concentreren op één thema en dat is het thema van de buitenlandse politiek en het veiligheidsbeleid. Mijn fractievoorzitter heeft al een aantal vragen voor u op tafel gelegd en dat was er één van. Wij zijn van mening dat de toekomstige Europese Commissie een belangrijke bijdrage kan leveren aan de verdere ontwikkeling van een krachtige Europese buitenlandse politiek met eigen accenten. Het kan door de mogelijkheden waarover de Europese Commissie beschikt te koppelen aan die van de Raad en dan met name de Hoge Vertegenwoordiger en de voorzitter van de Commissie kan daar natuurlijk een belangrijke rol bij spelen. Wij willen een meer ambitieuze Europese Unie. Het veiligheidsbeleid is een belangrijk onderdeel en dat kan volgens ons nooit zonder meer een kopie zijn van het Amerikaanse model, laten we maar zeggen, militaire suprematie. De Europese landen vertegenwoordigen in onze opvatting een andere traditie en wij bepleiten een breed veiligheidsbeleid waarin civiele instrumenten de voorkeur krijgen en het militaire altijd het laatste redmiddel is en dan alleen op basis van besluiten van de Europese Unie. Wij willen opkomen, ook in dat kader van het bredere veiligheidsbeleid voor ontwikkeling, voor steun in ontwikkelingslanden, voor eerlijke handel en voor het aanpakken van onveiligheid maar ook voor het aanpakken van de oorzaken van onveiligheid. Conflictpreventie is voor ons een sleutelbegrip zoals multilateralisme dat ook is. Op basis daarvan moet de EU eigen keuzes durven maken, of het nu gaat om Kyoto, het Internationaal Strafhof of de aanpak van de verspreiding van kernwapens. Als het kan in samenwerking met de Verenigde Staten, en wij onderschatten het belang van een echte samenwerking niet, maar wanneer het niet anders kan, dan alleen. Ik kom nu tot een beetje het kernpunt van het debat en ook

van de vraag die nog steeds bij ons als Fractie van de Europese Sociaal-democraten leeft, de beoogd Commissievoorzitter heeft ons er niet van kunnen overtuigen dat hij ook een dergelijke autonome rol van de Europese Unie voor ogen heeft. De overgrote meerderheid van de Fractie van de Europese Sociaal-democraten was tegen de oorlog in Irak. Achteraf blijkt dat de beslissing daartoe was gebaseerd op fouten of op volledige informatie over massavernietigingswapens in Irak of de banden van Irak met Al Qaida en andere terroristische groepen, en over dat verhaal kunnen we nog dagelijks veel lezen in de kranten en elders. Een VN-mandaat ontbrak bovendien ook, dat was voor ons een belangrijk punt. Achteraf blijkt dat het heel veel moeite kost om Irak weer in het gareel te krijgen. Ook daarvan hebben wij het nodige gezegd in het afgelopen half jaar. De heer Barroso speelt als minister-president van Portugal een hoofdrol door zich op een door hemzelf gefaciliteerde Top in de Azoren als gastheer op te treden en daardoor toch de indruk te wekken dat hij zich vereenzelvigde met de voorgestelde in onze ogen eenzijdige aanpak van de Amerikanen. Daarvan heeft hij nadien geen afstand genomen. De vraag is of hij voor dezelfde keuze geplaatst, dezelfde reactie zou hebben en is dat in wezen zijn grondhouding. Dit hele punt ligt de PSE-Fractie zwaar op de maag en zal een belangrijke rol spelen bij de afweging die wij vanavond in definitieve vorm gaan maken. In het gesprek met de PSE-Fractie verwees de heer Barroso naar andere Europese minister-presidenten die ook de Amerikaanse politiek steunden; dat politici nu eenmaal een politiek verleden hebben, maar dat die ex-collega's geen kandidaat-voorzitter voor de Europese Commissie zijn speelt natuurlijk wel degelijk een rol bij het beoordelen van een kandidaat. Hij zal hopelijk begrijpen dat wij graag een voorzitter willen die zich op zijn minst kan inleven in onze benadering van de veiligheidspolitiek van de Europese Unie.

3-122

Maaten (ALDE). – Voorzitter, ook van mijn kant felicitaties aan u met uw verkiezing tot ondervoorzitter van dit Parlement. Mijnheer de kandidaat-voorzitter van de Commissie, uw voorzitterschap, mocht u het gaan bekleden, komt natuurlijk op een heel moeilijk moment. Bij de Europese verkiezingen is meer dan de helft van de kiezers thuisgebleven en de kiezers die zijn gaan stemmen, hebben voor een deel gekozen voor partijen die kritisch zijn over Europa of anti-Europees zijn. Als de kiezers iets hebben laten weten, is het dat zij tegen ons zeggen, tegen het Parlement, tegen de Raad en tegen de Commissie: zo gaat het niet langer. Het kan niet langer verder met de Europese Unie zoals die nu functioneert. Er is een huizenhoge vertrouwenscrisis en het laatste wat wij ons kunnen veroorloven is overgaan tot de orde van de dag. Het is ook om die reden dat wij zoveel kritiek hebben op de procedure die is toegepast. Dat slaat absoluut niet op uw persoon, integendeel, men heeft zich unaniem achter u geschaard en dat pleit voor u, maar die procedure past niet in het beeld wat wij van Europa moeten schetsen. U bent daarbij niet het probleem, maar u kunt wel de oplossing zijn. U kunt wel aangeven, inderdaad, het moet zo niet verder, wij

21/07/2004 67

moeten op een andere manier te werk gaan. Wij moeten een ander beeld presenteren dan dat beeld wat wij nu naar buiten brengen. De vraag is: gaat u door? Ik neem overigens aan van niet, ook door wat u eerder heeft gezegd, maar gaat u door met die achterkamersfeer, het nemen van beslissingen door ministers in "ouwejongenskrentenbrood-stijl" of zegt u ook net als al die burgers, "inderdaad zo gaat het niet langer." Een tweede vraag, moeten wij u op uw woorden of daden geloven? In uw woorden zit iets van "voor elk wat wils", hetgeen ik mij goed kan voorstellen als een kandidatuur speelt. Voor uw daden heb ik veel respect, u voert een economisch beleid of u hebt een economisch beleid gevoerd in Portugal dat ook de Unie nodig heeft. Uw buitenlands beleid - en daarin verschil ik van mening met de vorige spreker -, is uitstekend, dat zijn zaken zoals we die nodig hebben. Ik hoop dat ik uw daden kan geloven, meer dan uw woorden. Ten slotte, nog één vraag. U hebt gezegd meer vrouwen in de Commissie, ik vind dat een zeer goed standpunt. Vooral als Nederlandse liberaal interesseert mij wat u doet als een land een goede vrouwelijke kandidaat heeft; zegt u dan ook tegen die lidstaat, die vrouw moet het worden? U hebt misschien wel goede mannelijke kandidaten, maar die vrouw die moet het worden. Zet u dan uw zin door, zelf als het misschien gaat om het land dat op dit moment het voorzitterschap van de Unie bekleedt?

3-123

Lundgren (IND/DEM). - (SV) Mevrouw de Voorzitter, bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni was de opkomst erg laag en eurosceptische partijen hebben grote successen geboekt. Opiniepeilingen laten zien dat in de meeste lidstaten de bevolking minder vertrouwen heeft in de EU en haar instellingen dan voorheen. De legitimiteit van de Europese Unie wordt geleidelijk ondermijnd. Waarom gebeurt dat? Er zijn twee belangrijke verklaringen. Ten eerste komt door de ontwikkelingen binnen de EU de politieke macht nog verder van de bevolking af te staan. Ten tweede groeit de overtuiging dat EU-middelen verloren gaan door verspilling en corruptie. De nieuwe Zweedse partij, de Junilijst, die ik vertegenwoordig, heeft op deze beide punten campagne gevoerd. Wij hebben een krachtig politiek mandaat gekregen om te voorkomen dat er voortdurend politieke macht van de lidstaten naar Brussel wordt overgedragen en om ertoe bij te dragen dat het geld van de Europese belastingbetalers efficiënt en op integere wijze wordt gebruikt. De Commissie moet zich niet steeds op nieuwe terreinen begeven. Wij willen niet dat de werktijden van artsen op EU-niveau worden geregeld. Wij willen niet dat het jachtbeleid in EU-verband wordt uitgewerkt. Wij willen geen gemeenschappelijk belastingbeleid of sociaal beleid. De permanente centralisering en bureaucratisering van de politieke macht vormt een bedreiging voor de toekomst van Europa. De geweldige successen die Europa op economisch, wetenschappelijk

en sociaal gebied heeft geboekt, zijn voor een groot deel te danken aan institutionele concurrentie tussen kleine politieke eenheden die constructieve oplossingen voor problemen zochten. De wieg van Europa lag in het oude Griekenland met zijn kleine stadsstaten. Tijdens de Renaissance kende het noorden van Italië onafhankelijke stadsstaten en in de achttiende en negentiende eeuw was er een hele reeks Duitse staten. Zij hebben grote dingen bereikt in de geschiedenis van Europa. De industriële revolutie begon in Engeland met slechts enkele tientallen miljoenen inwoners. De Junilijst roept de voorzitter van de Commissie op gedurende zijn ambtstermijn werk te maken van politieke decentralisatie. Dit betekent dat de bezem door de Europese instellingen moet worden gehaald en dat deze efficiënter moeten gaan functioneren.

3-124

Mussolini (NI). – (IT) Mijnheer de Voorzitter, ik wil de kandidaat, de heer Barroso, graag gelukwensen. U hebt gezegd dat wij, de 732 leden van het Europees Parlement, de stem van het volk vertegenwoordigen, om vervolgens te verklaren dat we weinig gelegenheid zullen hebben om te spreken tenzij we lid zijn van een fractie. Dit is zeer ondemocratisch. Ik moet zeggen dat ik zeer ingenomen was met bepaalde onderdelen van uw bijdrage, vooral waar u het had over de bestrijding van discriminatie en de bevordering van gelijke kansen. Ik heb iemand ook horen zeggen dat de Raad geen slippendrager van de Commissie mag zijn en dat de Commissie en het Parlement geen slippendragers van de Raad mogen zijn. Ik ben er van mijn kant vooral op gebrand te voorkomen dat Europa als slippendrager van de Verenigde Staten fungeert. Dat is het allerbelangrijkste, aangezien dit tot op dit moment wel het geval is geweest. We moeten de politieke rol van Europa versterken, net zoals we de christelijke waarden die ons in Europa verenigen moeten verdedigen en moeten strijden voor de maatschappelijke kwesties die in mijn ogen het belangrijkste zijn. Zo horen we maar weinig over het kind in het algemeen en zeer weinig over kinderen die worden uitgebuit, verkracht en gebruikt als kindsoldaten in oorlogen. Ik zou daarom iedere maatregel van uw kant in verband met deze zaken zeer op prijs stellen, en dan vooral waar het gaat om de maatschappelijke kwesties die ik noemde.

3-125

Grossetête (PPE-DE). – (FR) Mevrouw de Voorzitter, staat u mij toe u allereerst te zeggen dat het mij ten zeerste verheugt u tegenover mij in de voorzittersstoel te zien zitten, en u te feliciteren met uw verkiezing. Mijnheer Barroso, ik heb uw woorden aandachtig beluisterd en ik waardeer uw visie op Europa en op de rol die is weggelegd voor de Europese Commissie, een Commissie die sterk dient te zijn en die wel een kleine verjonging kan gebruiken. Ik denk dat u een ander

68 21/07/2004

imago kunt geven aan deze instelling, waarover niet altijd even positief gedacht wordt door onze medeburgers, die continu geïnformeerd willen worden over de communautaire werkzaamheden en duidelijk uitgelegd willen krijgen wat de vooruitzichten zijn en welke uitdagingen er liggen. De komende vijf jaar zitten vol met uitdagingen. Ik wil er slechts vier noemen: de goedkeuring van de Grondwet, de financiële richtsnoeren, het werkgelegenheidsbeleid en de legitieme vragen die rijzen ten aanzien van de toetreding van Turkije. Een niet aflatende inzet voor de ontwerp-Grondwet zou een grote steun betekenen voor de lidstaten en hun vertegenwoordigers, die de enorme verantwoordelijkheid zullen krijgen om dit ontwerp aan hun medeburgers voor te leggen teneinde hun instemming met de Grondwettekst te verkrijgen. Een functionerend Europa doet misschien minder, maar doet dat wel beter; dat is een Europa dat vooruitgang boekt, dat zijn begroting in de hand weet te houden en dat doelmatig met geld omspringt door zich de middelen te verschaffen waar het beleid om vraagt. Het zou nergens toe dienen om richtsnoeren voor te stellen zonder van tevoren over het financiële plaatje na te denken, noch om onmisbare uitgavenposten te bevriezen. De begroting moet het mogelijk maken zonder de oude lidstaten te benadelen de tien nieuwe landen te steunen en bij te dragen aan het scheppen van voorwaarden die gunstig zijn voor groei. Wij rekenen op u om het regionale beleid van Europa te handhaven. Tegelijkertijd zal de Europese Commissie het economisch beleid een nieuwe impuls moeten geven. Die nieuwe impuls voor de economie kan niet worden bewerkstelligd met starre instrumenten waarmee de lidstaten worden opgesloten in een boekhoudkeurslijf en de Europese ondernemingen gebonden worden aan regels die het hun onmogelijk maken zich te ontwikkelen op de wereldmarkt. Ons beleid moet kunnen worden aangepast aan de eisen van de huidige economische omstandigheden. Het welslagen van de Unie is evenmin mogelijk zonder de instemming van haar volkeren, die beter zouden willen begrijpen wat de Gemeenschap doet. Jammer genoeg hebben zij de indruk dat alles buiten hen om wordt besloten. De toetreding van Turkije is daar een treffend voorbeeld van. Alles zou al van tevoren beslist zijn. Ik wil dat niet geloven. Er moet een open debat zijn en onze medeburgers willen daar rechtstreeks in participeren. Ik hoop dat de nieuwe Europese Commissie ook naar de jeugd zal luisteren, de jeugd die in al haar dynamiek en optimisme bij uitstek Europees is. De jongeren van vandaag zullen het Europa van morgen dragen. Wij leven vandaag in een wereld waarin alles erg snel gaat, waarin nieuwe generaties ongeduldig zijn en op korte termijn concrete resultaten willen kunnen zien. Mijnheer Barroso, ik hoop dat u niet alleen morgen succes zult hebben, maar ook en vooral gedurende de vijf jaar dat u vervolgens aan het hoofd zult staan van de

Europese Commissie. Weest u niet te toegeeflijk jegens de Raad; het is de Raad die Europa vaak laat vastlopen. Het Parlement zal uw bondgenoot zijn indien u een koers weet te varen waarmee u tegemoetkomt aan de wensen van onze medeburgers.

3-126

Barón Crespo (PSE). – (ES) Mevrouw de Voorzitter, dames en heren, mijnheer Durão Barroso, in de lange mars naar Europese integratie verschijnt u voor dit Parlement met het verzoek om de gelegenheid te krijgen de volgende fase te leiden. U koos ervoor uw rede te beginnen met een toepasselijk citaat van Jean Monnet, waarin hij spreekt van het stimulerende karakter van de bouw van deze supranationale democratie waarvoor we ons gezamenlijk inspannen, en ik waardeer zijn moedige, krachtige visie. Ik weet niet of u ook een gifkelk hebt ontvangen, maar u hebt zeker een stap vooruit gemaakt in de Poolse landdag die nog steeds gaande is in de Raad, nadat verschillende mensen zijn gesneuveld tijdens een debat dat heeft plaatsgevonden achter gesloten deuren. U hebt deze stap genomen en verschijnt hier vandaag. Daarom denk ik dat het een belangrijke stap is. Ik wil in verband hiermee een aantal opmerkingen maken – en die zijn niet alleen aan u gericht maar ook aan de leden van de PPE-DE-coalitie – want wij zijn bezig de zaken op politiek en constitutioneel vlak te vernieuwen. De heer Poettering heeft meerdere malen, door middel van veto's, aanspraak gemaakt op het recht van zijn politieke familie, als grootste minderheid - zijn coalitie is namelijk een minderheid, zij het de grootste Europese minderheid - om een kandidaat voor te dragen. Dat is gelukt. Nu bevinden wij ons in een andere politieke fase. Nu moet u een meerderheid in dit Parlement voor u zien te winnen; dat is het karwei waaraan u nu begint. Ik kan u zeggen dat ik vind dat we een belangrijke taak uitvoeren en, om het maar eens te zeggen in woorden die voor ons Iberiërs duidelijk zijn, vandaag vraagt u ons om een kans. Of u die verdient of krijgt valt nog te bezien. Laat mij in ieder geval een aantal bezwaren noemen die wij socialisten hebben, bezwaren die ik eerder al bekend heb gemaakt en waarover ik het met een aantal gemeenschappelijke vrienden heb gehad. Ten eerste staat u aan het hoofd van een sociaal-democratische partij die eerst tot de fractie van de liberalen heeft behoord en zich vervolgens bij de PPE-DE-Fractie in dit Parlement heeft aangesloten. U hebt nooit aangeklopt bij de fractie van de sociaal-democraten. Het is niet mijn bedoeling hier aanspraak te maken op een soort ‘copyright’, maar u zult toch moeten erkennen dat hierdoor een zekere mate van verwarring ontstaat. U hebt ook kort verwezen naar de Lissabon-strategie die in mei 2000 onder het Portugese voorzitterschap is goedgekeurd, met Antonio Guterres als voorzitter. U zult het, met het oog op wat er in Portugal is gebeurd en op wat de heer Balkenende vanmorgen heeft gezegd, met mij eens zijn dat de grote

21/07/2004 69

vraag waar wij ons voor gesteld zien luidt hoe we de Lissabon-strategie dienen op te vatten. Wij willen een sterk concurrerende economie die een grote technologische ontwikkeling kent, maar wij streven ook naar cohesie en naar bescherming en modernisering van ons sociaal model. Op dit punt zijn wij het niet met elkaar eens, afgaand op wat u in Portugal hebt gedaan. Daarom geloof ik dat u vandaag hier verschijnt met het verzoek om een kans te krijgen, en wij socialisten zullen vandaag overleggen of het gepast is u die kans te bieden. In ieder geval zal het proces vandaag nog niet afgelopen zijn. U zult een kandidaat blijven totdat de nieuwe Commissie aan ons is voorgesteld, totdat alle commissarissen gehoord zijn en totdat er in oktober een programma aan dit Parlement is gepresenteerd, met een investituurdebat. Dat is de gang van zaken. Misschien zal u de gevraagde kans geboden worden, maar daarvoor moet u eerst een meerderheid verzamelen, en de Sociaal-democratische Fractie in het Europees Parlement is hiervoor zonder meer van essentieel belang.

3-127

Golik (NI). − (PL) Mevrouw de Voorzitter, allereerst wil ik de nieuwe Voorzitter van harte gelukwensen met zijn verkiezing. Mijnheer de kandidaat-voorzitter van de Commissie, dames en heren, met grote blijdschap ontvingen wij in Polen en in mijn partij eind juni het nieuws dat u ingegaan bent op het verzoek u kandidaat te stellen voor het voorzitterschap van de Europese Commissie. Het doet ons plezier u in deze zaal te ontmoeten en voor u te kunnen stemmen. In het Europees Parlement vertegenwoordig ik Polen en mijn kiezers. In Polen vertegenwoordig ik een paar honderdduizend voornamelijk kleine en middelgrote ondernemingen, als onderdirecteur van de Nationale Kamer van Koophandel, een functie die ik al geruime tijd bekleed. Sinds jaar en dag bestaat er tussen ondernemers in Polen en in Europa veel discussie over de manier waarop de Kamers van Koophandel en Industrie functioneren. Zo hebben de Kamers in sommige landen een vrijwillig, in andere landen een verplicht karakter, en ze zijn in meerdere of mindere mate in de structuren van de overheid en de economie verankerd. In de strategie van Lissabon is neergelegd dat de Europese Unie haar concurrentievermogen dient te vergroten. Daarvoor dient zij alle beschikbare middelen in te zetten. Dat is in het bijzonder van belang als het gaat om de concurrentie met de economie van de Verenigde Staten, waar bedrijfsorganisaties een grote rol spelen en alle noodzakelijke ondersteuning krijgen. Wij zijn van mening dat de Kamers van Koophandel en Industrie, die al sinds de Napoleontische tijd een vaste plaats in Europa innemen, een instrument vormen dat onvoldoende wordt benut. Daarom richt ik mij tot u, mijnheer Barroso, met het verzoek tijdens uw komende mandaat bijzondere aandacht te schenken aan deze

kwestie. Ook hoop ik dat u ervoor zult zorgen, voorzover u daartoe in staat bent, dat de EU-instellingen meer middelen en meer taken toewijzen aan de Kamers van Koophandel en Industrie, opdat deze de communautaire middelen ontvangen waarop zij recht hebben en ten volle hun rol kunnen vervullen in het kader van de strategie van Lissabon. Mijnheer Barroso, wij wensen u veel succes toe op alle werkterreinen die verband houden met uw nieuwe functie. Wij rekenen erop dat u bijzondere aandacht zult besteden aan instellingen die ondernemers bij elkaar brengen. Tot slot: mocht u klachten ontvangen over het feit dat er niet genoeg piloten zijn, bedenkt u dan dat er ook in Polen uitstekende navigatoren zijn.

3-128

Mayor Oreja (PPE-DE). – (ES) Mevrouw de Voorzitter, mijnheer Durão Barroso, ik zou graag willen beginnen met de heer Durão Barroso geluk te wensen met de inhoud van de mededeling van vanmiddag, en ik wil mijn tevredenheid uiten over het feit dat hij de kandidaat is die is voorgedragen als voorzitter van de Europese Commissie. U hebt de spijker op de kop geslagen. Dit is niet zomaar een moment, dit zijn geen gewone omstandigheden en het is niet zomaar een Commissie die u de komende jaren gaat leiden. Er zijn minstens drie redenen waarom deze situatie zo bijzonder is. De eerste reden is de uitbreiding – ik weet niet of we ons wel goed realiseren dat dit de eerste Commissie van na de uitbreiding zal zijn. De tweede reden is dat vijf jaar geleden, toen het mandaat van de vorige Commissie begon, de verschrikkelijke terroristische aanslagen van 11 september en die van 11 maart in Madrid nog niet hadden plaatsgevonden. En de derde reden is dat tegen de achtergrond van deze gebeurtenissen de opkomst bij de Europese verkiezingen verder is gedaald. Om deze redenen zou het misschien het beste zijn om zogezegd een pauze in te lassen in onze reis. Maar de politiek kent geen pauzes en in de Europese Unie kunnen we niet halt houden of pauzeren. In plaats van een pauze te nemen moeten we daarom dieper nadenken dan ooit tevoren, zodat we ook hoger kunnen mikken dan ooit tevoren in onze benadering van de toekomst van de Europese Unie. Ik denk dat iedereen het vanmiddag eens is met deze conclusie: we hebben allen gezegd dat we de Europese instellingen sterker moeten maken en we hebben allen benadrukt dat we vooral de Commissie sterker moeten maken. Hier zijn we het allemaal over eens. De vraag is echter hoe we de Commissie sterker kunnen maken. U hebt het ook erg goed geformuleerd: het gaat er niet om dat de Commissie veel bevoegdheden heeft, maar dat zij in staat is te leiden, te sturen, te organiseren en prioriteiten te stellen. Belangrijkste punt voor mij zijn twee sleutelkwesties die u vanmiddag hebt aangestipt: ten eerste dat de

70 21/07/2004

Commissie boven alles in staat moet zijn om het werk van de ministers van de naties die de Europese Unie vormen te leiden, sturen en organiseren; ten tweede dat er geen sprake kan zijn van een buitenlands beleid voor de Europese Unie zolang we niet beschikken over een solide intern beleid waarmee we de gemeenschappelijke problemen die we als Europeanen delen, kunnen aanpakken. De vraag voor morgen luidt daarom: hoe kunnen we de Commissie sterker maken? Door de voorzitter van de Commissie met onze stem sterker te maken of door hem met onze stem te hekelen? Het lijdt voor mij geen twijfel dat het om de Commissie sterker te maken nodig is dat de voorzitter van de Commissie kan rekenen op de volledige steun van het gehele Parlement en om deze reden stel ik voor dat we, wanneer we morgen over de benoeming van deze kandidaat stemmen, persoonlijke overwegingen en ideologische kwesties opzij zetten en vooral denken aan institutionele stabiliteit.

3-129

Napoletano (PSE). – (IT) Mijnheer de voorgedragen voorzitter, tijdens de hoorzitting met de Sociaal-democratische Fractie in het Europees Parlement heb ik u een vraag gesteld over buitenlands beleid en met name over de omstandigheden die ertoe hebben geleid dat u het besluit tot unilateraal ingrijpen in Irak hebt gesteund. U gaf als antwoord dat u, omdat u politicus bent en geen technocraat, op dat moment een mening moest geven en een standpunt moest innemen. Dit betekent dat u met uw kandidatuur wilt bijdragen aan de politisering van het politieke leven van Europa. Dit idee hebt u uitdrukkelijk en herhaaldelijk onderstreept, ook vandaag. Toch ben ik bang dat dit niet de redenering is die de regeringen heeft bewogen u voor te dragen, want u weet zelf al te goed dat politiek de ontwikkeling van een bepaalde dialectiek veronderstelt, aan de hand waarvan de burgers kunnen begrijpen wat de alternatieven zijn en de verschillen tussen standpunten kunnen beoordelen, vooral wanneer het gaat om fundamentele zaken als oorlog en vrede. Dit is ook de reden waarom veel jongeren wegblijven van de verkiezingen: ze begrijpen niet goed welke alternatieven hun door de politiek geboden worden. De zaak die ik vandaag met u aan de orde wil stellen is echter van een andere maar niet minder belangrijke aard. U zult ervan op de hoogte zijn dat het Parlement op 22 april van dit jaar een resolutie heeft aangenomen over de risico's van schending in de Europese Unie, en met name in Italië, van de vrijheid van informatie. Sinds die stemming heeft er in Frankrijk en in de toetredende lidstaten een duidelijke ontwikkeling naar verdergaande mediaconcentratie plaatsgevonden, terwijl er in Italië een wet inzake belangenconflicten is aangenomen waarbij de controle van televisiestations toch in handen van de premier blijft. Het Europees Parlement had juist gehoopt dat er juridische instrumenten zouden worden ingevoerd waarmee het politieke figuren of kandidaten verboden zou worden om over rechtstreekse belangen in de informatiesector te beschikken. Verder was er een

paar dagen geleden het vreselijke nieuws van de moord op twee journalisten in Rusland, en u weet natuurlijk hoe ernstig de toestand van de persvrijheid is in bepaalde landen waarmee we internationale betrekkingen onderhouden. Daarom, mijnheer Barroso, heb ik een zeer specifieke vraag voor u en ik hoop dat uw antwoord net zo duidelijk zal zijn. Bent u van plan gevolg te geven aan het verzoek van het Europees Parlement terzake, met andere woorden: bent u voornemens de opstelling van een ontwerp-richtlijn inzake de bescherming van het pluralisme in de media ter hand te nemen? Denkt u dat u deze toezegging nu zou kunnen doen? U hebt immers verklaard in partnerschap met het Parlement meer belang, prestige en autonomie te willen verlenen aan de Commissie ten opzichte van de Raad. Als dit Huis morgen vóór uw verkiezing stemt, zal deze kwestie dan worden opgenomen in het programma dat u in oktober zult presenteren?

3-130

Ferber (PPE-DE). – (DE) Mevrouw de Voorzitter, mijnheer de kandidaat-voorzitter van de Commissie, dames en heren, waar gaat het morgen om bij de stemming? Morgen, het is al door velen onder ons gezegd, gaat het om ons vertrouwen. Het is een vertrouwenskwestie. Denken we dat de kandidaat van de Raad erin zal slagen de taken te volbrengen die ons de komende vijf jaar te wachten staan? Denken wij dat hij, als hoeder van de Verdragen, erin zal slagen in het spanningsveld tussen Raad, Parlement en Commissie zijn rol goed te vervullen? Ik heb alle vertrouwen in onze kandidaat en ik ben ervan overtuigd dat hij het gerechtvaardigde vertrouwen zal verkrijgen van een meerderheid van het Parlement. Dit vertrouwen mag uiteraard niet worden beschaamd. Kan de kandidaat zich onafhankelijk blijven opstellen bij de samenstelling van zijn ploeg? Het is onaanvaardbaar dat bepaalde lidstaten enkel met uw benoeming akkoord wilden en willen gaan in ruil voor een voor hen gunstige verdeling van de portefeuilles in de Commissie. Ik vertrouw erop dat u zich onafhankelijk genoeg opstelt om te voorkomen dat er zekere automatismen in werking treden. Overigens hebt u dat vandaag al heel duidelijk gezegd. We staan voor een periode waarin we ons niet langer in een permanente Intergouvernementele Conferentie zullen bevinden, maar waarin wij politiek Europa nieuw leven zullen moeten inblazen. De komende maanden zullen we met elkaar het werkprogramma moeten opstellen. Ik hoop dat u daarbij nauw zult samenwerken met het Europees Parlement en ik vertrouw erop dat u deze samenwerking zult doen slagen. We zullen immers samen het antwoord moeten vinden op veel vragen. Hoe kunnen wij het begrip subsidiariteit nieuw leven inblazen? Hoe kunnen we ervoor zorgen dat alleen daar waar het echt om Europa gaat regelingen worden opgesteld en dat de rest als vanzelfsprekend wordt overgelaten aan de lidstaten, de regio’s en de plaatselijke

21/07/2004 71

autoriteiten? Hoe kunnen we ertoe bijdragen dat het concurrentievermogen in Europa wordt verbeterd? In dit verband verzoek ik de Commissie, als zij in functie is getreden, na te gaan of er geen voorstellen van de oude Commissie zijn die maar beter ingetrokken kunnen worden. Laat ik het chemicaliënbeleid noemen. Dat stemt niet overeen met de Lissabon-strategie, die voorschrijft dat “het concurrentievermogen verbeterd moet worden”. We zullen het dus over een andere boeg moeten gooien. En dan het Financieel Reglement. Wij vinden het vervelend dat wij niet meer in staat zijn om hetgeen de wetgever, het Parlement en de Raad, inzake de begroting besluit, waar te maken. Als gevolg van het Financieel Reglement, de Commissie en administratieve regelingen zijn we dermate met handen en voeten gebonden dat de wil van de wetgever niet meer kan worden vervuld. Wij verwachten dat u initiatieven op dit vlak zult ontplooien. Ik hoop dat u ons vertrouwen niet zult beschamen en dat wij er eensgezind voor zullen zorgen dat Europa de komende vijf jaren de juiste koers vaart, zodat binnen vijf jaar het vertrouwen van de burgers in Europa kan terugkeren.

3-131

VOORZITTER: DE HEER FRIEDRICH Ondervoorzitter

3-132

Poignant (PSE). – (FR) Mijnheer de minister-president, niemand heeft u nog zo genoemd! Het is ook niet gemakkelijk om te weten hoe u aan te spreken: kandidaat, kandidaat-voorzitter, of gewoon mijnheer Barroso... het feit dat u bent aangewezen maakt uw status hier in dit Parlement op zich al ietwat problematisch en wekt een zekere gêne. U heeft tegen ons gezegd: “Als u mij deze week benoemt, dan krijgt u volgend jaar mijn programma.” Voor een Parlementslid zijn aanpassingen altijd ingewikkeld. Ik heb echter waardering voor het feit dat u verwees naar de kiezers die niet naar de stembus zijn gegaan. U heeft ons namelijk verteld dat wij weliswaar 450 miljoen inwoners vertegenwoordigen, maar dat wij verkozen zijn door 150 miljoen kiezers, terwijl 200 miljoen kiezers thuis zijn gebleven. Hoe denken zij vandaag de dag, na een halve eeuw – ook al hebben ze die niet allemaal meegemaakt – over Europa? Wat ís Europa nu uiteindelijk voor hen? Het is een belofte die is nagekomen: de vrede, die is er; de democratie is bereikt; de markt is verwezenlijkt; en de euro hebben velen van hen in hun portemonnee. Vandaag is het uw probleem zowel als het onze om zin te geven aan de toekomst. Voor mij en voor anderen staat het sociale vraagstuk centraal. U heeft dit wel genoemd, maar naast nog veel andere punten. Welnu, als u dit vraagstuk niet op de eerste plaats stelt door alle onderwerpen die wij in onze fracties hebben aangesneden in dat kader te plaatsen, dus openbare dienstverlening, belastingharmonisatie, sociale rechten, enzovoorts, dan zal er zeker onrecht, ongelijkheid en werkeloosheid blijven, maar bovendien zullen onze medeburgers, die steunen op de verworvenheden van de afgelopen vijftig jaar, steeds verder af komen te staan

van de kern van Europa. Het is uw plicht een nieuwe bladzijde in onze geschiedenis te schrijven. Ik moet bekennen dat ik een ontevreden gevoel blijf houden.

3-133

Titley (PSE). – (EN) Mijnheer de Voorzitter, zoals de meeste sprekers naar ik aanneem met mij eens zullen zijn, bevindt Europa zich sinds de Europese verkiezingen in de beklaagdenbank. We moeten nu immers bewijzen dat we de steun van onze burgers waard zijn. Dat doen we niet door eindeloos te praten over processen of door obscure institutionele debatten te voeren, noch door bloemrijke toespraken te houden over de betekenis van “Europa”. Nu er een akkoord ligt over het Verdrag voor een Europese Grondwet, moeten we ons concentreren op de vraag wat Europa doet in plaats van op de vraag hoe Europa dit doet. We moeten aantonen dat Europa voor al onze burgers voordelen oplevert en daarom zou ik graag zien dat de voorzitter van de Commissie een man van actie is, niet een man van mooie woorden of hoogdravende speeches. De hoogste prioriteit – en ik erken uw inzet op dat terrein, mijnheer Barroso – moet het creëren van banen zijn. We moeten uitvoering geven aan de aanbevelingen van de heer Wim Kok. We moeten het creëren van banen stimuleren. We moeten een beleid voeren dat werken lonend maakt en we moeten geld besteden aan het opleiden en omscholen van onze werknemers en ze niet simpelweg werkloos houden. We moeten de mensen die zich in de marge van de samenleving bevinden betrekken bij de maatschappij. Europa heeft immers al zijn burgers nodig om te kunnen floreren. We moeten investeren in onze mensen, omdat er zonder sociale rechtvaardigheid geen sprake kan zijn van economische efficiëntie. Verder moeten we blijven vasthouden aan de eis dat de Europese wetgeving daadwerkelijk wordt gehandhaafd in alle lidstaten. In de vorige Commissie heeft commissaris Kinnock uitstekend werk verricht met betrekking tot het hervormen van de procedures van de Commissie. Ik hoop dat u, mijnheer Barroso, als u tot voorzitter wordt gekozen, ervoor zult zorgen dat dit werk wordt voortgezet en afgerond, zodat er een moderne Commissie komt die bereid is verantwoording af te leggen en garandeert dat er op alle niveaus sprake is van eerlijke praktijken.

3-134

Costa, António (PSE). - (PT) Mijn beste dr. José Manuel Durão Barroso, ik wil u graag welkom heten in onze eigen taal en in de hartelijke sfeer die de vele jaren kenmerkte dat u en de Portugese socialisten tegenover elkaar stonden. Uiteraard zijn uw persoonlijke kwaliteiten hier niet in het geding. Ik ken u goed genoeg om te kunnen zeggen dat u over de kwaliteiten beschikt die nodig zijn om het voorzitterschap van de Commissie te vervullen, en ik heb een voldoende onafhankelijke geest om dat openlijk uit te spreken. Verder zijn we zeer ingenomen met het feit dat een van onze landgenoten deze post gaat bekleden, ten eerste omdat andere

72 21/07/2004

Portugese burgers zoals commissaris António Vitorino ook voor deze functie in aanmerking hadden kunnen komen en ten tweede omdat het in dit Parlement ons beider plicht is de gemeenschappelijke belangen van de Europese burgers te vertegenwoordigen. In het geding is uw politieke programma voor Europa. Toen u nog minister-president van Portugal was, verschilden we al met u van mening over drie fundamentele en verreikende kwesties: de oorlog in Irak, de herziening van het Stabiliteits- en groeipact en de vermindering van de aandacht voor de sociale dimensie van de Lissabon-agenda. Ik wil u dan ook heel direct vragen in hoeverre het programma van u als Commissievoorzitter op deze drie gebieden verschilt van uw optreden als minister-president. Wij hopen dat we na uw antwoord anders tegen uw huidige programma kunnen aankijken dan tegen de maatregelen die u als premier van Portugal hebt genomen.

3-135

Itälä (PPE-DE). - (FI) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer Barroso, we weten allemaal dat de EU zich de komende vijf jaar voor enorme uitdagingen gesteld ziet. We hebben boven alles leiderschap en deskundigheid nodig en ik weet dat de heer Barroso beide in zich verenigt. Zijn verkiezing weerspiegelt vooral, en op de juiste wijze, de uitslag van de Europese verkiezingen binnen de context van het democratische systeem van de EU. Ook vertegenwoordigt de heer Barroso de kleine lidstaten en de perifere regio's, wat een uitstekend signaal naar buiten toe is. Laten we echter niet vergeten dat ons werk, dat volop in de belangstelling staat, een internationaal karakter moet hebben en niet op partijen of instellingen gebaseerd mag zijn. Tevens moeten we doorgaan met onze inspanningen om de Unie dichter bij haar burgers te brengen. Boven alles moet de nieuwe Commissie zich inspannen om de economische welvaart te vergroten, nieuwe arbeidsplaatsen te scheppen en het concurrentievermogen te verbeteren, in overeenstemming met de Lissabon-strategie. Vandaag de dag is met name de veiligheid van onze burgers een belangrijk punt van zorg; ook daarmee moet de Commissie zich gaan bezighouden. Wat we nodig hebben, is een sterk, maar vooral functioneel Europa. Door in te stemmen met de benoeming van de heer Barroso toont dit Parlement de Europese burgers dat democratie wel degelijk kan werken in een uitgebreide EU en dat de instellingen van de Unie samen voorwaarts kunnen gaan. Mijnheer Barroso, in de Finse pers is de functie van voorzitter van de Europese Commissie de zwaarste baan in Europa of misschien wel in de hele wereld genoemd. Dat is zeker waar, maar ik weet dat u uw taak op integere wijze zult vervullen. Ik wens u alle succes en hoop dat u geduld zult oefenen en nieuwe ideeën zult ontwikkelen wanneer de lastige uitdagingen van de toekomst op uw pad komen. Ik ben ervan overtuigd dat dit Parlement morgen volledig achter u zal staan. (Applaus)

3-136

Cesa (PPE-DE). – (IT) Mijnheer de Voorzitter, mijnheer de voorgedragen voorzitter van de Europese Commissie, dames en heren, het is mij een grote eer, als nieuw lid van het Parlement, om vandaag het woord te voeren in een belangrijk debat als dit, in mijn functie van ondervoorzitter van de Fractie van de Europese Volkspartij (Christen-democraten) en Europese Democraten. Geachte voorgedragen voorzitter, het Europa dat u beschreef is gebaseerd op een evenwicht tussen integratie en intergouvernementele dialoog en deze visie steun ik en juich ik toe. U zult namelijk aan het roer staan van een Europa dat een beleid nodig heeft dat is geconcentreerd op het evenwicht tussen nationale en supranationale autoriteiten en waarmee het mogelijk is om op doeltreffende wijze op te treden in multilaterale forums en op afgelegen locaties binnen het Europa van na de uitbreiding. Mijnheer Barroso, ik weet zeker dat u in staat zult zijn de belangen van de kleine en grote landen met elkaar te verzoenen, en dat u tegelijkertijd een essentieel mediterrane dimensie zult weten te handhaven in de Europese identiteit. Voorts hebben wij waardering voor uw vermogen om het proces van integratie te verankeren in onze gemeenschappelijke Atlantische identiteit. Of het nu gaat om de veiligheid op de wereld, het economisch beleid of het Midden-Oosten, de belangen die we delen met onze Atlantische partner mogen niet worden vergeten. Mijnheer Barroso, de Unie die u wilt helpen consolideren is vastgelegd in de Europese Grondwet, maar ze zou pas volledig vastgelegd zijn als we in die tekst een onbetwistbaar feit hadden opgenomen, namelijk dat het voornaamste bindende element besloten ligt in de christelijke wortels van Europa. Wij zullen nooit ophouden dit te zeggen. Europa dient zich echter ook te wijden aan de hervorming van de besluitvormingsprocessen en van de instellingen. Het hoge tempo van de economie in de geglobaliseerde samenleving vraagt hierom. De Europese Grondwet is reeds een stap in de goede richting, maar in afwachting van de ratificatie door de lidstaten kunnen en mogen wij niet werkloos aan de zijlijn blijven staan. Het Parlement, de Raad en de Commissie hebben onlangs een belangrijke interinstitutionele overeenkomst goedgekeurd onder de titel 'Een betere wetgeving', die, indien volledig toegepast, onder andere een eenvoudigere en transparantere dialoog tussen de instellingen mogelijk zal maken en het ontstaan van zinloze wetgeving zal voorkomen. Hiertoe zal optimaal gebruik gemaakt worden van alternatieve instrumenten zoals zelfregulering en coregulering en zullen definitieve tijdschema's voor de omzetting van wetgeving door de lidstaten vastgelegd worden. Deze overeenkomst zou ook de rechten van het Parlement garanderen. Mijnheer de voorgedragen voorzitter, ik weet zeker dat de Commissie die u gaat leiden haar rol in de uitvoering

21/07/2004 73

van deze interinstitutionele overeenkomst ook volledig zal vervullen. Om dit te realiseren moet zij een sterk team vormen dat in staat is om ondernemend en onafhankelijk op te treden. Mijnheer Barroso, er wacht u een zware maar belangrijke taak. Wij willen u van harte succes wensen met uw werk en wij verzekeren u dat u op onze krachtige steun en loyaliteit kunt rekenen.

3-137

Dehaene (PPE-DE). – Voorzitter, ik denk dat de voorgedragen Commissievoorzitter zich er terdege van bewust is dat de volgende Commissie voor grote uitdagingen staat, waarvan de uitbreiding met tien nieuwe landen die moet worden omgezet in een integratie van deze tien nieuwe landen in de Unie, niet de geringste is. Sommigen vrezen dat dit kan leiden tot een verwatering van de Unie. Dat hoeft echter niet het geval te zijn; de Grondwet, zoals we ze uitgewerkt hebben in de Conventie, heeft juist tot doel dit te vermijden, onder meer door een versterking van de communautaire methode. In afwachting van deze Grondwet is het vooral de Commissie die dit moet waarmaken, want ze speelt daarin een heel centrale rol. Zij is de hoedster van de Verdragen, zij moet het algemeen Europees belang verdedigen. Persoonlijk heb ik altijd in de Conventie verwoord, en iedereen weet dit van mij, dat de Commissie in haar huidige vorm te talrijk is om als een hecht college te kunnen functioneren. Anderzijds geloof ik dat, indien die Commissie met 25 leden echt wil werken, dit alleen maar kan met een sterk voorzitterschap dat alle prerogatieven die het Verdrag aan dat voorzitterschap geeft, ook gebruikt. Ik was blij te horen dat u dit van meet af aan in de samenstelling van de Commissie van plan bent, maar ik denk dat de Raad vooral controle daarop zal uitoefenen en dat ook dit Parlement, dat u vanaf het begin de autoriteit toont, de onafhankelijkheid van de Commissie verdedigt en de volle bevoegdheid van de Commissievoorzitter uitspeelt. Een tweede punt waar u dit zult moeten tonen, is inzake het financieel pakket. Ik denk inderdaad dat, indien we de uitbreiding willen waarmaken, de solidariteit tussen de Unie of binnen de Unie volop moet spelen. Dit kan niet indien men binnen een te krenterig kader wil blijven; de grens van 1 procent is bijvoorbeeld een onmogelijk kader om echt die uitbreiding in de vorm van integratie te gaan waarmaken. U zult van mij aannemen, mijnheer de Voorzitter, dat het goedkeuren van de Grondwet voor mij één van de prioriteiten van de komende jaren is, waar we samen aan moeten werken. Mij lijkt ook belangrijk dat de Commissie, de toekomstige Commissie, voor een stuk zou moeten anticiperen op deze Grondwet en op die manier de overgang naar de nieuwe Grondwet zou moeten vergemakkelijken. Ik denk daarbij vooral aan justitie, binnenlandse veiligheid, ook aan het buitenlands beleid, waar we inderdaad met één stem moeten spreken en waartoe het voorstel van de minister van Buitenlandse Zaken moet bijdragen. Ik denk dat het u helpt dat nu reeds vast staat dat dit Xavier Solana zou moeten zijn, en dan lijkt het mij belangrijk dat van meet af aan een zeer goede samenwerking tot stand zou moeten komen.

3-138

(FR) Met uw welnemen, mijnheer Barroso, wil ik mij tot besluit uitdrukken in een taal die u beter verstaat dan mijn moedertaal, opdat ik u dit direct kan zeggen. Sommigen hier hebben u bestempeld als tweede keus. Vergeet u echter niet dat Jacques Delors ook tweede keus was, maar dat hij een van de beste voorzitters is geweest die we gehad hebben: dat succes wens ik u ook toe.

3-139

Busuttil (PPE-DE). – (MT). Ten eerste wil ik de heer Barroso gelukwensen met zijn kandidatuur. Het is mij een grote eer dit Parlement te mogen toespreken als een van de afgevaardigden van Malta, de kleinste lidstaat van de Europese Unie. Een land dat, hoe klein ook, in zijn duizendjarige geschiedenis al heeft bewezen dat het een Europese en mediterrane roeping heeft en dat nu klaar is om een verdere bijdrage te leveren als lid van de Europese Unie. Het is mij een niet minder grote eer in deze instelling mijn moedertaal, het Maltees, te kunnen spreken. Het is voor het eerst dat de Europese Unie een officiële taal heeft die van Semitische oorsprong is. Ik twijfel er niet aan dat de Maltezen en de Gozitans er trots op zijn het Maltees in deze instelling te horen. Nu de EU tien nieuwe landen in haar schoot heeft opgenomen, moet een van onze hoogste prioriteiten zijn ervoor te zorgen dat deze uitbreiding een succes wordt en zich vertaalt in voordelen die voor eenieder zichtbaar zijn en waarvan allen profiteren. Het zou een misvatting zijn om te denken dat alles automatisch op zijn plek valt nu de uitbreiding een feit is. Dat is geenszins het geval. Er moet veel werk worden verzet, in het bijzonder door de Europese Commissie, zodat boven alles voor de burgers duidelijk wordt wat er gaande is en hoe ze het best de vruchten kunnen plukken van het lidmaatschap. Hoe zouden de burgers kunnen zien wat de mogelijkheden zijn en op welke manier ze die kunnen benutten als ze niet genoeg kennis hebben van wat de Europese Unie inhoudt en niet weten hoe hun leven hierdoor beïnvloed kan worden? De burgers verwachten concrete resultaten van ons. Ze verwachten dat er nieuwe banen komen en een hogere levensstandaard. Bovenal willen ze dat we met hen spreken en dichterbij komen. Het is een enorme uitdaging en er rust de komende vijf jaar dan ook een grote verantwoordelijkheid op onze schouders - op die van ons afgevaardigden maar ook, en in het bijzonder, op die van de Europese Commissie. Het is een enorme uitdaging, maar ik ben ervan overtuigd dat wij er samen het hoofd aan kunnen bieden. En daarom, mijnheer Barroso, hoop ik dat u morgen de goedkeuring van dit Parlement krijgt.

3-140

Kosáné Kovács (PSE). – (HU) Ik ben door de Socialistische Partij van Hongarije, een van de nieuwe lidstaten, naar het Europees Parlement afgevaardigd. Ik

74 21/07/2004

woon in een regio waar gezwoegd en geleden is voor de democratie die de poorten van het Europees Parlement voor ons geopend heeft. Wij hebben de afgelopen paar jaar geleerd dezelfde woorden te gebruiken als die welke voor het Europees gebeuren gebruikt worden. U, mijnheer de kandidaat-voorzitter, klonk erg overtuigend toen u het belang van concurrentievermogen in het Lissabon-proces benadrukte. Wij hebben een sociale verandering doorgemaakt die ertoe geleid heeft dat onze samenleving in tweeën is gesplitst. Daarom is het voor ons van bijzonder groot belang dat de mooie woorden over de solidariteit van Lissabon, de gastvrije ontvangst en het welkom in de familie niet louter mooie woorden blijven. Ze moeten vertaald worden in een politieke wil, versterkt door sociale steun. Op u rust wat dit betreft een enorme verantwoordelijkheid, want het zal van u afhangen of deze gezamenlijke politieke wil er ook komt, of dat deze woorden wederom niet meer dan een lege huls zullen blijken te zijn. Ik ben ervan overtuigd dat de vragen die mijn collega’s van de subcommissie u stelden, tevens uw eigen vragen zijn. Dat is de reden dat ik u het volgende wil voorleggen: stel uzelf de vraag of u de sceptici kunt en wilt overtuigen. Kunt u hoop bieden aan hen die alle hoop verloren hebben? In mijn regio en in mijn land zijn er velen van hen. Indien uw antwoord “ja” is, dan wil ik u op het hart drukken dat Europa de nieuwe leden niet alleen in de armen moet sluiten maar ook een sterke schouder moet bieden.

3-141

VOORZITTER: DE HEER BORRELL FONTELLES

Voorzitter

3-142

Barroso, voorgedragen voorzitter van de Commissie. - (PT) Mijnheer de Voorzitter, ik zal niet alle vragen in slechts vijf minuten kunnen beantwoorden. Ik zal proberen dat morgen op een meer systematische wijze te doen. Nu wil ik iets van mijn gevoelens verwoorden over de vragen die mij in bepaalde opzichten het moeilijkst en het belangrijkst lijken. In ieder geval wil ik reageren op degenen die hun bedenkingen bij mijn kandidatuur hebben uitgesproken. Ten eerste wil ik het hebben over Irak. Het is waar dat dit vraagstuk ons in Europa verdeeld heeft, dat er tussen de Europese landen en binnen onze landen onenigheid is ontstaan en dat deze kwestie zelfs heeft geleid tot verdeeldheid binnen de politieke families die hier vertegenwoordigd zijn. In antwoord op de vraag van de heer Costa zou ik willen zeggen dat Portugal er tot op zekere hoogte in geslaagd is die verdeeldheid weg te nemen. Ons nationale parlement heeft namelijk een resolutie goedgekeurd waarin we werden opgeroepen de krachten te bundelen in relatie tot de jongste resolutie van de Verenigde Naties. Volgens mij heeft het voor Europa of het project Europese Unie weinig nut terug te kijken en achteraf hypothetische oordelen uit te spreken of te zeggen wie er gelijk had. Mijns inziens is het nu voor ons in Europa belangrijk als eenheid op te treden, en dan niet alleen op basis van de resolutie die unaniem door de

Veiligheidsraad van de Verenigde Naties is aangenomen. Ik denk namelijk dat iedereen in Europa een fundamenteel belang heeft bij een stabiel en werkelijk onafhankelijk Irak, bij een Irak dat in vrede leeft met zichzelf en met de regio. Daaraan wil ik werken, als het Europees Parlement mij als voorzitter van de Commissie aanvaardt. Sommige geachte afgevaardigden leggen echter een verband tussen de kwestie-Irak en andere vraagstukken, in het bijzonder de betrekkingen tussen Europa en de Verenigde Staten en het Europese veiligheids- en defensiebeleid, waaraan ik veel aandacht wil besteden. Ten tweede is het wat betreft onze relatie met de Verenigde Staten mogelijk pro-Europees te zijn, zoals ikzelf, en tegelijkertijd te pleiten voor goede transatlantische betrekkingen. Ik geloof dat die goede betrekkingen niet alleen in het belang van Europa zijn, maar ook van de rest van de wereld, gezien de enorme uitdagingen waarvoor we ons op mondiaal niveau gesteld zien, met name terrorisme, bedreiging van het milieu, grote epidemieën en onderontwikkeling. Alleen kan Europa deze klus niet klaren. We moeten op constructieve wijze met onze belangrijkste partners samenwerken, waartoe uiteraard ook de Verenigde Staten van Amerika behoren. Ik wil echter duidelijk stellen dat ik Europeaan en Portugees ben en dat ik er erg trots op ben Europeaan te zijn. Als ik tot Commissievoorzitter wordt verkozen, zal ik de algemene belangen en het algemeen welzijn van Europa verdedigen en ik zal niet accepteren dat Europa op welk gebied dan ook als tweederangsmacht wordt behandeld. Laat daarover geen enkele twijfel bestaan. Het derde punt houdt verband met onze opvatting van een gemeenschappelijk veiligheids- en defensiebeleid. Ik bepleit nu hetzelfde als waar ik voor stond toen ik nog geen kandidaat was voor de functie van Commissievoorzitter. Volgens mij is het nuttig en noodzakelijk dat wij op het vlak van veiligheid en defensie een gemeenschappelijke identiteit voor Europa ontwikkelen. Ik vind dat belangrijk en daarom heb ik als minister-president elke stap in de richting van versterking van de eenheid op dit gebied ondersteund. Bovendien had ik als minister van Buitenlandse Zaken de eer enkele van de instrumenten te ondertekenen waarmee Portugal zich ertoe heeft verbonden mee te werken aan de opbouw van die gemeenschappelijke identiteit. Vermeldenswaard is vooral ons lidmaatschap van Eurofor en Euromarfor, de eerste actieve bijdrage van mijn land aan een gemeenschappelijke veiligheids- en defensie-identiteit. Dan mijn tweede hoofdthema: de rol van de Commissie, het Parlement en de Europese Raad. Wat dit betreft wil ik herhalen wat ik hierover in het verleden heb geschreven en gezegd. Ik heb altijd de rol van de Commissie als supranationale en werkelijk communautaire instelling verdedigd. Op de Intergouvernementele Conferentie heb ik ervoor gepleit de Commissie onafhankelijker en geloofwaardiger te maken. Op dat moment wist ik niet en kon ik zelfs niet bevroeden dat ik me nu in deze positie zou bevinden.

21/07/2004 75

Toen geloofde ik echter al dat de communautaire methode van wezenlijk belang is, en mijn visie is niet veranderd. Ik weeg mijn woorden zorgvuldig, maar ik wil toch het volgende zeggen: als we louter intergouvernementeel te werk gaan, kan dat het einde van de Europese Unie inluiden. Met 25 lidstaten en 27 of 28, of misschien nog wel meer, in de toekomst geldt dat sterker dan ooit. Het risico bestaat dat we dan uiteindelijk een op groepen gebaseerde benadering krijgen, waarbij er in de Europese Unie zoiets als een balkanisering van groepen plaatsvindt. De sterkere regio's komen dan tegenover de zwakkere te staan, de rijkere tegenover de armere, de centraal gelegen regio's tegenover de meer afgelegen gebieden en de grote tegenover de kleine regio's. De enige oplossing is uitgaan van de communautaire methode zoals die werd bepleit door de oprichters van de Europese Unie - Jean Monnet, Robert Schuman, Konrad Adenauer, Alcide de Gasperi, Paul Henri Spaak en vele anderen. Daarom zei ik in mijn toespraak dat we onze waarden niet zullen veranderen, maar deze wel op een andere manier in praktijk gaan brengen. De communautaire methode en de rol van de Commissie zijn dus van fundamenteel belang en daarom acht ik het van belang dat de Commissie en het Europees Parlement goede partners zijn, zoals ik al eerder heb aangegeven. Eén eminente afgevaardigde, Daniel Cohn-Bendit, riep de Parlementsleden op de Raad te straffen en diens kandidaat-Commissievoorzitter "af te serveren". Mijnheer Cohn-Bendit, als u de Raad wilt straffen, zijn er andere veel praktischere en minder pijnlijke manieren om dat te doen dan mij te straffen. In dit Parlement zijn er vele andere mogelijkheden om daaraan invulling te geven. De Commissie kan echter ook uw bondgenoot en de bondgenoot van het Parlement worden, en ik heb reeds gezegd dat ik er alles aan zal doen om dat te bewerkstelligen. Daarbij zal ik de bevoegdheden van beide instellingen respecteren. Ik heb vandaag getracht mijn respect voor het Parlement te tonen, zoals ik ook gedaan heb tijdens de hoorzittingen met alle fracties. Ik heb getracht hetzelfde in mijn eigen land te doen tegenover de Assemblee van de Republiek, ons nationale parlement. Ik kan u beloven dat ik mij strikt zal houden aan de beginselen van transparantie die door verschillende afgevaardigden zijn genoemd, onder wie leden van de Fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa. Als ik verkozen word, zouden we dan ook een dynamisch bondgenootschap moeten smeden tussen de voortrekkers van het Europese project. Hoewel mijn partij tot één politieke familie behoort, heb ik daarom gezegd dat mijns inziens de voorzitter van de Commissie niet als voorzitter voor één fractie moet fungeren. Hij moet streven naar consensus tussen ons allen, die in grote lijnen in hetzelfde Europese project geloven. Ik zie hier in de diverse politieke families dezelfde Europese overtuiging, of het nu de socialisten zijn, de liberalen en democraten, de PPE-DE-familie of andere geachte afgevaardigden. In antwoord op vragen van sommige leden van de Sociaal-democratische Fractie en de Fractie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa wil ik

daarom zeggen dat ik geen dogmatische of partijgebonden aanpak voorsta. Dat heb ik, denk ik, laten zien toen ik als enige regeringsleider de kandidatuur van een socialistische politicus voor de functie van Commissievoorzitter steunde. Ik deed dat omdat ik ervan overtuigd was dat hij geschikt was voor deze post. Hoe kan ik nog duidelijker bewijzen dat ik niet dogmatisch en niet partijgebonden opereer? Als ik word verkozen, zal ik met de verschillende politieke families samenwerken, maar uiteraard het meest met degenen die in het Europese project geloven. Tot slot wil ik het volgende verzoek doen: maakt u alstublieft geen karikatuur van mijn standpunt over sociale kwesties. Als minister-president moest ik doen wat ik het meest urgent vond, maar wat men het meest urgent vindt, is niet per definitie het belangrijkst. Bij mij komen sociale en culturele vraagstukken vóór economische aangelegenheden. We moeten echter onmiddellijk economische en financiële maatregelen treffen als we onze doelstellingen op het gebied van sociale rechtvaardigheid willen bereiken, waaraan ik meer waarde hecht dan aan welke andere doelstelling dan ook. Dat heb ik in het verleden ook al eens gezegd en dat is mijn visie voor Europa. Daarom beschouw ik de Lissabon-agenda niet enkel als een middel om het concurrentievermogen te verbeteren. Natuurlijk is concurrentiekracht nodig, maar dat geldt ook voor sociale samenhang en duurzame ontwikkeling, inclusief milieubescherming en een beleid waarbij Europa het voortouw neemt in de bescherming van het milieu. Vandaag heb ik u mijn agenda voor een Europees partnerschap gepresenteerd en in algemene termen gesproken over drie hoofdpunten: welvaart, solidariteit - waar ik bijzondere nadruk op wil leggen - en veiligheid. Ik denk dan niet slechts aan solidariteit tussen de verschillende regio's om in de behoeften van de nieuwe lidstaten te voorzien. Ik denk ook aan solidariteit tussen de diverse sociale groepen en klassen, waarbij speciale aandacht moet worden geschonken aan de minst bevoorrechte groepen. Dat is mijn visie. Ik geloof dat het mogelijk is deze componenten te integreren. Laat ik nog eens duidelijk stellen dat ik een hervormer van het midden ben die nauw met het Parlement wil samenwerken en die gelooft dat Europa kan worden opgebouwd als de wil daartoe aanwezig is. Uw steun is onontbeerlijk, anders kan ik de Commissie geen gezag en geloofwaardigheid verschaffen. Het gaat er niet om het eigen territorium van de Commissie te verdedigen of institutioneel egoïsme te praktiseren. De Commissie behartigt de algemene belangen van de Europese Unie en het algemeen welzijn van Europa en daarom deelt zij een natuurlijk gezamenlijk belang met het Europees Parlement, de stem van alle Europese burgers. Dat is de richting die ik in wil slaan, als ik uw vertrouwen kan winnen. (Applaus)

3-143

De Voorzitter. − Het debat wordt onderbroken en morgen om 09.00 uur voortgezet.1 1 Aan de standpunten en resoluties van het Parlement gegeven uitvoering – Mededeling van de voorstellen van de Conferentie van

76 21/07/2004

(De vergadering wordt om 18.10 uur onderbroken)1

voorzitters – Termijn voor de indiening van amendementen: zie notulen. 1 Agenda van de volgende vergadering: zie notulen.

21/07/2004 77

INHOUD VERGADERING VAN WOENSDAG 21 JULI 20045 Europese Raad / Iers voorzitterschap ........................ 5 Programma van de werkzaamheden tijdens het

Nederlandse voorzitterschap ......................... 27 Verkiezing van de quaestoren ................................... 43 Programma van de werkzaamheden tijdens het

Nederlandse voorzitterschap (vervolg) ......... 44 Verkiezing van de quaestoren ................................... 52 Verklaring van de voorgedragen voorzitter van de

Commissie ....................................................... 53