Dialoog

Vereniging voor NierpatiëntenRegio Den Haag

2 www.vvnd.nl

Vier uw feest bij “Partycentrum de Rhijenhof”, het adres voor uw bruiloft,receptie, bedrijfsfeest en vergadering.

Ruime partyzaal, gezellige bar, verschuifbare wand, airconditioningen een geluidsinstallatie. Wij hebben diverse arrangementen. Wij denken graag met

u mee om deze geheel aan te passen aan uw wensen.

Bij ons Grand Café kunt u voorafgaande aan uw feest of partij uitgebreiddineren. We hebben een professionele keuken en voeren een uitgebreide menukaart.

Ook bieden wij u een ruime parkeergelegenheid

Kortom een toplocatie voor een geslaagd feest, want service en gezelligheidstaan bij ons voorop!

Noordweg 44a – 2548 AC Den Haag (rand Wateringen)T: 0174-295975 W: www.partycentrumrhijenhof.nl

Vliethof 942291 RZ WateringenTel. 0174 - 292961winkel@bloemsierkunstveldhoven.nlwww.bloemsierkunstveldhoven.nl

3

Het Bestuur

Voorzitter :Gerard van der Pol telefoon: 0174-295004

Secretaris :Diana Gerrits Alikruikhof 3 2492 SG Den Haag telefoon: 070-4444200

Penningmeester :Rob Batelaan telefoon: 070-3212645

Bestuurslid :Wil van Bavel telefoon: 070-3683946

Secretariaat :Ver. voor Nierpatiënten Regio Den Haag Het Tolland 26 2291 VS Wateringen telefoon: 0174-295004 gmpol@kabelfoon.nl Rekeningnummer (IBAN) :NL95 INGB 0005 9199 66 t.n.v. Ver. voor Nierpatiënten Regio Den Haag Het Tolland 26, 2291 VS Wateringen

De Redactie

Redactieteam :Katinka Haasnoot en Fred van der Pol Roggeakker 12 2642 KK PijnackerE-Mail :haaspol@skpnet.nl

Nierstichting telefoon: 035-6978000NVN telefoon: 035-6912128

4 www.vvnd.nl

Inhoudsopgave Januari 2016 23ste jaargang nr. 1

Van het redactieteam Blz. 5Van de voorzitter 6Zoutloze restaurants 7Omar Munie 8Kalium 10Therapietrouw 12Recept 14Op weg naar Santiago de Compostela 15Agenda 19Agenda Wisselwerking 20Aanmeldingsformulier 21Mededelingen 22

5

Van het redactieteam

De kopij voor het volgende nummer van de “Dialoog” dientuiterlijk vrijdag 18 Maart bij de redactie te zijn ingeleverd.(haaspol@skpnet.nl)

Als u deze eerste editie van de Dialoog 2016 in handen heeft, schrijft de redactie de Dialoog nog volop in de kersttijd. We hebben geprobeerd er

weer een aantal interessante artikelen in te zetten.

We hebben een artikel opgenomen over “Therapietrouw”. Het blijkt dat de gemiddelde therapietrouw op 50% ligt volgens de Wereld Gezondheids organisatie (WHO). Veel fouten in medicijn gebruik of het niet tijdig innemen zijn een van de oorzaken hiervan. Wij vonden dit aantal best veel en daarom willen wij dit graag onder uw aandacht brengen. Onze penningmeester en bestuurslid heeft een stuk geschreven over zijn ontdekkingsreis georganiseerd door de Nederlandse Nierpatiëntenvereniging (NVN) naar Santiago de Compostela. Zijn verhaal kunt u lezen op blz. 15 e.v. Verder hebben we nog een recept geplaatst en de agenda van onze vereniging.

Zijn er onderwerpen waar u graag eens aandacht aan besteed zou willen zien, laat het ons dan weten. Ook voor andere vragen of opmerkingen kunt u zoals altijd bij de redactie terecht, per post, per mail of via de websitewww.vvnd.nl.Verder rest ons nog te zeggen een gezond en gezellig nieuwjaar.

Katinka en Fred

6 www.vvnd.nl

Van de voorzitter

G.M. van der Pol

Dit stukje ben ik aan het schrijven na het geweldige kerstfeest dat als slot van 2015 op het programma stond. Druk en geweldig gezellig! Zeker de kerststukjes die gemaakt moesten worden zagen er erg leuk uit. Wij hadden deze keer iets gevonden op internet, dat gemaakt is met lege waxinelichtcupjes. De cupjes die we nodig hadden zijn we gaan halen bij een firma in Velp, die deze gratis ter beschikking stelde. We kregen dertien duizend cupjes mee. Dat was wel lachen! Een doos zo groot die niet in de auto paste, maar gelukkig konden we deze in kleinere dozen doen. Thuis hebben we het restant aan scholen geschonken want wij hadden er maar duizend nodig. Ook de rest van de spulletjes die we nodig hadden moesten gekocht worden bij verschillende winkels. Het resultaat was leuk. De andere bestuursleden hadden ook nog boodschappen gedaan om tasjes samen te stellen die we na de kerstmiddag aan u konden uitdelen. Jullie gingen weer niet met lege handen naar huis.

De samenwerking met de NVN en de Nierstichting is ook zeer prettig. Voor 2016 krijgen wij van de Nierstichting weer dezelfde bijdrage als in 2015. Hier zijn we erg blij mee. Hiervoor moet wel inzet getoond worden door verschillende activiteiten te organiseren. De collecte willen we dan ook van harte aanmoedigen onder onze leden en hun familie. Ook hebben we een themadag samen met de NVN en de patiëntenvereniging uit Leiden gehad. Dit was ook een zeer geslaagde dag.Jammer dat er dit jaar twee leden van ons bestuur zijn gestopt. Gelukkig hebben we nieuwe mensen gevonden die deze vacatures hebben ingevuld, we hopen op een goede samenwerking.

De planning voor 2016 loopt al, het dagje uit is al in voorbereiding. De BBQ gaat dit jaar niet door. Deze zal ingevuld worden met een andere activiteit. We gaan er samen met u weer een fijn jaar van maken.

7

Zoutloze restaurantsHebt u een zoutloos of zoutarm dieet en wilt u ook wel eens lekker uit eten gaan? Het is nog niet zo gemakkelijk om een restaurant te vinden waar je dan toch smakelijk kunt eten. Hieronder volgt een lijstje:

• Restaurant terras ‘t Zwaantje, Dammekant 48, Bodegraven

• Restaurant ‘t Vaantje, Korssendijk 32, Reeuwijk

• Restaurant De Florijn, Weijland 82, Nieuwerbrug

• Restaurant Het Wapen van Reeuwijk, Notaris D’Aumerielaan 17, Reeuwijk

• Restaurant De Mallemolen, Oosthaven 72, Gouda

Dit lijstje is geleverd (en aanvulling van het vorige boekje) door:

Cor van Haaften,

Medisch Maatschappelijk Werker Dialyse

Tel: (070) 2102157 (maandag en vrijdag)

(079) 3462463 (dinsdag)

Vul het overzicht aan

We gaan er vanuit dat er in Nederland meer restaurants moeten zijn waar op verzoek een smakelijke, zoutloze maaltijd wordt geserveerd. Kent u zo’n restaurant? Geef hem dan door aan de redactie.

8 www.vvnd.nl

Bussum, 9 oktober - Omar Munie, Nierstichting ambassadeur en top-ontwerper, kreeg vorig jaar een donornier. Tijdens donorweek 2015 presenteert Omar een unieke tas die hij speciaal ontwierp voor de Nierstichting, om te onderschrijven dat de wachtlijst korter moet. “Ik kan weer mijn eigen leven leiden. Maar te veel mensen moeten nog wachten op een donornier.” Met de aankoop van de tas, draag je bij aan een kortere wachtlijst. Het leven van nierpatiënten staat in de wacht. Tot het bloed is gespoeld, tot er een donornier is, of... tot het te laat is. De wachttijd voor een donornier is bijna 4 jaar. Jaarlijks overlijden mensen omdat een donornier te laat komt. De wachtlijst moet korter benadrukt de Nierstichting nogmaals, tijdens de donorweek van 12 tot 18 oktober. Eigen leven weer leidenOmar Munie weet uit ervaring hoe een donornier je leven verandert. “Ik kan mijn eigen leven weer leiden. Daar ben ik enorm dankbaar voor - en ik gun het anderen. Zoals nierpatiënt Willem Memerda, die centraal stond in recente campagnes van de Nierstichting. Maar te veel mensen moeten wachten.” Omar ontwierp daarom een unieke designtas, die hij maakte met het canvas van vlaggen waarop de beeltenis van Willem staat.

Van deze tas met een verhaal zijn maar 100, elk unieke, exemplaren gemaakt. Donornier voor Willem!Bijzonder genoeg kwam er in september plots een donornier voor Willem. Spannend, want twee keer eerder ging een transplantatie mis. Deze keer ging het (tot zo ver) goed. De Nierstichting en Omar Munie dragen de eerste Nierstichting designtas op aan Willem en zijn familie. De andere unieke exemplaren uit deze serie zijn vanaf deze week te koop; de opbrengst komt ten goede aan een kortere wachtlijst.

Kortere wachtlijst via onderzoek en voorlichtingOm te zorgen dat de wachtlijst korter wordt, stimuleert de Nierstichting nierdonatie bij leven, via voorlichting en (online) begeleiding aan potentiële nierdonoren en -ontvangers. Ook financieren we onderzoek dat bijdraagt aan een langere levensduur van donornieren (zodat minder mensen herhaaldelijk op de wachtlijst komen). En we lobbyen voor aanpassing van de huidige, vrijblijvende Wet op de orgaandonatie, naar een Actief Donor Registratiesysteem.

Omar Munie presenteert in donorweektas geïnspireerd op nierdonatie

9

Omar Munie ontwierp een unieke designtas, waarvan slechts 100, elk unieke, exemplaren zijn gemaakt. De tas is gemaakt van het canvas van vlaggen waarop Willem staat. Want Omar gunt Willem, en alle andere nierpatiënten, de vrijheid die hij zelf ervaart sinds zijn transplantatie. Met de aankoop van deze tas met een verhaal draag je bij aan een kortere wachtlijst voor donornieren. De winst à €39,00 per tas (De tas kost €139,00 exclusief 7,95 verzendkosten) komt direct ten goede aan het werk van de Nierstichting, waaronder het verkorten van de wachtlijst. Daarnaast dragen zowel ambassadeur Omar Munie als de kopers met deze unieke tas met een verhaal het belang van orgaandonatie en de noodzaak van het werk van de Nierstichting verder uit.De afmeting is 34 cm lang en 29 cm breed. Omdat alle tassen uniek zijn, is de foto slechts een indicatie en geen exacte afbeelding van de tas die je ontvangt.

Ingezonden door Wendy van WijkNierstichting

10 www.vvnd.nl

Door Merel Dercksen 

Diabetespatiënten die relatief veel kalium eten, lopen op de lange termijn een lager risico op hart- en nierproblemen. Japanse onderzoekers stellen dat het nodig is om te onderzoeken of het verhogen van de hoeveelheid kalium in het dieet het risico op nierfalen verlaagt. Maar het lijkt zeker zo waarschijnlijk dat het gevonden effect niet puur van het kalium afhangt, maar ook van andere aspecten van de voeding.

Steeds meer mensen hebben diabetes type 2. Voor hen is het over het algemeen zinvol om veranderingen in hun voedingspatroon door te voeren. De aanbevelingen zijn onder andere gericht op het verminderen van het risico op hart-, vaat- en nierschade. Dat houdt bijvoorbeeld in: minder calorieën (en daardoor wat gewicht verliezen), minder zout en minder verzadigd vet. In een poging nog andere dieetaspecten te vinden die invloed hebben op het risico dat diabetespatiënten nierschade oplopen, hebben Japanse onderzoekers gekeken naar kalium.

In hun onderzoek hebben ze 623 patiënten met diabetes type 2, maar zonder nierschade betrokken. Aan het begin van het onderzoek hebben ze de uitscheiding van natrium en kalium in de urine van deze patiënten gemeten, als maat voor de inname.

Vervolgens hebben ze hen gemiddeld elf jaar gevolgd en geregistreerd of de nierfunctie zo ver achteruitging dat dialyse of transplantatie nodig was. Ook keken de onderzoekers naar hartinfarcten en beroertes. Het verloop van de nierfunctie was daarnaast een uitgebreider punt van aandacht.

Gedurende de hele studieperiode kwam het 134 keer voor dat een patiënt terminaal nierfalen ontwikkelde, of een infarct kreeg. De onderzoekers hebben geen verband met de hoeveelheid natrium in de urine gevonden, maar wel met de hoeveelheid kalium. Hoe meer kalium de patiënten aan het begin van de onderzoeksperiode uitplasten, en dus hoe meer ze met hun voeding binnen kregen, hoe kleiner de kans dat een van deze ernstige complicaties optrad. Meer kalium ging ook samen met een kleinere kans op snelle achteruitgang van de nierfunctie.

Beschermt het kalium of de volledige dieetverandering de nieren?

11

De onderzoekers stellen dat het zinvol is om te onderzoeken of het verhogen van de hoeveelheid kalium in het dieet van patiënten met diabetes type 2 ervoor zorgt dat hun nieren minder snel achteruit gaan. Daarbij kun je om te beginnen al opmerken dat bekend is dat de bloeddruk bij hypertensie al zakt als mensen meer kalium binnen krijgen, zelfs als ze de hoeveelheid natrium in hun dieet niet verlagen. En dat is gunstig voor de nieren.

Ook is het vaak zo dat mensen die gezonder gaan eten en een deel van de calorie- en vetrijke zoute eiwitbommen in hun dagelijkse voeding willen vervangen, vanzelf meer groente gaan eten. Althans, in de westerse wereld. In Japan niet altijd, blijkt uit de opmerking van onderzoeker Shin-ichi Araki dat een dieet dat ‘arm is aan calorieën en natrium, ook te weinig kalium kan bevatten’. Deze verandering in dieet heeft een gunstig effect op het risico op hart- en nierproblemen, die niet zozeer het gevolg zijn van meer kalium, maar van minder zout en verzadigd vet.

Kortom, het is het onderzoeken

waard, maar het zou niet verbazend zijn als puur het verhogen van de hoeveelheid kalium in het dieet van diabetespatiënten niet zoveel effect heeft op het risico op nierproblemen. Een totale dieetaanpassing, waarbij een van de effecten is dat de voeding meer kalium gaat bevatten, lijkt betere kaarten te hebben en heeft zich bovendien al bewezen.

Uit: www.niernieuws.nl

12 www.vvnd.nl

Therapietrouw is de bereidheid van een patiënt om actief aan therapeutische maatregelen mee te werken. Hieronder vallen, naast de juiste inname van de voorgeschreven medicijnen, het nakomen van de periodieke afspraken met de nefroloog, alsmede het duurzaam aanpassen van de levensstijl. Het succes van de behandeling hangt dus van deze bereidheid af.

Juist bij chronische nierpatiënten zijn medicijnen vaak een levenslange metgezel. Voortijdig afbreken of eigenmachtig aanpassen van een voorgeschreven therapie is de oorzaak van veel complicaties. Veel voorkomende fouten bij het innemen van medicijnen zijn: een verkeerde dosering en verkeerd gebruik, verwisseling van medicijnen en het niet nakomen van het juiste moment waarop de medicijnen moeten worden ingenomen, en hoe lang medicijnen moeten worden ingenomen. Volgens opgave van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO) ligt de gemiddelde therapietrouw op slechts 50%. De oorzaken hiervan zijn velerlei: vergeetachtigheid, angst voor bijwerkingen, ontbrekende symptomen van de ziekte en een onjuiste inschatting van de verhouding tussen nut en risico. Ook neemt de motivatie van veel chronische nierpatiënten in de loop van de tijd af als het er om gaat de therapie vol te houden.

Om zo therapietrouw mogelijk te zijn is het aan te bevelen dat u goed geïnformeerd bent, dat u de voorschriften van de nefroloog begrijpt en ook opvolgt. Alleen zo kunt uw ziekteverloop in alle stadia daarvan verantwoord beïnvloeden.

De volgende tips kunnen u daarbij helpen:• Doe kennis op over uw nierziekteHet is belangrijk een vertrouwelijke relatie met uw arts op te bouwen. Stel hem uw vragen en uit uw bezwaren als u die heeft, of het nu om vragen over de therapie gaat of over het medicijn gebruik.Een partnerschappelijke verhouding met uw arts maakt het mogelijk dat, naast de medische aspecten, ook uw persoonlijke belangen in aan merking worden genomen, zodat u en de arts gezamenlijk goede beslissingen nemen, waardoor de best mogelijke resultaten bereikt kunnen worden. Stel u op de hoogte van uw ziektebeeld en de mogelijke gevolgen. Behulpzaam hierbij kunnen zijn de internetsites op ‘niergebied’, patiëntenverenigingen en belangengroeperingen (Nierstichting, NVN).• Behoud het overzichtStel een medicijnlijst samen met gegevens als dosering, manier en duur van de medicijninname. Noteer voor uzelf op de verpakking waarvoor het medicament dient. Erg gemakkelijk is ook een doseerhulp in de vorm van een medicijndoosje.

Therapietrouw

13

Neem uw medicijnen mee, wanneer u niet thuis bent op het moment dat u uw medicijnen in zou moeten nemen. Thuis kunt u ook een wekker zetten, zodat u het innametijdstip niet vergeet. Houd belangrijke waarden bij, zoals bloeddruk, polsslag, gewicht, bloedsuiker, enz.• Pas uw levensstijl aanVermijd risicofactoren als overgewicht en roken, beperk uw alcoholconsumptie en let op het opvolgen van hoeveelheden van voorgeschreven voeding en vocht. Een te hoge bloeddruk is een risicofactor voor het voortschrijden van uw ziekte, dus is het belangrijk die te bewaken. Een optimale bloeddruk beschermt langdurig alle organen. Sport en beweging verbeteren uw lichamelijke prestaties, beweeglijkheid en uithoudingsvermogen, en dat alles leidt tot meer levensvreugde.

Uw nierziekte heeft een aantal gevolgen voor uw leven en uw kwaliteit van leven. Vaak ontwikkelt een nierziekte zich sluipend en wordt deze pas laat ontdekt. De nierfunctie wordt op eenvoudige wijze vastgesteld door het bepalen van bloed- en urinewaarden. Daarbij kan uw nierziekte een normale nierfunctie laten zien als deze groter is dan 90%, waartegenover gesproken wordt van terminaal nierfalen als de nierfunctie onder de 15% uitkomt.

Als een patiënt goed geïnformeerd en ‘opgeleid’ is levert dat een betere kwaliteit van leven op met minder

klachten. Als de therapietrouw van een patiënt verbetert, profiteert de betrokkene daar langdurig van door een gunstiger ziekteverloop:• Bescherming tegen complicaties en daaruit volgende andere aandoeningen• Een hogere kwaliteit van leven door een gevoel van veiligheid, u heeft geen slecht geweten meer over uw nonchalante manier van medicijnen innemen.• Een verbetering van het vertrouwen tussen arts en patiënt, en daardoor een verbetering van de tevredenheid over de behandeling.• Geen onnodig voorschrijven van aanvullende medicijnen en behandelingen.• Betere behandelingsresultaten en meetwaarden.

Tot slot geven we nog het klassieke voorbeeld van hoe het juist NIET moet: een nierpatiënt die fosfaatremmers voorgeschreven kreeg om in te nemen als hij iets at of dronk dat eiwit bevatte, nam ’s morgens vroeg een standaardhoeveelheid van 10 tabletten in onder het motto: Het is zo lastig om ze telkens in te nemen, ik doe dat gewoon in één keer, dan ben ik er vanaf…

Uit: www.npvr.nl

14 www.vvnd.nl

ReceptPaprika-kerrie kip met komkommeryoghurten rozijnenrijstIngrediënten (4 personen):1 rode paprika, in reepjes2 uien, in halve ringen 1 komkommer 1 teen knoflook, geperst 1 schaal, circa 450 gram, kipblokjes 2 theelepels kerrie 1 bakje (150 gram) Griekse yoghurt 300 gram Lassie Toverrijst Extra 75 gram rozijnen Olijfolie

Bereidingswijze:Kook de Lassie Toverrijst volgens de aanwijzingen op de zijkant van de verpakking. Giet af, voeg de rozijnen toe en leg het deksel op de pan.Verhit in een hapjespan een scheutje olijfolie en roerbak hierin het vlees met de kerrie op hoog vuur bruin in ca. 5 minuten. Temper het vuur, voeg de uien en paprika toe en bak, onder af en toe omscheppen, 5 minuten door.Rasp de komkommer op een grove rasp boven een zeef, en druk met de bolle kant van een lepel zoveel mogelijk vocht uit de komkommer. Schep de komkommer door de yoghurt en breng op smaak met peper en de knoflook uit de pers.

15

Begin van 2015 ontving ik van de Nederlandse Nierpatientenvereniging (NVN) een bericht in mijn inbox over een ontdekkingsreis naar Santiago de Compostela. Ik was gelijk geinteresseerd omdat het ging om een meerdaagse wandeltocht met gelijkgestemden met een zeer bijzondere eindbestemming en heb mij gelijk aangemeld.

Al jarenlang loop ik meerdaagse wandeltochten en omdat ik weet dat dialyse aanstaande is wilde ik dit graag doen. Mijn eerste indruk was dat dit een zeer bijzondere wandeltocht zou worden.Allereerst ben ik in de auto gestapt om naar Bussum te gaan voor de informatieavond. Daar hoorden alle geinteresseerden alles over de Camino de Santiago zoals dit pad ook genoemd wordt. Wij zouden de Portugese variant lopen: “de Camino Portugues”. Na de informatieavond heb ik aangegeven nog steeds graag mee te willen. Maar om mee te mogen werden alle deelnemers eerst onderworpen aan een trainingsweekend in de heuvels van Zuid- Limburg.

Eind april was het zover. Twee dagen een wandeltocht van ongeveer 20 kilometer rondom het prachtige plaatsje Gulpen. Voor een aantal wandelaars bleek dit helaas te zwaar waardoor de groep in aantal afnam. Er zouden in eerste instantie twee

reizen zijn, één voor de nierpatiënten en één voor de partners van nierpatiënten. Omdat er in de eerste groep te weinig aanmeldingen waren is deze reis niet doorgegaan. Bleef de partnerreis over. Het was nog even spannend of ik wel mee kon gaan omdat deze reis volzat. Op het laatste moment was er nog iemand die afhaakte, waardoor ik uiteindelijk meekon.

Als voorbereiding op de wandeltocht naar Santiago heb ik een trainingsschema gevolgd om zo fit mogelijk aan de start te verschijnen. Twee maanden lang heb ik 3 keer per week getraind. Ik merkte wel dat bij de lange afstanden ik niet meer zo makkelijk liep als jaren geleden. Dit komt zeker doordat mijn nierfunctie verder achteruit is gegaan.

Vier oktober was het zover, wij vertrokken met het vliegtuig naar Porto, daar aangekomen werden we hartelijk welkom geheten door Harry Weezeman en zijn vriendin Anneke. Met een personenbusje zijn wij vervolgens naar het eerste hotel

Op weg naar Santiago de CompostelaDoor: Rob Batelaan, penningmeester

16 www.vvnd.nl

gereden in Valenca aan de grens met Spanje. De volgende dag startte onze Camino Portugues vanaf Valenca.In 6 dagen liepen wij van Valenca naar Santiago de Compostela.Onderstaand het schema per dag.Dag 1 : Van Valenca naar O Porinno over 18,5 kilometerDag 2: Van O Porinno naar Redondela over 16,6 kilometerDag 3: Van Redondela naar Pontevedra over 19,5 kilometerDag 4: Van Pontevedra naar Caldas de Reis over 22,8 kilometerDag 5: Van Caldas de Reis naar Padron over 18,5 kilometerDag 6: Van Padron naar Santiago de Compostela over 23,7 kilometerDag 7 : Naar het eindpunt in Fisterra over 12,2 kilometer

Het is onmogelijk om alles over deze

wandeltocht op te schrijven, maar hieronder wil ik graag met jullie mijn meest indrukwekkende ervaringen delen.

Allereerst is het zeker een tocht van bezinning. Samen met mensen die het lot delen als het gaat om nierziekte, dit kan zijn als patiënt of als partner van een patiënt. Vanuit de reisorganisatie in de persoon van Harry Weezeman kreeg een ieder dagelijks een opdracht mee om tot deze bezinning te komen. Dat kon zijn een stiltedag, tijdens de wandeltocht van die dag had je geen gesprekken met anderen. Of de vraag waarom je de Camino wilde lopen naar Santiago de Compostela. Heel bijzonder om met deze bezinning aan de slag te gaan tijdens je wandeltocht.Door de sfeer en andere pelgrims die je tegenkomt, maar ook door te overnachten in Albergues, krijg je het Camino-gevoel, Dat is iets wat je moet ervaren en is moeilijk om onder woorden te brengen. Maar het is iets heel bijzonders.

Nu 2 maanden verder heb ik nog steeds dat gevoel wat ik heb overgehouden aan deze tocht.Mooie gesprekken met reisgenoten of andere pelgrims die je tegenkomt met een zekere diepgang geven je soms een bepaald inzicht. De verhalen van andere mensen die op weg zijn naar Santiago zijn vaak ook heel indrukwekkend en soms ook emotioneel.

De Camino Portugues is een geweldig

17

mooi pad dat zeer afwisselend is. Soms loop je lange stukken door bos, andere delen weer door kleine dorpjes of langs weilanden. Het pad is al zo oud dat je soms over kasseien loopt als of je terugbent in de Romeinse tijd. Riviertjes steek je vaak over door een brug uit die tijd. Links en rechts van de weg staan stenen pilaren alsof je door een haag loopt. Prachtig is ook om te zien de grote hoeveelheden wijnranken langs het pad.Wijnboeren waren bezig met het oogsten van de druiven. Ook wij mochten hiervan proeven en kregen een trosje mee voor onderweg. Bijzondere mensen die je op weg naar Santiago tegenkomt, in Albergues, cafeetjes en gewoon op hetzelfde pad. Uit alle werelddelen kom je wel een pelgrim tegen die onderweg is naar zijn bestemming. Prachtig om te zien. Nu begrijp ik waarom het voor veel mensen heel veel betekenis heeft om de Camino de Santiago te lopen.

Het hoogtepunt voor de meeste pelgrims is het betreden van het plein voor de kathedraal. Een emotioneel moment. Ieder heeft zo zijn/ haar eigen verhaal om daar naar toe te lopen. Helaas heb ik deze laatste dag niet mee kunnen lopen door ziekte. Als nierpatiënt heb je helaas te maken met een verminderde weerstand. Dit zal mij ook parten hebben gespeeld. De dagen ervoor heb ik prima gelopen en dan opeens werd ik helaas ziek.

Deze ervaring is voor mij reden genoeg om volgend jaar opnieuw de Camino te

lopen. Maar dan met een aantal extra maatregelen om te zorgen voor nog betere hygiene. Ik denk daarbij aan een klein flesje desinfecteringsmiddel om te handen goed schoon te krijgen voor het eten. Maar ook water kopen in plaats van te drinken uit de kraan.

De zaterdagavond in Santiago was geweldig, eerst hebben wij met zijn allen heerlijk gegeten in een restaurant speciaal voor de Pelegrinos (pelgrims in het Spaans). Voor slechts € 9,50 had je daar een 3-gangenmenu. Een speciale prijs voor de pelgrim kun je wel stellen. Wij zaten al even te eten en er stond op een gegeven moment een lange rij tot zelfs buiten het restaurant. Na het eten genoten we van echte Spaanse muziek tegenover de Kathedraal. Een groep muzikanten zongen en speelden gitaar. Er werd gedanst en alle toeschouwers gingen op in deze bijzondere ambiance.Zondagochtend wilden wij absoluut de mis bijwonen in de Kathedraal, één keer op zondag wordt aan het einde van de mis het wierookvat door de kathedraal geslingerd. Wij mochten dit fenomeen meemaken, echt een kippenvel moment !

18 www.vvnd.nl

Op zondag zijn wij ten slotte met de bus naar het eindpunt van de Camino gereden in Fisterra. Het verhaal gaat dat hier Jakobus, apostel van Jezus, is aangespoeld. Zijn lichaam is overgebracht naar Santiago om daar begraven te worden bij de Kathedraal. Het loslaten op de eindpunt is voor velen een heel mooi moment. Het loslaten doen veel pelgrims door iets symbolisch achter te laten op dit eindpunt. Sommige gooien dan iets in de zee.

Vanuit Fisterra zijn wij weer teruggereden met de bus naar Porto. Een aantal mensen van de groep vertrok de volgende ochtend weer naar Nederland. Ik mocht nog twee dagen nagenieten van de wandeltocht in het prachtige Porto!

19

Agenda 2016

LET OP!

Wanneer u onze site wilt bezoeken, dan moet u twee maal een v (van Victor) gebruiken en niet een w (van Willem).Dus: h t t p : / / v v n d . n l of h t t p : / / w w w . v v n d . n len niet w n d . n l

10 JanuariNieuwjaarsreceptie

16 AprilLedenvergadering

24 en 25 JuniBusreis (Dagje uit)

20 www.vvnd.nl

Agenda Wisselwerking

Inspiratie-evenement Samen sterkBussum 15-01-2016Themadag (pre)dialyserenden en getransplanteerden (Oost-Nederland)Regio Hengelo 16-01-2016VakantiebeursNieuwegein 23-01-2016Voorlichtingsmiddag over nieuwe zorgwettenNijmegen 23-01-2016World Kidney DayVerspreid door Nederland 10-03-2016Themadag voor eerstejaarsgetransplanteerden Harderwijk 19-03-2016

Rood is activiteitBlauw is plaats van activiteitZwart is tijdstip van activiteit

Let op! Deze activiteiten zijn georganiseerd door de NVN (NierpatiëntenVereniging Nederland).Waarschijnlijk is het nodig om u aan te melden voor deze activiteiten en is ermogelijk ook entreegeld nodig. Neem gerust contact op.Telefoonnummer: 035 - 691 21 28, of www.nvn.nl.

21

Vereniging voor Nierpatiënten regio Den HaagSecretariaat:Het Tolland 262291 VS WateringenTelefoon : 0174-295004e-mail : gmpol@kabelfoon.nlWebsite: www.vvnd.nl

AANMELDINGSFORMULIER LIDMAATSCHAP/ DONATIEDe contributie bedraagt per jaar voor :Leden minimaal € 10,00Partners minimaal € 6,00Donateurs/ouderleden minimaal € 7,50Wanneer u collectief lid wilt worden van de NVN en het blad “de Wisselwerking” van de NVN wilt ontvangen, kunt u collectief lid worden bij ons en betaalt u € 10,00 extra, partners die ook lid willen zijn van de NVN, betalen € 5,00 extra.

Leden ontvangen viermaal per jaar het verenigingsblad de “ Dialoog ”,Donateurs zijn ook van harte welkom.Bij een donatie van minimaal € 7,50 per jaar ontvangt u de “ Dialoog ”gratis.

GAARNE VOLLEDIG INVULLEN IN BLOKLETTERSHierlangs afknippen

Ik geef mij hierbij op als : Januari 2016

O Gewoon lid O Partnerlid O Ouderlid O Donateur O Collectief lidmaatschap NVN O Partner collectief lid NVN*

Naam Dhr./ Mevr.* :Straat :Postcode :Woonplaats :Geboortedatum :Telefoon :Bank-/Giro-nummer :E-Mail :Dialysecentrum :Pré-dialyse/Heamodialyse /CAPD/ CCPD/ Getransplanteerd *Opsturen naar de ledenadministratie/ secretariaat te Wateringen

*s.v.p. Doorhalen wat niet van toepassing is.

22 www.vvnd.nl

MededelingenWij zouden u er op attent willen maken wanneer er iemand wordt opgenomen in het ziekenhuis, dat u ons hiervan

op de hoogte brengt. Dit kan door een telefoontje naar de voorzitter of secretaris, wij kunnen dan zorgen voor een kaartje of een bloemetje.

Ook wanneer u van dialyse verandert of getransplanteerd wordt, willen wij dat weten i.v.m. de juiste administratie.

Wanneer er iemand overleden is willen wij dit ook vernemen.

Misschien is het een idee om een notitie bij de telefoon te hebben met de gegevens van het lidmaatschap van onze vereniging i.v.m. het doorgeven van de juiste administratie.

Dit voorkomt onnodig leed bij nabestaanden door communicatieproblemen.

Ook als u gaat verhuizen of verhuisd bent, geef dit door!!!

Wij moeten namelijk ook wijzigingen doorgeven aan de N.V.N., dit in verband met het bezorgen van de Wisselwerking.

Al deze veranderingen / wijzigingen kunt u doorgeven aan het secretariaat: Het Tolland 26, 2291 VS Wateringen, 01742-95004, gmpol@kabelfoon.nl

23

steegro bandenUw bandenspecialist in lux, truck, landbouw en industrie!

Hoofdvestiging Den HoornWoudseweg 3-52635 CG Den Hoorn ZHTel 015 25 69 244Fax 015 26 25 767www.steegrobanden.nl info@steegrobanden.nl

Vestiging Delft (Truck)Marconiweg 19a2627 BA DelftTel 015 26 22 661

WESTLAND FLORADATuincentrum

Noordweg 462548 AC Den HaagTel: 0174 - 293834E-mail info@westland�orada.nl

24 www.vvnd.nl

Internationally CreativeOur educational programme is designed to encourage young people to step outside of their comfort zone and learn to express themselves in bold and imaginative ways.

Internationally Britishwww.britishschool.nl