Verantwoordelijke Afd. duurzame stad, energie en klimaat · 2021. 3. 10. · Opleiding Duurzaam...

Stand van zaken en perspectieven van de energiesituatie in

het BHG

Aurore Brunson, Leefmilieu Brussel-BIM

Dienst Planning en Politiek van de energiemarkten

Opleiding Duurzaam bouwen Van A to Z

Leefmilieu Brussel

Sterke tendenzen Energievraag

Klimaat Luchtvervuiling

CO2-concentratie in de

atmosfeer

Bron: IPCC, concentratie in de atmosfeer (CO2)

3

Klimaatveranderingen Europa als aanvoerder

● Conventie over de klimaatveranderingen – Rio 1992

● Kyoto-protocol - 1997: 5 % minder voor 2008 - 2012

● Post-Kyoto?

► EU: - 20% in 2020 en – 40% in 2030

► - 50% op wereldniveau in 2050 (Overeenstemming G8)

► - 80 % voor de ontwikkelde landen (EU: -80 tot 95%)

4

Europese doelstellingen voor 2030

Overheidsbeleid

Europese doelstelling:

► Energie-onafhankelijkheid, bescherming luchtkwaliteit, gezondheid en klimaat

► Energy Union 2030

Middel: De Europese richtlijnen (Commissie, 28 lidstaten, Parlement)

- Energie-efficiëntie: product, bouw, renovatie, technische installaties

- Hernieuwbare energie

- CO2: ETS & flexmecs

- Resultaatsverplichting

Brusselse doelstelling: inspelen op ecologische veranderingen

- Langetermijnperspectief ontwikkelen

- Realistische acties vandaag als antwoord op de “duurzame” uitdaging van morgen

- Gebouw, bevolking, transport, economie

Alles hangt sterk met elkaar samen

6

Brussels beleid

BWLKE = Brussels Wetboek van Lucht, Klimaat en Energiebeheersing

► Wettekst goedgekeurd op 13 mei 2013

Geïntegreerd Lucht-Klimaat-Energieplan

► Goedgekeurd op 2 juni 2016

Gewestelijk programma voor circulaire

economie

► Goedgekeurd door de Regering op 10 maart 2016

10 pijlers

(9)

64

maatregelen

(59)

144 acties

(124)

Brusselse doelstelling

voor reductie van de

broeikasgassen met 30%

tegen 2025

Verdeling van het eindverbruik in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in 2012 (excl. niet-energetisch gebruik) (in

GWh OVW), Uit de Energiebalans van het Brussel Hoofdstedelijk Gewest 2012

Energie in Brussels Het gebouw staat echt centraal

8

Wat is een duurzaam gebouw? Bouw

Gedrag

Beheer van de

installaties Eenvoudige

renovatie

Zware

renovatie Ontwerp

Uitvoering

Kost

Levenskwaliteit

Gebruikskost

Duurzaamheid

9

Gebouw & Energie Thema onder hoogspanning...

Energie is op zich zelden

de reden om te

investeren

Als u een investering

overweegt, wees dan

zeer ambitieus op het

vlak van energie, gezien

de levensduur van de

investering

Het verbeterpotentieel via

energie-efficiëntie is zeer

groot

We hebben slechts zeer

weinig impact op de

energieprijs

Sleutelmoment om in te grijpen

► Bouw +++

► Gedrag +

► Beheer van de installaties ++

► Eenvoudige renovatie ++

► Zware renovatie +++

Rekening houdend met onstuitbare evoluties:

► Energieprijs

► Klimaatveranderingen

► Overheidsbeleid

Aanbod

Upgrading Bedrijven

Stimulansen bedrijven - Sensibilisering -Cluster Eco-build - Clustering - proactief - Greenbizz (start-up) - Sociale Economie

Opleiding ontwerpers Vraagstimulering

- Energiepremies

- Batex

- EPB-regelgeving

- Voorbeeldrol overheden

- HEE

- Facilitator

- Certificatie Duurzaam Gebouw

Vraag naar duurzame gebouwen

MARKT

Upgrading Kennisniveau

Opleiding:

- werknemers -leerlingen - werklozen

Brussels beleid gericht op stimuleren van het aanbod m.b.t. duurzaam bouwen

Kwaliteits-eisen

Geschiktheid

PARTNERS BIM CCBC ABE Cluster Eco-build CDR-Bouw WTCB … en vele andere

Brusselse strategie ● Praktijkgerichte oplossingen op menselijk en technisch-economisch vlak

► Energie-uitdaging, Sociale energiebegeleiding, PLAGE, Voorbeeldgebouwen,

financiering, …

● Proactieve begeleiding op technisch-economisch vlak van de consument

► Technische begeleiding, premies, financiering – eigenaar, huurder - renovatie

● Doorgedreven opleidingen en stimulansen voor bouwprofessionelen

► Vervolmakingscursussen, BRC Bouw, Cluster Eco-build, technische referenties

● Overheden als voorbeeldrol

● Regelgevend kader: progressief maar bindend

► EPB – stedenbouwkundige vergunning, certificatie, verwarming, klimaatregeling,

voorbeeldrol OH

► PLAGE verplicht, audit verplicht

► BWLKE

● Een sociale aanpak

► Bescherming van de consument, positieve discriminatie

Federaties en

andere

representatieve

organisaties maxi-

maal betrokken

Doelpubliek:

beheerders grote portefeuille

Aanzet:

- Kadaster en energieboekhouding

- Beter beheer en inregeling

- Actieplan

- Definitie

- Uitvoering

Wie:

- 15 gemeenten

- 7 ziekenhuizen

- 2 huisvestingsm’pijen

- alle onderwijsnetten van het leerplichtonderwijs

- 6 soc. huisvestingsm’pijen

Looptijd:

- 4 jaar per project

0

20.000.000

40.000.000

60.000.000

80.000.000

100.000.000

2005 2006 2007 2008 2009

kW

h

Consommation normalisée totale en combustible des bâtiments PLAGE Co1

P.L.A.G.E.: -15,8 %

P.L.A.G.E. Hôpitaux: gains économiques

16,7

14,0

9,4

7,8

11,4

12,7

7

9

11

13

15

17

19

2004 2005 2006 2007 2008 2009

sans URE*

avec URE: P.L.A.G.E.*

million €

2.7 m€

PLAGE Plan voor Lokale Actie voor het Gebruik van Energie

P.L.A.G.E. Ziekenhuizen economische winst

Genormaliseerd totaal

brandstofverbruik van gebouwen PLAGE Co1.

zonder REG*

met REG: P.L.A.G.E.*

miljoen €

13

Demonstratieproject Voorbeeldgebouwen

Samengevat:

- Projectoproep om de bouw, renovatie en uitbreiding van

gebouwen op een “duurzame” manier uit te voeren in

Brussel

- 4 criteria: Energie, Leefmilieu, Reproduceerbaarheid,

Stedelijke integratie

- 6 edities: 2007, 2008, 2009, 2011, 2012, 2013

- 243 gebouwen – 621.000 m² - alle types

> Resolute ommekeer bouwwijze

- Werfbegeleiding door expert

- Monitoring van het verbruik gedurende 5 jaar

Tal van internationale bezoeken

aan

BATEX/VOORBEELDGEBOUW

14

VOORBEELDGEBOUW: Divers qua vorm en typologie, zowel nieuwbouw als renovatie

Energie

HE

Materialen

Waterbeheer

Biodiversiteit

Architectuur

Stedelijke integratie

Reproduceerbaarheid

Laureaten

VOORBEELDGEBOUW

voornamelijk te vinden in

stedelijke renovatiezones

Voorbeeld – Luchtdichtheid > 95 % geslaagd !

Voorbeeldrol Brussels overheden 2010 - 2015

● Duurzame Wijkcontracten

► 12.000 m²/jr (P) – 120 wooneenheden

► 8 collectieve uitrustingen (P)

● SDRB

► 54.000 m² (P) +25.000 m² tegen 2014

► 26.500 m² (P) – economische expansie

● SLRB

► 231.000 m² (P,TBE, BE)

● BIM

► 17.000 m² (P) Site T&T

• MRBC

► Herlokalisatie: +/- 45.000 m²

● Gemeenten, OCMW’s, ….

► opleidingseffect

P – passief

ZLE – zeer lage energie

LE – lage energie

Incl. privésector

Binnenkort: Gids voor duurzaam bouwen (Ref B)

fusie « Ref B »

compatibel

Maatstaf

Certificatiemethodiek (> 1 000 m2)

Labelingsysteem (< 1 000 m2)

Tool zelfevaluatie

Handboek:

- Criteria

- Evaluatiemethode

- Quotering

http://www.pemxq.com/images/library/breeam_logo.gif

CHAMP D'APPLICATION PHASES PHASES BUREAUX

ETA

T

COM

PATI

BIL

ITE

BR

EEA

M

LOG

EMEN

T

BU

REA

UX

EN F

ON

CTIO

N D

E LA

TA

ILLE

AU

TO-E

VA

LUA

TIO

N

LAB

EL

CER

TIFI

CATI

ON

PASS

AG

E O

BLI

GE

BO

NU

S &

INN

OV

ATI

ON

SITU

ATI

ON

EXI

STA

NTE

CHO

IX D

E L'

IMPL

AN

TATI

ON

ESQ

UIS

SE

PER

MIS

D'U

RB

AN

ISM

E

DO

SSIE

R D

'EXE

CUTI

ON

CHA

NTI

ER E

XECU

TIO

N

REC

EPTI

ON

THEME 10 INNOVATION / INNOVATIE

THEME 08 EAU / WATER

THEME 09 CONFORT ET SANTE / COMFORT & GEZONDHEID

THEME 07 ENERGIE / ENERGIE

THEME 01 PROCEDURE de GESTION / BEHEER

THEME 02 MOBILITE / MOBILITEIT

THEME 03 DEVELOPPEMENT DE LA NATURE / NATUURONTWIKKELING

THEME 04 ENVIRONNEMENT PHYSIQUE /FYSISCH MILIEU

THEME 05 ENVIRONNEMENT HUMAIN / SOCIAAL & CULTUREEL

THEME 06 MATIERE / MATERIE

Contouren systeem

Structuur handboek

Evolutie met klimaatcorrectie

van de broeikasgasemissies en van het energieverbruik

in het BHG (vergeleken met 1990)

Cijfers:

Broeikasgasemissies

Energieverbruik

Bevolking Banen in de tertiaire sector

Energieverbruik bij constant

Klimaat

BKG-uitstoot bij constant klimaat

Bevolking

Tewerkstelling in de tertiaire

sector

Uitdagingen voor de toekomst

● Begeleiden en omkaderen van de ambities voor nieuwbouw en vooral voor

zware en lichte renovaties

● Ontwikkelen van geïntegreerde technisch-economische begeleiding om de

kwaliteit bij en de graad van renovaties te verhogen

● Stimuleren van de renovatie bij volgende relaties

► Eigenaar – huurder – met vaste gebruikskosten

► Mede-eigendom

● Streven naar proactief management bij beheerders grote gebouwen en

overheidssector in Brussel (voorbeeldrol)

● Ontwikkelen label/certificaat rond duurzaamheid gebouwen

● Begeleiden van de upgrading van bouwprofessionelen

► Opleiding – Technische referenties

► Kwaliteitscontrole op naleven regelgevend kader

● Financieringsmechanismen invoeren die renovatie met hoge performantie

ondersteunen

De energie-eisen

23

Steeds sneller ...

Ord.

EPB

GSV

K55

EPB-eisen

K45

EPB-eisen

E90

EPB-eisen

E70/75

EPB 2015-eisen

EPB-eisen

Nearly Zero Energy

Building Energie-

efficiëntie

2002 – EPB-richtlijn 2010 - EPB – Recast-richtlijn

2012 – Energie-eff RL

24

Referenties op energievlak

Eisen: passief

NEB verw: 15 kWh/m².jr

NEB koel: 15 kWh/m².jr

Luchtdichtheid: 0,6 Volume/h

E primair: 45 kWh Ep/m².jr

E primair: 90 – 2,5xCompacthd

Eisen: zeer lage energie


Gemeten luchtdichtheid


Eisen: lage energie


Gemeten luchtdichtheid


Bijna Nulenergie-gebouw

Laag overblijvend verbruik wordt

gedekt door hernieuwbare

energie op de site zelf of in de

buurt

EPB

E, K, … EPB Recast-Richtlijn

De minimale eisen moeten

minstens op het technisch-

economisch optimum worden

vastgeklikt

Het economisch optimum wordt

gedefinieerd volgens de Eur.

methode:

- Prijsscenario voor energie

- Over de levensduur van de

investeringen

OPGELET

Eisen + rekenmethodiek

25

Wat is dat … een efficiënt gebouw? Meer isolatie:

Isolatie, performante beglazing

Bouwknopen– koudebruggen

Een zeer goede luchtdichtheid

Een gecontroleerde ventilatie met WTW

Installaties met beperkt vermogen

(inschakelen hernieuwbaar)

Aandacht voor zomercomfort

- Zonnewering

- Strategie rond koeling

Beperking op architectuur/gebruik? neen

Impact op prijs? Ja en nee

Bron: be.passive, Passive

architecture, Passief projecten in

Belgie (2014)

Werkt dat eigenlijk?

Totaalverbruik van 13 gezinnen voor en na hun verhuis naar een

passiefwoning – St-Jans-Molenbeek

Jaren

Kw

h (

ele

ktr

icit

eit

+ g

as

)

Getuigenissen

0

5

10

15

20

Je suis fier d'habiter un bâtiment exemplaire

Je recommenderai un batex

1 : pas d'accord 2 3 4 5 : entièrement d'accord

Eigenlijk is het een “normaal” en niet “voorbeeldgebouw”

… De niet-voorbeeldgebouwen zijn nu al compleet

voorbijgestreefd op energievlak (EPB is maar een stap

naar de bouwwijze van morgen …)!

Omwille van het comfort, voor de gezondheid en uit

financieel oogpunt (op langere termijn)

Neusje van de zalm op het vlak van energieprestatie, de

standaard van morgen … en morgen komt snel

dichterbij! Ben trots om pionier te mogen zijn op dit vlak

…

Het wekt best wel veel interesse op bij de mensen.

Dankzij BATEX is er een betere

informatieoverdracht tussen professionelen en

facilitatoren, in een "open source” -geest. Ook op

het financieel vlak.

Ik vind echt dat iedereen deze bouwwijze zou

moeten hanteren – om in te spelen op de

wijzigingen in onze samenleving en onze planeet

Jazeker, ik ben voorstander!:-)

Het is echt de toekomst …

Omwille van het respect voor de natuur,

gebruikerscomfort, omwille van gezondheid, …

Ik kan een voorbeeldgebouw zeker aanbevelen,

omdat het belangrijk is minder energie te

verspillen in de huidige economische context, om

bewust om te gaan met onze planeet en om

anders in het leven te staan met een hogere

levenskwaliteit.

Ik ben blij het voorrecht te hebben eigenaar te zijn van

een passiefwoning. Iedereen zou eigenlijk dit voorrecht

moeten kunnen genieten.(…)

Citaten 100% afkomstig uit de tevredenheidsenquête

Ik ben trots in een voorbeeldgebouw te

wonen Ik zou een voorbeeldgebouw

aanbevelen

niet akkoord Volledig akkoord

Enkele aandachtspunten

● Warmtebron: brandstof elektriciteit?

● Keuze GMV: beheer, onderhoud

● Dimensionering

● Bekabeling: parabool, teledistributie, telefonie, …

● Gebruikers begrijpen

● Interventies achteraf

29

Concluderend

- Diverse voorbeelden van vernieuwing ZLE

- Tal van oplossen rond duurzaamheid laten zien dat heel efficiënt

gebouwen, is het mogelijk!

- Overheden geven het voorbeeld

Wij zijn er om u te helpen:

►Energiepremies

►Facilitator Passief

►Vorming

►Praktische gids Duurzaam Bouwen

►Leidraad Duurzaam Bouwen – certificatie/labeling

Meer informatie op

www.leefmilieubrussel.be

http://www.bruxellesenvironnement.be/

RODENBACH - Schaarbeek

Oppervlakte: 1319 m²

Energieprestatie: 13 kWh/m² jaar

Bouw van 12 sociale wooneenheden

Bouwkost excl BTW, zonder premies: 1132 €/m²

DUBRUCQ – St-Jans-Molenbeek


Energieprestatie : 15 kWh/m² jaar



Cygne-Digue - Elsene


Energieprestatie: 40/28 kWh/m² jaar

Bouw de 14 sociale wooneenheden


http://mapserver4/igal/albums/_DIV_ENERGIE__AIR__CLIMAT_et_BRUIT/039_cygnes_digue/039_rue_cygnes-digue_045.jpg

Savonnerie HEYMANS - Brussel



Renovatie van 4 sociale wooneenheden

Renovatiekost excl BTW, zonder premies: 1888 €/m²

http://mapserver4/igal/albums/_DIV_ENERGIE__AIR__CLIMAT_et_BRUIT/042_Savonnerie/042_savonnerie_heymans_070.jpg

Rue du Tilleul - Evere


Energieprestatie : 26 kWh/m² jaar


Renovatiekost excl BTW, zonder premies: 1096 €/m²

ESPOIR – St-Jans-Molenbeek





FLORAIR - Jette





Rue de Sebastopol - Anderlecht





http://mapserver4/igal/albums/_DIV_ENERGIE__AIR__CLIMAT_et_BRUIT/092_sebastopol/092_rue_de_sebastopol_001.jpg

Rue Tazieaux – St-Jans-Molenbeek





http://mapserver4/igal/albums/_DIV_ENERGIE__AIR__CLIMAT_et_BRUIT/093_tazieaux/093_rue_tazieaux_001.jpg

Chaussée de Neerstalle - Vorst





http://mapserver4/igal/albums/_DIV_ENERGIE__AIR__CLIMAT_et_BRUIT/096_neerstalle/096_chaussee_de_neerstalle_001.jpg

BRUYN OUEST – Neder-over-Heembeek





Rue Locquenghien - Brussel



Bouw & Renovatie van 17 sociale wooneenheden


Rue de Liège - Vorst





http://mapserver4/igal/albums/_DIV_ENERGIE__AIR__CLIMAT_et_BRUIT/105_liege/105_rue_de_liege_009.jpg

Avenue des Familles - Vorst





Quartier Lemmens - Anderlecht





Rue Simons - Brussel

Oppervlakte: 13 369 m²


Bouw & Renovatie van 51 wooneenheden + school


Verantwoordelijke Afd. duurzame stad, energie en klimaat · 2021. 3. 10. · Opleiding Duurzaam...

Documents

Transcript of Verantwoordelijke Afd. duurzame stad, energie en klimaat · 2021. 3. 10. · Opleiding Duurzaam...