College mbt tot het afnemen van een venapunctie.

SKILLS / maart 2011 - 2012

Programma

Inleiding.Venapunctie.Soorten bloedonderzoek.Bloedkweek.Algemeen bloedonderzoek.Aandachtspunten venapunctie.

Venapunctie

Verplichte proeve- opdracht.Voorbehouden handeling.

Venapunctie

Eerst even opfrissen…

We kennen in ons vaatstelsel 2 soorten bloedvaten te weten:

Arteriën.Venen.

Allen zijn met elkaar verbonden middels een

“buizen-systeem”

Arteriën / venen

Arteriën voeren zuurstofrijk bloed naar de organen toe.

Venen voeren zuurstofarm bloed van de organen af naar het hart terug.

Wat is een venapunctie?

Een venapunctie is het aanprikken (punctie)

van een ader (vene) met een holle naald.

Door middel van een venapunctie kunnen we

bloed afnemen wat daardoor onderzocht kan

worden op tal van verschillende bloedwaarden

en/of ziekten c.q. aandoeningen.

Soorten bloedonderzoek.

Onderzoek van bloedbepalingen bijv. het HB gehalte: algemeen bloedonderzoek.

Bloedkweek.

Bloedkweek

Bloedkweek

Daarnaast kunnen we via een venapunctie ook

bloed afnemen t.b.v. kweken.We noemen dat een bloedkweek.

Een bloedkweek is een microbiologische kweek

van het bloed.Het wordt gebruikt om micro-

organismen aan te tonen die zich via de bloedbaan

verspreiden (bacteriemie, sepsis).

“bloedprikken”

Wat kunnen we nu uit het bloed halen als er

bloed bij ons geprikt wordt?

• Plasma en/of bloedcellen wordengeïsoleerd voor verdere analyse.

• Bloedbuisje bevat heparine aan is toegevoegd zodat het bloed niet kan stollen.

“bloedprikken”

• Buisjes bloed zonder heparine toegevoegd, betekent dat het bloed stolt.

• Dan wordt serum (bloed) geïsoleerd voor verdere analyse.

• Er zijn meerdere kleuren buisjes die ieder specifiek zijn voor bepaalde bepalingen!

• Kleuren zijn soms per ziekenhuis verschillend.

Algemeen bloedonderzoek.

Dit kunnen we op 2 manieren afnemen te weten:

1. M.b.v. een “huls” met naald en de buisjes waar je het bloed rechtstreeks na het aanprikken van het vat in laat lopen.

2. M.b.v. een “intramusculaire-naald”(groene naald) en spuit waarna je de buisjes m.b.v. een naald vult met bloed.

Plaats van prikken.

• De meeste venapuncties vinden plaats in de elleboogplooi. Hier loopt de Vena Brachialis die vrij gemakkelijk bij iedereen aan te prikken is.

• Maar ook andere venen in de arm, op de hand en zelfs op de voet kunnen gebruikt worden.

Techniek

• Op het laboratorium en door beoefende verpleegkundigen wordt geprikt m.b.v. de “huls en naald” techniek.

• De verpleegkundige die niet vaak bloed prikt of de beginnend beroepsbeoefenaar kan makkelijker prikken m.b.v. een naald en spuit.

Bloedkweek

• Wordt afgenomen als de patiënt verdacht wordt van een sepsis (bloedvergiftiging = ruim begrip).

• Bij deze vorm van bloedafnemen is het heel belangrijk dat er steriel gewerkt wordt opdat je geen bacteriën van buiten af, en/of van jou, in het bloedkweek flesje krijgt.

Methode

• Door middel van een vena- punctie, wordt ongeveer 20 cc bloed afgenomen onder aseptische omstandigheden.

• 1 bloedkweek bestaat uit 2 flesjes!In de praktijk nemen we vaak 2 bloedkweken af met een tussentijd van ongeveer een half uur.

Waarom 2 flesjes?

Organismen kunnen gedijen onder invloed van

zuurstof en zonder zuurstof.

Onder invloed van zuurstof noemen we de:Aerobe (flesje met groene dop).

Als eerste vullen.

Zonder zuurstof noemen we de:Anaerobe (flesje met rode dop).

De rest van het bloed mee vullen.

Anaerobe flesje

Logistiek bloedkweek

De flesjes met een ingevuld formulier (codeer de flesjes en het ingevulde formulier), waarop staat wat er onderzocht moet worden, op een afgesproken plaats in het ziekenhuis neergezet.

Deze worden dan opgehaald door het streeklaboratorium waar de kweken worden ingezet.

Vervolgens onderzoek of er bacteriën groeien en welke!

Antibiotica

• Indien men weet welke bacterie(n) de patiënt ziek maken, kan men eventueel gericht antibiotica geven! (= “smal spectrum”).

• Daarom is het beter om eerst bloedkweken af te nemen voordat men met een “breed-spectrum antibiotica” start.

• Bloedkweken afnemen terwijl de patiënt al antibiotica kreeg kan ook.

Altijd een verwekker na bloedkweek?

Helaas niet!

• Soms kan men bij een zieke patiënt helemaal “niets” vinden ondanks koorts, en algehele malaise.

• Soms zijn meerdere bloedkweken, dagelijks en soms gedurende weken nodig om iets te vinden.

Aandachtspunten venapunctie. Prik NOOIT in een aangedane arm

van de patiënt te weten: 1. Patiënten met fracturen.2. Patiënten na Mamma-amputatie.3. “infuus-arm”.4. Trombose arm.5. Flebitis aan de arm.6. Dialyse patiënt met shunts in de arm.

Shunt in een arm

Aandachtspunten venapunctie.

Neem nooit zomaar bloed af uit een infuus waar ook medicatie (denk aan actrapid = insuline, of kalium) wat de bloeduitslagen kunnen beïnvloeden.

Filmpje venapunctie

Hoe moet het wel en hoe moet het niet??

Zie het volgende filmpje…….

Vragen?