VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP...

38
VELON 2008 1 VELON 2008 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement

Transcript of VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP...

Page 1: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 1 VELON 2008 1

KENNIS KOPPELEN

DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN

ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP

Velon 2008

Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement

Page 2: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 2 VELON 2008 2

CAPACITEITSONTWIKKELING

IN PROFESSIONELE

LEERGEMEENSCHAPPEN

C. O. P. L.

Page 3: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 3 VELON 2008 3

FOCUSCombinatie van ondersteuning van scholen en van onderzoek in scholen. (6 basisscholen)

– ondersteunen bij de ontwikkeling tot professionele leergemeenschap;

– kennis verwerven over verschijningsvormen van professionele leergemeenschappen en over interventies

Samenwerking bevorderen tussen opleiding (kenniskring / onderzoek) en veld (concept van een kennisgemeenschap) 

Page 4: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 4 VELON 2008 4

• 6 SEMINARS IN TWEE JAAR MET “GUIDING

COALITION” VAN ELKE SCHOOL/TEAM

• BEGELEIDING (KLANKBORD, ADVIES) PER

SCHOOL

ONDERSTEUNING

Page 5: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 5 VELON 2008 5

• KENMERKEN PROFESSIONELE

LEERGEMEENSCHAP

• BESCHRIJVING VAN ONTWIKKELING ALS PLG

• INTERVENTIES

• ROL VAN DE SCHOOLLEIDING

• EFFECTEN

• EFFECTEN VAN ONDERSTEUNING

ONDERZOEKSVRAGEN

Page 6: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 6 VELON 2008 6

DESIGN

Combinatie van kwantitatief (survey, vragenlijsten) en kwalitatief (interviews) onderzoek

Page 7: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 7 VELON 2008 7

ONDERZOEK

LITERATUURSTUDIE: PLG• Kenmerken

• Effecten

• Interventies

• Ondersteuningsprincipes

Basis voor

• vragenlijst en interviewleidraden

• ondersteuningsprogramma

• analyse interviews

Page 8: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 8 VELON 2008 8

een gemeenschap van

voortdurend

onderzoek en verbetering.

PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

Page 9: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 9 VELON 2008 9

DRIE CAPACITEITEN

• PERSOONLIJKE CAPACITEIT

• INTERPERSOONLIJKE CAPACITEIT

• ORGANISATORISCHE CAPACITEIT

PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

Page 10: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 10 VELON 2008 10

PERSOONLIJKE CAPACITEIT

• Actief, reflectief en kritisch kennis

(re)construeren• Actuele inzichten uit wetenschap en praktijk

gebruiken

PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

Page 11: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 11 VELON 2008 11

INTERPERSOONLIJKE CAPACITEIT

• Gedeelde waarden en visie op leren en op de

rol van de leraar• Collectief leren en gedeelde praktijken

PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

Page 12: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 12 VELON 2008 12

ORGANISATORISCHE CAPACITEIT

• Ondersteunde condities: bronnen, structuren en

systemen• Ondersteunende condities: cultuur• Ondersteunend, stimulerend en gedeeld

leiderschap

PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP: KENMERKEN

Page 13: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 13 VELON 2008 13

ONDERZOEK: SURVEY

Kenmerken Professionele leergemeenschap

Effecten (persoonlijke en collectieve doelmatigheid; innovatieve houding)

• COPL-Vragenlijst • 6 casusscholen (begin en eindmeting)• Tussen feb 06 en jun 07; 109 scholen extra (89

weerhouden)

Page 14: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 14 VELON 2008 14

ONDERZOEK: CASE-STUDIES

Kenmerken Professionele leergemeenschap

Interventies

Rol schoolleider

Effecten

• 6 casusscholen (februari 06)• 4 casusscholen (oktober/november 2007)

Page 15: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 15 VELON 2008 15

ONDERZOEK: CASE-STUDIESFebruari 06: 6 scholen - 4 leerkrachten per school individueel

Okt/nov 07: 4 scholen – per school:

• story line schoolleider: kenmerken plg, ontwikkeling, interventies, rol schoolleiding, effecten.

• groepsinterview 2-4 leerkrachten: kenmerken plg, ontwikkeling, interventies, rol schoolleiding, effecten.

• story line individueel 2 leerkrachten: effecten

Page 16: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 16 VELON 2008 16

ONDERZOEK: ONDERSTEUNING

• Tussentijdse evaluatie ieder seminar (vragenlijst): effectiviteit, proces

• 3x (na 1e, 4e en 6e seminar); afname vragenlijst Kennisgemeenschappen (Pieters & De Vries): effectiviteit, informaliteit, samenstelling, interactiviteit

• Okt. / Nov 07: Interviews schoolleider, groepsinterview (1 kerngroeplid per school)

Page 17: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 17 VELON 2008 17

van september 2005 tot +/- juni 2008.

LOOPTIJD

sep jan jul jan jul okt jan jun 05 06 06 07 07 07 08 08

Literatuurstudie vragenlijst

Afname vragenlijst (survey)

Afname vragenlijst6 casusscholen

Afname vragenlijst6 casusscholen

Sem 1 2 3 4 5 6Begeleiding

Interviewscasussscholen

Interviewscasussscholen

Page 18: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 18 VELON 2008 18

ONDERZOEK: CASE-STUDIES (okt/nov)

1- codering

Externe context

Interne context

Interventies Effecten

2- beschrijving van de scholen (4)

Bovenschools beleidOverheidsbeleidOndersteuning COPL seminars begeleidingOverige ondersteuningOverige gebeurtenissen

-innovatiehistorie-organisatiepraktijken,-overige gebeurtenissen

Acties van de schoolleider -gericht op pc, ic, oc-overige focus…Acties van anderen in de school -gericht op pc, ic, oc- overige focus

Page 19: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 19 VELON 2008 19

ONDERZOEK: CASE-STUDIES (okt/nov)

3- analyses per school (vervolg)

- Aard van de ontwikkeling: fasen?

- Interventies• Bron

Intern/externHandeling/gebeurtenis

• Focus op PLG

• Strategie

Machtsstrategie

Expertstrategie

Onderhandelingsstrategie

Programmatische strategie

Leerstrategie

• Effecten op capaciteiten

- Rol schoolleider

Cultuurbouwer

Educator

Architect

Page 20: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 20 VELON 2008 20

NOG UIT TE VOEREN ONDERZOEK 4- cross case analyse

5- statistische analyses • relaties tussen kenmerken plg• relaties tussen plg en effecten

6- evaluatie ondersteuningsprogramma• waardering• effecten

Page 21: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 21 VELON 2008 21

RESULTATEN VAN EEN SCHOOL

DE ST.- EDUARDSCHOOL

Page 22: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 22 VELON 2008 22

1

2

3

4

E 1 E 2 GROEP

St.-Eduard

Page 23: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 23 VELON 2008 23

1

16

31

46

61

76

91 1e rangorde 2e rangordeSt.-Eduard

Page 24: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 24 VELON 2008 24

St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling

1

2

3

4

GROEP METING 1 METING 2

44 68

PC 1: Actief, reflectief en kritisch kennis (re)construeren:

(Reflecteren): incidenteel, impliciet, privé, niet diepgaand

PC 2: Actuele inzichten uit wetenschap en praktijk gebruiken

Meer mensen volgen scholing, toename inhoudelijke kennis

1

2

3

4

GROEP METING 1 METING 2

84,5 9

Page 25: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 25 VELON 2008 25

St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling

1

2

3

4

GROEP METING 1 METING 2

84 56

IC 1: Gedeelde visie: meer nadruk op verbeteren leren van

leerlingen, meer expliciete rol van visie

IC 2: collectief leren en handelen Meer gelegenheden voor leren met

elkaar worden meer gebruikt, meer delen van ervaringen. Diepgang niet altijd aanwezig. Sommige lkr nog terughoudend

1

2

3

4

GROEP METING 1 METING 2

77,5 30

Page 26: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 26 VELON 2008 26

St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling

1

2

3

4

GROEP METING 1 METING 2

34 8

OC 1: structuur, bronnen systemen: Mogelijkheden voor leren en gebruik ervan

vergroot. Scholingsbudget ontoereikend door toename scholing. Bewuste organisatorische ingrepen

OC 2: cultuur Meer mensen opener naar elkaar

(doorbreken wandelgangengepraat). Meer elkaar aanspreken

1

2

3

4

GROEP METING 1 METING 2

76 23

Page 27: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 27 VELON 2008 27

OC 3: leiderschap Nog steeds stimulerend, deskundig,

ondersteunend. Zelf: doelgerichter. Risico van teveel taken.

1

2

3

4

GROEP METING 1 METING 2

25 11

St.-Eduard: Aard van de ontwikkeling

Page 28: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 28 VELON 2008 28

St.-Eduard: Interventies - Bronnen

Interventie: een geplande handeling of ongeplande gebeurtenis die individuen positief of negatief beïnvloeden in het veranderingsproces (Hall & Hord, 2006)

Vanuit perspectief van de school

Gepland

Ongepland

Extern Intern

Externe handeling Interne handeling

Externe gebeurtenis Interne gebeurtenis

Page 29: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 29 VELON 2008 29

St.-Eduard: Interventies - Bronnen

• Merendeel van de interventies zijn interne handelingen,

m.n. van schoolleider

• Ook externe handelingen spelen rol, vaak door scheppen

van voorwaarde

• Slechts zeer beperkt aantal (interne en externe)

gebeurtenissen spelen rol

Page 30: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 30 VELON 2008 30

St.-Eduard: Interventies – Focus op PLG

• Bijna alle interventies mikken op de ontwikkeling van één of meer capaciteiten.

• Omgekeerd, op alle aspecten van een PLG zijn interventies gericht.

• Relatief minder interventies op persoonlijke capaciteit in vergelijking met aantal interventies gericht op interpersoonlijke en organisatorische capaciteit.

• Bewust interveniëren door de schoolleider onder meer o.i.v. COPL-project.

Page 31: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 31 VELON 2008 31

St.-Eduard: Interventies – Effecten op de capaciteiten

• Invloed van de interventies is aanwijsbaar: veel interventies worden gezien als effectief t.a.v. de drie capaciteiten (aspecten daarvan)

• Direct en indirecte invloed

Page 32: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 32 VELON 2008 32

PERSOONLIJKE CAPACITEIT

SCHOLING (ex)

Ervaren van knelpunten, nieuwe taken, nieuwe methode

Druk Inspectie

Nieuwe takengegeven door SL

Mogelijkheden (SL)Stimulans (SL)

St.-Eduard: Interventies – Effecten op de capaciteiten

INTELLECTUEEL STIMULEREN LKR

SCHOLING (in)

COPL-project

STUDIE-BIJEENKOMSTEN

TEAM

Page 33: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 33 VELON 2008 33

MachtsstrategieExpertstrategieProgrammatische strategieLeerstrategie

• Weinig interventies vanuit machtsstrategie. Vooral de extern gesitueerde (bv. inspectie).

• Geen interventies vanuit onderhandelingsstrategie

• Ca 1/3 interventies vanuit expertstrategie: kennisoverdracht (bv. interne en externe scholing; benoemingen; controle).

• Ca 1/3 interventies vanuit programmatische strategie: uitlokken van cultuurverandering (bv. interne en externe scholing [COPL-project] door kennisoverdracht (intern en extern); benoemingen; controle.

• Ca 1/3 interventies vanuit leerstrategie: door leren van betrokkenen

St.-Eduard: Interventies – Strategieën

Page 34: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 34 VELON 2008 34

St.-Eduard: De rol van de schoolleider

Cultuurbouwer

Educator

Architect

• Voor alle subrollen worden interventies gevonden

• Voor alle subrollen relatief veel interventies (van 10 tot 15) (wel overlapping).

Page 35: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 35 VELON 2008 35

CONCLUSIES: DE ONTWIKKELING VAN DE ST.-EDUARD-SCHOOL ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP

1. Ontwikkeling: verbreding, verdieping, verankering

2. Diversiteit van directe en indirecte interventies

Page 36: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 36 VELON 2008 36

CONCLUSIES: DE ONTWIKKELING VAN DE ST.-EDUARD-SCHOOL ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP

3. Essentiële rol van de schoolleider• Gericht:

• vanuit conceptuele kader van PLG • maar koppeling aan de agenda van de school

• Integraal: • gericht op alle capaciteiten cq. aspecten ervan• invulling aan alle subrollen van de schoolleider

Page 37: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 37 VELON 2008 37

CONCLUSIES: DE ONTWIKKELING VAN DE ST.-EDUARD-SCHOOL ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENSCHAP

3. Essentiële rol van de schoolleider (vervolg)• Vooral normatief-reëducatieve strategie

(programmatische en leerstrategie) en ook rationeel-empirische strategie (expertstrategie)

• PLG ook als vernieuwing behandeld

Page 38: VELON 20081 1 KENNIS KOPPELEN DE ONTWIKKELING VAN BASISSCHOLEN ALS PROFESSIONELE LEERGEMEENCHAP Velon 2008 Kenniskring Schoolontwikkeling en Schoolmanagement.

VELON 2008 38 VELON 2008 38

DE ROL VAN DE LERARENOPLEIDING

• Opleiden in de school: eisen stellen aan de werkplek

• Scholen helpen ontwikkelen tot professionele leergemeenschappen

• Als opleiding zelf een professionele leergemeenschap zijn

• Studenten voorbereiden op het functioneren in een professionele leergemeenschap: aandacht voor schoolontwikkeling en leren collectief te leren in het curriculum